《 fǎ xiǎn chuán》 yòu míng《 lì yóu tiān zhú jì》、《 xī dào rén fǎ xiǎn cóng cháng 'ān xíng xī zhì tiān zhú chuán》、《 shì fǎ xiǎn xíng chuán》、《 lì yóu tiān zhú jì chuán》、《 fó guó jì》 děng， yī juàn。 dōng jìn fǎ xiǎn zhuàn， chéng yú yì xī shí 'èr nián (416)。《 fó guó jì》 yī juàn， quán wén 13980 zì， quán bù jì shù zuò zhě gōng yuán 399 zhì 413 nián de lǚ xíng jīng lì， tǐ cái shì yī bù diǎn xíng de yóu jì， yě shǔ fó jiào dì zhì lèi zhù zuò。 běn shū jì xù liǎo fǎ xiǎn yǔ tóng lǚ fā jì cháng 'ān， dù shā hé ( yòu chēng liú shā， zhǐ dūn huáng yǐ xī zhì jīn xīn jiāng ruò qiāng xiàn zhī jiān de shā mò )， yú cōng lǐng ( zhǐ kā lá kūn lún shān )， lì jīng jiān xīn 'ér zhì běi tiān zhú， ěr hòu zhōu yóu xī tiān zhú、 zhōng tiān zhú、 dōng tiān zhú， zuì hòu cóng hǎi shàng fǎn huí de quán bù xíng chéng jí qí jiàn wén。 suǒ jì fán sān shí 'èr guó， yǐ cì shì： qián guī、 nòu tán ( shàng 'èr guó zài cháng 'ān zhì dūn huáng zhī jiān， fēn bié shì běi fāng shí liù guó zhōng de xī qín hé nán liáng )、 shàn shàn、 yān yí、 yú tián、 zǐ hé、 yú huī、 jié chā ( shàng liù guó zài dūn huáng zhì cōng lǐng zhī jiān， zài jīn xīn jiāng jìng nèi )、 tuó lì、 wū cháng、 sù hē duō、 jiān tuó wèi、 zhú chà shī luó、 fú lóu shā、 nà jié、 luó yí、 bá nà、 pí shū ( shàng shí guó shì běi tiān zhú hé xī tiān zhú zhū guó， fēn bié wèi yú jīn kè shí mǐ 'ěr xī běi bù、 bā jī sī tǎn běi bù、 ā fù hàn dōng bù hé yìn dù běi bù yī dài )、 mó tóu luó、 sēng gā shī、 shā zhī dà、 jū sà luó、 lán mò、 pí shè lí、 mó jiē tí、 jiā shī、 jū shǎn mí、 dá □、 zhān bō、 duō mó lí dì ( shàng shí 'èr guó shì zhōng tiān zhú、 dōng tiān zhú zhū guó， dà bù fēn zài jīn yìn dù jìng nèi， gè bié chǔyú ní bó 'ěr nán bù )、 shī zǐ、 yé pó tí ( shàng 'èr guó wéi guī tú suǒ jīng )。 qí zhōng dá□ guó xì zuò zhě tīng wén suǒ jiàn， qí yú de sān shí yī guó jūn wéi zuò zhě yóu lǚ suǒ jí。 cǐ wài， hái yòu yī xiē wèi biāo guó míng de chéng shì， rú jì ráo yí chéng、 jiā wéi luó wèi chéng、 jū yí nà jié chéng děng。 shū zhōng bù jǐn jiǎn yào dì jìzǎi liǎo fǎ xiǎn yóu lì tiān zhú de xíng jìn lù xiàn、 zhù liú shí rì jí zhù yào huó dòng， ér qiě zhēn shí dì jì xù liǎo suǒ jīng yà zhōu gè guó jí wǒ guó xīn jiāng dì qū zài gōng yuán wǔ shì jì chū de lì shǐ zhuàng kuàng， rú lǐ chéng、 fāng wèi、 shān chuān、 qì hòu、 rén kǒu、 yǔ yán、 fēng sú、 wù chǎn、 zhèng zhì、 zōng jiào děng， tè bié shì fó jiào de sì miào、 yí jì、 sēng ní shù mù、 suǒ xí jiào shuō， yǐ jí zhòng duō de fó jiào chuán shuō。 tā shì hàn rén cóng cháng 'ān jīng xī yù zhì yìn dù de lù lù xíng chéng， hècóng yìn dù fàn hǎi zhì zhōng guó de hǎi lù háng xiàn de zuì zǎo jì lù。 yóu yú shū zhōng jì xù de xī yù gǔ guó zǎo yǐ miè wáng， diǎn cè hǎn cún， běn shū biàn chéng liǎo yán jiū zhè xiē gǔ guó de lì shǐ biàn qiān de xī shì zhēn bǎo， yīn 'ér shòu dào liǎo zhōng wài xué zhě de gāo dù zhòng shì。 zì shí jiǔ shì jì yǐ lái， xiān hòu bèi yì chéng fǎ wén、 yīng wén、 rì wén děng， chū xiàn liǎo yī pī zhuān mén yán jiū cǐ shū de zhù zuò。
　　
　　 fǎ xiǎn shì zhōng guó dōng jìn shí dài de sēng rén， yě shì zhōng guó lì shǐ shàng yòu jìzǎi de dì yī wèi dào dá liǎo yìn dù běn tǔ de zhōng guó rén。 zhōng guó lì shǐ shàng de fó jiào qiú fǎ sēng， zuì jié chū、 zuì yòu chéng jiù de， gōng tuī fǎ xiǎn、 xuán zàng hé yì jìng， qí zhōng fǎ xiǎn de nián dài zuì zǎo。《 fǎ xiǎn chuán》 shì fǎ xiǎn wéi yī de zhù zuò， xiě chéng yú tā guī guó hòu bù jiǔ。 fǎ xiǎn de shì jì jīn tiān néng wéi rén suǒ zhī， jué dà bù fēn yì yǐ lài yú cǐ shū。 dàn cǐ shū de jià zhí， bù jǐn jǐn xiàn yú jì shù liǎo fǎ xiǎn gè rén de jīng lì， gèng zhòng yào de shì， tā shì zhōng guó rén zuì zǎo yǐ shí dì de jīng lì， gēn jù gè rén de suǒ jiàn suǒ wén， jìzǎi yī qiān wǔ liù bǎi nián yǐ qián zhōng yà， nán yà， bù fēn yě bāo kuò dōng nán yà de lì shǐ、 dì lǐ、 zōng jiào de yī bù jié zuò。 yǔ tā tóng shí， shì jiè shàng méi yòu rèn hé qí tā rén yòu lèi sì fǎ xiǎn de jīng lì， huò zhě xiě yòu lèi sì de shū，《 fǎ xiǎn chuán》 yīn cǐ yòu tā de tè shū de dì wèi hé jià zhí， zhè zhǒng dì wèi hé jià zhí dú yòu 'ér bù kě qǔ dài。

　　zhōng guó míng cháo shǐ zhě dǒng yuè yú gōng yuán 1488 nián zūn zhào ( yīng zōng ) huáng dì de shèng zhǐ yóu lǎn cháo xiān jiāng tǔ hòu zhì dìng liǎo míng wéi《 cháo xiān fù》 de jiàn wén lù。《 cháo xiān bā dào zǒng tú》 jiù jìzǎi yú gāi jiàn wén lù de dì 4~5 yè。 tā kě yǐ zhèng míng dú dǎo shǔ yú hán guó lǐng tǔ。《 cháo xiān fù》 shì rì běn yú 1717 nián zài yuán bǎn hàn zì shàng jiā shàng rì yǔ fā yīn de shǒu chāo běn , xiàn zhēn cáng yú rì běn。
　　
　　 zhōng guó gǔ dài dì tú《 cháo xiān bā dào zǒng tú》 zhōng dú dǎo yě biāo jì wéi hán guó lǐng tǔ

　　《 wú dì jì》 yī juàn， jiù tí táng lù guǎng wēi zhuàn。 yòu《 hòu jí》 yī juàn， yì míng shì zhuàn。 cǐ wéi zhōng guó zǎo qī zhù míng dì fāng zhì shū。 chuán běn duō zhǒng， yòu míng wàn lì《 gǔ jīn yì shǐ》 wú guǎn xiào běn， tiān qǐ sān nián fán wéi chéng《 yán yì zhì lín》 běn， féng mèng lóng《 wǔ cháo xiǎo shuō》 běn， qīng zhāng hǎi péng《 xué jīn tǎo yuán》 běn， dào guāng zhōng cáo róng《 xué hǎi lèi biān》 běn， tóng zhì sān nián chén lián táng《 táng dài cóng shū》 běn， tóng zhì shí 'èr nián jiāng sū shū jú kè běn， yī jiǔ bā liù nián jiāng sū gǔ jí chū bǎn shè cáo lín dì jiàozhù běn děng。
　　
　　《 wú dì jì》 chéng shū yú wǎn táng， nǎi lù guǎng wēi suǒ zhuàn， hòu yīn sàn yì， sòng rén yòu yòu bǔ lù。《 wú dì jì》 wèi fēn mén bié lèi， suǒ jì jiē wú、 cháng zhōu、 jiā xīng、 kūn shān、 cháng shú、 huá tíng、 hǎi yán qī xiàn zhī shì， qí zhōng yǐ wú xiàn、 cháng zhōu wéi fēng。 qí nèi róng dà tǐ kě fēn wéi：（ yī） yán gé，（ èr） fēn yě，（ sān） fù shuì，（ sì） shì xì，（ wǔ） chéng guō，（ liù） hù kǒu，（ qī） shān shuǐ，（ bā） húpō，（ jiǔ） fāng xiàng，（ shí） qiáo liáng，（ shí yī） sì guān，（ shí 'èr） tái gé，（ shí sān） yuán zhái。 zhè xiē nèi róng zài jì shù shàng， gǔ jīn jiān bèi， dà duō duàn yú táng。
　　
　　《 wú dì jì》 de tǐ lì， zhuī sù qí yuān yuán， yī shì shòu《 hàn shū · dì lǐ zhì》 děng zhèng shǐ dì lǐ zhì hé dì lǐ zǒng zhì de yǐng xiǎng。 zhèng shǐ dì lǐ zhì hé dì lǐ zǒng zhì yǐ zhōu jùn wéi gāng， yǐ xiàn wéi mù， jìzǎi jiàn zhì yán gé、 hù kǒu、 gòng fù、 shān chuān、 chéng yì、 guān sài、 cí miào、 wù chǎn děng。《 wú dì jì》 yǐ sū zhōu wéi zài shù fàn wéi， xiān xù fǔ， hòu zài xiàn， jí yǐ fǔ xiàn wéi gāng， xià zài jiàn zhì yán gé、 fēn yě、 shì xì、 xiá jìng、 hù kǒu、 fù shuì、 chéng guō、 sì guān， yòu zēng jì fén mù、 yuán zhái、 tái gé。 èr shì shòu liù cháo dì jì tú jīng de yǐng xiǎng。 dì jì wéi dì fāng zhì shū de yī zhǒng xíng shì， jì dì fāng gè fāng miàn qíng kuàng， yóu xiáng dì lǐ、 gǔ jì、 chuán shuō。 tú jīng， yī tú yī wén， shǐ yú hàn《 bā jùn tú jīng》， táng tú jīng zhuǎn shèng， yǐ jīng wéi zhù， tú wéi fǔ， suǒ shè fāng miàn yǔ dì jì xiāngchà wú jǐ。《 wú dì jì》 yǐ dì jì wéi míng， chéng dì jì tǐ zhì， zhuān zài yī fāng zhī qíng kuàng。 qí yú fǔ、 xiàn suǒ zài zhī wài， yòu bié zài shān chuān、 húpō、 sì miào、 qiáo liáng、 zhái dǐ、 tái gé、 fāng xiàng。 cǐ zhì “ tú huà yǐ sì hòu lái zhě tiān xiū ”， jīn běn wú tú。 shū zhōng suī wèi biāo mén lèi， rán suǒ jì fēn lèi 'ér xù， chéng xiàn fāng zhì tè xìng。 dàn bù zú de shì， gè lèi wèi néng jí zhōng xù shù， yǐ lèi xì shì。
　　
　　 zǒng zhī，《 wú dì jì》 nèi róng fēng fù， tǐ zhì yě jiào hé lǐ， shí jiān kuà dù shàng tǒng hé gǔ jīn， shì dì fāng zhì shū de chú xíng， biǎo míng táng dài dì jì yǐ xiàng dìng xíng fāng zhì guò dù。

　　zhuī yì nán sòng dū chéng lín 'ān chéng shì fēng mào de zhù zuò。 wǔ lín jí lín 'ān ( jīn zhè jiāng háng zhōu )。 quán shū shí juàn ﹐ zhōu mì (1232 ～ 1298) zhuàn。 mì zì gōng jǐn﹐ hào cǎo chuāng﹐ yòu hào sì shuǐ qián fū ﹑ biàn yáng lǎo rén。 zǔ jí qí zhōu lì chéng ( jīn shān dōng Jǐnán )﹐ zēngzǔ suí sòng shì nán dù﹐ shǐ jū hú zhōu ( jīn zhè jiāng wú xīng )。 zhōu mì lì rèn lín 'ān fǔ﹑ liǎng zhè zhuǎn yùn sī mù zhí﹐ yì wū xiàn zhī xiàn。 sòng wáng bù shì﹐ yù háng zhōu。 bào yí mín zhī tòng﹐ zhì lì gù guó wén xiàn﹐ suì ji lù jiā chéng jiù wén﹐ zhù yòu《 qí dōng yě yǔ》﹑《 wǔ lín jiù shì》 děng shū。
　　
　　《 wǔ lín jiù shì》 chéng shū yú yuán zhì yuán 'èr shí qī nián (1290) yǐ qián。 zuò zhě 'àn zhào“ cí guì hū jì shí” de jīng shén﹐ gēn jù mù dǔ 'ěr wén hé gù shū zá jì﹐ xiáng shù cháo tíng diǎn lǐ﹑ shān chuān fēng sú﹑ shì sì jīng jì﹑ sì shí jié wù﹑ jiào fāng lè bù děng qíng kuàng﹐ wéi liào jiě nán sòng chéng shì jīng jì wén huà hé shì mín shēng huó﹐ yǐ jí dū chéng miàn mào﹑ gōng tíng lǐ yí﹐ tí gōng jiào fēng fù de shǐ liào。“ zhū sè jì yì rén” mén zhù lù de yǎn shǐ﹑ zá jù﹑ yǐng xì﹑ jiǎo dǐ﹑ sàn shuǎ děng wǔ shí wǔ lèi﹑ wǔ bǎi 'èr shí yī wèi míng yì rén de xìng míng huò yì míng hé“ gōng běn zá jù duàn shù” mén zhù lù de 'èr bǎi bā shí běn zá jù jù mù﹐ duì yú wén xué﹑ yì shù hé xìqǔ shǐ de yán jiū﹐ yóu wéi zhēn guì。 1956 nián﹐ shàng hǎi gǔ diǎn wén xué chū bǎn shè gēn jù《 zhī bù zú zhāi cóng shū》 běn biāo diǎn pái yìn﹐ shōu rù《 dōng jīng mèng huá lù ( wài sì zhǒng )》。 1984 nián﹐ zhè jiāng rén mín chū bǎn shè yǐ jù tóng yī bǎn běn jiàodiǎn﹐ chū bǎn liǎo dān xíng běn。

　　《 chì sōng shān zhì》 yī juàn， sòng ní shǒu yuē zhuàn。 shǒu yuē， wèi xiáng hé xǔ rén， shū qián yòu zì xù， chēng“ shè jiā cí fù mǔ， lái tóu shī zī”。 yòu zì shǔ sōng shān yǔ shì， zhī wéi dào liú。 shū zhōng chēng zhēn miào、 shén miào、 xiào miào、 níng miào， zhī wéi sòng rén。 rén wù zhī mò chēng xián chún nián hào， zhī zuò yú dù zōng shí yǐ。 qí shū shǒu xù huáng chū qǐ、 huáng chū píng xiōng dì xiān jì， yǐ zhe shì shān zhī líng yì， wéi quán shū gāng lǐng。 cì， dān lèi。 cì， dòng xué lèi。 cì， shān lèi。 cì， shuǐ lèi。 cì， gōng yǔ lèi。 cì， rén wù lèi。 cì， zhì gào lèi。 cì， bēi jí lèi。 shū mò yòu yòu zhèng tǒng sì nián、 míng yīng zōng yù zhì、 shù xíng fēi shī fēi wén、 sì hū lián 'é， yǔ cǐ shū piān yè bù xiāngzhǔ， gài hòu rén suǒ fù rù。 míng dài kè běn xǐ yú cuàn luàn gǔ shū， wǎng wǎng rú shì， jīn shān tài bù lù， yǐ cún shǒu yuē zhī jiù yān。

　　《 píng jiāng jì shì》 yī juàn， yuán gāo dé jī zhuàn。 dé jī， píng jiāng rén。 cháng guān jiàn dé lù zǒng guǎn。 shū zhōng jì gān wén chuán xiū liáo、 jīn、 sòng shǐ shì， zé dàngchéng yú zhì zhèng zhōng yǐ。 suǒ zài jiē wú jùn gǔ jì， ér yì jiān jí shén xiān guǐ guài、 huī xié yáo yàn zhī shì， kě bì tú zhì yì wén。 qí jiān bù miǎn shū miù zhě， rú yǐn tú jīng“ yú shān zhě wū xián suǒ jū”， ér bù zhī qí yǔ chū《 yuè jué shū》； yǐn《 wú yuè chūn qiū》“ dào xiè bù yí zhǒng”， ér bù zhī qí yǔ chū《 chūn qiū wàizhuàn》。 yòu“ xū sū” èr zì， gǔ běn tōng yòng。《 zuǒzhuàn》 shēn bāo xū，《 zhàn guó cè》 zuò bó sū， shì qí míng zhèng。 gù《 guó yǔ》、《 shǐ jì》 jiē zuò gū sū。 dé jī yǐ sū wéi hòu rén zhī 'é zì， yóu wéi shī kǎo。 rán qí xù cì xiáng shàn， tiáo lǐ zhì rán， zú gōng cǎi xié zhě shèn duō， yì gōng míng zhī《 zhōng wú jì wén》 zhī liú yà yě。 qí tǐ bù quán wéi dì zhì， yì bù quán wéi xiǎo shuō。 lì pō bù chún， wú lèi kě lì。 yǐ qí duō shù gǔ jì， gū fù zhī dì lǐ lèi zá jì zhōng yān。

　　liù juàn（ zhè jiāng bào shì gōng jiā cáng běn）
　　
　　 sòng gōng míng zhī zhuàn。 míng zhī zì xī zhòng， hào wǔ xiū jū shì， kūn shān rén。 shào xīng jiān， yǐ xiāng gòng tíng shì， shòu gāo zhōu wén xué。 chún xī chū， jǔ jīng míng xíng xiū， shòu xuān jiào láng， zhì shì。 shì shū cǎi wú zhōng gù lǎo jiā yán yì xíng， jí qí fēng tǔ rén wén wéi xīn jiù tú jīng、 fàn chéng dà《 wú jùn zhì》 suǒ bù zài zhě， fǎng fàn chún rén《 dōng zhāi jì shì》、 sū shì《 zhì lín》 zhī tǐ， biān cì chéng zhì。 shū chéng yú chún xī jiǔ nián， míng zhī nián yǐ jiǔ shí yòu 'èr， yì kě wèi mào 'ér hàoxué zhě yǐ。 sòng mò shū sì hǎn chuán。 yuán zhì zhèng jiān， wǔ níng、 lú xióng xiū《 sū zhōu zhì》， fǎng qiú 'ér xiào dìng zhī。 míng mò cháng shú máo jìn shǐ shòu zhū zǐ， yì duō chuǎn miù。 qí zǐ yǐ， hòu dé yè shèng lù zhú táng cáng běn xiāng xiào， dì liù juàn duō dí chāo yī tiáo， qí yú pō yòu yì tóng。 hé chāo jiǎ yǐ kān dìng， jí wéi jīng shěn。 rán lú xióng bá chēng qí zǐ yù suǒ zhuàn《 xíng shí》 fù hòu， jīn liǎng běn jiē wú zhī， zé yè běn yì bù miǎn yú tuō yì yě。
　　
　　 chū《 sì kù zǒng mù tí yào》

　　《 zhēn là fēng tǔ jì》 shì yī bù jiè shào wèi yú jiǎn bù zhài dì qū de gǔ guó zhēn là lì shǐ、 wén huà de zhōng guó gǔ jí。《 zhēn là fēng tǔ jì》 yóu yuán dài rén zhōu dá guān suǒ zhù。
　　 hòu lái 1431 nián xiān luó pò zhēn là guó dū wú gē， zhēn là qiān dū jīn biān， wú gē kū bèi yí qì， sēn lín zhú jiàn fù gài màn wú rén yān de wú gē。 hòu lái yòu xiē dāng dì de gāo mián rén liè hù jìn rù sēn lín dǎ liè， wú yì zhōng fā xiàn hóng wěi de miào yǔ， yě yòu yī xiē dāng dì de fó jiào tú zài miào bàng biān dā gài wū liáo jū zhù， yǐ biàn dào miào yǔ zhōng cháo bài， dàn wú gē yí jì duō bùwèi shì rén suǒ zhī。
　　1819 nián fǎ guó J.P.A. léi mù shā shǒu xiān jiāng zhōu dá guān suǒ zhù《 zhēn là fēng tǔ jì》 yì chéng fǎ wén。 cǐ hòu gè bié pú táo yá de chuán jiào shì hé lǚ xíng jiā dào guò zhè gè dì fāng， hái xiě guò bào gào， dàn bèi shì rén mù wéi tiān wài qí tán， yī xiào zhì zhī。 1861 nián 1 yuè， fǎ guó shēng wù xué jiā hēng lì mù 'ào wéi xún zhǎo xīn de rè dài dòng wù biāo běn， wú yì zhōng zài yuán shǐ sēn lín zhōng fā xiàn， hóng wěi jīng rén de gǔ miào yí jì， bìng dà dà sì xuān yáng， tā shuō，“ cǐ dì miào yǔ zhī hóng wěi， yuǎn shèng gǔ xī là、 luó mǎ yí liú gěi wǒ men de yī qiē， zǒu chū sēn sēn wú gē miào yǔ， chóngfǎn rén jiān， chà nà jiān yóu rú cóng càn làn de wén míng duò rù mán huāng”， zhè cái shǐ shì rén duì wú gē guā mù xiāng kàn。
　　《 zhēn là fēng tǔ jì》 duì dāng dài jí xiàn dài yán jiū zhēn là jí wú gē kū qǐ liǎo fēi cháng zhòng yào de zuò yòng。 shì xiàn cún yǔ zhēn là tóng shí dài zhě duì gāi guó de wéi yī jì lù。 qīng dài de《 sì kù quán shū zǒng mù tí yào》 chēng cǐ shū“ wén yì pō wéi gāi shàn﹐ běn mò xiáng jù﹐ kě bǔ yuán shǐ yì jué。”。
　　
　　 chuàng zuò
　　
　　 yuán chéng zōng yuán zhēn yuán nián (1295 nián )， zhè jiāng wēn zhōu rén zhōu dá guān fèng mìng suí shǐ tuán qián wǎng zhēn là， shǐ tuán qǔ hǎi lù cóng wēn zhōu kāi yáng， jīng qī zhōu yáng， zhàn chéng、 zhēn pú、 chá nán、 bàn lù cūn、 fó cūn（ pú tí sà zhōu）， héng dù dàn yáng zhì wú gē guó dēng 'àn。 zhōu dá guān dòu liú yuē yī nián hòu yú 1296 nián 7 yuè huí zhōng guó。 huí guó hòu yǐ yóu jì xíng shì chuàng zuò liǎo《 zhēn là fēng tǔ jì》。
　　
　　 nèi róng
　　
　　《 zhēn là fēng tǔ jì》 quán shū yuē 8500 zì。 shū zhōng yòu miáo huì zhēn là guó dū wú gē chéng de jiàn zhù hé diāo kè yì shù； xiáng xì xù shù liǎo dāng dì jū mín de shēng huó、 jīng jì、 wén huà xí sú、 yǔ yán； bìng jìzǎi liǎo zhēn là de shān chuān、 wù chǎn děng， qí zhōng hái jìzǎi liǎo dāng shí jū zhù zài zhēn là de hǎi wài huá rén de zhuàng kuàng， qí shí tā men bèi chēng wéi“ táng rén”。
　　 juàn shǒu shì“ zǒng xù”﹐ qí tā nèi róng fēn 40 zé： chéng guō、 gōng shì、 fú shì、 guān shǔ、 sān jiào、 rén wù、 chǎn fù、 shì nǚ、 nú bì、 yǔ yán、 yě rén、 wén zì、 zhēngshuò shí xù、 zhēng sòng、 bìng là、 sǐ wáng、 gēngzhòng、 shān chuān、 chū chǎn、 mào yì、 yù dé táng huò、 cǎo mù、 fēi niǎo、 zǒu shòu、 shū cài、 yú lóng、 yùn niàng、 yán cù jiàng qū、 sāng cán、 qì yòng、 chē jiào、 zhōu jí、 shǔ jùn、 cūn luò、 qǔ dǎn、 yì shì、 zǎo yù、 liú yù、 jūn mǎ、 guó zhù chū rù。
　　《 zhēn là fēng tǔ jì》 de jìzǎi nèi róng xiáng xì bìng xiáng shí kě kào， hěn yòu lì shǐ yán jiū de jià zhí。
　　 xiáng xì lì zǐ :《 zhēn là fēng tǔ jì》 xiáng xì de jì lù liǎo dāng shí 60 duō gè jiǎn bù zhài yǔ cí。
　　 xiáng shí kě kào lì zǐ :《 zhēn là fēng tǔ jì》 zhōng de“ gēngzhòng” tiáo zài :“ dà dǐ yī suì zhōng﹐ kě sān sì fān shōu zhǒng。 gài sì shí cháng rú wǔ liù yuè tiān﹐ qiě bù shí shuāng xuě gù yě。 qí dì bàn nián yòu yǔ﹐ bàn nián jué wú， zì sì yuè zhì jiǔ yuè﹐ měi rì xià yǔ﹐ wǔ hòu fāng xià” jù hòu lái kǎo zhèng， què shí zhēn shí de jì lù liǎo jiǎn bù zhài de qì hòu。
　　 ér yǐ“ chéng guō” tiáo duì wú gē chéng de miáo shù﹐ hòu lái jīng duō wèi xué zhě shí dì kān cè， zhèng shí wú wù， yě què dìng liǎo zhōu dá guān què shí dào guò zhēn là。
　　
　　 bǎn běn
　　
　　《 zhēn là fēng tǔ jì》 chū bǎn hòu shòu dào zhòng shì， zhōng guó zì míng dài kāi shǐ jiù yòu gè zhǒng kān běn：
　　 bǎi chuān xué hǎi běn
　　 gǔ jīn shuō hǎi běn
　　 lì dài xiǎo shǐ běn
　　 gǔ jīn tú shū jí chéng běn
　　 xiāng yàn cóng shū běn
　　 sì kù quán shū běn
　　
　　 fān yì běn
　　
　　19 shì jì chū qī。 fǎ guó kāi shǐ rù qīn zhōng nán bàn dǎo﹐ cǐ shū shǐ wéi xī fāng hàn xué jiā men suǒ zhù yì。《 zhēn là fēng tǔ jì》 xiān hòu yòu fǎ wén、 rì wén、 yīng wén、 jiǎn bù zhài wén hé dé wén fān yì běn：
　　1819 nián fǎ guó de J.P.A. léi mù shā shǒu xiān jiāng cǐ shū yì chéng fǎ wén
　　1902 nián bó xī hé fǎ wén fān yì běn。
　　1936 nián sōng fēng jū zhù rén rì yì běn。
　　1951 nián gēn jù bó xī hé yí zuò zhěng lǐ chū bǎn de《 zēng dìng běn zhēn là fēng tǔ jì jiān zhù》： MémoiressurlescoutumesduCambodge,récitdeTcheouTa-Kouanvers1300,traduitparPaulPelliot,1951
　　1967 nián D.P.Gilman gēn jù bó xī hé 1902 nián yì běn fān yì chéng yīng wén。
　　1971 nián jiǎn bù zhài zuò jiā lǐ tiān dīng fān yì de《 zhēn là fēng tǔ jì》 jiǎn bù zhài wén bǎn zài jīn biān chū bǎn。
　　2001 nián yīng yì běn： ZhouDaguan,TheCustomsofCambodia,transl.byMichaelSmithies,Bangkok:TheSiamSo
　　ciety,2001
　　2006 nián dé běn yì： ChouTa-Kuan:SitteninKambodscha.ÜberdasLebeninAngkorim13.Jahrhundert.KellerundYamada.2.Auflage.AngkorVerlag,Frankfurt2006.ISBN3-936018-42-1.
　　2007 nián yīng yì běn： ZhouDaguan,ARecordofCambodia:Thelandanditspeople,trans.byPeterHarris.ChiangMai:SilkwormBooks,2007.
　　
　　 yán jiū shū jí
　　
　　《 zhēn là fēng tǔ jì jiān zhù》 bó xī hé zhù féng chéng jūn yì zhōng huá shū jú 1957 nián
　　《 zhēn là fēng tǔ jì yán jiū》， zuò zhě chén zhèng xiáng jiào shòu， xiāng gǎng zhōng wén dà xué kān bù， 1975 nián chū bǎn。
　　《 zhēn là fēng tǔ jì jiàozhù》， zuò zhě jīn róng huá jiào shòu， chū bǎn shè tái wān tái běi zhōng huá shū jú， 1976 nián chū bǎn。
　　《 zhēn là fēng tǔ jì jiàozhù》， zuò zhě xià nài jiào shòu， chū bǎn shè běi jīng zhōng huá shū jú， 1981 nián chū bǎn。 ISBN7101020283/K

　　《 yuè yáng fēng tǔ jì》 shì fàn zhì míng yǐ xuān dé láng zhé jiān yuè zhōu shāng shuì shí suǒ zuò。 bù fēn mén mù， suí shì zài jì。 yú jùn xiàn yán gé、 shān chuān gǎi yì、 gǔ jì cún wáng， kǎo zhèng tè xiáng。 qí tā yì wén yì shì， yì pō zī cǎi zé， xù shù yóu wéi yǎ jié。 zài sòng rén fēng shì shū zhōng， kě wèi jiā běn yǐ。

　　1088 nián， dān 'è zuò《 wú zhōng shuǐ lì shū》 shì wéi yòu guān tài hú shuǐ lì de zuì zǎo shuǐ lì zhù zuò。
　　《 wú zhōng shuǐ lì shū》 yī juàn， sòng dān 'è zhuàn， è zì jì yǐn， yí xīng rén。 jiā yòu sì nián jìn shì， ōu yáng xiū zhī jǔ shí suǒ qǔ shì yě。 dé dì yǐ hòu， bù jiù guān， dú liú xīn yú wú zhōng shuǐ lì。 cháng dú chéng xiǎo zhōu， wǎng lái yú sū zhōu、 cháng zhōu、 hú zhōu zhī jiān， jīng sān shí yú nián。 fán yī gōu yī dòu， wú bù zhōu lǎn qí yuán liú， kǎo jiū qí xíng shì。 yīn yǐ suǒ yuè lì， zhù wèicǐ shū。 yuán yòu liù nián， sū shì zhī háng zhōu rì， cháng wéi zhuàng jìn yú cháo。 huì shì wéi lǐ dìng、 shū dàn suǒ hé， dài fù yù shǐ tái jū zhì， qí yì suì qǐn。 míng yǒng lè zhōng， xià yuán jí shū wú jiāng shuǐ mén， jùn yí xīng bǎi dòu， zhèng tǒng zhōng， zhōu chén xiū zhù lì、 yáng 'èr bà， jiē yòng 'è shuō。 jiā jìng zhōng， guī yòu guāng zuò《 sān wú shuǐ lì lù》， zé chēng zhì tài hú bù ruò zhì sōng jiāng， è yù xiū wǔ yàn， kāi jiā zhù gān dòu yǐ jué xī lái zhī shuǐ， shǐ bù rù tài hú， bù zhī yáng zhōu sǒu zé， tiān suǒ yǐ zhū dōng nán zhī shuǐ yě。 shuǐ wèimín zhī hài， yì wèimín zhī lì。 jīn yǐ rén lì 'è zhī， jiù shǐ tài hú qián kū， yú mín qǐ wéi lì zāi！ qí shuō shāo yǔ 'è yì。 gài suì yuè mián miǎo， líng gǔ biàn qiān， dì xíng jīn gǔ yì yí， gè jù suǒ jiàn yǐ wéi lùn。 yào zhī jiù fǎ wèi kě quán zhí， yì wèi kě quán fèi， zài suí shí xiāo xī zhī 'ěr。《 sū shì jìn shū zhuàng》 zài《 dōng pō jí》 wǔ shí jiǔ juàn zhōng， cǐ shū jí fù qí hòu。 shū zhōng yòu“ bìng tú yǐ jìn” zhī yǔ， ér yú qí shàng。 jiā tiē huáng yún：“ qí tú huà dé cǎo lüè， wèi gǎn jìn shàng， qǐ xià yòu sī jì huì dān 'è bié huà。” cǐ běn shān cǐ tiē huáng， wéi cún“ bié huà” èr zì， zì wéi yīháng。 gài cǐ shū jiǔ wú zhuān kè， zhì shū cóng《 dōng pō jí》 zhōng lù chū， cǐ běn yòu cóng zhì shū lù chū， gù niǎn zhuǎn chuǎn lòu rú shì yě。

　　zhè shì yī běn zhuī shù běi sòng dū chéng dōng jīng kāi fēng fǔ chéng shì fēng mào de zhù zuò。 sòng mèng yuán lǎo zhuàn。 yuán lǎo hào yōu lán jū shì﹐ yuán míng mèng yuè﹐ céng rèn kāi fēng fǔ yí cáo﹐ shì běi sòng bǎo hé diàn dà xué shì lǐng dū shuǐ﹑ jiāng zuò 'èr jiān shì wù mèng chāng líng de zú rén﹐ jū lǐ jí qí yú shì lǚ jù bù xiáng。 tā shēng yú běi sòng mò nián﹐ chóng níng 'èr nián (1103) suí qí fù dào dōng jīng﹐ zhì jiàn yán yuán nián (1127) běi sòng fù wáng hòu nán táo﹐ zài dōng jīng gòng shēng huó liǎo 'èr shí sān nián。 wǎn nián zhuī yì xī rì jiù jīng de fán shèng﹐ xiě chéng《 dōng jīng mèng huá lù》 shí juàn﹐ lù nèi fēn bié jìzǎi﹕ dōng jīng chéng chí﹑ hé dào﹑ gōng jué﹑ yá shǔ﹑ sì guān﹑ qiáo xiàng﹑ wǎ shì﹑ gòu lán﹑ yǐ jí cháo tíng diǎn lǐ﹑ suì shí jié lìng﹑ fēng tǔ xí sú﹑ wù chǎn shí hǎo﹑ zhū jiē yè shì﹐ fǎn yìng chū dāng shí dū chéng guān﹑ sī shǒu gōng yè zuōfáng﹑ shāng yè﹑ wén huà﹑ jiāo tōng de fā dá qíng kuàng hé dōng jīng de fēng mào。
　　《 dōng jīng mèng huá lù》 suǒ jì dà duō shì sòng huī zōng chóng níng dào xuān hé（ yī yī èr～ yī yī 'èr wǔ） nián jiān běi sòng dū chéng dōng jīng kāi fēng de qíng kuàng， dà zhì bāo kuò zhè jǐ fāng miàn de nèi róng： jīng chéng de wài chéng、 nèi chéng jí hé dào qiáo liáng、 huáng gōng nèi wài guān shǔ yá mén de fēn bù jí wèi zhì、 chéng nèi de jiē xiàng fāng shì、 diàn pū jiǔ lóu， cháo tíng cháo huì、 jiāo jì dà diǎn， dōng jīng de mín fēng xí sú、 shí lìng jié rì， dāng shí de yǐn shí qǐ jū、 gē wǔ bǎi xì děng děng， jīhū wú suǒ bù bāo。 yǔ tóng shí dài de huà jiā zhāng zé duān suǒ zuò de 「 qīng míng shàng hé tú 」 yī yàng， wèiwǒ men miáo huì liǎo zhè yī lì shǐ shí qī jū zhù zài dōng jīng de shàng zhì wáng gōng guì zú、 xià jí shù mín bǎi xìng de rì cháng shēng huó qíng jǐng， shì yán jiū běi sòng dū shì shè huì shēng huó、 jīng jì wén huà de yī bù jí qí zhòng yào de lì shǐ wén xiàn。
　　 zuò zhě hái yòng dà liàng de bǐ mò﹐ jì lù liǎo dāng shí dōng jīng mín jiān hé gōng tíng de“ bǎi yì”﹐ bìng bì《 jīng wǎ jì yì》 yī mù﹐ xiáng shù liǎo gòu lán zhū péng de shèng kuàng﹐ jí gè yì rén de zhuān cháng。 gāi shū duì gōng tíng jiào fāng﹑ jūn jí﹑ nán nǚ yuègōng﹑ qí shǒu﹑ qiú duì yě zuò liǎo miáo huì﹐ tè bié shì chūn rì gōng tíng nǚ zǐ mǎ qiú duì zài bǎo jīn lóu xià de xiàn yì﹐ hái yòu huǒ yào yìng yòng yú“ shén guǐ”﹑“ yǎ zá jù” zhōng zēng jiā xiào guǒ děng﹐ gěi zhōng guó“ bǎi yì” shǐ shàng liú xià liǎo kě guì de jì lù。 shū zhōng guān yú zhū gōng diào de yuān yuán﹐ zhū yì de míng chēng﹐ jiǎng shǐ﹑ xiǎo shuō de fēn lèi děng﹐ yě shòu dào yán jiū zhōng guó xìqǔ﹑ xiǎo shuō hé zá jì shǐ de xué zhě de zhòng shì。
　　 juàn bā jìzǎi： duān wǔ jié wù， bǎi suǒ、 ài huā、 yín yàng gǔ 'ér， huā huā qiǎo huà shàn， xiāng táng guǒ zǐ、 zòng xiǎo， bái tuán。 zǐ sū、 chāng pú、 mù guā、 bìng jiē róng qiē， yǐ xiāng yào xiānghè， yòng méi hóng xiá zǐ shèng guǒ。 zì wǔ yuè yī rì jí duān wǔ qián yī rì， mài táo、 liǔ、 kuí huā、 pú yè、 fó dào 'ài。 cì rì jiā jiā pū chén yú mén shǒu， yǔ wǔ sè shuǐ tuán、 chá jiǔ gòngyǎng。 yòu dīng 'ài rén yú mén shàng， shì shù dì xiāng yàn shǎng。
　　《 dōng jīng mèng huá lù》 suǒ chuàng lì de tǐ cái﹐ wéi yǐ hòu《 dū chéng jì shèng》﹑《 mèng liáng lù》﹑《 wǔ lín jiù shì》﹑《 rú mèng lù》﹑《 xù dōng jīng mèng huá lù》 děng shū suǒ yán yòng。 1956 nián﹐ shàng hǎi gǔ diǎn wén xué chū bǎn shè céng chū bǎn liǎo《 dōng jīng mèng huá lù》 de biāo diǎn běn。
　　 mèng yuán lǎo， shēng píng shì jì bù jiàn tā shū jìzǎi。 xiàn zài jǐn néng jù qí zì zhuàn de《 dōng jīng mèng huá lù》 xù， liǎo jiě qí shēng píng dà gài。
　　 mèng yuán lǎo zài xù zhōng shuō， zì yòu suí fù qīn huàn yóu nán běi。 sòng huī zōng chóng níng guǐ wèi（ yī yī sān）， lái dào jīng shī， jū zhù zài chéng xī de jīn liáng qiáo xī jiā dào zhī nán。 zài jīng chéng zhōng， mèng yuán lǎo zhú jiàn zhǎngdà chéng rén。 chéng nián hòu， mèng yuán lǎo shì fǒu zuò guò guān， tā zài xù zhōng yǔ yān bù xiáng， hòu rén pō duō cāi cè。 rú qīng dài cáng shū jiā cháng mào lái yǐ wéi mèng yuán lǎo kě néng jiù shì wéi sòng huī zōng dū zào gèn yuè de mèng kuí。 lǐ yóu shì：《 mèng huá lù》 biàn lù dōng jīng zhī míng shèng jiā jǐng， ér yú gèn yuè què yī zì bù tí。 gèn yuè shì huī zōng xuān hé shí dōng jīng biàn dū de yī dà míng shèng， huī zōng wéi zào gèn yuè， zhuān mén zhǐ fā huā shí gāng， qióng shē jí yù， láo mín shāng cái， zhí jiē dǎo zhì fāng là qǐ yì。 nèi yōu gāng píng xī， wài huàn jiē zhǒng 'ér lái， běi sòng miè wáng， shēng líng tú tàn， fán huá zhī dōng jīng suì chéng huá xū yī mèng。 suī shuō mèng kuí zhǐ shì gèn yuè de dū zào guān， dàn yě nán táo zuì zé。 gù 'ér zài xiě cǐ shū shí jì bù gǎn tí jí gèn yuè， yě yǐn mán liǎo zì jǐ de zhēn míng。 cháng mào lái de cāi cè bìng wú què shí de gēn jù。 dàn cóng běn shū de nèi róng lái kàn， zuò zhě shí fēn shú xī dōng jīng de gōng tíng shēng huó， qí shēnfèn zhí wù kě xiǎng 'ér zhī。 jìn guǎn zuò zhě zài shū mò de 'àn yǔ zhōng shuō：「 fán dà lǐ yǔ jìn zhōng jié cì， dàn cháng jiàn xí 'àn， yòu bù zhī guǒ wéi rú hé。」 yī bān yǐ wéi zhè zhǐ shì tōng cháng de qiān yuē zhī cí， yě kě néng shì zuò zhě jiè yǐ yǐn bì shēn fēn zhī yán。 huò xǔ mèng yuán lǎo céng rèn xiǎo jīng guān， gù shú xī huáng gōng nèi fǔ de qíng kuàng。 bǐ zhě jí qǔ cǐ shuō。 dāng rán， yě yòu yán jiū zhě jù cǐ zuò chū bù tóng de pàn duàn， rèn wéi ruò wú shì shí yǐ jù， jǐn yǐ cāi cè nán xià dìng lùn。
　　 běi sòng mò nián， jīn jūn dà jǔ nán xià， kāi fēng shù cì bèi wéi。 jìng kāng guǐ wèi（ yī yī 'èr liù）， huī zōng、 qīn zōng bèi jīn jūn lǔ qù běi fāng， shǐ chēng「 jìng kāng zhī nán」。 dì 'èr nián， mèng yuán lǎo lí kāi dōng jīng kāi fēng nán xià， bì dì jiāng zuǒ， suì zhōng lǎo cǐ shēng。 mèng yuán lǎo zú yú sòng gāo zōng shào xīng shí qī nián（ yī yī sì qī） yǐ hòu， zhōng nián zài liù shí suì shàng xià， jù tǐ shí jiān yǐ bù kě kǎo。
　　 jìng kāng zhī nán， zhōng yuán rén shì dà duō suí cháo tíng nán xià， bì dì liǎng zhè， gù guó gù xiāng zhī sī shí kè yíng rào xīn tóu。 sòng rén zhōu huī《 qīng bō bié zhì》 shuō「 shào xīng chū， gù lǎo xián zuò bì tán jīng shī fēng wù」。 mèng yuán lǎo bì dì jiāng nán de shù shí nián jiān， jì mò shī luò zhōng yě shí cháng 'àn xiǎng dāng nián dōng jīng fán huá， xīn zhōng wú xiàn chóu chàng。 mèng yuán lǎo zài yǔ nián qīng rén tán jí dōng jīng dāng shí fán huá， nián qīng rén「 wǎng wǎng wàng shēng bù rán」。 wèile bù shǐ tán lùn dōng jīng fēng sú zhě shī yú shì shí， ràng hòu rén kāi juàn néng dǔ dōng jīng dāng shí zhī shèng kuàng， gù 'ér mèng yuán lǎo zài chàng rán zhōng tí bǐ zhuī yì dōng jīng dāng nián fán huá， biān cì chéng jí， yú nán sòng shào xīng shí qī nián zhuàn chéng《 dōng jīng mèng huá lù》。
　　《 dōng jīng mèng huá lù》 suǒ jì dà duō shì sòng huī zōng chóng níng dào xuān hé（ yī yī èr～ yī yī 'èr wǔ） nián jiān běi sòng dū chéng dōng jīng kāi fēng de qíng kuàng， dà zhì bāo kuò zhè jǐ fāng miàn de nèi róng： jīng chéng de wài chéng、 nèi chéng jí hé dào qiáo liáng、 huáng gōng nèi wài guān shǔ yá mén de fēn bù jí wèi zhì、 chéng nèi de jiē xiàng fāng shì、 diàn pū jiǔ lóu， cháo tíng cháo huì、 jiāo jì dà diǎn， dōng jīng de mín fēng xí sú、 shí lìng jié rì， dāng shí de yǐn shí qǐ jū、 gē wǔ bǎi xì děng děng， jīhū wú suǒ bù bāo。 yǔ tóng shí dài de huà jiā zhāng zé duān suǒ zuò de「 qīng míng shàng hé tú」 yī yàng， wèiwǒ men miáo huì liǎo zhè yī lì shǐ shí qī jū zhù zài dōng jīng de shàng zhì wáng gōng guì zú、 xià dōng jīng mèng huá lù》 suǒ jì dà duō shì sòng huī zōng chóng níng dào xuān hé（ yī yī èr～ yī yī 'èr wǔ） nián jiān běi sòng dū chéng dōng jīng kāi fēng de qíng kuàng， dà zhì bāo kuò zhè jǐ fāng miàn de nèi róng： jīng chéng de wài chéng、 nèi chéng jí hé dào qiáo liáng、 huáng gōng nèi wài guān shǔ yá mén de fēn bù jí wèi zhì、 chéng nèi de jiē xiàng fāng shì、 diàn pū jiǔ lóu， cháo tíng cháo huì、 jiāo jì dà diǎn， dōng jīng de mín fēng xí sú、 shí lìng jié rì， dāng shí de yǐn shí qǐ jū、 gē wǔ bǎi xì děng děng， jīhū wú suǒ bù bāo。 yǔ tóng shí dài de huà jiā zhāng zé duān suǒ zuò de「 qīng míng shàng hé tú」 yī yàng， wèiwǒ men miáo huì liǎo zhè yī lì shǐ shí qī jū zhù zài dōng jīng de shàng zhì wáng gōng guì zú、 xià jí shù mín bǎi xìng de rì cháng shēng huó qíng jǐng， shì yán jiū běi sòng dū shì shè huì shēng huó、 jīng jì wén huà de yī bù jí qí zhòng yào de lì shǐ wén xiàn。 jí shù mín bǎi xìng de rì cháng shēng huó qíng jǐng， shì yán jiū běi sòng dū shì shè huì shēng huó、 jīng jì wén huà de yī bù jí qí zhòng yào de lì shǐ wén xiàn。

　　sòng lǐ gé fēi zuò。 luò liǎo yáng shì běi sòng xī jīng， fán huá yì cháng， cǐ jì， jì shù。 qí qīn lì de míng yuán shí jiǔ chù， suǒ jì pǔ shí wú huá， xiě liǎo gè yuán de dà tǐ bù jú hé jiàn zhù， jì yòu fù zhèng gōng yuán、 dǒng shì xī yuán、 dǒng shì dōng yuán、 huán xī、 liú shì yuán、 cóng chūn yuán、 tiān wáng yuàn huā yuán zǐ、 guī rén yuán、 miáo shuài yuàn、 zhào hán wáng yuán、 lǐ shì rén fēng yuán、 sōng dǎo、 dōng yuán、 zǐ jīn tái zhāng shì yuán、 shuǐ běi hú shì yuán、 dà zì sì yuán、 dú lè yuán、 hú yuán、 lǚ wén mù yuán。 rán 'ér， zuò zhě xiě yuán lín de zhù zhǐ bìng fēi mó shān fàn shuǐ， gē wǔ shēng píng， ér shì zhǐ chū， yuán pǔ de xīng shuāi， xiàng zhēng luò yáng de shèng shuāi， luò yáng de shèng shuāi， yòu guān xì zhe tiān xià de zhì luàn。 zuò zhě yào dāng zhèng zhě jìn xīn guó shì， fǒu zé， biàn bǎo bù zhù yuán lín zhī lè。 cǐ jì suǒ zuò 30 nián hòu， zhōng yuán lún xiàn， yìn zhèng liǎo zuò zhě de yù yán， zhè yě zhèng shì《 luò yáng míng yuán jì》 de jià zhí suǒ zài。
　　
　　《 luò yáng míng yuán jì》 de zuò zhě lǐ gé fēi， wéi běi sòng zhù míng xué zhě hé wén xué jiā， zhù míng nǚ cí rén lǐ qīng zhào zhī fù。 tā céng rèn guó zǐ jiān bó shì děng zhí， sòng huī zōng shí， yīn yǔ sī mǎ guāng yī qǐ bèi dìng wéi“ yuán yòu dǎng rén” ér bà guān， suí hòu tuì jū luò yáng， mù dǔ luò yáng yuán lín zhī shèng， ér zhù chéng《 luò yáng míng yuán jì》 yī shū。 gāi shū jì luò yáng míng yuán shí jiǔ gè。
　　
　　 fù zhèng gōng yuán： yuán nèi jiàn yòu jiǎ shān、 xiǎo qiáo、 xuān、 tái、 tíng、 táng， jǐng sè yōu měi。 dǒng shì dōng yuán： luò yáng fù háo dǒng shì suǒ jiàn， nèi yòu dà chí， shuǐ zhū sì jiàn， kōng qì qīng xīn， zuì jiǔ zhī rén， zhì cǐ lì xǐng， gù chēng“ xǐng jiǔ chí”。 cóng chūn yuán： wéi shào yōng suǒ yòu， dì chù luò shuǐ zhī nán， nèi yòu cóng chūn tíng、 xiān chūn tíng děng。 dēng xiān chūn tíng， běi wàng luò shuǐ xī lái， zhí pū“ tiān jīn qiáo”， hōng míng zhī shēng， yuǎn wén shù shí lǐ。 miáo shuài yuán： nèi yòu liǎng kē qī yè shù， jiē gāo bǎi yú chǐ， liǎng zuò jiǎ shān， wàn zhū cuì zhú cōng lóng fán mào。 hú shì yuán： zài māng shān zhī lù， shuǐ jīng qí bàng， nèi yòu tái xiè huā mù， dēng tái 'ér wàng， kě yuǎn tiào bǎi yú lǐ。 huán xī yuán： nèi yòu huá tíng、 liáng xiè， jiē yóu shuǐ huán rào， gù míng huán xī。 liáng xiè nán yòu duō jǐng lóu， kě wàng sōng shān、 lóng mén； xiè běi yòu fēng yuè tái， běi wàng gōng jué lóu diàn； xī yòu jǐn tīng、 xiù yě tái， sōng guì huā mù shù qiān zhū。 liáng xiè、 jǐn tīng， qí xià kě zuò shù bǎi rén，“ hóng dà zhuàng lì， luò zhōng wú yú zhě”。 tiān wáng yuàn huā yuán zǐ： bù jiàn chí、 tíng， dú yòu mǔ dān shù shí wàn zhū， huā kāi shí xī yǐn quán chéng zhī rén qián lái yóu shǎng。 zài rú guī rén yuán： qí běi bù yòu mǔ dān、 sháo yào qiān zhū， zhōng bù yòu zhú bǎi mǔ， nán bù táo lǐ chéng lín。 rú cǐ děng děng。
　　
　　 zhè xiē yuán lín zhī suǒ yǐ chēng wéi“ míng yuán”， chú gè yòu gè de yuán lín tè sè wài， hái yīn wéi tā men wǎng wǎng yǔ dāng shí de míng rén yòu guān。 rú fù zhèng gōng yuán wéi zǎixiàng fù bì de zhái yuán； miáo shuài yuán yuán wéi sòng tài zǔ shí zǎixiàng wáng pǔ de zhái yuán， hòu guī miáo shì suǒ yòu； zhào hán wáng yuán shì zǎixiàng zhào pǔ de zhái yuán； sōng dǎo yuán wéi sòng zhēn zōng shí zǎixiàng lǐ yuán de gù yuán， hòu wéi wú shì gòu dé； dōng yuán wéi míng xiāng wén yàn bó de huā yuán； guī rén yuán shì lǐ shì láng de zhái yuán， jīng kǎo zhèng cǐ“ lǐ shì láng” yìng jí wéi《 xù zī zhì tōng jiàn cháng biān》 zuò zhě lǐ dào； ér rén fēng yuán， jí wéi lǐ gé fēi de zhái yuán。 zhè lǐ yòu dāng shí luò yáng zuì wán bèi de huā huì pǐn zhǒng， lǐ gé fēi cháng yāo míng liú yǎ shì， shǎng huā fù shī， zuì hòu huì biān chéng yī bù shī jí。
　　
　　《 luò yáng míng yuán jì》 zhōng suǒ jìzǎi de míng yuán zhī guān， yìng tuī sī mǎ guāng de dú lè yuán。 jù sī mǎ guāng xiě de《 dú lè yuán jì》 jiè shào， cǐ yuán zhàn dì 'èr shí mǔ， yuán zhōng yòu cáng shū wǔ qiān juàn de dú shū táng。 táng běi yòu dà chí， chí zhōng zhù dǎo， huán dǎo zhǒng zhú yī juàn； chí běi yòu zhú zhāi， tǔ qiáng máo dǐng； dú shū táng nán miàn yòu nòng shuǐ xuān， xuān nèi yòu shuǐ chí， cóng 'àn qú yǐn shuǐ rù chí， nèi qú fēn chéng wǔ gǔ， yòu chēng“ hǔ zhǎo quán”； chí shuǐ guò xuān hòu chéng liǎng tiáo xiǎo xī， liú rù běi bù dà chí。 cǐ wài， biàn shì dà piàn de yào pǔ hé huā pǔ。 sū shì《 sī mǎ jūn shí dú lè yuán》 miáo shù gāi yuán yún：“ qīng shān zài wū shàng， liú shuǐ zài wū xià。 zhōng yòu wǔ mǔ yuán， huā zhú xiù 'ér yě。 huā xiāng xí zhàng jù， zhú sè qīn zhǎn jiǎ。 zūn jiǔ lè yú chūn， qí jú xiāo cháng xià。” dú lè yuán suǒ zài de wèi zhì， àn zhào《 dú lè yuán jì》 suǒ jì zài“ zūn xián fāng běi”， jí jīn 'ān lè zhèn jūn tún cūn yī dài。 dàn qīng dài jǐ bù《 luò yáng xiàn zhì》 jūn jìzǎi， sī mǎ guāng de dú lè yuán zài wàn 'ān shān xià、 yī shuǐ zhī bīn de sī mǎ jiē cūn（ yuán míng wēn gōng lǐ， jīn shǔ yǎn shī zhū gé zhèn）， gāi cūn zhōng hái liú yòu shù tōng qīng dài shí bēi， jìzǎi cǐ cūn wéi dú lè yuán suǒ zài dì。
　　
　　 sòng shí luò yáng， míng yuán xiāng wàng， mào lín bì tiān， fán huā fù dì， xiǎo qiáo liú shuǐ， qū jìng tōng yōu， sī mǎ guāng《 kàn huā》 shī yún“ luò yáng xiāng wàng jìn míng yuán， qiáng wài huā shèng qiáng lǐ kàn”； shào yōng《 chūn rì dēng shí gé》 yún：“ mǎn luò chéng zhōngjiàng xiāng jiā， guǎng zāi táo lǐ zuò shēng yá。 nián nián 'èr yuè píng gāo chù， bù jiàn rén jiā zhǐ jiàn huā。” kě xī， běi sòng mò nián， jīn bīng nán fàn， luò yáng míng yuán huà wéi jiāo tǔ。 nán sòng shào bó（ shào yōng zhī sūn） dú《 luò yáng míng yuán jì》 hòu， tòng kū liú tì， tā wéi gāi shū suǒ xiě hòu jì yún：“ luò yáng míng gōng qīng yuán lín， wéi tiān xià dì yī。 jìng kāng hòu， zhù róng huí lù， jìn qǔ yǐ qù yǐ！”

　　guì lín shǐ dì mín qíng zhù zuò。 táng cháo mò xiū fú zhuàn。 zuò zhě céng rèn róng zhōu cì shǐ， liú xīn shōu jí qí guān shèng jì， guī xiāng hòu jiāng suǒ zhǎng wò de zī liào zhěng lǐ biān pái， yú táng guāng huà 'èr nián（ gōng yuán 899 nián） chéng shū。 jìzǎi guì lín dì qū de fú bō miào děng míng shèng gǔ jì、 rén wù zhǎng gù、 dì lǐ shān chuān、 mín zú fēng qíng。 yuán shū yǐ yì， jīn cún shū qīng rén cóng《 yǒng lè dà diǎn》 zhōng ji chū de。