zài xī yuán shǐ zhī mín, qí jū qún zhōng, gài wéi yǐ zī tài shēng yīn, zì dá qí qíng yì 'ér yǐ。 shēng yīn fán biàn, jìn chéng yán cí, yán cí xié měi, nǎi zhào gē yǒng。 shí shǔ cǎo mèi, shù mín pǔ chún, xīn zhì yù yú nèi, zé rèn qíng 'ér gē hū, tiān dì biàn yú wài, zé zhī wèi yǐ sòng zhù, yǒng yuè yín tàn, shí yuè chái bèi, wéi zhòng suǒ shǎng, mò shí bù wàng, kǒu 'ěr xiāng chuán, huò dài hòu shì。 fù yòu wū xí, zhí zài tōng shén, shèng wéi gē wǔ, yǐ qí líng kuàng, ér zàn sòng zhī zài rén qún, qí yòng nǎi yù yì guǎng dà。 shì chá jīn zhī mán mín, suī zhuàng jí pī zhēn, wèi yòu yī fú gōng shì wén zì, ér sòng shén shū qíng zhī shí, jiàng líng zhào guǐ zhī rén, dà dǐ yòu yān。 lǚ bù wéi yún, “ xī gětiān shì zhī lè, sān rén cāo niú wěi, tóu zú yǐ gē bā què。 ” 〔 1 〕(《 lǚ shì chūn qiū》《 zhòng xià jì》《 gǔ lè》) zhèng xuán zé wèi“ shī zhī xīng yě, liàng bù yú shàng huáng zhī shì。”(《 shī pǔ xù》)〔 2〕 suī huāng gǔ wú wén, bìng nán zhēng xìn, ér zhèng yǐ jīn rì zhī yě rén, kuí zhī rén jiān zhī xīn lǐ, gù dāng yǐ lǚ shì suǒ yán, wéi jiào jìn yú shì lǐ zhě yǐ。
rán 'ér yán zhě, yóu fēng bō yě, jī dàng jì yǐ, yú zōng yǎo rán, dú shì kǒu 'ěr zhī chuán, shū bù zú yǐ xíng yuǎn huò chuí hòu。 shī rén gǎn wù, fā wéi gē yín, yín yǐ gǎn lí, qí shì suí qì。 cháng jiāng jì yán xíng, cún shì gōng, zé zhuān píng yán yǔ, dà jù yí wàng, gù gǔ zhě cháng jié shéng 'ér zhì, ér hòu zhī shèng rén yì zhī yǐ shū qì。 jié shéng zhī fǎ, jīn bù néng zhī; shū qì zhě, xiāng chuán“ gǔ zhě páo xī shì zhī wáng tiān xià yě, yǎng zé guān xiàng yú tiān, fǔ zé guān fǎ yú dì, guān niǎo shòu zhī wén yǔ dì zhī yí, jìn qǔ zhū shēn, yuǎn qǔ zhū wù, yú shì shǐ zuò bā guà。”(《 yì》《 xià xì cí》)“ shén nóng shì fù zhòng zhī wéi liù shí sì yáo。”〔 3〕( sī mǎ zhēn《 bǔ shǐ jì》) pō sì wéi wén zì suǒ yóu shǐ。 qí wén jīn jù cún yú《 yì》〔 4〕), jī huà chéng xiàng, duǎn cháng cuò zōng, biàn yì yòu qióng, yǔ hòu zhī wén zì bù xiāng xì shǔ。 gù xǔ shèn fù yǐ wéi“ huáng dì zhī shǐ cāng jié, jiàn niǎo shòu tí háng zhī jì, zhī fēn lǐ zhī kě xiāng bié yì yě, chū zào shū qì”(《 shuō wén jiě zì xù》)。
yào zhī wén zì chéng jiù, suǒ dāng mián lì suì shí, qiě yóu zhòng shǒu, quán qún gòng yù, nǎi dé liú xíng, shuí wéi zuò zhě, shū nán què zhǐ, guī gōng yī shèng, yì píng yì zhī shuō yě。
xǔ shèn〔 5〕 yún,“ cāng jié zhī chū zuò shū, gài yǐ lèi xiàng xíng, gù wèi zhī wén。 qí hòu xíng shēng xiāng yì, jí wèi zhī zì。 zì zhě, yán zī rǔ 'ér jìn duō yě。 zhù yú zhú bó wèi zhī shū。 shū zhě, rú yě。 …… zhōu lǐ bā suì rù xiǎo xué, bǎo shì jiào guó zǐ, xiān yǐ liù shū。 yī yuē zhǐ shì, zhǐ shì zhě, shì 'ér kě shí, chá 'ér kě jiàn, shàng xià shì yě; èr yuē xiàng xíng, xiàng xíng zhě, huà chéng qí wù, suí tǐ jié qū, rì yuè shì yě; sān yuē xíng shēng, xíng shēng zhě, yǐ shì wéi míng, qǔ pì xiāng chéng, jiāng hé shì yě; sì yuē huì yì, huì yì zhě, bǐ lèi hé yì, yǐ jiàn zhǐ huī, wǔ xìn shì yě; wǔ yuē zhuǎn zhù, zhuǎn zhù zhě, jiàn lèi yī shǒu, tóng yì xiāng shòu, kǎo lǎo shì yě; liù yuē jiǎ jiè, jiǎ jiè zhě, běn wú qí zì, yǐ shēng tuō shì, lìng cháng shì yě。”(《 shuō wén jiě zì xù》) zhǐ shì xiàng xíng huì yì wéi xíng tǐ zhī shì, xíng shēng jiǎ jiè wéi shēng yīn zhī shì, zhuǎn zhù zhě, xùn gǔ zhī shì yě。 yú xià shū qì, jīn bù kě jiàn, gǒu lǒu yǔ shū〔 6〕, wěi zào bù zú lùn, shāng zhōu yǐ lái, zé kè yú gǔ jiá jīn shí zhě duō yòu, xià jí qín hàn, wén zì mí fán, ér shè yǐ liù shì, dà dǐ mǐ hé。 yì zhě wén zì chū zuò, shǒu bì xiàng xíng, chù mù huì xīn, bù dài shòu shòu, jiàn 'ér yǎn jìn, zé huì yì zhǐ shì zhī lèi xīng yān。 jīn zhī wén zì, xíng shēng zhuǎn duō, ér chá qí dì gòu, shí jiǔ yǐ xíng xiàng wéi běn dǐ, sòng xí yī zì, dāng shí xíng yīn yì sān: kǒu sòng 'ěr wén qí yīn, mù chá qí xíng, xīn tōng qí yì, sān shí bìng yòng, yī zì zhī gōng nǎi quán。 qí zài wén zhāng, zé xiě shān yuē líng céng cuó 'é, zhuàng shuǐ yuē wāng yáng péng pài, bì fèi cōng lóng, huǎng féng fēng mù, zūn fáng mán lǐ, rú jiàn duō yú。 gù qí suǒ hán, suì jù sān měi: yì měi yǐ gǎn xīn, yī yě; yīn měi yǐ gǎn 'ěr, èr yě; xíng měi yǐ gǎn mù, sān yě。
lián shǔ wén zì, yì wèi zhī wén。 ér qí xīng shèng, gài yì yóu wū shǐ hū。 wū yǐ jì shén shì, gèng jìn, zé shǐ yǐ jì rén shì yě, rán shàng yǐ shàng gào yú tiān; fān jīn zhī《 yì》 yǔ《 shū》, jiān néng dé qí fǎng fó。 zhì yú shàng gǔ shí zhuàng, zé huāng mò bù kě kǎo, jūn cháng zhī míng, qiě nán shěn zhī, shì yǐ tiān huáng dì huáng rén huáng wéi sān huáng〔 7〕 zhě, liè sān cái kāi shǐ zhī xù, jì yǐ yòu cháo suì rén〔 8〕 fú xī shén nóng zhě, míng rén qún jìn huà zhī chéng, dài jiē hòu rén suǒ mìng, fēi zhēn hào yǐ。 jiàng jí xuān yuán, suì duō chuán shuō, dài yú yú xià, nǎi yòu zhù yú jiǎn cè zhī wén chuán yú jīn。
wū shǐ fēi shī rén, qí zhí suī zhǐ yú chuán shì, rán jué chū yì píng kǒu 'ěr, lǜ yòu qiān wù, zé liàn jù xié yīn, yǐ biàn jì sòng。 wén zì jì zuò, gù wú qiān wù zhī yú yǐ, ér jiǎn cè fán zhòng, shū xuē wéi láo, gù fù dāng jiǎn yuē qí wén, yǐ shěng wù lì, huò yīn jiù xí, réng zuò yùn yán。 jīn suǒ chuán yòu huáng dì《 dào yán》〔 9〕 jiàn《 lǚ shì chūn qiū》),《 jīn rén míng》〔 10〕(《 shuō yuàn》), zhuān Xū《 dān shū》〔 11〕(《 dà dài lǐ jì》), dì kù《 zhèng yǔ》〔 12〕(《 jiǎ yì xīn shū》), suī bìng chū qín hàn rén shū, bù zú píng xìn, ér dà dǐ xié qí yīn, ǒu qí cí, shǐ dú zhě yì yú shàng kǒu, zé dài yóu gǔ zhī dào yě。
yóu qián yán gèng tuī dù zhī, zé chū shǐ zhī wén, dài běn yǔ yǔ yán shāo yì, dāng yòu zǎo yùn, yǐ biàn chuán sòng,“ zhí yán yuē yán, lùn nán yuē yǔ”〔 13〕, qū yǐ bié yǐ。 rán hàn shí yǐ bìng chēng fán děng yú zhú bó zhě wéi wén zhāng(《 hàn shū》《 yì wén zhì》); hòu huò gèng tuò qí fēng yù, jǔ yī qiē kě yǐ tú xiě, jiē yú mù jīng zhě jiē shǔ zhī。 liáng zhī liú xié〔 14〕, zhì wèi“ rén wén zhī yuán, zhào zì tài jí”(《 wén xīn diāo lóng》《 yuán dào》), sān cái suǒ xiǎn, bìng yóu dào miào,“ xíng lì zé zhāng chéng yǐ, shēng fā zé wén shēng yǐ”, gù fán hǔ bān xiá qǐ, lín lái quán yùn, jù wéi wén zhāng。 qí shuō hàn màn, bù kě shěn lǐ。 shāo 'ài zhī yì, zé《 yì》 yòu yuē,“ wù xiāng zá, gù yuē wén。”〔 15〕《 shuō wén jiě zì》 yuē,“ wén, cuò huà yě。” kě zhī fán suǒ wèi wén, bì xiāng cuò zōng, cuò 'ér bù luàn, yì jìn lì 'ěr zhī xiàng。 zhì liú xī〔 16〕 yún“ wén zhě, huì jí zhòng cǎi yǐ chéng jǐn xiù, huì jí zhòng zì yǐ chéng cí yì, rú wén xiù rán yě”(《 shì míng》)。 zé què rán yǐ wén zhāng zhī shì, dāng jù cí yì, qiě yòu huá shì, rú wén xiù yǐ。《 shuō wén》 yòu yòu wén zì, yún:
“ yě”;“ běi, wén zhāng yě”〔 17〕。 gài jí cǐ yì。 rán hòu lái bù yòng, dàn shū wén zhāng, jīn tōng chēng wén xué。
liú xié suī dào yě。 bàng jí wàn pǐn, dòng zhí jiē wén。……” ér jìn sòng yǐ lái, wén bǐ zhī biàn yòu shèn jùn。 qí《 zǒng shù piān》 jí yún,“ jīn zhī cháng yán: yòu wén yòu bǐ。
yǐ wéi wú yùn zhě bǐ yě, yòu yùn zhě wén yě。” xiāo yì〔 18〕 suǒ quán, yóu wéi zhāo xī, yuē:
“ jīn zhī mén tú, zhuǎn xiàngshī shòu, tōng shèng rén zhī jīng zhě wèi zhī rú; qū yuán sòng yù méi chéng cháng qīng zhī tú, zhǐ yú cí fù zé wèi zhī wén。…… zhì rú bù biàn wéi shī rú yán zuǎn, shàn wéi zhāng zòu rú bó sōng, ruò shì zhī liú, fàn wèi zhī bǐ。 yín yǒng fēng yáo, liú lián 'āi sī zhě wèi zhī wén。” yòu yuē,“ bǐ, tuì zé fēi wèi chéng piān, jìn zé bù yún qǔ yì, shén qí qiǎo huì, bǐ duān 'ér yǐ。 zhì rú wén zhě, wéi xū qǐ hú fēn pī, gōng zhǐ mǐmàn, chún wěn qiú huì, jīng líng dàng yáo。 ér gǔ zhī wén bǐ jīn zhī wén bǐ, qí yuán yòu yì。”
(《 jīn lóu zǐ》《 lì yán piān》) gài qí shí wén zhāng jiè yù, jí kě chí zhāng, zòng zhī zé bāo jǔ wàn huì zhī xíng shēng; yán zhī zé pái bìn jiǎn zhì zhī xù jì, bì yòu zǎo yùn, shàn yí rén qíng, shǐ dé chēng wén。 qí bù rán zhě, gài wèi zhī bǐ。
cí bǐ huò shī bǐ duì jǔ, táng shì yóu rán, dài jí sòng yuán, cǐ yì suì huì, yú shì sǎntǐ zhī bǐ, bìng chēng yuē wén, qiě wèi qí yòng, suǒ yǐ zài dào, tí qiè jīng xùn, zhū chú měi cí, jiǎng zhāng gào shì, gāo zhāng wén yuàn yǐ。 qīng ruǎn yuán〔 19〕 zuò《 wén yán shuō》, qí zǐ fú yòu zuò《 wén bǐ duì》, fù zhāo gǔ yì, ér qí shuō yì bù xíng。
※ ※※
〔 1〕 lǚ bù wéi(? héng qián 235) zhàn guó mò qī wèi guó pú yáng( jīn shǔ hé nán) rén, yuán wéi dà shāng rén。 qín zhuāng xiāng wáng、 qín wáng zhèng shí wéixiàng guó, hòu bèi miǎn zhí, yōu jù zì shā。 tā céng mìng mén kè biān zhuàn《 lǚ shì chūn qiū》, èr shí liù juàn。 gětiān shì, chuán shuō zhōng shì zú shǒu lǐng zhī yī。
bā jué, jù《 lǚ shì chūn qiū · zhòng xià jì · gǔ lè》 zài, jí《 zài mín》、《 xuán niǎo》、《 suì cǎo mù》、《 fèn wǔ gǔ》、《 jìng tiān cháng》、《 jiàn dì gōng》、《 yǐ dì dé》、《 zǒng qín shòu zhī jí》。
〔 2〕 zhèng xuán( 127 héng 200) zì kāng chéng, dōng hàn běi hǎi gāo mì( jīn shǔ shān dōng) rén。
suǒ zhuàn《 shī pǔ》, fēn bié shuō míng《 shī jīng》 fēng、 yǎ、 sòng gè bù fēn de dì yù、 shí dài děng qíng kuàng;《 shī pǔ xù》 zǒng shù《 shī jīng》 de xíng chéng yǔ shí dài de guān xì。 shàng huáng, zhǐ fú xī shì( yì chēng páo xī shì), xiāng chuán tā jiào mín jié wǎng, cóng shì yú liè xùmù。
〔 3〕 jù táng sī mǎ zhēn《 bǔ shǐ jì》(《 sān huáng běn jì》):“ yán dì shén nóng shì,……
zhuó mù wéi sì, róu mù wéi lěi, lěi nòu zhī yòng, yǐ jiào wàn rén, shǐ jiào gēng, gù hào shén nóng shì。 yú shì zuò là jì, yǐ zhě biān biān cǎo mù, shǐ cháng bǎi cǎo, shǐ yòu yī yào。 yòu zuò wǔ xián zhī sè。 jiào rén rì zhōng wéi shì, jiāo yì 'ér tuì, gè dé qí suǒ。 suì zhòng bā guà wéi liù shí sì yáo。”
〔 4〕 《 yì》 yòu chēng《 zhōu yì》, wǒ guó gǔ dài zhàn bǔ shū。 fēn jīng yǔ chuán。 jīng yòu guà、 guà cí、 yáo cí sān bù fēn; chuán yòu shí piān, shì duì jīng de jiě shì。
〔 5〕 xǔ shèn( yuē 58 héng yuē 147) zì shū zhòng, dōng hàn rǔ nán zhào líng( jīn hé nán yǎn chéng) rén。 suǒ zhuàn《 shuō wén jiě zì》 sān shí juàn, xì wén zì xué de zhòng yào zhù zuò。 xià wén“ shū zhě, rú yě”, táng kǒng yíng dá《 shàng shū xù zhèng yì》:“《 xuán jī qián》 yún: ‘ shū zhě, rú yě。 ’ zé shū zhě, xiě qí yán, rú qí yì, qíng dé zhǎn shū yě。” bā suì rù xiǎo xué,《 dà dài lǐ jì · bǎo fù piān》 zài:“ gǔ zhě nián bā suì 'ér chū jiù wài shè, xué xiǎo yì yān, lǚ xiǎo jié yān。” bǎo shì jiào guó zǐ,《 zhōu lǐ · dì guān》 zài:“ bǎo shì zhǎng jiàn wáng 'è, yǎng guó zǐ yǐ dào, nǎi jiào zhī liù yì。” liù yì, zhǐ lǐ、 lè、 shè、 yù、 shū、 shù。 shū, jí liù shū。
〔 6〕 gǒu lǒu yǔ shū hú nán héng shān lǒu fēng shàng, yòu bēi wén qī shí yú zì, zì tǐ qí gǔ, xiāng chuán wéi xià yǔ suǒ kè, shí xì hòu rén wěi tuō。
〔 7〕 sān huáng zhū shuō bù yī。《 dì wáng shì jì》 yún:“ tiān dì kāipì, yòu tiān huáng shì、 dì huáng shì、 rén huáng shì。” xī hàn kǒng 'ān guó《 shàng shū xù》:“ fú xī、 shén nóng、 huáng dì zhī shū wèi zhī sān fén”; táng kǒng yíng dá《 zhèng yì》:“ sān huáng zhī shū wéi sān fén。”
〔 8〕 yòu cháo、 suì rén jiē chuán shuō zhōng shì zú shǒu lǐng。 xiāng chuán yòu cháo jiào rén cháo jū, yīn hào yòu cháo shì; suì rén jiào rén zuānmù qǔ huǒ, kāi shǐ shú shí, yīn hào suì rén shì。
〔 9〕 huáng dì chuán shuō zhōng de shàng gǔ dì wáng。《 shǐ jì · wǔ dì běn jì》:“ huáng dì zhě, shǎo diǎn zhī zǐ, xìng gōng sūn, míng yuē xuān yuán。”《 dào yán》, sǎnjiàn《 lǚ shì chūn qiū》、《 huái nán zǐ》 děng shū。 rú《 lǚ shì chūn qiū · qù sī》 jì huáng dì zhī yán yuē:“ shēng jìn zhòng, sè jìn zhòng, yī jìn zhòng, xiāng jìn zhòng, wèi jìn zhòng, shì jìn zhòng。”
〔 10〕 《 jīn rén míng》 xī hàn liú xiàng《 shuō yuàn · jìng shèn》 jì kǒng qiū zài zhōu tài miào jiàn yī jīn rén( tóng rén), bèi shàng kè yòu míng wén, yòu jù yún:“ yíng yíng bù miè, yán yán nài hé。 juān juān bù yōng, jiāng chéng jiāng hé。 mián mián bù jué, jiāng chéng wǎng luó。 qīng qīng bù fá, jiāng xún fǔ kē。”
〔 11〕 zhuān Xū jù《 dì wáng shì jì》 zài, zhuān Xū jí“ gāo yáng shì, huáng dì zhī sūn”。
《 dà dài lǐ jì · wǔ wáng jiàn zuò》 zài zhuān Xū《 dān shū》 yǔ yún:“ jìng shèng dài zhě jí, dài shèng jìng zhě miè; yì shèng yù zhě cóng, yù shèng yì zhě xiōng。”
〔 12〕 dì kù jù《 dì wáng shì jì》 zài, dì kù jí“ gāo xīn shì, shǎo hào zhī sūn”, shǎo hào wéi huáng dì zhī zǐ。《 jiǎ zǐ xīn shū · xiū zhèng yǔ( shàng)》 jì dì kù yǔ yún:“ dé mò gāo yú bó 'ài rén, ér zhèng mò gāo yú bó lì rén, gù zhèng mò dà yú xìn, zhì mò dà yú rén, wú shèn cǐ 'ér yǐ yě。”
〔 13〕 “ zhí yán yuē yán, lùn nán yuē yǔ” yǔ jiàn《 shuō wén jiě zì》 dì sān juàn。
〔 14〕 liú xié(? héng yuē 520) zì yàn hé, nán cháo liáng nán dōng guǎn( jīn jiāng sū zhèn jiāng) rén。 suǒ zhuàn《 wén xīn diāo lóng》, shí juàn, wǔ shí piān, shì zhōng guó dì yī bù xì tǒng xìng de wén xué lǐ lùn pī píng zhuān zhù。 xià wén zì“ sān cái suǒ xiǎn” zhì“ jù wéi wén zhāng”, jūn jù《 wén xīn diāo lóng · yuán dào》:“ gāo bēi dìng wèi, gù liǎng yí jì shēng yǐ。 wéi rénshēn zhī, xìng líng suǒ zhōng, shì wèi sān cái; wéi wǔ xíng zhī xiù, shí tiān dì zhī xīn。 xīn shēng 'ér yán lì, yán lì 'ér wén míng, zì rán zhī dào yě。 bàng jí wàn pǐn, dòng zhí jiē wén: lóng fèng yǐ zǎo huì chéng ruì, hǔ bào yǐ bǐng wèi níng zī; yún xiá diāo sè, yòu yú huà gōng zhī miào; cǎo mù bēn huá, wú dài jǐn jiàng zhī qí; fū qǐ wài shì, gài zì rán 'ěr。 zhì yú lín lái jié xiǎng, diào rú yú sè; quán shí jī yùn, hé ruò qiú huáng; gù xíng lì zé zhāng chéng yǐ, shēng fā zé wén shēng yǐ。”
〔 15〕 “ wù xiāng zá · gù yuē wén” yǔ jiàn《 yì · xì cí( xià)》。 wù, zhǐ yīn yáng。 cǐ 'èr jù yì wèi yīn( --) hé yáng( héng) xiāng cuò zōng jí shì wén。
〔 16〕 liú xī zì chéng guó, dōng hàn mò běi hǎi( jīn shān dōng wéi fāng) rén。 shì jì bù xiáng。
suǒ zhuàn《 shì míng》, bā juàn, yǐ yīn tóng huò yīn jìn de zì jiě shì zì yì, tuī jiū shì wù suǒ yǐ mìng míng de yóu lái。
〔 17〕 “, wén zhāng yě” xǔ shèn《 shuō wén jiě zì》 yuán zuò“ běi, yòu wén zhāng yě”。
qīng duàn yù cái zhù:“ wén, yě, yòu bù yuē wén, yòu wén zhāng yě。” wén, duàn zhù:“ yǐ máo shì huà 'ér chéng wén zhāng。”
〔 18〕 xiāo yì( 508 héng 554) jí liáng yuán dì, zì hào jīn lóu zǐ。 chū fēng xiāng dōng wáng, hòu jí wèi chēng dì。 suǒ zhuàn《 jīn lóu zǐ》, bǐ jì tǐ zhù zuò, yuán wéi shí juàn, jīn cún liù juàn。 xià wén de yán zuǎn, jí yán zuǎn, zì xù bó, jìn bā xī 'ān hàn rén。 céng wéi tài fù yáng jùn shè rén,《 jìn shū》 yòu chuán。 bó sōng, xìng zhāng míng sǒng, xī hàn mò nián wǔ yáng rén。 yīn shàn zuò zòu zhāng, fēng shū dé hóu, guān dān yáng tài shǒu。《 hàn shū · wáng mǎng chuán》 zài shí rén yún:“ yù qiú fēng, guò zhāng bó sōng; lì zhàn dǒu, bù rú qiǎo wéi zòu。” yǐn wén zhōng de“ jīn zhī mén tú”、“ jīng líng dàng yáo”,《 zhī bù zú zhāi cóng shū》 běn zuò“ fū zǐ mén tú”、“ qíng líng yáo dàng”。
〔 19〕 ruǎn yuán( 1764 héng 1849) zì bó yuán, hào yún tái, qīng yí zhēng( jīn shǔ jiāng sū) rén, lì rèn liǎng guǎng zǒng dū、 tǐ rén gé dà xué shì děng。 zhù yòu《 yán jīng shì jí》, qí zhōng《 wén yán shuō》、《 wén yùn shuō》、《 yǔ yǒu rén lùn gǔ wén shū》 děng piān, lùn xī wén bǐ zhī fēn。 qí zǐ ruǎn fú zhuàn《 wén bǐ duì》, wèi“ yòu qíng cí shēng yùn zhě wéi wén”,“ zhí yán wú wén cǎi zhě wéi bǐ”。 cǐ wén shōu rù tā suǒ biān《 wén bǐ kǎo》 yī shū, yòu jiàn ruǎn yuán《 yán jīng shì sān jí · xué hǎi táng wén bǐ cè wèn》。
rán 'ér yán zhě, yóu fēng bō yě, jī dàng jì yǐ, yú zōng yǎo rán, dú shì kǒu 'ěr zhī chuán, shū bù zú yǐ xíng yuǎn huò chuí hòu。 shī rén gǎn wù, fā wéi gē yín, yín yǐ gǎn lí, qí shì suí qì。 cháng jiāng jì yán xíng, cún shì gōng, zé zhuān píng yán yǔ, dà jù yí wàng, gù gǔ zhě cháng jié shéng 'ér zhì, ér hòu zhī shèng rén yì zhī yǐ shū qì。 jié shéng zhī fǎ, jīn bù néng zhī; shū qì zhě, xiāng chuán“ gǔ zhě páo xī shì zhī wáng tiān xià yě, yǎng zé guān xiàng yú tiān, fǔ zé guān fǎ yú dì, guān niǎo shòu zhī wén yǔ dì zhī yí, jìn qǔ zhū shēn, yuǎn qǔ zhū wù, yú shì shǐ zuò bā guà。”(《 yì》《 xià xì cí》)“ shén nóng shì fù zhòng zhī wéi liù shí sì yáo。”〔 3〕( sī mǎ zhēn《 bǔ shǐ jì》) pō sì wéi wén zì suǒ yóu shǐ。 qí wén jīn jù cún yú《 yì》〔 4〕), jī huà chéng xiàng, duǎn cháng cuò zōng, biàn yì yòu qióng, yǔ hòu zhī wén zì bù xiāng xì shǔ。 gù xǔ shèn fù yǐ wéi“ huáng dì zhī shǐ cāng jié, jiàn niǎo shòu tí háng zhī jì, zhī fēn lǐ zhī kě xiāng bié yì yě, chū zào shū qì”(《 shuō wén jiě zì xù》)。
yào zhī wén zì chéng jiù, suǒ dāng mián lì suì shí, qiě yóu zhòng shǒu, quán qún gòng yù, nǎi dé liú xíng, shuí wéi zuò zhě, shū nán què zhǐ, guī gōng yī shèng, yì píng yì zhī shuō yě。
xǔ shèn〔 5〕 yún,“ cāng jié zhī chū zuò shū, gài yǐ lèi xiàng xíng, gù wèi zhī wén。 qí hòu xíng shēng xiāng yì, jí wèi zhī zì。 zì zhě, yán zī rǔ 'ér jìn duō yě。 zhù yú zhú bó wèi zhī shū。 shū zhě, rú yě。 …… zhōu lǐ bā suì rù xiǎo xué, bǎo shì jiào guó zǐ, xiān yǐ liù shū。 yī yuē zhǐ shì, zhǐ shì zhě, shì 'ér kě shí, chá 'ér kě jiàn, shàng xià shì yě; èr yuē xiàng xíng, xiàng xíng zhě, huà chéng qí wù, suí tǐ jié qū, rì yuè shì yě; sān yuē xíng shēng, xíng shēng zhě, yǐ shì wéi míng, qǔ pì xiāng chéng, jiāng hé shì yě; sì yuē huì yì, huì yì zhě, bǐ lèi hé yì, yǐ jiàn zhǐ huī, wǔ xìn shì yě; wǔ yuē zhuǎn zhù, zhuǎn zhù zhě, jiàn lèi yī shǒu, tóng yì xiāng shòu, kǎo lǎo shì yě; liù yuē jiǎ jiè, jiǎ jiè zhě, běn wú qí zì, yǐ shēng tuō shì, lìng cháng shì yě。”(《 shuō wén jiě zì xù》) zhǐ shì xiàng xíng huì yì wéi xíng tǐ zhī shì, xíng shēng jiǎ jiè wéi shēng yīn zhī shì, zhuǎn zhù zhě, xùn gǔ zhī shì yě。 yú xià shū qì, jīn bù kě jiàn, gǒu lǒu yǔ shū〔 6〕, wěi zào bù zú lùn, shāng zhōu yǐ lái, zé kè yú gǔ jiá jīn shí zhě duō yòu, xià jí qín hàn, wén zì mí fán, ér shè yǐ liù shì, dà dǐ mǐ hé。 yì zhě wén zì chū zuò, shǒu bì xiàng xíng, chù mù huì xīn, bù dài shòu shòu, jiàn 'ér yǎn jìn, zé huì yì zhǐ shì zhī lèi xīng yān。 jīn zhī wén zì, xíng shēng zhuǎn duō, ér chá qí dì gòu, shí jiǔ yǐ xíng xiàng wéi běn dǐ, sòng xí yī zì, dāng shí xíng yīn yì sān: kǒu sòng 'ěr wén qí yīn, mù chá qí xíng, xīn tōng qí yì, sān shí bìng yòng, yī zì zhī gōng nǎi quán。 qí zài wén zhāng, zé xiě shān yuē líng céng cuó 'é, zhuàng shuǐ yuē wāng yáng péng pài, bì fèi cōng lóng, huǎng féng fēng mù, zūn fáng mán lǐ, rú jiàn duō yú。 gù qí suǒ hán, suì jù sān měi: yì měi yǐ gǎn xīn, yī yě; yīn měi yǐ gǎn 'ěr, èr yě; xíng měi yǐ gǎn mù, sān yě。
lián shǔ wén zì, yì wèi zhī wén。 ér qí xīng shèng, gài yì yóu wū shǐ hū。 wū yǐ jì shén shì, gèng jìn, zé shǐ yǐ jì rén shì yě, rán shàng yǐ shàng gào yú tiān; fān jīn zhī《 yì》 yǔ《 shū》, jiān néng dé qí fǎng fó。 zhì yú shàng gǔ shí zhuàng, zé huāng mò bù kě kǎo, jūn cháng zhī míng, qiě nán shěn zhī, shì yǐ tiān huáng dì huáng rén huáng wéi sān huáng〔 7〕 zhě, liè sān cái kāi shǐ zhī xù, jì yǐ yòu cháo suì rén〔 8〕 fú xī shén nóng zhě, míng rén qún jìn huà zhī chéng, dài jiē hòu rén suǒ mìng, fēi zhēn hào yǐ。 jiàng jí xuān yuán, suì duō chuán shuō, dài yú yú xià, nǎi yòu zhù yú jiǎn cè zhī wén chuán yú jīn。
wū shǐ fēi shī rén, qí zhí suī zhǐ yú chuán shì, rán jué chū yì píng kǒu 'ěr, lǜ yòu qiān wù, zé liàn jù xié yīn, yǐ biàn jì sòng。 wén zì jì zuò, gù wú qiān wù zhī yú yǐ, ér jiǎn cè fán zhòng, shū xuē wéi láo, gù fù dāng jiǎn yuē qí wén, yǐ shěng wù lì, huò yīn jiù xí, réng zuò yùn yán。 jīn suǒ chuán yòu huáng dì《 dào yán》〔 9〕 jiàn《 lǚ shì chūn qiū》),《 jīn rén míng》〔 10〕(《 shuō yuàn》), zhuān Xū《 dān shū》〔 11〕(《 dà dài lǐ jì》), dì kù《 zhèng yǔ》〔 12〕(《 jiǎ yì xīn shū》), suī bìng chū qín hàn rén shū, bù zú píng xìn, ér dà dǐ xié qí yīn, ǒu qí cí, shǐ dú zhě yì yú shàng kǒu, zé dài yóu gǔ zhī dào yě。
yóu qián yán gèng tuī dù zhī, zé chū shǐ zhī wén, dài běn yǔ yǔ yán shāo yì, dāng yòu zǎo yùn, yǐ biàn chuán sòng,“ zhí yán yuē yán, lùn nán yuē yǔ”〔 13〕, qū yǐ bié yǐ。 rán hàn shí yǐ bìng chēng fán děng yú zhú bó zhě wéi wén zhāng(《 hàn shū》《 yì wén zhì》); hòu huò gèng tuò qí fēng yù, jǔ yī qiē kě yǐ tú xiě, jiē yú mù jīng zhě jiē shǔ zhī。 liáng zhī liú xié〔 14〕, zhì wèi“ rén wén zhī yuán, zhào zì tài jí”(《 wén xīn diāo lóng》《 yuán dào》), sān cái suǒ xiǎn, bìng yóu dào miào,“ xíng lì zé zhāng chéng yǐ, shēng fā zé wén shēng yǐ”, gù fán hǔ bān xiá qǐ, lín lái quán yùn, jù wéi wén zhāng。 qí shuō hàn màn, bù kě shěn lǐ。 shāo 'ài zhī yì, zé《 yì》 yòu yuē,“ wù xiāng zá, gù yuē wén。”〔 15〕《 shuō wén jiě zì》 yuē,“ wén, cuò huà yě。” kě zhī fán suǒ wèi wén, bì xiāng cuò zōng, cuò 'ér bù luàn, yì jìn lì 'ěr zhī xiàng。 zhì liú xī〔 16〕 yún“ wén zhě, huì jí zhòng cǎi yǐ chéng jǐn xiù, huì jí zhòng zì yǐ chéng cí yì, rú wén xiù rán yě”(《 shì míng》)。 zé què rán yǐ wén zhāng zhī shì, dāng jù cí yì, qiě yòu huá shì, rú wén xiù yǐ。《 shuō wén》 yòu yòu wén zì, yún:
“ yě”;“ běi, wén zhāng yě”〔 17〕。 gài jí cǐ yì。 rán hòu lái bù yòng, dàn shū wén zhāng, jīn tōng chēng wén xué。
liú xié suī dào yě。 bàng jí wàn pǐn, dòng zhí jiē wén。……” ér jìn sòng yǐ lái, wén bǐ zhī biàn yòu shèn jùn。 qí《 zǒng shù piān》 jí yún,“ jīn zhī cháng yán: yòu wén yòu bǐ。
yǐ wéi wú yùn zhě bǐ yě, yòu yùn zhě wén yě。” xiāo yì〔 18〕 suǒ quán, yóu wéi zhāo xī, yuē:
“ jīn zhī mén tú, zhuǎn xiàngshī shòu, tōng shèng rén zhī jīng zhě wèi zhī rú; qū yuán sòng yù méi chéng cháng qīng zhī tú, zhǐ yú cí fù zé wèi zhī wén。…… zhì rú bù biàn wéi shī rú yán zuǎn, shàn wéi zhāng zòu rú bó sōng, ruò shì zhī liú, fàn wèi zhī bǐ。 yín yǒng fēng yáo, liú lián 'āi sī zhě wèi zhī wén。” yòu yuē,“ bǐ, tuì zé fēi wèi chéng piān, jìn zé bù yún qǔ yì, shén qí qiǎo huì, bǐ duān 'ér yǐ。 zhì rú wén zhě, wéi xū qǐ hú fēn pī, gōng zhǐ mǐmàn, chún wěn qiú huì, jīng líng dàng yáo。 ér gǔ zhī wén bǐ jīn zhī wén bǐ, qí yuán yòu yì。”
(《 jīn lóu zǐ》《 lì yán piān》) gài qí shí wén zhāng jiè yù, jí kě chí zhāng, zòng zhī zé bāo jǔ wàn huì zhī xíng shēng; yán zhī zé pái bìn jiǎn zhì zhī xù jì, bì yòu zǎo yùn, shàn yí rén qíng, shǐ dé chēng wén。 qí bù rán zhě, gài wèi zhī bǐ。
cí bǐ huò shī bǐ duì jǔ, táng shì yóu rán, dài jí sòng yuán, cǐ yì suì huì, yú shì sǎntǐ zhī bǐ, bìng chēng yuē wén, qiě wèi qí yòng, suǒ yǐ zài dào, tí qiè jīng xùn, zhū chú měi cí, jiǎng zhāng gào shì, gāo zhāng wén yuàn yǐ。 qīng ruǎn yuán〔 19〕 zuò《 wén yán shuō》, qí zǐ fú yòu zuò《 wén bǐ duì》, fù zhāo gǔ yì, ér qí shuō yì bù xíng。
※ ※※
〔 1〕 lǚ bù wéi(? héng qián 235) zhàn guó mò qī wèi guó pú yáng( jīn shǔ hé nán) rén, yuán wéi dà shāng rén。 qín zhuāng xiāng wáng、 qín wáng zhèng shí wéixiàng guó, hòu bèi miǎn zhí, yōu jù zì shā。 tā céng mìng mén kè biān zhuàn《 lǚ shì chūn qiū》, èr shí liù juàn。 gětiān shì, chuán shuō zhōng shì zú shǒu lǐng zhī yī。
bā jué, jù《 lǚ shì chūn qiū · zhòng xià jì · gǔ lè》 zài, jí《 zài mín》、《 xuán niǎo》、《 suì cǎo mù》、《 fèn wǔ gǔ》、《 jìng tiān cháng》、《 jiàn dì gōng》、《 yǐ dì dé》、《 zǒng qín shòu zhī jí》。
〔 2〕 zhèng xuán( 127 héng 200) zì kāng chéng, dōng hàn běi hǎi gāo mì( jīn shǔ shān dōng) rén。
suǒ zhuàn《 shī pǔ》, fēn bié shuō míng《 shī jīng》 fēng、 yǎ、 sòng gè bù fēn de dì yù、 shí dài děng qíng kuàng;《 shī pǔ xù》 zǒng shù《 shī jīng》 de xíng chéng yǔ shí dài de guān xì。 shàng huáng, zhǐ fú xī shì( yì chēng páo xī shì), xiāng chuán tā jiào mín jié wǎng, cóng shì yú liè xùmù。
〔 3〕 jù táng sī mǎ zhēn《 bǔ shǐ jì》(《 sān huáng běn jì》):“ yán dì shén nóng shì,……
zhuó mù wéi sì, róu mù wéi lěi, lěi nòu zhī yòng, yǐ jiào wàn rén, shǐ jiào gēng, gù hào shén nóng shì。 yú shì zuò là jì, yǐ zhě biān biān cǎo mù, shǐ cháng bǎi cǎo, shǐ yòu yī yào。 yòu zuò wǔ xián zhī sè。 jiào rén rì zhōng wéi shì, jiāo yì 'ér tuì, gè dé qí suǒ。 suì zhòng bā guà wéi liù shí sì yáo。”
〔 4〕 《 yì》 yòu chēng《 zhōu yì》, wǒ guó gǔ dài zhàn bǔ shū。 fēn jīng yǔ chuán。 jīng yòu guà、 guà cí、 yáo cí sān bù fēn; chuán yòu shí piān, shì duì jīng de jiě shì。
〔 5〕 xǔ shèn( yuē 58 héng yuē 147) zì shū zhòng, dōng hàn rǔ nán zhào líng( jīn hé nán yǎn chéng) rén。 suǒ zhuàn《 shuō wén jiě zì》 sān shí juàn, xì wén zì xué de zhòng yào zhù zuò。 xià wén“ shū zhě, rú yě”, táng kǒng yíng dá《 shàng shū xù zhèng yì》:“《 xuán jī qián》 yún: ‘ shū zhě, rú yě。 ’ zé shū zhě, xiě qí yán, rú qí yì, qíng dé zhǎn shū yě。” bā suì rù xiǎo xué,《 dà dài lǐ jì · bǎo fù piān》 zài:“ gǔ zhě nián bā suì 'ér chū jiù wài shè, xué xiǎo yì yān, lǚ xiǎo jié yān。” bǎo shì jiào guó zǐ,《 zhōu lǐ · dì guān》 zài:“ bǎo shì zhǎng jiàn wáng 'è, yǎng guó zǐ yǐ dào, nǎi jiào zhī liù yì。” liù yì, zhǐ lǐ、 lè、 shè、 yù、 shū、 shù。 shū, jí liù shū。
〔 6〕 gǒu lǒu yǔ shū hú nán héng shān lǒu fēng shàng, yòu bēi wén qī shí yú zì, zì tǐ qí gǔ, xiāng chuán wéi xià yǔ suǒ kè, shí xì hòu rén wěi tuō。
〔 7〕 sān huáng zhū shuō bù yī。《 dì wáng shì jì》 yún:“ tiān dì kāipì, yòu tiān huáng shì、 dì huáng shì、 rén huáng shì。” xī hàn kǒng 'ān guó《 shàng shū xù》:“ fú xī、 shén nóng、 huáng dì zhī shū wèi zhī sān fén”; táng kǒng yíng dá《 zhèng yì》:“ sān huáng zhī shū wéi sān fén。”
〔 8〕 yòu cháo、 suì rén jiē chuán shuō zhōng shì zú shǒu lǐng。 xiāng chuán yòu cháo jiào rén cháo jū, yīn hào yòu cháo shì; suì rén jiào rén zuānmù qǔ huǒ, kāi shǐ shú shí, yīn hào suì rén shì。
〔 9〕 huáng dì chuán shuō zhōng de shàng gǔ dì wáng。《 shǐ jì · wǔ dì běn jì》:“ huáng dì zhě, shǎo diǎn zhī zǐ, xìng gōng sūn, míng yuē xuān yuán。”《 dào yán》, sǎnjiàn《 lǚ shì chūn qiū》、《 huái nán zǐ》 děng shū。 rú《 lǚ shì chūn qiū · qù sī》 jì huáng dì zhī yán yuē:“ shēng jìn zhòng, sè jìn zhòng, yī jìn zhòng, xiāng jìn zhòng, wèi jìn zhòng, shì jìn zhòng。”
〔 10〕 《 jīn rén míng》 xī hàn liú xiàng《 shuō yuàn · jìng shèn》 jì kǒng qiū zài zhōu tài miào jiàn yī jīn rén( tóng rén), bèi shàng kè yòu míng wén, yòu jù yún:“ yíng yíng bù miè, yán yán nài hé。 juān juān bù yōng, jiāng chéng jiāng hé。 mián mián bù jué, jiāng chéng wǎng luó。 qīng qīng bù fá, jiāng xún fǔ kē。”
〔 11〕 zhuān Xū jù《 dì wáng shì jì》 zài, zhuān Xū jí“ gāo yáng shì, huáng dì zhī sūn”。
《 dà dài lǐ jì · wǔ wáng jiàn zuò》 zài zhuān Xū《 dān shū》 yǔ yún:“ jìng shèng dài zhě jí, dài shèng jìng zhě miè; yì shèng yù zhě cóng, yù shèng yì zhě xiōng。”
〔 12〕 dì kù jù《 dì wáng shì jì》 zài, dì kù jí“ gāo xīn shì, shǎo hào zhī sūn”, shǎo hào wéi huáng dì zhī zǐ。《 jiǎ zǐ xīn shū · xiū zhèng yǔ( shàng)》 jì dì kù yǔ yún:“ dé mò gāo yú bó 'ài rén, ér zhèng mò gāo yú bó lì rén, gù zhèng mò dà yú xìn, zhì mò dà yú rén, wú shèn cǐ 'ér yǐ yě。”
〔 13〕 “ zhí yán yuē yán, lùn nán yuē yǔ” yǔ jiàn《 shuō wén jiě zì》 dì sān juàn。
〔 14〕 liú xié(? héng yuē 520) zì yàn hé, nán cháo liáng nán dōng guǎn( jīn jiāng sū zhèn jiāng) rén。 suǒ zhuàn《 wén xīn diāo lóng》, shí juàn, wǔ shí piān, shì zhōng guó dì yī bù xì tǒng xìng de wén xué lǐ lùn pī píng zhuān zhù。 xià wén zì“ sān cái suǒ xiǎn” zhì“ jù wéi wén zhāng”, jūn jù《 wén xīn diāo lóng · yuán dào》:“ gāo bēi dìng wèi, gù liǎng yí jì shēng yǐ。 wéi rénshēn zhī, xìng líng suǒ zhōng, shì wèi sān cái; wéi wǔ xíng zhī xiù, shí tiān dì zhī xīn。 xīn shēng 'ér yán lì, yán lì 'ér wén míng, zì rán zhī dào yě。 bàng jí wàn pǐn, dòng zhí jiē wén: lóng fèng yǐ zǎo huì chéng ruì, hǔ bào yǐ bǐng wèi níng zī; yún xiá diāo sè, yòu yú huà gōng zhī miào; cǎo mù bēn huá, wú dài jǐn jiàng zhī qí; fū qǐ wài shì, gài zì rán 'ěr。 zhì yú lín lái jié xiǎng, diào rú yú sè; quán shí jī yùn, hé ruò qiú huáng; gù xíng lì zé zhāng chéng yǐ, shēng fā zé wén shēng yǐ。”
〔 15〕 “ wù xiāng zá · gù yuē wén” yǔ jiàn《 yì · xì cí( xià)》。 wù, zhǐ yīn yáng。 cǐ 'èr jù yì wèi yīn( --) hé yáng( héng) xiāng cuò zōng jí shì wén。
〔 16〕 liú xī zì chéng guó, dōng hàn mò běi hǎi( jīn shān dōng wéi fāng) rén。 shì jì bù xiáng。
suǒ zhuàn《 shì míng》, bā juàn, yǐ yīn tóng huò yīn jìn de zì jiě shì zì yì, tuī jiū shì wù suǒ yǐ mìng míng de yóu lái。
〔 17〕 “, wén zhāng yě” xǔ shèn《 shuō wén jiě zì》 yuán zuò“ běi, yòu wén zhāng yě”。
qīng duàn yù cái zhù:“ wén, yě, yòu bù yuē wén, yòu wén zhāng yě。” wén, duàn zhù:“ yǐ máo shì huà 'ér chéng wén zhāng。”
〔 18〕 xiāo yì( 508 héng 554) jí liáng yuán dì, zì hào jīn lóu zǐ。 chū fēng xiāng dōng wáng, hòu jí wèi chēng dì。 suǒ zhuàn《 jīn lóu zǐ》, bǐ jì tǐ zhù zuò, yuán wéi shí juàn, jīn cún liù juàn。 xià wén de yán zuǎn, jí yán zuǎn, zì xù bó, jìn bā xī 'ān hàn rén。 céng wéi tài fù yáng jùn shè rén,《 jìn shū》 yòu chuán。 bó sōng, xìng zhāng míng sǒng, xī hàn mò nián wǔ yáng rén。 yīn shàn zuò zòu zhāng, fēng shū dé hóu, guān dān yáng tài shǒu。《 hàn shū · wáng mǎng chuán》 zài shí rén yún:“ yù qiú fēng, guò zhāng bó sōng; lì zhàn dǒu, bù rú qiǎo wéi zòu。” yǐn wén zhōng de“ jīn zhī mén tú”、“ jīng líng dàng yáo”,《 zhī bù zú zhāi cóng shū》 běn zuò“ fū zǐ mén tú”、“ qíng líng yáo dàng”。
〔 19〕 ruǎn yuán( 1764 héng 1849) zì bó yuán, hào yún tái, qīng yí zhēng( jīn shǔ jiāng sū) rén, lì rèn liǎng guǎng zǒng dū、 tǐ rén gé dà xué shì děng。 zhù yòu《 yán jīng shì jí》, qí zhōng《 wén yán shuō》、《 wén yùn shuō》、《 yǔ yǒu rén lùn gǔ wén shū》 děng piān, lùn xī wén bǐ zhī fēn。 qí zǐ ruǎn fú zhuàn《 wén bǐ duì》, wèi“ yòu qíng cí shēng yùn zhě wéi wén”,“ zhí yán wú wén cǎi zhě wéi bǐ”。 cǐ wén shōu rù tā suǒ biān《 wén bǐ kǎo》 yī shū, yòu jiàn ruǎn yuán《 yán jīng shì sān jí · xué hǎi táng wén bǐ cè wèn》。
《 zhōu lǐ》〔 1〕, wài shǐ zhǎng sān huáng wǔ dì zhī shū,〔 2〕 jīn yǐ mò zhī qí shū wèihé děng。 jiǎ shǐ wǔ dì shū chéng wéi wǔ diǎn, zé jīn wéi《 yáo diǎn》 zài《 shàng shū》〔 3〕 zhōng。
“ shàng zhě, shàng yě。 shàng suǒ wéi, xià suǒ shū yě。”( wáng chōng《 lùn héng》《 xū sòng piān》) huò yuē:“ yán cǐ shàng dài yǐ lái zhī shū。”( kǒng yíng dá《 shàng shū zhèng yì》) wěi shū〔 4〕 wèi“ kǒng zǐ qiú shū, dé huáng dì xuán sūn dì kuí zhī shū, qì yú qín mù gōng, fán sān qiān 'èr bǎi sì shí piān。 duàn yuǎn qǔ jìn, dìng kě wéi shì fǎ zhě bǎi 'èr shí piān: yǐ bǎi 'èr piān wéi《 shàng shū》, shí bā piān wéi《 zhōng hòu》。 qù sān qiān yī bǎi 'èr shí piān。”
(《 shàng shū xuán jī qián》) nǎi hàn rén chǐ dà zhī yán, bù kě xìn。《 shàng shū》 gài běn bǎi piān:《 yú xià shū》 èr shí piān,《 shāng shū》《 zhōu shū》 gè sì shí piān。〔 5〕 jīn běn yòu xù, xiāng chuán kǒng zǐ suǒ wéi, yán qí zuò yì(《 hàn shū》《 yì wén zhì》), rán yì nán xìn, yǐ qí wén bù lèi yě。〔 6〕 qín fán shāo jīng jí, Jǐnán fú shēng〔 7〕 bào shū cáng shān zhōng, yòu shī zhī。 hàn xīng, jǐng dì shǐ cháo cuò wǎng cóng kǒu shòu, ér fú shēng xuán lǎo sǐ, jǐn dé zì《 yáo diǎn》 zhì《 qín shì》 èr shí bā piān; gù hàn rén cháng yǐ nǐ 'èrshíbāxiù。〔 8〕《 shū》 zhī tǐ lì yòu liù: yuē diǎn, yuē mó, yuē xùn, yuē gào, yuē shì, yuē mìng,〔 9〕 shì chēng liù tǐ。 rán qí zhōng yòu《 yǔ gòng》〔 10〕, pō sì jì, yú zé gài wéi xùn xià yǔ gào shàng zhī cí, yóu hòu shì zhī zhào lìng yǔ zòu yì yě。 qí wén zhì pǔ, yì jié qū nán dú, jù yǐ zǎo yùn wéi shì, bǐ biàn sòng xí, biàn xíng yuǎn zhī shí, gài yǐ yuǎn yǐ。 jìn wèi hóng〔 11〕 zé yún,“ fú shēng lǎo, bù néng zhèng yán, yán bù kě xiǎo, shǐ qí nǚ chuán yán jiào cuò。 qí rén yǔ duō yǔ yǐng chuān yì, cuò suǒ bù zhī, fán shí 'èr sān, lüè yǐ qí yì shǔ dú 'ér yǐ。” gù nán jiě zhī chù duō yòu。 jīn jí lüè lù《 yáo diǎn》 zhōng yǔ, yǐ jiàn dà fán:
“…… dì yuē: chóu zī ruò shí, dēng yōng。 fàng qí yuē: yìn zǐ zhū, qǐ míng。 dì yuē: xū! yín sòng, kě hū? dì yuē: chóu zī ruò yú cǎi? huān dōu yuē: dū! gòng gōng, fāng jiū chán gōng。 dì yuē: xū! jìng yán yōng wéi, xiàng gōng, tāo tiān! dì yuē: zī, sì yuè! tānɡ tānɡ hóng shuǐ fāng gē, dàng dàng huái shān xiāng líng, hào hào tāo tiān, xià mín qí zī。 yòu néng, bǐ yì。 qiān yuē: yú, gǔn zāi! dì yuē: xū, fú zāi! fāng mìng, pǐ zú。 yuè yuē: yì zāi! shì kě, nǎi yǐ。
dì yuē: wǎng, qīn zāi! jiǔ zài, jì yòng fú chéng。 dì yuē: zī, sì yuè! zhèn zài wèi qī shízǎi, rǔ néng yōng mìng, xùn zhèn wèi。 yuè yuē: fǒu dé, tiǎn dì wèi。
yuē: míng míng, yáng cè lòu! shī xī dì yuē: yòu guān zài xià, yuē yú shùn。 dì yuē: yú! yú wén。 rú hé? yuè yuē: gǔ zǐ。 fù wán, mǔ yín, xiàng 'ào。
kè xié yǐ xiào, zhēng zhēng yì, bù gé jiān。 dì yuē: wǒ qí shì zāi。 nǚ yú shí guān jué xíng yú 'èr nǚ, lí jiàng 'èr nǚ yú guī ruì, pín yú yú。”
yáng xióng yuē,“ xī zhī shuō《 shū》 zhě xù yǐ bǎi,……《 yú xià zhī shū》 hún hún 'ěr,《 shāng shū》 hào hào 'ěr,《 zhōu shū》 è 'è 'ěr。”(《 fǎ yán》《 wèn shén》)〔 12〕 yú xià shànràng, dú ráo zhì jì, fū yáng xiū liè, gù shēn dà yǐ; zhōu duō zhēng fá, shàng xià xiāng jiè, shì wēi 'ér yán qiē, zé jùn sù 'ér bù 'ā jiè; wéi《 shāng shū》 shí yòu 'āi jī zhī yīn, ruò yuán yá 'ér shī qí yuán, yǐ wéi yí kuàng, suǒ wèi xiáng yě。 rú《 xī bó kān lí》:
“ xī bó jì kān lí, zǔ yī kǒng, bēn gào yú wáng yuē: tiān zǐ! tiān jì qì wǒ yīn mìng, gé rén yuán guī, wǎng gǎn zhī jí。 fēi xiān wáng bù xiāng wǒ hòu rén, wéi wáng yín xì yòng zì jué。 gù tiān qì wǒ, bù yòu kāng shí。 bù yú tiān xìng, bù dí lǜdiǎn。 jīn wǒ mín wǎng fú yù sàng, yuē, tiān hé bù jiàng wēi, dà mìng bù zhì? jīn wáng qí rú tái。 wáng yuē: wū hū! wǒ shēng bù yòu mìng zài tiān? zǔ yī fǎn yuē: wū hū! nǎi zuì duō cān zài shàng, nǎi néng zé mìng yú tiān? yīn zhī jí sàng, zhǐ nǎi gōng, bù wú lù yú 'ěr bāng!”
wǔ dì shí, lǔ gòng wáng〔 13〕 huài kǒng zǐ jiù zhái, dé qí mò sūn huì suǒ cáng zhī shū, zì jiē gǔ wén。 kǒng 'ān guó〔 14〕 yǐ jīn wén xiào zhī, dé 'èr shí wǔ piān, qí wǔ piān yǔ fú shēng suǒ sòng xiāng hé, yīn bìng yǐ gǔ wén, kāi qí piān dì, yǐ lì gǔ zì xiě zhī, hé chéng wǔ shí bā piān。 huì wū zhōng shì〔 15〕 qǐ, bù dé zòu shàng, nǎi sī chuán qí yè yú shēng tú, chēng《 shàng shū》 gǔ wén zhī xué(《 suí shū》《 jīng jí zhì》)。 ér xiān fú shēng suǒ kǒu shòu zhě, yuán qí xiě yǐ hàn lì, suì fǎn chēng jīn wén。
kǒng shì suǒ chuán, jì yǐ zhí wū zhōng bù xíng, suì yòu zhāng bà〔 16〕 zhī tú, wěi zào《 shùn diǎn》《 mì zuò》 děng 'èr shí sì piān, yì chēng gǔ wén shū, ér cí yì wú bǐ, bù zú qǔ xìn yú shì。 ruò jīn běn kǒng chuán《 gǔ wén shàng shū》, zé wéi jìn yù zhāng méi zé〔 17〕 suǒ zòu shàng, dú shī《 shùn diǎn》; zhì suí gòu mù, nǎi dé qí piān, táng kǒng yíng dá〔 18〕 shū zhī, suì dà xíng yú shì。 sòng wú yù〔 19〕 shǐ yǐ wéi yí; zhū xī gèng bǐ jiào qí cí, yǐ wéi“ jīn wén duō jiān sè, ér gǔ wén fǎn píng yì”,“ què sì jìn sòng jiān wén zhāng”, bìng shū xù yì kǒng fēi 'ān guó zuò yě。〔 20〕 míng méi zhuó〔 21〕 zuò《 shàng shū kǎo yì》, yóu lì fā qí fù, wèi“《 shàng shū》 wéi jīn wén chuán zì fú shēng kǒu sòng zhě wéi zhēn gǔ wén。 chū kǒng bì zhōng zhě, jìn hòu rú wěi zuò, dà dǐ yǐ yuē zhū jīng《 lùn》《 mèng》 zhōng yǔ, bìng qiè qí zì jù 'ér yuán shì zhī” yún。
shī gē zhī qǐ, suī dāng zǎo yú jì shì, rán gětiān《 bā què》, huáng dì lè cí〔 22〕, jǐn cún qí míng。《 jiā yǔ》 wèi shùn dàn wǔ xián zhī qín, zào《 nán fēng》 zhī shī〔 23〕 yuē:
“ nán fēng zhī xūn xī, kě yǐ jiě wú mín zhī yùn xī; nán fēng zhī shí xī, kě yǐ fù wú mín zhī cái xī。”《 shàng shū dà chuán》〔 24〕 yòu zài qí《 qīng yún gē》 yún:“ qīng yún làn xī, jiǔ màn màn xī, rì yuè guāng huá, dàn fù dàn xī!” cí jǐn dá yì, pō yòu gǔ fēng, ér hàn wèi shǐ chuán, dài yì hòu rén nǐ zuò。 qí kě zhēng xìn zhě, nǎi zài《 shàng shū》《 gāo táo mó》,( wěi kǒng chuán《 shàng shū》 fēn zhī wéi《 yì jì》) yuē:
“…… kuí yuē: yú! yú jī shí fǔ shí, bǎi shòu shuài wǔ, shù yǐn yǔn xié。
dì yōng zuò gē yuē: chì tiān zhī mìng, wéi shí wéi jǐ。 nǎi gē yuē: gǔ gōng xǐ zāi, yuán shǒu qǐ zāi, bǎi gōng xī zāi! gāo táo bài shǒu qǐshǒu yáng yán yuē: niàn zāi! shuài zuò xīng shì, shèn nǎi xiàn, qīn zāi! lǚ shěng nǎi chéng, qīn zāi! nǎi gēng zài gē yuē:
yuán shǒu míng zāi, gǔ gōng liáng zāi, shù shì kāng zāi! yòu gē yuē: yuán shǒu cóng cuǒ zāi, gǔ gōng duò zāi, wàn shì duò zāi! dì yuē: yú, wǎng, qīn zāi!”
yǐ tǐ shì yán, zhì wéi dān jiǎn, qù qí zhù zì, shí zhǐ sān yán, yǔ hòu zhī“ tānɡ zhī《 pán míng》〔 25〕 yuē: gǒu rì xīn, rì rì xīn, yòu rì xīn” tóng shì; yòu suī yì 'ǒu zì lǚ yùn, ér pǔ lòu wú huá, shū wú yǐ shèng yú jì shì。 rán cǐ tè jūn chén xiāng xù, jì gè shèn qí fǎ xiàn, jìng qí zhí shì 'ér yǐ, cháng yán yǒng tàn, gù mìng yuē gē, gù fēi shī rén zhī zuò yě。
zì shāng zhì zhōu, shī nǎi yuán bèi, cún yú jīn zhě sān bǎi wǔ piān, chēng wéi《 shī jīng》。 qí xiān suī zāo qín huǒ, ér rén suǒ fěng sòng, bù dú zài zhú bó, gù zuì wán。 sī mǎ qiān〔 26〕 shǐ yǐ wéi“ gǔ zhě《 shī》 sān qiān yú piān, jí zhì kǒng zǐ, qù qí zhòng, qǔ qí kě shī yú lǐ yì, shàng cǎi qì hòu jì, zhōng shù yīn zhōu zhī shèng, zhì yōu lì zhī quē。”
rán táng kǒng yíng dá yǐ yí qí yán; sòng zhèng qiáo zé wèi shī jiē shāng zhōu rén zuò, kǒng zǐ dé yú lǔ tài shī, biān 'ér lù zhī。 zhū xī yú shī, qí yì cháng yǔ zhèng qiáo hé, yì yuē:“ rén yán fū zǐ shān shī, kàn lái zhǐ shì cǎi dé xǔ duō shī, fū zǐ bù céng shān qù, zhǐ shì kān dìng 'ér yǐ。”〔 27〕《 shū》 yòu liù tǐ,《 shī》 zé yòu liù yì yān: yī yuē fēng, èr yuē fù, sān yuē bǐ, sì yuē xīng, wǔ yuē yǎ, liù yuē sòng。 fēng yǎ sòng yǐ xìng zhì yán: fēng zhě, lǘ xiàng zhī qíng shī; yǎ zhě, cháo tíng zhī lè gē; sòng zhě, zōng miào zhī lè gē yě。 shì wéi《 shī》 zhī sān jīng。 fù bǐxìng yǐ tǐ zhì yán: fù zhě zhí shū qí qíng; bǐ zhě jiè wù yán zhì; xīng zhě tuō wù xīng cí yě。 shì wéi《 shī》 zhī sān wěi。 fēng yǐ《 guān huī》 shǐ, yǎ yòu dà xiǎo, xiǎo yǎ yǐ《 lù míng》 shǐ, dà yǎ yǐ《 wén wáng》 shǐ; sòng yǐ《 qīng miào》 shǐ; shì wéi sì shǐ。 hàn shí, shuō《 shī》 zhě zhòng, lǔ yòu shēn péi, qí yòu yuán gù, yàn yòu hán yīng,〔 28〕 jiē cháng liè yú xué guān, ér qí shū jīn bìng wáng。 cún zhě dú yòu zhào rén máo cháng shī chuán, qí xué zì wèi chuán zì zǐ xià; hé jiān xiàn wáng yóu hǎo zhī。〔 29〕 qí shī měi piān jiē yòu xù, zhèng xuán yǐ wéi shǒu piān dà xù jí zǐ xià zuò, hòu zhī xiǎo xù zé zǐ xià máo gōng hé zuò yě。〔 30〕 ér hán yù zé yún,“ zǐ xià bù xù shī。”〔 31〕 zhū xī jiě shī, yì dàn xìn shī bù xìn xù。〔 32〕 rán jù fàn yè shuō, zé shí hòu hàn wèi hóng zhī suǒ wéi 'ěr。〔 33〕 máo shì《 shī xù》 jì bù kě xìn, sān jiā《 shī》 yòu shī chuán, zuò shī běn yì suì nán tōng xiǎo。 ér《 shī》 zhī piān mù cì dì, yòu bù shèn yǐ shí dài wéi xiān hòu, gù hòu lái yì shuō zī duō。 míng hé jiē zuò《 máo shī shì běn gǔ yì》〔 34〕, nǎi yǐ shī biān nián, wèi shàng qǐ yú xià shǎo kāng shí(《 gōng liú》,《 qī yuè》 děng) ér qì yú zhōu jìng wáng zhī shì(《 xià quán》), suī yǔ mèng zǐ zhī rén lùn shì〔 35〕 zhī shuō hé, rán yì fēi bì qí běn yì yǐ。 yào zhī《 shāng sòng》〔 36〕 wǔ piān, shì jì fēn míng, cí yì jié qū, yǔ《 shàng shū》 jìn sì, yòng yǐ shàng xù shùn gāo táo zhī gē, huò fēi wū yú? jīn lù qí《 xuán niǎo》 yī piān;《 máo shī》 xù yuē: sì gāo zōng yě。
“ tiān mìng xuán niǎo, jiàng 'ér shēng shāng, zhái yīn tǔ máng máng。 gǔ dì mìng wǔ tānɡ, zhèng yù bǐ sì fāng, fāng mìng jué hòu, yǎn yòu jiǔ yòu。 shāng zhī xiān hòu, shòu mìng bù dài, zài wǔ dīng sūn zǐ。 wǔ dīng sūn zǐ, wǔ wáng mǐbù shèng, lóng qí shíshèng, dà xī shì chéng。 bāng jī qiān lǐ, wéi mín suǒ zhǐ, zhào yù bǐ sì hǎi, sì hǎi lái jiǎ。
lái jiǎ qí qí, jǐng yuán wéi hé, yīn shòu mìng xián yí, bǎi lù shì hé。”
zhì yú 'èr《 yǎ》, zé huò měi huò cì, jiào zú jiàn zuò zhě zhī qíng, fēi rú《 sòng》 shī, dà shuài tàn měi。 rú《 xiǎo yǎ》《 cǎi wēi》, yán zhēng rén yuǎn shù, suī láo 'ér bù gǎn xī yún:
“ cǎi wēi cǎi wēi, wēi yì zuò zhǐ。 yuē guī yuē guī, suì yì mò zhǐ。 mǐshì mǐjiā, xiǎn yǔn zhī gù; bù biàn qǐ jū, duǒ yǔn zhī gù。…… bǐ 'ěr wéi hé?
wéi cháng zhī huá。 bǐ lù sī hé? jūn zǐ zhī chē。 róng chē jì jià, sì mǔ yè yè;
qǐ gǎn dìng jū, yī yuè sān jié。…… xī wǒ wǎng yǐ, yáng liǔ yǐ yǐ; jīn wǒ lái sī, yǔ xuě fēi fēi, hángdào chí chí, zài kě zài jī。 wǒ xīn shāng bēi, mò zhī wǒ 'āi!”
cǐ gài suǒ wèi yuàn fěi 'ér bù luàn, wēn róu dūn hòu zhī yán yǐ。〔 37〕 rán yì yòu shèn jīqiè zhě, rú《 dà yǎ》《 zhān 'áng》:
“ zhān 'áng hào tiān, zé bù wǒ huì, kǒng tián bù níng, jiàng cǐ dà lì。 bāng mǐyòu dìng, shì mín qí zhài。 máo zéi máo jí, mǐyòu yí jiè; zuì gǔ bù shōu, mǐyòu yí liào! rén yòu tǔ tián, nǚ fǎn yòu zhī; rén yòu mín rén, nǚ fù duó zhī。 cǐ yí wú zuì, nǚ fǎn shōu zhī; bǐ yí yòu zuì, nǚ fù shuō zhī! zhé fū chéng chéng, zhé fù qīng chéng。…… bì fèi jiàn quán, wéi qí shēn yǐ; xīn zhī yōu yǐ, níng zì jīn yǐ。 bù zì wǒ xiān, bù zì wǒ hòu。 miǎo miǎo hào tiān, wú bù kè gǒng; wú tiǎn huáng zǔ, shì jiù 'ěr hòu!”
《 guó fēng》 zhī cí, nǎi jiào píng yì, fā shū qíng xìng, yì gèng fēn míng。 rú:
“ yě yòu sǐ jūn, bái máo bāo zhī; yòu nǚ huái chūn, jí shì yòu zhī。 lín yòu pǔ sù; yě yòu sǐ lù, bái máo chún shù; yòu nǚ rú yù。 shū 'ér tuō tuō xī; wú gǎn wǒ shuì xī; wú shǐ lóng yě fèi!”(《 zhào nán》《 yě yòu sǐ jūn》)
“ qín yǔ wěi, fāng huàn huàn xī; shì yǔ nǚ, fāng bǐng jiān xī。 nǚ yuē guān hū, shì yuē jì qiě。 qiě wǎng guān hū, wěi zhī wài, xún xū qiě lè。 wéi shì yǔ nǚ, yī qí xiāng xuè, zèng zhī yǐ sháo yào。……”(《 zhèng fēng》《 qín wěi》)
“ shān yòu shū, xí yòu yú。 zǐ yòu yī cháng, fú yè fú lóu; zǐ yòu chē mǎ, fú chí fú qū; wǎn qí sǐ yǐ, tā rén shì yú。 shān yòu kǎo, xí yòu chǒu。 zǐ yòu tíng nèi, fú sǎ fú sǎo; zǐ yòu zhōng gǔ, fú gǔ fú kǎo, wǎn qí sǐ yǐ, tā rén shì bǎo。 shān yòu qī, xí yòu lì。 zǐ yòu jiǔ shí, hé bù rì gǔ sè? qiě yǐ xǐ lè, qiě yǐ yǒng rì。 wǎn qí sǐ yǐ, tā rén rù shì。”(《 táng fēng》《 shān yòu shū》)
《 shī》 zhī cì dì, shǒu《 guó fēng》, cì《 yǎ》, cì《 sòng》。《 guó fēng》 cì dì, zé shǐ zhōu zhào 'èr nán〔 38〕, cì bèi yōng wèi wáng zhèng qí wèi táng qín chén guì cáo 'ér zhōng yǐ bīn。 qí xù liè xiān hòu, sòng rén duō yǐ wéi jí kǒng zǐ wēi zhǐ suǒ yù,〔 39〕 rán gǔ shī liú chuán lái jiǔ, piān cì wèi bì yī rú qí gù, jīn yì wú yǐ dìng zhī。 wéi《 shī》 yǐ píng yì zhī《 fēng》 shǐ, ér jiàn jí diǎn zhòng zhī《 yǎ》 yǔ《 sòng》;《 guó fēng》 yòu yǐ suǒ zūn zhī zhōu shì shǐ, cì nǎi bàng jí yú gè guó, zé dà zhì shàng kě tuī jiàn 'ér yǐ。
《 shī》 sān bǎi piān, jiē chū běi fāng, ér yǐ huáng hé wéi zhōng xīn。 qí shí wǔ guó zhōng, zhōu nán zhào nán wáng guì chén zhèng zài hé nán, bèi yōng wèi cáo qí wèi táng zài hé běi, bīn qín zé zài jīng wèi zhī bīn, jiāng yù gài bù yuè jīn hé nán shān xī shǎn xī shān dōng sì shěng zhī wài。 qí mín yuán zhòng, gù suī zhí shū xiōng yì, yóu néng zhǐ hū lǐ yì, fèn 'ér bù lì, yuàn 'ér bù nù, āi 'ér bù shāng, lè 'ér bù yín, suī shī gē, yì jiào xùn yě。 rán cǐ tè hòu rú zhī yán, shí zé jī chǔ zhī yán, bēn fàng zhī cí,《 fēng》《 yǎ》 zhōng yì cháng yòu, ér kǒng zǐ zé yuē:“《 shī》 sān bǎi, yī yán yǐ bì zhī, yuē: sī wú xié。” hòu rú yīn kǒng zǐ gào yán yuān wéi bāng, yuē“ fàng zhèng shēng”。 yòu yuē:“ è zhèng shēng zhī luàn yǎ lè yě。”〔 40〕 suì yì yí jí《 zhèng fēng》, yǐ wéi yín yì, shī qí zhǐ yǐ。 zì xīn bù jìng, zé wài wù suí zhī, jī kāng〔 41〕 yuē:“ ruò fū zhèng shēng, shì yīn shēng zhī zhì miào, miào yīn gǎn rén, yóu měi sè huò zhì, dān pán huāng jiǔ, yì yǐ sàng yè, zì fēi zhì rén, shú néng yù zhī。”( běn jí《 shēng wú 'āi lè lùn》) shì zhī yù juān yǎo tiǎo zhī shēng, gài yóu yú cǐ, qí lǐ yì bìng tōng yú wén zhāng。
cān kǎo shū:
《 shàng shū zhèng yì》( táng kǒng yíng dá)
《 máo shī zhèng yì》( tóng shàng)
《 jīng yì kǎo》( qīng zhū yí zūn) juàn qī shí 'èr zhì qī shí liù juàn jiǔ shí bā zhì yī bǎi《 zhī nà wén xué shǐ gāng》( rì běn 'ér dǎo xiàn jí láng) dì 'èr piān 'èr zhì sì zhāng《 shī jīng yán jiū》( xiè wú liàng)
※ ※※
〔 1〕 《 zhōu lǐ》 yòu míng《 zhōu guān》, jì shù zhōu wáng shì guān zhì hé zhàn guó shí gè guó zhì dù, zhàn guó hòu qī xiě chéng。 nèi fēn《 tiān guān zhǒng zǎi》、《 dì guān sī tú》、《 chūn guān zōng bó》、《 xià guān sī mǎ》、《 qiū guān sī kòu》、《 dōng guān sī kōng》 liù piān。《 dōng guān sī kōng》 yǐ yì, xī hàn hé jiān xiàn wáng( liú dé) bǔ yǐ《 kǎo gōng jì》。
〔 2〕 wài shǐ 《 zhōu lǐ · chūn guān zōng bó》 zài:“ wài shǐ zhǎng shū wài lìng, zhǎng sì fāng zhī zhì, zhǎng sān huáng wǔ dì zhī shū, zhǎng dá shū míng yú sì fāng。 ruò yǐ shū shǐ yú sì fāng, zé shū qí lìng。”
sān huáng wǔ dì zhī shū, jí“ sān fén wǔ diǎn”。 xī hàn kǒng 'ān guó《 shàng shū xù》 zài:“ fú xī、 shén nóng、 huáng dì zhī shū wèi zhī sān fén, yán dà dào yě。 shàohào、 zhuān Xū、 gāo xīn、 táng、 yú zhī shū wèi zhī wǔ diǎn, yán cháng dào yě。”
〔 3〕 《 yáo diǎn》 《 shàng shū》 dì yī piān, yě chēng“ dì diǎn”。 zhù yào jìzǎi yáo shùn shànràng shì jì děng。《 shàng shū》, zhōng guó shàng gǔ lì shǐ wén jiàn hé zhuī shù gǔ dài shǐ shì de zhù zuò de huì biān。
〔 4〕 wěi shū hàn dài rén hùn hé shén xué mí xìn sī xiǎng fù huì rú jiā jīng yì de shū。《 yì》、《 shū》、《 shī》、《 lǐ》、《 lè》、《 chūn qiū》、《 xiào jīng》 qī jīng de wěi shū, tǒng chēng“ qī wěi”。《 xuán jī qián》 jí《 shàng shū wěi》 de yī zhǒng。 míng hú yìng lín《 sì bù zhèng 》:“ wěi zhī míng, suǒ yǐ pèi jīng。” yuán shū yǐ shī chuán, míng sūn gǔ《 gǔ wēi shū》、 qīng mǎ guó hàn《 yù hán shān fáng ji yì shū》 yòu ji lù。 dì kuí, nán sòng luó mì《 lù shǐ hòu jì · huáng dì jì》:“ dì kuí shì, dà hóng shì zhī zēngsūn yě。” chuán shuō dà hóng shì xì huáng dì zhī zǐ。《 zhōng hòu》, jí《 shàng shū zhōng hòu》 shí bā piān, yě shì《 shàng shū》 de yī zhǒng wěi shū。
〔 5〕 《 yú xià shū》 zhǐ《 yú shū》 hé《 xià shū》。《 yú shū》 jìzǎi chuán shuō zhōng táng yáo、 yú shùn、 xià yǔ děng shì jì,《 xià shū》 jìzǎi xià dài shǐ shì。《 shāng shū》 jìzǎi shāng dài shǐ shì,《 zhōu shū》 jìzǎi zhōu dài shǐ shì。
〔 6〕 guān yú kǒng zǐ zuò《 shū》 xù, jù《 hàn shū · yì wén zhì》:“ gù《 shū》 zhī suǒ qǐ yuǎn yǐ, zhì kǒng zǐ zuǎn yān。 shàng duàn yú yáo, xià qì yú qín, fán bǎi piān, ér wéi zhī xù, yán qí zuò yì。”
〔 7〕 fú shēng míng shèng。 xī hàn Jǐnán( jùn zhì jīn shān dōng zhāng qiū) rén。《 shǐ jì · rú lín lièzhuàn》:“ gù wéi qín bó shì。 xiào wén dì shí, yù qiú néng zhì《 shàng shū》 zhě, tiān xià wú yòu, nǎi wén fú shēng néng zhì, yù zhào zhī。 shì shí fú shēng nián jiǔ shí yú, lǎo, bù néng xíng, yú shì nǎi zhào tài cháng shǐ zhǎng gù cháo cuò wǎng shòu zhī。 qín shí fén shū, fú shēng bì cáng zhī。 qí hòu bīng dà qǐ, liú wáng, hàn dìng, fú shēng qiú qí shū, wáng shù shí piān, dú dé 'èr shí jiǔ piān, jí yǐ jiào yú qí lǔ zhī jiān。”
xià wén“ jǐng dì” yìng zuò“ wén dì”。
〔 8〕 guān yú hàn rén yǐ《 shū》 èr shí bā piān nǐ 'èrshíbāxiù, jù《 shǐ jì · rú lín lièzhuàn》 táng sī mǎ zhēn《 suǒ yǐn》:“ kǒng zāng yǔ 'ān guó shū yún:‘ jiù《 shū》 qián yú bì shì, xū 'ěr fù chū, gǔ xùn fù shēn。 wéi wén《 shàng shū》 èr shí bā piān qǔ xiàng 'èrshíbāxiù, hé tú nǎi yòu bǎi piān’。”
〔 9〕 diǎn、 mó、 xùn、 gào、 shì、 mìng 《 shàng shū》 zhōng de liù zhǒng wén tǐ。 diǎn, jì shù dì wáng yán xíng, yǐ zuò hòu dài cháng fǎ, rú《 yáo diǎn》。 mó, jì shù jūn chén móu yì guó shì, rú《 gāo táo mó》。 xùn, jì shù xùn dǎo yán cí, rú《 yī xùn》。 gào, shī zhèng wén gào, rú《 tānɡ gào》。 shì, lín zhàn miǎn lì jiàngshì de shì cí, rú《 mù shì》。 mìng, dì wáng de zhào lìng, rú《 gù mìng》。
〔 10〕 《 yǔ gòng》 《 shàng shū · xià shū》 de yī piān。 nèi róng jì shù xià yǔ wáng huàdìng jì、 yǎn、 qīng、 xú děng jiǔ zhōu, bìng jìzǎi gè zhōu shān chuān、 tǔ rǎng、 wù chǎn hé gòng fù děng jí。 jìn rén rèn wéi, fǎn yìng rú cǐ guǎng dà dì qū zì rán xiàn xiàng hé gòng fù wèn tí de jì xù wén, zhǐ yòu zhì zhàn guó shí shǐ kě néng chū xiàn。
〔 11〕 wèi hóng zì jìng zhòng, dōng hàn dōng hǎi( jùn zhì jīn shān dōng tán chéng) rén。 guāng wǔ dì shí rèn yì láng, zhì《 máo shī》 jí《 gǔ wén shàng shū》。 wèi hóng yǔ jiàn《 hàn shū · rú lín chuán》 yán shī gǔ zhù。“ jìn” yìng zuò“ dōng hàn”。
〔 12〕 yáng xióng cān kàn běn juàn dì 25 yè zhù〔 12〕。 zhuàn yòu《 fǎ yán》、《 fāng yán》 děng shū hé《 gān quán》、《 cháng yáng》 děng fù。《 fǎ yán》, shí sān juàn, mó fǎng《 lùn yǔ》 xiě chéng de zhù zuò。“ xī zhī shuō《 shū》 zhě xù yǐ bǎi”, jù táng kǒng yíng dá《 shàng shū zhèng yì》:“ àn zhèng( xuán) xù《 yú xià shū》 èr shí piān,《 shāng shū》 sì shí piān,《 zhōu shū》 sì shí piān。”
〔 13〕 lǔ gòng wáng jí liú yú, xī hàn jǐng dì zǐ。《 suí shū · jīng jí zhì》 zài:“ lǔ gòng wáng huài kǒng zǐ jiù zhái, dé qí mò sūn huì suǒ cáng zhī shū, zì jiē gǔ wén。”
〔 14〕 kǒng 'ān guó kǒng qiū shí 'èr shì sūn, hàn wǔ dì shí céng rèn jiàn dà fū、 lín huái tài shǒu。
《 suí shū · jīng jí zhì》 zài: kǒng qiū jiù zhái suǒ cáng zhī shū“ zì jiē gǔ wén, kǒng 'ān guó yǐ jīn wén xiào zhī,…… yòu Jǐnán fú shēng suǒ sòng, yòu wǔ piān xiāng hé。 ān guó bìng yǐ gǔ wén, kāi qí piān dì, yǐ lì gǔ zì xiě zhī, hé chéng wǔ shí bā piān”。 zhè lǐ suǒ shuō“ wǔ piān xiāng hé”, jù《 kǒng chuán xù》 yún:
fú shēng yǐ“《 shùn diǎn》 hé yú《 yáo diǎn》,《 yì jì》 hé yú《 gāo táo mó》,《 pán gēng》 sān piān hé wéi yī,《 kāng wáng zhī gào》 hé yú《 gù mìng》”;“ hé chéng wǔ shí bā piān”, cóng fú shēng kǒu shòu de 'èr shí bā piān fēn chū“ xiāng hé” de wǔ piān, jì sān shí sān piān, zài jiā kǒng 'ān guó xiào de 'èr shí wǔ piān, gòng wǔ shí bā piān。
〔 15〕 wū zhōng shì zhǐ wū zhōng zhī huò。 wǔ dì wǎn nián duō bìng, yí yòu rén yǐ wū zhōng zhī shù móu hài tā。 chǒng chén jiāng chōng suì wū xiàn tài zǐ yǐ zhōng shù shuō cuàn wèi。 zhēng hé 'èr nián, tài zǐ bèi bī chū bēn, zuì hòu zì shā。 wéi zhuī chá wū zhōng shì sǐ zhě dá shù wàn rén。 wū zhōng, dāng shí mí xìn rèn wéi jiāng mù 'ǒu mái yú dì xià, yòng wū shù zǔ zhòu, kě yǐ hài rén。
〔 16〕 zhāng bà xī hàn dōng lāi( jùn zhì jīn shān dōng yè xiàn) rén。 hàn chéng dì shí wěi zào gǔ wén《 shàng shū》。 dōng hàn wáng chōng《 lùn héng · zhèng shuō piān》:“ zhì xiào chéng huáng dì shí, zhēng wéi gǔ wén《 shàng shū》 xué。 dōng hǎi zhāng bà 'àn bǎi piān zhī xù, kōng zào bǎi liǎng zhī piān, xiàn zhī chéng dì。 dì chū mì bǎi piān yǐ xiào zhī, jiē bù xiāng yìng, yú shì xià bà yú lì。 lì bái bà zuì dāng zhì sǐ, chéng dì gāo qí cái 'ér bù zhū, yì xī qí wén 'ér bù miè。” zhāng bà suǒ zào, shì chēng《 bǎi liǎng piān》。《 hàn shū · rú lín chuán》:“ shì suǒ chuán《 bǎi liǎng piān》 zhě, chū dōng lāi zhāng bà, fēn xī hé 'èr shí jiǔ piān yǐ wéi shù shí, yòu cǎi《 zuǒshìzhuàn》、《 shū xù》 wéi zuò shǒu wěi, fán bǎi 'èr piān。”
〔 17〕 méi zé yòu zuò méi yí huò méi zé, zì zhòng zhēn, dōng jìn rǔ nán( jīn hú běi wǔ chāng) rén, céng rèn yù zhāng nèi shǐ。 dōng jìn yuán dì shí, zòu xiàn kǒng chuán《 gǔ wén shàng shū》。
〔 18〕 kǒng yíng dá( 574 héng 648) zì chōng yuǎn, táng jì zhōu héng shuǐ( jīn shǔ hé běi) rén。
yóu suí rù táng, guān zhì guó zǐ jì jiǔ, fèng tài zōng mìng zhù biān《 wǔ jīng zhèng yì》。
〔 19〕 wú yù( yuē 1100 héng 1154) zì cái lǎo, nán sòng jiàn 'ān( jīn fú jiàn jiàn 'ōu) rén。 guān quán zhōu tōng pàn, zhuàn yòu《 yùn bǔ》 děng。 tā duì《 gǔ wén shàng shū》 de huái yí, jiàn suǒ zhuàn《 shū bài chuán》。 gāi shū yǐ yì, qīng yán ruò qú《 gǔ wén shàng shū shū zhèng》 juàn bā chēng:“ yí gǔ wén zì wú cái lǎo shǐ。” nán sòng zhū xī、 míng méi zhuó jūn céng yǐn shù wú yù zhī shuō。
〔 20〕 zhū xī cān kàn běn juàn dì 88 yè zhù〔 15〕。 tā zhuàn yòu《 sì shū zhāng jù jí zhù》、《 shī jí chuán》 hé《 zhū zǐ yǔ lèi》 děng。 tā duì kǒng chuán《 gǔ wén shàng shū》 de huái yí, jiàn《 zhū zǐ yǔ lèi》 juàn qī shí bā。
〔 21〕 méi zhuó zì jìng zhāi, míng jīng dé( jīn shǔ 'ān huī) rén, wǔ zōng zhèng dé nián jiān jìn shì。 zhuàn yòu《 shàng shū kǎo yì》、《 shàng shū pǔ》。
〔 22〕 huáng dì lè cí jí《 xián chí》。《 hàn shū · lǐ lè zhì》:“ xī huáng dì zuò《 xián chí》。”
〔 23〕 《 jiā yǔ》 《 kǒng zǐ jiā yǔ》 de jiǎn chēng,《 hàn shū · yì wén zhì》 zhù lù 'èr shí qī juàn。 jīn běn shí juàn, sòng yǐ lái jí rèn wéi xì wèi shí wáng sù shōu jí hé wěi zào。《 nán fēng》,《 lǐ jì · yuèjì》:“ xī zhě shùn zuò wǔ xián zhī qín, yǐ gē nán fēng。”《 nán fēng》 gē jiàn《 shī zǐ》 hé《 jiā yǔ》。
〔 24〕 《 shàng shū dà chuán》 jiù tí xī hàn fú shēng zhuàn。 qīng chén shòu qí yòu ji běn。 qí zhōng shuō:“ shùn wéi bīn kè, ér yǔ wéi zhù rén。…… yú shí qīng yún jù, jùn yì jí, bǎi gōng xiānghè 'ér gē《 qìng yún》”。 àn“ qīng yún” yì zuò“ qìng yún”。
〔 25〕 《 pán míng》 jiàn《 lǐ jì · dà xué》。 zhū xī zhù:“ pán, mù yù zhī pán yě。
míng, míng qí qì yǐ zì jǐng zhī cí yě。”
〔 26〕 sī mǎ qiān( yuē qián 145 héng yuē qián 86) cān kàn běn shū dì shí piān。 yǐn wén jiàn《 shǐ jì · kǒng zǐ shì jiā》。
〔 27〕 guān yú kǒng qiū shān shī, kǒng yíng dá huái yí《 shǐ jì》 zhī yán, jiàn《 shī pǔ xù》 shū:
“ rú《 shǐ jì》 zhī yán, zé kǒng zǐ zhī qián, shī piān duō yǐ。 àn shū chuán suǒ yǐn zhī shī, jiàn zài zhě duō, wáng yì zhě shǎo, zé kǒng zǐ suǒ lù, bù róng shí fēn qù jiǔ。 mǎ qiān yán gǔ shī sān qiān yú piān, wèi kě xìn yě。” zhèng qiáo( 1103 héng 1162), zì yú zhòng, nán sòng pú tián( jīn shǔ fú jiàn) rén, guān zhì shū mì yuàn biān xiū, zhuàn《 tōng zhì》 èr bǎi juàn。 tā zài suǒ zhuàn《 liù jīng 'ào lùn · shān shī biàn》 zhōng shuō:“ fū《 shī》 shàng zì《 shāng sòng》 sì chéng tānɡ, xià zhì《 zhū lín》 cì chén líng gōng, shàng xià qiān yú nián, ér shī cái sān bǎi wǔ piān, yòu gèng shí jūn 'ér qǔ yī piān zhě。 jiē shāng zhōu rén suǒ zuò。 fū zǐ bìng dé zhī yú lǔ tài shī, biān 'ér lù zhī, fēi yòu yì yú shān yě。” xià wén suǒ yǐn zhū xī duì kǒng qiū shān shī wèn tí de huà, jiàn《 zhū zǐ yǔ lèi》 juàn 'èr shí sān。
〔 28〕 shēn péi xī hàn lǔ( jīn shān dōng qū fù) rén, wǔ dì shí wéi tài zhōng dà fū。 yuán gù, xī hàn qí( jīn shān dōng zī bó) rén, jǐng dì shí wéi bó shì。 hán yīng, xī hàn yàn( jīn běi jīng) rén, wén dì shí wéi bó shì。 sān rén xì“ lǔ shī xué”、“ qí shī xué”、“ hán shī xué” de kāi chuàng zhě。 cǐ sān jiā《 shī》 xué jūn yóu cháo tíng liè wéi jīng xué kē mù, qí shū jūn yǐ wáng yì。 qīng wáng xiān qiān yòu ji běn《 shī sān jiā yì jí shū》。
〔 29〕 máo cháng cháng yī zuò“ cháng”, xī hàn zhào( jùn zhì jīn hé běi hán dān) rén。 xiāng chuán shì“ máo shī xué” de chuán shòu zhě。 céng rèn hé jiān xiàn wáng bó shì。 zǐ xià( qián 507 héng?), xìng bǔ míng shāng, chūn qiū shí jìn guó wēn( jīn hé nán wēn xiàn) rén, kǒng qiū mén tú。 xiāng chuán《 shī》、《 chūn qiū》 shì yóu tā chuán shòu xià lái de。 hé jiān xiàn wáng, jí liú dé, cān kàn běn juàn dì 405 yè zhù〔 31〕。
〔 30〕 dà xù 《 guó fēng》 shǒu piān《 guān huī》“ xiǎo xù” hòu suǒ zài yòu guān《 shī》 de zǒng xù, zōng lùn gǔ dài shī gē xìng zhì、 nèi róng、 xíng shì hé zuò yòng zhū wèn tí。 xiǎo xù,《 shī》 gè piān tí xià duì gāi shī suǒ zuò de jiǎn yào jiě shì。 zhèng xuán guān yú《 shī》 dà xù、 xiǎo xù zuò zhě wèn tí de yì jiàn, jiàn qí suǒ zhuàn《 shī pǔ》。 máo gōng, jí máo hēng。 xī hàn lǔ( jīn shān dōng qū fù) rén, yī shuō hé jiān( jùn zhì jīn hé běi xiàn xiàn) rén。 xiāng chuán shì“ máo shī xué” de chuàng lì zhě。“ máo shī xué” chuán zì máo hēng, hòu rén yīn chēng máo hēng wéi“ dà máo gōng”, máo cháng wéi“ xiǎo máo gōng”。
〔 31〕 hán yù cān kàn běn juàn dì 77 yè zhù〔 1〕。 míng yáng shèn《 shēng 'ān jīng shuō · shī xiǎo xù》:“ yú jiàn gǔ běn hán wén, yòu《 yì shī xù》 yī piān, qí yán yuē‘ zǐ xià bù xù shī’。”
〔 32〕 zhū xī bù xìn《 shī》 xù, jiàn《 zhū zǐ yǔ lèi》 juàn bā shí:“《 shī xiǎo xù》 quán bù kě xìn, rú hé dìng zhī shì měi cì nà rén?” zhū xī《 shī jí chuán》 duì mǒu xiē shī piān de píng lùn yǔ《 shī xù》 bù tóng。
〔 33〕 fàn yè cān kàn běn juàn dì 40 yè zhù〔 9〕。 tā suǒ zhuàn《 hòu hàn shū · rú lín lièzhuàn》 yún:“ wèi hóng zì jìng zhòng, dōng hǎi rén yě。…… jiǔ jiāng xiè màn qīng shàn《 máo shī》, nǎi wéi qí xùn, hóng cóng màn qīng shòu xué, yīn zuò《 máo shī xù》。”
〔 34〕 hé jiē zì yuán zǐ, míng zhèn hǎi wèi( jīn fú jiàn zhāng pǔ) rén, xī zōng tiān qǐ nián jiān jìn shì。 suǒ zhuàn《 máo shī shì běn gǔ yì》, yòu míng《 shī jīng shì běn gǔ yì》, èr shí bā juàn。 duì《 shī》 sān bǎi piān miǎnqiǎng huàfēn shí dài, fù huì zuò zhě xìng míng; míng wù xùn gǔ fāng miàn, yǐn zhèng kǎo jù jiào xiáng。
〔 35〕 zhī rén lùn shì yǔ chū《 mèng zǐ · wàn zhāng》:“ sòng qí shī, dú qí shū, bù zhī qí rén kě hū? shì yǐ lùn qí shì yě, shì shàng yǒu yě。”
〔 36〕 《 shāng sòng》 bāo kuò《 nà》、《 liè zǔ》、《 xuán niǎo》、《 cháng fā》、《 yīn wǔ》 wǔ piān。 zì sòng dài qǐ, jí yòu rén huái yí《 shāng sòng》 bìng fēi shāng dài zuò pǐn, qīng wèi yuán《 shī gǔ wēi · shāng sòng fā wēi piān》 kǎo dìng wéi sòng xiāng gōng dà fū zhèng kǎo fù suǒ zuò。
〔 37〕 yuàn fěi 'ér bù luàn yǔ jiàn sī mǎ qiān《 shǐ jì · qū yuán jiǎ shēng lièzhuàn》:“《 guó fēng》 hàosè 'ér bù yín,《 xiǎo yǎ》 yuàn fěi 'ér bù luàn。” wēn róu dūn hòu, yǔ jiàn《 lǐ jì · jīng jiě》:“ kǒng zǐ yuē:‘ rù qí guó, qí jiào kě zhī yě。 qí wéi rén yě, wēn róu dūn hòu,《 shī》 jiào yě’。”
〔 38〕 zhōu zhào 'èr nán zhǐ《 guó fēng》 zhōng de《 zhōu nán》 hé《 zhào nán》。 zhōu shì zhōu gōng dàn guǎn lǐ de dì qū, zhào shì zhào gōng shì guǎn lǐ de dì qū。 dàn 'èr nán zhōng suǒ shōu lù de shī, qí fàn wéi chú shàng shù liǎng gè dì qū wài, hái bāo kuò nán fāng jiāng hàn yī dài de shī。
〔 39〕 guān yú《 shī jīng》 xù liè xiān hòu wèn tí, sòng dài xué zhě rú 'ōu yáng xiū《 shī jiě · shí wǔ guó cì jiě》 yún:“《 guó fēng》 zhī hào, qǐ《 zhōu》 zhōng《 bīn》, jiē yòu suǒ cì, shèng rén qǐ tú yún zāi?”
〔 40〕 “《 shī》 sān bǎi” děng jù, jiàn《 lùn yǔ · wéi zhèng》。“ fàng zhèng shēng”, jiàn《 lùn yǔ · wèi líng gōng》:“ yán yuān wèn wéi bāng。 zǐ yuē:‘ xíng xià zhī shí, chéng yīn zhī lù, fú zhōu zhī miǎn, lè zé《 sháo》、《 wǔ》, fàng zhèng shēng, yuǎn nìng rén。 zhèng shēng yín, nìng rén dài’。”“ è zhèng shēng zhī luàn yǎ lè yě”, jiàn《 lùn yǔ · yáng huò》。
〔 41〕 jī kāng( 223 héng 262) zì shū yè, sān guó wèi qiáo jùn zhì( jīn 'ān huī sù xiàn) rén。 guān zhōng sàn dà fū, zhuàn yòu《 jī zhōng sàn jí》。
“ shàng zhě, shàng yě。 shàng suǒ wéi, xià suǒ shū yě。”( wáng chōng《 lùn héng》《 xū sòng piān》) huò yuē:“ yán cǐ shàng dài yǐ lái zhī shū。”( kǒng yíng dá《 shàng shū zhèng yì》) wěi shū〔 4〕 wèi“ kǒng zǐ qiú shū, dé huáng dì xuán sūn dì kuí zhī shū, qì yú qín mù gōng, fán sān qiān 'èr bǎi sì shí piān。 duàn yuǎn qǔ jìn, dìng kě wéi shì fǎ zhě bǎi 'èr shí piān: yǐ bǎi 'èr piān wéi《 shàng shū》, shí bā piān wéi《 zhōng hòu》。 qù sān qiān yī bǎi 'èr shí piān。”
(《 shàng shū xuán jī qián》) nǎi hàn rén chǐ dà zhī yán, bù kě xìn。《 shàng shū》 gài běn bǎi piān:《 yú xià shū》 èr shí piān,《 shāng shū》《 zhōu shū》 gè sì shí piān。〔 5〕 jīn běn yòu xù, xiāng chuán kǒng zǐ suǒ wéi, yán qí zuò yì(《 hàn shū》《 yì wén zhì》), rán yì nán xìn, yǐ qí wén bù lèi yě。〔 6〕 qín fán shāo jīng jí, Jǐnán fú shēng〔 7〕 bào shū cáng shān zhōng, yòu shī zhī。 hàn xīng, jǐng dì shǐ cháo cuò wǎng cóng kǒu shòu, ér fú shēng xuán lǎo sǐ, jǐn dé zì《 yáo diǎn》 zhì《 qín shì》 èr shí bā piān; gù hàn rén cháng yǐ nǐ 'èrshíbāxiù。〔 8〕《 shū》 zhī tǐ lì yòu liù: yuē diǎn, yuē mó, yuē xùn, yuē gào, yuē shì, yuē mìng,〔 9〕 shì chēng liù tǐ。 rán qí zhōng yòu《 yǔ gòng》〔 10〕, pō sì jì, yú zé gài wéi xùn xià yǔ gào shàng zhī cí, yóu hòu shì zhī zhào lìng yǔ zòu yì yě。 qí wén zhì pǔ, yì jié qū nán dú, jù yǐ zǎo yùn wéi shì, bǐ biàn sòng xí, biàn xíng yuǎn zhī shí, gài yǐ yuǎn yǐ。 jìn wèi hóng〔 11〕 zé yún,“ fú shēng lǎo, bù néng zhèng yán, yán bù kě xiǎo, shǐ qí nǚ chuán yán jiào cuò。 qí rén yǔ duō yǔ yǐng chuān yì, cuò suǒ bù zhī, fán shí 'èr sān, lüè yǐ qí yì shǔ dú 'ér yǐ。” gù nán jiě zhī chù duō yòu。 jīn jí lüè lù《 yáo diǎn》 zhōng yǔ, yǐ jiàn dà fán:
“…… dì yuē: chóu zī ruò shí, dēng yōng。 fàng qí yuē: yìn zǐ zhū, qǐ míng。 dì yuē: xū! yín sòng, kě hū? dì yuē: chóu zī ruò yú cǎi? huān dōu yuē: dū! gòng gōng, fāng jiū chán gōng。 dì yuē: xū! jìng yán yōng wéi, xiàng gōng, tāo tiān! dì yuē: zī, sì yuè! tānɡ tānɡ hóng shuǐ fāng gē, dàng dàng huái shān xiāng líng, hào hào tāo tiān, xià mín qí zī。 yòu néng, bǐ yì。 qiān yuē: yú, gǔn zāi! dì yuē: xū, fú zāi! fāng mìng, pǐ zú。 yuè yuē: yì zāi! shì kě, nǎi yǐ。
dì yuē: wǎng, qīn zāi! jiǔ zài, jì yòng fú chéng。 dì yuē: zī, sì yuè! zhèn zài wèi qī shízǎi, rǔ néng yōng mìng, xùn zhèn wèi。 yuè yuē: fǒu dé, tiǎn dì wèi。
yuē: míng míng, yáng cè lòu! shī xī dì yuē: yòu guān zài xià, yuē yú shùn。 dì yuē: yú! yú wén。 rú hé? yuè yuē: gǔ zǐ。 fù wán, mǔ yín, xiàng 'ào。
kè xié yǐ xiào, zhēng zhēng yì, bù gé jiān。 dì yuē: wǒ qí shì zāi。 nǚ yú shí guān jué xíng yú 'èr nǚ, lí jiàng 'èr nǚ yú guī ruì, pín yú yú。”
yáng xióng yuē,“ xī zhī shuō《 shū》 zhě xù yǐ bǎi,……《 yú xià zhī shū》 hún hún 'ěr,《 shāng shū》 hào hào 'ěr,《 zhōu shū》 è 'è 'ěr。”(《 fǎ yán》《 wèn shén》)〔 12〕 yú xià shànràng, dú ráo zhì jì, fū yáng xiū liè, gù shēn dà yǐ; zhōu duō zhēng fá, shàng xià xiāng jiè, shì wēi 'ér yán qiē, zé jùn sù 'ér bù 'ā jiè; wéi《 shāng shū》 shí yòu 'āi jī zhī yīn, ruò yuán yá 'ér shī qí yuán, yǐ wéi yí kuàng, suǒ wèi xiáng yě。 rú《 xī bó kān lí》:
“ xī bó jì kān lí, zǔ yī kǒng, bēn gào yú wáng yuē: tiān zǐ! tiān jì qì wǒ yīn mìng, gé rén yuán guī, wǎng gǎn zhī jí。 fēi xiān wáng bù xiāng wǒ hòu rén, wéi wáng yín xì yòng zì jué。 gù tiān qì wǒ, bù yòu kāng shí。 bù yú tiān xìng, bù dí lǜdiǎn。 jīn wǒ mín wǎng fú yù sàng, yuē, tiān hé bù jiàng wēi, dà mìng bù zhì? jīn wáng qí rú tái。 wáng yuē: wū hū! wǒ shēng bù yòu mìng zài tiān? zǔ yī fǎn yuē: wū hū! nǎi zuì duō cān zài shàng, nǎi néng zé mìng yú tiān? yīn zhī jí sàng, zhǐ nǎi gōng, bù wú lù yú 'ěr bāng!”
wǔ dì shí, lǔ gòng wáng〔 13〕 huài kǒng zǐ jiù zhái, dé qí mò sūn huì suǒ cáng zhī shū, zì jiē gǔ wén。 kǒng 'ān guó〔 14〕 yǐ jīn wén xiào zhī, dé 'èr shí wǔ piān, qí wǔ piān yǔ fú shēng suǒ sòng xiāng hé, yīn bìng yǐ gǔ wén, kāi qí piān dì, yǐ lì gǔ zì xiě zhī, hé chéng wǔ shí bā piān。 huì wū zhōng shì〔 15〕 qǐ, bù dé zòu shàng, nǎi sī chuán qí yè yú shēng tú, chēng《 shàng shū》 gǔ wén zhī xué(《 suí shū》《 jīng jí zhì》)。 ér xiān fú shēng suǒ kǒu shòu zhě, yuán qí xiě yǐ hàn lì, suì fǎn chēng jīn wén。
kǒng shì suǒ chuán, jì yǐ zhí wū zhōng bù xíng, suì yòu zhāng bà〔 16〕 zhī tú, wěi zào《 shùn diǎn》《 mì zuò》 děng 'èr shí sì piān, yì chēng gǔ wén shū, ér cí yì wú bǐ, bù zú qǔ xìn yú shì。 ruò jīn běn kǒng chuán《 gǔ wén shàng shū》, zé wéi jìn yù zhāng méi zé〔 17〕 suǒ zòu shàng, dú shī《 shùn diǎn》; zhì suí gòu mù, nǎi dé qí piān, táng kǒng yíng dá〔 18〕 shū zhī, suì dà xíng yú shì。 sòng wú yù〔 19〕 shǐ yǐ wéi yí; zhū xī gèng bǐ jiào qí cí, yǐ wéi“ jīn wén duō jiān sè, ér gǔ wén fǎn píng yì”,“ què sì jìn sòng jiān wén zhāng”, bìng shū xù yì kǒng fēi 'ān guó zuò yě。〔 20〕 míng méi zhuó〔 21〕 zuò《 shàng shū kǎo yì》, yóu lì fā qí fù, wèi“《 shàng shū》 wéi jīn wén chuán zì fú shēng kǒu sòng zhě wéi zhēn gǔ wén。 chū kǒng bì zhōng zhě, jìn hòu rú wěi zuò, dà dǐ yǐ yuē zhū jīng《 lùn》《 mèng》 zhōng yǔ, bìng qiè qí zì jù 'ér yuán shì zhī” yún。
shī gē zhī qǐ, suī dāng zǎo yú jì shì, rán gětiān《 bā què》, huáng dì lè cí〔 22〕, jǐn cún qí míng。《 jiā yǔ》 wèi shùn dàn wǔ xián zhī qín, zào《 nán fēng》 zhī shī〔 23〕 yuē:
“ nán fēng zhī xūn xī, kě yǐ jiě wú mín zhī yùn xī; nán fēng zhī shí xī, kě yǐ fù wú mín zhī cái xī。”《 shàng shū dà chuán》〔 24〕 yòu zài qí《 qīng yún gē》 yún:“ qīng yún làn xī, jiǔ màn màn xī, rì yuè guāng huá, dàn fù dàn xī!” cí jǐn dá yì, pō yòu gǔ fēng, ér hàn wèi shǐ chuán, dài yì hòu rén nǐ zuò。 qí kě zhēng xìn zhě, nǎi zài《 shàng shū》《 gāo táo mó》,( wěi kǒng chuán《 shàng shū》 fēn zhī wéi《 yì jì》) yuē:
“…… kuí yuē: yú! yú jī shí fǔ shí, bǎi shòu shuài wǔ, shù yǐn yǔn xié。
dì yōng zuò gē yuē: chì tiān zhī mìng, wéi shí wéi jǐ。 nǎi gē yuē: gǔ gōng xǐ zāi, yuán shǒu qǐ zāi, bǎi gōng xī zāi! gāo táo bài shǒu qǐshǒu yáng yán yuē: niàn zāi! shuài zuò xīng shì, shèn nǎi xiàn, qīn zāi! lǚ shěng nǎi chéng, qīn zāi! nǎi gēng zài gē yuē:
yuán shǒu míng zāi, gǔ gōng liáng zāi, shù shì kāng zāi! yòu gē yuē: yuán shǒu cóng cuǒ zāi, gǔ gōng duò zāi, wàn shì duò zāi! dì yuē: yú, wǎng, qīn zāi!”
yǐ tǐ shì yán, zhì wéi dān jiǎn, qù qí zhù zì, shí zhǐ sān yán, yǔ hòu zhī“ tānɡ zhī《 pán míng》〔 25〕 yuē: gǒu rì xīn, rì rì xīn, yòu rì xīn” tóng shì; yòu suī yì 'ǒu zì lǚ yùn, ér pǔ lòu wú huá, shū wú yǐ shèng yú jì shì。 rán cǐ tè jūn chén xiāng xù, jì gè shèn qí fǎ xiàn, jìng qí zhí shì 'ér yǐ, cháng yán yǒng tàn, gù mìng yuē gē, gù fēi shī rén zhī zuò yě。
zì shāng zhì zhōu, shī nǎi yuán bèi, cún yú jīn zhě sān bǎi wǔ piān, chēng wéi《 shī jīng》。 qí xiān suī zāo qín huǒ, ér rén suǒ fěng sòng, bù dú zài zhú bó, gù zuì wán。 sī mǎ qiān〔 26〕 shǐ yǐ wéi“ gǔ zhě《 shī》 sān qiān yú piān, jí zhì kǒng zǐ, qù qí zhòng, qǔ qí kě shī yú lǐ yì, shàng cǎi qì hòu jì, zhōng shù yīn zhōu zhī shèng, zhì yōu lì zhī quē。”
rán táng kǒng yíng dá yǐ yí qí yán; sòng zhèng qiáo zé wèi shī jiē shāng zhōu rén zuò, kǒng zǐ dé yú lǔ tài shī, biān 'ér lù zhī。 zhū xī yú shī, qí yì cháng yǔ zhèng qiáo hé, yì yuē:“ rén yán fū zǐ shān shī, kàn lái zhǐ shì cǎi dé xǔ duō shī, fū zǐ bù céng shān qù, zhǐ shì kān dìng 'ér yǐ。”〔 27〕《 shū》 yòu liù tǐ,《 shī》 zé yòu liù yì yān: yī yuē fēng, èr yuē fù, sān yuē bǐ, sì yuē xīng, wǔ yuē yǎ, liù yuē sòng。 fēng yǎ sòng yǐ xìng zhì yán: fēng zhě, lǘ xiàng zhī qíng shī; yǎ zhě, cháo tíng zhī lè gē; sòng zhě, zōng miào zhī lè gē yě。 shì wéi《 shī》 zhī sān jīng。 fù bǐxìng yǐ tǐ zhì yán: fù zhě zhí shū qí qíng; bǐ zhě jiè wù yán zhì; xīng zhě tuō wù xīng cí yě。 shì wéi《 shī》 zhī sān wěi。 fēng yǐ《 guān huī》 shǐ, yǎ yòu dà xiǎo, xiǎo yǎ yǐ《 lù míng》 shǐ, dà yǎ yǐ《 wén wáng》 shǐ; sòng yǐ《 qīng miào》 shǐ; shì wéi sì shǐ。 hàn shí, shuō《 shī》 zhě zhòng, lǔ yòu shēn péi, qí yòu yuán gù, yàn yòu hán yīng,〔 28〕 jiē cháng liè yú xué guān, ér qí shū jīn bìng wáng。 cún zhě dú yòu zhào rén máo cháng shī chuán, qí xué zì wèi chuán zì zǐ xià; hé jiān xiàn wáng yóu hǎo zhī。〔 29〕 qí shī měi piān jiē yòu xù, zhèng xuán yǐ wéi shǒu piān dà xù jí zǐ xià zuò, hòu zhī xiǎo xù zé zǐ xià máo gōng hé zuò yě。〔 30〕 ér hán yù zé yún,“ zǐ xià bù xù shī。”〔 31〕 zhū xī jiě shī, yì dàn xìn shī bù xìn xù。〔 32〕 rán jù fàn yè shuō, zé shí hòu hàn wèi hóng zhī suǒ wéi 'ěr。〔 33〕 máo shì《 shī xù》 jì bù kě xìn, sān jiā《 shī》 yòu shī chuán, zuò shī běn yì suì nán tōng xiǎo。 ér《 shī》 zhī piān mù cì dì, yòu bù shèn yǐ shí dài wéi xiān hòu, gù hòu lái yì shuō zī duō。 míng hé jiē zuò《 máo shī shì běn gǔ yì》〔 34〕, nǎi yǐ shī biān nián, wèi shàng qǐ yú xià shǎo kāng shí(《 gōng liú》,《 qī yuè》 děng) ér qì yú zhōu jìng wáng zhī shì(《 xià quán》), suī yǔ mèng zǐ zhī rén lùn shì〔 35〕 zhī shuō hé, rán yì fēi bì qí běn yì yǐ。 yào zhī《 shāng sòng》〔 36〕 wǔ piān, shì jì fēn míng, cí yì jié qū, yǔ《 shàng shū》 jìn sì, yòng yǐ shàng xù shùn gāo táo zhī gē, huò fēi wū yú? jīn lù qí《 xuán niǎo》 yī piān;《 máo shī》 xù yuē: sì gāo zōng yě。
“ tiān mìng xuán niǎo, jiàng 'ér shēng shāng, zhái yīn tǔ máng máng。 gǔ dì mìng wǔ tānɡ, zhèng yù bǐ sì fāng, fāng mìng jué hòu, yǎn yòu jiǔ yòu。 shāng zhī xiān hòu, shòu mìng bù dài, zài wǔ dīng sūn zǐ。 wǔ dīng sūn zǐ, wǔ wáng mǐbù shèng, lóng qí shíshèng, dà xī shì chéng。 bāng jī qiān lǐ, wéi mín suǒ zhǐ, zhào yù bǐ sì hǎi, sì hǎi lái jiǎ。
lái jiǎ qí qí, jǐng yuán wéi hé, yīn shòu mìng xián yí, bǎi lù shì hé。”
zhì yú 'èr《 yǎ》, zé huò měi huò cì, jiào zú jiàn zuò zhě zhī qíng, fēi rú《 sòng》 shī, dà shuài tàn měi。 rú《 xiǎo yǎ》《 cǎi wēi》, yán zhēng rén yuǎn shù, suī láo 'ér bù gǎn xī yún:
“ cǎi wēi cǎi wēi, wēi yì zuò zhǐ。 yuē guī yuē guī, suì yì mò zhǐ。 mǐshì mǐjiā, xiǎn yǔn zhī gù; bù biàn qǐ jū, duǒ yǔn zhī gù。…… bǐ 'ěr wéi hé?
wéi cháng zhī huá。 bǐ lù sī hé? jūn zǐ zhī chē。 róng chē jì jià, sì mǔ yè yè;
qǐ gǎn dìng jū, yī yuè sān jié。…… xī wǒ wǎng yǐ, yáng liǔ yǐ yǐ; jīn wǒ lái sī, yǔ xuě fēi fēi, hángdào chí chí, zài kě zài jī。 wǒ xīn shāng bēi, mò zhī wǒ 'āi!”
cǐ gài suǒ wèi yuàn fěi 'ér bù luàn, wēn róu dūn hòu zhī yán yǐ。〔 37〕 rán yì yòu shèn jīqiè zhě, rú《 dà yǎ》《 zhān 'áng》:
“ zhān 'áng hào tiān, zé bù wǒ huì, kǒng tián bù níng, jiàng cǐ dà lì。 bāng mǐyòu dìng, shì mín qí zhài。 máo zéi máo jí, mǐyòu yí jiè; zuì gǔ bù shōu, mǐyòu yí liào! rén yòu tǔ tián, nǚ fǎn yòu zhī; rén yòu mín rén, nǚ fù duó zhī。 cǐ yí wú zuì, nǚ fǎn shōu zhī; bǐ yí yòu zuì, nǚ fù shuō zhī! zhé fū chéng chéng, zhé fù qīng chéng。…… bì fèi jiàn quán, wéi qí shēn yǐ; xīn zhī yōu yǐ, níng zì jīn yǐ。 bù zì wǒ xiān, bù zì wǒ hòu。 miǎo miǎo hào tiān, wú bù kè gǒng; wú tiǎn huáng zǔ, shì jiù 'ěr hòu!”
《 guó fēng》 zhī cí, nǎi jiào píng yì, fā shū qíng xìng, yì gèng fēn míng。 rú:
“ yě yòu sǐ jūn, bái máo bāo zhī; yòu nǚ huái chūn, jí shì yòu zhī。 lín yòu pǔ sù; yě yòu sǐ lù, bái máo chún shù; yòu nǚ rú yù。 shū 'ér tuō tuō xī; wú gǎn wǒ shuì xī; wú shǐ lóng yě fèi!”(《 zhào nán》《 yě yòu sǐ jūn》)
“ qín yǔ wěi, fāng huàn huàn xī; shì yǔ nǚ, fāng bǐng jiān xī。 nǚ yuē guān hū, shì yuē jì qiě。 qiě wǎng guān hū, wěi zhī wài, xún xū qiě lè。 wéi shì yǔ nǚ, yī qí xiāng xuè, zèng zhī yǐ sháo yào。……”(《 zhèng fēng》《 qín wěi》)
“ shān yòu shū, xí yòu yú。 zǐ yòu yī cháng, fú yè fú lóu; zǐ yòu chē mǎ, fú chí fú qū; wǎn qí sǐ yǐ, tā rén shì yú。 shān yòu kǎo, xí yòu chǒu。 zǐ yòu tíng nèi, fú sǎ fú sǎo; zǐ yòu zhōng gǔ, fú gǔ fú kǎo, wǎn qí sǐ yǐ, tā rén shì bǎo。 shān yòu qī, xí yòu lì。 zǐ yòu jiǔ shí, hé bù rì gǔ sè? qiě yǐ xǐ lè, qiě yǐ yǒng rì。 wǎn qí sǐ yǐ, tā rén rù shì。”(《 táng fēng》《 shān yòu shū》)
《 shī》 zhī cì dì, shǒu《 guó fēng》, cì《 yǎ》, cì《 sòng》。《 guó fēng》 cì dì, zé shǐ zhōu zhào 'èr nán〔 38〕, cì bèi yōng wèi wáng zhèng qí wèi táng qín chén guì cáo 'ér zhōng yǐ bīn。 qí xù liè xiān hòu, sòng rén duō yǐ wéi jí kǒng zǐ wēi zhǐ suǒ yù,〔 39〕 rán gǔ shī liú chuán lái jiǔ, piān cì wèi bì yī rú qí gù, jīn yì wú yǐ dìng zhī。 wéi《 shī》 yǐ píng yì zhī《 fēng》 shǐ, ér jiàn jí diǎn zhòng zhī《 yǎ》 yǔ《 sòng》;《 guó fēng》 yòu yǐ suǒ zūn zhī zhōu shì shǐ, cì nǎi bàng jí yú gè guó, zé dà zhì shàng kě tuī jiàn 'ér yǐ。
《 shī》 sān bǎi piān, jiē chū běi fāng, ér yǐ huáng hé wéi zhōng xīn。 qí shí wǔ guó zhōng, zhōu nán zhào nán wáng guì chén zhèng zài hé nán, bèi yōng wèi cáo qí wèi táng zài hé běi, bīn qín zé zài jīng wèi zhī bīn, jiāng yù gài bù yuè jīn hé nán shān xī shǎn xī shān dōng sì shěng zhī wài。 qí mín yuán zhòng, gù suī zhí shū xiōng yì, yóu néng zhǐ hū lǐ yì, fèn 'ér bù lì, yuàn 'ér bù nù, āi 'ér bù shāng, lè 'ér bù yín, suī shī gē, yì jiào xùn yě。 rán cǐ tè hòu rú zhī yán, shí zé jī chǔ zhī yán, bēn fàng zhī cí,《 fēng》《 yǎ》 zhōng yì cháng yòu, ér kǒng zǐ zé yuē:“《 shī》 sān bǎi, yī yán yǐ bì zhī, yuē: sī wú xié。” hòu rú yīn kǒng zǐ gào yán yuān wéi bāng, yuē“ fàng zhèng shēng”。 yòu yuē:“ è zhèng shēng zhī luàn yǎ lè yě。”〔 40〕 suì yì yí jí《 zhèng fēng》, yǐ wéi yín yì, shī qí zhǐ yǐ。 zì xīn bù jìng, zé wài wù suí zhī, jī kāng〔 41〕 yuē:“ ruò fū zhèng shēng, shì yīn shēng zhī zhì miào, miào yīn gǎn rén, yóu měi sè huò zhì, dān pán huāng jiǔ, yì yǐ sàng yè, zì fēi zhì rén, shú néng yù zhī。”( běn jí《 shēng wú 'āi lè lùn》) shì zhī yù juān yǎo tiǎo zhī shēng, gài yóu yú cǐ, qí lǐ yì bìng tōng yú wén zhāng。
cān kǎo shū:
《 shàng shū zhèng yì》( táng kǒng yíng dá)
《 máo shī zhèng yì》( tóng shàng)
《 jīng yì kǎo》( qīng zhū yí zūn) juàn qī shí 'èr zhì qī shí liù juàn jiǔ shí bā zhì yī bǎi《 zhī nà wén xué shǐ gāng》( rì běn 'ér dǎo xiàn jí láng) dì 'èr piān 'èr zhì sì zhāng《 shī jīng yán jiū》( xiè wú liàng)
※ ※※
〔 1〕 《 zhōu lǐ》 yòu míng《 zhōu guān》, jì shù zhōu wáng shì guān zhì hé zhàn guó shí gè guó zhì dù, zhàn guó hòu qī xiě chéng。 nèi fēn《 tiān guān zhǒng zǎi》、《 dì guān sī tú》、《 chūn guān zōng bó》、《 xià guān sī mǎ》、《 qiū guān sī kòu》、《 dōng guān sī kōng》 liù piān。《 dōng guān sī kōng》 yǐ yì, xī hàn hé jiān xiàn wáng( liú dé) bǔ yǐ《 kǎo gōng jì》。
〔 2〕 wài shǐ 《 zhōu lǐ · chūn guān zōng bó》 zài:“ wài shǐ zhǎng shū wài lìng, zhǎng sì fāng zhī zhì, zhǎng sān huáng wǔ dì zhī shū, zhǎng dá shū míng yú sì fāng。 ruò yǐ shū shǐ yú sì fāng, zé shū qí lìng。”
sān huáng wǔ dì zhī shū, jí“ sān fén wǔ diǎn”。 xī hàn kǒng 'ān guó《 shàng shū xù》 zài:“ fú xī、 shén nóng、 huáng dì zhī shū wèi zhī sān fén, yán dà dào yě。 shàohào、 zhuān Xū、 gāo xīn、 táng、 yú zhī shū wèi zhī wǔ diǎn, yán cháng dào yě。”
〔 3〕 《 yáo diǎn》 《 shàng shū》 dì yī piān, yě chēng“ dì diǎn”。 zhù yào jìzǎi yáo shùn shànràng shì jì děng。《 shàng shū》, zhōng guó shàng gǔ lì shǐ wén jiàn hé zhuī shù gǔ dài shǐ shì de zhù zuò de huì biān。
〔 4〕 wěi shū hàn dài rén hùn hé shén xué mí xìn sī xiǎng fù huì rú jiā jīng yì de shū。《 yì》、《 shū》、《 shī》、《 lǐ》、《 lè》、《 chūn qiū》、《 xiào jīng》 qī jīng de wěi shū, tǒng chēng“ qī wěi”。《 xuán jī qián》 jí《 shàng shū wěi》 de yī zhǒng。 míng hú yìng lín《 sì bù zhèng 》:“ wěi zhī míng, suǒ yǐ pèi jīng。” yuán shū yǐ shī chuán, míng sūn gǔ《 gǔ wēi shū》、 qīng mǎ guó hàn《 yù hán shān fáng ji yì shū》 yòu ji lù。 dì kuí, nán sòng luó mì《 lù shǐ hòu jì · huáng dì jì》:“ dì kuí shì, dà hóng shì zhī zēngsūn yě。” chuán shuō dà hóng shì xì huáng dì zhī zǐ。《 zhōng hòu》, jí《 shàng shū zhōng hòu》 shí bā piān, yě shì《 shàng shū》 de yī zhǒng wěi shū。
〔 5〕 《 yú xià shū》 zhǐ《 yú shū》 hé《 xià shū》。《 yú shū》 jìzǎi chuán shuō zhōng táng yáo、 yú shùn、 xià yǔ děng shì jì,《 xià shū》 jìzǎi xià dài shǐ shì。《 shāng shū》 jìzǎi shāng dài shǐ shì,《 zhōu shū》 jìzǎi zhōu dài shǐ shì。
〔 6〕 guān yú kǒng zǐ zuò《 shū》 xù, jù《 hàn shū · yì wén zhì》:“ gù《 shū》 zhī suǒ qǐ yuǎn yǐ, zhì kǒng zǐ zuǎn yān。 shàng duàn yú yáo, xià qì yú qín, fán bǎi piān, ér wéi zhī xù, yán qí zuò yì。”
〔 7〕 fú shēng míng shèng。 xī hàn Jǐnán( jùn zhì jīn shān dōng zhāng qiū) rén。《 shǐ jì · rú lín lièzhuàn》:“ gù wéi qín bó shì。 xiào wén dì shí, yù qiú néng zhì《 shàng shū》 zhě, tiān xià wú yòu, nǎi wén fú shēng néng zhì, yù zhào zhī。 shì shí fú shēng nián jiǔ shí yú, lǎo, bù néng xíng, yú shì nǎi zhào tài cháng shǐ zhǎng gù cháo cuò wǎng shòu zhī。 qín shí fén shū, fú shēng bì cáng zhī。 qí hòu bīng dà qǐ, liú wáng, hàn dìng, fú shēng qiú qí shū, wáng shù shí piān, dú dé 'èr shí jiǔ piān, jí yǐ jiào yú qí lǔ zhī jiān。”
xià wén“ jǐng dì” yìng zuò“ wén dì”。
〔 8〕 guān yú hàn rén yǐ《 shū》 èr shí bā piān nǐ 'èrshíbāxiù, jù《 shǐ jì · rú lín lièzhuàn》 táng sī mǎ zhēn《 suǒ yǐn》:“ kǒng zāng yǔ 'ān guó shū yún:‘ jiù《 shū》 qián yú bì shì, xū 'ěr fù chū, gǔ xùn fù shēn。 wéi wén《 shàng shū》 èr shí bā piān qǔ xiàng 'èrshíbāxiù, hé tú nǎi yòu bǎi piān’。”
〔 9〕 diǎn、 mó、 xùn、 gào、 shì、 mìng 《 shàng shū》 zhōng de liù zhǒng wén tǐ。 diǎn, jì shù dì wáng yán xíng, yǐ zuò hòu dài cháng fǎ, rú《 yáo diǎn》。 mó, jì shù jūn chén móu yì guó shì, rú《 gāo táo mó》。 xùn, jì shù xùn dǎo yán cí, rú《 yī xùn》。 gào, shī zhèng wén gào, rú《 tānɡ gào》。 shì, lín zhàn miǎn lì jiàngshì de shì cí, rú《 mù shì》。 mìng, dì wáng de zhào lìng, rú《 gù mìng》。
〔 10〕 《 yǔ gòng》 《 shàng shū · xià shū》 de yī piān。 nèi róng jì shù xià yǔ wáng huàdìng jì、 yǎn、 qīng、 xú děng jiǔ zhōu, bìng jìzǎi gè zhōu shān chuān、 tǔ rǎng、 wù chǎn hé gòng fù děng jí。 jìn rén rèn wéi, fǎn yìng rú cǐ guǎng dà dì qū zì rán xiàn xiàng hé gòng fù wèn tí de jì xù wén, zhǐ yòu zhì zhàn guó shí shǐ kě néng chū xiàn。
〔 11〕 wèi hóng zì jìng zhòng, dōng hàn dōng hǎi( jùn zhì jīn shān dōng tán chéng) rén。 guāng wǔ dì shí rèn yì láng, zhì《 máo shī》 jí《 gǔ wén shàng shū》。 wèi hóng yǔ jiàn《 hàn shū · rú lín chuán》 yán shī gǔ zhù。“ jìn” yìng zuò“ dōng hàn”。
〔 12〕 yáng xióng cān kàn běn juàn dì 25 yè zhù〔 12〕。 zhuàn yòu《 fǎ yán》、《 fāng yán》 děng shū hé《 gān quán》、《 cháng yáng》 děng fù。《 fǎ yán》, shí sān juàn, mó fǎng《 lùn yǔ》 xiě chéng de zhù zuò。“ xī zhī shuō《 shū》 zhě xù yǐ bǎi”, jù táng kǒng yíng dá《 shàng shū zhèng yì》:“ àn zhèng( xuán) xù《 yú xià shū》 èr shí piān,《 shāng shū》 sì shí piān,《 zhōu shū》 sì shí piān。”
〔 13〕 lǔ gòng wáng jí liú yú, xī hàn jǐng dì zǐ。《 suí shū · jīng jí zhì》 zài:“ lǔ gòng wáng huài kǒng zǐ jiù zhái, dé qí mò sūn huì suǒ cáng zhī shū, zì jiē gǔ wén。”
〔 14〕 kǒng 'ān guó kǒng qiū shí 'èr shì sūn, hàn wǔ dì shí céng rèn jiàn dà fū、 lín huái tài shǒu。
《 suí shū · jīng jí zhì》 zài: kǒng qiū jiù zhái suǒ cáng zhī shū“ zì jiē gǔ wén, kǒng 'ān guó yǐ jīn wén xiào zhī,…… yòu Jǐnán fú shēng suǒ sòng, yòu wǔ piān xiāng hé。 ān guó bìng yǐ gǔ wén, kāi qí piān dì, yǐ lì gǔ zì xiě zhī, hé chéng wǔ shí bā piān”。 zhè lǐ suǒ shuō“ wǔ piān xiāng hé”, jù《 kǒng chuán xù》 yún:
fú shēng yǐ“《 shùn diǎn》 hé yú《 yáo diǎn》,《 yì jì》 hé yú《 gāo táo mó》,《 pán gēng》 sān piān hé wéi yī,《 kāng wáng zhī gào》 hé yú《 gù mìng》”;“ hé chéng wǔ shí bā piān”, cóng fú shēng kǒu shòu de 'èr shí bā piān fēn chū“ xiāng hé” de wǔ piān, jì sān shí sān piān, zài jiā kǒng 'ān guó xiào de 'èr shí wǔ piān, gòng wǔ shí bā piān。
〔 15〕 wū zhōng shì zhǐ wū zhōng zhī huò。 wǔ dì wǎn nián duō bìng, yí yòu rén yǐ wū zhōng zhī shù móu hài tā。 chǒng chén jiāng chōng suì wū xiàn tài zǐ yǐ zhōng shù shuō cuàn wèi。 zhēng hé 'èr nián, tài zǐ bèi bī chū bēn, zuì hòu zì shā。 wéi zhuī chá wū zhōng shì sǐ zhě dá shù wàn rén。 wū zhōng, dāng shí mí xìn rèn wéi jiāng mù 'ǒu mái yú dì xià, yòng wū shù zǔ zhòu, kě yǐ hài rén。
〔 16〕 zhāng bà xī hàn dōng lāi( jùn zhì jīn shān dōng yè xiàn) rén。 hàn chéng dì shí wěi zào gǔ wén《 shàng shū》。 dōng hàn wáng chōng《 lùn héng · zhèng shuō piān》:“ zhì xiào chéng huáng dì shí, zhēng wéi gǔ wén《 shàng shū》 xué。 dōng hǎi zhāng bà 'àn bǎi piān zhī xù, kōng zào bǎi liǎng zhī piān, xiàn zhī chéng dì。 dì chū mì bǎi piān yǐ xiào zhī, jiē bù xiāng yìng, yú shì xià bà yú lì。 lì bái bà zuì dāng zhì sǐ, chéng dì gāo qí cái 'ér bù zhū, yì xī qí wén 'ér bù miè。” zhāng bà suǒ zào, shì chēng《 bǎi liǎng piān》。《 hàn shū · rú lín chuán》:“ shì suǒ chuán《 bǎi liǎng piān》 zhě, chū dōng lāi zhāng bà, fēn xī hé 'èr shí jiǔ piān yǐ wéi shù shí, yòu cǎi《 zuǒshìzhuàn》、《 shū xù》 wéi zuò shǒu wěi, fán bǎi 'èr piān。”
〔 17〕 méi zé yòu zuò méi yí huò méi zé, zì zhòng zhēn, dōng jìn rǔ nán( jīn hú běi wǔ chāng) rén, céng rèn yù zhāng nèi shǐ。 dōng jìn yuán dì shí, zòu xiàn kǒng chuán《 gǔ wén shàng shū》。
〔 18〕 kǒng yíng dá( 574 héng 648) zì chōng yuǎn, táng jì zhōu héng shuǐ( jīn shǔ hé běi) rén。
yóu suí rù táng, guān zhì guó zǐ jì jiǔ, fèng tài zōng mìng zhù biān《 wǔ jīng zhèng yì》。
〔 19〕 wú yù( yuē 1100 héng 1154) zì cái lǎo, nán sòng jiàn 'ān( jīn fú jiàn jiàn 'ōu) rén。 guān quán zhōu tōng pàn, zhuàn yòu《 yùn bǔ》 děng。 tā duì《 gǔ wén shàng shū》 de huái yí, jiàn suǒ zhuàn《 shū bài chuán》。 gāi shū yǐ yì, qīng yán ruò qú《 gǔ wén shàng shū shū zhèng》 juàn bā chēng:“ yí gǔ wén zì wú cái lǎo shǐ。” nán sòng zhū xī、 míng méi zhuó jūn céng yǐn shù wú yù zhī shuō。
〔 20〕 zhū xī cān kàn běn juàn dì 88 yè zhù〔 15〕。 tā zhuàn yòu《 sì shū zhāng jù jí zhù》、《 shī jí chuán》 hé《 zhū zǐ yǔ lèi》 děng。 tā duì kǒng chuán《 gǔ wén shàng shū》 de huái yí, jiàn《 zhū zǐ yǔ lèi》 juàn qī shí bā。
〔 21〕 méi zhuó zì jìng zhāi, míng jīng dé( jīn shǔ 'ān huī) rén, wǔ zōng zhèng dé nián jiān jìn shì。 zhuàn yòu《 shàng shū kǎo yì》、《 shàng shū pǔ》。
〔 22〕 huáng dì lè cí jí《 xián chí》。《 hàn shū · lǐ lè zhì》:“ xī huáng dì zuò《 xián chí》。”
〔 23〕 《 jiā yǔ》 《 kǒng zǐ jiā yǔ》 de jiǎn chēng,《 hàn shū · yì wén zhì》 zhù lù 'èr shí qī juàn。 jīn běn shí juàn, sòng yǐ lái jí rèn wéi xì wèi shí wáng sù shōu jí hé wěi zào。《 nán fēng》,《 lǐ jì · yuèjì》:“ xī zhě shùn zuò wǔ xián zhī qín, yǐ gē nán fēng。”《 nán fēng》 gē jiàn《 shī zǐ》 hé《 jiā yǔ》。
〔 24〕 《 shàng shū dà chuán》 jiù tí xī hàn fú shēng zhuàn。 qīng chén shòu qí yòu ji běn。 qí zhōng shuō:“ shùn wéi bīn kè, ér yǔ wéi zhù rén。…… yú shí qīng yún jù, jùn yì jí, bǎi gōng xiānghè 'ér gē《 qìng yún》”。 àn“ qīng yún” yì zuò“ qìng yún”。
〔 25〕 《 pán míng》 jiàn《 lǐ jì · dà xué》。 zhū xī zhù:“ pán, mù yù zhī pán yě。
míng, míng qí qì yǐ zì jǐng zhī cí yě。”
〔 26〕 sī mǎ qiān( yuē qián 145 héng yuē qián 86) cān kàn běn shū dì shí piān。 yǐn wén jiàn《 shǐ jì · kǒng zǐ shì jiā》。
〔 27〕 guān yú kǒng qiū shān shī, kǒng yíng dá huái yí《 shǐ jì》 zhī yán, jiàn《 shī pǔ xù》 shū:
“ rú《 shǐ jì》 zhī yán, zé kǒng zǐ zhī qián, shī piān duō yǐ。 àn shū chuán suǒ yǐn zhī shī, jiàn zài zhě duō, wáng yì zhě shǎo, zé kǒng zǐ suǒ lù, bù róng shí fēn qù jiǔ。 mǎ qiān yán gǔ shī sān qiān yú piān, wèi kě xìn yě。” zhèng qiáo( 1103 héng 1162), zì yú zhòng, nán sòng pú tián( jīn shǔ fú jiàn) rén, guān zhì shū mì yuàn biān xiū, zhuàn《 tōng zhì》 èr bǎi juàn。 tā zài suǒ zhuàn《 liù jīng 'ào lùn · shān shī biàn》 zhōng shuō:“ fū《 shī》 shàng zì《 shāng sòng》 sì chéng tānɡ, xià zhì《 zhū lín》 cì chén líng gōng, shàng xià qiān yú nián, ér shī cái sān bǎi wǔ piān, yòu gèng shí jūn 'ér qǔ yī piān zhě。 jiē shāng zhōu rén suǒ zuò。 fū zǐ bìng dé zhī yú lǔ tài shī, biān 'ér lù zhī, fēi yòu yì yú shān yě。” xià wén suǒ yǐn zhū xī duì kǒng qiū shān shī wèn tí de huà, jiàn《 zhū zǐ yǔ lèi》 juàn 'èr shí sān。
〔 28〕 shēn péi xī hàn lǔ( jīn shān dōng qū fù) rén, wǔ dì shí wéi tài zhōng dà fū。 yuán gù, xī hàn qí( jīn shān dōng zī bó) rén, jǐng dì shí wéi bó shì。 hán yīng, xī hàn yàn( jīn běi jīng) rén, wén dì shí wéi bó shì。 sān rén xì“ lǔ shī xué”、“ qí shī xué”、“ hán shī xué” de kāi chuàng zhě。 cǐ sān jiā《 shī》 xué jūn yóu cháo tíng liè wéi jīng xué kē mù, qí shū jūn yǐ wáng yì。 qīng wáng xiān qiān yòu ji běn《 shī sān jiā yì jí shū》。
〔 29〕 máo cháng cháng yī zuò“ cháng”, xī hàn zhào( jùn zhì jīn hé běi hán dān) rén。 xiāng chuán shì“ máo shī xué” de chuán shòu zhě。 céng rèn hé jiān xiàn wáng bó shì。 zǐ xià( qián 507 héng?), xìng bǔ míng shāng, chūn qiū shí jìn guó wēn( jīn hé nán wēn xiàn) rén, kǒng qiū mén tú。 xiāng chuán《 shī》、《 chūn qiū》 shì yóu tā chuán shòu xià lái de。 hé jiān xiàn wáng, jí liú dé, cān kàn běn juàn dì 405 yè zhù〔 31〕。
〔 30〕 dà xù 《 guó fēng》 shǒu piān《 guān huī》“ xiǎo xù” hòu suǒ zài yòu guān《 shī》 de zǒng xù, zōng lùn gǔ dài shī gē xìng zhì、 nèi róng、 xíng shì hé zuò yòng zhū wèn tí。 xiǎo xù,《 shī》 gè piān tí xià duì gāi shī suǒ zuò de jiǎn yào jiě shì。 zhèng xuán guān yú《 shī》 dà xù、 xiǎo xù zuò zhě wèn tí de yì jiàn, jiàn qí suǒ zhuàn《 shī pǔ》。 máo gōng, jí máo hēng。 xī hàn lǔ( jīn shān dōng qū fù) rén, yī shuō hé jiān( jùn zhì jīn hé běi xiàn xiàn) rén。 xiāng chuán shì“ máo shī xué” de chuàng lì zhě。“ máo shī xué” chuán zì máo hēng, hòu rén yīn chēng máo hēng wéi“ dà máo gōng”, máo cháng wéi“ xiǎo máo gōng”。
〔 31〕 hán yù cān kàn běn juàn dì 77 yè zhù〔 1〕。 míng yáng shèn《 shēng 'ān jīng shuō · shī xiǎo xù》:“ yú jiàn gǔ běn hán wén, yòu《 yì shī xù》 yī piān, qí yán yuē‘ zǐ xià bù xù shī’。”
〔 32〕 zhū xī bù xìn《 shī》 xù, jiàn《 zhū zǐ yǔ lèi》 juàn bā shí:“《 shī xiǎo xù》 quán bù kě xìn, rú hé dìng zhī shì měi cì nà rén?” zhū xī《 shī jí chuán》 duì mǒu xiē shī piān de píng lùn yǔ《 shī xù》 bù tóng。
〔 33〕 fàn yè cān kàn běn juàn dì 40 yè zhù〔 9〕。 tā suǒ zhuàn《 hòu hàn shū · rú lín lièzhuàn》 yún:“ wèi hóng zì jìng zhòng, dōng hǎi rén yě。…… jiǔ jiāng xiè màn qīng shàn《 máo shī》, nǎi wéi qí xùn, hóng cóng màn qīng shòu xué, yīn zuò《 máo shī xù》。”
〔 34〕 hé jiē zì yuán zǐ, míng zhèn hǎi wèi( jīn fú jiàn zhāng pǔ) rén, xī zōng tiān qǐ nián jiān jìn shì。 suǒ zhuàn《 máo shī shì běn gǔ yì》, yòu míng《 shī jīng shì běn gǔ yì》, èr shí bā juàn。 duì《 shī》 sān bǎi piān miǎnqiǎng huàfēn shí dài, fù huì zuò zhě xìng míng; míng wù xùn gǔ fāng miàn, yǐn zhèng kǎo jù jiào xiáng。
〔 35〕 zhī rén lùn shì yǔ chū《 mèng zǐ · wàn zhāng》:“ sòng qí shī, dú qí shū, bù zhī qí rén kě hū? shì yǐ lùn qí shì yě, shì shàng yǒu yě。”
〔 36〕 《 shāng sòng》 bāo kuò《 nà》、《 liè zǔ》、《 xuán niǎo》、《 cháng fā》、《 yīn wǔ》 wǔ piān。 zì sòng dài qǐ, jí yòu rén huái yí《 shāng sòng》 bìng fēi shāng dài zuò pǐn, qīng wèi yuán《 shī gǔ wēi · shāng sòng fā wēi piān》 kǎo dìng wéi sòng xiāng gōng dà fū zhèng kǎo fù suǒ zuò。
〔 37〕 yuàn fěi 'ér bù luàn yǔ jiàn sī mǎ qiān《 shǐ jì · qū yuán jiǎ shēng lièzhuàn》:“《 guó fēng》 hàosè 'ér bù yín,《 xiǎo yǎ》 yuàn fěi 'ér bù luàn。” wēn róu dūn hòu, yǔ jiàn《 lǐ jì · jīng jiě》:“ kǒng zǐ yuē:‘ rù qí guó, qí jiào kě zhī yě。 qí wéi rén yě, wēn róu dūn hòu,《 shī》 jiào yě’。”
〔 38〕 zhōu zhào 'èr nán zhǐ《 guó fēng》 zhōng de《 zhōu nán》 hé《 zhào nán》。 zhōu shì zhōu gōng dàn guǎn lǐ de dì qū, zhào shì zhào gōng shì guǎn lǐ de dì qū。 dàn 'èr nán zhōng suǒ shōu lù de shī, qí fàn wéi chú shàng shù liǎng gè dì qū wài, hái bāo kuò nán fāng jiāng hàn yī dài de shī。
〔 39〕 guān yú《 shī jīng》 xù liè xiān hòu wèn tí, sòng dài xué zhě rú 'ōu yáng xiū《 shī jiě · shí wǔ guó cì jiě》 yún:“《 guó fēng》 zhī hào, qǐ《 zhōu》 zhōng《 bīn》, jiē yòu suǒ cì, shèng rén qǐ tú yún zāi?”
〔 40〕 “《 shī》 sān bǎi” děng jù, jiàn《 lùn yǔ · wéi zhèng》。“ fàng zhèng shēng”, jiàn《 lùn yǔ · wèi líng gōng》:“ yán yuān wèn wéi bāng。 zǐ yuē:‘ xíng xià zhī shí, chéng yīn zhī lù, fú zhōu zhī miǎn, lè zé《 sháo》、《 wǔ》, fàng zhèng shēng, yuǎn nìng rén。 zhèng shēng yín, nìng rén dài’。”“ è zhèng shēng zhī luàn yǎ lè yě”, jiàn《 lùn yǔ · yáng huò》。
〔 41〕 jī kāng( 223 héng 262) zì shū yè, sān guó wèi qiáo jùn zhì( jīn 'ān huī sù xiàn) rén。 guān zhōng sàn dà fū, zhuàn yòu《 jī zhōng sàn jí》。