xīn nián dì yī huí de《 shēn bào》（ yī yuè qī rì） 〔 ２ 〕 yòng“ yào diàn” gào sù wǒ men：“ wén chén（ wài jiāo zǒng cháng yìn yǒu rén）〔 ３〕 yǔ fāng zé〔 ４〕 yǒu yì shèn shēn， wài jiāo jiè guān chá， fāng zé huí guó rèn rì wài cháng， dōng shěng jiāo shè kě wàng yǐ chén zhī sī rén gǎn qíng， dé yī jiào hǎo zhī jiě jué yún。”
zhōng guó de wài jiāo jiè kàn guàn liǎo zài zhōng guó shénme dōushì“ sī rén gǎn qíng”， zhè yàng de“ guān chá”， yuán yě wú zú guài de。 dàn cóng zhè yī gè“ guān chá” zhōng， yòu kě yǐ“ guān chá” chū“ sī rén gǎn qíng” zài zhèng fǔ lǐ zhī zhòng yào。
rán 'ér tóng rì de《 shēn bào》 shàng， yòu yòng“ yào diàn” gào sù liǎo wǒ men：“ jǐn zhōu sān rì shī shǒu， lián shān suí zhōng xù gào xiàn luò， rì lù zhàn duì dào shān hǎi guān zài chē zhàn xuán rì qí ……”
ér tóng rì de《 shēn bào》 shàng， yòu yòng“ yào wén” gào sù wǒ men“ chén yǒu rén duì dōng shěng wèn tí xuān yán” yún：“…… qián rì yǐ mìng lìng zhāng xué liáng〔 ５〕 gù shǒu jǐn zhōu， jī jí dǐ kàng， jīn hòu réng jiān chí cǐ zhǐ， jué bù shāo biàn， jí bù xìng 'ér cuò bài， fēi suǒ jì yě。……”
rán zé“ yǒu yì” hé“ sī rén gǎn qíng”， hǎo xiàng yě rú“ guó lián”〔 ６〕 yǐ jí“ gōng lǐ”，“ zhèng yì” zhī lèi yī yàng de wú xiào，“ bào rì” sì hū bù xiàng zhōng guó， zhuān jiǎng zhè xiē de， zhè zhēn zhǐ dé“ bù xìng 'ér cuò bài， fēi suǒ jì yě” liǎo。 yě xǔ 'ài guó zhì shì， yòu yào shàng jīng qǐng yuàn liǎo bà。 dāng rán，“ ài guó rè chén”， shì“ shū kān jiā xǔ” de， dàn dì yī zì rán yào bù“ yuè guǐ”， dì 'èr hái shì zì jǐ xiǎng yī xiǎng， hé nèi zhèng bù cháng wèi shù sī lìng zhū dà rén“ yǒu yì” zěn yàng，“ sī rén gǎn qíng” yòu zěn yàng。 cháng bù“ shèn shēn”， jù nèi zhèng jiè guān chá， shì bù dàn nán“ dé yī jiào hǎo zhī jiě jué”， ér qiě héng héng qǐng shù wǒ zhí yán héng héng kǒng pà réng jiù yào yòu rén“ zì xíng shī zú luò shuǐ yān sǐ”〔 ７〕 de。
suǒ yǐ wèi qù zhī qián， zuì hǎo shì nǐ yī xuān yán， jié mò dào：“ jí bù xìng 'ér ‘ zì xíng shī zú luò shuǐ yān sǐ ’， fēi suǒ jì yě！” rán 'ér yòu yào jué wù zhè shuō de shì zhēn huà。
yī yuè bā rì。
BB
〔 １〕 běn piān zuì chū fā biǎo yú yī jiǔ sān 'èr nián yī yuè wǔ rì shàng hǎi《 shí zì jiē tóu》 dì sān qī， shǔ míng bái shé。
〔２〕 jiù shí xīn nián gè rì bào duō lián xù xiū kān jǐ tiān， suǒ yǐ《 shēn bào》 dào yī yuè qī rì cái chū xīn nián hòu de dì yī huí。
〔３〕 chén yǒu rén（１ ８７５ héng１ ９４４） yuán jí guǎng dōng shùn dé， chū shēn yú huá qiáo jiā tíng， yī jiǔ yī sān nián huí guó， céng rèn sūn zhōng shān mì shū jí wǔ hàn guó mín zhèng fǔ wài jiāo bù cháng děng zhí。 yī jiǔ sān 'èr nián yī dù rèn guó mín dǎng zhèng fǔ wài jiāo bù cháng。 jiù shí zài guān chǎng huò shè jiāo huó dòng zhōng， duì rén chēng zì bù chēng míng； zài wén zì shàng rú chēng míng shí， zé zài míng qián jiā yī“ yìn” zì， yǐ shì zūn zhòng。
〔４〕 fāng zé jí fāng zé qiān jí， céng rèn rì běn zhù guó mín dǎng zhèng fǔ gōng shǐ、 rì běn wài wù dà chén děng zhí。
〔５〕 zhāng xué liáng zì hàn qīng， liáo níng hǎi chéng rén。 jiǔ yī bā shì biàn shí rèn guó mín dǎng zhèng fǔ lù hǎi kōng jūn fù sī lìng jiān dōng běi biān fáng jūn sī lìng zhǎngguān， fèng jiǎng jiè shí bù dǐ kàng de mìng lìng， fàng qì dōng běi sān shěng。 yī jiǔ sān liù nián shí 'èr yuè shí 'èr rì tā yǔ yáng hǔ chéng fā dòng xī 'ān shì biàn， hòu bèi jiǎng jiè shí qiú jìn。
〔６〕“ guó lián” cān kàn běn juàn dì３５４ yè zhù〔５〕。 dāng shí guó mín dǎng zhèng fǔ duì rì běn de qīn lüè cǎi qǔ bù dǐ kàng zhèng cè， yī wèi yǐ lài guó lián， rú yī jiǔ sān yī nián shí yuè shí sì rì guó mín dǎng dì sì cì dài biǎo dà huì duì wài xuān yán zhōng jiù shuō：“ dāng shì biàn zhī chū， zhōng guó jí tí qǐng guó lián chǔlǐ， qī yǐ guó jì jiān bǎo zhàng hé píng jī guān zhī zhì cái， shēn zhāng zhèng yì yǔ gōng lǐ。”〔７〕“ zì xíng shī zú luò shuǐ yān sǐ” yī jiǔ sān yī nián jiǔ yī bā shì biàn yǐ hòu， gè dì xué shēng wèile fǎn duì guó mín dǎng zhèng fǔ de bù dǐ kàng zhèng cè， fēn fēn dào nán jīng qǐng yuàn， shí 'èr yuè shí qī rì zài nán jīng jǔ xíng zǒng shì wēi shí， guó mín dǎng zhèng fǔ chū dòng jūn jǐng tú shā hé dài bǔ xué shēng， yòu de xué shēng zāo cì shāng hòu yòu bèi rēng jìn hé lǐ。 cì rì， nán jīng wèi shù dāng jú duì jì zhě tán huà， guǐ chēng sǐ nán xué shēng shì“ shī zú luò shuǐ”。
zhōng guó de wài jiāo jiè kàn guàn liǎo zài zhōng guó shénme dōushì“ sī rén gǎn qíng”， zhè yàng de“ guān chá”， yuán yě wú zú guài de。 dàn cóng zhè yī gè“ guān chá” zhōng， yòu kě yǐ“ guān chá” chū“ sī rén gǎn qíng” zài zhèng fǔ lǐ zhī zhòng yào。
rán 'ér tóng rì de《 shēn bào》 shàng， yòu yòng“ yào diàn” gào sù liǎo wǒ men：“ jǐn zhōu sān rì shī shǒu， lián shān suí zhōng xù gào xiàn luò， rì lù zhàn duì dào shān hǎi guān zài chē zhàn xuán rì qí ……”
ér tóng rì de《 shēn bào》 shàng， yòu yòng“ yào wén” gào sù wǒ men“ chén yǒu rén duì dōng shěng wèn tí xuān yán” yún：“…… qián rì yǐ mìng lìng zhāng xué liáng〔 ５〕 gù shǒu jǐn zhōu， jī jí dǐ kàng， jīn hòu réng jiān chí cǐ zhǐ， jué bù shāo biàn， jí bù xìng 'ér cuò bài， fēi suǒ jì yě。……”
rán zé“ yǒu yì” hé“ sī rén gǎn qíng”， hǎo xiàng yě rú“ guó lián”〔 ６〕 yǐ jí“ gōng lǐ”，“ zhèng yì” zhī lèi yī yàng de wú xiào，“ bào rì” sì hū bù xiàng zhōng guó， zhuān jiǎng zhè xiē de， zhè zhēn zhǐ dé“ bù xìng 'ér cuò bài， fēi suǒ jì yě” liǎo。 yě xǔ 'ài guó zhì shì， yòu yào shàng jīng qǐng yuàn liǎo bà。 dāng rán，“ ài guó rè chén”， shì“ shū kān jiā xǔ” de， dàn dì yī zì rán yào bù“ yuè guǐ”， dì 'èr hái shì zì jǐ xiǎng yī xiǎng， hé nèi zhèng bù cháng wèi shù sī lìng zhū dà rén“ yǒu yì” zěn yàng，“ sī rén gǎn qíng” yòu zěn yàng。 cháng bù“ shèn shēn”， jù nèi zhèng jiè guān chá， shì bù dàn nán“ dé yī jiào hǎo zhī jiě jué”， ér qiě héng héng qǐng shù wǒ zhí yán héng héng kǒng pà réng jiù yào yòu rén“ zì xíng shī zú luò shuǐ yān sǐ”〔 ７〕 de。
suǒ yǐ wèi qù zhī qián， zuì hǎo shì nǐ yī xuān yán， jié mò dào：“ jí bù xìng 'ér ‘ zì xíng shī zú luò shuǐ yān sǐ ’， fēi suǒ jì yě！” rán 'ér yòu yào jué wù zhè shuō de shì zhēn huà。
yī yuè bā rì。
BB
〔 １〕 běn piān zuì chū fā biǎo yú yī jiǔ sān 'èr nián yī yuè wǔ rì shàng hǎi《 shí zì jiē tóu》 dì sān qī， shǔ míng bái shé。
〔２〕 jiù shí xīn nián gè rì bào duō lián xù xiū kān jǐ tiān， suǒ yǐ《 shēn bào》 dào yī yuè qī rì cái chū xīn nián hòu de dì yī huí。
〔３〕 chén yǒu rén（１ ８７５ héng１ ９４４） yuán jí guǎng dōng shùn dé， chū shēn yú huá qiáo jiā tíng， yī jiǔ yī sān nián huí guó， céng rèn sūn zhōng shān mì shū jí wǔ hàn guó mín zhèng fǔ wài jiāo bù cháng děng zhí。 yī jiǔ sān 'èr nián yī dù rèn guó mín dǎng zhèng fǔ wài jiāo bù cháng。 jiù shí zài guān chǎng huò shè jiāo huó dòng zhōng， duì rén chēng zì bù chēng míng； zài wén zì shàng rú chēng míng shí， zé zài míng qián jiā yī“ yìn” zì， yǐ shì zūn zhòng。
〔４〕 fāng zé jí fāng zé qiān jí， céng rèn rì běn zhù guó mín dǎng zhèng fǔ gōng shǐ、 rì běn wài wù dà chén děng zhí。
〔５〕 zhāng xué liáng zì hàn qīng， liáo níng hǎi chéng rén。 jiǔ yī bā shì biàn shí rèn guó mín dǎng zhèng fǔ lù hǎi kōng jūn fù sī lìng jiān dōng běi biān fáng jūn sī lìng zhǎngguān， fèng jiǎng jiè shí bù dǐ kàng de mìng lìng， fàng qì dōng běi sān shěng。 yī jiǔ sān liù nián shí 'èr yuè shí 'èr rì tā yǔ yáng hǔ chéng fā dòng xī 'ān shì biàn， hòu bèi jiǎng jiè shí qiú jìn。
〔６〕“ guó lián” cān kàn běn juàn dì３５４ yè zhù〔５〕。 dāng shí guó mín dǎng zhèng fǔ duì rì běn de qīn lüè cǎi qǔ bù dǐ kàng zhèng cè， yī wèi yǐ lài guó lián， rú yī jiǔ sān yī nián shí yuè shí sì rì guó mín dǎng dì sì cì dài biǎo dà huì duì wài xuān yán zhōng jiù shuō：“ dāng shì biàn zhī chū， zhōng guó jí tí qǐng guó lián chǔlǐ， qī yǐ guó jì jiān bǎo zhàng hé píng jī guān zhī zhì cái， shēn zhāng zhèng yì yǔ gōng lǐ。”〔７〕“ zì xíng shī zú luò shuǐ yān sǐ” yī jiǔ sān yī nián jiǔ yī bā shì biàn yǐ hòu， gè dì xué shēng wèile fǎn duì guó mín dǎng zhèng fǔ de bù dǐ kàng zhèng cè， fēn fēn dào nán jīng qǐng yuàn， shí 'èr yuè shí qī rì zài nán jīng jǔ xíng zǒng shì wēi shí， guó mín dǎng zhèng fǔ chū dòng jūn jǐng tú shā hé dài bǔ xué shēng， yòu de xué shēng zāo cì shāng hòu yòu bèi rēng jìn hé lǐ。 cì rì， nán jīng wèi shù dāng jú duì jì zhě tán huà， guǐ chēng sǐ nán xué shēng shì“ shī zú luò shuǐ”。
wǒ zì jǐ céng jīng yòu guò zhè yàng yī gè xiǎo xiǎo de jīng yàn。 yòu yī tiān， zài yī chù yán xí shàng， wǒ suí biàn de shuō： yòng huó dòng diàn yǐng lái jiào xué shēng， yī dìng bǐ jiào yuán de jiǎng yì hǎo， jiāng lái kǒng pà yào biàn chéng zhè yàng de。 huà hái méi yòu shuō wán， jiù mái zàng zài yī zhèn hōng xiào lǐ liǎo。
zì rán， zhè huà lǐ， shì mái fú zhe xǔ duō wèn tí de， lì rú， shǒu xiān dì yī， shì yòng de shì zěn yàng de diàn yǐng， cháng yòng měi guó shì de fā cái jié hūn gù shì de yǐngpiān， nà dāng rán bù xíng。 dàn zài wǒ zì jǐ， què díquè lìng wài tīng guò cǎi yòng yǐngpiān de xì jūn xué jiǎng yì， jiàn guò quán bù zhàoxiàng， zhǐ yòu jǐ jù shuō míng de zhí wù xué shū。 suǒ yǐ wǒ shēn xìn bù dàn shēng wù xué， jiù shì lì shǐ dì lǐ， yě kě yǐ zhè yàng bàn。
rán 'ér xǔ duō rén de suí biàn de hōng xiào， shì yī zhī bái fěn bǐ， tā néng gòu jiāng fěn tú zài duì shǒu de bí zǐ shàng， shǐ tā de huà hǎo xiàng xiǎo chǒu de dǎ hǔn。
qián jǐ tiān， wǒ zài《 xiàn dài》 shàng kàn jiàn sū mén xiān shēng de wén zhāng， tā yǐ zhōng lì de wén yì lùn zhě de lì chǎng， jiāng“ lián huán tú huà” yī bǐ mǒ shā liǎo。 zì rán， nà bù guò shì suí biàn tí qǐ de， bìng fēi tǎo lùn huì huà de zhuān mén wén zì， rán 'ér zài qīng nián yì shù xué tú de xīn zhōng， yě xǔ shì yī gè zhòng yào de wèn tí， suǒ yǐ wǒ zài lái shuō jǐ jù。
wǒ men kàn guàn liǎo huì huà shǐ de chā tú shàng， méi yòu“ lián huán tú huà”， míng rén de zuò pǐn de zhǎn lǎn huì shàng， bù shì“ luó mǎ xī zhào”， jiù shì“ xī hú wǎn liáng”， biàn yǐ wéi nà shì yī zhǒng xià děng wù shì， bù zú yǐ dēng“ dà yǎ zhī táng” de。 dàn ruò zǒu jìn yì dà lì de jiào huáng gōng〔２〕 héng héng wǒ méi yòu yóu lì yì dà lì de xìng fú， suǒ zǒu jìn de zì rán zhǐ shì zhǐ shàng de jiào huáng gōng héng héng qù， jiù néng kàn jiàn fán yòu wěi dà de bì huà， jīhū dōushì《 jiù yuē》，《 yé sū chuán》，《 shèng zhě chuán》 de lián huán tú huà， yì shù shǐ jiā jié qǔ qí zhōng de yī duàn， yìn zài shū shàng， tí zhī yuē《 yà dāng de chuàng zào》〔３〕，《 zuì hòu zhī wǎn cān》〔４〕， dú zhě jiù bù jué dé zhè shì xià děng， zhè zài xuān chuán liǎo， rán 'ér nà yuán huà， què míng míng shì xuān chuán de lián huán tú huà。
zài dōng fāng yě yī yàng。 yìn dù de 'ā qiáng tuó shí kū〔５〕， jīng yīng guó rén mó yìn liǎo bì huà yǐ hòu， zài yì shù shǐ shàng fā guāng liǎo； zhōng guó de《 kǒng zǐ shèng jì tú》〔６〕， zhǐ yào shì míng bǎn de， yě zǎo wéi shōu cáng jiā suǒ bǎo zhòng。 zhè liǎng yàng， yī shì fó tuó de běn shēng〔７〕， yī shì kǒng zǐ de shì jì， míng míng shì lián huán tú huà， ér qiě shì xuān chuán。
shū jí de chā huà， yuán yì shì zài zhuāng shì shū jí， zēng jiā dú zhě de xīng qù de， dàn nà lì liàng， néng bǔ zhù wén zì zhī suǒ bù jí， suǒ yǐ yě shì yī zhǒng xuān chuán huà。 zhè zhǒng huà de fú shù jí duō de shí hòu， jí néng zhǐ kào tú xiàng， wù dào wén zì de nèi róng， hé wén zì yī fēn kāi， yě jiù chéng liǎo dú lì de lián huán tú huà。 zuì xiǎn zhù de lì zǐ shì fǎ guó de tuó lāi（ Ｇ ｕ ｓ ｔ ａ ｖ ｅ Ｄ ｏ ｒ é）， tā shì chā tú bǎn huà de míng jiā， zuì yòu míng de shì《 shénqǔ》，《 shī lè yuán》，《 jí hē dé xiān shēng》， hái yòu《 shí zì jūn jì》〔８〕 de chā huà， dé guó dōuyòu dān yìn běn（ qián 'èr zhǒng zài rì běn yě yòu yìn běn）， zhǐ kào lüè jiě， jí kě yǐ zhī dào běn shū de gěng gài。 rán 'ér yòu shuí shuō tuó lāi bù shì yì shù jiā ní？ sòng rén de《 táng fēng tú》 hé《 gēng zhì tú》〔９〕， xiàn zài hái kě zhǎo dào yìn běn hé shí kè； zhì yú chóu yīng de《 fēi yàn wài chuán tú》 hé《 huì zhēn jì tú》〔１ ０〕， zé fān yìn běn jiù zài wén míng shū jú fā mài de。 fán zhè xiē， yědōu shì dāng shí hé xiàn zài de yì shù pǐn。
zì shí jiǔ shì jì hòu bàn yǐ lái， bǎn huà fù xīng liǎo， xǔ duō zuò jiā， wǎng wǎng xǐ huān kè yìn yī xiē yǐ jǐ fú huà huì chéng yītiě de“ lián zuò”（ Ｂ ｌａｔｔ ｆｏｌ ｇｅ）。 zhè xiē lián zuò， yě yòu bìng fēi yī gè shì jiàn de。 xiàn zài wéi qīng nián de yì shù xué tú jì， wǒ xiǎng xiě chū jǐ gè bǎn huà shǐ shàng yǐ jīng yòu liǎo dì wèi de zuò jiā hé yòu lián xù shì shí de zuò pǐn zài xià miàn：
shǒu xiān yīnggāi jǔ chū lái de shì dé guó de kē lè huì zhī（ Ｋａ Hｔ ｈｅＫｏｌｌ ｗ ｉｔ ｚ７ líng shù bō bǎo bó chǎng * tā chú liǎo wéi huò pǔ dé màn de《 zhì jiàng》（Ｄｉｅ Ｗｅ ｂｅｒ） ér kè de liù fú bǎn huà wài， hái yòu sān zhǒng， yòu tí mù， wú shuō míng héng héng yī，《 nóng mín dǒu zhēng》（Ｂａｕｅｒ ｎ ｋｒｉｅｇ）， jīn shǔ bǎn qī fú； èr，《 zhàn zhēng》（ＤｅｒＫｒｉｅｇ）， mù kè qī fú； sān，《 wú chǎn zhě》（ Ｐｒｏｌｅｔａｒｉａｔ）， mù kè sān fú。 yǐ《 shì mǐn tǔ》 de bǎn huà， wéi zhōng guó suǒ zhī dào de méi fěi 'ěr dé（ Ｃａｒｌ Ｍｅｆｆｅｒｔ）， shì yī gè xīn jìn de qīng nián zuò jiā， tā céng wéi dé yì běn fěi gé nà 'ěr de《 liè 'é huáng jì》（Ｄｉｅ Ｊａｇ ｄｎａ ｃｈ ＺａｒｅｎｖｏｎＷｅｒａ Ｆｉｇｎｅｒ）〔１２〕 kè guò wǔ fú mù bǎn tú， yòu yòu liǎng zhǒng lián zuò héng héng yī，《 nǐ de zǐ mèi》（Ｄｅｉｎｅ Ｓｃｈｗｅｓｔｅｒ）， mù kè qī fú， tí shī yī fú；
èr，《 yǎng hù de mén tú》（ yuán míng wèi xiáng）， mù kè shí sān fú。 bǐ guó yòu yī gè mài suí lāi lè（ＦｒａｎｓＭａｓｅｒｅｅｌ）〔１３〕， shì 'ōu zhōu dà zhàn shí hòu， xiàng luó màn luó lán〔１４〕 yī yàng， yīn wéi fēi zhàn 'ér táo chū guò wài guó de。 tā de zuò pǐn zuì duō， dōushì yī běn shū， zhǐ yòu shū míng， lián xiǎo tí mù yě méi yòu。 xiàn zài dé guó yìn chū liǎo pǔ jí bǎn（ＢｅｉＫｕｒｔＷｏｌｆｆ，Ｍ üｎｃｈｅｎ）， měi běn sān mǎ kè bàn， róng yì dào shǒu liǎo。 wǒ suǒ jiàn guò de shì zhè jǐ zhǒng héng héng yī，《 lǐ xiǎng》（Ｄｉｅ Ｉｄｅｅ）， mù kè bā shí sān fú； èr，《 wǒ de dǎo gào》（ＭｅｉｎＳｔｕｎｄｅｎｂｕｃｈ）， mù kè yī bǎi liù shí wǔ fú；
sān，《 méi zì de gù shì》（ＧｅｓｃｈｉｃｈｔｅｏｈｎｅＷｏｒｔｅ）， mù kè liù shí fú；
sì，《 tài yáng》（ＤｉｅＳｏｎｎｅ）， mù kè liù shí sān fú； wǔ，《 gōng zuò》（ＤａｓＷｅｒｋ）， mù kè， fú shù shī jì； liù，《 yī gè rén de shòu nán》（ＤｉｅＰａｓｓｉｏｎｅｉｎｅｓＭｅｎｓｃｈｅｎ）， mù kè 'èr shí wǔ fú。
měi guó zuò jiā de zuò pǐn， wǒ céng jiàn guò xī gāi 'ěr〔１５〕 mù kè de《 bā lí gōng shè》（ ＴｈｅＰａｒｉｓＣｏ ｍｍｕｎｅ， ＡＳｔｏｒ ｙｉｎＰｉｃｔｕｒｅｓｂｙＷｉｌｌｉａｍＳｉｅｇｅｌ）， shì niǔ yuē de yuē hàn lǐ tè shè（Ｊｏｈｎ ＲｅｅｄＣｌｕｂ） chū bǎn de。 hái yòu yī běn shí bǎn de gé luó pèi 'ěr（Ｗ AＧｒｏ ｐｐｅｒ） suǒ huà de shū， jù zhào jǐng shān tǎng yè dān qià 'ào dòng fǎn mù shì lóng bǎo bō bǎo *〕 lìng yì qǐ lái， kǒng pà yào“ xìn 'ér bù shùn”， zhǐ hǎo jiāng yuán míng zhào chāo zài xià miàn héng héng《Ａｌａｙ － Ｏｏｐ》（ ＬｉｆｅａｎｄＬｏｖｅＡｍｏｎｇｔｈｅＡｃｒｏｂａｔｓ AＳ ⒐ nào kū yǐ yě huái biān kuì * yīn wéi nà zuò pǐn dìng jià guì。 dàn céng jīng yòu yī běn xiǎo shū， zhǐ yòu shí wǔ fú mù kè hé bù dào 'èr bǎi zì de shuō míng， zuò zhě shì yòu míng de jí bīn sī（ＲｏｂｅｒｔＧｉｂｂｉｎｇｓ）〔１７〕， xiàn yìn wǔ bǎi bù， yīng guó shēn shì shì sǐ yě bù kěn chóngyìn de， xiàn zài kǒng pà yǐ jiāng jué bǎn， měi běn yào shù shí yuán liǎo bà。 nà shū shì héng héng
《 dì qī rén》（Ｔｈｅ７ｔｈＭａｎ）。
yǐ shàng， wǒ de yì sī shì zǒng suàn jǔ chū shì shí， zhèng míng liǎo lián huán tú huà bù dàn kě yǐ chéng wéi yì shù， bìng qiě yǐ jīng zuò zài“ yì shù zhī gōng” de lǐ miàn liǎo。 zhì yú zhè yě hé qí tā de wén yì yī yàng， yào yòu hǎo de nèi róng hé jì shù， nà shì bù xiāo shuō dé de。
wǒ bìng bù quàn qīng nián de yì shù xué tú miè qì dà fú de yóu huà huò shuǐ cǎi huà， dàn shì xī wàng yī yàng kàn zhòng bìng qiě nǔ lì yú lián huán tú huà hé shū bào de chā tú； zì rán yīnggāi yán jiū 'ōu zhōu míng jiā de zuò pǐn， dàn yě gèng zhù yì yú zhōng guó jiù shū shàng de xiù xiàng hé huà běn， yǐ jí xīn de dān zhāng de huā zhǐ。 zhè xiē yán jiū hé yóu cǐ 'ér lái de chuàng zuò， zì rán méi yòu xiàn zài de suǒ wèi dà zuò jiā de shòu zhe yòu xiē rén men de zhào lì de tàn shǎng， rán 'ér wǒ gǎn xiāng xìn： duì yú zhè， dà zhòng shì yào kàn de， dà zhòng shì gǎn jī de！ shí yuè 'èr shí wǔ rì。
BB
〔１〕 běn piān zuì chū fā biǎo yú yī jiǔ sān 'èr nián shí yī yuè shí wǔ rì《 wén xué yuè bào》 dì sì hào。
〔２〕 yì dà lì de jiào huáng gōng wèi yú fàn dì gāng， gōng nèi bǎo cún zhe 'ōu zhōu wén yì fù xīng shí qī xǔ duō zhòng yào wén wù hé huì huà、 diāo sù děng。
〔３〕《 yà dāng de chuàng zào》 gēn jù《 jiù yuē · chuàng shì jì》 zhōng shàng dì zào rén de gù shì suǒ zuò de huì huà。 yà dāng， shàng dì yòng ní tǔ suǒ zào de nán rén。 ōu zhōu yòu bù shǎo yǐ cǐ wéi tí de huì huà， qí zhōng zhù míng de yòu mǐ kāi lǎng qí luó yú yī wǔ bā nián zhì yī wǔ yī 'èr nián jiān suǒ zuò de xī sī tíng lǐ bài táng gǒng dǐng bì huà de yī bù fēn。
〔４〕《 zuì hòu zhī wǎn cān》 gēn jù《 xīn yuē · mǎ tài fú yīn》 suǒ zuò de huì huà， miáo xiě yé sū xùnnàn qián yǔ shí 'èr mén tú gòng jìn wǎn cān shí， dāng zhòng xuān bù yī mén tú chū mài zì jǐ 'ér yǐn qǐ qún qíng jī dòng de qíng jǐng。 ōu zhōu yòu bù shǎo yǐ cǐ wéi tí de huì huà， qí zhōng zhù míng de yòu dá · fēn qí yú yī sì jiǔ wǔ nián zhì yī sì jiǔ qī nián jiān suǒ zuò de mǐ lán shèng mǎ lì yà · gé lā qì jiào táng zhōng de bì huà。
〔５〕 ā qiáng tuó shí kū（Ａ ｊａｎｔａＣａｖｅＴｅｍｐｌｅ） jīn yì 'ā zhān tuó shí kū， wèi yú yìn dù dé gān gāo yuán wén dá yǎ shān， yuán shì zài mǎ tí xíng de bì miàn shàng záo chéng de sēng fáng， yuē cóng gōng yuán qián yī、 èr shì jì kāi záo， dào gōng yuán liù、 qī shì jì jiàn chéng， gòng 'èr shí jiǔ dòng。 dòng nèi bǎo cún yìn dù bì huà hěn duō， yě jiào wán zhěng。 bì huà de nèi róng dà duō biǎo xiàn fó de shēng píng gù shì hé yìn dù gǔ dài rén mín yǔ gōng tíng shēng huó de qíng jǐng， wéi yìn dù gǔ dài yì shù de zhù míng bǎozàng zhī yī。〔６〕《 kǒng zǐ shèng jì tú》 yī bù guān yú kǒng qiū shēng píng shì jì de lián huán tú huà， míng dài yòu mù kè、 shí kè duō zhǒng。 mù kè xiàn cún zuì zǎo de yòu míng chū kè běn， gòng sān shí liù tú， yǐ hòu yòu yòu míng wàn lì nián jiān kè běn yī yī 'èr fú（ lǚ zhào xiáng biān）。 shí kè yòu qū fù kǒng miào bǎo cún de míng wàn lì nián jiān de yī 'èr fú。
〔７〕 fó tuó de běn shēng fó tuó， fàn yǔＢｕｄｄｈａ de yīn yì， yì wéi“ zhì zhě”、“ jué zhě”， jiǎn chēng fó。 zhè lǐ zhǐ fó jiào chuàng lì zhě shì jiā móu ní。 běn shēng， fàn yǔＪ āｔａｋａ（ dū tuó gā） de yì yì，“ shí 'èr bù jīng” zhī yī， shì fó xù shuō zì jǐ guò qù yīn yuán de jīng wén。〔８〕 tuó lāi（１８３３ héng１８８３） fǎ guó bǎn huà jiā。 tā zuò chā tú de《 shénqǔ》 wéi yì dà lì shī rén dàn dīng（１２６５ héng１３２１） de cháng shī；《 shī lè yuán》 wéi yīng guó shī rén mí 'ěr dùn（１６０８ héng１６７４） de cháng shī；《 jí hē dé xiān shēng》， cān kàn běn juàn dì３５４ yè zhù〔２〕。《 shí zì jūn jì》， tuó lāi biān huì de lián huán tú huà， gòng yī bǎi fú。
〔９〕《 táng fēng tú》 nán sòng mǎ hèzhī suǒ huì de《 shī jīng》 tú juàn zhī yī。《 gēng zhì tú》， miáo huì gēngzhòng、 fǎng zhì shēng chǎn guò chéng de tú huà。 nán sòng liú sōng nián huà guò《 gēng zhì tú》 liǎng juàn， lóu shú huà guò《 gēng tú》 èr shí yī fú，《 zhì tú》 èr shí sì fú。〔１０〕 chóu yīng（？ héng yuē１５５２） zì shí fù， hào shí zhōu， jiāng sū tài cāng rén， míng dài huà jiā。 tā wéi zhī huì tú de《 fēi yàn wàizhuàn》， chuán qí xiǎo shuō， tí hàn dài líng xuán zhuàn， xiě zhào fēi yàn zǐ mèi de gōng tíng shēng huó；《 huì zhēn jì》， chuán qí xiǎo shuō， táng dài yuán zhěn zuò， xiě cuī yīng yīng yǔ zhāng shēng de liàn 'ài gù shì。
〔１１〕 kē lè huì zhī fū rén（１８６７ héng１９４５） dé guó bǎn huà jiā。 yī jiǔ sān liù nián， lǔ xùn céng yòng“ sān xián shū wū” míng yì biān xuǎn chū bǎn liǎo《 kǎi suí · kē lè huì zhī bǎn huà xuǎn jí》。 tā zuò chā tú de《 zhì jiàng》， shì dé guó zuò jiā huò pǔ tè màn xiě de yǐ fǎng zhì gōng rén bà gōng wéi tí cái de jù běn。
〔１２〕 méi fěi 'ěr dé xiàn dài dé guó bǎn huà jiā。 yī jiǔ sān nián， lǔ xùn céng yòng“ sān xián shū wū” míng yì biān yìn chū bǎn liǎo《 méi fěi 'ěr dé mù kè 〈 shì mǐn tǔ 〉 zhī tú》。 tā zuò chā tú de《 liè 'é huáng jì》， é guó mín cuì pài nǚ gé mìng jiā fěi gé nà 'ěr（１８５２ héng１９４２） xiě de huí yì lù， jì shù yī bā bā yī nián sān yuè mín cuì pài xíng cì shā huáng yà lì shān dà 'èr shì de gù shì。〔１３〕 mài suí lāi lè bǐ lì shí bǎn huà jiā。 cān kàn běn shū《〈 yī gè rén de shòu nán〉 xù》 jí qí zhù〔４〕。
〔１４〕 luó màn · luó lán（ＲｏｍａｉｎＲｏｌｌａｎｄ，１８６６ héng１９４４） fǎ guó zuò jiā、 shè huì huó dòng jiā。 zhù yòu cháng piān xiǎo shuō《 yuē hàn · kè lì sī duǒ fū》 jí zhuànjì《 bèi duō fēn chuán》 děng。 dì yī cì shì jiè dà zhàn shí tā qiáo jū ruì shì， fǎn duì zhàn zhēng。〔１５〕 xī gāi 'ěr wèi xiáng。
〔１６〕 cān kàn《 èr xīn jí · fēng mǎ niú》 jí qí yòu guān zhù。〔１７〕 jí bīn sī（１８８９ héng１９５８） yīng guó mù kè jiā。
zì rán， zhè huà lǐ， shì mái fú zhe xǔ duō wèn tí de， lì rú， shǒu xiān dì yī， shì yòng de shì zěn yàng de diàn yǐng， cháng yòng měi guó shì de fā cái jié hūn gù shì de yǐngpiān， nà dāng rán bù xíng。 dàn zài wǒ zì jǐ， què díquè lìng wài tīng guò cǎi yòng yǐngpiān de xì jūn xué jiǎng yì， jiàn guò quán bù zhàoxiàng， zhǐ yòu jǐ jù shuō míng de zhí wù xué shū。 suǒ yǐ wǒ shēn xìn bù dàn shēng wù xué， jiù shì lì shǐ dì lǐ， yě kě yǐ zhè yàng bàn。
rán 'ér xǔ duō rén de suí biàn de hōng xiào， shì yī zhī bái fěn bǐ， tā néng gòu jiāng fěn tú zài duì shǒu de bí zǐ shàng， shǐ tā de huà hǎo xiàng xiǎo chǒu de dǎ hǔn。
qián jǐ tiān， wǒ zài《 xiàn dài》 shàng kàn jiàn sū mén xiān shēng de wén zhāng， tā yǐ zhōng lì de wén yì lùn zhě de lì chǎng， jiāng“ lián huán tú huà” yī bǐ mǒ shā liǎo。 zì rán， nà bù guò shì suí biàn tí qǐ de， bìng fēi tǎo lùn huì huà de zhuān mén wén zì， rán 'ér zài qīng nián yì shù xué tú de xīn zhōng， yě xǔ shì yī gè zhòng yào de wèn tí， suǒ yǐ wǒ zài lái shuō jǐ jù。
wǒ men kàn guàn liǎo huì huà shǐ de chā tú shàng， méi yòu“ lián huán tú huà”， míng rén de zuò pǐn de zhǎn lǎn huì shàng， bù shì“ luó mǎ xī zhào”， jiù shì“ xī hú wǎn liáng”， biàn yǐ wéi nà shì yī zhǒng xià děng wù shì， bù zú yǐ dēng“ dà yǎ zhī táng” de。 dàn ruò zǒu jìn yì dà lì de jiào huáng gōng〔２〕 héng héng wǒ méi yòu yóu lì yì dà lì de xìng fú， suǒ zǒu jìn de zì rán zhǐ shì zhǐ shàng de jiào huáng gōng héng héng qù， jiù néng kàn jiàn fán yòu wěi dà de bì huà， jīhū dōushì《 jiù yuē》，《 yé sū chuán》，《 shèng zhě chuán》 de lián huán tú huà， yì shù shǐ jiā jié qǔ qí zhōng de yī duàn， yìn zài shū shàng， tí zhī yuē《 yà dāng de chuàng zào》〔３〕，《 zuì hòu zhī wǎn cān》〔４〕， dú zhě jiù bù jué dé zhè shì xià děng， zhè zài xuān chuán liǎo， rán 'ér nà yuán huà， què míng míng shì xuān chuán de lián huán tú huà。
zài dōng fāng yě yī yàng。 yìn dù de 'ā qiáng tuó shí kū〔５〕， jīng yīng guó rén mó yìn liǎo bì huà yǐ hòu， zài yì shù shǐ shàng fā guāng liǎo； zhōng guó de《 kǒng zǐ shèng jì tú》〔６〕， zhǐ yào shì míng bǎn de， yě zǎo wéi shōu cáng jiā suǒ bǎo zhòng。 zhè liǎng yàng， yī shì fó tuó de běn shēng〔７〕， yī shì kǒng zǐ de shì jì， míng míng shì lián huán tú huà， ér qiě shì xuān chuán。
shū jí de chā huà， yuán yì shì zài zhuāng shì shū jí， zēng jiā dú zhě de xīng qù de， dàn nà lì liàng， néng bǔ zhù wén zì zhī suǒ bù jí， suǒ yǐ yě shì yī zhǒng xuān chuán huà。 zhè zhǒng huà de fú shù jí duō de shí hòu， jí néng zhǐ kào tú xiàng， wù dào wén zì de nèi róng， hé wén zì yī fēn kāi， yě jiù chéng liǎo dú lì de lián huán tú huà。 zuì xiǎn zhù de lì zǐ shì fǎ guó de tuó lāi（ Ｇ ｕ ｓ ｔ ａ ｖ ｅ Ｄ ｏ ｒ é）， tā shì chā tú bǎn huà de míng jiā， zuì yòu míng de shì《 shénqǔ》，《 shī lè yuán》，《 jí hē dé xiān shēng》， hái yòu《 shí zì jūn jì》〔８〕 de chā huà， dé guó dōuyòu dān yìn běn（ qián 'èr zhǒng zài rì běn yě yòu yìn běn）， zhǐ kào lüè jiě， jí kě yǐ zhī dào běn shū de gěng gài。 rán 'ér yòu shuí shuō tuó lāi bù shì yì shù jiā ní？ sòng rén de《 táng fēng tú》 hé《 gēng zhì tú》〔９〕， xiàn zài hái kě zhǎo dào yìn běn hé shí kè； zhì yú chóu yīng de《 fēi yàn wài chuán tú》 hé《 huì zhēn jì tú》〔１ ０〕， zé fān yìn běn jiù zài wén míng shū jú fā mài de。 fán zhè xiē， yědōu shì dāng shí hé xiàn zài de yì shù pǐn。
zì shí jiǔ shì jì hòu bàn yǐ lái， bǎn huà fù xīng liǎo， xǔ duō zuò jiā， wǎng wǎng xǐ huān kè yìn yī xiē yǐ jǐ fú huà huì chéng yītiě de“ lián zuò”（ Ｂ ｌａｔｔ ｆｏｌ ｇｅ）。 zhè xiē lián zuò， yě yòu bìng fēi yī gè shì jiàn de。 xiàn zài wéi qīng nián de yì shù xué tú jì， wǒ xiǎng xiě chū jǐ gè bǎn huà shǐ shàng yǐ jīng yòu liǎo dì wèi de zuò jiā hé yòu lián xù shì shí de zuò pǐn zài xià miàn：
shǒu xiān yīnggāi jǔ chū lái de shì dé guó de kē lè huì zhī（ Ｋａ Hｔ ｈｅＫｏｌｌ ｗ ｉｔ ｚ７ líng shù bō bǎo bó chǎng * tā chú liǎo wéi huò pǔ dé màn de《 zhì jiàng》（Ｄｉｅ Ｗｅ ｂｅｒ） ér kè de liù fú bǎn huà wài， hái yòu sān zhǒng， yòu tí mù， wú shuō míng héng héng yī，《 nóng mín dǒu zhēng》（Ｂａｕｅｒ ｎ ｋｒｉｅｇ）， jīn shǔ bǎn qī fú； èr，《 zhàn zhēng》（ＤｅｒＫｒｉｅｇ）， mù kè qī fú； sān，《 wú chǎn zhě》（ Ｐｒｏｌｅｔａｒｉａｔ）， mù kè sān fú。 yǐ《 shì mǐn tǔ》 de bǎn huà， wéi zhōng guó suǒ zhī dào de méi fěi 'ěr dé（ Ｃａｒｌ Ｍｅｆｆｅｒｔ）， shì yī gè xīn jìn de qīng nián zuò jiā， tā céng wéi dé yì běn fěi gé nà 'ěr de《 liè 'é huáng jì》（Ｄｉｅ Ｊａｇ ｄｎａ ｃｈ ＺａｒｅｎｖｏｎＷｅｒａ Ｆｉｇｎｅｒ）〔１２〕 kè guò wǔ fú mù bǎn tú， yòu yòu liǎng zhǒng lián zuò héng héng yī，《 nǐ de zǐ mèi》（Ｄｅｉｎｅ Ｓｃｈｗｅｓｔｅｒ）， mù kè qī fú， tí shī yī fú；
èr，《 yǎng hù de mén tú》（ yuán míng wèi xiáng）， mù kè shí sān fú。 bǐ guó yòu yī gè mài suí lāi lè（ＦｒａｎｓＭａｓｅｒｅｅｌ）〔１３〕， shì 'ōu zhōu dà zhàn shí hòu， xiàng luó màn luó lán〔１４〕 yī yàng， yīn wéi fēi zhàn 'ér táo chū guò wài guó de。 tā de zuò pǐn zuì duō， dōushì yī běn shū， zhǐ yòu shū míng， lián xiǎo tí mù yě méi yòu。 xiàn zài dé guó yìn chū liǎo pǔ jí bǎn（ＢｅｉＫｕｒｔＷｏｌｆｆ，Ｍ üｎｃｈｅｎ）， měi běn sān mǎ kè bàn， róng yì dào shǒu liǎo。 wǒ suǒ jiàn guò de shì zhè jǐ zhǒng héng héng yī，《 lǐ xiǎng》（Ｄｉｅ Ｉｄｅｅ）， mù kè bā shí sān fú； èr，《 wǒ de dǎo gào》（ＭｅｉｎＳｔｕｎｄｅｎｂｕｃｈ）， mù kè yī bǎi liù shí wǔ fú；
sān，《 méi zì de gù shì》（ＧｅｓｃｈｉｃｈｔｅｏｈｎｅＷｏｒｔｅ）， mù kè liù shí fú；
sì，《 tài yáng》（ＤｉｅＳｏｎｎｅ）， mù kè liù shí sān fú； wǔ，《 gōng zuò》（ＤａｓＷｅｒｋ）， mù kè， fú shù shī jì； liù，《 yī gè rén de shòu nán》（ＤｉｅＰａｓｓｉｏｎｅｉｎｅｓＭｅｎｓｃｈｅｎ）， mù kè 'èr shí wǔ fú。
měi guó zuò jiā de zuò pǐn， wǒ céng jiàn guò xī gāi 'ěr〔１５〕 mù kè de《 bā lí gōng shè》（ ＴｈｅＰａｒｉｓＣｏ ｍｍｕｎｅ， ＡＳｔｏｒ ｙｉｎＰｉｃｔｕｒｅｓｂｙＷｉｌｌｉａｍＳｉｅｇｅｌ）， shì niǔ yuē de yuē hàn lǐ tè shè（Ｊｏｈｎ ＲｅｅｄＣｌｕｂ） chū bǎn de。 hái yòu yī běn shí bǎn de gé luó pèi 'ěr（Ｗ AＧｒｏ ｐｐｅｒ） suǒ huà de shū， jù zhào jǐng shān tǎng yè dān qià 'ào dòng fǎn mù shì lóng bǎo bō bǎo *〕 lìng yì qǐ lái， kǒng pà yào“ xìn 'ér bù shùn”， zhǐ hǎo jiāng yuán míng zhào chāo zài xià miàn héng héng《Ａｌａｙ － Ｏｏｐ》（ ＬｉｆｅａｎｄＬｏｖｅＡｍｏｎｇｔｈｅＡｃｒｏｂａｔｓ AＳ ⒐ nào kū yǐ yě huái biān kuì * yīn wéi nà zuò pǐn dìng jià guì。 dàn céng jīng yòu yī běn xiǎo shū， zhǐ yòu shí wǔ fú mù kè hé bù dào 'èr bǎi zì de shuō míng， zuò zhě shì yòu míng de jí bīn sī（ＲｏｂｅｒｔＧｉｂｂｉｎｇｓ）〔１７〕， xiàn yìn wǔ bǎi bù， yīng guó shēn shì shì sǐ yě bù kěn chóngyìn de， xiàn zài kǒng pà yǐ jiāng jué bǎn， měi běn yào shù shí yuán liǎo bà。 nà shū shì héng héng
《 dì qī rén》（Ｔｈｅ７ｔｈＭａｎ）。
yǐ shàng， wǒ de yì sī shì zǒng suàn jǔ chū shì shí， zhèng míng liǎo lián huán tú huà bù dàn kě yǐ chéng wéi yì shù， bìng qiě yǐ jīng zuò zài“ yì shù zhī gōng” de lǐ miàn liǎo。 zhì yú zhè yě hé qí tā de wén yì yī yàng， yào yòu hǎo de nèi róng hé jì shù， nà shì bù xiāo shuō dé de。
wǒ bìng bù quàn qīng nián de yì shù xué tú miè qì dà fú de yóu huà huò shuǐ cǎi huà， dàn shì xī wàng yī yàng kàn zhòng bìng qiě nǔ lì yú lián huán tú huà hé shū bào de chā tú； zì rán yīnggāi yán jiū 'ōu zhōu míng jiā de zuò pǐn， dàn yě gèng zhù yì yú zhōng guó jiù shū shàng de xiù xiàng hé huà běn， yǐ jí xīn de dān zhāng de huā zhǐ。 zhè xiē yán jiū hé yóu cǐ 'ér lái de chuàng zuò， zì rán méi yòu xiàn zài de suǒ wèi dà zuò jiā de shòu zhe yòu xiē rén men de zhào lì de tàn shǎng， rán 'ér wǒ gǎn xiāng xìn： duì yú zhè， dà zhòng shì yào kàn de， dà zhòng shì gǎn jī de！ shí yuè 'èr shí wǔ rì。
BB
〔１〕 běn piān zuì chū fā biǎo yú yī jiǔ sān 'èr nián shí yī yuè shí wǔ rì《 wén xué yuè bào》 dì sì hào。
〔２〕 yì dà lì de jiào huáng gōng wèi yú fàn dì gāng， gōng nèi bǎo cún zhe 'ōu zhōu wén yì fù xīng shí qī xǔ duō zhòng yào wén wù hé huì huà、 diāo sù děng。
〔３〕《 yà dāng de chuàng zào》 gēn jù《 jiù yuē · chuàng shì jì》 zhōng shàng dì zào rén de gù shì suǒ zuò de huì huà。 yà dāng， shàng dì yòng ní tǔ suǒ zào de nán rén。 ōu zhōu yòu bù shǎo yǐ cǐ wéi tí de huì huà， qí zhōng zhù míng de yòu mǐ kāi lǎng qí luó yú yī wǔ bā nián zhì yī wǔ yī 'èr nián jiān suǒ zuò de xī sī tíng lǐ bài táng gǒng dǐng bì huà de yī bù fēn。
〔４〕《 zuì hòu zhī wǎn cān》 gēn jù《 xīn yuē · mǎ tài fú yīn》 suǒ zuò de huì huà， miáo xiě yé sū xùnnàn qián yǔ shí 'èr mén tú gòng jìn wǎn cān shí， dāng zhòng xuān bù yī mén tú chū mài zì jǐ 'ér yǐn qǐ qún qíng jī dòng de qíng jǐng。 ōu zhōu yòu bù shǎo yǐ cǐ wéi tí de huì huà， qí zhōng zhù míng de yòu dá · fēn qí yú yī sì jiǔ wǔ nián zhì yī sì jiǔ qī nián jiān suǒ zuò de mǐ lán shèng mǎ lì yà · gé lā qì jiào táng zhōng de bì huà。
〔５〕 ā qiáng tuó shí kū（Ａ ｊａｎｔａＣａｖｅＴｅｍｐｌｅ） jīn yì 'ā zhān tuó shí kū， wèi yú yìn dù dé gān gāo yuán wén dá yǎ shān， yuán shì zài mǎ tí xíng de bì miàn shàng záo chéng de sēng fáng， yuē cóng gōng yuán qián yī、 èr shì jì kāi záo， dào gōng yuán liù、 qī shì jì jiàn chéng， gòng 'èr shí jiǔ dòng。 dòng nèi bǎo cún yìn dù bì huà hěn duō， yě jiào wán zhěng。 bì huà de nèi róng dà duō biǎo xiàn fó de shēng píng gù shì hé yìn dù gǔ dài rén mín yǔ gōng tíng shēng huó de qíng jǐng， wéi yìn dù gǔ dài yì shù de zhù míng bǎozàng zhī yī。〔６〕《 kǒng zǐ shèng jì tú》 yī bù guān yú kǒng qiū shēng píng shì jì de lián huán tú huà， míng dài yòu mù kè、 shí kè duō zhǒng。 mù kè xiàn cún zuì zǎo de yòu míng chū kè běn， gòng sān shí liù tú， yǐ hòu yòu yòu míng wàn lì nián jiān kè běn yī yī 'èr fú（ lǚ zhào xiáng biān）。 shí kè yòu qū fù kǒng miào bǎo cún de míng wàn lì nián jiān de yī 'èr fú。
〔７〕 fó tuó de běn shēng fó tuó， fàn yǔＢｕｄｄｈａ de yīn yì， yì wéi“ zhì zhě”、“ jué zhě”， jiǎn chēng fó。 zhè lǐ zhǐ fó jiào chuàng lì zhě shì jiā móu ní。 běn shēng， fàn yǔＪ āｔａｋａ（ dū tuó gā） de yì yì，“ shí 'èr bù jīng” zhī yī， shì fó xù shuō zì jǐ guò qù yīn yuán de jīng wén。〔８〕 tuó lāi（１８３３ héng１８８３） fǎ guó bǎn huà jiā。 tā zuò chā tú de《 shénqǔ》 wéi yì dà lì shī rén dàn dīng（１２６５ héng１３２１） de cháng shī；《 shī lè yuán》 wéi yīng guó shī rén mí 'ěr dùn（１６０８ héng１６７４） de cháng shī；《 jí hē dé xiān shēng》， cān kàn běn juàn dì３５４ yè zhù〔２〕。《 shí zì jūn jì》， tuó lāi biān huì de lián huán tú huà， gòng yī bǎi fú。
〔９〕《 táng fēng tú》 nán sòng mǎ hèzhī suǒ huì de《 shī jīng》 tú juàn zhī yī。《 gēng zhì tú》， miáo huì gēngzhòng、 fǎng zhì shēng chǎn guò chéng de tú huà。 nán sòng liú sōng nián huà guò《 gēng zhì tú》 liǎng juàn， lóu shú huà guò《 gēng tú》 èr shí yī fú，《 zhì tú》 èr shí sì fú。〔１０〕 chóu yīng（？ héng yuē１５５２） zì shí fù， hào shí zhōu， jiāng sū tài cāng rén， míng dài huà jiā。 tā wéi zhī huì tú de《 fēi yàn wàizhuàn》， chuán qí xiǎo shuō， tí hàn dài líng xuán zhuàn， xiě zhào fēi yàn zǐ mèi de gōng tíng shēng huó；《 huì zhēn jì》， chuán qí xiǎo shuō， táng dài yuán zhěn zuò， xiě cuī yīng yīng yǔ zhāng shēng de liàn 'ài gù shì。
〔１１〕 kē lè huì zhī fū rén（１８６７ héng１９４５） dé guó bǎn huà jiā。 yī jiǔ sān liù nián， lǔ xùn céng yòng“ sān xián shū wū” míng yì biān xuǎn chū bǎn liǎo《 kǎi suí · kē lè huì zhī bǎn huà xuǎn jí》。 tā zuò chā tú de《 zhì jiàng》， shì dé guó zuò jiā huò pǔ tè màn xiě de yǐ fǎng zhì gōng rén bà gōng wéi tí cái de jù běn。
〔１２〕 méi fěi 'ěr dé xiàn dài dé guó bǎn huà jiā。 yī jiǔ sān nián， lǔ xùn céng yòng“ sān xián shū wū” míng yì biān yìn chū bǎn liǎo《 méi fěi 'ěr dé mù kè 〈 shì mǐn tǔ 〉 zhī tú》。 tā zuò chā tú de《 liè 'é huáng jì》， é guó mín cuì pài nǚ gé mìng jiā fěi gé nà 'ěr（１８５２ héng１９４２） xiě de huí yì lù， jì shù yī bā bā yī nián sān yuè mín cuì pài xíng cì shā huáng yà lì shān dà 'èr shì de gù shì。〔１３〕 mài suí lāi lè bǐ lì shí bǎn huà jiā。 cān kàn běn shū《〈 yī gè rén de shòu nán〉 xù》 jí qí zhù〔４〕。
〔１４〕 luó màn · luó lán（ＲｏｍａｉｎＲｏｌｌａｎｄ，１８６６ héng１９４４） fǎ guó zuò jiā、 shè huì huó dòng jiā。 zhù yòu cháng piān xiǎo shuō《 yuē hàn · kè lì sī duǒ fū》 jí zhuànjì《 bèi duō fēn chuán》 děng。 dì yī cì shì jiè dà zhàn shí tā qiáo jū ruì shì， fǎn duì zhàn zhēng。〔１５〕 xī gāi 'ěr wèi xiáng。
〔１６〕 cān kàn《 èr xīn jí · fēng mǎ niú》 jí qí yòu guān zhù。〔１７〕 jí bīn sī（１８８９ héng１９５８） yīng guó mù kè jiā。