《 gǔ jīn dāo jiàn lù》 yī juàn， liáng táo hóng jǐng zhuàn。 hóng jǐng zì tōng míng， dān yáng mò líng rén。 qí chū wéi fèng cháo qǐng。 yǒng míng shí nián， shàng biǎo cí lù， zhǐ yú jù qū shān。 liáng dà tóng 'èr nián zú。 zèng zhōng sàn dà fū， shì zhēn bái xiān shēng。 shì jì jù《 liáng shū · chù shì chuán》。 shì shū suǒ jì dì wáng dāo jiàn， zì xià qǐ zhì liáng wǔ dì， fán sì shí shì， zhū guó dāo jiàn， zì liú yuān zhì hè lián bó bó， fán shí bā shì。 wú jiāng dāo， zhōu yú yǐ xià fán shí shì。 wèi jiāng dāo， zhōng huì yǐ xià fán liù shì。 rán guān、 zhāng、 zhū gé liàng、 huáng zhōng jiē shǔ jiāng， bù yìng fù rù wú jiāng zhōng， yí chuán xiě wù yì shǔ jiāng dāo biāo tí sān zì。 yòu dǒng zhuó、 yuán shào bù yìng fù wèi， yì bù yìng zài dèng 'ài、 guō huái zhī jiān， jūn wéi diān chuǎn。 zhì hóng jǐng shēng yú sòng dài、 qí gāo dì zuò xiāng shí yǐ yǐn wéi zhū wáng shì dú， ér shū zhōng nǎi chēng shùn dì zhǔn wéi yáng yù suǒ shì， bù yìng yǐ shēn lì zhī shì， miù wù zhì cǐ。 qiě hóng jǐng xiān wǔ dì zú， ér dì wáng dāo jiàn yī tiáo nǎi yù zhù wǔ dì shì hào， bìng zhí chì qí míng， yóu guāi shì lǐ。 yí qí shū yǐ wéi hòu rén cuàn luàn， fēi hóng jìn jǐng běn wén。 rán kǎo táng lǐ chuò《 shàng shū gù shí》 yǐn《 gǔ jīn dāo jiàn lù》 yún， zì gǔ hǎo dāo jiàn duō tóu yī shuǐ zhōng， yǐ ráng xī rén zhī yāo。 yǔ cǐ běn suǒ jì hàn zhāng dì zhù jiàn yī tiáo suī wén zì xiǎo yòu tóng yì， ér dà lüè xiāng hé。 zé qí lái yǐ jiǔ， bù jìn chū hòu rén yàn zào。 huò yì zhāng huá《 bó wù zhì》 zhī liú， zhēn wěi cān bàn yě。

　　zài xuàn lì duō zī de zhōng huá chuán tǒng wén huà bǎo kù zhōng， yòu yī gè lì shǐ yōu jiǔ， jì kě jiàn tǐ qiáng shēn yòu kě fáng shēn yù dí， shēn shòu guǎng dà rén mín qún zhòng xǐ 'ài de yùn dòng xiàng mù， zhè jiù shì zhōng guó wǔ shù。 tā bàn suí zhe wǒ men de xiān mín yǔ dà zì rán、 shè huì huán jìng jìn xíng dǒu zhēng de lì shǐ， zài suì yuè de cháng hé zhōng jīng guò bù duàn de chōng shí hé fā zhǎn， zhì jīn yǐ xíng chéng liǎo yī mén dú jù fēng gé de yùn dòng xiàng mù。
　　
　　　　 gǔ wǎng jīn lái， yòu duō shǎo yīng xióng háo jié， céng lì yòng gāo chāo de wǔ yì， chú bào 'ān liáng。 wèimín chú hài； yòu yòu duō shǎo xún cháng bǎi xìng tōng guò xí wǔ liàn gōng dé dào liǎo yī gè qiáng jiàn de tǐ bó， shǐ wǒ men zhōng huá mín zú zhěng tǐ jiàn kāng sù zhì dé dào jí dà tí gāo。 zhōng guó gǔ diǎn zhé xué “ tiān rén hé yī ” de sī xiǎng zài wǔ shù zhōng dé dào liǎo tǐ xiàn， xí wǔ zhě zhuī qiú rén yǔ zì rán de hé xié tǒng yī。
　　
　　　　 wèile dá dào rén yǔ zì rán de hé xié， gǔ dài xí wǔ zhě cháng xiàng tiān fǎ dì， shī fǎ zì rán， cóng dà zì rán zhōng xī shōu yíng yǎng， mó nǐ zì rán jiè zhōng gè zhǒng shì wù de dòng zuò、 zī tài。 shén qíng， jié hé rén tǐ yùn dòng de guī lǜ hé jì jī fāng fǎ de yào qiú， yǐ chuàng zào hé fēng fù wǔ shù de liú pài。 jiù shì zài zhè zhǒng“ tiān rén hé yī” de jìng jiè zhōng， wǔ shù de nèi hán gèng jiā bó dà jīng shēn。
　　
　　　　 yuán yuǎn liú cháng de zhōng guó wǔ shù zài tā de fā zhǎn yǎn jìn de guò chéng zhōng， shǐ zhōng chōng mǎn zhe rén mín de zhì huì。 cháng qī de shè huì shí jiàn， shǐ tā xíng chéng liǎo dú tè de mín zú fēng gé hé tè diǎn， yùn hán zhe shēn suì de zhé xué sī xiǎng hé dào dé guān niàn， wǔ shù zuò wéi guó shù、 wén huà guī bǎo， bù dàn shēn shòu wǒ guó rén mín xǐ 'ài， ér qiě yě shòu dào guó jì yǒu rén de qīng lái， chéng wéi chuán bō yǒu yì、 zēng jìn jiàn kāng de shǐ zhě。

　　dāng wǒ men yuǎn lí gǔ zhàn chǎng dāo guāng jiàn yǐng、 xuè huǒ jiāo bìng de sī shā nà hǎn， chén fēng jǐ qiān nián de fǔ yuè gòu chā、 dāo qiāng jiàn jǐ bǎ wǒ men de sī xù lā huí liǎo jiǔ wéi liǎo de zhàn huǒ mí màn de suì yuè。 gǔ dài bīng qì jiàn zhèng liǎo shè huì shēng chǎn lì de fā zhǎn， jiàn zhèng liǎo shè huì lì shǐ de biàn qiān。
　　
　　　　 wǒ men zhè lǐ jiǎng de zhōng guó gǔ dài bīng qì shì zhǐ zài zhōng guó gǔ dài tè bié shì cóng shǐ qián shí qī yī zhí dào qīng cháo mò nián， yě jiù shì 1840 nián yā piàn zhàn zhēng wéi zhǐ zhè gè lì shǐ jiē duàn lǐ biān， zhōng guó gǔ dài guó jiā jūn duì shǐ yòng de gè zhǒng bīng qì hé zǒng de zhuāng bèi qíng kuàng。
　　
　　　　 yī bān lái jiǎng， zài zhōng wài yán jiū gǔ dài bīng qì bǎ huǒ yào yòng yú bīng qì zuò wéi yī gè lì shǐ de fēn qī jiē duàn， yě jiù shì shuō， zài huǒ yào fā míng yǐ qián， jūn duì lǐ shǐ yòng de bīng qì wǒ men chēng tā wéi lěng bīng qì。 huǒ yào fā míng yǐ hòu， huǒ yào kāi shǐ shǐ yòng yú zhàn zhēng yǐ hòu， jiù chū xiàn liǎo huǒ yào zhì zuò de bīng qì， jiù shì huǒ qì。 zhè shí hòu shì lěng bīng qì hé huǒ qì bìng yòng shí qī。 zhōng guó gǔ dài bīng qì dà gài kě yǐ fēn chéng sān gè jiē duàn， shǒu xiān shì shǐ qián shí qī， cóng kǎo gǔ xué lái jiǎng jiào shí qì shí dài， wǒ men chēng zhè gè jiē duàn shì shí qì shí dài de bīng qì。
　　
　　　　 kāi shǐ qīng tóng yě zhù hòu， zhè shí hòu bīng qì de zhù yào cái zhì jiù kāi shǐ biàn chéng liǎo qīng tóng de。 wǒ men chēng zhè gè shí qī de bīng qì wéi qīng tóng shí dài de bīng qì。 rén men dǒng dé liǎo jīn shǔ de yě liàn hòu， zhè shí hòu jūn duì shǐ yòng de bīng qì de zhù yào cái zhì yě gǎi wéi gāng tiě zuò de liǎo， jiù jìn rù liǎo tiě qì shí dài de bīng qì。
　　
　　　　 dào liǎo běi sòng shí qī， huǒ yào kāi shǐ yòng yú bīng qì。 zhōng guó shì huǒ yào de gù xiāng， zhōng guó de jūn duì shì zuì zǎo shǐ yòng huǒ yào wǔ qì de jūn duì。 zài běi sòng de《 wǔ jīng zǒng yào》 lǐ biān jiǎng liǎo sān zhǒng pèi fāng， jí jí lí huǒ qiú， pī lì huǒ qiú、 huǒ pào huǒ yào fǎ。 dāng shí yòng huǒ yào zuò chéng liǎo yòng pāo shí jī fā shè de pào dàn， dāng rán pāo shí jī zuì zǎo de shǐ yòng， jiù shì pào de chū xiàn kě néng zài dōng zhōu wǎn qī。
　　
　　　　 nán sòng shí hòu chū xiàn liǎo zhú tǒng huǒ qì， chén guī de《 shǒu chéng lù》 lǐ miàn jiǎng dào， kāi shǐ yòng zhú tǒng， lǐ biān fàng shàng huǒ yào néng gòu wǎng wài pēn huǒ， huò zhě néng shāo shāng dí rén。 hái yòu jiù shì bǎ cháng máo xià biān 'ān shàng yī gè yào tǒng， yě kě yǐ pēn huǒ， dāng shí yě jiào huǒ qiāng。 jiù shì shuō kāi shǐ chū xiàn guǎn xíng de huǒ qì， zhè shì chū xiàn zuì zǎo de huǒ qì。
　　
　　　　 huǒ yào chuán dào xī fāng yǐ hòu， yóu yú shè huì zhì dù de biàn huà， tè bié shì hé zī běn zhù yì méng yá lián xì zài yī qǐ， tā yòu yī gè jí dà de fā zhǎn。 suǒ yǐ dāng shí hé lán、 xī bān yá zhè xiē shāng chuán dào liǎo zhōng guó， dài lái liǎo dāng shí xī fāng xiān jìn de qiāng pào guò lái， míng jūn cái kàn dào zì jǐ de luò hòu， suǒ yǐ cái kāi shǐ zhù yì dào zhè gè wèn tí， jiù kāi shǐ yǐn jìn liǎo xī fāng de qiāng pào de zhì zuò jì shù。 yā piàn zhàn zhēng yǐ hòu， qīng cháo kāi shǐ liàn xīn bīng， yuán shì kǎi liàn xīn bīng děng děng， kāi shǐ yǐn jìn xīn de xī fāng de qiāng xiè yǐ hòu， zhōng guó gǔ dài bīng qì de lì shǐ jiù jié shù liǎo。

　　chū shēng yú jiāng mén de lǐ xù， gǔ zǐ lǐ yòu zhe yī zhǒng yīng xióng zhù yì qíng jié。 zì yòu bài míng shī xué xí wǔ yì， xiǎo xiǎo nián jì biàn liàn jiù liǎo yī shēn hǎo gōng fū。 cóng " mǎ lù zhàn dǒu " de niánshào qīng kuáng dào chū shè bǎo biāo hángyè de chén wěn nèi liǎn， jīng lì liǎo cóng měng dǒng shàonián dào rè xuè qīng nián de tuì biàn。 90 nián dài chū chuǎng dàng zhōng dōng， zài nà xiē mò shēng de guó dù， yòng dì dào de zhōng guó gōng fū jī kuǎ liǎo tiǎo xìn hé cháo xiào， wéi zì jǐ、 wéi zǔ guó yíng dé liǎo zhǎng shēng hé zūn zhòng。 huí guó hòu kāi bàn liǎo míng zào yī shí de bèi sēn quán jī jù lè bù。 dàn yǔ " zhí yè bǎo biāo " de bù jiě qíng yuán ràng tā tīng cóng liǎo měi guó zhèng yào bǎo hù xué yuàn de zhào huàn， yuǎn shè chóngyáng， qù zhuī qiú yī duàn jiāo zhì zhe róng yù yǔ mèng xiǎng de zhí yè bǎo biāo lì chéng -- nà lǐ péi yǎng měi guó zǒng tǒng bǎo biāo， nà lǐ yòu shì jiè shàng zuì xiān jìn de zhí yè bǎo biāo lǐ niàn。 céng yòu rén zhè yàng wèn lǐ xù： nǐ zěn me jiù néng zuò dào guān jiàn shí kè zhì zì jǐ de 'ān wēi yú bù gù， shè shēn bǎo hù wěi tuō rén？ lǐ xù píng jìng dì shuō： bǎo biāo zé rèn hé róng yù。

　　jīng lì liǎo liǎng cì shì jiè dà zhàn de xǐ lǐ， hé píng yǔ fā zhǎn yǐ chéng wéi dāng jīn shè huì de zhù liú， rán 'ér jú bù zhàn zhēng， mín zú máo dùn yǐ jí yóu cǐ yǐn fā chū lái de kǒng bù zǔ zhì， shì yǐng xiǎng shì jiè hé píng jìn chéng de yī gè zhòng yào yuán sù。 yóu yú gè guó lǐng dǎo rén chù zài gè guó máo dùn de zhōng xīn， suǒ yǐ tā men bù kě bì miǎn dì chéng liǎo kǒng bù zǔ zhì gōng jī de mù biāo， rén men yì shí dào bǎo hù guó jiā yuán shǒu de 'ān quán yǐ chéng wéi yī gè kè bù róng huǎn de wèn tí。

　　yī bù wǔ shì xiū yǎng shū， yě shì yī bù zuò wéi jìn gǔ rì běn tè shū shè huì xíng tài“ wǔ shì shè huì” de wén huà jīng shén shǐ shū。 tā xuān yáng zhōng xiào rén 'ài， zhù zhāng dà yì yǔ xùn sǐ， shì rì běn chuán tǒng wén huà de zhòng yào zǔ chéng bù fēn。 zhè zhǒng rì běn wǔ shì dào de tè shū wén huà， yòu jīng huá， yě yòu zāo pò。 qí jīng huá， gòu chéng xiàn dāng dài rì běn rén de jià zhí guān zhī yī。 qí zāo pò， zài 20 shì jì zhōng yè bèi jūn guó dāng jú 'è yòng， chéng wéi gǔ dòng qīn lüè zhàn zhēng de jīng shén zhī zhù。 zhè shì yī bù quán miàn liǎo jiě rì běn、 rì běn rén hé rì běn wén huà de zhòng yào yuán diǎn zhī yī。

　　tā shì jiē shì 'èr shí shì jì měi guó zuì dà zhèng zhì chǒu wén“ shuǐ mén shì jiàn” de mù hòu tuī shǒu。 tā shì měi guó jià zhí yǔ mín zhù jīng shén de hàn wèi zhě， hái shì wèile quán lì bù zé shǒu duàn de dòu zhí zhě？