xiǎo shuō zhě, bān gù yǐ wéi “ chū yú bài guān ”,“ lǘ lǐ xiǎo zhī zhě zhī suǒ jí, yì shǐ zhuì 'ér bù wàng, rú huò yī yán kě cǎi, cǐ yì chú ráo kuáng fū zhī yì”〔 2〕。 shì zé bài guān zhí zhì, jiāng tóng gǔ“ cǎi shī zhī guān, wáng zhě suǒ yǐ guān fēng sú zhī dé shī”〔 3〕 yǐ。 gù qí tiáo zuì zhū zǐ, pàn liè shí jiā, fù yǐ wéi“ kě guān zhě jiǔ”〔 4〕, ér xiǎo shuō bù yǔ;
suǒ lù shí wǔ jiā〔 5〕, jīn yòu sàn shī。 wéi《 dà dài lǐ》 yǐn yòu qīng shǐ shì zhī jì〔 6〕,《 zhuāng zǐ》 jǔ sòng xíng zhī yán〔 7〕, gū wén duàn jù, gèng bù néng tuī jiàn qí zhǐ。 qù gǔ jì yuǎn, liú yì mí fán, rán lùn zhě shàng mò shǒu gù yán, cǐ qí chí méng yá yǐ dù kē yè hū!
yú shǎo xǐ pī lǎn gǔ shuō, huò jiàn 'é chuǎn, zé qǔ zhèng lèi shū, ǒu huì yì wén, zhé yì xiě chū。 suī cóng cán duō shī cì dì, ér yá lüè gù zài。 dà gòng suǒ yǔ zhī yán, shǐ guān mò xué, shén guǐ jīng wù, shù shù bō liú; zhēn rén fú dì, shén xiān zhī zhōng sì, yōu yàn míng zhēng, shì shì zhī xià chéng。 rén jiān xiǎo shū, zhì yuǎn kǒng ní〔 8〕, ér hóng bǐ wǎn qǐ, cǐ qí quán yú。 kuàng nǎi lù zì lǐ xiàng, wèiguó rén suǒ bái xīn; chū yú zào zuò, zé sī shì zhī jié xiǎng。 xīn xíng màn yǎn, zì shēng cǐ pǐn, qí zài wén lín, yòu rú shùn huá, zú yǐ lì 'ěr wén míng, diǎn zhuì yōu dú, gài bù dì wéi guǎng shì tīng zhī jù 'ér zhǐ。 rán lùn zhě shàng mò shǒu gù yán。 xī cǐ jiù jí, mí yì líng luò, yòu lǜ hòu cǐ xián xiá zhě xiǎn, yuán gèng bǐ ji, bìng xiào dìng xī rén jí běn, hé dé rú gān zhǒng, míng yuē《 gǔ xiǎo shuō gōu chén》。
guī hún gù shū, jí yǐ zì qiú shuō shì, ér wéi tán dà dào zhě yán, nǎi yuē: bài guān zhí zhì, jiāng tóng gǔ“ cǎi shī zhī guān, wáng zhě suǒ yǐ guān fēng sú zhī dé shī” yǐ。
※ ※※
〔 1〕 běn piān jù shǒu gǎo biān rù, yuán wú biāo diǎn。 zuì chū yǐ zhōu zuò rén de shǔ míng fā biǎo yú yī jiǔ yī 'èr nián 'èr yuè shào xīng kān xíng de《 yuè shè cóng kān》 dì yī jí; yī jiǔ sān bā nián chū bǎn de《 lǔ xùn quán jí》 dì bā juàn《 gǔ xiǎo shuō gōu chén》 zhōng wèi shōu。
《 gǔ xiǎo shuō gōu chén》, lǔ xùn yuē yú yī jiǔ jiǔ nián liù yuè zhì yī jiǔ yī yī nián dǐ ji lù de gǔ xiǎo shuō yì wén jí, gòng shōu zhōu《 qīng shǐ zǐ》 zhì suí hóu bái《 jīng yì jì》 děng sān shí liù zhǒng。 yī jiǔ sān bā nián liù yuè shǒu cì yìn rù lǔ xùn xiān shēng jì niàn wěi yuán huì biān ji de《 lǔ xùn quán jí》 dì bā juàn。
〔 2〕 bān gù( 32 héng 92) zì mèng jiān, fú fēng 'ān líng( jīn shǎn xī xián yáng) rén, dōng hàn shǐ xué jiā。 guān zhì lán tái lìng shǐ。 zhù yòu《 hàn shū》 yī 'èr juàn。 xiǎo shuō“ chū yú bài guān” děng yǔ, jiàn《 hàn shū · yì wén zhì · zhū zǐ lüè》。 bài guān,《 hàn shū · yì wén zhì》:
“ xiǎo shuō jiā zhě liú, gài chū yú bài guān。 jiē tán xiàng yǔ, dào tīng tú shuō zhě zhī suǒ zào yě。” táng dài yán shī gǔ zhù:“ bài guān, xiǎo guān。” sān guó wèi rú chún zhù:“ wáng zhě yù zhī lǘ xiàng fēng sú, gù lì bài guān shǐ chēng shuō zhī。”
〔 3〕 “ cǎi shī zhī guān, wáng zhě suǒ yǐ guān fēng sú zhī dé shī” yǔ jiàn《 hàn shū · yì wén zhì · liù yì lüè》:“《 shū》 yuē ‘ shī yán zhì, gē yǒng yán。 ’ …… gù gǔ yòu cǎi shī zhī guān, wáng zhě suǒ yǐ guān fēng sú, zhī dé shī, zì kǎo zhèng yě。”
〔 4〕 “ kě guān zhě jiǔ” 《 hàn shū · yì wén zhì · zhū zǐ lüè》 liè yòu rú、 dào、 yīn yáng、 fǎ、 míng、 mò、 zòng héng、 zá、 nóng、 xiǎo shuō shí jiā, bìng chēng:“ zhū zǐ shí jiā, qí kě guān zhě jiǔ jiā 'ér yǐ。”
〔 5〕 《 hàn shū · yì wén zhì · zhū zǐ lüè》 suǒ lù shí wǔ jiā xiǎo shuō, jí《 yī yǐn shuō》、《 yù zǐ shuō》、《 zhōu kǎo》、《 qīng shǐ zǐ》、《 shī kuàng》、《 wù chéng zǐ》、《 sòng zǐ》、《 tiān yǐ》、《 huáng dì shuō》、《 fēngshàn fāng shuō》、《 dài zhào chén ráo xīn shù》、《 dài zhào chén 'ān chéng wèi yāng shù》、《 chén shòu zhōu jì》、《 yú chū zhōu shuō》 hé《 bǎi jiā》。
〔 6〕 《 dà dài lǐ》 yì chēng《 dà dài lǐ jì》, xiāng chuán wéi xī hàn dài dé biān zuǎn, yuán shū bā shí wǔ piān, jīn cún sān shí jiǔ piān。 qīng shǐ shì, zhǐ《 qīng shǐ zǐ》 de zuò zhě。《 hàn shū · yì wén zhì · zhū zǐ lüè》:“《 qīng shǐ zǐ》 wǔ shí qī piān。” bān gù zì zhù:“ gǔ shǐ guān jì shì yě。”《 suí shū · jīng jí zhì》 chēng“ liáng yòu《 qīng shǐ zǐ》 yī juàn,…… wáng。” zé cǐ shū yì yú suí táng jiān。 lǔ xùn《 gǔ xiǎo shuō gōu chén》 lù qí yì wén sān zé, èr zé ji zì《 dà dài lǐ · bǎo fù》( qí yīchóng jiàn yú《 jiǎ yì xīn shū · tāi jiào zá shì》), yī zé ji zì《 fēng sú tōng yì》。
〔 7〕 《 zhuāng zǐ》 dào jiā de dài biǎo zhù zuò zhī yī,《 hàn shū · yì wén zhì》 zhù lù wǔ shí 'èr piān, jīn cún sān shí sān piān。 zuò zhě zhuāng zhōu( yuē qián 369 héng qián 286), zhàn guó shí sòng guó méng( jīn hé nán shāng qiū) rén。《 zhuāng zǐ · tiān xià》 yǐn yòu sòng xíng“ jūn zǐ bùwèi kē chá, bù yǐ shēn jiǎ wù” děng yǔ。 sòng xíng,《 mèng zǐ》 zuò sòng xíng,《 hán fēi zǐ》 zuò sòng róng zǐ, lǔ xùn rèn wéi tā jiù shì《 sòng zǐ》 de zuò zhě。 cān kàn《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè · hàn shū yì wén zhì suǒ zài xiǎo shuō》。
〔 8〕 zhì yuǎn kǒng ní 《 lùn yǔ · zǐ zhāng》:“ zǐ xià yuē: suī xiǎo dào, bì yòu kě guān zhě yān, zhì yuǎn kǒng ní, shì yǐ jūn zǐ fú wéi yě。”《 hàn shū · yì wén zhì · zhū zǐ lüè》 céng yǐn cǐ yǔ yǐ lùn xiǎo shuō。
suǒ lù shí wǔ jiā〔 5〕, jīn yòu sàn shī。 wéi《 dà dài lǐ》 yǐn yòu qīng shǐ shì zhī jì〔 6〕,《 zhuāng zǐ》 jǔ sòng xíng zhī yán〔 7〕, gū wén duàn jù, gèng bù néng tuī jiàn qí zhǐ。 qù gǔ jì yuǎn, liú yì mí fán, rán lùn zhě shàng mò shǒu gù yán, cǐ qí chí méng yá yǐ dù kē yè hū!
yú shǎo xǐ pī lǎn gǔ shuō, huò jiàn 'é chuǎn, zé qǔ zhèng lèi shū, ǒu huì yì wén, zhé yì xiě chū。 suī cóng cán duō shī cì dì, ér yá lüè gù zài。 dà gòng suǒ yǔ zhī yán, shǐ guān mò xué, shén guǐ jīng wù, shù shù bō liú; zhēn rén fú dì, shén xiān zhī zhōng sì, yōu yàn míng zhēng, shì shì zhī xià chéng。 rén jiān xiǎo shū, zhì yuǎn kǒng ní〔 8〕, ér hóng bǐ wǎn qǐ, cǐ qí quán yú。 kuàng nǎi lù zì lǐ xiàng, wèiguó rén suǒ bái xīn; chū yú zào zuò, zé sī shì zhī jié xiǎng。 xīn xíng màn yǎn, zì shēng cǐ pǐn, qí zài wén lín, yòu rú shùn huá, zú yǐ lì 'ěr wén míng, diǎn zhuì yōu dú, gài bù dì wéi guǎng shì tīng zhī jù 'ér zhǐ。 rán lùn zhě shàng mò shǒu gù yán。 xī cǐ jiù jí, mí yì líng luò, yòu lǜ hòu cǐ xián xiá zhě xiǎn, yuán gèng bǐ ji, bìng xiào dìng xī rén jí běn, hé dé rú gān zhǒng, míng yuē《 gǔ xiǎo shuō gōu chén》。
guī hún gù shū, jí yǐ zì qiú shuō shì, ér wéi tán dà dào zhě yán, nǎi yuē: bài guān zhí zhì, jiāng tóng gǔ“ cǎi shī zhī guān, wáng zhě suǒ yǐ guān fēng sú zhī dé shī” yǐ。
※ ※※
〔 1〕 běn piān jù shǒu gǎo biān rù, yuán wú biāo diǎn。 zuì chū yǐ zhōu zuò rén de shǔ míng fā biǎo yú yī jiǔ yī 'èr nián 'èr yuè shào xīng kān xíng de《 yuè shè cóng kān》 dì yī jí; yī jiǔ sān bā nián chū bǎn de《 lǔ xùn quán jí》 dì bā juàn《 gǔ xiǎo shuō gōu chén》 zhōng wèi shōu。
《 gǔ xiǎo shuō gōu chén》, lǔ xùn yuē yú yī jiǔ jiǔ nián liù yuè zhì yī jiǔ yī yī nián dǐ ji lù de gǔ xiǎo shuō yì wén jí, gòng shōu zhōu《 qīng shǐ zǐ》 zhì suí hóu bái《 jīng yì jì》 děng sān shí liù zhǒng。 yī jiǔ sān bā nián liù yuè shǒu cì yìn rù lǔ xùn xiān shēng jì niàn wěi yuán huì biān ji de《 lǔ xùn quán jí》 dì bā juàn。
〔 2〕 bān gù( 32 héng 92) zì mèng jiān, fú fēng 'ān líng( jīn shǎn xī xián yáng) rén, dōng hàn shǐ xué jiā。 guān zhì lán tái lìng shǐ。 zhù yòu《 hàn shū》 yī 'èr juàn。 xiǎo shuō“ chū yú bài guān” děng yǔ, jiàn《 hàn shū · yì wén zhì · zhū zǐ lüè》。 bài guān,《 hàn shū · yì wén zhì》:
“ xiǎo shuō jiā zhě liú, gài chū yú bài guān。 jiē tán xiàng yǔ, dào tīng tú shuō zhě zhī suǒ zào yě。” táng dài yán shī gǔ zhù:“ bài guān, xiǎo guān。” sān guó wèi rú chún zhù:“ wáng zhě yù zhī lǘ xiàng fēng sú, gù lì bài guān shǐ chēng shuō zhī。”
〔 3〕 “ cǎi shī zhī guān, wáng zhě suǒ yǐ guān fēng sú zhī dé shī” yǔ jiàn《 hàn shū · yì wén zhì · liù yì lüè》:“《 shū》 yuē ‘ shī yán zhì, gē yǒng yán。 ’ …… gù gǔ yòu cǎi shī zhī guān, wáng zhě suǒ yǐ guān fēng sú, zhī dé shī, zì kǎo zhèng yě。”
〔 4〕 “ kě guān zhě jiǔ” 《 hàn shū · yì wén zhì · zhū zǐ lüè》 liè yòu rú、 dào、 yīn yáng、 fǎ、 míng、 mò、 zòng héng、 zá、 nóng、 xiǎo shuō shí jiā, bìng chēng:“ zhū zǐ shí jiā, qí kě guān zhě jiǔ jiā 'ér yǐ。”
〔 5〕 《 hàn shū · yì wén zhì · zhū zǐ lüè》 suǒ lù shí wǔ jiā xiǎo shuō, jí《 yī yǐn shuō》、《 yù zǐ shuō》、《 zhōu kǎo》、《 qīng shǐ zǐ》、《 shī kuàng》、《 wù chéng zǐ》、《 sòng zǐ》、《 tiān yǐ》、《 huáng dì shuō》、《 fēngshàn fāng shuō》、《 dài zhào chén ráo xīn shù》、《 dài zhào chén 'ān chéng wèi yāng shù》、《 chén shòu zhōu jì》、《 yú chū zhōu shuō》 hé《 bǎi jiā》。
〔 6〕 《 dà dài lǐ》 yì chēng《 dà dài lǐ jì》, xiāng chuán wéi xī hàn dài dé biān zuǎn, yuán shū bā shí wǔ piān, jīn cún sān shí jiǔ piān。 qīng shǐ shì, zhǐ《 qīng shǐ zǐ》 de zuò zhě。《 hàn shū · yì wén zhì · zhū zǐ lüè》:“《 qīng shǐ zǐ》 wǔ shí qī piān。” bān gù zì zhù:“ gǔ shǐ guān jì shì yě。”《 suí shū · jīng jí zhì》 chēng“ liáng yòu《 qīng shǐ zǐ》 yī juàn,…… wáng。” zé cǐ shū yì yú suí táng jiān。 lǔ xùn《 gǔ xiǎo shuō gōu chén》 lù qí yì wén sān zé, èr zé ji zì《 dà dài lǐ · bǎo fù》( qí yīchóng jiàn yú《 jiǎ yì xīn shū · tāi jiào zá shì》), yī zé ji zì《 fēng sú tōng yì》。
〔 7〕 《 zhuāng zǐ》 dào jiā de dài biǎo zhù zuò zhī yī,《 hàn shū · yì wén zhì》 zhù lù wǔ shí 'èr piān, jīn cún sān shí sān piān。 zuò zhě zhuāng zhōu( yuē qián 369 héng qián 286), zhàn guó shí sòng guó méng( jīn hé nán shāng qiū) rén。《 zhuāng zǐ · tiān xià》 yǐn yòu sòng xíng“ jūn zǐ bùwèi kē chá, bù yǐ shēn jiǎ wù” děng yǔ。 sòng xíng,《 mèng zǐ》 zuò sòng xíng,《 hán fēi zǐ》 zuò sòng róng zǐ, lǔ xùn rèn wéi tā jiù shì《 sòng zǐ》 de zuò zhě。 cān kàn《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè · hàn shū yì wén zhì suǒ zài xiǎo shuō》。
〔 8〕 zhì yuǎn kǒng ní 《 lùn yǔ · zǐ zhāng》:“ zǐ xià yuē: suī xiǎo dào, bì yòu kě guān zhě yān, zhì yuǎn kǒng ní, shì yǐ jūn zǐ fú wéi yě。”《 hàn shū · yì wén zhì · zhū zǐ lüè》 céng yǐn cǐ yǔ yǐ lùn xiǎo shuō。
《 suí shū》《 jīng jí zhì》〔 2〕:《 hòu hàn shū》 yī bǎi sān shí juàn, wú dì jì, wú wǔ líng tài shǒu xiè chéng zhuàn;《 táng shū》《 yì wén zhì》 tóng, yòu lù yī juàn〔 3〕,《 jiù táng zhì》 sān shí juàn〔 4〕。 chéng zì wěi píng, shān yīn rén, bó xué qià wén, cháng suǒ zhī jiàn, zhōng shēn bù wàng; bài wǔ guān láng zhōng, shāo qiān cháng shā dōng bù dū wèi, wǔ líng tài shǒu, jiàn《 wú zhì》《 fēi pín chuán》 bìng zhù〔 5〕。《 hòu hàn shū》 sòng shí yǐ bù chuán, gù wáng yìng lín《 kùn xué jì wén》 zì《 wén xuǎn》 zhù zhuǎn yǐn zhī〔 6〕; wú shū jìn zhù《 shì lèi fù》 zài chún huà shí, yì yán xiè shū yí yì〔 7〕 chū yáng qū fù shān nǎi yún qí jiā jiù cáng míng kè běn, yǐ xiào《 cáo quán bēi》, wú bù hé〔 8〕, rán tā rén wú dé jiàn zhě; wéi qián táng yáo zhī yīn ji běn sì juàn, zài《 hòu hàn shū bǔ yì》 zhōng〔 9〕, suī bù zhù chū chù, nán chēng shěn mì, ér què wéi xiè shū。 qí hòu rén hé sūn zhì zǔ〔 10〕。 yī wāng wén tái〔 11〕 yòu gè yòu dìng bǔ běn, yí wén shāo bèi, gù pō zá rù fàn yè shū〔 12〕, bù fù fēn bié。 jīn yī yī jiàozhèng, lí wéi liù juàn, xiān sì juàn lüè yǐ fàn shū jìzhuàn cì dì, hòu 'èr juàn zé fán míng shì 'ǒu jiàn fàn shū huò suǒ bù zài zhě, bìng xiě rù zhī。 àn《 suí zhì》 lù《 hòu hàn shū》 bā jiā〔 13〕, xiè shū zuì xiān, cǎo chuàng zhī gōng, zú yǐ chēng jì; ér jīn rì yì wén nǎi jǐn jiè fàn yè shū,《 sān guó zhì》 zhù jí táng sòng lèi shū yǐ cún。 zhù jiā wù qǔ bù tóng zhī shuō, yǐ bèi yì wén, ér lèi shū suǒ yǐn, yòu duō sǔn yì zì jù, huò zhuǎn xiě 'é yì, zhì bù kě tōng, gù hòu xián bìng qí huāng shuài, shí yòu bó nán; yì jiù wén jiàn suǒ jí, zuì qí yào yuē, cì zhī běn wén zhī hòu, yǐ biàn shěng lǎn yún。
※ ※※
〔 1〕 běn piān jù shǒu gǎo biān rù, yuán wú biāo diǎn。 dāng xiě yú yī jiǔ yī sān nián sān yuè。
xiè chéng《 hòu hàn shū》, lǔ xùn ji lù de sàn yì gǔ jí zhī yī, yī jiǔ yī sān nián sān yuè ji chéng, gòng liù juàn, wèi yìn xíng。
〔 2〕 《 suí shū》《 jīng jí zhì》 《 suí shū》, jìzhuàn tǐ suí dài shǐ, táng dài wèi zhēng děng zhù, bā shí wǔ juàn。 qí zhōng《 jīng jí zhì》 wéi zhǎngsūn wú jì děng zhù, zǎiliè hàn zhì suí de cún yì shū mù。 tā suǒ cǎi yòng de jīng、 shǐ、 zǐ、 jí sì bù tú shū fēn lèi fǎ, zhí zhì qīng dài xiāng yán wèi biàn。
〔 3〕 《 táng shū》《 yì wén zhì》 《 táng shū》, zhè lǐ zhǐ《 xīn táng shū》, jìzhuàn tǐ táng dài shǐ, sòng dài sòng qí、 ōu yáng xiū děng zhù, èr 'èr wǔ juàn。 qí zhōng《 yì wén zhì》 zǎiliè táng shí suǒ cún shū mù, zhù lù xiè chéng《 hòu hàn shū》 yī sān juàn, yòu lù yī juàn。 àn qián lóng wǔ yīng diàn bǎn《 xīn táng shū · yì wén zhì》 zuò“ yī sān sān juàn, yòu lù yī juàn。”
〔 4〕 《 jiù táng zhì》 jí《 jiù táng shū · jīng jí zhì》。《 jiù táng shū》 yuán míng《 táng shū》, jìzhuàn tǐ táng dài shǐ, wǔ dài hòu jìn liú xù děng zhù, èr bǎi juàn。 hòu rén wéi yǔ《 xīn táng shū》 qū bié, gù jiā“ jiù” zì。 àn gāi shū《 jīng jí zhì》 zài:“《 hòu hàn shū》 yī bǎi sān shí sān juàn, xiè chéng zhuàn。” běn wén zuò“ sān shí juàn”, zì yòu tuō wù。
〔 5〕 《 sān guó zhì · wú shū · fēi pín chuán》:“ wú zhù quán xiè fū rén, kuàijī shān yīn rén yě。
…… zǎo zú。 hòu shí yú nián, dì chéng bài wǔ guān láng zhōng, shāo qiān cháng shā dōng bù dū wèi, wǔ líng tài shǒu, zhuàn《 hòu hàn shū》 bǎi yú juàn。” zhù:“《 kuàijī diǎn lù》: chéng zì wěi píng, bó xué qià wén, cháng suǒ zhī jiàn, zhōng shēn bù wàng。”《 sān guó zhì》, jìzhuàn tǐ wèi、 shǔ、 wú sān guó shǐ, jìn dài chén shòu zhù, liù shí wǔ juàn。 zhù wén wéi nán cháo sòng péi sōng zhī suǒ zuò。
〔 6〕 wáng yìng lín( 1223 héng 1296) zì bó hòu, qìng yuán( jīn zhè jiāng níng bō) rén, sòng mò xué zhě。 guān zhì lǐ bù shàng shū jiān jǐshìzhōng。《 kùn xué jì wén》, dú shū bǐ jì, èr shí juàn。
juàn shí sān“ kǎo shǐ” bù“ xiè chéng” tiáo yòu“ xiè chéng fù yīng wéi shàng shū shì láng” děng yǔ, xià zhù:
“ xiè chéng《 hòu hàn shū》, jiàn《 wén xuǎn》 zhù。”《 wén xuǎn》, jí《 zhāo míng wén xuǎn》, shī wén zǒng jí, nán cháo liáng zhāo míng tài zǐ xiāo tǒng biān, gòng sān shí juàn。 táng dài lǐ shàn wéi zhī zuò zhù, fēn wéi liù shí juàn。《 kùn xué jì wén》 yǐn yǔ jiàn《 wén xuǎn》 juàn 'èr shí sì lù shì héng《 dá jiǎ cháng yuān》 shī lǐ shàn zhù。
〔 7〕 wú shū( 947 héng 1002) zì zhèng yí, sòng dài rùn zhōu dān yáng( jīn shǔ jiāng sū) rén, guān zhì zhí fāng yuán wài láng。 sòng chún huà( 990 héng 994) nián jiān, jìn suǒ zhù lèi shū《 shì lèi fù》 bǎi piān, yòu yìng zhào zì jiā zhù shì, fēn wéi sān shí juàn。 tā zài《 jìn 〈 shì lèi fù 〉 zhuàng》 zhōng chēng: xiè chéng《 hòu hàn shū》 děng“ jiē jīn suǒ yí yì, ér zhù shù zhī jiā, xiāng chéng wéi yòng。 bù rěn qì qù, yì fù cún zhī。”
〔 8〕 fù shān( 1607 héng 1684) zì qīng zhù, yáng qū( jīn shǔ shān xī) rén, míng qīng zhī jì xué zhě。 jù《 kùn xué jì wén》 juàn shí sān“ kǎo shǐ” bù“ xiè chéng” tiáo yán ruò qú jiā zhù:
fù shān zì yún qí jiā yòu“ yǒng lè jiān yáng zhōu kān běn” xiè chéng《 hòu hàn shū》;“ hé yáng cáo quán bēi chū, céng yǐ xiè shū kǎo zhèng, duō suǒ bì, dà shèng fàn shū。 yǐ kòu luàn wáng shī。”《 cáo quán bēi》, quán chēng《 hàn hé yáng lìng cáo quán bēi》, dōng hàn bēi kè, jì dāng shí hé yáng( jīn shǔ shǎn xī) xiàn lìng cáo quán shì jì。 míng dài wàn lì nián jiān zài shǎn xī chū tǔ。
〔 9〕 yáo zhī yīn zì lǔ sī, qīng dài qián táng( jīn zhè jiāng háng zhōu) rén。 guān zhì jiān chá yù shǐ。 ji yòu《〈 hòu hàn shū〉 bǔ yì》 èr shí yī juàn, nèi shōu yǐ jīng yì shī de《 hòu hàn shū》 bā jiā: dōng hàn liú zhēn《 dōng guān hàn jì》 bā juàn, sān guó wú xiè chéng《 hòu hàn shū》 sì juàn, jìn xuē yíng《 hòu hàn shū》、 jìn zhāng fán《 hòu hàn jì》、 jìn huá jiào《 hòu hàn shū》、 jìn xiè shěn《 hòu hàn shū》、 jìn yuán shān sōng《 hòu hàn shū》 gè yī juàn, jìn sī mǎ biāo《 xù hàn shū》 sì juàn。
〔 10〕 sūn zhì zǔ( 1736 héng 1800) zì yí gǔ, yī zì yí gǔ, qīng dài rén hé( jīn zhè jiāng háng zhōu) rén。 guān zhì yù shǐ。 ji yòu《 zhòng dìng xiè chéng〈 hòu hàn shū〉 bǔ yì》 wǔ juàn。
zhù yòu《 dú shū cuǒ lù》 děng。
〔 11〕 wāng wén tái( 1796 héng 1844) zì nán shì, qīng dài yī( jīn shǔ 'ān huī) rén。
ji yòu《 qī jiā〈 hòu hàn shū〉》 èr shí yī juàn, bāo kuò xiè chéng shū bā juàn, xuē yíng shū yī juàn, sī mǎ biāo shū wǔ juàn, huá jiào shū 'èr juàn, xiè shěn shū yī juàn, yuán shān sōng shū 'èr juàn, zhāng fán shū yī juàn, bìng fù shī míng shì shū yī juàn。
〔 12〕 fàn yè shū zhǐ fàn yè suǒ zhù《 hòu hàn shū》。 fàn yè( 398 héng 445), zì wèi zōng, shùn yáng( jīn hé nán xī chuān) rén, nán cháo sòng shǐ xué jiā。 céng guān shàng shū lì bù láng、 xuān chéng tài shǒu。 zhuàn《 hòu hàn shū》, chéng dì jì、 lièzhuàn jiǔ shí juàn, jí bèi shā。 liáng dài liú zhāo yǐ sī mǎ biāo《 xù hàn shū》 bā zhì fēn wéi sān shí juàn bǔ rù。
〔 13〕 《 suí zhì》 lù《 hòu hàn shū》 bā jiā 《 suí zhì》 jí《 suí shū · jīng jí zhì》。 gāi zhì zài lù de bā jiā《 hòu hàn shū》 wéi: xiè chéng《 hòu hàn shū》 yī sān juàn; xuē yíng《 hòu hàn jì》 liù shí wǔ juàn; sī mǎ biāo《 xù hàn shū》 bā shí sān juàn; huá jiào《 hòu hàn shū》 shí qī juàn; xiè shěn《 hòu hàn shū》 bā shí wǔ juàn; jìn zhāng yíng《 hòu hàn nán jì》 sì shí wǔ juàn; yuán shān sōng《 hòu hàn shū》 jiǔ shí wǔ juàn; fàn yè《 hòu hàn shū》 jiǔ shí qī juàn, yòu liú zhāo zhù běn yī 'èr wǔ juàn。 xiàn chú fàn yè shū jí fù yú qí hòu de sī mǎ biāo shū“ bā zhì” yǐ wài, jiē yǐ sàn yì。
※ ※※
〔 1〕 běn piān jù shǒu gǎo biān rù, yuán wú biāo diǎn。 dāng xiě yú yī jiǔ yī sān nián sān yuè。
xiè chéng《 hòu hàn shū》, lǔ xùn ji lù de sàn yì gǔ jí zhī yī, yī jiǔ yī sān nián sān yuè ji chéng, gòng liù juàn, wèi yìn xíng。
〔 2〕 《 suí shū》《 jīng jí zhì》 《 suí shū》, jìzhuàn tǐ suí dài shǐ, táng dài wèi zhēng děng zhù, bā shí wǔ juàn。 qí zhōng《 jīng jí zhì》 wéi zhǎngsūn wú jì děng zhù, zǎiliè hàn zhì suí de cún yì shū mù。 tā suǒ cǎi yòng de jīng、 shǐ、 zǐ、 jí sì bù tú shū fēn lèi fǎ, zhí zhì qīng dài xiāng yán wèi biàn。
〔 3〕 《 táng shū》《 yì wén zhì》 《 táng shū》, zhè lǐ zhǐ《 xīn táng shū》, jìzhuàn tǐ táng dài shǐ, sòng dài sòng qí、 ōu yáng xiū děng zhù, èr 'èr wǔ juàn。 qí zhōng《 yì wén zhì》 zǎiliè táng shí suǒ cún shū mù, zhù lù xiè chéng《 hòu hàn shū》 yī sān juàn, yòu lù yī juàn。 àn qián lóng wǔ yīng diàn bǎn《 xīn táng shū · yì wén zhì》 zuò“ yī sān sān juàn, yòu lù yī juàn。”
〔 4〕 《 jiù táng zhì》 jí《 jiù táng shū · jīng jí zhì》。《 jiù táng shū》 yuán míng《 táng shū》, jìzhuàn tǐ táng dài shǐ, wǔ dài hòu jìn liú xù děng zhù, èr bǎi juàn。 hòu rén wéi yǔ《 xīn táng shū》 qū bié, gù jiā“ jiù” zì。 àn gāi shū《 jīng jí zhì》 zài:“《 hòu hàn shū》 yī bǎi sān shí sān juàn, xiè chéng zhuàn。” běn wén zuò“ sān shí juàn”, zì yòu tuō wù。
〔 5〕 《 sān guó zhì · wú shū · fēi pín chuán》:“ wú zhù quán xiè fū rén, kuàijī shān yīn rén yě。
…… zǎo zú。 hòu shí yú nián, dì chéng bài wǔ guān láng zhōng, shāo qiān cháng shā dōng bù dū wèi, wǔ líng tài shǒu, zhuàn《 hòu hàn shū》 bǎi yú juàn。” zhù:“《 kuàijī diǎn lù》: chéng zì wěi píng, bó xué qià wén, cháng suǒ zhī jiàn, zhōng shēn bù wàng。”《 sān guó zhì》, jìzhuàn tǐ wèi、 shǔ、 wú sān guó shǐ, jìn dài chén shòu zhù, liù shí wǔ juàn。 zhù wén wéi nán cháo sòng péi sōng zhī suǒ zuò。
〔 6〕 wáng yìng lín( 1223 héng 1296) zì bó hòu, qìng yuán( jīn zhè jiāng níng bō) rén, sòng mò xué zhě。 guān zhì lǐ bù shàng shū jiān jǐshìzhōng。《 kùn xué jì wén》, dú shū bǐ jì, èr shí juàn。
juàn shí sān“ kǎo shǐ” bù“ xiè chéng” tiáo yòu“ xiè chéng fù yīng wéi shàng shū shì láng” děng yǔ, xià zhù:
“ xiè chéng《 hòu hàn shū》, jiàn《 wén xuǎn》 zhù。”《 wén xuǎn》, jí《 zhāo míng wén xuǎn》, shī wén zǒng jí, nán cháo liáng zhāo míng tài zǐ xiāo tǒng biān, gòng sān shí juàn。 táng dài lǐ shàn wéi zhī zuò zhù, fēn wéi liù shí juàn。《 kùn xué jì wén》 yǐn yǔ jiàn《 wén xuǎn》 juàn 'èr shí sì lù shì héng《 dá jiǎ cháng yuān》 shī lǐ shàn zhù。
〔 7〕 wú shū( 947 héng 1002) zì zhèng yí, sòng dài rùn zhōu dān yáng( jīn shǔ jiāng sū) rén, guān zhì zhí fāng yuán wài láng。 sòng chún huà( 990 héng 994) nián jiān, jìn suǒ zhù lèi shū《 shì lèi fù》 bǎi piān, yòu yìng zhào zì jiā zhù shì, fēn wéi sān shí juàn。 tā zài《 jìn 〈 shì lèi fù 〉 zhuàng》 zhōng chēng: xiè chéng《 hòu hàn shū》 děng“ jiē jīn suǒ yí yì, ér zhù shù zhī jiā, xiāng chéng wéi yòng。 bù rěn qì qù, yì fù cún zhī。”
〔 8〕 fù shān( 1607 héng 1684) zì qīng zhù, yáng qū( jīn shǔ shān xī) rén, míng qīng zhī jì xué zhě。 jù《 kùn xué jì wén》 juàn shí sān“ kǎo shǐ” bù“ xiè chéng” tiáo yán ruò qú jiā zhù:
fù shān zì yún qí jiā yòu“ yǒng lè jiān yáng zhōu kān běn” xiè chéng《 hòu hàn shū》;“ hé yáng cáo quán bēi chū, céng yǐ xiè shū kǎo zhèng, duō suǒ bì, dà shèng fàn shū。 yǐ kòu luàn wáng shī。”《 cáo quán bēi》, quán chēng《 hàn hé yáng lìng cáo quán bēi》, dōng hàn bēi kè, jì dāng shí hé yáng( jīn shǔ shǎn xī) xiàn lìng cáo quán shì jì。 míng dài wàn lì nián jiān zài shǎn xī chū tǔ。
〔 9〕 yáo zhī yīn zì lǔ sī, qīng dài qián táng( jīn zhè jiāng háng zhōu) rén。 guān zhì jiān chá yù shǐ。 ji yòu《〈 hòu hàn shū〉 bǔ yì》 èr shí yī juàn, nèi shōu yǐ jīng yì shī de《 hòu hàn shū》 bā jiā: dōng hàn liú zhēn《 dōng guān hàn jì》 bā juàn, sān guó wú xiè chéng《 hòu hàn shū》 sì juàn, jìn xuē yíng《 hòu hàn shū》、 jìn zhāng fán《 hòu hàn jì》、 jìn huá jiào《 hòu hàn shū》、 jìn xiè shěn《 hòu hàn shū》、 jìn yuán shān sōng《 hòu hàn shū》 gè yī juàn, jìn sī mǎ biāo《 xù hàn shū》 sì juàn。
〔 10〕 sūn zhì zǔ( 1736 héng 1800) zì yí gǔ, yī zì yí gǔ, qīng dài rén hé( jīn zhè jiāng háng zhōu) rén。 guān zhì yù shǐ。 ji yòu《 zhòng dìng xiè chéng〈 hòu hàn shū〉 bǔ yì》 wǔ juàn。
zhù yòu《 dú shū cuǒ lù》 děng。
〔 11〕 wāng wén tái( 1796 héng 1844) zì nán shì, qīng dài yī( jīn shǔ 'ān huī) rén。
ji yòu《 qī jiā〈 hòu hàn shū〉》 èr shí yī juàn, bāo kuò xiè chéng shū bā juàn, xuē yíng shū yī juàn, sī mǎ biāo shū wǔ juàn, huá jiào shū 'èr juàn, xiè shěn shū yī juàn, yuán shān sōng shū 'èr juàn, zhāng fán shū yī juàn, bìng fù shī míng shì shū yī juàn。
〔 12〕 fàn yè shū zhǐ fàn yè suǒ zhù《 hòu hàn shū》。 fàn yè( 398 héng 445), zì wèi zōng, shùn yáng( jīn hé nán xī chuān) rén, nán cháo sòng shǐ xué jiā。 céng guān shàng shū lì bù láng、 xuān chéng tài shǒu。 zhuàn《 hòu hàn shū》, chéng dì jì、 lièzhuàn jiǔ shí juàn, jí bèi shā。 liáng dài liú zhāo yǐ sī mǎ biāo《 xù hàn shū》 bā zhì fēn wéi sān shí juàn bǔ rù。
〔 13〕 《 suí zhì》 lù《 hòu hàn shū》 bā jiā 《 suí zhì》 jí《 suí shū · jīng jí zhì》。 gāi zhì zài lù de bā jiā《 hòu hàn shū》 wéi: xiè chéng《 hòu hàn shū》 yī sān juàn; xuē yíng《 hòu hàn jì》 liù shí wǔ juàn; sī mǎ biāo《 xù hàn shū》 bā shí sān juàn; huá jiào《 hòu hàn shū》 shí qī juàn; xiè shěn《 hòu hàn shū》 bā shí wǔ juàn; jìn zhāng yíng《 hòu hàn nán jì》 sì shí wǔ juàn; yuán shān sōng《 hòu hàn shū》 jiǔ shí wǔ juàn; fàn yè《 hòu hàn shū》 jiǔ shí qī juàn, yòu liú zhāo zhù běn yī 'èr wǔ juàn。 xiàn chú fàn yè shū jí fù yú qí hòu de sī mǎ biāo shū“ bā zhì” yǐ wài, jiē yǐ sàn yì。