石灰吟

shí huī yín

　　qiān chuí wàn záo chū shēn shān， liè huǒ fén shāo ruò děng xián。

　　fěn gǔ suì shēn hún bù pà， yào liú qīng bái zài rén jiān。

【shǎng xī】 zhōng huá wén míng wǔ qiān nián， chū xiàn liǎo wú shù de zhōng chén yì shì。 tōng dú zhōng huá shǐ shū， xún dú zuì yòu fēng gǔ qì jié de shī wén míng jù， kě yǐ fā xiàn yī gè rén de wén pǐn hèshī pǐn dōushì yǔ tā de rén pǐn xiāng duì yìng de。 jūn bù jiàn qīng shǐ liú míng de mín zú yīng xióng yuè fēi zài 〈 mǎn jiāng hóng 〉 zhōng yín chū liǎo “ sān shí gōng míng chén yǔ tǔ， bā qiān lǐ lù yún hé yuè ” nà yàng qì zhuàng shān hé de guī wěi miào shī； wén tiān xiáng zài〈 guò líng dīng yáng〉 yī shī zhōng liú xià liǎo“ rén shēng zì gǔ shuí wú sǐ， liú qǔ dān xīn zhào hàn qīng” nà yàng tūn tù tiān dì de qiān gǔ jué jù； míng cháo zhōng chén yú qiān zé zài〈 shí huī yín〉 zhōng xiě xià liǎo“ fěn gǔ suì shēn quán bù pà， yào liú qīng bái zài rén jiān” nà yàng kēng qiāng yòu lì、 zhì dì yòu shēng de bù xiǔ míng yín。 zhè xiē jù yòu gāo shàng qì jié de zhèng rén jūn zǐ， dōunéng gòu tǎn rán duì dài shēng sǐ fú huò， zài miàn duì shēng sǐ kǎo yàn shí， tā mendōu néng yì wú fǎn gù、 wú suǒ wèi jù de wéi dào yì shè shēn chéng rén。

“ fěn gǔ suì shēn quán bù pà， yào liú qīng bái zài rén jiān” zhè liǎng jù míng yín chū zì yú míng cháo yú qiān de〈 shí huī yín〉， yì sī shì shuō， jiù shì bǎ wǒ quán shēn nòng dé fěn shēn suì gǔ， wǒ yě quán bù pà， jí shǐ pīn zhe shēng mìng de wēi xiǎn， wǒ yě yào bǎo chí wǒ yī shēng de qīng bái zài cǐ rén jiān。 yuán jù shì“ qiān chuí wàn jī chū shēn shān， liè huǒ fén shāo ruò děng xián。 fěn gǔ suì shēn quán bù pà， yào liú qīng bái zài rén jiān。” zhè shì yī shǒu tuō wù yán zhì shī。 zuò zhě yǐ shí huī zuò bǐ yù， shū fā liǎo zì jǐ bù wèi jiān nán、 jiān zhēn bù qū， gān wéi mín zhòng de lì yì zuò xī shēng de gāo shàng jīng shén， biǎo dá liǎo qīng bái zì shǒu de gāo fēng liàng jié， zhǎn shì liǎo shī rén de yuǎn dà lǐ xiǎng hé tǎn dàng de xiōng jīn yǐ jí jiān shǒu gāo jié qíng cāo de jué xīn。

tán dào yǒng wù shī， yú shì nán、 luò bīn wáng、 lǐ shāng yǐn de yǒng chán shī， dù fǔ、 cuī tú de yǒng gū yàn shī， jiāng kuí de yǒng xī shuài cí， lín bū、 lù yóu、 jiāng kuí de yǒng méi shī yǔ cí yǐ jí zhèng bǎn qiáo de yǒng zhú shī děngdōu shì gǔ dài shī cí zhōng nán dé de jīng pǐn， dàn shì yǔ nà xiē zhuān yè wén rén xiāng bǐ， yú qiān gèng jù yòu xiōng huái zhōng zhēn、 yì bó yún tiān de háo qì。 zhè shǒu shī bù jǐn shì duì shì wù de zhēn xiě shí lù， ér shì jì yù liǎo zuò zhě xīn zhōng hào rán de zhèng qì。 qí jià zhí jiù zài yú chù chù yǐ shí huī zì yù， yǒng shí huī jí shì yǒng zì jǐ guāng míng lěi luò de jīn huái hé chóng gāo de rén gé， yīn cǐ tā shì jīng pǐn zhōng de jīng pǐn， hòu liǎng jù zé shì míng jù zhōng de míng jù。

yú qiān zì yòu jiù yǐ wén tiān xiáng wéi jiē mó， tā céng chēng zàn wén tiān xiáng：“ xùn guó wàng shēn， shěshēng qǔ yì。 qì tūn huán yǔ， chéng gǎn tiān dì。 zhèng sè zhí cí， jiǔ 'ér yù lì。 nán qī zhě xīn， kě wèi zhě tiān。 níng zhèng 'ér bì， fú gǒu 'ér quán。” nà zhǒng yīng xióng xī yīng xióng de yǎng mù zhī xīn yuè rán zì jù shàng。 zài zhè shǒu shī zhōng， yú yú qiān jiè yǒng shí huī de bèi shāo chéng fěn suì， biàn chéng yī tuán bái fěn， lái bǐ yù rén rén zhì shì de qīng gāo liàng jié， shì sǐ rú guī。 jí shǐ bèi bǎi bān líng rǔ zhé mó， réng yǒng bù qū fú， réng bù gǎi biàn qí cāo shǒu， réng yào liú tā nà dǐng tiān lì dì、 pín jiàn bù yí、 wēi wǔ bù qū、 fù guì bù yín de qīng bái rén gé zài rén jiān， zhè yǔ wén tiān xiáng de“ rén shēng zì gǔ shuí wú sǐ， liú qǔ dān xīn zhào hàn qīng” yòu yìqǔ tóng gōng zhī miào。

yú qiān chuàng zuò zhè shǒu shī shí nián jǐn shí qī suì。 tā yú míng yǒng lè shí yī nián (1413 nián )， zài háng zhōu xī zǐ hú pàn de wú shān sān máo guān zhōng mái tóu dú shū。 zài tā zuò wèi bàng xuán guà zhe tā zì jǐ zhuàn xiě de wén tiān xiáng huà xiàng zàn， zhuō 'àn shàng bǎi fàng zhe tā zì jǐ shǒu chāo de táng rén lù zhì zòu shū juàn cè。 tā sī kǎo zhe gǔ jīn zhì luàn xīng wáng de dào lǐ， kǎi rán yòu tiān xià jǐ rèn zhī zhì， shùn shǒu xiě xià liǎo zhè shǒu kuài zhì rén kǒu de〈 shí huī yín〉。 yǒng lè shí jiǔ nián (1421)， yú qiān kǎo zhōng jìn shì， bèi rèn mìng wéi shān xī dào jiān chá yù shǐ， cóng cǐ zǒu rù shì tú。 tā méi yòu wàng jì shàonián shí de shì yán， jū guān qīng zhèng， bù xùn qíng， bù shòu huì， méi yòu duō jiǔ， biàn yǐ“ liángàn” wén míng liǎo。 xuān dé chū nián， yú qiān shòu mìng xún 'àn jiāng xī。 tā dào rèn hòu， píng fǎn yuān yù， dǎ jī háo qiáng， wèimín qǐng mìng， ān fǔ liú lí， zhèng jì zhuó zhù， hěn kuài biàn dé dào míng xuān zōng de zhòng shì， qīn zì shǒu shū yú qiān zhī míng shòu yǔ lì bù， chāo qiān yú qiān wéi bīng bù yòu shì láng， xún fǔ hé nán、 shān xī。 zhè shí tā nián jǐn 33 suì。

yú qiān bù xié jiā juàn， dú zì yī rén qián wǎng rèn suǒ， dōng chūn liǎng jì zài shān xī， xià qiū liǎng jì dào hé nán， zhèng rú tā shī zhōng xiě dào de：“ sān jìn chōng hán dào， zhōng zhōu mào shǔ huí。 shān chuān yuán bù gǎi， jié hòu zì xiāng cuī。”《 míng shǐ》 zhōng shuō：“ qiān zhì guān， qīng qí biàn lì suǒ bù， yán fǎng fù lǎo。 chá shí shì suǒ yí xīng gé， jí jù shū yán zhī。 yī suì fán shù shàng， xiǎo yòu shuǐ hàn， zhé shàng wén。” tā jiù zhè yàng， wú lùn dōng xià， bù fēn hán shǔ， zài xún fǔ rèn shàng xīn kǔ máng lù liǎo 19 nián。 míng dài de xún fǔ shì cháo tíng wài pài de dà yuán， duì dì fāng guān lì， shèn zhì shěng jí dà guān dōuyòu shēng shā yú duó de dà quán， kě shì yú qiān cóng bù yīn zì jǐ de dì wèi 'ér jiǎng qiú pái chǎng， tā wéi guān yán zhèng， dàn què cóng bù zuò wēi zuò fú， xiāng fǎn， tā què zǒng shì qīng qí jiǎn cóng， bù ràng dì fāng guān lì yíng sòng。

yú qiān bù jǐn zhè yàng tǐ zhī xià shǔ， ér qiě duì shàng sī yě cóng bù fèng yíng。 zhèng tǒng jiān， huàn guān wáng zhèn zhuān quán， suǒ huì nà huì zhī fēng shèng xíng， guān lì men wéi qiú shì jìn， zhēng xiàn jīn yín qiú mèi。 jù shuō fán jìn jiàn wáng zhèn zhě bì xiàn bái yín bǎi liǎng， ruò xiàn yín qiān liǎng， biàn kě dé cì jiǔ shí。 yú qiān měi cì rù jīng bàn shì， què cóng bù dài rèn hé lǐ wù sòng rén。 yòu rén quàn tā shuō：“ jí bù tuó jīn wǎng， níng wú yī 'èr tǔ wù chōng jiāo jì yé ?” yú qiān tīng bà， xiào zhe jǔ qǐ liǎng xiù dá dào：“ wú wéi yòu qīng fēng 'ér yǐ。” zhèng yīn wéi zhè zhǒng lián zhèng bù 'ā de zuò fēng， yú qiān nán miǎn huì dé zuì quán guì。 zhuān quán de tàijiàn wáng zhèn jiù céng wū xiàn yú qiān， bìng jiāng tā xià fǎ sī lùn sǐ。 hòu lái jìyù sān gè yuè， cái dé shì， jiàng zhí wéi dà lǐ sì shǎo qīng。 shì qíng chuán chū， shān xī、 hé nán bǎi xìng guān lì fù jīng shàng shū， zhōu、 jìn 'èr wáng yě shàng shū qǐng liú yú qiān xún fǔ liǎng shěng。 jiù zhè yàng， yú qiān zài xún fǔ rèn shàng xiān hòu shí jiǔ nián， zhí dào zhèng tǒng shí sān nián (1448) cái diào rèn bīng bù zuǒ shì láng。

zhèng tǒng shí sì nián (1449 nián )， měnggǔ wǎ lá bù zài yě xiān shuài lǐng xià rǎo biān。 wáng zhèn xié míng yīng zōng qīn zhēng， jiēguǒ zài tǔ mù bǎo bīng bài， yīng zōng bèi fú， wǎ lá jūn duì zhí gōng dào běi jīng chéng xià。 zhèng dāng mǎn cháo huāng luàn wú cuò zhī shí， yú qiān tǐng shēn 'ér chū， lì zhù zhàn shǒu， lǐng dǎo běi jīng jūn mín， zhàn shèng wǎ lá， bǎo wèi zhù liǎo běi jīng chéng。 yú qiān yòu bǎo shè jì zhī gōng， dàn tā bìng bù jū gōng。 yīn yú qiān jiàn yòng de zǒng bīng guān shí hēng， zì zhī gōng bù rú yú qiān què dé fēng shì hóu， xīn zhōng bù 'ān， shàng shū jiàn qiān zǐ yú miǎn。 yú qiān dé zhī hòu shuō dào：“ guó jiā duō shì， chén zǐ yì bù dé gù sī 'ēn。 qiě hēng wèi dàjiàng， bù wén jǔ yī yōu yǐn， bá yīháng wǔ wēi jiàn， yǐ bì jūn guó， ér dú jiàn chén zǐ， yú gōng yì dé hū ? chén yú jūn gōng， lì dù jiǎo xìng， jué bù gǎn yǐ zǐ làn gōng。” yú qiān de zhè xiē zuò fǎ， yǔ nà xiē tān guān wū lì、 nìng xìng zhī tú gé gé bù rù， shēn zāo tā men de yuàn hèn。 shí hēng hé tàijiàn cáo jí xiáng děng rén， lì yòng jǐng tài huáng dì bìng wēi zhī jī， yōng lì yīng zōng fù bì， wū xiàn yú qiān， jiāng tā shā hài liǎo。 yú qiān de jiā yì zāo jí méi。 tā suī rán shēn jū gāo guān duō nián， yòu céng shòu zhī yú jǐng tài cháo， dàn“ jiā wú yú zī”。 zhǐ yòu zhèng shì mén suǒ shèn yán， dǎ kāi kàn shí， lǐ miàn fàng de quán shì yù cì mǎng yī、 jiàn qì。 yú qiān bèi hài hòu， shí hēng yǐ qí dǎng yǔ dài rèn bīng bù shàng shū， wèi jí yī nián， zāng lěi jù wàn。 míng yīng zōng yě bù dé bù kǎi tàn dào：“ yú qiān bèi yù jǐng tài cháo， sǐ wú yú zī ……” jǐ nián hòu， shí hēng、 cáo jí xiáng děng rén xiān hòu yǐ móu fǎn fú zhū， yú qiān de yuān 'àn zhōng dé zhāo xuě。 hòu shì de shǐ jiājǐ yú qiān jí gāo de zàn sòng， chēng zàn tā“ zhōng xīn yì liè， yǔ rì yuè zhēng guāng。”

zòng guān yú qiān de yī shēng， tā yǐ zì jǐ de qièshēn xíng dòng shí jiàn liǎo“ fěn gǔ suì shēn quán bù pà， yào liú qīng bái zài rén jiān” de háo yán zhuàng zhì， biǎo lǐ rú yī， zhèng zhèng tiě gǔ。 tā nà shì sǐ rú guī de chóng gāo qì jié， zài rén shì jiān de zhōng chén yì shì hé zhèng rén jūn zǐ de xīn zhōng shù qǐ liǎo yī zhǎn cháng míng bù xī de xīn dēng。 yīn cǐ， rén men yě jīng cháng yòng zhè liǎng jù shī lái zàn měi nà xiē bù qū fú yú bào lì、 wéi jiān shǒu xìn yǎng、 zhēn lǐ hé nèi xīn de zhèng yì yǔ liáng zhī 'ér shì sǐ rú guī de gāo shàng zhī shì。－－ guàn míng

gǎn 'ēn yǔ： fěn gǔ suì shēn quán bù pà， yào liú qīng bái zài rén jiān。 wǒ fēi cháng xīn shǎng zhè jù shī cí， yě shēn yòu gǎn chù， yǐ hòu jìng xià xīn lái， wǒ yě xiě yī xiě。 zhù yào zhēn duì zhèng zhí yǔ yuán huá de xuǎn zé。

yī bān rèn wéi《 shí huī yín》 de zuò zhě wéi míng dài de yú qiān。 yú qiān（ 1398-1457）， míng qián táng（ zhè jiāng háng zhōu） rén。 zì tíng yì， hào jié 'ān。 yǒng lè jìn shì， xuān dé chū shòu yù shǐ， céng suí xuān zōng zhèn yā hàn wáng zhū gāo xù zhī pàn。 chū 'àn jiāng xī， sòng shēng mǎn dào。 wǔ nián (1430 nián )， yǐ bīng bù yòu shì láng xún fǔ hé nán、 shān xī。 zhèng tǒng shí yī nián (1446 nián ) zāo wáng zhèn děng pò hài xià yù lùn sǐ。 hòu yīn liǎng shěng bǎi xìng guān lì nǎi zhì fān wáng lì qǐng fù rèn。 shí sì nián tǔ mù zhī biàn， míng yīng zōng bèi wǎ lá fú huò， tā lì pái nán qiān zhī yì， jiān qǐng gù shǒu， jìn bīng bù shàng shū。 dài zōng lì， zhěng chì bīng bèi， bù shǔ yào hài， qīn zì dū zhàn， shuài shī 'èr shí 'èr wàn， liè zhèn běi jīng jiǔ mén wài， pò wǎ lá zhī jūn。 jiā shàobǎo， zǒng dū jūn wù。 yě xiān xié yīng zōng bī hé， tā yǐ shè jì wéi zhòng jūn wéi qīng， bù xǔ。 yě xiān yǐ wú xì kě chéng， bèi pò shì fàng yīng zōng。 yīng zōng jì guī， réng yǐ hé yì nán shì， zé jīng jūn jīng ruì fēn shí tuán yíng cāo liàn， yòu qiǎn bīng chū guān tún shǒu， biān jìng yǐ 'ān。 qí shí cháo yě duō shì， nǎi dú yùn zhēng diào， xī hé jī yí， hào lìng míng shěn， piàn zhǐ xíng wàn lǐ wài wú bù tì xī。 tā yōu guó wàng shēn， kǒu bù yán gōng， zì fèng jiǎn yuē， suǒ jū jǐn bì fēng yǔ， dàn xìng gù gāng zhí， pō zāo zhòng jì。 tiān shùn yuán nián (1457 nián ) yīng zōng fù bì， shí hēng děng wū qí móu lì xiāng wáng zhī zǐ， bèi shā。 chéng huà chū， fù guān cì jì， hóng zhì 'èr nián (1489 nián ) shì sù mǐn。 wàn lì zhōng， gǎi shì zhōng sù。 yòu《 yú zhōng sù jí》。

dàn mǎn xué jiā yán chóng nián rèn wéi《 shí huī yín》 zuò zhě bù shì yú qiān。 zài yāng shì《 bǎi jiā jiǎng tán》 zhù jiǎng《 qīng shí 'èr dì yí 'àn》 hé《 míng wáng qīng xīng liù shí nián》 de zhù míng mǎn xué jiā yán chóng nián zuò kè yáng zhōu jiǎng tán， zài yáng zhōu jiàn zhēn xué yuàn wéi shì mín zhù jiǎng《 yuán chóng huàn》。 kāi chǎng bái shí jiù yī yǔ jīng rén：“ wǒ gè rén rèn wéi zuì néng fǎn yìng yuán chóng huàn jīng shén de yī shǒu shī shì bèi xuǎn rù zhōng xué yǔ wén kè běn de zhù míng shī piān《 shí huī yín》， bù guò wǒ xiǎng gào sù dà jiā de shì，《 shí huī yín》 de zuò zhě bìng fēi dà jiā yìn xiàng lǐ de yú qiān， ér shì lìng yòu qí rén。” huà yīn gāng luò， jiù yǐn dé quán chǎng 1300 duō míng guān zhòng yī piàn jīng yà shēng。 yán chóng nián gào sù tīng zhòng， zì jǐ zài yán jiū míng mò zhòng chén、 zhù míng jiànglǐng yuán chóng huàn de shí hòu， jué dé zuì néng fǎn yìng zhè wèi yīng xióng jīng shén de yī shǒu shī jiù shì《 shí huī yín》。 bù shǎo zī liào jūn jìzǎi gāi shī chū zì yú qiān de wén jí， dàn zài chá yuè《 míng shǐ》、《 sì kù quán shū》 děng 25 zhǒng shǐ liào wén xiàn què fā xiàn， yú qiān de gè rén wén jí zhōng bìng méi yòu《 shí huī yín》， suí hòu tā gǎn fù yú qiān de chū shēng dì hé zhù yào shēng huó dì háng zhōu， diào chá hòu fā xiàn《 shí huī yín》 zuò zhě qí shí shì míng cháo yī wèi zài háng zhōu zuò guò zhī xiàn、 hòu lái bèi“ fàng zhú” dào shēn shān cǎi shí huī de pǔ tōng xià jí guān lì， xián xiá shí xiě liǎo yī bù lì shǐ xiǎo shuō《 yú qiān chuán》， qí zhōng xiǎo shuō zhù rén gōng yú qiān xiě liǎo yī shǒu shī， jiù shì《 shí huī yín》。 yán chóng nián bǔ chōng shuō：“ qiān chuí wàn záo chū shēn shān， liè huǒ fén shāo ruò děng xián。 fěn shēn suì gǔ hún bù pà， yào liú qīng bái zài rén jiān。 yóu yú zhè shǒu shī de què hěn néng fǎn yìng yú qiān de jīng shén， suǒ yǐ hòu shì bù shǎo wén xiàn yě jiù ‘ yǐ 'é chuán 'é ’ bǎ zhè shǒu shī wù rèn wèishì yú qiān suǒ xiě。”

chú yè tài yuán hán shèn

yú qiān Yu Qian

　　jì yǔ tiān yá kè， qīng hán dǐ yòng chóu。

　　chūn fēng lái bù yuǎn， zhǐ zài wū dōng tóu。

【zhùshì】 shī rén kè jū tài yuán shí， zài tè bié hán lěng de chú xī xiě xià liǎo zhè shǒu shī。 huán jìng suī rán jí jiān kǔ， dàn zuò zhě jiān xìn， yán dōng jí jiāng guò qù， chūn tiān jiù yào dào lái。 shī de dà yì shuō： qǐng shào gè xìn qù gào sù jū zhù zài yuǎn fāng de yǒu rén， yǎn qián jìn guǎn tiān qì hán lěng， zhè diǎn hán lěng suàn bù liǎo shénme， hé xū wéi tā fā chóu ní！ chūn fēng yǐ jīng chuī lái， lí wǒ men bù yuǎn liǎo， jiù zài wǒ men fáng wū de dōng tóu。

shī zhōng yòng xiàng zhēng de shǒu fǎ， biǎo xiàn liǎo shī rén bù wèi rèn hé jiān nán kùn kǔ， miè shì yán kù de 'è liè qì hòu， mǎn huái xìn xīn dì hé 'è liè huán jìng jìn xíng dǒu zhēng de lè guān jīng shén。 shī de yǔ yán qiǎn xiǎn， ér yù yì shēn kè。

huāng cūn

yú qiān Yu Qian

村落甚荒凉，年年苦旱蝗[1]。

老翁佣纳债[2]，稚子卖输粮[3]。

壁破风生屋，梁颓月堕床[4]。

那知牧民者[5]，不肯报灾伤[6]。

【zhùshì】 [1] kǔ hàn huáng： kǔ yú hàn zāi， huáng zāi。 gān hàn zhī nián zuì yì fā shēng huáng zāi， gù hàn zāi、 huáng zāi wǎng wǎng tóng shí fā shēng。

[2] yōng： tì rén zuò gōng。 shòu gù yú rén。 nà zhài： hái zhài。

[3] zhì zǐ： yòu zǐ。 shū liáng： xiàng guān jiā jiǎo nà zū liáng。 yǐ shàng 'èr jù shì shuō， lǎo nóng bèi pò zuò yōng gōng lái hái zhài， bǎ yòu zǐ mài liǎo lái jiǎo zū。

[4]“ bì pò” èr jù： qiáng huài liǎo wū lǐ tòu fēng； liáng tā liǎo， yuè guāng kě yǐ zhào dào chuáng shàng。 tuí： dǎo tān。 duò： làxià。

[5] mù mín zhě： zhǐ dì fāng guān。 yǐ mù mín yǎng chù bǐ yù guān lì zhì mín， gù yuē mù mín。

[6] bào zāi shāng： xiàng shàng jí shēn bào nóng mín zāo shòu zāi huāng de shí jì qíng kuàng。

【shǎng xī】 cǐ shī miáo huì liǎo zāo shòu huáng zāi zhī nián de nóng mín shēng huó， jiē lù liǎo zhèng zhì de hēi 'àn， biǎo dá liǎo shī rén duì rén mín shēng huó de guān huái hé tóng qíng。 shǒu lián xiān xiě cūn luò huāng liáng， jì 'ér jiē shì huāng liáng de yuán yīn shì yīn wéi tiān zāi héng hàn zāi、 huáng zāi。 hàn lián xiě pín kǔ lǎo nóng wéi zhài wù suǒ pò， yōng gōng hái zhài， mài zǐ wán liáng。 jǐng lián xiě nóng jiā jū shì zhī pò lòu， yòu lǎo dù fēng gǔ。 wěi lián xiě bù gù rén mín sǐ huó de dì fāng guān què bù kěn wèimín qǐng mìng 'ér yǐn nì zāi huāng bù bào， jìn yī bù jiē shì nóng mín kǔ nán、 cūn luò huāng liáng de yuán yīn suī yóu tiān zāi， gèng zài rén huò。 quán shī yǔ yán jīng liàn， jié gòu jǐn yán， xíng xiàng xiān míng， duì zhàng gōng wěn， zì lǐ xíng jiān liú lù chū shī rén duì rén mín de quán quán zhī xīn。

píng yáng dào zhōng

yú qiān Yu Qian

　　yáng liǔ yīn nóng shuǐ niǎo tí [2]， dòu huā chū fàng mài miáo qí。

　　xiāng féng jìn dào jīn nián hǎo [3]， sì yuè píng yáng mǐ jià dī。 [1]

【zhùshì】 [1] píng yáng： píng yáng fǔ， zhì suǒ zài jīn shān xī shěng lín fén shì。

[2] yīn： tōng“ yìn”。

[3] jìn dào： dōushuō， dū chēng zàn。 [1]

dòu huā : quán míng dòu fǔ huā， yòu chēng dòu fǔ nǎo huò dòu dòng， shì yóu huáng dòu jiāng níng gù hòu xíng chéng de zhōng shì shí pǐn。

shuǐ niǎo : zhǐ qī xī huò jīng cháng qī xī shī dì de niǎo lèi

【shǎng xī】 cǐ shī xiě yú zuò zhě rèn hé nán、 shān xī xún fǔ shí。 xù xiě liǎo zuò zhě zài píng yáng dào zhōng suǒ jiàn suǒ wén de xǐ rén jǐng xiàng。 qián liǎng jù xiě suǒ jiàn。 yáng liǔ yīn nóng， shuǐ niǎo tí míng， dòu huā chū fàng， mài miáo qīng qí， miáo xiě chū rú shī rú huà de tián yuán fēng guāng， jì xiě chū liǎo nóng cūn de tè yòu jǐng sè jí hé píng níng jìng， yòu xiě chū zhuāng jià zhǎngshì xǐ rén， fēng shōu zài wàng， xù xiě zhōng liú lù chū shī rén de xīn wèi hé xǐ yuè。 hòu 'èr jù xiě suǒ wén。 sì yuè zhèng shì qīng huáng bù jiē zhī shí， wǎng wǎng liáng jià zuì guì，“ sì yuè píng yáng mǐ jià dī”， dào chū liǎo rén mín shēng huó de fù zú。“ dī” zì míng bái rú huà， zhēn shí dì fǎn yìng liǎo shī rén zhì lǐ shān xī shí de zhèng jì。《 míng shǐ》 zài， shī rén rèn hé nán、 shān xī xún fǔ shí zhòng shì nóng yè shēng chǎn、 guān xīn nóng mín shēng huó， píng fǎn yuān yù， xīng lì chú bì， rén mín 'ān jū lè yè。 shī zhōng zhèng fǎn yìng liǎo dāng shí de qíng kuàng， cóng qīng sōng de bǐ diào zhōng jiàn chū shī rén de yú kuài hé xīn wèi。

guān shū

yú qiān Yu Qian

书卷多情似故人，晨昏忧乐每相亲。

眼前直下三千字，胸次全无一点尘。

活水源流随处满，东风花柳逐时新。

金鞍玉勒寻芳客，未信我庐别有春。

【zhùshì】 gāi shī shèng zàn shū zhī hǎo chù， jí xiě dú shū zhī qù， zuò zhě yú qiān， shì míng dài zhù míng mín zú yīng xióng、 shī rén。 tā shēng xìng gāng zhí， bó xué duō wén。 tā de qín xué kǔ liàn jīng shén yǔ tā de gāo fēng liàng jié yī yàng míng chuán hòu shì。 zhè shǒu shī xiě shī rén zì wǒ qīn shēn tǐ huì， shū fā xǐ 'ài dú shū zhī qíng， yì qù gāo yǎ， fēng gé shuài zhí， shuō lǐ xíng xiàng， pō yòu gǎn rǎn lì。

shī de shǒu lián yòng nǐ rén shǒu fǎ， jiāng shū juàn bǐ zuò duō qíng de lǎo péng yǒu， měi rì cóng zǎo dào wǎn hé zì jǐ xíng yǐng xiāng suí、 chóu kǔ yǔ gòng， xíng xiàng dì biǎo míng shī rén dú shū bù juàn、 lè zài qí zhōng。 hàn lián yòng kuā zhāng、 bǐ yù shǒu fǎ xiě shī rén dú shū de qíng tài。 yī yǎn sǎo guò sān qiān zì， fēi què shù， ér shì jí yán dú shū zhī duō zhī kuài， gèng biǎo xiàn shī rén dú shū rú jī sì kě de xīn qíng。 xiōng wú yī diǎn chén， shì bǐ yù tā xiōng wú zá niàn。 zhè liǎng jù shī shǐ shī rén zhuān xīn zhì zhì， dú shū rù mí de qíng tài yuè rán zhǐ shàng， yě dào chū liǎo yī zhǒng dú shū fāng fǎ。 jǐng lián yòng diǎn gù hé zì rán jǐng xiàng zuò bǐ， shuō míng qín dú shū de hǎo chù， biǎo xiàn shī rén chí zhī yǐ héng de jīng shén。 huó shuǐ jù， huà yòng zhū xī《 guān shū yòu gǎn》“ wèn qú nà dé qīng rú xǔ， wèi yòu yuán tóu huó shuǐ lái” jù， shì shuō jiān chí jīng cháng dú shū， jiù xiàng chí táng bù duàn yòu huó shuǐ zhù rù， bù duàn dé dào xīn de yíng yǎng， yǒng yuǎn qīng chè。“ dōng fēng” jù shì shuō qín fèn gōng dú， bù duàn zēngzhǎng xīn zhī， jiù xiàng dōng fēng cuī kāi bǎi huā， rǎn lǜ liǔ zhī yī yàng， yǐ cì 'ér lái， qí lè qù lìng rén xīn kuàng shén yí。 wěi lián yǐ guì gōng zǐ fǎn chèn， xiǎn shì dú shū rén shū fáng sì jì rú chūn de shèng jǐng。 dú shū kě yǐ míng lǐ， kě yǐ shǎng jǐng， kě yǐ guān shǐ， kě yǐ jiàn rén， zhēn kě wèi shì sī jiē qiānzǎi， shì tōng wàn lǐ， zhè měi hǎo zhī qíng zhī jìng， qǐ shì wán wù sàng zhì de yóu shǒu hǎo xián zhě liú suǒ yòu yǐ lǐng lüè de！

yǒng méi tàn

yú qiān Yu Qian

凿开混沌得乌金，藏蓄阳和意最深。

爝火燃回春浩浩，洪炉照破夜沉沉。

鼎彝元赖生成力，铁石犹存死后心。

但愿苍生俱饱暖，不辞辛苦出山林。

【báihuàwén】 záo kāi hùn dùn zhī dì céng， huò dé wū jīn shì méi tàn。 yùn cáng wú jìn zhī rè lì， xīn cáng qíng yì zuì shēn chén。

róng róng rán qǐ zhī jù huǒ， hào hào yóu rú shì chūn fēng。 xióng xióng hóng lú zhī liè yàn， zhào pò chén huī sè de tiān。

zhōng dǐng yí qì zhī zhì zuò， quán lài shēng chéng shì yuán lì。 tiě shí suī rán yǐ sǐ qù， réng rán bǎo liú zuì zhōng xīn。

zhǐ shì xī wàng tiān xià rén， dōushì yòu bǎo yòu nuǎnhuo。 bù cí xīn láo bù cí kǔ， zǒu chū huāng pì shān hé lín。

【zhùshì】 1、 hùn dùn - zhǐ shì jiè hái méi yòu kāipì yǐ qián de zhuàng tài。 gǔ rén rèn wéi tiān dì wèi kāi shí“ hùn dùn rú jī zǐ”。 zhè lǐ zhǐ dà dì。

2、 wū jīn - zhǐ méi tàn。

3、 yáng hé - yuán zhǐ nuǎnhuo de yáng guāng， zhè lǐ jiè zhǐ méi tàn suǒ xù cáng de rè néng。

4、 yì zuì shēn - yòu shēn céng de qíng yì。

5、 jué（ jué） huǒ rán huí chūn hào hào： méi tàn rán shāo gěi rén men dài lái wēn nuǎn， jiù xiàng chūn huí dà dì yī bān。 jué huǒ： xiǎo huǒ jù； hào hào； běn yì shì xíng róng shuǐ shì dà， zhè lǐ yǐn shēn wéi guǎng dà。

6、 hóng lú zhào pò yī jù - lú huǒ néng gòu chōng pò chén chén de hēi yè。

7、 dǐng yí（ yí） - pēng rèn gōng jù。 dǐng： chuī jù； yí： jiǔ qì。

8、 yuán - yǐ lài。

9、 shēng chéng lì - méi tàn rán shāo shēng chéng de lì liàng。

10、 tiě shí yī jù - gǔ rén yǐ wéi tiě shí yùn cáng zài dì xià kě yǐ biàn chéng méi tàn。 yì sī shì shuō： tiě shí suī rán biàn chéng liǎo méi tàn， dàn tā yǐ rán zào fú yú rén lèi。 cǐ jù hé shàng miàn yī jù hái yòu lìng yī céng yì sī： cháo tíng bì xū yǐ kào chén mín de zhōng xīn， bìng biǎo shì zì jǐ zhì sǐ yě yào wèiguó jiā chū lì。

11、 cāng shēng - lǎo bǎi xìng。

【shǎng xī】 zhè shǒu yǒng wù shī， shì zuò zhě yǐ méi tàn zì yù， tuō wù míng zhì， biǎo xiàn qí wèiguó wèimín de bào fù， yú xiě wù zhōng jié hé zhe yǒng huái。

dì yī jù： yǒng méi tàn diǎn tí。

dì 'èr jù： zhèng miàn shū huái， shuō zhè lǐ yùn cáng zhe zhì guó 'ān mín de yáng hé bù zé zhī qì。“ yì zuì shēn”， tè bié tū chū cǐ zhòng diǎn de shēn yì。“ chūn hào hào” chéng jiē“ yáng hé”，“ zhào pò yè chén chén”， duì zhào zhe xiě， xiǎn shì chú jiù bù xīn de lì liàng。 gǔ rén chēng miào táng zǎi xiāng wéi dǐng nài， zhè lǐ shuō zǎi xiāng de zuò wéi， yòu lài yú qí rén jù yòu shēng chéng wàn wù de néng lì， réng cóng méi tàn de zuò yòng fāng miàn bǐ yù。

dì sān jù：“ tiě shí” jù biǎo shì jiān zhēn bù biàn de jué xīn， yě zhèng shì yú qiān rén gé de xiě zhào。

dì sì jù：“ dàn yuàn cāng shēng jù bǎo nuǎn”， cóng méi tàn jìn yī bù shēng fā， jí dù fǔ guǎng shà wàn jiān dà bì tiān xià hán shì zhī yì 'ér kuò dà zhī。 mò jù wǎn jié dào zì jǐ chū shān jì shì， yī qiē jiān xīn zài suǒ gān xīn lì zhī de běn yì， jí tuō wù yán zhì。

zōng shàng： qián sì jù miáo xiě méi tàn de xíng xiàng， xiě jìn méi tàn yī shēng。 hòu sì jù yòu gǎn 'ér fā， shū fā shī rén wèiguó wèimín， jié jìn xīn lì de qíng huái。 quán shī yǐ wù yù rén， tuō wù yán zhì。 shī rén yī shēng yōu guó yōu mín， yǐ xīng guó wéi jǐ rèn。 qí zhì xiàng zài hòu sì jù míng què diǎn chū， qí shějǐ wéi gōng de xīn zhì zài hòu liǎng jù biǎo xiàn dé yóu wéi míng xiǎn。 zōng hé quán shī， shī rén zài shī zhōng biǎo dá liǎo zhè yàng de zhì xiàng： tiě shí suī rán jiān yìng， dàn yǐ rán cún yòu wèiguó wèimín zào fú zhī xīn， jí shǐ lì jìn qiān xīn wàn kǔ， tā yě chī xīn bù gǎi， bù wèi jiān nán， shè shēn wèiguó wèimín xiào lì。

míng jiā diǎn píng

shī cí qīng lì， kuài zhì rén kǒu。（ guò tíng xùn《 běn cháo fēn shěng rén wù kǎo》）

qí shī fēng gé qiú shàng， xīng xiàng shēn yuǎn。 suī zhì cún kāi jì， wèi cháng yú yín yǒng qiú gōng， ér pǐn gé nǎi zhuǎn chū wén shì shàng， yì zú jiàn qí cái zhī wú shī bù kě yǐ。（《 sì kù quán shū zǒng mù tí yào》）

（ yú qiān） jiào shǎo zhù zhòng shī gē de chuàng zuò jì qiǎo， tā de shī gē chéng xiàn chū yī zhǒng qīng xīn pǔ sù de tiān rán běn sè。（ qián guó lián . xiàng wén huì《 lùn yú qiān de shī gē》）

yuè zhōng wǔ wáng cí

yú qiān Yu Qian

匹马南来渡浙河，汴城宫阙远嵯峨。

中兴诸将谁降敌？负国奸臣主议和。

黄叶古祠寒雨积，清山荒冢白云多。

如何一别朱仙镇，不见将军奏凯歌。

【báihuàwén】 zì nán sòng jiàn dū háng zhōu yǐ lái， shěqì liǎo biàn liáng wēi 'é de gōng jué。 cǐ shí hào chēng zhōng xīng sòng shì， kě yòu jǐ gè jiànglǐng néng kè dí zhì shèng ní？ fǎn dǎo shì zhù hé fù guó de jiān chén yī zhí zhǎng quán。 zài hán yǔ zhōng， yuè wáng cí miào mǎn shì huáng yè duī jī， qīng shān yě fén jiān bái yún 'ǎi 'ǎi。 wèishénme zhū xiān zhèn dà jié zhī hòu， yuè jiāng jūn jiù zài méi néng dǎ shèng zhàng、 gāo zòu kǎi gē liǎo ní？

【shǎng xī】 zhè shǒu shī zuò yú tǔ mù bǎo zhī biàn hòu， míng yīng zōng zhū qí zhèn bèi fú， jǐ shí wàn jīng ruì quán jūn fùmò， dá dá dà jūn yā jìng， míng wáng cháo wēi zài dàn xī， zài zhè gè shí hòu yòu hěn duō rén quàn huáng shàng fàng qì guó dū， nán xià qiān dū nán jīng， yǐ duǒ bì dá dá dà jūn de dāo fēng， zài yī piàn qiān dū shēng zhōng， yú qiān lì pái zhòng yì， jí lì yào qiú jiān shǒu běi jīng， jiān jué dǎ jī dá dá dà jūn。 zhè shǒu shī yòng nán sòng qiān dū de gù shì lái xiàng rén men shuō míng qiān dū shì cuò wù de， zài zhè shǒu shī zhōng， yú qiān hěn tòng xīn sòng de qiān dū， tā gèng tòng xīn dāng jīn dídí shí shì， shī zhōng suī rán méi yòu zhí shuō tā de zhèng zhì zhù zhāng， dàn shì quán shī qiáng liè de qīn tòu tā de jiān shǒu běi jīng de zhù zhāng。

běi fēng chuī

yú qiān Yu Qian

北风吹，

吹我庭前柏树枝。

树坚不怕风吹动，

节操棱棱还自持②，

冰霜历尽心不移。

况复阳和景渐宜③，

闲花野草尚葳蕤④，

风吹柏枝将何为？

北风吹，能几时⑤？

【zhùshì】 ① shī gē zàn sòng bǎi shù， shí jì shàng shì yǐ cǐ lái miǎn lì zì jǐ。 běi fēng yù 'è shì lì。

② běn jù yǐ bǎi shù de zhī gān jiān tǐng， bù pà yán hán， shēng cháng dé yù yù cōng cōng lái bǐ yù rén de jié cāo。 zì chí： zì shǒu。 lēng lēng： wēi yán fāng zhèng， xíng róng jié cāo de yán jùn。

③ zhè jù wèi lì jìn liǎo bīng shuāng qīn xí de yán dōng， jiān zhēn yì zhì shǐ zhōng bù yí， hé kuàng yáng chūn yǐ zhì， guāng jǐng jiāng gèng jiā shì yí。 yáng hé： yáng chūn hé qì， jí chūn tiān de wēn nuǎn。

④ wēi ruí（ weíruí）： cǎo mù mào shèng、 zhī yè xià chuí mào。 xíng róng mào shèng。

⑤ běi fēng chuī， néng jǐ shí： rèn nǐ běi fēng sì nüè dì chuī bā， yòu néng chuī duō jiǔ？ àn hán de yì sī shì chūn tiān zhōng jiū yào dào lái。

【shǎng xī】 zhè shǒu shī yǐ běi fēng zhōng de bǎi shù bǐ nǐ jiān zhēn de jié cāo， wú lùn chù zài zěn yàng de nì jìng zhōng， dū yìng dāng bù zhé bù náo， shǐ zhōng zì chí jié cāo。 shī zhōng yǐ shù yù rén， míng shì shī rén zì jǐ jiān zhēn bù qū de qíng cāo yǔ lè guān huò dá de jīng shén。 quán shī yǔ yán xī lì 'ér hán xù， gǎn qíng rè liè 'ér xiān míng， shì yī qū dà yì lǐn rán de zhèng qì gē。