《 lùn yǔ》 shì rú jiā xué pài de jīng diǎn zhù zuò, yóu kǒng zǐ de dì zǐ jí qí zài chuán dì zǐ biān zuǎn 'ér chéng。 tā yǐ yǔ lù hé duì huà wén tǐ, jì lù liǎo kǒng zǐ hé tā de dì zǐ yán xíng, jí zhōng fǎn yìng liǎo kǒng zǐ de zhèng zhì zhù zhāng、 lún lǐ sī xiǎng、 dào dé guān niàn jí jiào yù yuán zé。 tōng xíng běn《 lùn yǔ》 gòng 'èr shí piān。 lùn yǔ de yǔ yán jiǎn jié jīng liàn , hán yì shēn kè , qí zhōng yòu xǔ duō yán lùn zhì jīn réng bèi shì rén shì wéi zhì lǐ。
《 lùn yǔ》 shǒu chuàng yǔ lù zhī tǐ。 hàn yǔ wén zhāng de diǎn fàn xìng yě fā yuán yú cǐ。《 lùn yǔ》 yī shū bǐ jiào zhōng shí dì jì shù liǎo kǒng zǐ jí qí dì zǐ de yán xíng, yě bǐ jiào jí zhōng dì fǎn yìng liǎo kǒng zǐ de sī xiǎng。 rú jiā chuàng shǐ rén kǒng zǐ de zhèng zhì sī xiǎng hé xīn shì “ rén ”、“ lǐ”、“ yì”。
《 lùn yǔ》 yǐ jì yán wéi zhù ,“ lùn” shì lùn zuǎn de yì sī,“ yǔ” shì huà yǔ, jīng diǎn yǔ jù, zhēn yán,“ lùn yǔ” jí shì lùn zuǎn( xiān shī kǒng zǐ de) yǔ yán。《 lùn yǔ》 chéng yú zhòng shǒu , jì shù zhě yòu kǒng zǐ de dì zǐ , yòu kǒng zǐ de zài chuán dì zǐ , yě yòu kǒng mén yǐ wài de rén , dàn yǐ kǒng mén dì zǐ wéi zhù .
zuò wéi yī bù yōu xiù de yǔ lù tǐ sǎnwén jí, tā yǐ yán jiǎn yì gāi、 hán xù juàn yǒng de yǔ yán, jì shù liǎo kǒng zǐ de yán lùn。《 lùn yǔ》 zhōng suǒ jì kǒng zǐ xún xún shàn yòu de jiào huì zhī yán, huò jiǎn dān yìng dá, diǎn dào jí zhǐ; huò qǐ fā lùn biàn, kǎn kǎn 'ér tán; fù yú biàn huà, wěi wěi dòng rén。
《 lùn yǔ》 yòu shàn yú tōng guò shén qíng yǔ tài de miáo xiě, zhǎn shì rén wù xíng xiàng。 kǒng zǐ shì《 lùn yǔ》 miáo shù de zhōng xīn,“ fū zǐ fēng cǎi, yì yú gé yán”(《 wén xīn diāo lóng zhēng shèng》); shū zhōng bù jǐn yòu guān yú tā de yí tài jǔ zhǐ de jìng tài miáo xiě, ér qiě yòu guān yú tā de gè xìng qì zhì de chuán shén kè huà。 cǐ wài, wéi rào kǒng zǐ zhè yī zhōng xīn,《 lùn yǔ》 hái chéng gōng dì kè huà liǎo yī xiē kǒng mén dì zǐ de xíng xiàng。 rú zǐ lù de shuài zhí lǔ mǎng, yán yuān de wēn yǎ xián liáng, zǐ gòng de cōng yíng shàn biàn, céng xī de xiāo sǎ tuō sú děng děng, dū chēng dé shàng gè xìng xiān míng, néng gěi rén liú xià shēn kè yìn xiàng。 kǒng zǐ yīn cái shī jiào, duì yú bù tóng de duì xiàng, kǎo lǜ qí bù tóng de sù zhì、 yōu diǎn hé quē diǎn、 jìn dé xiū yè de jù tǐ qíng kuàng, jǐyǔ bù tóng de jiào huì。 biǎo xiàn liǎo huì rén bù juàn de kě guì jīng shén。 jù《 yán yuān》 zài, tóng shì dì zǐ wèn rén, kǒng zǐ yòu bù tóng de huí dá, dá yán yuān“ kè jǐ fù lǐ wéi rén”, dá zhòng gōng“ jǐ suǒ bù yù, wù shī yú rén”, dá sī mǎ zhōng“ rén zhě qí yán yě rèn”。 yán yuān xué yǎng gāo shēn, gù dá yǐ“ rén” xué gāng lǐng, duì zhòng gōng hé sī mǎ zhōng zé dá yǐ xì mù。 yòu rú, tóng shì wèn“ wén sī xíng zhū?” kǒng zǐ dá zǐ lù:“ yòu fù mǔ zài, rú zhī hé qí wén sī xíng zhī!” yīn wéi“ yóu yě jiān rén, gù tuì zhī。” dá rǎn yòu:“ wén sī xíng zhī。” yīn wéi“ qiú yě tuì, gù jìn zhī。” zhè bù jǐn shì yīn cái shī jiào jiào yù fāng fǎ de wèn tí, qí zhōng hái bǎo hán kǒng zǐ duì dì zǐ de gāo dù de zé rèn xīn。
《 lùn yǔ》 shì míng liè shì jiè shí dà lì shǐ míng rén zhī shǒu de zhōng guó gǔ dài sī xiǎng jiā kǒng zǐ de mén rén jì lù kǒng zǐ yán xíng de yī bù jí zǐ, chéng shū yú zhàn guó chū qī。 yīn qín shǐ huáng - fén shū kēng rú, dào xī hàn shí qī jǐn yòu kǒu tóu chuán shòu jí cóng kǒng zǐ zhù zhái jiā bì zhōng suǒ dé de běn zǐ, jì yòu: lǔ rén kǒu tóu chuán shòu de《 lǔ lùn yǔ》 20 piān, qí rén kǒu tóu chuán shòu de《 qí lùn yǔ》 22 piān, cóng kǒng zǐ zhù zhái jiā bì zhōng fā xiàn de《 gǔ lùn yǔ》 21 piān。 xī hàn mò nián, dì shī zhāng yǔ jīng zhì《 lùn yǔ》, bìng gēn jù《 lǔ lùn yǔ》, cān zhào《 qí lùn yǔ》, lìng chéng yī lùn, chēng wéi《 zhāng hóu lùn》。 dōng hàn mò nián, zhèng xuán yǐ《 zhāng hóu lùn》 wéi yǐ jù, cān kǎo《 qí lùn yǔ》、《 gǔ lùn yǔ》, zuò《 lùn yǔ zhù》, shì wéi jīn běn《 lùn yǔ》。《 qí lùn yǔ》、《 gǔ lùn yǔ》 bù jiǔ wáng yì。 xiàn cún《 lùn yǔ》 gòng 20 piān, 492 zhāng, qí zhōng jì lù kǒng zǐ yǔ dì zǐ jí shí rén tán lùn zhī yǔ yuē 444 zhāng, jì kǒng mén dì zǐ xiāng hù tán lùn zhī yǔ 48 zhāng。
wǔ sì yùn dòng yǐ hòu,《 lùn yǔ》 zuò wéi fēng jiàn wén huà de xiàng zhēng bèi liè wéi pī pàn fǒu dìng de duì xiàng, ěr hòu suī yòu xīn rú xué de yán jiū yǔ méng shēng, dàn zài zhōng guó mín zhù gé mìng de dà bèi jǐng xià, rú jiā wén huà zài zhōng guó bìng wèi xíng chéng xīn de qì hòu。 shí dài de fā zhǎn, shè huì de qián jìn, bù néng bù shǐ rén men chóngxīn xuǎn zé xīn shēng de sī xiǎng wén huà, zhè jiù shì mǎ kè sī zhù yì zài zhōng guó de chuán bō yǐ jí shè huì zhù yì xīn wén huà de dàn shēng yǔ fā zhǎn。
rán 'ér, yán jùn de shì shí shì, yī gè xīn xíng de shè huì, tè bié shì dāng tā bù rù zhèng cháng fā zhǎn guǐ dào de shí hòu, bù néng bù duì zì jǐ de mín zú jīng shén jí chuán tǒng wén huà jìn xíng chóngxīn fǎn sī, zhè shì rèn hé yī gè shè huì zài qí zì shēn fā zhǎn guò chéng zhōng suǒ bù néng hū shì de zhòng yào huán jié。 tè bié shì mín zú wén huà de jīng cuì, gèng zhí dé rén men chóngxīn rèn shí, chóngxīn tàn suǒ。 zhè shǐ wǒ xiǎng dào rén lèi de gòng xìng yǔ gè xìng, wén huà de gòng xìng yǔ gè xìng, mín zú wén huà de biàn zhèng fǒu dìng běn xìng。 tóng shí, yě shǐ wǒ gǎn dào máo zé dōng“ gǔ wéi jīn yòng, yáng wéi zhōng yòng” sī xiǎng de jià zhí zhī suǒ zài。
shì shí shàng, dāng wǒ men bǎi tuō liǎo xíng 'ér shàng xué de sī wéi fāng shì, zhēn zhèng què lì wéi wù biàn zhèng de sī wéi fāng fǎ, bìng yòng tā pōu xī zhōng guó chuán tǒng wén huà de shí hòu, jiù huì fā xiàn qí zhōng de jīng huá,《 lùn yǔ》 biàn shì qí zhōng zhī yī。 bù kě fǒu rèn,《 lùn yǔ》 yòu zì jǐ de zāo pò huò xiāo jí zhī chù, dàn tā suǒ fǎn yìng chū lái de liǎng qiān duō nián qián de shè huì rén shēng jīng lùn, fù yòu zhé lǐ de míng jù zhēn yán, shì zhōng huá mín zú wén míng chéng dù de lì shǐ zhǎn shì。 jí shǐ jīn tiān chù zài gǎi gé kāi fàng、 jīng jì téng fēi、 wén huà fā zhǎn de shí dài dà cháo zhōng,《 lùn yǔ》 zhōng de xǔ duō sī xiǎng réng jù yòu yī dìng de jiè jiàn yì yì hé shí dài jià zhí。
kǒng zǐ jiǎn jiè
kǒng zǐ ( qián 551- qián 479) míng qiū, zì zhòng ní, yīng wén: Confucius。 xiōng dì páiháng dì 'èr , gù yě yòu rén chēng wéi kǒng 'èr , chūn qiū hòu qī lǔ guó rén, hàn zú。 gōng yuán qián 551 nián 9 yuè 28 rì( xià lì bā yuè 'èr shí qī rì) shēng yú lǔ guó zōu yì chāng píng xiāng( jīn shān dōng shěng qū fù shì dōng nán de lǔ yuán cūn); gōng yuán qián 479 nián 4 yuè 11 rì( nóng lì 'èr yuè shí yī rì) shì shì, xiǎng nián 72 suì, zàng yú qū fù chéng běi sì shuǐ zhī shàng, jí jīn rì kǒng lín suǒ zài dì。
tā de zǔ xiān shì sòng guó guì zú, dà yuē zài kǒng zǐ qián jǐ shì jiù méi luò liǎo。 kǒng zǐ nián qīng shí zuò guò jǐ rèn xiǎo guān, dàn tā yī shēng dà bù fēn shí jiān shì cóng shì jiào yù, xiāng chuán shōu dì zǐ duō dá sān qiān rén, xián rén 72, jiào chū bù shǎo yòu zhī shí yòu cái néng de xué shēng。 kǒng zǐ wéi chūn qiū mò qī sī xiǎng jiā、 jiào yù jiā, rú xué xué pài de chuàng shǐ rén, rèn lǔ guó sī kòu; hòu xié dì zǐ zhōu yóu liè guó; zuì zhōng fǎn lǔ, zhuān xīn zhí jiào。 zài shì shí yǐ bèi yù wéi“ tiān zòng zhī shèng”、“ tiān zhī mù duó”“ qiān gǔ shèng rén”, shì dāng shí shè huì shàng zuì bó xué zhě zhī yī, bìng qiě bèi hòu shì zūn wéi zhì shèng( shèng rén zhī zhōng de shèng rén)、 wàn shì shī biǎo。 yīn fù mǔ céng wéi shēng zǐ 'ér dǎo yú ní qiū shān, gù míng qiū, céng xiū《 shī》、《 shū》, dìng《 lǐ》、《 lè》, xù《 zhōu yì》, zuò《 chūn qiū》。 kǒng zǐ de sī xiǎng jí xué shuō duì hòu shì chǎn shēng liǎo jí qí shēn yuǎn de yǐng xiǎng。
“ lùn yǔ” zá tán
( yī)“ lùn yǔ” mìng míng de yì yì hé lái yóu
《 lùn yǔ》 shì zhè yàng yī bù shū, tā jìzǎi zhe kǒng zǐ de yán yǔ xíng shì, yě jìzǎi zhe kǒng zǐ de zhù míng xué shēng de yán yǔ xíng shì。 bān gù de《 hàn shū · yì wén zhì》 shuō:
“《 lùn yǔ》 zhě, kǒng zǐ yìng dá dì zǐ, shí rén jí dì zǐ xiāng yǔ yán 'ér jiē wén yú fū zǐ zhī yǔ yě。 dāng shí dì zǐ gè yòu suǒ jì, fū zǐ jì zú, mén rén xiāng yǔ ji 'ér lùn zuǎn, gù wèi zhī《 lùn yǔ》。”
《 wén xuǎn · biàn mìng lùn zhù》 yǐn《 fù zǐ》 yě shuō:
“ xī zhòng ní jì méi, zhòng gōng zhī tú zhuī lùn fū zǐ zhī yán, wèi zhī《 lùn yǔ》。”
cóng zhè liǎng duàn huà lǐ, wǒ men dé dào liǎng diǎn gài niàn:( 1)“ lùn yǔ” de“ lùn” shì“ lùn zuǎn” de yì sī,“ lùn yǔ” de“ yǔ” shì“ yǔ yán” de yì sī。“ lùn yǔ” jiù shì bǎ“ jiē wén yú fū zǐ zhī yǔ”“ lùn zuǎn” qǐ lái de yì sī。( 2)“ lùn yǔ” de míng zì shì dāng shí jiù yòu de, bù shì hòu lái bié rén gěi tā de。
guān yú“ lùn yǔ” mìng míng de yì yì, hòu lái hái yòu xiē bù tóng de shuō fǎ, pì rú liú xī zài《 shì míng · shì diǎn · yì》 zhōng shuō:“《 lùn yǔ》, jì kǒng zǐ yǔ dì zǐ suǒ yǔ zhī yán yě。 lùn, lún yě, yòu lún lǐ yě。 yǔ, xù yě, xù jǐ suǒ yù shuō yě。” nà me,“ lùn yǔ” de yì yì biàn shì“ yòu tiáo lǐ dì xù shù zì jǐ de huà”。 shuō dào zhè lǐ, shuídōu bù miǎn huì wèn yī jù: nán dào chú kǒng zǐ hé tā de dì zǐ yǐ wài, bié rén shuō de huà dōubù shì“ yòu tiáo lǐ de xù shù” má? rú guǒ bù shì zhè yàng, nà me“ lùn yǔ” zhè yàng de mìng míng yòu shénme yì yì ní? kě jiàn liú xī zhè yī jiě shì shì hěn qiānqiǎng de。(《 shì míng》 de xùn gǔ míng wù, yǐ yīn xùn wéi zhù, qí zhōng bù shǎo qiānqiǎng fù huì de dì fāng。) hái yòu bǎ“ lùn” jiě shì wéi“ tǎo lùn” de, shuō“ lùn yǔ” shì“ tǎo lùn wén yì” de shū, hé yì sūn de《 shí yī jīng wèn duì》 biàn shì rú shì zhù zhāng, gèng shì hòu chū de zhù guān kàn fǎ liǎo。
guān yú《 lùn yǔ》 mìng míng de lái yóu, yě yòu bù tóng de shuō fǎ。 wáng chōng zài《 lùn héng · zhèng shuō piān》 biàn shuō:“ chū, kǒng zǐ sūn kǒng 'ān guó yǐ jiào lǔ rén fú qīng, guān zhì jīng zhōu cì shǐ, shǐ yuē《 lùn yǔ》。” sì hū shì《 lùn yǔ》 zhī míng yào dào hàn wǔ dì shí cái yóu kǒng 'ān guó、 fú qīng gěi tā de。 zhè yī shuō fǎ bù dàn hé liú xīn、 bān gù de shuō fǎ bù tóng, ér qiě yě wèi bì yǔ shì shí xiāng hé。《 lǐ jì · fāng jì》 zhōng yòu zhè yàng yī duàn huà:
“ zǐ yún: jūn zǐ chí qí qīn zhī guò 'ér jìng qí měi。《 lùn yǔ》 yuē: ‘ sān nián wú gǎi yú fù zhī dào, kě wèi xiào yǐ。 ’”
《 fāng jì》 de zhù zuò nián dài wǒ men mù qián suī rán hái bù néng què dìng, dàn bù huì zài hàn wǔ dì yǐ hòu, shì kě yǐ duàn yán de。 yīn zhī,《 lùn héng》 de zhè yī shuō fǎ yě wèi bì kě kào。
yóu cǐ kě yǐ dé chū jié lùn:“ lùn yǔ” zhè yī shū míng shì dāng rì de biān zuǎn zhě gěi tā mìng míng de, yì yì shì yǔ yán de lùn zuǎn。
( èr)“ lùn yǔ” de zuò zhě hé biān zhù nián dài
《 lùn yǔ》 yòu shì ruò gān duàn piàn de piān zhāng jí hé tǐ。 zhè xiē piān zhāng de pái liè bù yī dìng yòu shénme dào lǐ; jiù shì qián hòu liǎng zhāng jiān, yě bù yī dìng yòu shénme guān lián。 ér qiě zhè xiē duàn piàn de piān zhāng jué bù shì yī gè rén de shǒu bǐ。《 lùn yǔ》 yī shū, piān fú bù duō, què chū xiàn liǎo bù shǎo cì de chóngfù de zhāng jié。 qí zhōng yòu zì jù wán quán xiāng tóng de, rú“ qiǎo yán lìng sè xiān yǐ rén” yī zhāng, xiān jiàn yú《 xué 'ér piān dì yī》, yòu chóngchū yú《 yáng huò piān dì shí qī》;“ bó xué yú wén” yī zhāng, xiān jiàn yú《 yōng yě piān dì liù》, yòu chóngchū yú《 yán yuān piān dì shí 'èr》。 yòu yòu jī běn shàng shì chóngfù zhǐ shì xiáng lüè bù tóng de, rú“ jūn zǐ bù zhòng” zhāng,《 xué 'ér piān dì yī》 duō chū shí yī zì,《 zǐ hǎn piān dì jiǔ》 zhǐ zài“ zhù zhōng xìn” yǐ xià de shí sì gè zì;“ fù zài guān qí zhì” zhāng,《 xué 'ér piān dì yī》 duō chū shí zì,《 lǐ rén piān dì sì》 zhǐ zài“ sān nián” yǐ xià de shí 'èr zì。 hái yòu yī gè yì sī, què yòu gè zhǒng jìzǎi de, rú《 lǐ rén piān dì sì》 shuō:“ bù huàn mò jǐ zhī, qiú kě wéi yě。”《 xiàn wèn piān dì shí sì》 yòu shuō:“ bù huàn rén zhī bù jǐ zhī, huàn qí bù néng yě。”《 wèi líng gōng piān dì shí wǔ》 yòu shuō:“ jūn zǐ bìng wú néng yān, bù bìng rén zhī bù jǐ zhī yě。” rú guǒ jiā shàng《 xué 'ér piān dì yī》 de“ rén bù zhī 'ér bù yùn, bù yì jūn zǐ hū”, biàn shì chóngfù sì cì。 zhè zhǒng xiàn xiàng zhǐ néng zuò yī gè hé lǐ de tuī lùn: kǒng zǐ de yán lùn, dāng shí dì zǐ gè yòu jìzǎi, hòu lái cái huì jí chéng shū。 suǒ yǐ《 lùn yǔ》 yī shū jué bù néng kàn chéng mǒu yī gè rén de zhù zuò。
nà me,《 lùn yǔ》 de zuò zhě shì yī xiē shénme rén ní? qí zhōng dāng rán yòu kǒng zǐ de xué shēng。 jīn tiān kě yǐ kuī cè dé dào de yòu liǎng zhāng。 yī zhāng zài《 zǐ hǎn piān dì jiǔ》:
“ láo yuē:‘ zǐ yún: wú bù shì, gù yì。’”
“ láo” shì rén míng, xiāng chuán tā xìng qín, zì zǐ kāi, yòu zì zǐ zhāng( zhè yī shuō fǎ zuì chū jiàn yú wáng sù de wěi《 kǒng zǐ jiā yǔ》, yīn cǐ wáng yǐn zhī de《 jīng yì shù wén》 hé liú bǎo nán de《 lùn yǔ zhèng yì》 dōuduì tā huái yí, rèn wéi qín láo hé qín zhāng shì bù tóng de liǎng gè rén)。 bù lùn zhè yī chuán shuō shì fǒu kě kào, dàn zhè lǐ bù chēng xìng shì zhǐ chēng míng, zhè zhǒng jì shù fāng shì hé《 lùn yǔ》 de yī bān tǐ lì shì bù xiāng wěn hé de。 yīn cǐ, biàn kě yǐ zuò zhè yàng de tuī lùn, zhè yī zhāng shì qín láo de běn rén de jìzǎi, biān ji《 lùn yǔ》 de rén,“ zhí qǔ qí suǒ jì 'ér zài zhī 'ěr”( rì běn xué zhě 'ān jǐng xī xuān《 lùn yǔ jí shuō》 zhōng yǔ)。 lìng yī zhāng jiù shì《 xiàn wèn piān dì shí sì》 de dì yī zhāng:
“ xiàn wèn chǐ。 zǐ yuē:‘ bāng yòu dào, gǔ; bāng wú dào, gǔ, chǐ yě。’”
“ xiàn” shì yuán xiàn, zì zǐ sī, yě jiù shì《 yōng yě piān dì liù》 de“ yuán sī zhī wéi zǎi” de yuán sī。 zhè lǐ yě qù xìng chēng míng, bù chēng zì, xiǎn rán hé《 lùn yǔ》 de yī bān tǐ lì bù hé, yīn cǐ yě kě yǐ tuī lùn, zhè shì yuán xiàn zì jǐ de bǐ mò。
《 lùn yǔ》 de piān zhāng bù dàn chū zì kǒng zǐ bù tóng xué shēng zhī shǒu, ér qiě hái chū zì tā bù tóng de zài chuán dì zǐ zhī shǒu。 zhè lǐ miàn bù shǎo shì zéngshēn de xué shēng de jìzǎi。 xiàng《 tài bó piān dì bā》 de dì yī zhāng:
“ Zēngzǐ yòu jí, zhào mén dì zǐ yuē:‘ qǐ yú zú! qǐ yú shǒu!《 shī》 yún, zhàn zhàn jīng jīng, rú lín shēn yuān, rú fù bó bīng。 ér jīn 'ér hòu, wú zhī miǎn fū! xiǎo zǐ!’”
bù néng bù shuō shì zéngshēn de mén dì zǐ de jìzǎi。 yòu rú《 zǐ zhāng piān dì shí jiǔ》:
“ zǐ xià zhī mén rén wèn jiāo yú zǐ zhāng。 zǐ zhāng yuē:‘ zǐ xià yún hé?’ duì yuē:‘ zǐ xià yuē: kě zhě yǔ zhī, qí bù kě zhě jù zhī。’ zǐ zhāng yuē:‘ yì hū wú suǒ wén: jūn zǐ zūn xián 'ér róng zhòng, jiā shàn 'ér jīn bù néng。 wǒ zhī dà xián yú, yú rén hé suǒ bù róng? wǒ zhī bù xián yú, rén jiāng jù wǒ, rú zhī hé qí jù rén yě?’”
zhè yī duàn yòu xiàng zǐ zhāng huò zhě zǐ xià de xué shēng de jìzǎi。 yòu rú《 xiān jìn piān dì shí yī》 de dì wǔ zhāng hé dì shí sān zhāng:
“ zǐ yuē:‘ xiào zāi mǐn zǐ qiān, rén bù wèn yú qí fù mǔ kūn dì zhī yán。’”
“ mǐn zǐ shì cè, yín yín rú yě; zǐ lù, xíng xíng rú yě; rǎn yòu、 zǐ gòng, kǎn kǎn rú yě。 zǐ lè。”
kǒng zǐ chēng xué shēng cóng lái zhí hū qí míng, dú dú zhè lǐ duì mǐn sǔn chēng zì, bù néng bù qǐ rén yí dòu。 yòu rén shuō, zhè shì“ kǒng zǐ shù shí rén zhī yán”, cóng shàng xià wén yì lái kàn, zhè yī jiě shì bù kě píng xìn, cuī shù zài《 lùn yǔ yú shuō》 zhōng jiā yǐ bó chì shì zhèng què de。 wǒ rèn wéi zhè yī zhāng kě néng jiù shì mǐn sǔn de xué shēng suǒ zhuī jì de, yīn 'ér yòu zhè yī bù jīng yì de shī shí, zhì yú《 mǐn zǐ shì cè》 yī zhāng, bù dàn mǐn zǐ qiān chēng“ zǐ”, ér qiě liè zài zǐ lù、 rǎn yòu、 zǐ gòng sān rén zhī qián, dōushì nán yǐ lǐ jiě de, yǐ nián líng 'ér lùn, zǐ lù zuì cháng; yǐ shì huàn 'ér lùn, mǐn zǐ gèng gǎn bù shàng zhè sān rén。 tā píng shénme néng zài zhè yī duàn jìzǎi shàng jū yú shǒu wèi 'ér qiě dé zhe“ zǐ” de zūn chēng ní? hé lǐ de tuī lùn shì, zhè yě shì mǐn zǐ qiān de xué shēng bǎ píng rì wén yú lǎo shī zhī yán zhuī jì xià lái 'ér chéng de。
《 lùn yǔ》 yī shū yòu kǒng zǐ dì zǐ de bǐ mò, yě yòu kǒng zǐ zài chuán dì zǐ de bǐ mò, nà me, zhù zuò nián dài biàn yòu xiān hòu liǎo。 zhè yī diǎn, cóng cí yì de yùn yòng shàng yě shìdàng dì fǎn yìng liǎo chū lái, pì rú“ fū zǐ” yī cí, zài jiào zǎo de nián dài yī bān zhǐ dì sān zhě, xiāng dāng yú“ tā lǎo rén jiā”, zhí dào zhàn guó, cái pǔ biàn yòng wéi dì 'èr rén chēng de biǎo jìng dài cí, xiāng dāng yú“ nǐ lǎo rén jiā”。《 lùn yǔ》 de yī bān yòng fǎ dōushì xiāng dāng yú“ tā lǎo rén jiā” de, kǒng zǐ xué shēng dāng miàn chēng kǒng zǐ wéi“ zǐ”, bèi hòu cái chēng“ fū zǐ”, bié rén duì kǒng zǐ yě shì bèi miàn cái chēng“ fū zǐ”, kǒng zǐ chēng bié rén yě shì bèi miàn cái chēng“ fū zǐ”。 zhǐ shì《 yáng huò piān dì shí qī》 zhōng yòu liǎng chù lì wài, yán yǎn duì kǒng zǐ shuō,“ xī zhě yǎn yě wén zhū fū zǐ”; zǐ lù duì kǒng zǐ yě shuō,“ xī zhě yóu yě wén zhū yú fū zǐ”, dū chéng shì dāng miàn chēng“ fū zǐ”,“ fū zǐ” yòng rú“ nǐ lǎo rén jiā”, kāi zhàn guó shí yùn yòng“ fū zǐ” yī cí de cí yì zhī duān。 cuī shù zài《 zhū sì xìn lù》 jù cǐ duàn dìng《 lùn yǔ》 de shǎo shù piān zhāng de“ bó zá”, gù rán wèi miǎn wǔ duàn; dàn《 lùn yǔ》 de zhù bǐ yòu xiān yòu hòu, qí jiān xiāng jù huò zhě bù zhǐ yú sān、 wǔ shí nián, sì hū kě yǐ yóu cǐ kuī cè dé dào。
《 lùn yǔ》 yī shū, jì rán chéng yú hěn duō rén zhī shǒu, ér qiě zhè xiē zuò zhě de nián dài xiāng qù huò zhě bù zhǐ yú sān、 wǔ shí nián, nà me, zhè lǐ hòu biān dìng zhě shì shuí ní? zì táng rén liǔ zōng yuán yǐ lái, hěn duō xué zhě dū yí xīn shì yóu zéngshēn de xué shēng suǒ biān dìng de, wǒ kàn hěn yòu dào lǐ。 dì yī《 lùn yǔ》 bù dàn duì zéngshēn wú yī chù bù chēng“ zǐ”, ér qiě jìzǎi tā de yán xíng hé kǒng zǐ qí tā dì zǐ bǐ jiào qǐ lái wéi zuì duō。 chú kāi hé kǒng zǐ wèn dá zhī cí yǐ wài, dān dú jìzǎi zéngshēn yán xíng de, hái yòu《 xué 'ér piān》 liǎng zhāng,《 tài bó piān》 wǔ zhāng,《 yán yuān piān》 yī zhāng,《 xiàn wèn piān》 hé kǒng zǐ de huà hé bìng de yī zhāng,《 zǐ zhāng piān》 sì zhāng, zǒng gòng shí sān zhāng。 dì 'èr, zài kǒng zǐ dì zǐ zhōng bù dàn zéngshēn zuì nián qīng, ér qiě yòu yī zhāng hái jìzǎi zhe zéngshēn jiāng sǐ zhī qián duì mèng jìng zǐ de yī duàn huà。 mèng jìng zǐ shì lǔ guó dà fū mèng wǔ bó de 'ér zǐ zhòng sūn jié de shì hào。 jiǎ dìng zéngshēn sǐ zài lǔ yuán gōng yuán nián( zhōu kǎo wáng wǔ nián, jì yuán qián sì sān liù nián。 zhè shì yǐ《 jué lǐ wén xiàn kǎo》“ Zēngzǐ nián qī shí 'ér zú” yī yǔ tuī dìng de), zé mèng jìng zǐ zhī sǐ gèng zài qí hòu, nà me, zhè yī shì de xù shù zhě yī dìng shì zài mèng jìng zǐ sǐ hòu cái zhù bǐ de。 mèng jìng zǐ de nián suì wǒ men yǐ nán kǎo dìng, dàn《 tán gōng》 jìzǎi zhe dāng lǔ dào gōng sǐ shí, mèng jìng zǐ duì jì zhāo zǐ de yī fān huà, kě jiàn dāng Zēngzǐ nián jìn qī shí zhī shí, mèng jìng zǐ yǐ shì lǔ guó de zhí zhèng dà chén zhī yī liǎo。 zé zhè yī duàn jìzǎi zhī wéi Zēngzǐ dì zǐ suǒ jì, háo wú kě yí。《 lùn yǔ》 suǒ xù de rén wù hé shì jì, zài méi yòu bǐ zhè gèng wǎn de, nà me,《 lùn yǔ》 de biān dìng zhě huò zhě jiù shì zhè bān zéngshēn de xué shēng。 yīn cǐ, wǒ men shuō《 lùn yǔ》 de zhù bǐ dāng kāi shǐ yú chūn qiū mò qī, ér biān ji chéng shū zé zài zhàn guó chū qī, dà gài shì jiē jìn yú lì shǐ shì shí de。
( sān)“ lùn yǔ” bǎn běn hé zhēn wěi
《 lùn yǔ》 dào hàn cháo, yòu sān zhǒng bù tóng de běn zǐ:( 1)《 lǔ lùn yǔ》 èr shí piān;( 2)《 qí lùn yǔ》 èr shí 'èr piān qí zhōng 'èr shí piān de zhāng jù hěn duō hé《 lǔ lùn yǔ》 xiāng tóng, dàn shì duō chū《 wèn wáng》 hé《 zhī dào》 liǎng piān;( 3)《 gǔ wén lùn yǔ》 èr shí yī piān, yě méi yòu《 wèn wáng》 hé《 zhī dào》 liǎng piān, dàn shì bǎ《 yáo yuē piān》 de“ zǐ zhāng wèn” lìng fēn wéi yī piān, yú shì yòu liǎo liǎng gè《 zǐ zhāng piān》。 piān cì yě hé《 qí lùn》、《 lǔ lùn》 bù yī yàng, wén zì bù tóng de jì sì bǎi duō zì。
《 lǔ lùn》 hé《 qí lùn》 zuì chū gè yòu shī chuán, dào xī hàn mò nián, ān chāng hòu zhāng yǔ xiān xué xí liǎo《 lǔ lùn》, hòu lái yòu jiǎng xí《 qí lùn》, yú shì bǎ liǎng gè běn zǐ róng hé wéi yī, dàn shì piān mù yǐ《 lǔ lùn》 wéi gēn jù,“ cǎi huò suǒ 'ān”, hào wéi《 zhāng hòu lùn》。 zhāng yǔ shì hàn chéng dì de shī fù, qí shí jí wéi zūn guì, suǒ yǐ tā de zhè yī gè běn zǐ biàn wéi dāng shí yī bān rú shēng suǒ zūn fèng, hòu hàn líng dì shí suǒ kè de《 jiā píng shí jīng》 jiù shì yòng de《 zhāng hòu lùn》。
《 gǔ wén lùn yǔ》 shì zài hàn jǐng dì shí yóu lǔ gōng wáng liú yú zài kǒng zǐ jiù zhái bì zhōng fā xiàn de, dāng shí bìng méi yòu chuán shòu。 hé yàn《 lùn yǔ jí jiě · xù》 shuō:“《 gǔ lùn》, wéi bó shì kǒng 'ān guó wéi zhī xùn jiě, ér shì bù chuán。”《 lùn yǔ jí jiě》 bìng jīng cháng yǐn yòng liǎo kǒng 'ān guó de《 zhù》。 dàn kǒng 'ān guó shì fǒu céng wéi《 lùn yǔ》 zuò xùn jiě,《 jí jiě》 zhōng de kǒng 'ān guó shuō shì fǒu wěi zuò, chén zhān de《 lùn yǔ gǔ xùn · zì xù》 yǐ yòuhuái yí, shěn tāo de《 lùn yǔ kǒng zhù biàn wěi》 rèn wéi jiù shì hé yàn zì jǐ de wěi zào pǐn, dīng yàn de《 lùn yǔ kǒng zhù zhèng wěi》 yóu rèn wéi chū yú wáng sù zhī shǒu。 zhè yī guān sī wǒ men qiě bù qù guǎn tā。 zhí dào dōng hàn mò nián, dà xué zhě zhèng xuán《 lùn yǔ zhù》 yǐ《 zhāng hòu lùn》 wéi yǐ jù, cān zhào《 qí lùn》、《 gǔ lùn》, zuò liǎo《 lùn yǔ zhù》。 zài cán cún de zhèng xuán《 lùn yǔ zhù》 zhōng wǒ men hái kě yǐ kuī jiàn lǔ、 qí、 gǔ sān zhǒng《 lùn yǔ》 běn zǐ de yì tóng, rán 'ér, wǒ men jīn tiān suǒ yòng de《 lùn yǔ》 běn zǐ, jī běn shàng jiù shì《 zhāng hòu lùn》。 yú shì huái yí《 lùn yǔ》 de rén biàn zài zhè lǐ zhuā zhù tā zuò huà bǐng。 zhāng yǔ zhè gè rén shí jì shàng gòu bù shàng shuō shì yī wèi“ jīng shī”, zhǐ shì yī gè wú chǐ de zhèng kè, fù huì wáng shì, bǎo quán fù guì, dāng shí biàn bèi chì wéi“ nìng chén”, suǒ yǐ cuī shù zài《 lùn yǔ yuán liú fù kǎo》 zhōng jìng shuō:“《 gōng shān》、《 fó xī》 liǎng zhāng 'ān zhī fēi qí yòu yì cǎi zhī yǐ rù《 lǔ lùn》 wéi jǐ jiě cháo hū?” dàn shì, cuī shù de huà zòng rán bùwèi wú lǐ, ér《 lùn yǔ》 de piān zhāng réng rán bù néng shuō yòu hòu rén suǒ dù zhuàn de dōng xī zài nèi, dǐng duō zhǐ shì shuō yòu càn zá zhe kǒng mén dì zǐ yǐ jí zài chuán dì zǐ zhī zhōng de bù tóng chuán shuō 'ér yǐ。
rú guǒ wǒ men yào yán jiū kǒng zǐ, réng rán zhǐ néng yǐ《 lùn yǔ》 wéi zuì kě xìn lài de cái liào。 wú lùn rú hé,《 lùn yǔ》 de chéng shū yào zài《 zuǒzhuàn》 zhī qián, wǒ hěn tóng yì liú bǎo nán zài《 lùn yǔ zhèng yì》(《 gōng shān zhāng》) de zhù zhāng, wǒ men yīnggāi xiāng xìn lùn yǔ lái bǔ chōng《 zuǒzhuàn》, bù yìng gāi gēn jù《 zuǒzhuàn》 lái huái yí《 lùn yǔ》。 zhì yú cuī shù yú hòu dài de fēng jiàn dào dé zuò wéi biāo zhǔn, yǐ cǐ lái fàn wéi kǒng zǐ, lái cèliáng《 lùn yǔ》 de zhēn wěi, chún bó, gèng shì bù gōng píng hé bù kè guān de。
( sì) lüè tán gǔ jīn“ lùn yǔ” de zhù shì shū jí
《 lùn yǔ》 zì hàn dài yǐ lái, biàn yòu bù shǎo rén zhù jiě tā。《 lùn yǔ》 hé《 xiào jīng》 shì hàn cháo chū xué zhě bì dú shū, yī dìng yào xiān dú zhè liǎng bù shū, cái jìn 'ér xué xí“ wǔ jīng”,“ wǔ jīng” jiù shì jīn tiān de《 shī jīng》、《 shàng shū》( chú qù wěi gǔ wén)、《 yì jīng》、《 yí lǐ》 hé《 chūn qiū》。 kàn lái,《 lùn yǔ》 shì hàn rén de qǐ méng shū de yī zhǒng。 hàn cháo rén suǒ zhù shì de《 lùn yǔ》, jī běn shàng quán bù wáng yì, jīn rì suǒ cán cún de, yǐ zhèng xuán( 127 héng 200,《 hòu hàn shū》 yòu chuán) zhù wéi jiào duō, yīn wéi dūn huáng hé rì běn fā xiàn liǎo yī xiē táng xiě běn de cán juàn。 gū jì shí cún liù qī; qí tā gè jiā, zài hé yàn( 190 héng 249 nián)《 lùn yǔ jí jiě》 yǐ hòu, jiù duō bàn zhǐ cún yú《 lùn yǔ jí jiě》 zhōng。 xiàn zài《 shí sān jīng zhù shū · lùn yǔ zhù shū》 jiù yòng hé yàn《 jí jiě》, sòng rén xíng bǐng( 932 héng 1010 nián,《 sòng shǐ》 yòu chuán) de《 shū》。 zhì yú hé yàn、 xíng bǐng qián hòu hái yòu bù shǎo zhuān zhù《 lùn yǔ》 de shū, kě yǐ cān kàn qīng rén zhū yí zūn( 1629 héng 1709 nián,《 qīng shǐ gǎo》 yòu chuán)《 jīng yì kǎo》, jì xián( 1724 héng 1805 nián) děng de《 sì kù quán shū zǒng mù tí yào》 yǐ jí táng lù dé míng( 550 zuǒ yòu héng 630 nián zuǒ yòu。《 xīn táng shū》 duì tā de shēng zú nián bìng méi yòu míng què jìzǎi, cǐ yóu《 cè fǔ yuán guī》 juàn jiǔ shí qī tuī 'ér gū jì zhī)《 jīng diǎn shì wén xù lù》 hé wú jiǎn zhāi( chéng shì) shī de《 shū zhèng》。
guān yú《 lùn yǔ》 de shū, zhēn shì hàn niú chōng dòng, jǔ bù shèng jǔ。 dú zhě rú guǒ rèn wéi kàn liǎo《 lùn yǔ yì zhù》 hái yòu jìn yī bù yán jiū de bì yào, kě yǐ zài kàn xià liè jǐ zhǒng shū:
( 1)《 lùn yǔ zhù shū》 héng héng jí hé yàn jí jiě、 xíng bǐng shū, zài《 shí sān jīng zhù shū》 zhōng, chú wǔ yīng diàn běn wài, qí tā gè běn duō yán xí ruǎn yuán nán chāng kè běn, yīn tā yòu《 jiàokān jì》, kě yǐ cān kǎo, jī běn wén wén zì chū xiàn yú《 jiàokān jì》 de, biàn zài nà wén zì jù yòu cè yòng xiǎo juàn zuò biāozhì, biàn yú chá kǎo。
( 2)《 lùn yǔ jí zhù》 héng héng sòng zhū xī( 1130 héng 1200 nián) cóng《 lǐ jì》 zhōng chōu chū《 dà xué》 hé《 zhōng yōng》, hé《 lùn yǔ》、《 mèng zǐ》 wéi《 sì shū》, zì jǐ yòng hěn dà gōng lì zuò《 jí zhù》。 gù rán yòu hěn duō fēng jiàn dào dé yū fǔ zhī lùn, zhū xī běn rén yě shì gè kè guān wéi xīn zhù yì zhě。 dàn yī zé zì míng cháo yǐ zhì qīng mò, kē jǔ kǎo shì, tí mù dū cóng《 sì shū》 zhōng chū, suǒ zuò wén zhāng de yì lǐ, yě bù néng wéi bèi zhū xī de jiàn jiě, zhè jiào zuò“ dài shèng rén lì yán”, yǐng xiǎng hěn dà。 èr zé zhū xī duì yú《 lùn yǔ》, bù dàn jiǎng“ yì lǐ”, yě zhù yì xùn gǔ。 suǒ yǐ zhè shū wú fáng cān kàn。
( 3) liú bǎo nán( 1791 héng 1855 nián)《 lùn yǔ zhèng yì》 héng héng qīng dài de rú shēng dà duō bù mǎn yì yú táng、 sòng rén de zhù shū, suǒ yǐ chén huàn( 1786 héng 1863 nián) zuò《 máo shī zhuànshū》, jiāo xún( 1763 héng 1820 nián) zuò《 mèng zǐ zhèng yì》。 liú bǎo nán biàn yǐ jiāo xún zuò《 mèng zǐ zhèng yì》 zhī fǎ, zuò《 lùn yǔ zhèng yì》, yīn bìng 'ér tíng bǐ, yóu tā de 'ér zǐ liú gōng miǎn( 1821 héng 1880 nián) jì xù xiě dìng。 suǒ yǐ zhè shū shí jì shì liú bǎo nán fù zǐ 'èr rén suǒ gòng zhù。 zhēng yǐn guǎng bó, zhé zhōng dà tǐ qiàdàng。 zhǐ yīn xué wèn rì yì jìn zhǎn, dāng rì de hǎo shū, jīn tiān biàn hán kě yǐ zhǐ chū bù shǎo quē diǎn, dàn cān kǎo jià zhí réng rán bù shǎo。
( 4) chéng shù dé《 lùn yǔ jí shì》。 cǐ shū zài《 lì yán》 zhōng yǐ yòu lùn shù, bù zài chóngfù。
( 5) yáng shù dá( 1885 héng 1956 nián),《 lùn yǔ shū zhèng》。 zhè shū bǎ sān guó yǐ qián suǒ yòu zhēng yǐn《 lùn yǔ》 huò zhě hé《 lùn yǔ》 de yòu guān zī liào dū yǐ《 lùn yǔ》 yuán wén shū liè, yòu shí chū jǐ yì, jiā 'àn yǔ。 zhí dé cān kǎo。
( 6) yáng bó jùn《 lùn yǔ yì zhù》。 yáng bó jùn xiān shēng shì yī wèi yǔ yán xué jiā, zài gǔ hàn yǔ yǔ fǎ hé xū cí de yán jiū fāng miàn pō yòu jiàn shù。 yáng bó jùn xiān shēng de xué shù bèi jǐng jí qí jiā xué yuān yuán, shǐ tā zài zhù jiě《 lùn yǔ》、《 mèng zǐ》 hé《 chūn qiū zuǒzhuàn》 děng gǔ jí shí xiǎn dé yóu rèn yòu yú。 tā de《 lùn yǔ yì zhù》 zhù zhòng zì yīn cí yì、 yǔ fǎ guī lǜ、 xiū cí guī lǜ jí míng wù zhì dù、 fēng sú xí guàn děng de kǎo zhèng, lùn zhèng zhōu xiáng、 yǔ yán liú chàng, biǎo shù qīng xī zhǔn què, bù dàn yòu hěn gāo de xué shù jià zhí, gèng shì pǔ tōng dú zhě liǎo jiě《 lùn yǔ》 de yī běn rù mén cān kǎo shū。 dāng rán,《 lùn yǔ yì zhù》 zài jīn tiān lái kàn yě shì xiá yú hù jiàn de。
lùn yǔ sī xiǎng
1、《 lùn yǔ》 shū zhōng de“ guǐ shén” sī xiǎng
guǐ shén sī xiǎng shì rén lèi duì zì rán xiàn xiàng shén mì kǒng jù xīn lǐ de biǎo xiàn, yě shì rén lèi duì rén shēng mìng yùn de yī zhǒng xū huàn jì tuō。 jiù shì zài kē xué fā zhǎn de jīn tiān, dāng dài rén de guǐ shén sī xiǎng yě shí yòu suǒ xiàn, shèn zhì rén zào shén de xiàn xiàng yě lǚ yòu fā shēng。 nà me, guǐ shén xiàn xiàng shì fǒu cún zài? kē xué de jié lùn shì fǒu dìng de。 nà me dāng dài rén wèishénme hái yòu guǐ shén guān niàn, shèn zhì yòu de rén shēn xìn bù yí ní? zhè shì shè huì cún zài yǔ rén xīn lǐ de fù zá xìng yǐ jí rén de sù zhì de quē xiàn xìng suǒ zhì。 rán 'ér zuò wéi liǎng qiān duō nián qián de gǔ rén, zài wū guǐ shì lì wàng shèng、 zì rán kē xué jí bù fā dá de shí dài, kǒng zǐ shì zěn yàng kàn dài guǐ shén de ní? kǒng zǐ“ bù yǔ: guài, lì, luàn, shén”(《 shù 'ér》)。 zhù zhāng“ jìng guǐ shén 'ér yuǎn zhī”(《 yōng yě》)。 biǎo míng kǒng zǐ duì guǐ shén cǎi qǔ liǎo fēi cháng shèn zhòng de tài dù。 guǐ shén shì fǒu cún zài, kǒng zǐ bìng wèi duō jiā píng shuō, yě bù fǎn duì bié rén duì guǐ shén de xìn fèng, ér shì cǎi qǔ jìng 'ér yuǎn zhī de tài dù。 zhè zài dāng shí de lì shǐ tiáo jiàn xià shì nán néng kě guì de。 tóng shí, kǒng zǐ píng shí yě bù tán lùn guài yì、 bào lì、 pàn luàn、 guǐ shén, tā rèn wéi zhè xiē dōushì duì rén wú yì de shì qíng。 yòu yī cì, kǒng zǐ shēng bìng, zǐ lù qǐng qiú dài lǎo shī dǎo gào。 kǒng zǐ shuō:“ yòu zhè huí shì má?” zǐ lù huí dá dào:“ yòu de。《 lěi》 wén shàng shuō:‘ wéi nǐ xiàng tiān shén dì zhī dǎo gào’。” kǒng zǐ shuō:“ rú guǒ shì zhè yàng, wǒ zǎo jiù dǎo gào guò liǎo, kě wèishénme hái huì shēng bìng?” hái yòu yī cì, jì lù qǐng jiào zěn yàng shì fèng guǐ shén, kǒng zǐ shuō:“ huó rén wǒ hái bù néng shì fèng, zěn me néng qù shì fèng guǐ shén?” kǒng zǐ suī rán bù fǎn duì bié rén xìn fèng guǐ shén, dàn zuò wéi tā zì jǐ duì guǐ shén shì bào yòuhuái yí tài dù de, suī rán tā bù néng zhèng míng guǐ shén shì fǒu cún zài, dàn tā zì jǐ shì bù xiāng xìn guǐ shén de。 zhè shuō míng kǒng zǐ yǐ jù yòu wú shén lùn de sī xiǎng méng yá, tǐ xiàn liǎo pǔ sù wéi wù zhù yì de sī xiǎng。 zhè zuò wéi kǒng zǐ de shì jiè guān, duì qí sī xiǎng jù yòu zhòng yào yǐng xiǎng。
2、 guān yú rú hé zuò rén de sī xiǎng jí qí jià zhí
《 lùn yǔ》 zuò wéi yī bù shè jí rén lèi shēng huó zhū duō fāng miàn de rú jiā jīng diǎn zhù zuò, xǔ duō piān zhāng tán dào zuò rén de wèn tí, zhè duì dāng dài rén jù yòu jiè jiàn yì yì。
qí yī, zuò rén yào zhèng zhí lěi luò。 kǒng zǐ rèn wéi:“ rén zhī shēng yě zhí, wǎng zhī shēng yě xìng 'ér miǎn。”(《 yōng yě》) zài kǒng zǐ kàn lái, yī gè rén yào zhèng zhí, zhǐ yòu zhèng zhí cái néng guāng míng lěi luò。 rán 'ér wǒ men de shēng huó zhōng bù zhèng zhí de rén yě néng shēng cún, dàn nà zhǐ shì kào jiǎo xìng 'ér bì miǎn liǎo zāi huò。 àn shì wù fā zhǎn de luó ji tuī lǐ, zhè zhǒng kào jiǎo xìng bì miǎn zāi huò de rén chí zǎo yào diē gēn dǒu。
qí 'èr, zuò rén yào zhòng shì“ rén dé”。 zhè shì kǒng zǐ zài zuò rén wèn tí shàng qiáng diào zuì duō de wèn tí zhī yī。 zài kǒng zǐ kàn lái, rén dé shì zuò rén de gēn běn, shì chù yú dì yī wèi de。 kǒng zǐ shuō:“ dì zǐ rù zé xiào, chū zé dì, jǐn 'ér xìn, fàn 'ài zhòng, ér qīn rén。 xíng yòu yú lì, zé yǐ xué wén。”(《 xué 'ér》) yòu yuē:“ rén 'ér bù rén, rú lǐ hé? rén 'ér bù rén, rú lè hé?”(《 bā yì》) zhè shuō míng zhǐ yòu zài rén dé de jī chǔ shàng zuò xué wèn、 xué lǐyuè cái yòu yì yì。 kǒng zǐ hái rèn wéi, zhǐ yòu rén dé de rén cái néng wú sī dì duì dài bié rén, cái néng dé dào rén men de chēng sòng。 zǐ yuē:“ wéi rén zhě néng hǎo rén, néng 'è rén。”(《 lǐ rén》)“ qí jǐng gōng yòu mǎ qiān sì, sǐ zhī rì, mín wú dé 'ér chēng yān。 bó yí、 shū qí 'è sǐ yú shǒu yáng zhī xià, mín dào yú jīn chēng zhī。”(《 jì shì》) chōng fēn shuō míng rén dé de jià zhí hé lì liàng。
nà me zěn yàng cái néng suàn rén ní? yán yuān wèn rén, zǐ yuē:“ kè jǐ fù lǐ wéi rén。 yī rì kè jǐ fù lǐ, tiān xià guī rén yān。”(《 yán yuān》) yě jiù shì shuō, zhǐ yòu kè zhì zì jǐ, ràng yán xíng fú hé lǐ jiù shì rén dé liǎo。 yī dàn zuò dào yán xíng fú hé lǐ, tiān xià de rén jiù huì zàn xǔ nǐ wéi rén rén liǎo。 kě jiàn“ rén” bù shì xiān tiān jiù yòu de, ér shì hòu tiān“ xiū shēn”、“ kè jǐ” de jiēguǒ。 dāng rán kǒng zǐ hái tí chū rén dé de wài zài biāo zhǔn, zhè jiù shì“ gāng、 yì、 mù、 nè jìn rén。”(《 zǐ lù》) jí gāng qiáng、 guǒ duàn、 zhì pǔ、 yǔ yán qiān xū de rén jiē jìn yú rén dé。 tóng shí tā hái tí chū shí jiàn rén dé de wǔ xiàng biāo zhǔn, jí:“ gōng、 kuān、 xìn、 mǐn、 huì”(《 yáng huò》)。 jí gōng jǐn、 kuān hòu、 xìn shí、 qín mǐn、 cí huì。 tā shuō, duì rén gōng jǐn jiù bù huì zhāo zhì wǔ rǔ, dài rén kuān hòu jiù huì dé dào dà jiā yōng hù, jiāo wǎng xìn shí bié rén jiù huì xìn rèn, zuò shì qín mǐn jiù huì qǔ dé chéng gōng, gěi rén cí huì jiù néng gòu hěn hǎo shǐ huàn mín zhòng。 kǒng zǐ shuō néng shí xíng zhè wǔ zhǒng měi dé zhě, jiù kě suàn shì rén liǎo。
dāng rán, zài kǒng zǐ kàn lái yào xiǎng wán quán dá dào rén shì jí bù róng yì de。 suǒ yǐ tā jiào rén zhuī qiú rén dé de fāng fǎ, nà jiù shì“ bó xué yú wén, yuē zhī yǐ lǐ, yì kě yǐ fú pàn yǐ fū!”(《 yán yuān》) jí guǎng fàn dì xué xí wén huà diǎn jí, yòng lǐ yuē shù zì jǐ de xíng wéi, zhè yàng jiù kě yǐ bù bèi lí zhèng dào liǎo。 tóng shí yě yào zhòng shì xiàng rén dé de rén xué xí, yòng rén dé de rén lái bāng zhù péi yǎng rén dé。 ér rén dé de rén yīnggāi shì zì jǐ zhàn dé zhù, yě shǐ bié rén zhàn dé zhù, zì jǐ xī wàng dá dào yě bāng zhù bié rén dá dào, fán shì néng tuī jǐ jí rén de rén。 jí:“ jǐ yù lì 'ér lì rén, jǐ yù dá 'ér dá rén, néng jìn qǔ pì, kě wèi rén zhī fāng yě yǐ。”(《 yōng yě》)
qí sān, zuò rén yào zhòng shì xiū yǎng de quán miàn fā zhǎn。 Zēngzǐ yuē:“ wú rì sānxǐngwúshēn: wèirénmóu 'ér bù zhōng hū? yǔ péng yǒu jiāo 'ér bù xìn hū? chuán bù xí hū?”(《 xué 'ér》) jí: wǒ měi tiān dōuyào zài sān fǎnxǐng zì jǐ: bāng zhù bié rén bàn shì shì fǒu jìn xīn jié lì liǎo ní? yǔ péng yǒu jiāo wǎng shì fǒu jiǎng xìn yòng liǎo? lǎo shī chuán shòu de xué yè shì fǒu wēn xí liǎo ní? qiáng diào cóng zì shēn chū fā xiū yǎng pǐn dé de zhòng yào xìng。 zài cǐ jī chǔ shàng, kǒng zǐ qiáng diào zuò rén hái yào zhòng shì quán miàn fā zhǎn。 zǐ yuē:“ zhì yú dào, jù yú dé, yǐ yú rén, yóu yú yì。”(《 shù 'ér》) jí: zhì xiàng zài yú dào, gēn jù zài yú dé, píng jí zài yú rén, huó dòng zài yú liù yì( lǐ、 lè、 shè、 yù、 shū、 shù), zhǐ yòu zhè yàng cái néng zhēn zhèng dì zuò rén。 nà me kǒng zǐ wèishénme qiáng diào zuò rén yào quán miàn fā zhǎn ní? zhè lǐ tǐ xiàn liǎo kǒng zǐ duì rén de shè huì xìng de rèn shí, yǐ jí gè rén xiū yǎng de xiāng hù zhì yuē zuò yòng, tā shuō:“ jǔ yú shī, lì yú lǐ, chéng yú lè。”(《 tài bó》) jí: shī gē kě yǐ zhèn fèn rén de jīng shén, lǐ jié kě yǐ jiān dìng rén de qíng cāo, yīnyuè kě yǐ cù jìn rén men shì yè de chéng gōng。 suǒ yǐ, duì yú gè rén xiū yǎng lái shuō, quán miàn fā zhǎn xiǎn dé jí wéi zhòng yào。
3、 guān yú jūn zǐ rén gé de sù zào
《 lùn yǔ》 xǔ duō piān fú tán jí jūn zǐ, dàn zhè lǐ de jūn zǐ shì yī gè guǎng yì gài niàn, zhòng zài qiáng diào yī zhǒng rén gé de zhuī qiú, jiào rén zuò yī gè bù tóng yú píng fán de rén。 wéi shí xiàn zhè yī mùdì,《 lùn yǔ》 tí chū liǎo jūn zǐ de yán xíng biāo zhǔn jí dào dé xiū yǎng yào qiú。
qí yī,“ jūn zǐ bù qì”。 kǒng zǐ rèn wéi zuò wéi jūn zǐ bì xū jù bèi duō zhǒng cái néng, bù néng zhǐ xiàng qì jù yī yàng, ér yìng“ yì yǐ wéi zhì, lǐ yǐ xíng zhī, sūn yǐ chū zhī, xìn yǐ chéng zhī。”(《 wèi líng gōng》) yě jiù shì shuō, jūn zǐ yìng yǐ dào yì zuò wéi zuò rén de gēn běn, àn lǐ yí lái shí xíng, yòng qiān xùn lái biǎo dá tā, yòng zhōng chéng lái wán chéng tā, fǒu zé jiù tán bù shàng jūn zǐ。
qí 'èr, jūn zǐ yào zhòng shì zì wǒ xiū yǎng。 kǒng zǐ yuē:“ fù yǔ guì, shì rén zhī suǒ yù yě, bù yǐ qí dào dé zhī, bù chù yě。 pín yǔ jiàn, shì rén zhī suǒ 'è yě, bù yǐ qí dào dé zhī, bù qù yě。 jūn zǐ qù rén, è hū chéng míng? jūn zǐ wú zhōng shí zhī jiān wéi rén, zào cì bì yú shì, diān pèi bì yú shì。”(《 lǐ rén》) zài kǒng zǐ kàn lái, zuò wéi jūn zǐ jiù bì xū zhòng shì rén dé xiū yǎng, bù lùn zài rèn hé tiáo jiàn xià, dōubù néng lí kāi rén dé。 tóng shí Zēngzǐ rèn wéi, jūn zǐ zhòng shì rén dé xiū yǎng hái bì xū zhù yì sān gè fāng miàn de guī fàn: yī shì“ dòng róng mào, sī yuǎn bào màn yǐ”; èr shì“ zhèng yán sè, sī jìn xìn yǐ”; sān shì,“ chū cí qì, sī yuǎn bǐ bèi yǐ”(《 tài bó》)。 yě jiù shì shuō, jūn zǐ yào yán sù zì jǐ de róng mào, duān zhèng zì jǐ de liǎn sè, zhù yì zì jǐ de yán cí。 zhǐ yòu zhè yàng cái néng shǐ rén duì nǐ zūn jìng, xìn rèn, wēn hé。 tóng shí, kǒng zǐ hái rèn wéi“ jūn zǐ tài 'ér bù jiāo”(《 zǐ lù》);“ jūn zǐ jīn 'ér bù zhēng, qún 'ér bù dǎng”(《 wèi líng gōng》);“ jūn zǐ bìng wú néng yān, bù bìng rén wáng bù yǐ zhī yě。”“ jūn zǐ jí dé shì 'ér míng bù chēng yān。”“ jūn zǐ qiú zhū jǐ, xiǎo rén qiú zhū rén。”(《 wèi líng gōng》) jí zuò wéi jūn zǐ yìng xīn jìng 'ān níng 'ér bù 'ào màn, tài dù zhuāng zhòng 'ér bù yǔ rén zhēng chǎo, néng hé qún 'ér bù jié dǎng yíng sī; jūn zǐ yào zhòng shì tí gāo zì jǐ, zài yòu shēng zhī nián duì shè huì duō zuò gòng xiàn。 zhǐ yòu zhè yàng cái néng chēng dé shàng jūn zǐ de xiū yǎng。
qí sān, jūn zǐ yào chù chù yán gé yào qiú zì jǐ。 kǒng zǐ rèn wéi, jūn zǐ chú liǎo zì wǒ xiū yǎng, hái yào zhòng shì yòng“ jiè、 wèi、 sī” jǐ xiàng biāo zhǔn yán gé yào qiú zì jǐ。 kǒng zǐ yuē:“ jūn zǐ yòu sān jiè: shàozhīshí, xuè qì wèi dìng, jiè zhī zài sè; jí qí zhuàng yě, xuè qì fāng gāng, jiè zhī zài dǒu; jí qí lǎo yě, xuè qì jì shuāi, jiè zhī zài dé。”“ jūn zǐ yòu sān wèi: wèi tiān mìng, wèi dà rén, wèi shèng rén zhī yán。”“ jūn zǐ yòu jiǔ sī: shì sī míng, tīng sī cōng, sè sī wēn, mào sī gōng, yán sī zhōng, shì sī jìng, yí sī wèn, fèn sī nán, jiàn dé sī yì。”(《 jì shì》) zhè xiē sī xiǎng cóng bù tóng jiǎo dù tí chū liǎo duì jūn zǐ de yào qiú, gài kuò qǐ lái yòu sān diǎn: yī shì yào suí shí zhù yì jiè chú gè rén de yù niàn; èr shì chù shì zhōng yào yòu jìng wèi zhī xīn, fáng zhǐ sì wú jì dá; sān shì rèn zhēn chǔlǐ, suí shí yán gé yào qiú zì jǐ。
qí sì, jūn zǐ yào zhòng yì bì lì, zhuī qiú dào yì。 kǒng zǐ rèn wéi, jūn zǐ hé xiǎo rén zhī jiān de chā bié hái zài yú jù yòu bù tóng de shēng huó tài dù hé bù tóng de rén shēng zhuī qiú。 tā rèn wéi,“ jūn zǐ yù yú yì, xiǎo rén yù yú lì。”(《 lǐ rén》)“ jūn zǐ móu dào bù móu shí。”“ jūn zǐ yōu dào bù yōu pín。”(《 wèi líng gōng》)“ jūn zǐ huái dé, xiǎo rén huái tǔ; jūn zǐ huái xíng, xiǎo rén huái huì。”(《 lǐ rén》) yě jiù shì shuō, zuò wéi jūn zǐ zhǐ yòu zhòng shì dào yì, zhuī qiú dào yì, cái néng yǔ xiǎo rén qū bié, cái néng zhēn zhèng tǐ xiàn jūn zǐ de jīng shén。 tóng shí, kǒng zǐ hái rèn wéi, jūn zǐ bì xū yán xíng yī zhì, biǎo lǐ rú yī, jí suǒ wèi:“ jūn zǐ yù nè yú yán, ér mǐn yú xíng。”(《 lǐ rén》)“ xiān xíng qí yán 'ér hòu cóng zhī。”(《 wéi zhèng》)
qí wǔ, jūn zǐ bù dǎng。 kǒng zǐ rèn wéi, jūn zǐ zhī jiàn de jiāo wǎng yīnggāi zuò dào“ zhōu 'ér bù bǐ”;《 lùn yǔ · wéi zhèng》 : zǐ yuē : jūn zǐ zhōu 'ér bù bǐ, xiǎo rén bǐ 'èr bù zhōu。 tóng shí hái yào“ hé 'ér bù tóng”;《 lùn yǔ · zǐ lù》:“ jūn zǐ hé 'ér bù tóng, xiǎo rén tóng 'ér bù hé。” bù shì jiǎn dān de xiāng jiā, ér shì yī zhǒng hé xié de gòng shēng guān xì; zǐ yuē:“ jūn zǐ jīn 'ér bù zhēng, qún 'ér bù dǎng。”
4、 guān yú xué xí de tài dù、 fāng fǎ hé mùdì
《 lùn yǔ》 zhōng guān yú xué xí de sī xiǎng zài gǔ jīn zhōng wài de jiào yù shǐ shàng jù yòu zhòng yào de dì wèi, zhí dé jīn rén jiè jiàn。 zhè xiē sī xiǎng gài kuò qǐ lái zhù yào yòu yǐ xià jǐ diǎn:
qí yī, guān yú xué xí de tài dù。 kǒng zǐ rèn wéi, zhuī qiú xué wèn shǒu xiān zài yú 'ài xué、 lè xué, zhè shì guān jiàn。 kǒng zǐ yuē:“ zhī zhī zhě bù rú hǎo zhī zhě, hǎo zhī zhě bù rú lè zhī zhě。”(《 yōng yě》) jí zhēn zhèng 'àihào tā de rén, wéi tā 'ér kuài lè de rén cái néng zhēn zhèng xué hǎo tā。 kǒng zǐ zàn yáng de yán yuān jiù yòu zhè zhǒng fā fèn hàoxué de lè guān jīng shén,“ yī dān shí, yī piáo yǐn, zài lòu xiàng, rén bù kān qí yōu, huí yě bù gǎi qí lè。”(《 yōng yě》) qí cì, yào“ mò'érzhìzhī, xué 'ér bù yàn”。(《 shù 'ér》) jí xué xí yào yòu tà tà shí shí de jīng shén, mò mò dì jì zhù xué dào de zhī shí, nǔ lì xué xí 'ér bù mǎn zú。 dì sān, zhuān xīn zhì zhì, zhī nán 'ér jìn。 kǒng zǐ yuē:“ shì zhì yú dào, ér chǐ 'è yī 'è shí zhě, wèi zú yǔ yì yě。”(《 lǐ rén》) dú shū de rén yào lì zhì yú zhuī qiú dào yì、 zhēn lǐ, yào zhuān xīn zhì zhì, bù yào wéi shì sú suǒ lěi。 tóng shí, tā hái rèn wéi zhuī qiú xué wèn shì yī gè jiān nán de guò chéng, yào gǎn yú zhī nán 'ér jìn,“ lì bù zú zhě, zhōng dào 'ér fèi, jīn nǚ huà。”(《 yōng yě》) zhēn duì rǎn qiú zài xué xí wèn tí shàng rèn wéi zì jǐ néng lì bù gòu de sī xiǎng, kǒng zǐ rèn wéi suǒ wèi néng lì bù gòu de rén, shì zǒu zài zhōng tú jiù tíng zhǐ xià lái, nǐ xiàn zài yǐ néng lì bù gòu huàdì zì xiàn, shí jì shàng shì méi yòu jiān chí dào dǐ de yuán gù。 zài zhè lǐ kǒng zǐ miǎn lì rǎn qiú yào zhī nán 'ér jìn, zhǐ yòu zhè yàng cái néng dé dào。 shì shí shàng kǒng zǐ zì jǐ jiù shì“ fā fèn wàng shí, lè yǐ wàng yōu, bù zhī lǎo zhī jiāng zhì” de rén(《 shù 'ér》)。 dì sì, yào xū xīn qiú jiào, bù chǐ xià wèn。 kǒng zǐ yuē:“ sān rén xíng, bì yòu wǒ shī yān。 zé qí shàn zhě 'ér cóng zhī, qí bù shàn zhě 'ér gǎi zhī。”(《 shù 'ér》) zhè shuō míng xué wú cháng shī, zuò wéi rén yìng suí shí suí dì zhù yì xiàng tā rén xué xí, qǔ rén zhī cháng, bǔ jǐ zhī duǎn。 tóng shí, kǒng zǐ tí chàng hé zàn yáng“ mǐn 'ér hàoxué, bù chǐ xià wèn” de xué xí jīng shén,“ jiàn xián sī qí yān, jiàn bù xián 'ér nèi zìxǐng yě。”(《 lǐ rén》) tǐ xiàn liǎo kǒng zǐ yán jǐn de zhì xué tài dù。
qí 'èr, guān yú xué xí de fāng fǎ。 kǒng zǐ zài hé dì zǐ de jiāo tán zhōng duō chù tí jí xué xí fāng fǎ wèn tí, zuì zhù míng de mò guò yú“ xué 'ér shí xí zhī, bùyìyuèhū。”(《 xué 'ér》)“ wēn gù 'ér zhī xīn, kě yǐ wéi shī yǐ。”(《 wéi zhèng》) yǔ cǐ tóng shí, kǒng zǐ hái tè bié qiáng diào xué sī jié hé, yǒng yú shí jiàn。 tā shuō:“ xué 'ér bù sī zé wǎng, sī 'ér bù xué zé dài。”(《 wéi zhèng》) zhǐ dú shū 'ér bù sī kǎo jiù huì gǎn dào mí huò, zhǐ shì kōng xiǎng 'ér bù dú shū jiù huì jīng shén pí dài。 yào qiú rén men bǎ xué xí jī lěi hé zuānyán sī kǎo xiāng jié hé, bù néng piān fèi。 lìng wài, kǒng zǐ hái fēi cháng zhòng shì jīng yì qiú jīng,“ rú qiē rú cuō, rú zhuó rú mó”, fǎn duì yī zhī bàn jiě, qiǎn cháng zhé zhǐ。
qí sān, guān yú xué xí de nèi róng。 kǒng zǐ zhù zhāng xué xí yào bó, yào guǎng, bù néng piān pō、 dān yī。 tā tí chū yào yòng sì zhǒng dōng xī zuò wéi zì jǐ de xué xí gāng yào, zhè jiù shì“ wén, xíng, zhōng, xìn”(《 shù 'ér》)。 jí wén huà zhī shí, pǐn dé xiū yǎng, zhōng chéng dǔ hòu, jiān shǒu xìn yuē。 zhè sì xiàng nèi róng duì yú zì jǐ hé bié réndōu jù yòu zhòng yào yì yì。 kǒng zǐ zài zhòng shì bó xué de tóng shí, yě qiáng diào xué xí yào zhuā gēn běn de dōng xī, kǒng zǐ yuē:“ cì yě, nǚ yǐ yú wéi duō xué 'ér shí zhī zhě yǔ?” duì yuē:“ rán, fēi yǔ?” yuē:“ fēi yě, yú yī yǐ guàn zhī。” zhè lǐ kǒng zǐ zài huí dá zǐ gòng de wèn tí shí, shuō míng zì jǐ de“ duō xué” shì xiāng duì de, zài duō xué de jī chǔ shàng, wǒ shì yòng yī gè dào lǐ lái guàn chuān zì jǐ de xué shuō de, zhè gè dào lǐ jiù shì xué xí de gēn běn, xué xí zhòng zài zhuā zhù gēn běn。 zhè lǐ kǒng zǐ jiànjiē dì shuō míng liǎo bó yǔ jīng de guān xì, zhí dé jiè jiàn。
qí sì, guān yú xué xí de mùdì。 kǒng zǐ rèn wéi, xué xí bì xū yòu míng què de mùdì, dàn zhòng diǎn zài yú“ xué yǐ zhì yòng”。 zǐ yuē:“ sòng《 shī》 sān bǎi, shòu zhī yǐ zhèng, bù dá; shǐ yú sì fāng, bù néng zhuān duì; suī duō, yì xī yǐ wéi?”(《 zǐ lù》) yě jiù shì shuō, shú dú《 shī jīng》 sān bǎi piān, jiāo gěi tā zhèng zhì rèn wù, què bàn bù chéng; pài tā chū shǐ dào wài guó, yòu bù néng dú lì zuò zhù yìng duì; zhè yàng, suī rán shū dú dé hěn duō, yòu yòu shénme yòng chù ní? yòu shuō:“ dé zhī bù xiū, xué zhī bù jiǎng, wén yì bù néng xǐ, bù shàn bù néng gǎi, shì wú yōu yě。”(《 shù 'ér》) yě jiù shì shuō, pǐn dé bù qù xiū yǎng, xué wèn bù qù jiǎng xí, tīng dào zhèng yì de shì bù néng qù zuò, yòu cuò wù bù néng gǎi zhèng, yě jiù shì lǐ lùn hé shí jì bù néng jié hé, zhè cái shì wǒ men yōu lǜ de。 yóu cǐ kě jiàn, dú shū de mùdì, bù zài yú sǐ jì shū běn, ér zài yú yìng yòng, zài yú shí jiàn, zài yú“ jǔ yī fǎn sān” dì líng huó yùn yòng zhī shí。 guān yú zhè yī sī xiǎng, zài kǒng zǐ de xué shēng zǐ xià de sī xiǎng zhōng yě biǎo xiàn chū lái。 zǐ xià yuē:“ shì 'ér yōu zé xué, xué 'ér yōu zé shì。”(《 zǐ lù》) yě jiù shì shuō dāng guān shí yòu yú lì jiù yīnggāi xué xí, xué xí hòu yòu yú lì jiù kě yǐ zuò guān。 zhè yī sī xiǎng shí zhì shàng yě tǐ xiàn liǎo xué yǔ yòng de guān xì, yào xiǎng dāng hǎo guān bì xū xué xí, xué xí de mùdì yīngshì gèng hǎo dì dāng guān, tǐ xiàn liǎo xué xí yǔ yìng yòng de guān xì, yě tǐ xiàn liǎo kǒng zǐ bàn sī xué de mùdì, jí tōng guò jiào yù péi yǎng dé cái jiān bèi de rén cái, ràng tā men zhí jiē dēng shàng zhèng zhì wǔ tái huò zuò jiào shī péi yǎng zhèng zhì rén cái, dāng rán zài kǒng zǐ kàn lái, xué xí de mùdì yě zài yú duì dào yì、 zhēn lǐ de zhuī qiú,“ shì zhì yú dào”,“ zhāowén dào, xī sǐ kě yǐ”(《 lǐ rén》)
5、《 lùn yǔ》 shū zhōng de jiào yù sī xiǎng
kǒng zǐ zuò wéi wǒ guó gǔ dài zhù míng de jiào yù jiā, yī shēng cóng shì jiào yù gōng zuò, jiào chū liǎo xǔ duō yòu cáigàn de xué shēng, zài jiào yù shí jiàn zhōng qǔ dé liǎo fēng fù jīng yàn,《 lùn yǔ》 yī shū duì cǐ yòu jiào duō de gài kuò。
qí yī, guān yú jiào yù zhǐ dǎo sī xiǎng。 kǒng zǐ zhù zhāng“ yòu jiào wú lèi”(《 wèi líng gōng》), jí shòu jiào yù zhě bù yìng fēn guì jiàn、 xián yú, yīnggāi jī huì jūn děng。 zhè yī sī xiǎng dǎ pò liǎo jiào yù de děng jí jiè xiàn, kuò dà liǎo jiào yù duì xiàng, shǐ jiào yù kuò jí yú guǎng dà píng mín, zhè zài dāng shí wú yí jù yòu zhòng dà de jìn bù yì yì。
qí 'èr, guān yú jiào yù de jī běn fāng fǎ。 kǒng zǐ zhù zhāng“ yīn cái shī jiào”, zǐ yuē:“ zhōng rén yǐ shàng, kě yǐ yǔ shàng yě; zhōng rén yǐ xià, bù kě yǐ yǔ shàng yě。” yě jiù shì shuō duì yú zhōng děng cái zhì yǐ shàng de rén, kě yǐ hé tā tán lùn gāo shēn de dào lǐ; yǐ yú zhōng děng cái zhì yǐ xià de rén, bù kě yǐ hé tā tán lùn gāo shēn de dào lǐ。 wéi guàn chè zhè yī sī xiǎng, kǒng zǐ hěn zhù yì duì zì jǐ xué shēng de guān chá liǎo jiě, zhū rú“ yóu yě guǒ”、“ cì yě dá”、“ qiú yě yì”(《 yōng yě》), zài cǐ jī chǔ shàng cǎi qǔ bù tóng de jiào yù fāng fǎ, bǐ rú rǎn qiú bàn shì wèi qiè, suǒ yǐ yào gǔ lì tā; zǐ lù dǎn dà guò rén, zì yǐ wéi shì, suǒ yǐ yào gù yì yì zhì tā。 jí:“ qiú yě tuì, gù jìn zhī; yóu yě jiān rén, gù tuì zhī。”(《 xiān jìn》) kǒng zǐ hái zhòng shì yòu dǎo shì de qǐ fā jiào yù, bù yào qiú xué shēng sǐ dú shū, ér guì zài chù lèi bàng tōng, jí suǒ wèi:“ gào zhū wǎng 'ér zhī lái zhě”(《 xué 'ér》)。 zǐ xià tán shī“ qiǎo xiào qiàn fēn, měi mù pàn xī, sù yǐ wéi xuàn xī”, cóng 'ér tǐ huì dào“ lǐ” yīnggāi yǐ zhōng xìn rén yì wéi běn de dào lǐ, yīn cǐ kǒng zǐ chēng zàn tā dào:“ qǐ yú zhě shāng yě! shǐ kě yǔ xìn《 shī》 yǐ yǐ。”(《 bā yì》) néng qǐ fā wǒ de rén shì zǐ xià 'ā! xiàn zài wǒ kě yǐ yǔ nǐ tán lùn《 shī jīng》 liǎo。 yán yuān tīng lǎo shī jiǎng xué hòu“ yì zú yǐ fā”(《 wéi zhèng》), zǐ gòng yě shuō tā“ wén yī yǐ zhī shí”(《 gōng yě cháng》), suǒ yǐ kǒng zǐ tè bié chēng zàn yán yuān de cōng míng hàoxué。 zhè zhèng shì qǐ fā yòu dǎo shì jiào yù de bì rán jiēguǒ。 kǒng zǐ tè bié qiáng diào“ bù fèn bù qǐ, bù fěi bù fā, jǔ yī yú bù yǐ sān yú fǎn, zé bù fù yě。”(《 shù 'ér》) jí: bù dào tā kǔ kǔ sī suǒ 'ér xiǎng bù tōng shí, wǒ bù qù qǐ fā tā, bù dào tā xiǎng jiǎng 'ér jiǎng bù míng bái shí, wǒ bù qù kāi dǎo tā。 lì jǔ yī gè dào lǐ 'ér tā bù néng lèi tuī chū sān gè dào lǐ, wǒ jiù bù zài jiào huì tā liǎo。 kǒng zǐ hái qiáng diào zài shí xíng qǐ fā yòu dǎo de jī chǔ shàng, bì xū zhù yì xún xù jiàn jìn, jí:“ fū zǐ xún xún rán shàn yòu rén, bó wǒ yǐ wén, yuē wǒ yǐ lǐ, yù bà bù néng, jì jié wú cái, rú yòu suǒ lì zhuó 'ěr。 suī yù cóng zhī, mò yóu yě yǐ!”(《 zǐ hǎn》) zhè zhǒng shǐ xué shēng jié lì zuānyán,“ yù bà bù néng” de qíng zhuàng, zhèng shì duì xún xún shàn yòu qǐ fā jiào yù de xiě zhào, zài wǒ guó jiào yù shǐ shàng jù yòu zhòng yào dì wèi。
qí sān, guān yú jiào yù de jī běn nèi róng。 kǒng zǐ cháng qī cóng shì jiào yù gōng zuò, jiào yù de nèi róng shí fēn guǎng fàn, dàn tā suǒ yòng de jiào cái duō shì yán yòng zhōu dài guì zú xué xiào suǒ yòng de liù yì, jí shī、 shū、 lǐ、 lè、 yì、 chūn qiū。“ zǐ suǒ yǎ yán,《 shī》、《 shū》、 zhí lǐ。”(《 shù 'ér》)“ xīng yú shī, lì yú lǐ, chéng yú lè。”(《 tài bó》)“ bù xué shī, wú yǐ yán”,“ bù xué lǐ, wú yǐ lì。”(《 jì shì》) yóu cǐ kě jiàn, kǒng zǐ shì yǐ shī、 shū、 lǐ、 lè wéi pǔ tōng jiào cái jiào yù xué shēng de。 zhì yú“ yì、 chūn qiū” zhǐ shì zài kǒng zǐ de wǎn nián cái jìn xíng yán jiū bìng fù zhū jiào xué de nèi róng, suǒ yǐ kǒng zǐ shuō:“ wǔ shí yǐ xué《 yì》”(《 shù 'ér》)。 yě kě néng yīn wéi《 yì》、《 chūn qiū》 shì bǐ jiào jīng shēn de xué kē, zhǐ yòu shǎo shù gāo cái shēng cái néng xué xí, suǒ yǐ shuō“ shēn tōng liù yì zhě qī shí yòu 'èr”(《 kǒng zǐ shì jiā》)。 nà me, zài zhè xiē jiào xué nèi róng zhōng kǒng zǐ zuì wéi zhòng shì de shì shénme ní? cóng《 lùn yǔ》 de xǔ duō sī xiǎng zhōng kě yǐ kàn chū,《 shī》、《 lǐ》 shì kǒng zǐ jiào xué de zhù yào kè chéng。 zǐ yuē:“ bù xué《 shī》, wú yǐ yán。”(《 jì shì》)“ sòng《 shī》 sān bǎi, shòu zhī yǐ zhèng。”(《 zǐ lù》)“《 shī》 sān bǎi, yī yán yǐ bì zhī, yuē‘ sī wú xié’。”(《 wéi zhèng》) yòu yuē:“ xià lǐ, wú néng yán zhī, qǐ bù zú zhēng yě; yīn lǐ, wú néng yán zhī, sòng bù zú zhēng yě。 wén xiàn bù zú gù yě。 zú, zé wú néng zhēng zhī yǐ。”(《 bā yì》)“ yīn yīn yú xià lǐ, suǒ sǔn yì, kě zhī yě; zhōu yīn yú yīn lǐ, suǒ sǔn yì, kě zhī yě。”(《 wéi zhèng》) zhè xiē sī xiǎng shuō míng, kǒng zǐ bù jǐn zhòng shì《 shī》《 lǐ》 de jiào yù, ér qiě zhòng shì zhè xiē nèi róng de zǒng jié wā jué yǔ yán jiū, tā duì zhōng guó gǔ dài jiào yù nèi róng de fēng fù hé wán shàn qǐ dào liǎo zhòng yào de cù jìn zuò yòng。
qí sì, guān yú jiào yù de péi yǎng mù biāo。 zài kǒng zǐ kàn lái, jìn xíng jiào yù de mùdì chú liǎo yòng rén yì lǐ jìng huà rén men de líng hún, xié diào rén men de shè huì xíng wéi zhī wài, qí zhòng yào mùdì zài yú péi yǎng jù yòu rén yì zhī xīn de“ shì”、“ jūn zǐ”, yǐ wéi dāng shí de shè huì fú wù, zhè jiù shì tā zhù míng de“ xué 'ér yōu zé shì” sī xiǎng(《 zǐ zhāng》)。 zhèng yīn rú cǐ, dāng jì kāng zǐ wèn tā de dì zǐ zhòng yóu、 zǐ gòng、 rǎn qiú néng fǒu“ cóng zhèng” de shí hòu, kǒng zǐ mǎn kǒu dāyìng kě yǐ“ cóng zhèng”(《 yōng yě》)。 shì shí shàng, zài kǒng zǐ qī shí yòu 'èr de dé yì mén shēng zhōng, cóng zhèng zhě wéi shù bù shǎo, kǒng zǐ zì shēn yě bù fǎn duì cān zhèng。 zhè shuō míng kǒng zǐ de jiào yù sī xiǎng jí péi yǎng mù biāo yǔ dāng shí de shè huì xū yào shì xiāng tǒng yī de, tǐ xiàn liǎo jiào yù de shè huì jià zhí。 dāng rán, kǒng zǐ de jiào yù sī xiǎng bù kě bì miǎn dì tǐ xiàn zhe jiē jí shǔ xìng, dàn zuò wéi shè huì de rén, kǒng zǐ zài dāng shí lì shǐ tiáo jiàn xià suǒ chàng dǎo de xǔ duō sī xiǎng, běn shēn jù yòu fú hé rén lèi gòng xìng de chéngfèn, shì zhōng huá mín zú chuán tǒng měi dé bù kě huò quē de zǔ chéng bù fēn, yìng yú yǐ biàn zhèng dì fēn xī hé yáng qì。
6、 guān yú wù zhèng de sī xiǎng jí qí jià zhí
《 lùn yǔ》 zhōng guān yú wù zhèng de sī xiǎng shì“ xué yǐ zhì yòng” sī xiǎng de jù tǐ tǐ xiàn, duì cǐ,《 lùn yǔ》 zhōng duì wù zhèng de biāo zhǔn yě zuò liǎo jù tǐ shuō míng。
qí yī, guān yú wù zhèng de duì xiàng。 kǒng zǐ rèn wéi zhǐ yào dǒng lǐ、 yòu dào、 zhèng zhí, bìng jù bèi yī dìng de cóng zhèng cái néng de rén jiù kě yǐ wù zhèng。 jì kāng zǐ wèn:“ zhòng yóu kě shǐ cóng zhèng yě yǔ?” kǒng zǐ yuē:“ yóu yě guǒ, yú cóng zhèng hū hé yòu?” wèn:“ cì yě kě shǐ cóng zhèng yě yǔ?” yuē:“ cì yě dá, yú cóng zhèng hū hé yòu?” wèn:“ qiú yě kě shǐ cóng zhèng yě yǔ?” yuē:“ qiú yě yì, yú cóng zhèng hū hé yòu?” yě jiù shì shuō, zhǐ yào rén jù bèi yī dìng de cān zhèng sù zhì, zhū rú guǒ duàn、 dá lǐ、 duō yì jiù kě yǐ cān zhèng。
qí 'èr, guān yú wù zhèng de jī běn yào qiú hé biāo zhǔn。 cóng zhèng zhě bì xū qín miǎn zhōng chéng。 kǒng zǐ yuē:“ jū zhī wú juàn, xíng zhī yǐ zhōng。”(《 yán yuān》)“ xiān zhī láo zhī”,“ wú juàn”(《 zǐ lù》)。 yě jiù shì shuō zài wèi bù sōng chí xiè dài, zhí xíng zhèng lìng yào zhōng xīn, yào dài tóu、 qín miǎn, bàn shì bù yào sōng xiè。 cóng zhèng zhě bì xū wēn liáng gōng jiǎn ràng。 chén zǐ qín xiàng zǐ gòng wèn dào,“ fū zǐ zhì yú shì bāng yě, bì wén qí zhèng, qiú zhī yǔ? yì yǔ zhī yǔ?” zǐ gòng yuē:“ fū zǐ wēn、 liáng、 gōng、 jiǎn、 ràng yǐ dé zhī。”(《 xué 'ér》) yě jiù shì shuō kǒng zǐ lái dào yī guó jiù yī dìng huì zhī dào zhè lǐ de zhèng shì, jiù shì yīn wéi xiān shēng yòu wēn hé、 shàn liáng、 gōng jìng、 jié jiǎn、 qiān ràng wǔ zhǒng měi dé。 ér zhè wǔ zhǒng měi dé yě jiànjiē dì shuō míng cānyù guó zhèng de dào lǐ。 yòu yī cì, kǒng zǐ zài tán lùn zhèng guó xiánxiàng zǐ chǎn shí shuō:“ yòu jūn zǐ zhī dào sì yān: qí xíng zhèng yě gōng, qí shì shàng yě jìng, qí yǎng mín yě huì, qí shǐ mín yě yì。” zhèng shì yóu yú zǐ chǎn de zhè zhǒng zhuāng zhòng、 gōng jìng、 ēn huì、 dào yì hé měi dé, cái néng shǐ tā chǔyú zhèng guó de xiánxiàng wèi zhì。
dì sān, yào yán xíng yī zhì, jǔ zhǐ duān zhuāng。 kǒng zǐ yuē:“ yán zhōng xìn, xíng dǔ jìng, suī mán mò zhī bāng, xíng yǐ。 yán bù zhōng xìn, xíng bù dǔ jìng, suī zhōu lǐ, xíng hū zāi? lì zé jiàn qí cān yú qián yě, zài yú zé jiàn qí yǐ yú héng yě, fū rán hòu xíng。”(《 wèi líng gōng》) yě jiù shì shuō yào xiǎng shǐ zì jǐ de sī xiǎng zhù zhāng wèitā rén jiē shòu, bì xū xīn yì chéng kěn, xíng wéi duān zhuāng, zhè yàng nǐ de zhù zhāng jiù kě yǐ xíng dé tōng liǎo。
dì sì, yào yǎn guāng yuǎn dà, yǐ cì 'ér jìn。 zǐ xià dāng liǎo jǔ fù de xiàn cháng, xiàng kǒng zǐ qǐng jiào zěn yàng lǐ zhèng。 kǒng zǐ shuō:“ wú yù sù, wú jiàn xiǎo lì。 yù sù zé bù dá, jiàn xiǎo lì zé dà shì bù chéng。”(《 zǐ lù》) jí yào qiú rén men chǔlǐ zhèng wù bù yào tú kuài, tān tú yǎn qián lì yì, tú kuài fǎn 'ér bù néng dá dào yù qī mùdì, tān tú xiǎo lì fǎn 'ér bàn bù chéng dà shì。 ér yìng yǎn guāng fàng yuǎn, yǐ cì 'ér jìn。 lìng wài, kǒng zǐ hái rèn wéi zài chù lǐ zhèng wù shí yīngdāng shèn zhòng, yào shēn rù shí jì, duō tīng duō jiàn, liǎo jiě shí qíng, yǐ miǎn fàn cuò wù。 jí suǒ wèi“ duō wén jué yí, shèn yán qí yú, zé guǎ yóu; duō jiàn jué dài, shèn xíng qí yú, zé guǎ huǐ。 yán guǎ yóu, xíng guǎ huǐ, lù zài qí zhōng yǐ。”(《 wéi zhèng》)
7、 guān yú zhì guó yǔ 'ān bāng de dào lǐ
kǒng zǐ zuò wéi zhōng guó gǔ dài wěi dà de sī xiǎng jiā, qí yòu guān zhì guó de dào lǐ zài《 lùn yǔ》 zhōng yě yòu zhòng yào de wèi zhì。 gài kuò qǐ lái zhù yào bāo hán yǐ xià jǐ fāng miàn de nèi róng:
qí yī, zhì guó de gēn běn zài yú“ rén lún gāng cháng”。 qí jǐng gōng wèn kǒng zǐ zěn yàng zhì guó, kǒng zǐ shuō:“ jūn jūn, chén chén, fù fù, zǐ zǐ。”(《 yán yuān》) jí yào zhì lǐ hǎo guó jiā, jūn zhù bì xū xiàng gè jūn zhù, chén zǐ bì xū xiàng gè chén zǐ, fù qīn yào xiàng gè fù qīn, ér zǐ yào xiàng gè 'ér zǐ。 zhè yī sī xiǎng suī rán fǎn yìng liǎo kǒng zǐ de zōng fǎ lún lǐ guān niàn, dàn zài fēng jiàn shè huì de lì shǐ tiáo jiàn xià, zhè zhǒng lún lǐ gāng cháng què shí qǐ dào liǎo zhì lǐ guó jiā de zhòng yào zuò yòng。 shì shí shàng, zài jiē jí shè huì lǐ, bù lùn chǔyú shénme shí dài dū xū yào gè zài qí wèi, gè sī qí zhí。 fǒu zé guó jiāng bù guó, zhèng jiāng bù zhèng, shè huì jiāng hùn luàn bù kān。 nà me kǒng zǐ wèishénme qiáng diào yǐ“ rén lún gāng cháng” zhì guó ní? kǒng zǐ huí dá zǐ lù de wèn tí shí zuò liǎo shuō míng, zǐ lù wèn kǒng zǐ:“ wèi guó dài zǐ 'ér wéi zhèng, zǐ jiāng xī xiān?” zǐ yuē:“ bì yě zhèng míng hū!”“ míng bù zhèng zé yán bù shùn, yán bù shùn zé shì bù chéng。” dāng rán kǒng zǐ yě rèn wéi, zhòng shì lún lǐ gāng cháng de zuò yòng yě bù néng tuō lí lǐ ràng。 zǐ yuē:“ néng yǐ lǐ ràng wèiguó hū, hé yòu? bù néng yǐ lǐ ràng wèiguó, rú lǐ hé?”(《 lǐ rén》) jí yòng lǐ ràng de jīng shén zhì lǐ guó jiā, guó jiā jiù bù huì yòu shénme wèn tí, rén lún gāng cháng de lǐ cái néng dé yǐ bǎo zhèng。 zài zhè lǐ lǐ ràng chéng wéi wéi xì rén lún gāng cháng de jīng shén niǔ dài。
qí 'èr, zhì guó de qián tí zài yú jūn zǐ zhù yào yán yú lǜ jǐ。 kǒng zǐ yuē:“ gǒu zhèng qí shēn yǐ, yú cóng zhèng hū hé yòu? bù néng zhèng qí shēn, rú zhèng rén hé?” jí jūn zhù yào zhì lǐ hǎo guó jiā, bì xū duān zhèng zì jǐ běn shēn, yán yú yào qiú zì jǐ。 rú guǒ jǐ zhèng, guǎn lǐ guó zhèng jiù bù huì yòu shénme kùn nán, rú guǒ zì jǐ bù duān zhèng, suí xīn suǒ yù, wéi suǒ yù wéi, jiù bù kě néng qù duān zhèng bié rén, qí guó jiā yě wú fǎ zhì lǐ。 kǒng zǐ hái yǐ shùn wéi lì shuō míng jūn zhù yán yú lǜ jǐ de zhòng yào xìng。 kǒng zǐ yuē:“ wú wéi 'ér zhì zhě, qí shùn yě yǔ? fū héwèi zāi? gōng jǐ zhèng nán miàn 'ér yǐ yǐ。” zài kǒng zǐ kàn lái, zhēn zhèng néng cóng róng 'ān jìng shǐ tiān xià tài píng de rén dà gài zhǐ yòu shùn bā? nà me tā zuò liǎo xiē shénme ní? yě bù guò shì zhuāng yán duān zhèng dì zuò zài cháo tíng shàng bà liǎo。 zhè lǐ shùn de zhuāng yán duān zhèng xíng wéi zhèng shì tā shí xiàn tài píng shì dào de guān jiàn suǒ zài。
dāng rán, kǒng zǐ hái rèn wéi jūn zhù zhì guó chú liǎo xíng wéi duān zhuāng zhī wài, hái yìng zhòng shì cái zhì lǐ yí rén dé de guān xì, zhè xiē dōushì zhì guó bù kě piān fèi de tiáo jiàn。 kǒng zǐ yuē:“ zhī jí zhī, rén bù néng shǒu zhī, suī dé zhī, bì shī zhī。 zhī jí zhī, rén néng shǒu zhī, bù zhuāng yǐ lì zhī, zé mín bù jìng。 zhī jí zhī, rén néng shǒu zhī, zhuāng yǐ lì zhī, dòng zhī bù yǐ lǐ, wèi shàn yě。”(《 wèi líng gōng》) jí kào cōng míng qǔ dé liǎo dì wèi, bù néng yòng rén dé qù bǎo chí tā, suī rán dé dào liǎo dì wèi, yě yī dìng huì shī qù de。 kào cōng míng qǔ dé dì wèi, néng yòng rén dé bǎo chí tā, jiǎ ruò bù yòng yán sù de tài dù lái zhì lǐ bǎi xìng, nà me bǎi xìng jiù bù huì zūn jìng tā。 kào cōng míng qǔ dé dì wèi, néng yòng rén dé bǎo hù tā, néng yòng yán sù de tài dù zhì lǐ bǎi xìng, ér bù yòng lǐ yì jiào huà rén mín, nà yě suàn bù dé wán shàn。 kě jiàn zhì lǐ hǎo guó jiā duì jūn zhù de yào qiú yīngshì quán fāng wèi duō fāng miàn de。 lìng wài, kǒng zǐ hái zǒng jié liǎo lì dài shèng míng jūn zhù zhì guó de dào lǐ, zhòng zài kuān hòu、 chéng xìn、 qín mǐn、 gōng yǔn。 jí:“ suǒ zhòng: mín, shí, sàng, jì。 kuān zé dé zhòng, xìn zé mín rèn yān, mǐn yòu gōng, gōng zé shuō。”(《 yáo yuē》)
qí sān, zhì guó de jī běn fāng fǎ,“ xuǎn cái、 fù guó、 yù rén, lì fǎ”。 kǒng zǐ rèn wéi jūn zhù guǎn lǐ guó jiā dà shì, yào chù chù cóng dà jú zhuóyǎn, zhòng shì xuǎn bá yōu xiù rén cái。 kǒng zǐ yuē:“ xiān yòu sī, shè xiǎo guò, jǔ xián cái”。(《 zǐ lù》) tóng shí yào zhòng shì fù guó, jiào yù mín zhòng。 yòu yī cì, kǒng zǐ dào wèi guó qù, rǎn yòu gěi tā jià chē, kǒng zǐ shuō: wèi guó de rén kǒu zhēn duō 'ā! rǎn yòu yuē:“ jì shù yǐ, yòu hé jiā yān?” yuē:“ fù zhī。” yuē:“ jì fù yǐ, yòu hé jiā yān?” yuē:“ jiào zhī。” zhè lǐ kǒng zǐ qiáng diào zài wèi guó zhè yàng yī gè zhòng duō rén kǒu de guó jiā, yào zhì lǐ hǎo tā, shǒu xiān yào ràng tā men fù qǐ lái, rán hòu shǐ tā men zài shòu jiào yù, tí gāo tā men de sù zhì。 lìng wài, kǒng zǐ yě tè bié zhòng shì fǎ zhì duì guó jiā de zhì lǐ zuò yòng。 yòu yī cì yán yuān qǐng jiào lǎo shī zěn yàng zhì lǐ guó jiā, kǒng zǐ shuō:“ xíng xià zhī shí, chéng yīn zhī lù, fú zhōu zhī miǎn, lè zé《 sháo》、《 wǔ》, fàng zhèng shēng, yuǎn nìng rén。 zhèng shēng yín, nìng rén dài。” jiè jiàn xià、 shāng、 zhōu sān dài de gǔ dé, qǔ qí jīng huá, shè qí zāo pò。 zài zhè lǐ kǒng zǐ bù jǐn qiáng diào liǎo fǎ zhì duì zhì guó de zhòng yào zuò yòng, ér qiě tā de gǔ wéi jīn yòng de sī xiǎng fāng fǎ yě zhí dé jīn rén xué xí。
qí sì, zhì guó de jī běn yuán zé, jiǎng jiū xìn yòng, ài hù rén mín。 kǒng zǐ rèn wéi zhì lǐ hǎo guó jiā, jūn zhù yī dìng yào zhòng shì rén pǐn、 dào dé, yào jiǎng jiū xìn yòng, ài hù mín zhòng, zhè shì zhì guó de jī běn yuán zé。 zǐ yuē:“ dào qiānshèng zhī guó, jìng shì 'ér xìn, jié yòng 'ér 'ài rén, shǐ mín yǐ shí。”(《 xué 'ér》) jí zhì lǐ yī gè yōng yòu qiān liàng bīng chē de guó jiā, jiù yào rèn zhēn duì dài zhèng shì, bìng jiǎng jiū xìn yòng, qǔ xìn yú mín。 tóng shí hái yào jié shěng jiǎn yòng, ài hù rén mín, yì shǐ rén mín yào bù wéi bèi nóng shí。 zhǐ yòu zhè zhè yàng cái néng chǔlǐ hǎo jūn zhù yǔ rén mín de guān xì。
zǒng zhī,《 lùn yǔ》 cóng duō zhǒng jiǎo dù fǎn yìng liǎo kǒng zǐ de sī xiǎng tè zhēng, zài xué xí yán jiū《 lùn yǔ》 de guò chéng zhōng, hěn yòu bì yào bǎ《 lùn yǔ》 de sī xiǎng tǐ xì huà, kē xué huà, gèng hǎo dì lǐ jiě《 lùn yǔ》 zhōng de sī xiǎng jīng shén。 yào zuò dào“ gǔ wéi jīn yòng”, jiù yào yán jiū《 lùn yǔ》 sī xiǎng de shí dài jià zhí, wèiwǒ guó xiàn dài huà jiàn shè fú wù。 shì shí shàng, zuò wéi liǎng qiān duō nián qián de zhù míng sī xiǎng jiā、 jiào yù jiā, kǒng zǐ hé wǒ men jīn rén yòu xǔ duō gòng tóng zhī chù, qí zhōng de xǔ duō sī xiǎng shì dāng dài rén de jīng shén hé jiē mó。 zhè shuō míng gǔ dài de sī xiǎng jiā yǔ wǒ men jīn tiān de sī xiǎng fēi cháng jiē jìn。 dāng rán kǒng zǐ shì rén bù shì shén, kǒng zǐ yě yòu zì jǐ de lì shǐ jú xiàn xìng, zhè shì bù kě fǒu rèn de kè guān shì shí。 dàn shì, yán jiū kǒng zǐ zhòng zài xī shōu kǒng zǐ sī xiǎng jīng huá, ér bù shì jiǎn dān dì quán pán fǒu dìng huò quán pán kěn dìng。
《 lùn yǔ》 míng yán
1、 zǐ yuē:“ xué 'ér shí xí zhī, bù yì yuè hū? yòu péng zì yuǎn fāng lái, bù yì lè hū? rén bù zhī 'ér bù yùn, bù yì jūn zǐ hū?”
2、 zǐ yuē: qiǎo yán lìng sè, xiān yǐ rén。
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ huā yán qiǎo yǔ、 mǎn liǎn duī xiào de, zhè zhǒng rén shì hěn shǎo yòu rén dé de。”
3、 Zēngzǐ yuē: wú rì sānxǐngwúshēn, wèirénmóu 'ér bù zhōng hū? yǔ péng yǒu jiāo 'ér bù xìn hū? chuán bù xí hū?
【 yì wén】 Zēngzǐ shuō:“ wǒ měi tiān dōuyào duō cì fǎnxǐng zì jǐ: wéi bié rén chū zhù yì zuò shì, shì fǒu zhōng shí? jiāo yǒu shì fǒu shǒu xìn? lǎo shī chuán shòu de zhī shí, shì fǒu fù xí liǎo ní?”
4、 zǐ yuē: jūn zǐ shí wú qiú bǎo, jū wú qiú 'ān, mǐn yú shì 'ér shèn yú yán, jiù yòu dào 'ér zhèng yān, kě wèi hàoxué yě yǐ。
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jūn zǐ chī bù zhuī qiú bǎo zú, zhù bù zhuī qiú 'ān yì, zuò shì líng mǐn, yán tán jǐn shèn, shí shí gǎi zhèng zì jǐ de cuò wù, jiù suàn hàoxué liǎo。”
5、 zǐ yuē:“ bù huàn rén zhī bù jǐ zhī, huàn bù zhī rén yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ bù pà méi rén liǎo jiě zì jǐ, jiù pà zì jǐ bù liǎo jiě bié rén。”
6、 zǐ yuē:“《 shī》 sān bǎi, yī yán yǐ bì zhī, yuē:‘ sī wú xié。’”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“《 shī jīng》 sān bǎi( líng wǔ) shǒu, yòng yī jù huà kě yǐ gài kuò, jí:‘ sī xiǎng chún zhèng, méi yòu xié 'è de dōng xī。’”
7、 zǐ yuē:“ wú shí yòu wǔ 'ér zhì yú xué, sān shí 'ér lì, sì shí 'ér bù huò, wǔ shí 'ér zhī tiān mìng, liù shí 'ér 'ěr shùn, qī shí 'ér cóng xīn suǒ yù, bù yú jǔ。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ wǒ shí wǔ suì lì zhì yú xué xí, sān shí suì yòu suǒ jiàn shù, sì shí suì bù yù shì kùn huò, wǔ shí lǐ jiě shénme shì tiān mìng, liù shí míng biàn shì fēi, qī shí suí xīn suǒ yù, bù chāo guò guīju。”
8、 zǐ yuē:“ wēn gù 'ér zhī xīn, kě yǐ wéi shī yǐ。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ wēn xí jiù zhī shí shí, néng yòu xīn shōu huò, jiù kě yǐ zuò lǎo shī liǎo。”
9、 zǐ yuē:“ jūn zǐ zhōu 'ér bù bǐ, xiǎo rén bǐ 'ér bù zhōu。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jūn zǐ tuán jié qún zhòng 'ér bù hù xiāng gòu jié, xiǎo rén hù xiāng gòu jié 'ér bù tuán jié qún zhòng。”
10、 zǐ yuē:“ xué 'ér bù sī zé wǎng, sī 'ér bù xué zé dài。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ dú shū bù shēn rù sī kǎo, yuè xué yuè hú tú; sī kǎo bù dú shū, jiù wēi xiǎn。”
11、 zǐ yuē:“ zhī zhī wéi zhī zhī, bù zhī wéi bù zhī, shì zhī yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ zhī dào de jiù shì zhī dào de, bù zhī dào de jiù shì bù zhī dào de, zhè zhǒng tài dù shì míng zhì de。”
12、 zǐ yuē:“ rén 'ér wú xìn, bù zhī qí kě yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ rén wú xìn yù, bù zhī néng gànshénme?
13、 kǒng zǐ wèi jì shì:“ bā yì wǔ yú tíng, shì kě rěn yě, shú bù kě rěn yě?”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō jì shì:“ tā yòng tiān zǐ de wǔ dǎo zhèn róng zài zì jǐ de zōng miào lǐ wǔ dǎo, zhè yàng de shì kě yǐ róng rěn, shénme shì bù néng róng rěn?”
14、 zǐ yuē:“《 guān jū》, lè 'ér bù yín, āi 'ér bù shāng。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“《 guān jū》 zhè piān shī, zhù tí kuài lè què bù fàng dàng, yōu chóu què bù bēi shāng。”
15、 zǐ yuē:“ chéng shì bù shuō, suì shì bù jiàn, jì wǎng bù jiù。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ yǐ qián de shì bù yào zài píng shuō liǎo, zuò wán de shì bù yào zài yì lùn liǎo, guò qù liǎo jiù bù yào zài zhuī jiù。”
16、 zǐ yuē:“ zhāowén dào, xī sǐ kě yǐ。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ zǎo chén lǐ jiě zhēn lǐ, wǎn shàng sǐ yě zhí dé。”
17、 zǐ yuē:“ jūn zǐ yù yú yì, xiǎo rén yù yú lì。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jūn zǐ tōng xiǎo dào yì, xiǎo rén tōng xiǎo sī lì。”
18、 zǐ yuē:“ jiàn xián sī qí yān, jiàn bù xián 'ér zìxǐng yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jiàn dào xián rén, yào xiàng tā kàn qí; jiàn dào bù xián de rén, yào fǎnxǐng zì jǐ。”
19、 zǐ yuē:“ xiǔ mù bù kě diāo yě, fèn tǔ zhī qiáng bù kě wū yě, yú yú yǔ hé zhū?”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ xiǔ mù wú fǎ diāo zhuó, fèn tǔ de qiáng bì wú fǎ fěn shuà, wǒ néng ná tā zěn yàng?”
20、 zǐ yuē:“ mǐn 'ér hàoxué, bù chǐ xià wèn, shì yǐ wèi zhī‘ wén’ yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ líng mǐn yòu hàoxué, xiàng bǐ zì jǐ xué wèn chā de rén qǐng jiào shí, bù jué dé méi miàn zǐ, suǒ yǐ chēng wéi‘ wén’。”
21、 jì wén zǐ sān sī 'ér hòu xíng。 zǐ yuē:“ zài, sī kě yǐ .”
22、 zǐ yuē:“ níng wǔ zǐ, bāng yòu dào zé zhì, bāng wú dào zé yú。 qí zhì kě jí yě, qí yú bù kě jí yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ níng wǔ zǐ zhè rén, guó jiā tài píng shí, jiù cōng míng, guó jiā hùn luàn shí, jiù yú bèn。 tā de cōng míng kě yǐ gǎn dé shàng, tā de yú bèn bié rén gǎn bù shàng。”
23、 zǐ yuē:“ zhì shèng wén zé yě, wén shèng zhì zé shǐ。 wén zhì bīn bīn, rán hòu jūn zǐ。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ yī gè rén de nèi zài zhì pǔ shèng guò wài zài de wén cǎi jiù huì cū yě, wén cǎi shèng guò zhì pǔ jiù huì fú huá。 zhǐ yòu wén cǎi hé zhì pǔ pèi hé qiàdàng, cái shì jūn zǐ。”
24、 zǐ yuē:“ zhī zhī zhě bù rú hǎo zhī zhě, hǎo zhī zhě bù rú lè zhī zhě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ zhī dào xué xí bù rú xǐ huān xué xí, xǐ huān xué xí bù rú yǐ xué xí wéi kuài lè。”
25、 zǐ yuē:“ zhì zhě lè shuǐ, rén zhě lè shān; zhì zhě dòng, rén zhě jìng; zhì zhě lè, rén zhě shòu。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ zhì huì de rén xǐ huān shuǐ, rén cí de rén xǐ huān shān; míng zhì de rén hàodòng, rén cí de rén hǎo jìng; zhì huì de rén kuài lè, rén cí de rén cháng shòu。”
26、 zǐ yuē:“ mò'érzhìzhī, xué 'ér bù yàn, huì rén bù juàn, hé yòu yú wǒ zāi?”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jiāng zhī shí mò jì zài xīn, xué xí shí, bù gǎn dào mǎn zú; jiào rén shí, bù gǎn dào pí juàn, zhè sān gè fāng miàn wǒ zuò dào liǎo nǎ xiē ní?”
27、 zǐ yuē:“ bù fèn bù qǐ、 bù fěi bù fā, jǔ yī yú bù yǐ sān yú fǎn, zé bù fù yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ bù dào tā kǔ sī míng xiǎng shí, bù qù qǐ fā; bù dào yù shuō wú yǔ shí, bù qù kāi dǎo。 bù néng jǔ yī lì néng lǐ jiě sān gè lèi sì de wèn tí, jiù bù yào zài chóngfù jiào tā liǎo。”
28、 zǐ zài qí wén《 sháo》, sān yuè bù zhī ròu wèi。 yuē:“ bù tú wéi lè zhī zhì yú sī yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ zài qí guó tīng《 sháo lè》, hǎo cháng shí jiān chī ròu bù jué zī wèi。 tā shuō:“ méi xiǎng dào hǎo yīnyuè zhè yàng mí rén。”
29、 yè gōng wèn kǒng zǐ yú zǐ lù, zǐ lù bù duì。 zǐ yuē:“ rǔ xī bù yuē: qí wéi rén yě, fā fèn wàng shí, lè yǐ wàng yōu, bù zhī lǎo zhī jiāng zhì yún 'ěr?”
【 yì wén】 yè gōng wèn zǐ lù: kǒng zǐ shì zěn yàng de rén, zǐ lù bù huí dá。 kǒng zǐ shuō:“ nǐ zěn me bù shuō: tā zhè gè rén 'ā, fā fèn shí jiù wàng jì chī fàn, gāo xīng qǐ lái jiù wàng jì liǎo yōu chóu, jìng rán lián zì jǐ shuāi lǎo liǎo yě bù zhī dào, rú cǐ 'ér yǐ。”
30、 zǐ yuē:“ sān rén xíng, bì yòu wǒ shī yān。 zé qí shàn zhě 'ér cóng zhī, qí bù shàn zhě 'ér gǎi zhī。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ sān rén zǒu lù, bì yòu kě zuò wèiwǒ de lǎo shī de rén。 xuǎn zé tā de yōu diǎn xiàng tā xué xí, jiè jiàn tā de quē diǎn jìn xíng zì wǒ gǎi zhèng。”
31、 zǐ yǐ sì jiào: wén、 xíng、 zhōng、 xìn。
【 yì wén】 kǒng zǐ jiào xué yòu sì xiàng nèi róng: wén xiàn、 pǐn xíng、 zhōng chéng、 xìn shí。
32、 zǐ yuē:“ jūn zǐ tǎn dàng dàng, xiǎo rén cháng qī qī。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jūn zǐ xiōng huái kuān guǎng, xiǎo rén yōu chóu bēi shāng。”
33、 Zēngzǐ yán yuē:“ niǎo zhī jiāng sǐ, qí míng yě 'āi; rén zhī jiāng sǐ, qí yán yě shàn。”
【 yì wén】 Zēngzǐ shuō:“ niǎo jiāng sǐ shí, jiào shēng dōuhěn bēi 'āi; rén kuài sǐ shí, shuō huà dōuhěn shàn liáng。”
34、 Zēngzǐ yuē:“ shì bù kě yǐ bù hóng yì, rèn zhòng 'ér dào yuǎn。 rén yǐ wéi jǐ rèn, bù yì zhòng hū? sǐ 'ér hòu yǐ, bù yì yuǎn hū?”
【 yì wén】 Zēngzǐ shuō:“ shì bù kě yǐ bù hóng dà gāng qiáng 'ér yòu yì lì, yīn wéi tā zé rèn zhòng dà, dào lù yáo yuǎn。 bǎ shí xiàn rén zuò wéi zì jǐ de zé rèn, nán dào hái bù zhòng dà má? fèn dǒu zhōng shēn, sǐ 'ér hòu yǐ, nán dào lù chéng hái bù yáo yuǎn má?”
35、 zǐ yuē:“ bù zài qí wèi, bù móu qí zhèng。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ bù zài nà gè wèi zhì shàng, jiù bù yào xiǎng nà gè wèi zhì shàng de shì。”
36、 zǐ yuē:“ hòu shēng kě wèi, yān zhī lái zhě zhī bù rú jīn yě?”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ nián qīng rén shì zhí dé jìng wèi de, zěn me jiù zhī dào hòu yī dài bù rú qián yī dài ní?”
37、 zǐ yuē:“ sān jūn kě duó shuài yě, pǐ fū bù kě duó zhì yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ sān jūn kě yǐ bō duó zhù shuài, pǐ fū bù kě bō duó zhì xiàng。”
38、 zǐ yuē:“ zhì zhě bù huò, rén zhě bù yōu, yǒng zhě bù jù。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ míng zhì de rén bù huì mí huò, rén 'ài de rén bù huì yōu chóu, yǒng gǎn de rén bù huì wèi jù。”
39、 zǐ yuē:“ suì hán, rán hòu zhī sōng bǎi zhī hòu diāo yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ dào liǎo hán lěng de jì jié, cái zhī dào sōng bǎi shì zuì hòu diāo xiè de。”
40、 zǐ yuē:“ jūn zǐ chéng rén zhī měi, bù chéng rén zhī 'è。 xiǎo rén fǎn shì。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jūn zǐ bāng zhù rén qǔ dé chéng jì, bù cù shǐ rén xiàn rù shī bài。 xiǎo rén xiāng fǎn。”
《 lùn yǔ》 shǒu chuàng yǔ lù zhī tǐ。 hàn yǔ wén zhāng de diǎn fàn xìng yě fā yuán yú cǐ。《 lùn yǔ》 yī shū bǐ jiào zhōng shí dì jì shù liǎo kǒng zǐ jí qí dì zǐ de yán xíng, yě bǐ jiào jí zhōng dì fǎn yìng liǎo kǒng zǐ de sī xiǎng。 rú jiā chuàng shǐ rén kǒng zǐ de zhèng zhì sī xiǎng hé xīn shì “ rén ”、“ lǐ”、“ yì”。
《 lùn yǔ》 yǐ jì yán wéi zhù ,“ lùn” shì lùn zuǎn de yì sī,“ yǔ” shì huà yǔ, jīng diǎn yǔ jù, zhēn yán,“ lùn yǔ” jí shì lùn zuǎn( xiān shī kǒng zǐ de) yǔ yán。《 lùn yǔ》 chéng yú zhòng shǒu , jì shù zhě yòu kǒng zǐ de dì zǐ , yòu kǒng zǐ de zài chuán dì zǐ , yě yòu kǒng mén yǐ wài de rén , dàn yǐ kǒng mén dì zǐ wéi zhù .
zuò wéi yī bù yōu xiù de yǔ lù tǐ sǎnwén jí, tā yǐ yán jiǎn yì gāi、 hán xù juàn yǒng de yǔ yán, jì shù liǎo kǒng zǐ de yán lùn。《 lùn yǔ》 zhōng suǒ jì kǒng zǐ xún xún shàn yòu de jiào huì zhī yán, huò jiǎn dān yìng dá, diǎn dào jí zhǐ; huò qǐ fā lùn biàn, kǎn kǎn 'ér tán; fù yú biàn huà, wěi wěi dòng rén。
《 lùn yǔ》 yòu shàn yú tōng guò shén qíng yǔ tài de miáo xiě, zhǎn shì rén wù xíng xiàng。 kǒng zǐ shì《 lùn yǔ》 miáo shù de zhōng xīn,“ fū zǐ fēng cǎi, yì yú gé yán”(《 wén xīn diāo lóng zhēng shèng》); shū zhōng bù jǐn yòu guān yú tā de yí tài jǔ zhǐ de jìng tài miáo xiě, ér qiě yòu guān yú tā de gè xìng qì zhì de chuán shén kè huà。 cǐ wài, wéi rào kǒng zǐ zhè yī zhōng xīn,《 lùn yǔ》 hái chéng gōng dì kè huà liǎo yī xiē kǒng mén dì zǐ de xíng xiàng。 rú zǐ lù de shuài zhí lǔ mǎng, yán yuān de wēn yǎ xián liáng, zǐ gòng de cōng yíng shàn biàn, céng xī de xiāo sǎ tuō sú děng děng, dū chēng dé shàng gè xìng xiān míng, néng gěi rén liú xià shēn kè yìn xiàng。 kǒng zǐ yīn cái shī jiào, duì yú bù tóng de duì xiàng, kǎo lǜ qí bù tóng de sù zhì、 yōu diǎn hé quē diǎn、 jìn dé xiū yè de jù tǐ qíng kuàng, jǐyǔ bù tóng de jiào huì。 biǎo xiàn liǎo huì rén bù juàn de kě guì jīng shén。 jù《 yán yuān》 zài, tóng shì dì zǐ wèn rén, kǒng zǐ yòu bù tóng de huí dá, dá yán yuān“ kè jǐ fù lǐ wéi rén”, dá zhòng gōng“ jǐ suǒ bù yù, wù shī yú rén”, dá sī mǎ zhōng“ rén zhě qí yán yě rèn”。 yán yuān xué yǎng gāo shēn, gù dá yǐ“ rén” xué gāng lǐng, duì zhòng gōng hé sī mǎ zhōng zé dá yǐ xì mù。 yòu rú, tóng shì wèn“ wén sī xíng zhū?” kǒng zǐ dá zǐ lù:“ yòu fù mǔ zài, rú zhī hé qí wén sī xíng zhī!” yīn wéi“ yóu yě jiān rén, gù tuì zhī。” dá rǎn yòu:“ wén sī xíng zhī。” yīn wéi“ qiú yě tuì, gù jìn zhī。” zhè bù jǐn shì yīn cái shī jiào jiào yù fāng fǎ de wèn tí, qí zhōng hái bǎo hán kǒng zǐ duì dì zǐ de gāo dù de zé rèn xīn。
《 lùn yǔ》 shì míng liè shì jiè shí dà lì shǐ míng rén zhī shǒu de zhōng guó gǔ dài sī xiǎng jiā kǒng zǐ de mén rén jì lù kǒng zǐ yán xíng de yī bù jí zǐ, chéng shū yú zhàn guó chū qī。 yīn qín shǐ huáng - fén shū kēng rú, dào xī hàn shí qī jǐn yòu kǒu tóu chuán shòu jí cóng kǒng zǐ zhù zhái jiā bì zhōng suǒ dé de běn zǐ, jì yòu: lǔ rén kǒu tóu chuán shòu de《 lǔ lùn yǔ》 20 piān, qí rén kǒu tóu chuán shòu de《 qí lùn yǔ》 22 piān, cóng kǒng zǐ zhù zhái jiā bì zhōng fā xiàn de《 gǔ lùn yǔ》 21 piān。 xī hàn mò nián, dì shī zhāng yǔ jīng zhì《 lùn yǔ》, bìng gēn jù《 lǔ lùn yǔ》, cān zhào《 qí lùn yǔ》, lìng chéng yī lùn, chēng wéi《 zhāng hóu lùn》。 dōng hàn mò nián, zhèng xuán yǐ《 zhāng hóu lùn》 wéi yǐ jù, cān kǎo《 qí lùn yǔ》、《 gǔ lùn yǔ》, zuò《 lùn yǔ zhù》, shì wéi jīn běn《 lùn yǔ》。《 qí lùn yǔ》、《 gǔ lùn yǔ》 bù jiǔ wáng yì。 xiàn cún《 lùn yǔ》 gòng 20 piān, 492 zhāng, qí zhōng jì lù kǒng zǐ yǔ dì zǐ jí shí rén tán lùn zhī yǔ yuē 444 zhāng, jì kǒng mén dì zǐ xiāng hù tán lùn zhī yǔ 48 zhāng。
wǔ sì yùn dòng yǐ hòu,《 lùn yǔ》 zuò wéi fēng jiàn wén huà de xiàng zhēng bèi liè wéi pī pàn fǒu dìng de duì xiàng, ěr hòu suī yòu xīn rú xué de yán jiū yǔ méng shēng, dàn zài zhōng guó mín zhù gé mìng de dà bèi jǐng xià, rú jiā wén huà zài zhōng guó bìng wèi xíng chéng xīn de qì hòu。 shí dài de fā zhǎn, shè huì de qián jìn, bù néng bù shǐ rén men chóngxīn xuǎn zé xīn shēng de sī xiǎng wén huà, zhè jiù shì mǎ kè sī zhù yì zài zhōng guó de chuán bō yǐ jí shè huì zhù yì xīn wén huà de dàn shēng yǔ fā zhǎn。
rán 'ér, yán jùn de shì shí shì, yī gè xīn xíng de shè huì, tè bié shì dāng tā bù rù zhèng cháng fā zhǎn guǐ dào de shí hòu, bù néng bù duì zì jǐ de mín zú jīng shén jí chuán tǒng wén huà jìn xíng chóngxīn fǎn sī, zhè shì rèn hé yī gè shè huì zài qí zì shēn fā zhǎn guò chéng zhōng suǒ bù néng hū shì de zhòng yào huán jié。 tè bié shì mín zú wén huà de jīng cuì, gèng zhí dé rén men chóngxīn rèn shí, chóngxīn tàn suǒ。 zhè shǐ wǒ xiǎng dào rén lèi de gòng xìng yǔ gè xìng, wén huà de gòng xìng yǔ gè xìng, mín zú wén huà de biàn zhèng fǒu dìng běn xìng。 tóng shí, yě shǐ wǒ gǎn dào máo zé dōng“ gǔ wéi jīn yòng, yáng wéi zhōng yòng” sī xiǎng de jià zhí zhī suǒ zài。
shì shí shàng, dāng wǒ men bǎi tuō liǎo xíng 'ér shàng xué de sī wéi fāng shì, zhēn zhèng què lì wéi wù biàn zhèng de sī wéi fāng fǎ, bìng yòng tā pōu xī zhōng guó chuán tǒng wén huà de shí hòu, jiù huì fā xiàn qí zhōng de jīng huá,《 lùn yǔ》 biàn shì qí zhōng zhī yī。 bù kě fǒu rèn,《 lùn yǔ》 yòu zì jǐ de zāo pò huò xiāo jí zhī chù, dàn tā suǒ fǎn yìng chū lái de liǎng qiān duō nián qián de shè huì rén shēng jīng lùn, fù yòu zhé lǐ de míng jù zhēn yán, shì zhōng huá mín zú wén míng chéng dù de lì shǐ zhǎn shì。 jí shǐ jīn tiān chù zài gǎi gé kāi fàng、 jīng jì téng fēi、 wén huà fā zhǎn de shí dài dà cháo zhōng,《 lùn yǔ》 zhōng de xǔ duō sī xiǎng réng jù yòu yī dìng de jiè jiàn yì yì hé shí dài jià zhí。
kǒng zǐ jiǎn jiè
kǒng zǐ ( qián 551- qián 479) míng qiū, zì zhòng ní, yīng wén: Confucius。 xiōng dì páiháng dì 'èr , gù yě yòu rén chēng wéi kǒng 'èr , chūn qiū hòu qī lǔ guó rén, hàn zú。 gōng yuán qián 551 nián 9 yuè 28 rì( xià lì bā yuè 'èr shí qī rì) shēng yú lǔ guó zōu yì chāng píng xiāng( jīn shān dōng shěng qū fù shì dōng nán de lǔ yuán cūn); gōng yuán qián 479 nián 4 yuè 11 rì( nóng lì 'èr yuè shí yī rì) shì shì, xiǎng nián 72 suì, zàng yú qū fù chéng běi sì shuǐ zhī shàng, jí jīn rì kǒng lín suǒ zài dì。
tā de zǔ xiān shì sòng guó guì zú, dà yuē zài kǒng zǐ qián jǐ shì jiù méi luò liǎo。 kǒng zǐ nián qīng shí zuò guò jǐ rèn xiǎo guān, dàn tā yī shēng dà bù fēn shí jiān shì cóng shì jiào yù, xiāng chuán shōu dì zǐ duō dá sān qiān rén, xián rén 72, jiào chū bù shǎo yòu zhī shí yòu cái néng de xué shēng。 kǒng zǐ wéi chūn qiū mò qī sī xiǎng jiā、 jiào yù jiā, rú xué xué pài de chuàng shǐ rén, rèn lǔ guó sī kòu; hòu xié dì zǐ zhōu yóu liè guó; zuì zhōng fǎn lǔ, zhuān xīn zhí jiào。 zài shì shí yǐ bèi yù wéi“ tiān zòng zhī shèng”、“ tiān zhī mù duó”“ qiān gǔ shèng rén”, shì dāng shí shè huì shàng zuì bó xué zhě zhī yī, bìng qiě bèi hòu shì zūn wéi zhì shèng( shèng rén zhī zhōng de shèng rén)、 wàn shì shī biǎo。 yīn fù mǔ céng wéi shēng zǐ 'ér dǎo yú ní qiū shān, gù míng qiū, céng xiū《 shī》、《 shū》, dìng《 lǐ》、《 lè》, xù《 zhōu yì》, zuò《 chūn qiū》。 kǒng zǐ de sī xiǎng jí xué shuō duì hòu shì chǎn shēng liǎo jí qí shēn yuǎn de yǐng xiǎng。
“ lùn yǔ” zá tán
( yī)“ lùn yǔ” mìng míng de yì yì hé lái yóu
《 lùn yǔ》 shì zhè yàng yī bù shū, tā jìzǎi zhe kǒng zǐ de yán yǔ xíng shì, yě jìzǎi zhe kǒng zǐ de zhù míng xué shēng de yán yǔ xíng shì。 bān gù de《 hàn shū · yì wén zhì》 shuō:
“《 lùn yǔ》 zhě, kǒng zǐ yìng dá dì zǐ, shí rén jí dì zǐ xiāng yǔ yán 'ér jiē wén yú fū zǐ zhī yǔ yě。 dāng shí dì zǐ gè yòu suǒ jì, fū zǐ jì zú, mén rén xiāng yǔ ji 'ér lùn zuǎn, gù wèi zhī《 lùn yǔ》。”
《 wén xuǎn · biàn mìng lùn zhù》 yǐn《 fù zǐ》 yě shuō:
“ xī zhòng ní jì méi, zhòng gōng zhī tú zhuī lùn fū zǐ zhī yán, wèi zhī《 lùn yǔ》。”
cóng zhè liǎng duàn huà lǐ, wǒ men dé dào liǎng diǎn gài niàn:( 1)“ lùn yǔ” de“ lùn” shì“ lùn zuǎn” de yì sī,“ lùn yǔ” de“ yǔ” shì“ yǔ yán” de yì sī。“ lùn yǔ” jiù shì bǎ“ jiē wén yú fū zǐ zhī yǔ”“ lùn zuǎn” qǐ lái de yì sī。( 2)“ lùn yǔ” de míng zì shì dāng shí jiù yòu de, bù shì hòu lái bié rén gěi tā de。
guān yú“ lùn yǔ” mìng míng de yì yì, hòu lái hái yòu xiē bù tóng de shuō fǎ, pì rú liú xī zài《 shì míng · shì diǎn · yì》 zhōng shuō:“《 lùn yǔ》, jì kǒng zǐ yǔ dì zǐ suǒ yǔ zhī yán yě。 lùn, lún yě, yòu lún lǐ yě。 yǔ, xù yě, xù jǐ suǒ yù shuō yě。” nà me,“ lùn yǔ” de yì yì biàn shì“ yòu tiáo lǐ dì xù shù zì jǐ de huà”。 shuō dào zhè lǐ, shuídōu bù miǎn huì wèn yī jù: nán dào chú kǒng zǐ hé tā de dì zǐ yǐ wài, bié rén shuō de huà dōubù shì“ yòu tiáo lǐ de xù shù” má? rú guǒ bù shì zhè yàng, nà me“ lùn yǔ” zhè yàng de mìng míng yòu shénme yì yì ní? kě jiàn liú xī zhè yī jiě shì shì hěn qiānqiǎng de。(《 shì míng》 de xùn gǔ míng wù, yǐ yīn xùn wéi zhù, qí zhōng bù shǎo qiānqiǎng fù huì de dì fāng。) hái yòu bǎ“ lùn” jiě shì wéi“ tǎo lùn” de, shuō“ lùn yǔ” shì“ tǎo lùn wén yì” de shū, hé yì sūn de《 shí yī jīng wèn duì》 biàn shì rú shì zhù zhāng, gèng shì hòu chū de zhù guān kàn fǎ liǎo。
guān yú《 lùn yǔ》 mìng míng de lái yóu, yě yòu bù tóng de shuō fǎ。 wáng chōng zài《 lùn héng · zhèng shuō piān》 biàn shuō:“ chū, kǒng zǐ sūn kǒng 'ān guó yǐ jiào lǔ rén fú qīng, guān zhì jīng zhōu cì shǐ, shǐ yuē《 lùn yǔ》。” sì hū shì《 lùn yǔ》 zhī míng yào dào hàn wǔ dì shí cái yóu kǒng 'ān guó、 fú qīng gěi tā de。 zhè yī shuō fǎ bù dàn hé liú xīn、 bān gù de shuō fǎ bù tóng, ér qiě yě wèi bì yǔ shì shí xiāng hé。《 lǐ jì · fāng jì》 zhōng yòu zhè yàng yī duàn huà:
“ zǐ yún: jūn zǐ chí qí qīn zhī guò 'ér jìng qí měi。《 lùn yǔ》 yuē: ‘ sān nián wú gǎi yú fù zhī dào, kě wèi xiào yǐ。 ’”
《 fāng jì》 de zhù zuò nián dài wǒ men mù qián suī rán hái bù néng què dìng, dàn bù huì zài hàn wǔ dì yǐ hòu, shì kě yǐ duàn yán de。 yīn zhī,《 lùn héng》 de zhè yī shuō fǎ yě wèi bì kě kào。
yóu cǐ kě yǐ dé chū jié lùn:“ lùn yǔ” zhè yī shū míng shì dāng rì de biān zuǎn zhě gěi tā mìng míng de, yì yì shì yǔ yán de lùn zuǎn。
( èr)“ lùn yǔ” de zuò zhě hé biān zhù nián dài
《 lùn yǔ》 yòu shì ruò gān duàn piàn de piān zhāng jí hé tǐ。 zhè xiē piān zhāng de pái liè bù yī dìng yòu shénme dào lǐ; jiù shì qián hòu liǎng zhāng jiān, yě bù yī dìng yòu shénme guān lián。 ér qiě zhè xiē duàn piàn de piān zhāng jué bù shì yī gè rén de shǒu bǐ。《 lùn yǔ》 yī shū, piān fú bù duō, què chū xiàn liǎo bù shǎo cì de chóngfù de zhāng jié。 qí zhōng yòu zì jù wán quán xiāng tóng de, rú“ qiǎo yán lìng sè xiān yǐ rén” yī zhāng, xiān jiàn yú《 xué 'ér piān dì yī》, yòu chóngchū yú《 yáng huò piān dì shí qī》;“ bó xué yú wén” yī zhāng, xiān jiàn yú《 yōng yě piān dì liù》, yòu chóngchū yú《 yán yuān piān dì shí 'èr》。 yòu yòu jī běn shàng shì chóngfù zhǐ shì xiáng lüè bù tóng de, rú“ jūn zǐ bù zhòng” zhāng,《 xué 'ér piān dì yī》 duō chū shí yī zì,《 zǐ hǎn piān dì jiǔ》 zhǐ zài“ zhù zhōng xìn” yǐ xià de shí sì gè zì;“ fù zài guān qí zhì” zhāng,《 xué 'ér piān dì yī》 duō chū shí zì,《 lǐ rén piān dì sì》 zhǐ zài“ sān nián” yǐ xià de shí 'èr zì。 hái yòu yī gè yì sī, què yòu gè zhǒng jìzǎi de, rú《 lǐ rén piān dì sì》 shuō:“ bù huàn mò jǐ zhī, qiú kě wéi yě。”《 xiàn wèn piān dì shí sì》 yòu shuō:“ bù huàn rén zhī bù jǐ zhī, huàn qí bù néng yě。”《 wèi líng gōng piān dì shí wǔ》 yòu shuō:“ jūn zǐ bìng wú néng yān, bù bìng rén zhī bù jǐ zhī yě。” rú guǒ jiā shàng《 xué 'ér piān dì yī》 de“ rén bù zhī 'ér bù yùn, bù yì jūn zǐ hū”, biàn shì chóngfù sì cì。 zhè zhǒng xiàn xiàng zhǐ néng zuò yī gè hé lǐ de tuī lùn: kǒng zǐ de yán lùn, dāng shí dì zǐ gè yòu jìzǎi, hòu lái cái huì jí chéng shū。 suǒ yǐ《 lùn yǔ》 yī shū jué bù néng kàn chéng mǒu yī gè rén de zhù zuò。
nà me,《 lùn yǔ》 de zuò zhě shì yī xiē shénme rén ní? qí zhōng dāng rán yòu kǒng zǐ de xué shēng。 jīn tiān kě yǐ kuī cè dé dào de yòu liǎng zhāng。 yī zhāng zài《 zǐ hǎn piān dì jiǔ》:
“ láo yuē:‘ zǐ yún: wú bù shì, gù yì。’”
“ láo” shì rén míng, xiāng chuán tā xìng qín, zì zǐ kāi, yòu zì zǐ zhāng( zhè yī shuō fǎ zuì chū jiàn yú wáng sù de wěi《 kǒng zǐ jiā yǔ》, yīn cǐ wáng yǐn zhī de《 jīng yì shù wén》 hé liú bǎo nán de《 lùn yǔ zhèng yì》 dōuduì tā huái yí, rèn wéi qín láo hé qín zhāng shì bù tóng de liǎng gè rén)。 bù lùn zhè yī chuán shuō shì fǒu kě kào, dàn zhè lǐ bù chēng xìng shì zhǐ chēng míng, zhè zhǒng jì shù fāng shì hé《 lùn yǔ》 de yī bān tǐ lì shì bù xiāng wěn hé de。 yīn cǐ, biàn kě yǐ zuò zhè yàng de tuī lùn, zhè yī zhāng shì qín láo de běn rén de jìzǎi, biān ji《 lùn yǔ》 de rén,“ zhí qǔ qí suǒ jì 'ér zài zhī 'ěr”( rì běn xué zhě 'ān jǐng xī xuān《 lùn yǔ jí shuō》 zhōng yǔ)。 lìng yī zhāng jiù shì《 xiàn wèn piān dì shí sì》 de dì yī zhāng:
“ xiàn wèn chǐ。 zǐ yuē:‘ bāng yòu dào, gǔ; bāng wú dào, gǔ, chǐ yě。’”
“ xiàn” shì yuán xiàn, zì zǐ sī, yě jiù shì《 yōng yě piān dì liù》 de“ yuán sī zhī wéi zǎi” de yuán sī。 zhè lǐ yě qù xìng chēng míng, bù chēng zì, xiǎn rán hé《 lùn yǔ》 de yī bān tǐ lì bù hé, yīn cǐ yě kě yǐ tuī lùn, zhè shì yuán xiàn zì jǐ de bǐ mò。
《 lùn yǔ》 de piān zhāng bù dàn chū zì kǒng zǐ bù tóng xué shēng zhī shǒu, ér qiě hái chū zì tā bù tóng de zài chuán dì zǐ zhī shǒu。 zhè lǐ miàn bù shǎo shì zéngshēn de xué shēng de jìzǎi。 xiàng《 tài bó piān dì bā》 de dì yī zhāng:
“ Zēngzǐ yòu jí, zhào mén dì zǐ yuē:‘ qǐ yú zú! qǐ yú shǒu!《 shī》 yún, zhàn zhàn jīng jīng, rú lín shēn yuān, rú fù bó bīng。 ér jīn 'ér hòu, wú zhī miǎn fū! xiǎo zǐ!’”
bù néng bù shuō shì zéngshēn de mén dì zǐ de jìzǎi。 yòu rú《 zǐ zhāng piān dì shí jiǔ》:
“ zǐ xià zhī mén rén wèn jiāo yú zǐ zhāng。 zǐ zhāng yuē:‘ zǐ xià yún hé?’ duì yuē:‘ zǐ xià yuē: kě zhě yǔ zhī, qí bù kě zhě jù zhī。’ zǐ zhāng yuē:‘ yì hū wú suǒ wén: jūn zǐ zūn xián 'ér róng zhòng, jiā shàn 'ér jīn bù néng。 wǒ zhī dà xián yú, yú rén hé suǒ bù róng? wǒ zhī bù xián yú, rén jiāng jù wǒ, rú zhī hé qí jù rén yě?’”
zhè yī duàn yòu xiàng zǐ zhāng huò zhě zǐ xià de xué shēng de jìzǎi。 yòu rú《 xiān jìn piān dì shí yī》 de dì wǔ zhāng hé dì shí sān zhāng:
“ zǐ yuē:‘ xiào zāi mǐn zǐ qiān, rén bù wèn yú qí fù mǔ kūn dì zhī yán。’”
“ mǐn zǐ shì cè, yín yín rú yě; zǐ lù, xíng xíng rú yě; rǎn yòu、 zǐ gòng, kǎn kǎn rú yě。 zǐ lè。”
kǒng zǐ chēng xué shēng cóng lái zhí hū qí míng, dú dú zhè lǐ duì mǐn sǔn chēng zì, bù néng bù qǐ rén yí dòu。 yòu rén shuō, zhè shì“ kǒng zǐ shù shí rén zhī yán”, cóng shàng xià wén yì lái kàn, zhè yī jiě shì bù kě píng xìn, cuī shù zài《 lùn yǔ yú shuō》 zhōng jiā yǐ bó chì shì zhèng què de。 wǒ rèn wéi zhè yī zhāng kě néng jiù shì mǐn sǔn de xué shēng suǒ zhuī jì de, yīn 'ér yòu zhè yī bù jīng yì de shī shí, zhì yú《 mǐn zǐ shì cè》 yī zhāng, bù dàn mǐn zǐ qiān chēng“ zǐ”, ér qiě liè zài zǐ lù、 rǎn yòu、 zǐ gòng sān rén zhī qián, dōushì nán yǐ lǐ jiě de, yǐ nián líng 'ér lùn, zǐ lù zuì cháng; yǐ shì huàn 'ér lùn, mǐn zǐ gèng gǎn bù shàng zhè sān rén。 tā píng shénme néng zài zhè yī duàn jìzǎi shàng jū yú shǒu wèi 'ér qiě dé zhe“ zǐ” de zūn chēng ní? hé lǐ de tuī lùn shì, zhè yě shì mǐn zǐ qiān de xué shēng bǎ píng rì wén yú lǎo shī zhī yán zhuī jì xià lái 'ér chéng de。
《 lùn yǔ》 yī shū yòu kǒng zǐ dì zǐ de bǐ mò, yě yòu kǒng zǐ zài chuán dì zǐ de bǐ mò, nà me, zhù zuò nián dài biàn yòu xiān hòu liǎo。 zhè yī diǎn, cóng cí yì de yùn yòng shàng yě shìdàng dì fǎn yìng liǎo chū lái, pì rú“ fū zǐ” yī cí, zài jiào zǎo de nián dài yī bān zhǐ dì sān zhě, xiāng dāng yú“ tā lǎo rén jiā”, zhí dào zhàn guó, cái pǔ biàn yòng wéi dì 'èr rén chēng de biǎo jìng dài cí, xiāng dāng yú“ nǐ lǎo rén jiā”。《 lùn yǔ》 de yī bān yòng fǎ dōushì xiāng dāng yú“ tā lǎo rén jiā” de, kǒng zǐ xué shēng dāng miàn chēng kǒng zǐ wéi“ zǐ”, bèi hòu cái chēng“ fū zǐ”, bié rén duì kǒng zǐ yě shì bèi miàn cái chēng“ fū zǐ”, kǒng zǐ chēng bié rén yě shì bèi miàn cái chēng“ fū zǐ”。 zhǐ shì《 yáng huò piān dì shí qī》 zhōng yòu liǎng chù lì wài, yán yǎn duì kǒng zǐ shuō,“ xī zhě yǎn yě wén zhū fū zǐ”; zǐ lù duì kǒng zǐ yě shuō,“ xī zhě yóu yě wén zhū yú fū zǐ”, dū chéng shì dāng miàn chēng“ fū zǐ”,“ fū zǐ” yòng rú“ nǐ lǎo rén jiā”, kāi zhàn guó shí yùn yòng“ fū zǐ” yī cí de cí yì zhī duān。 cuī shù zài《 zhū sì xìn lù》 jù cǐ duàn dìng《 lùn yǔ》 de shǎo shù piān zhāng de“ bó zá”, gù rán wèi miǎn wǔ duàn; dàn《 lùn yǔ》 de zhù bǐ yòu xiān yòu hòu, qí jiān xiāng jù huò zhě bù zhǐ yú sān、 wǔ shí nián, sì hū kě yǐ yóu cǐ kuī cè dé dào。
《 lùn yǔ》 yī shū, jì rán chéng yú hěn duō rén zhī shǒu, ér qiě zhè xiē zuò zhě de nián dài xiāng qù huò zhě bù zhǐ yú sān、 wǔ shí nián, nà me, zhè lǐ hòu biān dìng zhě shì shuí ní? zì táng rén liǔ zōng yuán yǐ lái, hěn duō xué zhě dū yí xīn shì yóu zéngshēn de xué shēng suǒ biān dìng de, wǒ kàn hěn yòu dào lǐ。 dì yī《 lùn yǔ》 bù dàn duì zéngshēn wú yī chù bù chēng“ zǐ”, ér qiě jìzǎi tā de yán xíng hé kǒng zǐ qí tā dì zǐ bǐ jiào qǐ lái wéi zuì duō。 chú kāi hé kǒng zǐ wèn dá zhī cí yǐ wài, dān dú jìzǎi zéngshēn yán xíng de, hái yòu《 xué 'ér piān》 liǎng zhāng,《 tài bó piān》 wǔ zhāng,《 yán yuān piān》 yī zhāng,《 xiàn wèn piān》 hé kǒng zǐ de huà hé bìng de yī zhāng,《 zǐ zhāng piān》 sì zhāng, zǒng gòng shí sān zhāng。 dì 'èr, zài kǒng zǐ dì zǐ zhōng bù dàn zéngshēn zuì nián qīng, ér qiě yòu yī zhāng hái jìzǎi zhe zéngshēn jiāng sǐ zhī qián duì mèng jìng zǐ de yī duàn huà。 mèng jìng zǐ shì lǔ guó dà fū mèng wǔ bó de 'ér zǐ zhòng sūn jié de shì hào。 jiǎ dìng zéngshēn sǐ zài lǔ yuán gōng yuán nián( zhōu kǎo wáng wǔ nián, jì yuán qián sì sān liù nián。 zhè shì yǐ《 jué lǐ wén xiàn kǎo》“ Zēngzǐ nián qī shí 'ér zú” yī yǔ tuī dìng de), zé mèng jìng zǐ zhī sǐ gèng zài qí hòu, nà me, zhè yī shì de xù shù zhě yī dìng shì zài mèng jìng zǐ sǐ hòu cái zhù bǐ de。 mèng jìng zǐ de nián suì wǒ men yǐ nán kǎo dìng, dàn《 tán gōng》 jìzǎi zhe dāng lǔ dào gōng sǐ shí, mèng jìng zǐ duì jì zhāo zǐ de yī fān huà, kě jiàn dāng Zēngzǐ nián jìn qī shí zhī shí, mèng jìng zǐ yǐ shì lǔ guó de zhí zhèng dà chén zhī yī liǎo。 zé zhè yī duàn jìzǎi zhī wéi Zēngzǐ dì zǐ suǒ jì, háo wú kě yí。《 lùn yǔ》 suǒ xù de rén wù hé shì jì, zài méi yòu bǐ zhè gèng wǎn de, nà me,《 lùn yǔ》 de biān dìng zhě huò zhě jiù shì zhè bān zéngshēn de xué shēng。 yīn cǐ, wǒ men shuō《 lùn yǔ》 de zhù bǐ dāng kāi shǐ yú chūn qiū mò qī, ér biān ji chéng shū zé zài zhàn guó chū qī, dà gài shì jiē jìn yú lì shǐ shì shí de。
( sān)“ lùn yǔ” bǎn běn hé zhēn wěi
《 lùn yǔ》 dào hàn cháo, yòu sān zhǒng bù tóng de běn zǐ:( 1)《 lǔ lùn yǔ》 èr shí piān;( 2)《 qí lùn yǔ》 èr shí 'èr piān qí zhōng 'èr shí piān de zhāng jù hěn duō hé《 lǔ lùn yǔ》 xiāng tóng, dàn shì duō chū《 wèn wáng》 hé《 zhī dào》 liǎng piān;( 3)《 gǔ wén lùn yǔ》 èr shí yī piān, yě méi yòu《 wèn wáng》 hé《 zhī dào》 liǎng piān, dàn shì bǎ《 yáo yuē piān》 de“ zǐ zhāng wèn” lìng fēn wéi yī piān, yú shì yòu liǎo liǎng gè《 zǐ zhāng piān》。 piān cì yě hé《 qí lùn》、《 lǔ lùn》 bù yī yàng, wén zì bù tóng de jì sì bǎi duō zì。
《 lǔ lùn》 hé《 qí lùn》 zuì chū gè yòu shī chuán, dào xī hàn mò nián, ān chāng hòu zhāng yǔ xiān xué xí liǎo《 lǔ lùn》, hòu lái yòu jiǎng xí《 qí lùn》, yú shì bǎ liǎng gè běn zǐ róng hé wéi yī, dàn shì piān mù yǐ《 lǔ lùn》 wéi gēn jù,“ cǎi huò suǒ 'ān”, hào wéi《 zhāng hòu lùn》。 zhāng yǔ shì hàn chéng dì de shī fù, qí shí jí wéi zūn guì, suǒ yǐ tā de zhè yī gè běn zǐ biàn wéi dāng shí yī bān rú shēng suǒ zūn fèng, hòu hàn líng dì shí suǒ kè de《 jiā píng shí jīng》 jiù shì yòng de《 zhāng hòu lùn》。
《 gǔ wén lùn yǔ》 shì zài hàn jǐng dì shí yóu lǔ gōng wáng liú yú zài kǒng zǐ jiù zhái bì zhōng fā xiàn de, dāng shí bìng méi yòu chuán shòu。 hé yàn《 lùn yǔ jí jiě · xù》 shuō:“《 gǔ lùn》, wéi bó shì kǒng 'ān guó wéi zhī xùn jiě, ér shì bù chuán。”《 lùn yǔ jí jiě》 bìng jīng cháng yǐn yòng liǎo kǒng 'ān guó de《 zhù》。 dàn kǒng 'ān guó shì fǒu céng wéi《 lùn yǔ》 zuò xùn jiě,《 jí jiě》 zhōng de kǒng 'ān guó shuō shì fǒu wěi zuò, chén zhān de《 lùn yǔ gǔ xùn · zì xù》 yǐ yòuhuái yí, shěn tāo de《 lùn yǔ kǒng zhù biàn wěi》 rèn wéi jiù shì hé yàn zì jǐ de wěi zào pǐn, dīng yàn de《 lùn yǔ kǒng zhù zhèng wěi》 yóu rèn wéi chū yú wáng sù zhī shǒu。 zhè yī guān sī wǒ men qiě bù qù guǎn tā。 zhí dào dōng hàn mò nián, dà xué zhě zhèng xuán《 lùn yǔ zhù》 yǐ《 zhāng hòu lùn》 wéi yǐ jù, cān zhào《 qí lùn》、《 gǔ lùn》, zuò liǎo《 lùn yǔ zhù》。 zài cán cún de zhèng xuán《 lùn yǔ zhù》 zhōng wǒ men hái kě yǐ kuī jiàn lǔ、 qí、 gǔ sān zhǒng《 lùn yǔ》 běn zǐ de yì tóng, rán 'ér, wǒ men jīn tiān suǒ yòng de《 lùn yǔ》 běn zǐ, jī běn shàng jiù shì《 zhāng hòu lùn》。 yú shì huái yí《 lùn yǔ》 de rén biàn zài zhè lǐ zhuā zhù tā zuò huà bǐng。 zhāng yǔ zhè gè rén shí jì shàng gòu bù shàng shuō shì yī wèi“ jīng shī”, zhǐ shì yī gè wú chǐ de zhèng kè, fù huì wáng shì, bǎo quán fù guì, dāng shí biàn bèi chì wéi“ nìng chén”, suǒ yǐ cuī shù zài《 lùn yǔ yuán liú fù kǎo》 zhōng jìng shuō:“《 gōng shān》、《 fó xī》 liǎng zhāng 'ān zhī fēi qí yòu yì cǎi zhī yǐ rù《 lǔ lùn》 wéi jǐ jiě cháo hū?” dàn shì, cuī shù de huà zòng rán bùwèi wú lǐ, ér《 lùn yǔ》 de piān zhāng réng rán bù néng shuō yòu hòu rén suǒ dù zhuàn de dōng xī zài nèi, dǐng duō zhǐ shì shuō yòu càn zá zhe kǒng mén dì zǐ yǐ jí zài chuán dì zǐ zhī zhōng de bù tóng chuán shuō 'ér yǐ。
rú guǒ wǒ men yào yán jiū kǒng zǐ, réng rán zhǐ néng yǐ《 lùn yǔ》 wéi zuì kě xìn lài de cái liào。 wú lùn rú hé,《 lùn yǔ》 de chéng shū yào zài《 zuǒzhuàn》 zhī qián, wǒ hěn tóng yì liú bǎo nán zài《 lùn yǔ zhèng yì》(《 gōng shān zhāng》) de zhù zhāng, wǒ men yīnggāi xiāng xìn lùn yǔ lái bǔ chōng《 zuǒzhuàn》, bù yìng gāi gēn jù《 zuǒzhuàn》 lái huái yí《 lùn yǔ》。 zhì yú cuī shù yú hòu dài de fēng jiàn dào dé zuò wéi biāo zhǔn, yǐ cǐ lái fàn wéi kǒng zǐ, lái cèliáng《 lùn yǔ》 de zhēn wěi, chún bó, gèng shì bù gōng píng hé bù kè guān de。
( sì) lüè tán gǔ jīn“ lùn yǔ” de zhù shì shū jí
《 lùn yǔ》 zì hàn dài yǐ lái, biàn yòu bù shǎo rén zhù jiě tā。《 lùn yǔ》 hé《 xiào jīng》 shì hàn cháo chū xué zhě bì dú shū, yī dìng yào xiān dú zhè liǎng bù shū, cái jìn 'ér xué xí“ wǔ jīng”,“ wǔ jīng” jiù shì jīn tiān de《 shī jīng》、《 shàng shū》( chú qù wěi gǔ wén)、《 yì jīng》、《 yí lǐ》 hé《 chūn qiū》。 kàn lái,《 lùn yǔ》 shì hàn rén de qǐ méng shū de yī zhǒng。 hàn cháo rén suǒ zhù shì de《 lùn yǔ》, jī běn shàng quán bù wáng yì, jīn rì suǒ cán cún de, yǐ zhèng xuán( 127 héng 200,《 hòu hàn shū》 yòu chuán) zhù wéi jiào duō, yīn wéi dūn huáng hé rì běn fā xiàn liǎo yī xiē táng xiě běn de cán juàn。 gū jì shí cún liù qī; qí tā gè jiā, zài hé yàn( 190 héng 249 nián)《 lùn yǔ jí jiě》 yǐ hòu, jiù duō bàn zhǐ cún yú《 lùn yǔ jí jiě》 zhōng。 xiàn zài《 shí sān jīng zhù shū · lùn yǔ zhù shū》 jiù yòng hé yàn《 jí jiě》, sòng rén xíng bǐng( 932 héng 1010 nián,《 sòng shǐ》 yòu chuán) de《 shū》。 zhì yú hé yàn、 xíng bǐng qián hòu hái yòu bù shǎo zhuān zhù《 lùn yǔ》 de shū, kě yǐ cān kàn qīng rén zhū yí zūn( 1629 héng 1709 nián,《 qīng shǐ gǎo》 yòu chuán)《 jīng yì kǎo》, jì xián( 1724 héng 1805 nián) děng de《 sì kù quán shū zǒng mù tí yào》 yǐ jí táng lù dé míng( 550 zuǒ yòu héng 630 nián zuǒ yòu。《 xīn táng shū》 duì tā de shēng zú nián bìng méi yòu míng què jìzǎi, cǐ yóu《 cè fǔ yuán guī》 juàn jiǔ shí qī tuī 'ér gū jì zhī)《 jīng diǎn shì wén xù lù》 hé wú jiǎn zhāi( chéng shì) shī de《 shū zhèng》。
guān yú《 lùn yǔ》 de shū, zhēn shì hàn niú chōng dòng, jǔ bù shèng jǔ。 dú zhě rú guǒ rèn wéi kàn liǎo《 lùn yǔ yì zhù》 hái yòu jìn yī bù yán jiū de bì yào, kě yǐ zài kàn xià liè jǐ zhǒng shū:
( 1)《 lùn yǔ zhù shū》 héng héng jí hé yàn jí jiě、 xíng bǐng shū, zài《 shí sān jīng zhù shū》 zhōng, chú wǔ yīng diàn běn wài, qí tā gè běn duō yán xí ruǎn yuán nán chāng kè běn, yīn tā yòu《 jiàokān jì》, kě yǐ cān kǎo, jī běn wén wén zì chū xiàn yú《 jiàokān jì》 de, biàn zài nà wén zì jù yòu cè yòng xiǎo juàn zuò biāozhì, biàn yú chá kǎo。
( 2)《 lùn yǔ jí zhù》 héng héng sòng zhū xī( 1130 héng 1200 nián) cóng《 lǐ jì》 zhōng chōu chū《 dà xué》 hé《 zhōng yōng》, hé《 lùn yǔ》、《 mèng zǐ》 wéi《 sì shū》, zì jǐ yòng hěn dà gōng lì zuò《 jí zhù》。 gù rán yòu hěn duō fēng jiàn dào dé yū fǔ zhī lùn, zhū xī běn rén yě shì gè kè guān wéi xīn zhù yì zhě。 dàn yī zé zì míng cháo yǐ zhì qīng mò, kē jǔ kǎo shì, tí mù dū cóng《 sì shū》 zhōng chū, suǒ zuò wén zhāng de yì lǐ, yě bù néng wéi bèi zhū xī de jiàn jiě, zhè jiào zuò“ dài shèng rén lì yán”, yǐng xiǎng hěn dà。 èr zé zhū xī duì yú《 lùn yǔ》, bù dàn jiǎng“ yì lǐ”, yě zhù yì xùn gǔ。 suǒ yǐ zhè shū wú fáng cān kàn。
( 3) liú bǎo nán( 1791 héng 1855 nián)《 lùn yǔ zhèng yì》 héng héng qīng dài de rú shēng dà duō bù mǎn yì yú táng、 sòng rén de zhù shū, suǒ yǐ chén huàn( 1786 héng 1863 nián) zuò《 máo shī zhuànshū》, jiāo xún( 1763 héng 1820 nián) zuò《 mèng zǐ zhèng yì》。 liú bǎo nán biàn yǐ jiāo xún zuò《 mèng zǐ zhèng yì》 zhī fǎ, zuò《 lùn yǔ zhèng yì》, yīn bìng 'ér tíng bǐ, yóu tā de 'ér zǐ liú gōng miǎn( 1821 héng 1880 nián) jì xù xiě dìng。 suǒ yǐ zhè shū shí jì shì liú bǎo nán fù zǐ 'èr rén suǒ gòng zhù。 zhēng yǐn guǎng bó, zhé zhōng dà tǐ qiàdàng。 zhǐ yīn xué wèn rì yì jìn zhǎn, dāng rì de hǎo shū, jīn tiān biàn hán kě yǐ zhǐ chū bù shǎo quē diǎn, dàn cān kǎo jià zhí réng rán bù shǎo。
( 4) chéng shù dé《 lùn yǔ jí shì》。 cǐ shū zài《 lì yán》 zhōng yǐ yòu lùn shù, bù zài chóngfù。
( 5) yáng shù dá( 1885 héng 1956 nián),《 lùn yǔ shū zhèng》。 zhè shū bǎ sān guó yǐ qián suǒ yòu zhēng yǐn《 lùn yǔ》 huò zhě hé《 lùn yǔ》 de yòu guān zī liào dū yǐ《 lùn yǔ》 yuán wén shū liè, yòu shí chū jǐ yì, jiā 'àn yǔ。 zhí dé cān kǎo。
( 6) yáng bó jùn《 lùn yǔ yì zhù》。 yáng bó jùn xiān shēng shì yī wèi yǔ yán xué jiā, zài gǔ hàn yǔ yǔ fǎ hé xū cí de yán jiū fāng miàn pō yòu jiàn shù。 yáng bó jùn xiān shēng de xué shù bèi jǐng jí qí jiā xué yuān yuán, shǐ tā zài zhù jiě《 lùn yǔ》、《 mèng zǐ》 hé《 chūn qiū zuǒzhuàn》 děng gǔ jí shí xiǎn dé yóu rèn yòu yú。 tā de《 lùn yǔ yì zhù》 zhù zhòng zì yīn cí yì、 yǔ fǎ guī lǜ、 xiū cí guī lǜ jí míng wù zhì dù、 fēng sú xí guàn děng de kǎo zhèng, lùn zhèng zhōu xiáng、 yǔ yán liú chàng, biǎo shù qīng xī zhǔn què, bù dàn yòu hěn gāo de xué shù jià zhí, gèng shì pǔ tōng dú zhě liǎo jiě《 lùn yǔ》 de yī běn rù mén cān kǎo shū。 dāng rán,《 lùn yǔ yì zhù》 zài jīn tiān lái kàn yě shì xiá yú hù jiàn de。
lùn yǔ sī xiǎng
1、《 lùn yǔ》 shū zhōng de“ guǐ shén” sī xiǎng
guǐ shén sī xiǎng shì rén lèi duì zì rán xiàn xiàng shén mì kǒng jù xīn lǐ de biǎo xiàn, yě shì rén lèi duì rén shēng mìng yùn de yī zhǒng xū huàn jì tuō。 jiù shì zài kē xué fā zhǎn de jīn tiān, dāng dài rén de guǐ shén sī xiǎng yě shí yòu suǒ xiàn, shèn zhì rén zào shén de xiàn xiàng yě lǚ yòu fā shēng。 nà me, guǐ shén xiàn xiàng shì fǒu cún zài? kē xué de jié lùn shì fǒu dìng de。 nà me dāng dài rén wèishénme hái yòu guǐ shén guān niàn, shèn zhì yòu de rén shēn xìn bù yí ní? zhè shì shè huì cún zài yǔ rén xīn lǐ de fù zá xìng yǐ jí rén de sù zhì de quē xiàn xìng suǒ zhì。 rán 'ér zuò wéi liǎng qiān duō nián qián de gǔ rén, zài wū guǐ shì lì wàng shèng、 zì rán kē xué jí bù fā dá de shí dài, kǒng zǐ shì zěn yàng kàn dài guǐ shén de ní? kǒng zǐ“ bù yǔ: guài, lì, luàn, shén”(《 shù 'ér》)。 zhù zhāng“ jìng guǐ shén 'ér yuǎn zhī”(《 yōng yě》)。 biǎo míng kǒng zǐ duì guǐ shén cǎi qǔ liǎo fēi cháng shèn zhòng de tài dù。 guǐ shén shì fǒu cún zài, kǒng zǐ bìng wèi duō jiā píng shuō, yě bù fǎn duì bié rén duì guǐ shén de xìn fèng, ér shì cǎi qǔ jìng 'ér yuǎn zhī de tài dù。 zhè zài dāng shí de lì shǐ tiáo jiàn xià shì nán néng kě guì de。 tóng shí, kǒng zǐ píng shí yě bù tán lùn guài yì、 bào lì、 pàn luàn、 guǐ shén, tā rèn wéi zhè xiē dōushì duì rén wú yì de shì qíng。 yòu yī cì, kǒng zǐ shēng bìng, zǐ lù qǐng qiú dài lǎo shī dǎo gào。 kǒng zǐ shuō:“ yòu zhè huí shì má?” zǐ lù huí dá dào:“ yòu de。《 lěi》 wén shàng shuō:‘ wéi nǐ xiàng tiān shén dì zhī dǎo gào’。” kǒng zǐ shuō:“ rú guǒ shì zhè yàng, wǒ zǎo jiù dǎo gào guò liǎo, kě wèishénme hái huì shēng bìng?” hái yòu yī cì, jì lù qǐng jiào zěn yàng shì fèng guǐ shén, kǒng zǐ shuō:“ huó rén wǒ hái bù néng shì fèng, zěn me néng qù shì fèng guǐ shén?” kǒng zǐ suī rán bù fǎn duì bié rén xìn fèng guǐ shén, dàn zuò wéi tā zì jǐ duì guǐ shén shì bào yòuhuái yí tài dù de, suī rán tā bù néng zhèng míng guǐ shén shì fǒu cún zài, dàn tā zì jǐ shì bù xiāng xìn guǐ shén de。 zhè shuō míng kǒng zǐ yǐ jù yòu wú shén lùn de sī xiǎng méng yá, tǐ xiàn liǎo pǔ sù wéi wù zhù yì de sī xiǎng。 zhè zuò wéi kǒng zǐ de shì jiè guān, duì qí sī xiǎng jù yòu zhòng yào yǐng xiǎng。
2、 guān yú rú hé zuò rén de sī xiǎng jí qí jià zhí
《 lùn yǔ》 zuò wéi yī bù shè jí rén lèi shēng huó zhū duō fāng miàn de rú jiā jīng diǎn zhù zuò, xǔ duō piān zhāng tán dào zuò rén de wèn tí, zhè duì dāng dài rén jù yòu jiè jiàn yì yì。
qí yī, zuò rén yào zhèng zhí lěi luò。 kǒng zǐ rèn wéi:“ rén zhī shēng yě zhí, wǎng zhī shēng yě xìng 'ér miǎn。”(《 yōng yě》) zài kǒng zǐ kàn lái, yī gè rén yào zhèng zhí, zhǐ yòu zhèng zhí cái néng guāng míng lěi luò。 rán 'ér wǒ men de shēng huó zhōng bù zhèng zhí de rén yě néng shēng cún, dàn nà zhǐ shì kào jiǎo xìng 'ér bì miǎn liǎo zāi huò。 àn shì wù fā zhǎn de luó ji tuī lǐ, zhè zhǒng kào jiǎo xìng bì miǎn zāi huò de rén chí zǎo yào diē gēn dǒu。
qí 'èr, zuò rén yào zhòng shì“ rén dé”。 zhè shì kǒng zǐ zài zuò rén wèn tí shàng qiáng diào zuì duō de wèn tí zhī yī。 zài kǒng zǐ kàn lái, rén dé shì zuò rén de gēn běn, shì chù yú dì yī wèi de。 kǒng zǐ shuō:“ dì zǐ rù zé xiào, chū zé dì, jǐn 'ér xìn, fàn 'ài zhòng, ér qīn rén。 xíng yòu yú lì, zé yǐ xué wén。”(《 xué 'ér》) yòu yuē:“ rén 'ér bù rén, rú lǐ hé? rén 'ér bù rén, rú lè hé?”(《 bā yì》) zhè shuō míng zhǐ yòu zài rén dé de jī chǔ shàng zuò xué wèn、 xué lǐyuè cái yòu yì yì。 kǒng zǐ hái rèn wéi, zhǐ yòu rén dé de rén cái néng wú sī dì duì dài bié rén, cái néng dé dào rén men de chēng sòng。 zǐ yuē:“ wéi rén zhě néng hǎo rén, néng 'è rén。”(《 lǐ rén》)“ qí jǐng gōng yòu mǎ qiān sì, sǐ zhī rì, mín wú dé 'ér chēng yān。 bó yí、 shū qí 'è sǐ yú shǒu yáng zhī xià, mín dào yú jīn chēng zhī。”(《 jì shì》) chōng fēn shuō míng rén dé de jià zhí hé lì liàng。
nà me zěn yàng cái néng suàn rén ní? yán yuān wèn rén, zǐ yuē:“ kè jǐ fù lǐ wéi rén。 yī rì kè jǐ fù lǐ, tiān xià guī rén yān。”(《 yán yuān》) yě jiù shì shuō, zhǐ yòu kè zhì zì jǐ, ràng yán xíng fú hé lǐ jiù shì rén dé liǎo。 yī dàn zuò dào yán xíng fú hé lǐ, tiān xià de rén jiù huì zàn xǔ nǐ wéi rén rén liǎo。 kě jiàn“ rén” bù shì xiān tiān jiù yòu de, ér shì hòu tiān“ xiū shēn”、“ kè jǐ” de jiēguǒ。 dāng rán kǒng zǐ hái tí chū rén dé de wài zài biāo zhǔn, zhè jiù shì“ gāng、 yì、 mù、 nè jìn rén。”(《 zǐ lù》) jí gāng qiáng、 guǒ duàn、 zhì pǔ、 yǔ yán qiān xū de rén jiē jìn yú rén dé。 tóng shí tā hái tí chū shí jiàn rén dé de wǔ xiàng biāo zhǔn, jí:“ gōng、 kuān、 xìn、 mǐn、 huì”(《 yáng huò》)。 jí gōng jǐn、 kuān hòu、 xìn shí、 qín mǐn、 cí huì。 tā shuō, duì rén gōng jǐn jiù bù huì zhāo zhì wǔ rǔ, dài rén kuān hòu jiù huì dé dào dà jiā yōng hù, jiāo wǎng xìn shí bié rén jiù huì xìn rèn, zuò shì qín mǐn jiù huì qǔ dé chéng gōng, gěi rén cí huì jiù néng gòu hěn hǎo shǐ huàn mín zhòng。 kǒng zǐ shuō néng shí xíng zhè wǔ zhǒng měi dé zhě, jiù kě suàn shì rén liǎo。
dāng rán, zài kǒng zǐ kàn lái yào xiǎng wán quán dá dào rén shì jí bù róng yì de。 suǒ yǐ tā jiào rén zhuī qiú rén dé de fāng fǎ, nà jiù shì“ bó xué yú wén, yuē zhī yǐ lǐ, yì kě yǐ fú pàn yǐ fū!”(《 yán yuān》) jí guǎng fàn dì xué xí wén huà diǎn jí, yòng lǐ yuē shù zì jǐ de xíng wéi, zhè yàng jiù kě yǐ bù bèi lí zhèng dào liǎo。 tóng shí yě yào zhòng shì xiàng rén dé de rén xué xí, yòng rén dé de rén lái bāng zhù péi yǎng rén dé。 ér rén dé de rén yīnggāi shì zì jǐ zhàn dé zhù, yě shǐ bié rén zhàn dé zhù, zì jǐ xī wàng dá dào yě bāng zhù bié rén dá dào, fán shì néng tuī jǐ jí rén de rén。 jí:“ jǐ yù lì 'ér lì rén, jǐ yù dá 'ér dá rén, néng jìn qǔ pì, kě wèi rén zhī fāng yě yǐ。”(《 yōng yě》)
qí sān, zuò rén yào zhòng shì xiū yǎng de quán miàn fā zhǎn。 Zēngzǐ yuē:“ wú rì sānxǐngwúshēn: wèirénmóu 'ér bù zhōng hū? yǔ péng yǒu jiāo 'ér bù xìn hū? chuán bù xí hū?”(《 xué 'ér》) jí: wǒ měi tiān dōuyào zài sān fǎnxǐng zì jǐ: bāng zhù bié rén bàn shì shì fǒu jìn xīn jié lì liǎo ní? yǔ péng yǒu jiāo wǎng shì fǒu jiǎng xìn yòng liǎo? lǎo shī chuán shòu de xué yè shì fǒu wēn xí liǎo ní? qiáng diào cóng zì shēn chū fā xiū yǎng pǐn dé de zhòng yào xìng。 zài cǐ jī chǔ shàng, kǒng zǐ qiáng diào zuò rén hái yào zhòng shì quán miàn fā zhǎn。 zǐ yuē:“ zhì yú dào, jù yú dé, yǐ yú rén, yóu yú yì。”(《 shù 'ér》) jí: zhì xiàng zài yú dào, gēn jù zài yú dé, píng jí zài yú rén, huó dòng zài yú liù yì( lǐ、 lè、 shè、 yù、 shū、 shù), zhǐ yòu zhè yàng cái néng zhēn zhèng dì zuò rén。 nà me kǒng zǐ wèishénme qiáng diào zuò rén yào quán miàn fā zhǎn ní? zhè lǐ tǐ xiàn liǎo kǒng zǐ duì rén de shè huì xìng de rèn shí, yǐ jí gè rén xiū yǎng de xiāng hù zhì yuē zuò yòng, tā shuō:“ jǔ yú shī, lì yú lǐ, chéng yú lè。”(《 tài bó》) jí: shī gē kě yǐ zhèn fèn rén de jīng shén, lǐ jié kě yǐ jiān dìng rén de qíng cāo, yīnyuè kě yǐ cù jìn rén men shì yè de chéng gōng。 suǒ yǐ, duì yú gè rén xiū yǎng lái shuō, quán miàn fā zhǎn xiǎn dé jí wéi zhòng yào。
3、 guān yú jūn zǐ rén gé de sù zào
《 lùn yǔ》 xǔ duō piān fú tán jí jūn zǐ, dàn zhè lǐ de jūn zǐ shì yī gè guǎng yì gài niàn, zhòng zài qiáng diào yī zhǒng rén gé de zhuī qiú, jiào rén zuò yī gè bù tóng yú píng fán de rén。 wéi shí xiàn zhè yī mùdì,《 lùn yǔ》 tí chū liǎo jūn zǐ de yán xíng biāo zhǔn jí dào dé xiū yǎng yào qiú。
qí yī,“ jūn zǐ bù qì”。 kǒng zǐ rèn wéi zuò wéi jūn zǐ bì xū jù bèi duō zhǒng cái néng, bù néng zhǐ xiàng qì jù yī yàng, ér yìng“ yì yǐ wéi zhì, lǐ yǐ xíng zhī, sūn yǐ chū zhī, xìn yǐ chéng zhī。”(《 wèi líng gōng》) yě jiù shì shuō, jūn zǐ yìng yǐ dào yì zuò wéi zuò rén de gēn běn, àn lǐ yí lái shí xíng, yòng qiān xùn lái biǎo dá tā, yòng zhōng chéng lái wán chéng tā, fǒu zé jiù tán bù shàng jūn zǐ。
qí 'èr, jūn zǐ yào zhòng shì zì wǒ xiū yǎng。 kǒng zǐ yuē:“ fù yǔ guì, shì rén zhī suǒ yù yě, bù yǐ qí dào dé zhī, bù chù yě。 pín yǔ jiàn, shì rén zhī suǒ 'è yě, bù yǐ qí dào dé zhī, bù qù yě。 jūn zǐ qù rén, è hū chéng míng? jūn zǐ wú zhōng shí zhī jiān wéi rén, zào cì bì yú shì, diān pèi bì yú shì。”(《 lǐ rén》) zài kǒng zǐ kàn lái, zuò wéi jūn zǐ jiù bì xū zhòng shì rén dé xiū yǎng, bù lùn zài rèn hé tiáo jiàn xià, dōubù néng lí kāi rén dé。 tóng shí Zēngzǐ rèn wéi, jūn zǐ zhòng shì rén dé xiū yǎng hái bì xū zhù yì sān gè fāng miàn de guī fàn: yī shì“ dòng róng mào, sī yuǎn bào màn yǐ”; èr shì“ zhèng yán sè, sī jìn xìn yǐ”; sān shì,“ chū cí qì, sī yuǎn bǐ bèi yǐ”(《 tài bó》)。 yě jiù shì shuō, jūn zǐ yào yán sù zì jǐ de róng mào, duān zhèng zì jǐ de liǎn sè, zhù yì zì jǐ de yán cí。 zhǐ yòu zhè yàng cái néng shǐ rén duì nǐ zūn jìng, xìn rèn, wēn hé。 tóng shí, kǒng zǐ hái rèn wéi“ jūn zǐ tài 'ér bù jiāo”(《 zǐ lù》);“ jūn zǐ jīn 'ér bù zhēng, qún 'ér bù dǎng”(《 wèi líng gōng》);“ jūn zǐ bìng wú néng yān, bù bìng rén wáng bù yǐ zhī yě。”“ jūn zǐ jí dé shì 'ér míng bù chēng yān。”“ jūn zǐ qiú zhū jǐ, xiǎo rén qiú zhū rén。”(《 wèi líng gōng》) jí zuò wéi jūn zǐ yìng xīn jìng 'ān níng 'ér bù 'ào màn, tài dù zhuāng zhòng 'ér bù yǔ rén zhēng chǎo, néng hé qún 'ér bù jié dǎng yíng sī; jūn zǐ yào zhòng shì tí gāo zì jǐ, zài yòu shēng zhī nián duì shè huì duō zuò gòng xiàn。 zhǐ yòu zhè yàng cái néng chēng dé shàng jūn zǐ de xiū yǎng。
qí sān, jūn zǐ yào chù chù yán gé yào qiú zì jǐ。 kǒng zǐ rèn wéi, jūn zǐ chú liǎo zì wǒ xiū yǎng, hái yào zhòng shì yòng“ jiè、 wèi、 sī” jǐ xiàng biāo zhǔn yán gé yào qiú zì jǐ。 kǒng zǐ yuē:“ jūn zǐ yòu sān jiè: shàozhīshí, xuè qì wèi dìng, jiè zhī zài sè; jí qí zhuàng yě, xuè qì fāng gāng, jiè zhī zài dǒu; jí qí lǎo yě, xuè qì jì shuāi, jiè zhī zài dé。”“ jūn zǐ yòu sān wèi: wèi tiān mìng, wèi dà rén, wèi shèng rén zhī yán。”“ jūn zǐ yòu jiǔ sī: shì sī míng, tīng sī cōng, sè sī wēn, mào sī gōng, yán sī zhōng, shì sī jìng, yí sī wèn, fèn sī nán, jiàn dé sī yì。”(《 jì shì》) zhè xiē sī xiǎng cóng bù tóng jiǎo dù tí chū liǎo duì jūn zǐ de yào qiú, gài kuò qǐ lái yòu sān diǎn: yī shì yào suí shí zhù yì jiè chú gè rén de yù niàn; èr shì chù shì zhōng yào yòu jìng wèi zhī xīn, fáng zhǐ sì wú jì dá; sān shì rèn zhēn chǔlǐ, suí shí yán gé yào qiú zì jǐ。
qí sì, jūn zǐ yào zhòng yì bì lì, zhuī qiú dào yì。 kǒng zǐ rèn wéi, jūn zǐ hé xiǎo rén zhī jiān de chā bié hái zài yú jù yòu bù tóng de shēng huó tài dù hé bù tóng de rén shēng zhuī qiú。 tā rèn wéi,“ jūn zǐ yù yú yì, xiǎo rén yù yú lì。”(《 lǐ rén》)“ jūn zǐ móu dào bù móu shí。”“ jūn zǐ yōu dào bù yōu pín。”(《 wèi líng gōng》)“ jūn zǐ huái dé, xiǎo rén huái tǔ; jūn zǐ huái xíng, xiǎo rén huái huì。”(《 lǐ rén》) yě jiù shì shuō, zuò wéi jūn zǐ zhǐ yòu zhòng shì dào yì, zhuī qiú dào yì, cái néng yǔ xiǎo rén qū bié, cái néng zhēn zhèng tǐ xiàn jūn zǐ de jīng shén。 tóng shí, kǒng zǐ hái rèn wéi, jūn zǐ bì xū yán xíng yī zhì, biǎo lǐ rú yī, jí suǒ wèi:“ jūn zǐ yù nè yú yán, ér mǐn yú xíng。”(《 lǐ rén》)“ xiān xíng qí yán 'ér hòu cóng zhī。”(《 wéi zhèng》)
qí wǔ, jūn zǐ bù dǎng。 kǒng zǐ rèn wéi, jūn zǐ zhī jiàn de jiāo wǎng yīnggāi zuò dào“ zhōu 'ér bù bǐ”;《 lùn yǔ · wéi zhèng》 : zǐ yuē : jūn zǐ zhōu 'ér bù bǐ, xiǎo rén bǐ 'èr bù zhōu。 tóng shí hái yào“ hé 'ér bù tóng”;《 lùn yǔ · zǐ lù》:“ jūn zǐ hé 'ér bù tóng, xiǎo rén tóng 'ér bù hé。” bù shì jiǎn dān de xiāng jiā, ér shì yī zhǒng hé xié de gòng shēng guān xì; zǐ yuē:“ jūn zǐ jīn 'ér bù zhēng, qún 'ér bù dǎng。”
4、 guān yú xué xí de tài dù、 fāng fǎ hé mùdì
《 lùn yǔ》 zhōng guān yú xué xí de sī xiǎng zài gǔ jīn zhōng wài de jiào yù shǐ shàng jù yòu zhòng yào de dì wèi, zhí dé jīn rén jiè jiàn。 zhè xiē sī xiǎng gài kuò qǐ lái zhù yào yòu yǐ xià jǐ diǎn:
qí yī, guān yú xué xí de tài dù。 kǒng zǐ rèn wéi, zhuī qiú xué wèn shǒu xiān zài yú 'ài xué、 lè xué, zhè shì guān jiàn。 kǒng zǐ yuē:“ zhī zhī zhě bù rú hǎo zhī zhě, hǎo zhī zhě bù rú lè zhī zhě。”(《 yōng yě》) jí zhēn zhèng 'àihào tā de rén, wéi tā 'ér kuài lè de rén cái néng zhēn zhèng xué hǎo tā。 kǒng zǐ zàn yáng de yán yuān jiù yòu zhè zhǒng fā fèn hàoxué de lè guān jīng shén,“ yī dān shí, yī piáo yǐn, zài lòu xiàng, rén bù kān qí yōu, huí yě bù gǎi qí lè。”(《 yōng yě》) qí cì, yào“ mò'érzhìzhī, xué 'ér bù yàn”。(《 shù 'ér》) jí xué xí yào yòu tà tà shí shí de jīng shén, mò mò dì jì zhù xué dào de zhī shí, nǔ lì xué xí 'ér bù mǎn zú。 dì sān, zhuān xīn zhì zhì, zhī nán 'ér jìn。 kǒng zǐ yuē:“ shì zhì yú dào, ér chǐ 'è yī 'è shí zhě, wèi zú yǔ yì yě。”(《 lǐ rén》) dú shū de rén yào lì zhì yú zhuī qiú dào yì、 zhēn lǐ, yào zhuān xīn zhì zhì, bù yào wéi shì sú suǒ lěi。 tóng shí, tā hái rèn wéi zhuī qiú xué wèn shì yī gè jiān nán de guò chéng, yào gǎn yú zhī nán 'ér jìn,“ lì bù zú zhě, zhōng dào 'ér fèi, jīn nǚ huà。”(《 yōng yě》) zhēn duì rǎn qiú zài xué xí wèn tí shàng rèn wéi zì jǐ néng lì bù gòu de sī xiǎng, kǒng zǐ rèn wéi suǒ wèi néng lì bù gòu de rén, shì zǒu zài zhōng tú jiù tíng zhǐ xià lái, nǐ xiàn zài yǐ néng lì bù gòu huàdì zì xiàn, shí jì shàng shì méi yòu jiān chí dào dǐ de yuán gù。 zài zhè lǐ kǒng zǐ miǎn lì rǎn qiú yào zhī nán 'ér jìn, zhǐ yòu zhè yàng cái néng dé dào。 shì shí shàng kǒng zǐ zì jǐ jiù shì“ fā fèn wàng shí, lè yǐ wàng yōu, bù zhī lǎo zhī jiāng zhì” de rén(《 shù 'ér》)。 dì sì, yào xū xīn qiú jiào, bù chǐ xià wèn。 kǒng zǐ yuē:“ sān rén xíng, bì yòu wǒ shī yān。 zé qí shàn zhě 'ér cóng zhī, qí bù shàn zhě 'ér gǎi zhī。”(《 shù 'ér》) zhè shuō míng xué wú cháng shī, zuò wéi rén yìng suí shí suí dì zhù yì xiàng tā rén xué xí, qǔ rén zhī cháng, bǔ jǐ zhī duǎn。 tóng shí, kǒng zǐ tí chàng hé zàn yáng“ mǐn 'ér hàoxué, bù chǐ xià wèn” de xué xí jīng shén,“ jiàn xián sī qí yān, jiàn bù xián 'ér nèi zìxǐng yě。”(《 lǐ rén》) tǐ xiàn liǎo kǒng zǐ yán jǐn de zhì xué tài dù。
qí 'èr, guān yú xué xí de fāng fǎ。 kǒng zǐ zài hé dì zǐ de jiāo tán zhōng duō chù tí jí xué xí fāng fǎ wèn tí, zuì zhù míng de mò guò yú“ xué 'ér shí xí zhī, bùyìyuèhū。”(《 xué 'ér》)“ wēn gù 'ér zhī xīn, kě yǐ wéi shī yǐ。”(《 wéi zhèng》) yǔ cǐ tóng shí, kǒng zǐ hái tè bié qiáng diào xué sī jié hé, yǒng yú shí jiàn。 tā shuō:“ xué 'ér bù sī zé wǎng, sī 'ér bù xué zé dài。”(《 wéi zhèng》) zhǐ dú shū 'ér bù sī kǎo jiù huì gǎn dào mí huò, zhǐ shì kōng xiǎng 'ér bù dú shū jiù huì jīng shén pí dài。 yào qiú rén men bǎ xué xí jī lěi hé zuānyán sī kǎo xiāng jié hé, bù néng piān fèi。 lìng wài, kǒng zǐ hái fēi cháng zhòng shì jīng yì qiú jīng,“ rú qiē rú cuō, rú zhuó rú mó”, fǎn duì yī zhī bàn jiě, qiǎn cháng zhé zhǐ。
qí sān, guān yú xué xí de nèi róng。 kǒng zǐ zhù zhāng xué xí yào bó, yào guǎng, bù néng piān pō、 dān yī。 tā tí chū yào yòng sì zhǒng dōng xī zuò wéi zì jǐ de xué xí gāng yào, zhè jiù shì“ wén, xíng, zhōng, xìn”(《 shù 'ér》)。 jí wén huà zhī shí, pǐn dé xiū yǎng, zhōng chéng dǔ hòu, jiān shǒu xìn yuē。 zhè sì xiàng nèi róng duì yú zì jǐ hé bié réndōu jù yòu zhòng yào yì yì。 kǒng zǐ zài zhòng shì bó xué de tóng shí, yě qiáng diào xué xí yào zhuā gēn běn de dōng xī, kǒng zǐ yuē:“ cì yě, nǚ yǐ yú wéi duō xué 'ér shí zhī zhě yǔ?” duì yuē:“ rán, fēi yǔ?” yuē:“ fēi yě, yú yī yǐ guàn zhī。” zhè lǐ kǒng zǐ zài huí dá zǐ gòng de wèn tí shí, shuō míng zì jǐ de“ duō xué” shì xiāng duì de, zài duō xué de jī chǔ shàng, wǒ shì yòng yī gè dào lǐ lái guàn chuān zì jǐ de xué shuō de, zhè gè dào lǐ jiù shì xué xí de gēn běn, xué xí zhòng zài zhuā zhù gēn běn。 zhè lǐ kǒng zǐ jiànjiē dì shuō míng liǎo bó yǔ jīng de guān xì, zhí dé jiè jiàn。
qí sì, guān yú xué xí de mùdì。 kǒng zǐ rèn wéi, xué xí bì xū yòu míng què de mùdì, dàn zhòng diǎn zài yú“ xué yǐ zhì yòng”。 zǐ yuē:“ sòng《 shī》 sān bǎi, shòu zhī yǐ zhèng, bù dá; shǐ yú sì fāng, bù néng zhuān duì; suī duō, yì xī yǐ wéi?”(《 zǐ lù》) yě jiù shì shuō, shú dú《 shī jīng》 sān bǎi piān, jiāo gěi tā zhèng zhì rèn wù, què bàn bù chéng; pài tā chū shǐ dào wài guó, yòu bù néng dú lì zuò zhù yìng duì; zhè yàng, suī rán shū dú dé hěn duō, yòu yòu shénme yòng chù ní? yòu shuō:“ dé zhī bù xiū, xué zhī bù jiǎng, wén yì bù néng xǐ, bù shàn bù néng gǎi, shì wú yōu yě。”(《 shù 'ér》) yě jiù shì shuō, pǐn dé bù qù xiū yǎng, xué wèn bù qù jiǎng xí, tīng dào zhèng yì de shì bù néng qù zuò, yòu cuò wù bù néng gǎi zhèng, yě jiù shì lǐ lùn hé shí jì bù néng jié hé, zhè cái shì wǒ men yōu lǜ de。 yóu cǐ kě jiàn, dú shū de mùdì, bù zài yú sǐ jì shū běn, ér zài yú yìng yòng, zài yú shí jiàn, zài yú“ jǔ yī fǎn sān” dì líng huó yùn yòng zhī shí。 guān yú zhè yī sī xiǎng, zài kǒng zǐ de xué shēng zǐ xià de sī xiǎng zhōng yě biǎo xiàn chū lái。 zǐ xià yuē:“ shì 'ér yōu zé xué, xué 'ér yōu zé shì。”(《 zǐ lù》) yě jiù shì shuō dāng guān shí yòu yú lì jiù yīnggāi xué xí, xué xí hòu yòu yú lì jiù kě yǐ zuò guān。 zhè yī sī xiǎng shí zhì shàng yě tǐ xiàn liǎo xué yǔ yòng de guān xì, yào xiǎng dāng hǎo guān bì xū xué xí, xué xí de mùdì yīngshì gèng hǎo dì dāng guān, tǐ xiàn liǎo xué xí yǔ yìng yòng de guān xì, yě tǐ xiàn liǎo kǒng zǐ bàn sī xué de mùdì, jí tōng guò jiào yù péi yǎng dé cái jiān bèi de rén cái, ràng tā men zhí jiē dēng shàng zhèng zhì wǔ tái huò zuò jiào shī péi yǎng zhèng zhì rén cái, dāng rán zài kǒng zǐ kàn lái, xué xí de mùdì yě zài yú duì dào yì、 zhēn lǐ de zhuī qiú,“ shì zhì yú dào”,“ zhāowén dào, xī sǐ kě yǐ”(《 lǐ rén》)
5、《 lùn yǔ》 shū zhōng de jiào yù sī xiǎng
kǒng zǐ zuò wéi wǒ guó gǔ dài zhù míng de jiào yù jiā, yī shēng cóng shì jiào yù gōng zuò, jiào chū liǎo xǔ duō yòu cáigàn de xué shēng, zài jiào yù shí jiàn zhōng qǔ dé liǎo fēng fù jīng yàn,《 lùn yǔ》 yī shū duì cǐ yòu jiào duō de gài kuò。
qí yī, guān yú jiào yù zhǐ dǎo sī xiǎng。 kǒng zǐ zhù zhāng“ yòu jiào wú lèi”(《 wèi líng gōng》), jí shòu jiào yù zhě bù yìng fēn guì jiàn、 xián yú, yīnggāi jī huì jūn děng。 zhè yī sī xiǎng dǎ pò liǎo jiào yù de děng jí jiè xiàn, kuò dà liǎo jiào yù duì xiàng, shǐ jiào yù kuò jí yú guǎng dà píng mín, zhè zài dāng shí wú yí jù yòu zhòng dà de jìn bù yì yì。
qí 'èr, guān yú jiào yù de jī běn fāng fǎ。 kǒng zǐ zhù zhāng“ yīn cái shī jiào”, zǐ yuē:“ zhōng rén yǐ shàng, kě yǐ yǔ shàng yě; zhōng rén yǐ xià, bù kě yǐ yǔ shàng yě。” yě jiù shì shuō duì yú zhōng děng cái zhì yǐ shàng de rén, kě yǐ hé tā tán lùn gāo shēn de dào lǐ; yǐ yú zhōng děng cái zhì yǐ xià de rén, bù kě yǐ hé tā tán lùn gāo shēn de dào lǐ。 wéi guàn chè zhè yī sī xiǎng, kǒng zǐ hěn zhù yì duì zì jǐ xué shēng de guān chá liǎo jiě, zhū rú“ yóu yě guǒ”、“ cì yě dá”、“ qiú yě yì”(《 yōng yě》), zài cǐ jī chǔ shàng cǎi qǔ bù tóng de jiào yù fāng fǎ, bǐ rú rǎn qiú bàn shì wèi qiè, suǒ yǐ yào gǔ lì tā; zǐ lù dǎn dà guò rén, zì yǐ wéi shì, suǒ yǐ yào gù yì yì zhì tā。 jí:“ qiú yě tuì, gù jìn zhī; yóu yě jiān rén, gù tuì zhī。”(《 xiān jìn》) kǒng zǐ hái zhòng shì yòu dǎo shì de qǐ fā jiào yù, bù yào qiú xué shēng sǐ dú shū, ér guì zài chù lèi bàng tōng, jí suǒ wèi:“ gào zhū wǎng 'ér zhī lái zhě”(《 xué 'ér》)。 zǐ xià tán shī“ qiǎo xiào qiàn fēn, měi mù pàn xī, sù yǐ wéi xuàn xī”, cóng 'ér tǐ huì dào“ lǐ” yīnggāi yǐ zhōng xìn rén yì wéi běn de dào lǐ, yīn cǐ kǒng zǐ chēng zàn tā dào:“ qǐ yú zhě shāng yě! shǐ kě yǔ xìn《 shī》 yǐ yǐ。”(《 bā yì》) néng qǐ fā wǒ de rén shì zǐ xià 'ā! xiàn zài wǒ kě yǐ yǔ nǐ tán lùn《 shī jīng》 liǎo。 yán yuān tīng lǎo shī jiǎng xué hòu“ yì zú yǐ fā”(《 wéi zhèng》), zǐ gòng yě shuō tā“ wén yī yǐ zhī shí”(《 gōng yě cháng》), suǒ yǐ kǒng zǐ tè bié chēng zàn yán yuān de cōng míng hàoxué。 zhè zhèng shì qǐ fā yòu dǎo shì jiào yù de bì rán jiēguǒ。 kǒng zǐ tè bié qiáng diào“ bù fèn bù qǐ, bù fěi bù fā, jǔ yī yú bù yǐ sān yú fǎn, zé bù fù yě。”(《 shù 'ér》) jí: bù dào tā kǔ kǔ sī suǒ 'ér xiǎng bù tōng shí, wǒ bù qù qǐ fā tā, bù dào tā xiǎng jiǎng 'ér jiǎng bù míng bái shí, wǒ bù qù kāi dǎo tā。 lì jǔ yī gè dào lǐ 'ér tā bù néng lèi tuī chū sān gè dào lǐ, wǒ jiù bù zài jiào huì tā liǎo。 kǒng zǐ hái qiáng diào zài shí xíng qǐ fā yòu dǎo de jī chǔ shàng, bì xū zhù yì xún xù jiàn jìn, jí:“ fū zǐ xún xún rán shàn yòu rén, bó wǒ yǐ wén, yuē wǒ yǐ lǐ, yù bà bù néng, jì jié wú cái, rú yòu suǒ lì zhuó 'ěr。 suī yù cóng zhī, mò yóu yě yǐ!”(《 zǐ hǎn》) zhè zhǒng shǐ xué shēng jié lì zuānyán,“ yù bà bù néng” de qíng zhuàng, zhèng shì duì xún xún shàn yòu qǐ fā jiào yù de xiě zhào, zài wǒ guó jiào yù shǐ shàng jù yòu zhòng yào dì wèi。
qí sān, guān yú jiào yù de jī běn nèi róng。 kǒng zǐ cháng qī cóng shì jiào yù gōng zuò, jiào yù de nèi róng shí fēn guǎng fàn, dàn tā suǒ yòng de jiào cái duō shì yán yòng zhōu dài guì zú xué xiào suǒ yòng de liù yì, jí shī、 shū、 lǐ、 lè、 yì、 chūn qiū。“ zǐ suǒ yǎ yán,《 shī》、《 shū》、 zhí lǐ。”(《 shù 'ér》)“ xīng yú shī, lì yú lǐ, chéng yú lè。”(《 tài bó》)“ bù xué shī, wú yǐ yán”,“ bù xué lǐ, wú yǐ lì。”(《 jì shì》) yóu cǐ kě jiàn, kǒng zǐ shì yǐ shī、 shū、 lǐ、 lè wéi pǔ tōng jiào cái jiào yù xué shēng de。 zhì yú“ yì、 chūn qiū” zhǐ shì zài kǒng zǐ de wǎn nián cái jìn xíng yán jiū bìng fù zhū jiào xué de nèi róng, suǒ yǐ kǒng zǐ shuō:“ wǔ shí yǐ xué《 yì》”(《 shù 'ér》)。 yě kě néng yīn wéi《 yì》、《 chūn qiū》 shì bǐ jiào jīng shēn de xué kē, zhǐ yòu shǎo shù gāo cái shēng cái néng xué xí, suǒ yǐ shuō“ shēn tōng liù yì zhě qī shí yòu 'èr”(《 kǒng zǐ shì jiā》)。 nà me, zài zhè xiē jiào xué nèi róng zhōng kǒng zǐ zuì wéi zhòng shì de shì shénme ní? cóng《 lùn yǔ》 de xǔ duō sī xiǎng zhōng kě yǐ kàn chū,《 shī》、《 lǐ》 shì kǒng zǐ jiào xué de zhù yào kè chéng。 zǐ yuē:“ bù xué《 shī》, wú yǐ yán。”(《 jì shì》)“ sòng《 shī》 sān bǎi, shòu zhī yǐ zhèng。”(《 zǐ lù》)“《 shī》 sān bǎi, yī yán yǐ bì zhī, yuē‘ sī wú xié’。”(《 wéi zhèng》) yòu yuē:“ xià lǐ, wú néng yán zhī, qǐ bù zú zhēng yě; yīn lǐ, wú néng yán zhī, sòng bù zú zhēng yě。 wén xiàn bù zú gù yě。 zú, zé wú néng zhēng zhī yǐ。”(《 bā yì》)“ yīn yīn yú xià lǐ, suǒ sǔn yì, kě zhī yě; zhōu yīn yú yīn lǐ, suǒ sǔn yì, kě zhī yě。”(《 wéi zhèng》) zhè xiē sī xiǎng shuō míng, kǒng zǐ bù jǐn zhòng shì《 shī》《 lǐ》 de jiào yù, ér qiě zhòng shì zhè xiē nèi róng de zǒng jié wā jué yǔ yán jiū, tā duì zhōng guó gǔ dài jiào yù nèi róng de fēng fù hé wán shàn qǐ dào liǎo zhòng yào de cù jìn zuò yòng。
qí sì, guān yú jiào yù de péi yǎng mù biāo。 zài kǒng zǐ kàn lái, jìn xíng jiào yù de mùdì chú liǎo yòng rén yì lǐ jìng huà rén men de líng hún, xié diào rén men de shè huì xíng wéi zhī wài, qí zhòng yào mùdì zài yú péi yǎng jù yòu rén yì zhī xīn de“ shì”、“ jūn zǐ”, yǐ wéi dāng shí de shè huì fú wù, zhè jiù shì tā zhù míng de“ xué 'ér yōu zé shì” sī xiǎng(《 zǐ zhāng》)。 zhèng yīn rú cǐ, dāng jì kāng zǐ wèn tā de dì zǐ zhòng yóu、 zǐ gòng、 rǎn qiú néng fǒu“ cóng zhèng” de shí hòu, kǒng zǐ mǎn kǒu dāyìng kě yǐ“ cóng zhèng”(《 yōng yě》)。 shì shí shàng, zài kǒng zǐ qī shí yòu 'èr de dé yì mén shēng zhōng, cóng zhèng zhě wéi shù bù shǎo, kǒng zǐ zì shēn yě bù fǎn duì cān zhèng。 zhè shuō míng kǒng zǐ de jiào yù sī xiǎng jí péi yǎng mù biāo yǔ dāng shí de shè huì xū yào shì xiāng tǒng yī de, tǐ xiàn liǎo jiào yù de shè huì jià zhí。 dāng rán, kǒng zǐ de jiào yù sī xiǎng bù kě bì miǎn dì tǐ xiàn zhe jiē jí shǔ xìng, dàn zuò wéi shè huì de rén, kǒng zǐ zài dāng shí lì shǐ tiáo jiàn xià suǒ chàng dǎo de xǔ duō sī xiǎng, běn shēn jù yòu fú hé rén lèi gòng xìng de chéngfèn, shì zhōng huá mín zú chuán tǒng měi dé bù kě huò quē de zǔ chéng bù fēn, yìng yú yǐ biàn zhèng dì fēn xī hé yáng qì。
6、 guān yú wù zhèng de sī xiǎng jí qí jià zhí
《 lùn yǔ》 zhōng guān yú wù zhèng de sī xiǎng shì“ xué yǐ zhì yòng” sī xiǎng de jù tǐ tǐ xiàn, duì cǐ,《 lùn yǔ》 zhōng duì wù zhèng de biāo zhǔn yě zuò liǎo jù tǐ shuō míng。
qí yī, guān yú wù zhèng de duì xiàng。 kǒng zǐ rèn wéi zhǐ yào dǒng lǐ、 yòu dào、 zhèng zhí, bìng jù bèi yī dìng de cóng zhèng cái néng de rén jiù kě yǐ wù zhèng。 jì kāng zǐ wèn:“ zhòng yóu kě shǐ cóng zhèng yě yǔ?” kǒng zǐ yuē:“ yóu yě guǒ, yú cóng zhèng hū hé yòu?” wèn:“ cì yě kě shǐ cóng zhèng yě yǔ?” yuē:“ cì yě dá, yú cóng zhèng hū hé yòu?” wèn:“ qiú yě kě shǐ cóng zhèng yě yǔ?” yuē:“ qiú yě yì, yú cóng zhèng hū hé yòu?” yě jiù shì shuō, zhǐ yào rén jù bèi yī dìng de cān zhèng sù zhì, zhū rú guǒ duàn、 dá lǐ、 duō yì jiù kě yǐ cān zhèng。
qí 'èr, guān yú wù zhèng de jī běn yào qiú hé biāo zhǔn。 cóng zhèng zhě bì xū qín miǎn zhōng chéng。 kǒng zǐ yuē:“ jū zhī wú juàn, xíng zhī yǐ zhōng。”(《 yán yuān》)“ xiān zhī láo zhī”,“ wú juàn”(《 zǐ lù》)。 yě jiù shì shuō zài wèi bù sōng chí xiè dài, zhí xíng zhèng lìng yào zhōng xīn, yào dài tóu、 qín miǎn, bàn shì bù yào sōng xiè。 cóng zhèng zhě bì xū wēn liáng gōng jiǎn ràng。 chén zǐ qín xiàng zǐ gòng wèn dào,“ fū zǐ zhì yú shì bāng yě, bì wén qí zhèng, qiú zhī yǔ? yì yǔ zhī yǔ?” zǐ gòng yuē:“ fū zǐ wēn、 liáng、 gōng、 jiǎn、 ràng yǐ dé zhī。”(《 xué 'ér》) yě jiù shì shuō kǒng zǐ lái dào yī guó jiù yī dìng huì zhī dào zhè lǐ de zhèng shì, jiù shì yīn wéi xiān shēng yòu wēn hé、 shàn liáng、 gōng jìng、 jié jiǎn、 qiān ràng wǔ zhǒng měi dé。 ér zhè wǔ zhǒng měi dé yě jiànjiē dì shuō míng cānyù guó zhèng de dào lǐ。 yòu yī cì, kǒng zǐ zài tán lùn zhèng guó xiánxiàng zǐ chǎn shí shuō:“ yòu jūn zǐ zhī dào sì yān: qí xíng zhèng yě gōng, qí shì shàng yě jìng, qí yǎng mín yě huì, qí shǐ mín yě yì。” zhèng shì yóu yú zǐ chǎn de zhè zhǒng zhuāng zhòng、 gōng jìng、 ēn huì、 dào yì hé měi dé, cái néng shǐ tā chǔyú zhèng guó de xiánxiàng wèi zhì。
dì sān, yào yán xíng yī zhì, jǔ zhǐ duān zhuāng。 kǒng zǐ yuē:“ yán zhōng xìn, xíng dǔ jìng, suī mán mò zhī bāng, xíng yǐ。 yán bù zhōng xìn, xíng bù dǔ jìng, suī zhōu lǐ, xíng hū zāi? lì zé jiàn qí cān yú qián yě, zài yú zé jiàn qí yǐ yú héng yě, fū rán hòu xíng。”(《 wèi líng gōng》) yě jiù shì shuō yào xiǎng shǐ zì jǐ de sī xiǎng zhù zhāng wèitā rén jiē shòu, bì xū xīn yì chéng kěn, xíng wéi duān zhuāng, zhè yàng nǐ de zhù zhāng jiù kě yǐ xíng dé tōng liǎo。
dì sì, yào yǎn guāng yuǎn dà, yǐ cì 'ér jìn。 zǐ xià dāng liǎo jǔ fù de xiàn cháng, xiàng kǒng zǐ qǐng jiào zěn yàng lǐ zhèng。 kǒng zǐ shuō:“ wú yù sù, wú jiàn xiǎo lì。 yù sù zé bù dá, jiàn xiǎo lì zé dà shì bù chéng。”(《 zǐ lù》) jí yào qiú rén men chǔlǐ zhèng wù bù yào tú kuài, tān tú yǎn qián lì yì, tú kuài fǎn 'ér bù néng dá dào yù qī mùdì, tān tú xiǎo lì fǎn 'ér bàn bù chéng dà shì。 ér yìng yǎn guāng fàng yuǎn, yǐ cì 'ér jìn。 lìng wài, kǒng zǐ hái rèn wéi zài chù lǐ zhèng wù shí yīngdāng shèn zhòng, yào shēn rù shí jì, duō tīng duō jiàn, liǎo jiě shí qíng, yǐ miǎn fàn cuò wù。 jí suǒ wèi“ duō wén jué yí, shèn yán qí yú, zé guǎ yóu; duō jiàn jué dài, shèn xíng qí yú, zé guǎ huǐ。 yán guǎ yóu, xíng guǎ huǐ, lù zài qí zhōng yǐ。”(《 wéi zhèng》)
7、 guān yú zhì guó yǔ 'ān bāng de dào lǐ
kǒng zǐ zuò wéi zhōng guó gǔ dài wěi dà de sī xiǎng jiā, qí yòu guān zhì guó de dào lǐ zài《 lùn yǔ》 zhōng yě yòu zhòng yào de wèi zhì。 gài kuò qǐ lái zhù yào bāo hán yǐ xià jǐ fāng miàn de nèi róng:
qí yī, zhì guó de gēn běn zài yú“ rén lún gāng cháng”。 qí jǐng gōng wèn kǒng zǐ zěn yàng zhì guó, kǒng zǐ shuō:“ jūn jūn, chén chén, fù fù, zǐ zǐ。”(《 yán yuān》) jí yào zhì lǐ hǎo guó jiā, jūn zhù bì xū xiàng gè jūn zhù, chén zǐ bì xū xiàng gè chén zǐ, fù qīn yào xiàng gè fù qīn, ér zǐ yào xiàng gè 'ér zǐ。 zhè yī sī xiǎng suī rán fǎn yìng liǎo kǒng zǐ de zōng fǎ lún lǐ guān niàn, dàn zài fēng jiàn shè huì de lì shǐ tiáo jiàn xià, zhè zhǒng lún lǐ gāng cháng què shí qǐ dào liǎo zhì lǐ guó jiā de zhòng yào zuò yòng。 shì shí shàng, zài jiē jí shè huì lǐ, bù lùn chǔyú shénme shí dài dū xū yào gè zài qí wèi, gè sī qí zhí。 fǒu zé guó jiāng bù guó, zhèng jiāng bù zhèng, shè huì jiāng hùn luàn bù kān。 nà me kǒng zǐ wèishénme qiáng diào yǐ“ rén lún gāng cháng” zhì guó ní? kǒng zǐ huí dá zǐ lù de wèn tí shí zuò liǎo shuō míng, zǐ lù wèn kǒng zǐ:“ wèi guó dài zǐ 'ér wéi zhèng, zǐ jiāng xī xiān?” zǐ yuē:“ bì yě zhèng míng hū!”“ míng bù zhèng zé yán bù shùn, yán bù shùn zé shì bù chéng。” dāng rán kǒng zǐ yě rèn wéi, zhòng shì lún lǐ gāng cháng de zuò yòng yě bù néng tuō lí lǐ ràng。 zǐ yuē:“ néng yǐ lǐ ràng wèiguó hū, hé yòu? bù néng yǐ lǐ ràng wèiguó, rú lǐ hé?”(《 lǐ rén》) jí yòng lǐ ràng de jīng shén zhì lǐ guó jiā, guó jiā jiù bù huì yòu shénme wèn tí, rén lún gāng cháng de lǐ cái néng dé yǐ bǎo zhèng。 zài zhè lǐ lǐ ràng chéng wéi wéi xì rén lún gāng cháng de jīng shén niǔ dài。
qí 'èr, zhì guó de qián tí zài yú jūn zǐ zhù yào yán yú lǜ jǐ。 kǒng zǐ yuē:“ gǒu zhèng qí shēn yǐ, yú cóng zhèng hū hé yòu? bù néng zhèng qí shēn, rú zhèng rén hé?” jí jūn zhù yào zhì lǐ hǎo guó jiā, bì xū duān zhèng zì jǐ běn shēn, yán yú yào qiú zì jǐ。 rú guǒ jǐ zhèng, guǎn lǐ guó zhèng jiù bù huì yòu shénme kùn nán, rú guǒ zì jǐ bù duān zhèng, suí xīn suǒ yù, wéi suǒ yù wéi, jiù bù kě néng qù duān zhèng bié rén, qí guó jiā yě wú fǎ zhì lǐ。 kǒng zǐ hái yǐ shùn wéi lì shuō míng jūn zhù yán yú lǜ jǐ de zhòng yào xìng。 kǒng zǐ yuē:“ wú wéi 'ér zhì zhě, qí shùn yě yǔ? fū héwèi zāi? gōng jǐ zhèng nán miàn 'ér yǐ yǐ。” zài kǒng zǐ kàn lái, zhēn zhèng néng cóng róng 'ān jìng shǐ tiān xià tài píng de rén dà gài zhǐ yòu shùn bā? nà me tā zuò liǎo xiē shénme ní? yě bù guò shì zhuāng yán duān zhèng dì zuò zài cháo tíng shàng bà liǎo。 zhè lǐ shùn de zhuāng yán duān zhèng xíng wéi zhèng shì tā shí xiàn tài píng shì dào de guān jiàn suǒ zài。
dāng rán, kǒng zǐ hái rèn wéi jūn zhù zhì guó chú liǎo xíng wéi duān zhuāng zhī wài, hái yìng zhòng shì cái zhì lǐ yí rén dé de guān xì, zhè xiē dōushì zhì guó bù kě piān fèi de tiáo jiàn。 kǒng zǐ yuē:“ zhī jí zhī, rén bù néng shǒu zhī, suī dé zhī, bì shī zhī。 zhī jí zhī, rén néng shǒu zhī, bù zhuāng yǐ lì zhī, zé mín bù jìng。 zhī jí zhī, rén néng shǒu zhī, zhuāng yǐ lì zhī, dòng zhī bù yǐ lǐ, wèi shàn yě。”(《 wèi líng gōng》) jí kào cōng míng qǔ dé liǎo dì wèi, bù néng yòng rén dé qù bǎo chí tā, suī rán dé dào liǎo dì wèi, yě yī dìng huì shī qù de。 kào cōng míng qǔ dé dì wèi, néng yòng rén dé bǎo chí tā, jiǎ ruò bù yòng yán sù de tài dù lái zhì lǐ bǎi xìng, nà me bǎi xìng jiù bù huì zūn jìng tā。 kào cōng míng qǔ dé dì wèi, néng yòng rén dé bǎo hù tā, néng yòng yán sù de tài dù zhì lǐ bǎi xìng, ér bù yòng lǐ yì jiào huà rén mín, nà yě suàn bù dé wán shàn。 kě jiàn zhì lǐ hǎo guó jiā duì jūn zhù de yào qiú yīngshì quán fāng wèi duō fāng miàn de。 lìng wài, kǒng zǐ hái zǒng jié liǎo lì dài shèng míng jūn zhù zhì guó de dào lǐ, zhòng zài kuān hòu、 chéng xìn、 qín mǐn、 gōng yǔn。 jí:“ suǒ zhòng: mín, shí, sàng, jì。 kuān zé dé zhòng, xìn zé mín rèn yān, mǐn yòu gōng, gōng zé shuō。”(《 yáo yuē》)
qí sān, zhì guó de jī běn fāng fǎ,“ xuǎn cái、 fù guó、 yù rén, lì fǎ”。 kǒng zǐ rèn wéi jūn zhù guǎn lǐ guó jiā dà shì, yào chù chù cóng dà jú zhuóyǎn, zhòng shì xuǎn bá yōu xiù rén cái。 kǒng zǐ yuē:“ xiān yòu sī, shè xiǎo guò, jǔ xián cái”。(《 zǐ lù》) tóng shí yào zhòng shì fù guó, jiào yù mín zhòng。 yòu yī cì, kǒng zǐ dào wèi guó qù, rǎn yòu gěi tā jià chē, kǒng zǐ shuō: wèi guó de rén kǒu zhēn duō 'ā! rǎn yòu yuē:“ jì shù yǐ, yòu hé jiā yān?” yuē:“ fù zhī。” yuē:“ jì fù yǐ, yòu hé jiā yān?” yuē:“ jiào zhī。” zhè lǐ kǒng zǐ qiáng diào zài wèi guó zhè yàng yī gè zhòng duō rén kǒu de guó jiā, yào zhì lǐ hǎo tā, shǒu xiān yào ràng tā men fù qǐ lái, rán hòu shǐ tā men zài shòu jiào yù, tí gāo tā men de sù zhì。 lìng wài, kǒng zǐ yě tè bié zhòng shì fǎ zhì duì guó jiā de zhì lǐ zuò yòng。 yòu yī cì yán yuān qǐng jiào lǎo shī zěn yàng zhì lǐ guó jiā, kǒng zǐ shuō:“ xíng xià zhī shí, chéng yīn zhī lù, fú zhōu zhī miǎn, lè zé《 sháo》、《 wǔ》, fàng zhèng shēng, yuǎn nìng rén。 zhèng shēng yín, nìng rén dài。” jiè jiàn xià、 shāng、 zhōu sān dài de gǔ dé, qǔ qí jīng huá, shè qí zāo pò。 zài zhè lǐ kǒng zǐ bù jǐn qiáng diào liǎo fǎ zhì duì zhì guó de zhòng yào zuò yòng, ér qiě tā de gǔ wéi jīn yòng de sī xiǎng fāng fǎ yě zhí dé jīn rén xué xí。
qí sì, zhì guó de jī běn yuán zé, jiǎng jiū xìn yòng, ài hù rén mín。 kǒng zǐ rèn wéi zhì lǐ hǎo guó jiā, jūn zhù yī dìng yào zhòng shì rén pǐn、 dào dé, yào jiǎng jiū xìn yòng, ài hù mín zhòng, zhè shì zhì guó de jī běn yuán zé。 zǐ yuē:“ dào qiānshèng zhī guó, jìng shì 'ér xìn, jié yòng 'ér 'ài rén, shǐ mín yǐ shí。”(《 xué 'ér》) jí zhì lǐ yī gè yōng yòu qiān liàng bīng chē de guó jiā, jiù yào rèn zhēn duì dài zhèng shì, bìng jiǎng jiū xìn yòng, qǔ xìn yú mín。 tóng shí hái yào jié shěng jiǎn yòng, ài hù rén mín, yì shǐ rén mín yào bù wéi bèi nóng shí。 zhǐ yòu zhè zhè yàng cái néng chǔlǐ hǎo jūn zhù yǔ rén mín de guān xì。
zǒng zhī,《 lùn yǔ》 cóng duō zhǒng jiǎo dù fǎn yìng liǎo kǒng zǐ de sī xiǎng tè zhēng, zài xué xí yán jiū《 lùn yǔ》 de guò chéng zhōng, hěn yòu bì yào bǎ《 lùn yǔ》 de sī xiǎng tǐ xì huà, kē xué huà, gèng hǎo dì lǐ jiě《 lùn yǔ》 zhōng de sī xiǎng jīng shén。 yào zuò dào“ gǔ wéi jīn yòng”, jiù yào yán jiū《 lùn yǔ》 sī xiǎng de shí dài jià zhí, wèiwǒ guó xiàn dài huà jiàn shè fú wù。 shì shí shàng, zuò wéi liǎng qiān duō nián qián de zhù míng sī xiǎng jiā、 jiào yù jiā, kǒng zǐ hé wǒ men jīn rén yòu xǔ duō gòng tóng zhī chù, qí zhōng de xǔ duō sī xiǎng shì dāng dài rén de jīng shén hé jiē mó。 zhè shuō míng gǔ dài de sī xiǎng jiā yǔ wǒ men jīn tiān de sī xiǎng fēi cháng jiē jìn。 dāng rán kǒng zǐ shì rén bù shì shén, kǒng zǐ yě yòu zì jǐ de lì shǐ jú xiàn xìng, zhè shì bù kě fǒu rèn de kè guān shì shí。 dàn shì, yán jiū kǒng zǐ zhòng zài xī shōu kǒng zǐ sī xiǎng jīng huá, ér bù shì jiǎn dān dì quán pán fǒu dìng huò quán pán kěn dìng。
《 lùn yǔ》 míng yán
1、 zǐ yuē:“ xué 'ér shí xí zhī, bù yì yuè hū? yòu péng zì yuǎn fāng lái, bù yì lè hū? rén bù zhī 'ér bù yùn, bù yì jūn zǐ hū?”
2、 zǐ yuē: qiǎo yán lìng sè, xiān yǐ rén。
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ huā yán qiǎo yǔ、 mǎn liǎn duī xiào de, zhè zhǒng rén shì hěn shǎo yòu rén dé de。”
3、 Zēngzǐ yuē: wú rì sānxǐngwúshēn, wèirénmóu 'ér bù zhōng hū? yǔ péng yǒu jiāo 'ér bù xìn hū? chuán bù xí hū?
【 yì wén】 Zēngzǐ shuō:“ wǒ měi tiān dōuyào duō cì fǎnxǐng zì jǐ: wéi bié rén chū zhù yì zuò shì, shì fǒu zhōng shí? jiāo yǒu shì fǒu shǒu xìn? lǎo shī chuán shòu de zhī shí, shì fǒu fù xí liǎo ní?”
4、 zǐ yuē: jūn zǐ shí wú qiú bǎo, jū wú qiú 'ān, mǐn yú shì 'ér shèn yú yán, jiù yòu dào 'ér zhèng yān, kě wèi hàoxué yě yǐ。
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jūn zǐ chī bù zhuī qiú bǎo zú, zhù bù zhuī qiú 'ān yì, zuò shì líng mǐn, yán tán jǐn shèn, shí shí gǎi zhèng zì jǐ de cuò wù, jiù suàn hàoxué liǎo。”
5、 zǐ yuē:“ bù huàn rén zhī bù jǐ zhī, huàn bù zhī rén yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ bù pà méi rén liǎo jiě zì jǐ, jiù pà zì jǐ bù liǎo jiě bié rén。”
6、 zǐ yuē:“《 shī》 sān bǎi, yī yán yǐ bì zhī, yuē:‘ sī wú xié。’”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“《 shī jīng》 sān bǎi( líng wǔ) shǒu, yòng yī jù huà kě yǐ gài kuò, jí:‘ sī xiǎng chún zhèng, méi yòu xié 'è de dōng xī。’”
7、 zǐ yuē:“ wú shí yòu wǔ 'ér zhì yú xué, sān shí 'ér lì, sì shí 'ér bù huò, wǔ shí 'ér zhī tiān mìng, liù shí 'ér 'ěr shùn, qī shí 'ér cóng xīn suǒ yù, bù yú jǔ。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ wǒ shí wǔ suì lì zhì yú xué xí, sān shí suì yòu suǒ jiàn shù, sì shí suì bù yù shì kùn huò, wǔ shí lǐ jiě shénme shì tiān mìng, liù shí míng biàn shì fēi, qī shí suí xīn suǒ yù, bù chāo guò guīju。”
8、 zǐ yuē:“ wēn gù 'ér zhī xīn, kě yǐ wéi shī yǐ。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ wēn xí jiù zhī shí shí, néng yòu xīn shōu huò, jiù kě yǐ zuò lǎo shī liǎo。”
9、 zǐ yuē:“ jūn zǐ zhōu 'ér bù bǐ, xiǎo rén bǐ 'ér bù zhōu。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jūn zǐ tuán jié qún zhòng 'ér bù hù xiāng gòu jié, xiǎo rén hù xiāng gòu jié 'ér bù tuán jié qún zhòng。”
10、 zǐ yuē:“ xué 'ér bù sī zé wǎng, sī 'ér bù xué zé dài。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ dú shū bù shēn rù sī kǎo, yuè xué yuè hú tú; sī kǎo bù dú shū, jiù wēi xiǎn。”
11、 zǐ yuē:“ zhī zhī wéi zhī zhī, bù zhī wéi bù zhī, shì zhī yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ zhī dào de jiù shì zhī dào de, bù zhī dào de jiù shì bù zhī dào de, zhè zhǒng tài dù shì míng zhì de。”
12、 zǐ yuē:“ rén 'ér wú xìn, bù zhī qí kě yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ rén wú xìn yù, bù zhī néng gànshénme?
13、 kǒng zǐ wèi jì shì:“ bā yì wǔ yú tíng, shì kě rěn yě, shú bù kě rěn yě?”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō jì shì:“ tā yòng tiān zǐ de wǔ dǎo zhèn róng zài zì jǐ de zōng miào lǐ wǔ dǎo, zhè yàng de shì kě yǐ róng rěn, shénme shì bù néng róng rěn?”
14、 zǐ yuē:“《 guān jū》, lè 'ér bù yín, āi 'ér bù shāng。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“《 guān jū》 zhè piān shī, zhù tí kuài lè què bù fàng dàng, yōu chóu què bù bēi shāng。”
15、 zǐ yuē:“ chéng shì bù shuō, suì shì bù jiàn, jì wǎng bù jiù。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ yǐ qián de shì bù yào zài píng shuō liǎo, zuò wán de shì bù yào zài yì lùn liǎo, guò qù liǎo jiù bù yào zài zhuī jiù。”
16、 zǐ yuē:“ zhāowén dào, xī sǐ kě yǐ。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ zǎo chén lǐ jiě zhēn lǐ, wǎn shàng sǐ yě zhí dé。”
17、 zǐ yuē:“ jūn zǐ yù yú yì, xiǎo rén yù yú lì。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jūn zǐ tōng xiǎo dào yì, xiǎo rén tōng xiǎo sī lì。”
18、 zǐ yuē:“ jiàn xián sī qí yān, jiàn bù xián 'ér zìxǐng yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jiàn dào xián rén, yào xiàng tā kàn qí; jiàn dào bù xián de rén, yào fǎnxǐng zì jǐ。”
19、 zǐ yuē:“ xiǔ mù bù kě diāo yě, fèn tǔ zhī qiáng bù kě wū yě, yú yú yǔ hé zhū?”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ xiǔ mù wú fǎ diāo zhuó, fèn tǔ de qiáng bì wú fǎ fěn shuà, wǒ néng ná tā zěn yàng?”
20、 zǐ yuē:“ mǐn 'ér hàoxué, bù chǐ xià wèn, shì yǐ wèi zhī‘ wén’ yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ líng mǐn yòu hàoxué, xiàng bǐ zì jǐ xué wèn chā de rén qǐng jiào shí, bù jué dé méi miàn zǐ, suǒ yǐ chēng wéi‘ wén’。”
21、 jì wén zǐ sān sī 'ér hòu xíng。 zǐ yuē:“ zài, sī kě yǐ .”
22、 zǐ yuē:“ níng wǔ zǐ, bāng yòu dào zé zhì, bāng wú dào zé yú。 qí zhì kě jí yě, qí yú bù kě jí yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ níng wǔ zǐ zhè rén, guó jiā tài píng shí, jiù cōng míng, guó jiā hùn luàn shí, jiù yú bèn。 tā de cōng míng kě yǐ gǎn dé shàng, tā de yú bèn bié rén gǎn bù shàng。”
23、 zǐ yuē:“ zhì shèng wén zé yě, wén shèng zhì zé shǐ。 wén zhì bīn bīn, rán hòu jūn zǐ。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ yī gè rén de nèi zài zhì pǔ shèng guò wài zài de wén cǎi jiù huì cū yě, wén cǎi shèng guò zhì pǔ jiù huì fú huá。 zhǐ yòu wén cǎi hé zhì pǔ pèi hé qiàdàng, cái shì jūn zǐ。”
24、 zǐ yuē:“ zhī zhī zhě bù rú hǎo zhī zhě, hǎo zhī zhě bù rú lè zhī zhě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ zhī dào xué xí bù rú xǐ huān xué xí, xǐ huān xué xí bù rú yǐ xué xí wéi kuài lè。”
25、 zǐ yuē:“ zhì zhě lè shuǐ, rén zhě lè shān; zhì zhě dòng, rén zhě jìng; zhì zhě lè, rén zhě shòu。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ zhì huì de rén xǐ huān shuǐ, rén cí de rén xǐ huān shān; míng zhì de rén hàodòng, rén cí de rén hǎo jìng; zhì huì de rén kuài lè, rén cí de rén cháng shòu。”
26、 zǐ yuē:“ mò'érzhìzhī, xué 'ér bù yàn, huì rén bù juàn, hé yòu yú wǒ zāi?”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jiāng zhī shí mò jì zài xīn, xué xí shí, bù gǎn dào mǎn zú; jiào rén shí, bù gǎn dào pí juàn, zhè sān gè fāng miàn wǒ zuò dào liǎo nǎ xiē ní?”
27、 zǐ yuē:“ bù fèn bù qǐ、 bù fěi bù fā, jǔ yī yú bù yǐ sān yú fǎn, zé bù fù yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ bù dào tā kǔ sī míng xiǎng shí, bù qù qǐ fā; bù dào yù shuō wú yǔ shí, bù qù kāi dǎo。 bù néng jǔ yī lì néng lǐ jiě sān gè lèi sì de wèn tí, jiù bù yào zài chóngfù jiào tā liǎo。”
28、 zǐ zài qí wén《 sháo》, sān yuè bù zhī ròu wèi。 yuē:“ bù tú wéi lè zhī zhì yú sī yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ zài qí guó tīng《 sháo lè》, hǎo cháng shí jiān chī ròu bù jué zī wèi。 tā shuō:“ méi xiǎng dào hǎo yīnyuè zhè yàng mí rén。”
29、 yè gōng wèn kǒng zǐ yú zǐ lù, zǐ lù bù duì。 zǐ yuē:“ rǔ xī bù yuē: qí wéi rén yě, fā fèn wàng shí, lè yǐ wàng yōu, bù zhī lǎo zhī jiāng zhì yún 'ěr?”
【 yì wén】 yè gōng wèn zǐ lù: kǒng zǐ shì zěn yàng de rén, zǐ lù bù huí dá。 kǒng zǐ shuō:“ nǐ zěn me bù shuō: tā zhè gè rén 'ā, fā fèn shí jiù wàng jì chī fàn, gāo xīng qǐ lái jiù wàng jì liǎo yōu chóu, jìng rán lián zì jǐ shuāi lǎo liǎo yě bù zhī dào, rú cǐ 'ér yǐ。”
30、 zǐ yuē:“ sān rén xíng, bì yòu wǒ shī yān。 zé qí shàn zhě 'ér cóng zhī, qí bù shàn zhě 'ér gǎi zhī。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ sān rén zǒu lù, bì yòu kě zuò wèiwǒ de lǎo shī de rén。 xuǎn zé tā de yōu diǎn xiàng tā xué xí, jiè jiàn tā de quē diǎn jìn xíng zì wǒ gǎi zhèng。”
31、 zǐ yǐ sì jiào: wén、 xíng、 zhōng、 xìn。
【 yì wén】 kǒng zǐ jiào xué yòu sì xiàng nèi róng: wén xiàn、 pǐn xíng、 zhōng chéng、 xìn shí。
32、 zǐ yuē:“ jūn zǐ tǎn dàng dàng, xiǎo rén cháng qī qī。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jūn zǐ xiōng huái kuān guǎng, xiǎo rén yōu chóu bēi shāng。”
33、 Zēngzǐ yán yuē:“ niǎo zhī jiāng sǐ, qí míng yě 'āi; rén zhī jiāng sǐ, qí yán yě shàn。”
【 yì wén】 Zēngzǐ shuō:“ niǎo jiāng sǐ shí, jiào shēng dōuhěn bēi 'āi; rén kuài sǐ shí, shuō huà dōuhěn shàn liáng。”
34、 Zēngzǐ yuē:“ shì bù kě yǐ bù hóng yì, rèn zhòng 'ér dào yuǎn。 rén yǐ wéi jǐ rèn, bù yì zhòng hū? sǐ 'ér hòu yǐ, bù yì yuǎn hū?”
【 yì wén】 Zēngzǐ shuō:“ shì bù kě yǐ bù hóng dà gāng qiáng 'ér yòu yì lì, yīn wéi tā zé rèn zhòng dà, dào lù yáo yuǎn。 bǎ shí xiàn rén zuò wéi zì jǐ de zé rèn, nán dào hái bù zhòng dà má? fèn dǒu zhōng shēn, sǐ 'ér hòu yǐ, nán dào lù chéng hái bù yáo yuǎn má?”
35、 zǐ yuē:“ bù zài qí wèi, bù móu qí zhèng。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ bù zài nà gè wèi zhì shàng, jiù bù yào xiǎng nà gè wèi zhì shàng de shì。”
36、 zǐ yuē:“ hòu shēng kě wèi, yān zhī lái zhě zhī bù rú jīn yě?”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ nián qīng rén shì zhí dé jìng wèi de, zěn me jiù zhī dào hòu yī dài bù rú qián yī dài ní?”
37、 zǐ yuē:“ sān jūn kě duó shuài yě, pǐ fū bù kě duó zhì yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ sān jūn kě yǐ bō duó zhù shuài, pǐ fū bù kě bō duó zhì xiàng。”
38、 zǐ yuē:“ zhì zhě bù huò, rén zhě bù yōu, yǒng zhě bù jù。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ míng zhì de rén bù huì mí huò, rén 'ài de rén bù huì yōu chóu, yǒng gǎn de rén bù huì wèi jù。”
39、 zǐ yuē:“ suì hán, rán hòu zhī sōng bǎi zhī hòu diāo yě。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ dào liǎo hán lěng de jì jié, cái zhī dào sōng bǎi shì zuì hòu diāo xiè de。”
40、 zǐ yuē:“ jūn zǐ chéng rén zhī měi, bù chéng rén zhī 'è。 xiǎo rén fǎn shì。”
【 yì wén】 kǒng zǐ shuō:“ jūn zǐ bāng zhù rén qǔ dé chéng jì, bù cù shǐ rén xiàn rù shī bài。 xiǎo rén xiāng fǎn。”
mèng kē zhuàn, yóu dì zǐ ji lù 'ér chéng, qī piān, shí sì juàn。 yòu hàn zhào qí zhù、 sòng sūn shì shū、 zhū xī jí zhù, yǔ dà xué、 zhōng yōng、 lùn yǔ hé chēng 「 sì shū 」。
mèng kē( xī yuán qián 372 ~ qián 289) míng kē, zì zǐ yú, zhàn guó shí zōu rén, shēng yú zhōu liè wáng sì nián, zú yú zhōu nǎn wáng 'èr shí liù nián。 shòu xué yú zǐ sī dì zǐ。 tí chàng wáng dào、 zhòng rén yì、 qīng gōng lì、 chuàng xìng shàn zhī shuō, hòu shì zūn chēng wéi「 yà shèng」。 zhe yòu mèng zǐ qī piān。 yì chēng wéi「 mèng zǐ」。
mèng kē( xī yuán qián 372 ~ qián 289) míng kē, zì zǐ yú, zhàn guó shí zōu rén, shēng yú zhōu liè wáng sì nián, zú yú zhōu nǎn wáng 'èr shí liù nián。 shòu xué yú zǐ sī dì zǐ。 tí chàng wáng dào、 zhòng rén yì、 qīng gōng lì、 chuàng xìng shàn zhī shuō, hòu shì zūn chēng wéi「 yà shèng」。 zhe yòu mèng zǐ qī piān。 yì chēng wéi「 mèng zǐ」。
《 zhōng yōng》 yuán shì《 xiǎo dài lǐ jì》 zhōng de yī piān。 jiù shuō《 zhōng yōng》 shì zǐ sī suǒ zuò。 qí shí shì qín hàn shí rú jiā de zuò pǐn, tā yě shì zhōng guó gǔ dài tǎo lùn jiào yù lǐ lùn de zhòng yào lùn zhù。
běi sòng chéng hào、 chéng yí jí lì zūn chóng《 zhōng yōng》。 nán sòng zhū xī yòu zuò《 zhōng yōng jí zhù》, bìng bǎ《 zhōng yōng》 hé《 dà xué》、《 lùn yǔ》、《 mèng zǐ》 bìng liè chēng wéi“ sì shū”。 sòng、 yuán yǐ hòu,《 zhōng yōng》 chéng wéi xué xiào guān dìng de jiào kē shū hé kē jǔ kǎo shì de bì dú shū, duì gǔ dài jiào yù chǎn shēng liǎo jí dà de yǐng xiǎng。
guān yú《 zhōng yōng》
zǐ chéng zǐ yuē,「 bù piān zhī wèi zhōng; bù yì zhī wèi yōng。」 zhōng zhě, tiān xià zhī zhèng dào。 yōng zhě, tiān xià zhī dìng lǐ。 cǐ piān nǎi kǒng mén chuán shòu xīn fǎ, zǐ sī kǒng qí jiǔ 'ér chā yě, gù bǐ zhī yú shū, yǐ shòu mèng zǐ。 qí shū shǐ yán yī lǐ; zhōng sàn wéi wàn shì; mò fù hé wéi yī lǐ。 fàng zhī, zé mí liù hé; juàn zhī, zé tuì cáng yú mì。 qí wèi wú qióng。 jiē shí xué yě。 shàn dú zhě, wán suǒ 'ér yòu dé yān, zé zhōng shēn yòng zhī, yòu bù néng jìn zhě yǐ。
1 . zhù tí sī xiǎng
zhōng yōng de zhōng xīn sī xiǎng shì rú xué zhōng de zhōng yōng zhī dào, tā de zhù yào nèi róng bìng fēi xiàn dài rén suǒ pǔ biàn lǐ jiě de zhōng lì、 píng yōng, qí zhù zhǐ zài yú xiū yǎng rén xìng。 qí zhōng bāo kuò xué xí de fāng shì: bó xué zhī, shěn wèn zhī, shèn sī zhī, míng biàn zhī, dǔ xíng zhī。 yě bāo kuò rú jiā zuò rén de guī fàn rú“ wǔ dá dào”( jūn chén yě, fù zǐ yě, fū fù yě, kūn dì yě, péng yǒu zhī jiāo yě) hé“ sān dá dé”( zhì、 rén、 yǒng) děng。 zhōng yōng suǒ zhuī qiú de xiū yǎng de zuì gāo jìng jiè shì zhì chéng huò chēng zhì dé。
zhōng yōng zhī dào de zhù tí sī xiǎng shì jiào yù rén men zì jué dì jìn xíng zì wǒ xiū yǎng、 zì wǒ jiān dū、 zì wǒ jiào yù、 zì wǒ wán shàn, bǎ zì jǐ péi yǎng chéng wéi jù yòu lǐ xiǎng rén gé, dá dào zhì shàn、 zhì rén、 zhì chéng、 zhì dào、 zhì dé、 zhì shèng、 hé wài nèi zhī dào de lǐ xiǎng rén wù, gòng chuàng“ zhì zhōng hé tiān dì wèi yān wàn wù yù yān” de“ tài píng hé hé” jìng jiè。
zhè yī zhù tí sī xiǎng zhù yào tǐ xiàn zài《 zhōng yōng》 dì yī zhāng。
“ tiān mìng zhī wèi xìng, shuài xìng zhī wèi dào, xiū dào zhī wèi jiào。” yán jiǎn yì gāi dì jiē shì liǎo zhōng yōng zhī dào zhè yī zhù tí sī xiǎng de hé xīn shì zì wǒ jiào yù。“ tiān mìng zhī wèi xìng” shì zhǐ rén de tiān xìng shì shàn liáng de。“ shuài xìng zhī wèi dào” shì shuō rén men zì wǒ jiào yù zhī dào jiù shì 'àn zhào rén men de shàn liáng de tiān xìng bàn shì qíng。“ xiū dào zhī wèi jiào” shì shuō zì wǒ jiào yù jiù shì 'àn zhào rén dào yuán zé qù jìn xíng xiū zhì。
“ dào yě zhě, bù kě xū yú lí yě, kě lí fēi dào yě。 shì gù jūn zǐ jiè shèn hū qí suǒ bù dǔ, kǒng jù hū qí suǒ bù wén。 mò jiàn hū yuǎn, mò xiǎn hū wēi。 gù jūn zǐ shèn qí dú yě。” zì wǒ jiào yù guàn chuān yú rén yī shēng zhī zhōng, rén men yī kè yě lí bù kāi zì wǒ jiào yù。 yào jiāng zì wǒ jiào yù guàn chuān yú rén shēng de quán bù guò chéng, jiù xū yào yòu yī zhǒng qiáng yòu lì de zì wǒ yuē shù、 zì wǒ jiān dū de jīng shén。 zhè zhǒng jīng shén jiù jiào zuò shèn dú。 yě jiù shì shuō, zài zì jǐ yī rén dú chù de qíng kuàng xià, bié rén kàn bù dào zì jǐ de xíng wéi、 tīng bù jiàn zì jǐ de yán yǔ, zì jǐ yě néng jǐn shèn dì jìn xíng nèi xīn de zì wǒ fǎnxǐng、 zì wǒ yuē shù、 zì wǒ jiān dū。
“ xǐ nù 'āi lè zhī wèi fā wèi zhī zhōng, fā 'ér jiē zhōng jié wèi zhī hé。” jiē shì liǎo zì wǒ jiào yù、 zì wǒ yuē shù、 zì wǒ jiān dū de mù biāo。“ zhōng yě zhě, tiān xià zhī dà běn yě; hé yě zhě, tiān xià zhī dá dào yě。” zhǐ chū liǎo zì wǒ jiào yù mù biāo de zhòng dà yì yì。“ zhì zhōng xīn, tiān dì wèi yān, wàn wù yù yān。” shì gē sòng dá dào zì wǒ jiào yù de lǐ xiǎng mù biāo hòu de wú liàng gōng dé, yě jiù shì jù bèi zhì rén、 zhì shàn、 zhì chéng、 zhì dào、 zhì dé、 zhì shèng de pǐn dé hòu de xiào yìng。 zhōng hé shì zì wǒ jià zhí de shí xiàn, zhì zhōng hé shì shè huì jià zhí de tǐ xiàn。
sòng cháo lín jiāng lí lì wǔ zhù《 zhōng yōng fēn zhāng》 fēn xī《 zhōng yōng》 dì yī zhāng shí yě duì zhōng yōng zuò liǎo jí gāo de píng jià。 tā shuō:“ zhōng yōng zhī dé zhì yǐ, ér qí yì wēi yǐ。 shǒu zhāng yǐ xìng、 mìng、 dào、 jiào, míng zhōng yōng zhī yì; yǐ jiè jù jǐn dú, míng zhí zhōng zhī dào; yǐ zhōng hé, míng tǐ yòng zhī yī guàn; yǐ wèi yù, míng rén chéng zhī jí gōng。”
zhū xī duì zhè yī zhāng yě yòu jí gāo de píng jià。 tā zài《 zhōng yōng zhāng jù》 zhōng shuō:“ yòu dì yī zhāng。 zǐ sī shù suǒ chuán zhī yì yǐ lì yán: shǒu míng dào zhī běn yuán chū yú tiān 'ér bù kě yì, qí shí tǐ bèi yú jǐ 'ér bù kě lí, cì yán cún yǎng xǐngchá zhī yào, zhōng yán shèng shén gōng huà zhī jí。 gài yù xué zhě yú cǐ fǎn qiú zhū shēn 'ér zì dé zhī, yǐ qù fū wài yòu zhī sī, ér chōng qí běn rán zhī shàn。 yáng shì suǒ wèi yī piān zhī běn yào shì yě。”
dāng rán, tā men bù kě néng xiàng wǒ men jīn tiān zhè yàng míng què dì zhǐ chū zhōng yōng zhī dào de zhù tí sī xiǎng jiù shì zì wǒ xiū yǎng、 zì wǒ jiào yù、 zì wǒ yuē shù、 zì wǒ jiān dū、 zì wǒ wán shàn, yǐ qiú bǎ zì jǐ péi yǎng chéng wéi jù yòu lǐ xiǎng rén gé, dá dào zhì shàn、 zhì chéng、 zhì rén、 zhì dào、 zhì dé、 zhì shèng、 hé wài nèi zhī dào de lǐ xiǎng rén wù, gòng chuàng“ zhì zhōng hé tiān dì wèi yān wàn wù yù yān” de“ tài píng hé hé” jìng jiè。
2. lǐ lùn jī chǔ
zhōng yōng zhī dào de lǐ lùn jī chǔ shì tiān rén hé yī。 tōng cháng rén men jiǎng tiān rén hé yī zhù yào shì cóng zhé xué shàng jiǎng, dà dū cóng《 mèng zǐ》 de“ jìn qí xīn zhě, zhī qí xìng yě; zhī qí xìng, zé zhī tiān yǐ”(《 jìn xīn》) jiǎng qǐ, ér hū lüè zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī, gèng hū shì liǎo tiān rén hé yī de zhēn shí hán yì。 tiān rén hé yī de zhēn shí hán yì shì hé yī yú zhì chéng、 zhì shàn, dá dào“ zhì zhōng hé, tiān dì wèi yān, wàn wù yù yān”、“ wéi tiān xià zhì chéng, wéi néng jìn qí xìng。 néng jìn qí xìng zé néng jìn rén zhī xìng; néng jìn rén zhī xìng, zé néng jìn wù zhī xìng; néng jìn wù zhī xìng, zé kě yǐ zàn tiān dì zhī huà yù; kě yǐ zàn tiān dì zhī huà yù, zé kě yǐ yǔ tiān dì cān yǐ” de jìng jiè。“ yǔ tiān dì cān” shì tiān rén hé yī。 zhè cái shì《 zhōng yōng》 tiān rén hé yī de zhēn shí hán yì。 yīn 'ér《 zhōng yōng》 shǐ yú“ tiān mìng zhī wèi xìng, shuài xìng zhī wèi dào, xiū dào zhī wèi jiào” ér zhōng yú“‘ shàng tiān zhī zài, wú shēng wúxiù。’ zhì yǐ”。 zhè jiù shì shèng rén suǒ yào dá dào de zuì gāo jìng jiè, zhè cái shì zhēn zhèng yì yì shàng de tiān rén hé yī。 tiān rén hé yī de tiān shì shàn liáng měi hǎo de tiān, tiān rén hé yī de rén shì xiàng shàn liáng měi hǎo de tiān nà yàng shàn liáng měi hǎo de rén, tiān rén hé yī jiù shì rén men zì jué xiū yǎng suǒ dá dào xiàng měi hǎo shàn liáng de tiān yī yàng zào fú yú rén lèi hé zì rán lǐ xiǎng jìng jiè。
zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī biǎo xiàn zài yǐ xià jǐ gè fāng miàn。
( 1) tiān dào yǔ rén dào hé yī
tiān dào jiù shì chéng, rén dào jiù shì zhuī qiú chéng。 zhè jiù shì yuán tiān yǐ qǐ rén, jìn rén yǐ hé tiān。 yě jiù shì yào qiú rén dào yǔ tiān dào xiāng wěn hé。《 zhōng yōng》 shuō:“ chéng zhě, tiān zhī dào yě。 chéng zhī zhě, rén zhī dào yě。 chéng zhě, bù miǎn 'ér zhōng, bù sī 'ér dé, cóng róng zhōng dào, shèng rén yě。 chéng zhī zhě, zé shàn 'ér gù zhí zhī zhě yě。”
zhèng xuán shuō:“ yán chéng zhě tiān xìng yě, chéng zhī zhě, xué 'ér chéng zhī zhě yě。” kǒng yíng dá shuō:“ cǐ jīng míng zhì chéng zhī dào, tiān zhī xìng yě。 zé rén dāng xué qí chéng zhī xìng, shì shàng tiān zhī pí fá bùwèi 'ér chéng, bù sī 'ér dé, ruò tiān zhī xìng, yòu shēng shā xìn zhù sì shí, shì tiān zhī dào。 chéng zhī zhě rén zhī dào yě zhě, yán rén néng miǎn lì xué cǐ zhì chéng, shì rén zhī dào yě。 bù xué zé bù dé, gù yún rén zhī dào。 chéng zhě bù miǎn 'ér zhōng, bù sī 'ér dé, cóng róng zhōng dào, shèng rén yě zhě, cǐ fù shuō shàng wén chéng zhě tiān zhī dào yě。 wéi shèng rén néng rán, wèi bù miǎn lì 'ér zì zhōng dāng yú shàn, bù sī lǜ 'ér zì dé yú shàn, xián xiá 'ér zì zhōng hū dào, yǐ shèng rén xìng hé yú tiān dào zì rán, gù yún shèng rén yě。 chéng zhī zhě, zé shàn 'ér gù zhí zhī zhě yě, cǐ fù shuō shàng wén chéng zhī zhě, rén zhī dào yě。 wèi yóu xué 'ér zhì cǐ zhì chéng, wèi xián rén yě。 yán xuǎn zé shàn shì 'ér jiān gù zhí zhī, xíng zhī bù yǐ, suì zhì zhì chéng yě。”
àn zhào zhèng xuán hé kǒng yíng dá de jiě shì, zhōng yōng zhī dào de tiān dào yǔ rén dào hé yī wéi liǎng zhǒng lèi xíng: yī shì shèng rén de tiān rén hé yī, èr shì xián rén de tiān rén hé yī。 shèng rén de tiān rén hé yī shì běn néng de tiān rén hé yī。 xián rén de tiān rén hé yī shì tōng guò xué xí 'ér dá dào de tiān rén hé yī。 yīnggāi shuō, hái yòu fán rén de tiān rén hé yī。《 zhōng yōng》 shuō:“ huò shēng 'ér zhī zhī, huò xué 'ér zhī zhī, huò kùn 'ér zhī zhī, jí qí zhī zhī, yī yě。 huò 'ān 'ér xíng zhī, huò lì 'ér xíng zhī, huò miǎnqiǎng 'ér xíng zhī, jí qí chéng gōng, yī yě。” kě yǐ shuō, shēng 'ér zhī zhī、 ān 'ér xíng zhī de shì shèng rén, xué 'ér zhī zhī、 lì 'ér xíng zhī de shì xián rén, kùn 'ér zhī zhī、 miǎnqiǎng 'ér xíng zhī de shì fán rén。 bù lùn shì shèng rén、 xián rén, hái shì fán rén, dōunéng dá dào zhì chéng、 zhì shàn de tiān rén hé yī jìng jiè。 wéi kùn 'ér bù xué zhě bù néng zhì tiān rén hé yī zhī jìng jiè yě。
( 2) tiān xìng yǔ rén xìng hé yī
tiān dào yǔ rén dào hé yī de mùdì jiù shì yào jiāng tiān xìng yǔ rén xìng hé yī。 tiān xìng shì zhì shàn、 zhì chéng、 zhì rén、 zhì zhēn de, nà rén xìng yě yīnggāi shì zhì shàn、 zhì chéng、 zhì rén、 zhì zhēn de。 zhǐ yòu shǐ rén xìng dá dào liǎo nà zhì shàn、 zhì chéng、 zhì rén、 zhì zhēn de tiān xìng, cái néng chēng dé shàng zhēn zhèng yì yì shàng de tiān rén hé yī, cái néng chuàng zhì tiān xià de dà gāng, jiàn lì tiān xià de dà běn, cái néng tōng xiǎo tiān dì huà yù wàn wù de dào lǐ, cái néng dá dào zhōng yōng zhī dào。
( 3) lǐ xìng yǔ qíng gǎn hé yī
zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī hái biǎo xiàn zài lǐ xìng yǔ qíng gǎn de hé yī。 rén men de xǐ nù 'āi lè shì rén de zì rán shǔ xìng, shì qíng gǎn de biǎo xiàn, wèile zhuī qiú yǔ tiān dào、 tiān xìng hé yī de zhì chéng、 zhì shàn、 zhì rén、 zhì zhēn de rén xìng, yīn 'ér xū yào duì qíng gǎn jiā yǐ yuē shù hé xiàn zhì, suǒ yǐ《 zhōng yōng》 shuō:“ xǐ nù 'āi lè zhī wèi fā wèi zhī zhōng, fā 'ér jiē zhōng jié wèi zhī hé”, zhǐ yòu“ zhì zhōng hé” cái néng tiān rén hé yī(“ tiān dì wèi yān, wàn wù yù yān”)。
( 4) guǐ shén yǔ shèng rén hé yī
zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī hái bāo kuò liǎo guǐ shén yǔ shèng rén hé yī。《 zhōng yōng》 dì 'èr shí jiǔ zhāng:“ gù jūn zǐ zhī dào, běn zhū shēn, zhēng zhū shù mín; kǎo zhū sān wáng 'ér bù miù, jiàn zhū tiān dì 'ér bù bèi, zhì zhū guǐ shén 'ér wú yí, zhī tiān yě; bǎi shì yǐ sì shèng rén 'ér bù huò, zhī rén yě。 shì gù jūn zǐ dòng 'ér shì wéi tiān xià dào, xíng 'ér shì wéi tiān xià fǎ, yán 'ér shì wéi tiān xià zé。” zhì zhèng yú guǐ shén méi yòu yí wèn, jiù suàn shì dǒng dé rèn shí liǎo tiān; děng dào bǎi dài yǐ hòu shèng rén chū lái yě bù huì yòu yí wèn, jiù suàn shì rèn shí liǎo rén。 shuō míng zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī zhōng de tiān bāo kuò guǐ shén, rén zé bāo kuò shèng rén。 zhēn zhèng yì yì shàng de tiān rén hé yī hán yòu shèng rén hé yī。 guǐ shén shì tiān dì hé zǔ xiān de zǒng chēng。 suǒ yǐ gǔ rén de tiān de yào lǐng lǐ yě bāo hán liǎo sǐ rén( zǔ xiān) de chéngfèn, tiān zì běn shēn jiù shì dà rén zhàn zài tiān xià, tóu dǐng lán tiān。
( 5) wài nèi hé yī
zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī hái bāo kuò wài nèi hé yī。《 zhōng yōng》 dì 'èr shí wǔ zhāng jiē shì liǎo wài nèi hé yī。 qí wén yún:“ chéng zhě, zì chéng yě; ér dào, zì dào yě。 chéng zhě, wù zhī zhōng shǐ, bù chéng wú wù。 shì gù jūn zǐ chéng zhī wéi guì。 chéng zhě fēi zì chéng 'ér yǐ yě, suǒ zài chéng wù yě。 chéng jǐ, rén yě; chéng wù, zhī yě。 xìng zhī dé yě。 hé wài nèi zhī dào yě。 gù shí cuò zhī yí yě。” hé wài nèi zhī dào, jí wài nèi hé yī, wài nèi hé tiān chéng。 suǒ yǐ zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī, yòu hé yī yú chéng。 zhè zhǒng wài nèi hé yī yòu kě yǐ shì wéi pǐn dé yì shí yǔ pǐn dé xíng wéi de hé yī, huò zhě shuō chéng jǐ yǔ chéng wù de hé yī, huò zhě shuō shì zhī yǔ xíng de hé yī。
yīn 'ér qīng cháo yáng huá《 zhōng yōng tí yào》 yún:“《 zhōng yōng》 quán shū, yǐ‘ dào bù yuǎn rén’ jù wéi zōng zhǐ, yán rén bì sù yuán tiān tiān zhě,《 dài jì. lǐ yùn piān》 fū zǐ zhī yán yuē:‘ rén zhě, qí tiān dì zhī dé yīn yáng zhī jiāo, guǐ shén zhī huì, wǔ xíng zhī xiù qì yě。’ yòu yuē:‘ rén zhě, tiān dì zhī xīn yě, wǔ xíng zhī duān yě, shí wèi、 bié shēng、 bèi sè 'ér shēng zhě yě。’ zǐ sī míng dào, bì yuán tiān dì 'ér jiān guǐ shén yǐ lì shuō zhě, dà dǐ jiē zōng cǐ yì。 tiān mìng zhī wèi xìng, jí tiān dì zhī dé。 mìng zì yǐ gāi jiāo huì xiù qì zài nèi。‘ rén zhě rén yě’, jí tiān dì zhī xīn。 xǐ nù 'āi lè, jí wǔ xíng zhī duān, ér shèn dú 'èr zì, yóu shì rén jié yù yǐ jiàn xíng 'ér jìn xìng zhī yào zhǐ yě。 quán shū zhōng yǐ‘ rén zhě rén yě’,‘ chéng zhī zhě rén zhī dào yě’ liǎng‘ rén’ zì wéi shū niǔ。 yuē‘ rén mò bù yǐn shí yě’, yuē‘ yǐ rén zhì rén’, yuē‘ bù kě yǐ bù zhī rén’, yuē‘ dài qí rén 'ér hòu xíng’, yuē‘ bǎi shì yǐ sì shèng rén 'ér bù huò zhī rén yě’, měi duàn tí duō‘ rén’ zì, jiē yǐ chǎn‘ dào bù yuǎn rén’ zhī zhǐ。 shū zhī shǒu yǐ‘ tiān’ qǐ, wěi yǐ‘ tiān’ jié, yán tiān、 yán tiān dào zhě, bù yī 'ér zú。 yán zhī rén jí yán zhī tiān, yán rén zhī dào jí yán tiān zhī dào。 jiē chǎn tiān rén hé yī zhī zhǐ。 ér guǐ shén wéi dé, yòu yǐ chǎn tiān rén hé yī zhī zhēn jī yě。 pèi tiān zhě shèng, hào hào qí tiān zhě shèng, ér bié wú suǒ wèi dào, bié wú suǒ wèi shèng yě, dài qí rén 'ér hòu xíng, shèng rén yì shèng hū rén 'ér yǐ。 rén zhě hé? jūn chén、 fù zǐ、 fū fù、 kūn dì、 péng yǒu yě。 suǒ yǐ wéi rén zhě rén yě。 rén suǒ yǐ néng rén zhě chéng yě。 xìng wéi rén xìng, dào wéi rén, jiào zhě jiào yǐ wéi rén yě。 mèng zǐ yuē:‘ rén zhī suǒ yǐ yì yú qín shòu zhě jīxī, shù mín qù zhī, jūn zǐ cún zhī。’ zǐ sī míng dào, suǒ yǐ cún rén yě。 yīn qí bù yuǎn rén, ér mù zhī yuē yōng, wèi zhī yuē bù kě lí, shǐ yú shèn dú, jí tiān cān zàn, zhī wán dé shēng rén běn lái miàn mù, háo wú jiā sǔn yú jiànyān。 zǐ sī yǐ zhōng yōng míng shū,‘ yōng dé zhī xíng yōng yán zhī shèn’, yōng zì yú dào bù yuǎn rén zhāng diǎn jīng, zì xì quán shū zōng zhǐ。”
3. jù tǐ nèi róng
zhōng yōng zhī dào de jù tǐ nèi róng zhù yào bāo kuò wǔ dá dào、 sān dá dé、 jiǔ jīng děng。
( 1) wǔ dá dào
wǔ dá dào zhù yào shì yùn yòng zhōng yōng zhī dào tiáojié wǔ zhǒng rén jì guān xì。 zhè wǔ zhǒng jī běn rén jì guān xì shì jūn chén、 fù zǐ、 fū qī、 xiōng dì yǐ jí péng yǒu de jiāo wǎng, jiāng jūn chén guān xì shì wéi shàng xià guān xì, zhè wǔ zhǒng rén jì guān xì jiù shì tiān xià tōng xíng de rén jì guān xì。《 zhōng yōng》 dì shí 'èr zhāng xiáng xì lùn shù liǎo fū fù de rén jì guān xì, jiāng fū fù guān xì tí dào liǎo fēi cháng gāo de dì wèi。。 qí wén yún:“ jūn zǐ zhī yù 'ér yǐn。 fū fù zhī yú, kě yǐ yǔ zhī yān; jí qí zhì yě, suī shèng rén yì yòu suǒ bù zhī yān。 fū fù zhī bù xiào, kě yǐ néng xíng yān; jí qí zhì yě, suī shèng rén yì yòu nián bù néng yān jūn zǐ zhī dào, zào duān hū fū fù, jí qí zhì yě, chá hū tiān dì。” dì shí sān zhāng lùn shù liǎo fù zǐ、 jūn chén、 xiōng dì、 péng yǒu zhī dá dào。 zōng guān sī liǎng zhāng, wǔ dá dào bèi yān。
wǔ dá dào jiù shì tiān xià tōng xíng de wǔ zhǒng rén jì guān xì。 tōng guò zhèng què chǔlǐ zhè wǔ zhǒng rén jì guān xì, dá dào tài píng hé hé de lǐ xiǎng jìng jiè。 chéng rú《 lǐ yùn》 suǒ yán:“ gù shèng rén nài yǐ tiān xià wéi yī jiā, yǐ zhōng guó wéi yī rén zhě, fēi yì zhī yě, bì zhī qí qíng, bì yú qí yì, míng yú qí lì, dá yú qí huàn, rán hòu néng wéi zhī。 hé wèi rén qíng? xǐ、 nù、 āi、 jù、 ài、 yù, qī zhě fú xué 'ér néng。 hé wèi rén yì? fù cí、 zǐ xiào、 xiōng liáng、 dì dì、 fū yì、 fù tīng、 cháng huì、 yòu shùn、 jūn rén、 chén zhōng, shí zhě wèi zhī rén yì。 jiǎng xìn xiū mù, wèi zhī rén lì; zhēng duó xiāng shā, wèi zhī rén huàn。 gù shèng rén zhī suǒ yǐ zhì rén qī qíng, xiū shí yì, jiǎng xìn xiū mù, shàng cí ràng, qù zhēng duó, shè lǐ hé yǐ zhì zhī?”
( 2) sān dá dé
tiáojié zhè xiē rén jì guān xì kào shénme? kào rén men nèi xīn de pǐn dé hé zhì huì, yīn 'ér jiù yòu liǎo sān dá dé。 sān dá dé, jiù shì zhì、 rén、 yǒng。 zhì、 rén、 yǒng shì tiān xià tōng xíng de pǐn dé, shì yòng lái tiáojié shàng xià、 fù zǐ、 fū qī、 xiōng dì hé péng yǒu zhī jiān de guān xì de。 zhì、 rén、 yǒng kào shénme lái péi zhí ní? kào chéng shí、 shàn liáng de pǐn dé yì shí lái péi zhí jiā gù。 suǒ yǐ《 zhōng yōng》 dì 'èr shí zhāng chǎn míng dào:“ tiān xià zhī dá dào wǔ, suǒ yǐ xíng zhī zhě sān。 yuē: jūn chén yě, fù zǐ yě, fū fù yě, kūn dì yě, péng yǒu zhī jiāo yě。 wǔ zhě, tiān xià zhī dá dào yě。 zhī、 rén、 yǒng sān zhě, tiān xià zhī dá dé yě, suǒ yǐ xíng zhī zhě yī yě。 huò shēng 'ér zhī zhī, huò xué 'ér zhī zhī, huò kùn 'ér zhī zhī, jí qí zhī zhī, yī yě。 huò 'ān 'ér xíng zhī, huò kùn 'ér xíng zhī, huò miǎnqiǎng 'ér xíng zhī, jí qí chéng gōng, yī yě。 zǐ yuē:‘ hàoxué jìn hū zhī, lì xíng jìn hū rén, zhī chǐ jìn hū yǒng。 zhī sī sān zhě, zé zhī suǒ yǐ xiū shēn; zhī suǒ yǐ xiū shēn, zé zhī suǒ yǐ zhì rén; zhī suǒ yǐ zhì rén, zé zhī suǒ yǐ zhì tiān xià guó jiā yǐ。’”
( 3) jiǔ jīng
jiǔ jīng jiù shì zhōng yōng zhī dào yòng lái zhì lǐ tiān xià guó jiā yǐ dá dào tài píng hé hé de jiǔ xiàng jù tǐ gōng zuò。 zhè jiǔ xiàng gōng zuò shì: xiū yǎng zì shēn, zūn zhòng xián rén, ài hù qīn zú, jìng zhòng dà chén, tǐ xù zhòng chén, ài hù bǎi xìng, quàn miǎn gè zhǒng gōng jiàng, yōu dài yuǎn fāng lái de kè rén, ān fǔ zhū hóu。 xiū yǎng zì shēn, jiù néng gòu dá dào měi hǎo de rén gé; zūn zhòng rén, jiù bù zhì yú mí huò; ài hù qīn zú, shū bó xiōng dì zhī jiān jiù bù huì yòu yuàn hèn; jìng zhòng dà chén, zhì lǐ zhèng shì jiù bù zhì yú hú tú; tǐ xù qún chén, shì jiù huì jìn lì yú yǐ bào dá; ài hù lǎo bǎi xìng, lǎo bǎi xìng jiù huì shòu dào miǎn lì; quàn miǎn gè zhǒng gōng jiàng, cái huò jiù néng chōng zú; yōu dài yuǎn fāng lái de kè rén, sì fāng jiù huì guī shùn,; ān fǔ zhū hóu, tiān xià jiù huì jìng fú。 yào zuò hǎo zhè jiǔ xiàng gōng zuò, jiù bì xū yòng zhì chéng、 zhì rén、 zhì shàn de 'ài xīn qù chōng fēn tǐ xiàn zhōng yōng de měi hǎo rén gé。 zuò hǎo zhè jiǔ xiàng gōng zuò, shì shí shàng yě jiù chǔlǐ tiáojié hǎo liǎo jiǔ zhǒng rén jì guān xì。 tiáojié zhè jiǔ zhǒng rén jì guān xì shì shǐ tiān xià guó jiā dá dào tài píng hé hé lǐ xiǎng de zhòng yào bǎo zhèng。“ jiǔ jīng” de tí chū, shì duì《 shàng shū. yáo diǎn》 de“ kè míng jùn dé, yǐ qīn jiǔ zú, jiǔ zú jì mù, píng zhāng bǎi xìng, bǎi xìng zhāo míng, xié hé wàn bāng” de tài píng hé hé lǐ xiǎng yǔ“ dà xué zhī dào, zài míng míng dé、 zài qīn mín、 zài zhǐ yú zhì shàn” de tài píng hé hé lǐ xiǎng de jì chéng hé fā zhǎn。
4. zhù yào yuán zé
zhōng yōng zhī dào de zhù yào yuán zé yòu sān tiáo: yī shì shèn dú zì xiū, èr shì zhōng shù kuān róng, sān shì zhì chéng jìn xìng。 bìng fēn bié lùn shù yú xià。
( 1) shèn dú zì xiū
zhè yī yuán zé yào qiú rén men zài zì wǒ xiū yǎng de guò chéng zhōng, jiān chí zì wǒ jiào yù、 zì wǒ jiān dū、 zì wǒ yuē shù。《 zhōng yōng》 dì yī zhāng jiù tí chū liǎo zhè yī yuán zé。 qí wén yún:“ dào yě zhě, bù kě xū yú lí yě, kě lí fēi dào yě。 shì gù jūn zǐ jiè shèn hū qí suǒ bù dǔ, kǒng jù hū qí suǒ bù wén。 mò jiàn hū yǐn, mò xiǎn hū wēi。 gù jūn zǐ shèn qí dú yě。” rén men bì xū yán gé dì zì jué dì jìn xíng zì wǒ xiū yǎng, yóu qí zài yī gè rén dú chù de shí hòu, gèng yīnggāi jǐn shèn dì jìn xíng zì wǒ fǎnxǐng、 zì wǒ yuē shù、 zì wǒ jiào yù、 zì wǒ jiān dū。 zài bié rén tīng bù dào zì jǐ jiǎng huà de dì fāng yě shí fēn jǐn shèn, bù shuō wéi bèi dào dé de huà; zài bié rén kàn bù jiàn zì jǐ wù wéi de dì fāng, yě shí kè shǔ shǒu zhōng yōng zhī dào, zuò dào zhì chéng、 zhì rén、 zhì shàn、 zhì shèng, jiù bì xū jiān chí shèn dú zì xiū de yuán zé。 jiān chí zhè yī yuán zé, qí lè wú qióng, qí yòng wú qióng, qí gōng wú qióng。 gù《 zhōng yōng》 dì sān shí sān zhāng yún:“ jūn zǐ zhī dào, dàn 'ér bù yàn, jiǎn 'ér wén, wēn 'ér lǐ。 zhī yuǎn zhī jìn, zhī fēng zhī zì, zhī wēi zhī xiǎn, kě yǔ rù dé yǐ。《 shī》 yún:‘ qián suī fú yǐ, yì kǒng zhī zhāo。’ gù jūn zǐ nèixǐng bù jiù, wú 'è yú zhì。 jūn zǐ zhī nián bù kě jí zhě, qí wéi rén zhī suǒ bù jiàn hū!《 shī》 yún:‘ xiāng zài 'ěr shì, shàng bù kuì yú wū lòu。’ gù jūn zǐ bù dòng 'ér jìng, bù yán 'ér xìn。《 shī》 yuē:‘ zòu jiǎ wú yán, shí mǐyòu zhēng。’ gù jūn zǐ bù shǎng 'ér mín quàn, bù nù 'ér wēi yú yuè。《 shī》 yuē:‘ bù xiǎn wéi dé, bǎi bì qí xíng zhī。’ shì gù jūn zǐ dǔ gōng 'ér tiān xià píng。《 shī》 yún:‘ yú huái míng dé, bù dà shēng yǐ sè。’ zǐ yuē:‘ shēng sè zhī yú yǐ huà mín, mò yě。’《 shī》 yuē:‘ dé ?? rú máo。’ máo yóu yòu lún,‘ shàng tiān zhī zài, wú shēng wú zì。’ zhì yǐ!”
( 2) zhōng shù kuān róng
zhè yī yuán zé yào qiú rén men jiāng xīn bǐ xīn、 hù xiāng liàng jiě、 hù xiāng guān xīn、 hù bù sǔn hài、 zhōng shù kuān róng、 tǐ rén 'ér xíng、 bìng xíng 'ér bù xiāng bèi。 zhè yī yuán zé fēn bié jiàn yī《 zhōng yōng》 shí sān zhāng、 sān shí zhāng。
“ zǐ yuē:‘ dào bù yuǎn rén。 rén zhī wéi dào 'ér yuǎn rén, bù kě yǐ wéi dào。’《 shī》 yún: fá kē kē fá kē, qí zé bù yuǎn。 zhí kē yǐ fá kē, nì 'ér shì zhī, yóu yǐ wéi yuǎn。 gù jūn zǐ yǐ rén zhì rén, gǎi 'ér zhǐ。 zhōng shù wéi dào bù yuǎn。 shī zhū jǐ 'ér bù yuàn, yì wù shī yú rén。”
zhè yī sī xiǎng yuán yú kǒng zǐ, Zēngzǐ jiāng qí gài kuò yǐ chuán yú shì。《 lùn yǔ. lǐ rén》 jìzǎi kǒng zǐ gào jiè Zēngzǐ de huà:“ wú dào yī yǐ guàn zhī。” bié de xué shēng wèn zéngshēn, zhè shì shénme yì sī。 zéngshēn shuō:“ fū zǐ zhī dào, zhōng shù 'ér yǐ yǐ。” zhōng shù shì wéi rén zhī fāng。 shuō kǒng zǐ de sī xiǎng hé xīn shì zhōng shù zhī dào, yě jiù shì shuō kǒng zǐ de sī xiǎng hé xīn shì wéi rén、 xíng rén。 kǒng zǐ shuō shù biàn shì“ jǐ suǒ bù yù, wù shī yú rén”。“ fū rén zhě, jǐ yù lì 'ér lì rén, jǐ yù dá 'ér dá rén。 néng jìn qǔ pì, kě wèi rén zhī fāng yě yǐ。” suǒ wèi“ néng jìn qǔ pì” jiù shì jiāng xīn bǐ xīn, jiù shì zhōng shù zhī dào de jù tǐ shí shī。
zhōng shù zhī dào zài《 dà xué》 lǐ bèi chēng zuò“ jǔ zhī dào”。《 dà xué》 shuō:“ suǒ 'è yú shàng, wú( wù) yǐ shǐ xià。 suǒ 'è yú xià, wú yǐ xiān hòu。 suǒ 'è yú hòu, wú yǐ cóng qián。 suǒ 'è yú yòu, wú yǐ jiāo yú zuǒ。 suǒ 'è yú zuǒ, wú yǐ jiāo yú yòu。 cǐ zhè wèi jǔ zhī dào。“ zhè jiù shì” jǐ suǒ bù yù, wù shī yú rén” de zhōng shù zhī dào。 bù lùn shì zhōng shù zhī dào hái shì qiè jǔ zhī dào, qí shí zhì dōushì rén cí bó 'ài, dōushì yào qiú rén men zuò dào“ wǒ bù yù rén zhī jiā zhū wǒ yě, wú yì yù wú jiā zhū rén”(《 lùn yǔ. gōng yě cháng》)。
《 zhōng yōng》 jì chéng bìng fā yáng liǎo kǒng zǐ de zhōng shù zhī dào hé《 dà xué》 de qiè jǔ zhī dào。 jìn yī bù tí chū liǎo“ yǐ rén zhì rén”, yào qiú rén men yòng 'ài zì jǐ de xīn qù 'ài tā rén, yòng zé bèi tā rén de xīn lái zé bèi zì jǐ, yòng zì jǐ de zhēn chéng zhōng shù qù gǎn zhào rén、 gǎn huà rén、 sù zào rén。 zhǐ yào jiān chí zhōng shù zhī dào, rén men jiù huì xiāng 'ān wú shì、 hé píng gòng chù, rén men jiù huì dá dào sù qí wèi 'ér xíng、 wú rù 'ér bù zì dé yān、 shàng bù yuàn tiān、 xià bù yóu rén de sī xiǎng jìng jiè。 suǒ yǐ《 zhōng yōng》 shuō:“ jūn zǐ sù qí wèi 'ér xíng, bù yuàn hū qí wài。 sù fù guì, xíng hū fù guì。 sù pín jiàn, xíng hū pín jiàn。 sù yí qiāo, xíng hū yí qiāo。 sù huànnàn, xíng hū huànnàn。 jūn zǐ wú rù 'ér bù zì dé yān。 zài shàng wèi bù líng xià, zài xià wèi bù yuán shàng, zhèng jǐ 'ér bù qiú yú rén, zé wú yuàn。 shàng bù yuàn tiān, xià bù yóu rén。 gù jūn zǐ jū yì yǐ sì mìng, xiǎo rén xíng xiǎn yǐ jiào xìng。 zǐ yuē:‘ shè yòu sì hū jūn zǐ, shī zhū zhèng hú, fǎn qiú zhū qí shēn。’”
( 3) zhì chéng jìn xìng
zhì chéng jìn xìng de yuán zé shì shī xíng zhōng yōng zhī dào de zhòng yào yuán zé。“ wéi tiān xià zhì chéng, wéi néng jìn qí xìng。 néng jìn qí xìng, zé néng jìn rén zhī xìng; néng jìn rén zhī xìng, zé néng jìn wù zhī xìng; néng jìn wù zhī xìng, zé kě yǐ zàn tiān dì zhī huà yù; kě yǐ zàn tiān dì zhī huà yù, zé kě yǐ yǔ tiān dì cān yǐ。” zhǐ yòu jiān chí zhì chéng yuán zé, cái néng chōng fēn fā huī zì jǐ shàn liáng de tiān xìng。 néng gòu chōng fēn fā huī zì jǐ shàn liáng de tiān xìng, jiù néng gǎn huà tā rén、 fā huī tā rén de shàn liáng tiān xìng; néng gòu fā huī yī qiē rén de shàn liáng tiān xìng, jiù néng chōng fēn fā huī wàn wù liáng tiān xìng; néng gòu chōng fēn fā huī wàn wù de shàn liáng tiān xìng, jiù kě yǐ cānyù tiān dì huà yù wàn wù。 biàn dá dào liǎo zhì rén zhì shàn de jìng jiè; dá dào liǎo zhì rén zhì shàn de jìng jiè, jiù kě yǐ tóng tiān dì bìng liè wéi sān liǎo。 zhè jiù jiān chí zhì chéng jìn xìng yuán zé suǒ dá dào de lǐ xiǎng jìng jiè, dá dào liǎo zhè yī lǐ xiǎng jìng jiè yě jiù zhǎo dào liǎo zì jǐ zài yǔ zhòu jiān de zhēn zhèng wèi zhì。
yì zé“ zhōng dào”, gǔ xī là zhé xué fàn chóu, bì dá gē lā sī xué pài bǎ xiàn cún shì wù kàn zuò shì duì fāng zhī jiān de“ qiàrúqífèn de jūn héng”, bólātú kāi shǐ bǎ zhè zhǒng jūn héng gài niàn yí zhí dào lún lǐ xué zhōng, yà lǐ shì duō dé zé bǎ zhōng yōng hé jié zhì xiāng lián xì, bìng zhì dìng liǎo xì tǒng de lǐ lùn。 rèn wéi wàn wù jiē yòu qí zhōng yōng zhī dào, rú“ 10” zhè gè shù“ 5” jū qí zhōng; rén de xīn lǐ zhuàng tài、 qíng gǎn zhōng yù wàng guò dù shì huāng yín, bù jí zé shì jìn yù. jié zhì zé shì shì dù。 zhōng yōng yòu liǎng zhǒng, zì rán jiè de zhōng yōng shì jué duì de, rén shì de zhōng yōng zé shì xiāng duì de; zài lún lǐ zhōng guān shàng, rén de yī qiē xíng wéi dōuyòu guò dù、 bù jí hé shì dù sān zhǒng zhuàng tài. guò dù hé bù jí dōushì 'è xíng de tè zhēng, zhǐ yòu zhōng yōng cái shì měi dé de tè zhēng hé dào dé de biāo zhǔn, měi dé shì yī zhǒng shì zhōng, shì yǐ jū jiān zhě wéi mùdì。 tā hái bǎ zhè zhǒng zhōng yōng yuán zé yùn yòng yú zhèng zhì guó jiā xué shuō。 rèn wéi yóu zhōng děng jiē jí zhì lǐ de guó jiā zuì hǎo, yīn wéi yōng yòu shì dù de cái chǎn shì zuì hǎo de, zuì róng yì zūn xún hé lǐ de yuán zé。 zuì bù huì táo bì zhì guó de gōng zuò huò yōng yòu guòfèn de yě xīn. shì guó jiā zuì 'ān wěn de gōng mín jiē jí, zhōng děng jiē jí de gōng mín zǔ chéng de chéng bāng. shì jié gòu gè zuì hǎo de hé zǔ zhì dé zuì hǎo de, yīn cǐ yòu xī wàng zhì lǐ dé hěn hǎo。
guān yú zhōng yōng zhī dào
《 zhōng yōng》 shì rú jiā chǎn shù“ zhōng yōng zhī dào”, bìng tí chū rén xìng xiū yǎng de jiào yù lǐ lùn zhù zuò。《 zhōng yōng》 zhèng xuán zhù:“ zhōng yōng zhě , yǐ qí jì zhōng hé zhī wéi yòng yě; yōng , yòng yě。 kǒng zǐ zhī sūn zǐ sī zuò zhī, yǐ zhāo míng shèng zǔ zhī dé yě。”
《 zhōng yōng》 qiáng diào zhōng yōng zhī dào shì rén men piàn kè yě bù néng lí kāi de, dàn yào shí xíng“ zhōng yōng zhī dào”, hái bì xū zūn zhòng tiān fù de běn xìng, tōng guò hòu tiān de xué xí,《 zhōng yōng》 suǒ shuō de“ tiān mìng zhī wèi xìng, shuài xìng zhī wèi dào, xiū dào zhī wèi jiào”。
“ tiān mìng zhī wèi xìng”, shì shuō rén xìng shì yóu tiān fù yú de。“ shuài xìng zhī wèi dào” , shì shuō xún zhe zhè zhǒng tiān xìng 'ér xíng jiù hé yú dào , rèn wéi rén xìng shì shàn de。 jiào yù de zuò yòng jiù zài yú zhì rú jiā zhī dào, suǒ yǐ shuō“ xiū dào zhī wèi jiào”。 shí xíng“ zhōng yōng zhī dào” jì shì shuài xìng wèn tí, yě shì xiū dào de wèn tí, zhè shì fā zhǎn liǎo kǒng zǐ“ nèixǐng” hé Zēngzǐ“ zìxǐng” de jiào yù sī xiǎng。
zhōng yōng zhī dào jiù shì zhōng shù zhī dào
《 zhōng yōng》 yào rén men guàn chè kǒng mén xiāng chuán de“ zhōng shù zhī dào”, shuō:“ zhōng shù wéi dào bù yuǎn, shī zhū jǐ 'ér bù yuàn, yì wù shī yú rén。” zhèng shì kǒng qiū“ jǐ suǒ bù yù, wù shī yú rén” sī xiǎng de fā huī, yào qiú zài chǔlǐ rén yǔ rén de guān xì shàng hé yú“ zhōng yōng zhī dào”。
《 zhōng yōng》 yòu tí chū liǎo yòu dé zhī rén bì xū hǎo“ sān dá dé”, shí xíng“ wǔ dá dào”, cái néng dá dào“ zhōng yōng” de jìng jiè。 suǒ wèi“ wǔ dá dào” jí“ jūn chén yě , fù zǐ yě , fū fù yě , kūn dì yě , péng yǒu zhī jiāo yě”。 chǔlǐ zhè wǔ fāng miàn guān xì de zhǔn zé shì :“ jūn huì chén zhōng”、“ fù cí zǐ xiào”、“ fū yì fù shùn”、“ xiōng yǒu dì gōng”、“ péng yǒu yòu xìn”。“ wǔ dá dào” de shí xíng , yào kào“ sān dá dé” : zhì、 rén、 yǒng。 ér yào zuò hǎo“ sān dá dé” , dá dào zhōng yōng de jìng jiè, jiù yào kào“ chéng”。 jiào yù de mùdì jiù shì yào rén men nǔ lì jìn xíng zhù guān xīn xìng de yǎng chéng, yǐ dá dào“ zhì chéng” de jìng jiè。
《 zhōng yōng》 hái chǎn shù liǎo xué xí chéng xù, bìng qiáng diào“ zé shàn 'ér gù zhí zhī” de qín fèn bù xiè jīng shén。 tā shuō:“ bó xué zhī, shěn wèn zhī, shèn sī zhī, míng biàn zhī, dǔ xíng zhī。” zhè shì wéi xué bì yòu de guò chéng。 tā yòu shuō:“ yòu fú xué, xué zhī fú néng fú cuò yě; yòu fú wèn, wèn zhī fú zhī fú cuò yě; yòu fú sī, sī zhī fú dé fú cuò yě; yòu fú biàn, biàn zhī fú míng fú cuò yě; yòu fú xíng , xíng zhī fú dǔ fú cuò yě。 rén yī néng zhī , jǐ bǎi zhī; rén shí néng zhī, jǐ qiān zhī。 guǒ néng cǐ dào yǐ, suī yú bì míng, suī róu bì qiáng。” zài jiào yù shàng tā suǒ tí chū de wéi xué chéng xù yǔ wán qiáng de xué xí jīng shén, zhì jīn réng yòu jiè jiàn yì yì。
《 zhōng yōng》 shì guó xué zhōng zhòng yào de yī gè zǔ chéng bù fēn, tā shì rú jiā chǎn shù“ zhōng yōng zhī dào”, bìng tí chū rén xìng xiū yǎng de jiào yù lǐ lùn zhù zuò。《 zhōng yōng》 zhèng xuán zhù:“ zhōng yōng zhě , yǐ qí jì zhōng hé zhī wéi yòng yě; yōng , yòng yě。 kǒng zǐ zhī sūn zǐ sī zuò zhī, yǐ zhāo míng shèng zǔ zhī dé yě。”
zhōng yōng zhī dào de zhù tí sī xiǎng shì jiào yù rén men zì jué dì jìn xíng zì wǒ xiū yǎng、 zì wǒ jiān dū、 zì wǒ jiào yù、 zì wǒ wán shàn, bǎ zì jǐ péi yǎng chéng wéi jù yòu lǐ xiǎng rén gé, dá dào zhì shàn、 zhì rén、 zhì chéng、 zhì dào、 zhì dé、 zhì shèng、 hé wài nèi zhī dào de lǐ xiǎng rén wù, gòng chuàng“ zhì zhōng hé tiān dì wèi yān wàn wù yù yān” de“ tài píng hé hé” jìng jiè。
zhōng yōng shì wǒ men mín zú de gǔ diǎn zhé xué, céng guǎng fàn 'ér shēn kè dì yǐng xiǎng liǎo zhōng guó lì shǐ de fā zhǎn。 yě wéi shì jiè wén huà bǎo kù gòng xiàn liǎo huī huáng de piān zhāng, zài jīng jì quán qiú huà de jīn tiān réng rán guāng máng sì shè, wéi shì rén suǒ zhǔ mù。
zhōng yōng, yǐ“ guò yóu bù jí” wéi hé xīn, zuò rén chù shì zhuī qiú shì liàng、 shǒu dù、 dé dāng, bù piān bù yǐ wéi yí, yuè wèi hé quē wèi dōubù hé shì。
zhōng yōng, jì shēn 'ào yòu tōng sú, shì zhì guó zhī dào yòu shì xiū shēn zhī fǎ。 chī fàn kàn wèi kǒu, zuò fàn jiǎng huǒ hòu, zhǒng zhuāng jià yào bǎ wò wēn dù hé shī dù。 zhì lǐ guó jiā, jì yào zhuī qiú fā zhǎn sù dù, yòu yào jiān gù shè huì 'ān níng。 yào zuò dào qià dào hǎo chù jiù gāi jiǎng zhōng yōng。 bǎ wò zhōng yōng jī zhì, bǐ rú shí xíng hóng guān tiáokòng shǐ xiān fù bāng hòu fù, dá dào gòng tóng fù, shè huì cái néng hé xié。 hóng guān tiáokòng jiù shì yī zhǒng zhōng yōng jī zhì。 jīng jì quán qiú huà yào jiàn kāng fā zhǎn, bì xū bù duàn gǎi shàn guó jì jīng jì de zhì xù, dān biān zhù yì bù xíng, kǒng bù zhù yì yòu bù xíng, bì xū shí xíng guó jì mín zhù huà。 guó jì mín zhù jiù shì guó jì de jīng jì shēng huó de zhōng yōng jī zhì。
zhōng yōng, jì bù shì jiǎn dān dì zhé zhōng, yě bù shì yōng sú de zhōng jiān lù xiàn。 zhōng yōng zhuī qiú de mù biāo shì zài bù tóng shí kōng huán jìng zhōng, jìn shàn jìn měi yǔ wú kě nài hé zhī jiān de zuì jiā fāng 'àn。 tā jì shì shì jiè guān, yòu shì fāng fǎ lùn, xiàn dài kē xué xì tǒng lùn, jīng jì xué zhōng de hóng guān tiáokòng, zhèng zhì xué zhōng de tǒng yī zhàn xiàn děngdōu yòu zhōng yōng de bù fēn jī lǐ zài qí zhōng, zhōng yōng shì gǔ dài de ruǎn kē xué。
“ zhōng lì 'ér bù yǐ”(《 zhōng yōng》), dú lì zì zhù, bù piān bù yǐ, cái shì zhēn zhèng de qiáng zhě。
“ guò yóu bù jí”(《 lùn yǔ》), guò hé bù jí xiào guǒ dōushì yī yàng de。 lǐ ruì huán zhù zhāng zhèng xié gōng zuò yào dào wèi。 bù quē wèi yě bù yuè wèi, yǔ cǐ wán quán xiāng hé。
“ zhí qí liǎng duān, yòng qí zhōng yú mín”(《 zhōng yōng》)。 zhè shì shùn zhí zhèng de jīng yàn, shēn rù bǎi xìng。 zhǎng wò guò yǔ bù jí liǎng duān, cái néng jí zhōng zhèng què de yì jiàn, zhì dìng hé lǐ de zhèng cè。
“ hé 'ér bù tóng”(《 lùn yǔ》)。 hé xié xiāng chù yòu bù máng cóng。
“ jūn zǐ 'ér shí zhōng”(《 zhōng yōng》), jūn zǐ suí shí zhí shǒu zhōng yōng。
“ gōng hū yì duān”(《 lùn yǔ》), pī pàn yì duān xié shuō。
“ bù zài qí wèi, bù móu qí zhèng”(《 lùn yǔ》)。 gè sī qí zhí, zuò hǎo běn zhí gōng zuò, zài wèi móu zhèng。
“ zhí zhōng wú quán, yóu zhí yī yě”(《 mèng zǐ》)。 quán: chèng chuí, yǐn shēn wéi quán héng。 zhè shì mèng zǐ duì zhōng yōng de fā zhǎn。
cǐ wài, wén zhì bīn bīn、 yán bì yòu zhōng; fù cí zǐ xiào、 jūn rén zhōng chén děng, dū tǐ xiàn liǎo zhōng yōng de zhé lǐ。
b)、 zhōng yōng de lì shǐ jià zhí :
zhōng yōng shì hé hé wén huà de zhé xué shēng huá。“ hé shí shēng wù tóng zé bù jì”(《 guó yǔ》)。 hé hé wén huà de tè diǎn jiù shì duō yàng de bāo róng, máo dùn de duì lì tǒng yī hé tiān dì jiān wàn wù de shēng shēng bù xī。 zhōng yōng suǒ tǐ xiàn de zhèng shì zhè xiē guò chéng zhōng de zhōng zhèng、 píng héng、 yòu xù、 shì dù、 hé lǜ de hé xié。
zhōng yōng shì zhé xué bù shì zōng jiào。 zhōng yōng běn yú《 yì jīng》, qiáng diào wú dì de fā zhǎn yǔ huà yù。 kě jiàn zhōng yōng shì yǐ rén wéi běn de zhé xué, ér bù shì yǐ shén wéi běn de zōng jiào。
zhōng yōng、 zhōng dào shì rén lèi rèn shí shì jiè lì shǐ de yī gè fā zhǎn jiē duàn, yǔ yī dìng de shēng chǎn lì fā zhǎn shuǐ píng xiāng shì yìng, shì yóu qīng tóng qì xiàng tiě qì fā zhǎn shí dài de zhé xué。 zài gǔ xī là bèi shì wéi zuì gāo měi dé, zài fó jiào zhōng bèi shì wéi zuì gāo zhēn lǐ。 ér zhōng yōng de tí chū yào zǎo yú 'èr zhě yī bǎi duō nián。
zhōng yōng zài rèn shí lǐ lùn shàng, shí xiàn liǎo“ liǎng guò dù”: yóu wèn shén xiàng wèn rén guò dù, yóu zhí guān jīng yàn xiàng luó ji chōu xiàng guò dù。 zhōng yōng zài shè huì lǐng yù, shì yìng liǎo“ sān zhuǎn biàn”: jiā zú zhì xiàng jiā tíng zhì、 fēn fēng zhì xiàng jí quán zhì、 chuán qīn xiàng chuán xián de zhuǎn biàn; tuī dòng liǎo“ yī jié hé”: fēn sàn de yī jiā yī hù xiǎo shēng chǎn yǔ gāo dù jí quán fēng jiàn zhuān zhì de jié hé; cù jìn liǎo“ liǎng fēn lí”: sī xiǎng jiā yǔ zhèng zhì jiā、 yì zhèng yǔ xíng zhèng de xiāng duì fēn lí。 cóng 'ér míng lǎng huà liǎo fēng jiàn zhōng yāng jí quán zhì xià jūn quán yǔ xiāng quán de máo dùn tǒng yī。 tū xiǎn liǎo zǎixiàng zài tiáojiě huáng dì yǔ wàn mín guān xì zhōng de zhōng yōng zuò yòng。 zǎixiàng zuò yòng de zhèng què fā huī shì fēng jiàn wáng cháo wěn dìng xīng wàng de zhòng yào yuán yīn zhī yī。 qiān gǔ míng xiāng wèi zhēng zé shì zǎi xiāng zhōng zuì jié chū de dài biǎo。 tā yǔ táng tài zōng gòng tóng zào jiù liǎo táng chū shèng shì héng héng zhēn guān zhī zhì。
zhōng yōng, péi yǎng liǎo yuán yuán bù duàn de rén cái。 zhè jiù shì zhōng yōng zhī suǒ yǐ chéng wèiwǒ guó chuán tǒng fǎ lǜ yǐ jù de zuì gāo biāo zhǔn, yǐ jí shèng xíng liǎng qiān duō nián de gēn běn yuán yīn。
“ zhōng yōng” jí zhōng hé, bù shì píng yōng lù lù wú wéi, ér zhuī qiú de shì bù kuī bù yíng, kě jìn kě tuì, bù jí bù huǎn、 bù guò bù jí、 bù jiāo bù něi, dé rén shēng dà zhì huì yǔ wéi rén chù shì zhōng jiào wéi wán měi de píng héng diǎn。
zhōng yōng shì xiū shēn zhī fǎ yòu shì zhì guó zhī dào, lì lái wéi xiān jìn zhèng zhì jiā suǒ zhòng shì。 liáng qǐ chāo、 sūn zhōng shān shì wéi guó bǎo。 máo zé dōng gǎi zào zhōng guó yě cóng gǎi zào zhōng yōng rù shǒu, céng yòng“ jiáo wǎng guò zhèng” zhǐ dǎo nóng mín yùn dòng, yòu yǐ“ guò yóu bù jí” lǐng dǎo yán 'ān zhěng fēng。《 máo xuǎn》 kāi piān dì yī jù jiù shì fēn qīng dí wǒ yǒu。 yǒu, jí shì wǒ yǔ dí zhī zhōng, tuán jié yǒu jiù shì zhàn shèng dí rén de fǎ bǎo zhī yī。
zhōng yōng de jìn bù xìng yǔ jú xiàn xìng dōushì dāng shí shí dài shēng chǎn lì fā zhǎn shuǐ píng suǒ jué dìng de。 ér qiě shí dài de hé lǐ xìng duō yú lì shǐ de jú xiàn xìng。“ jǐ suǒ bù yù, wù shī yú rén”、“ jǐ yù lì 'ér lì rén, jǐ yù dá 'ér dá rén”, céng bù fá chéng gōng de yǔ gòng chǎn zhù yì xìn yǎng duì jiē, ér jīn yòu yǐ wán qiáng de shí kōng chuān tòu lì zuò yòng yú dāng jīn shí dài 'ér chéng wéi pǔ shì lún lǐ jīn lǜ。 yī guó liǎng zhì、 xiǎo kāng shè huì、 yǔ shí jù jìn、 hé xié shì jiè; hé píng yǔ fā zhǎn、 jìng zhēng yǔ hé zuò、 hù lì gòng yíng, děng děng。 qí zhōng dū yù yú liǎo zhōng yōng de zhé lǐ yǔ fāng lüè。
kǒng zǐ wén zhāng zhōng yòu zuò zhī qì qí qì yuē wéi: xū zé qīng, zhōng zé zhèng, mǎn zé fù jí zhōng yōng zhī yì
běi sòng chéng hào、 chéng yí jí lì zūn chóng《 zhōng yōng》。 nán sòng zhū xī yòu zuò《 zhōng yōng jí zhù》, bìng bǎ《 zhōng yōng》 hé《 dà xué》、《 lùn yǔ》、《 mèng zǐ》 bìng liè chēng wéi“ sì shū”。 sòng、 yuán yǐ hòu,《 zhōng yōng》 chéng wéi xué xiào guān dìng de jiào kē shū hé kē jǔ kǎo shì de bì dú shū, duì gǔ dài jiào yù chǎn shēng liǎo jí dà de yǐng xiǎng。
guān yú《 zhōng yōng》
zǐ chéng zǐ yuē,「 bù piān zhī wèi zhōng; bù yì zhī wèi yōng。」 zhōng zhě, tiān xià zhī zhèng dào。 yōng zhě, tiān xià zhī dìng lǐ。 cǐ piān nǎi kǒng mén chuán shòu xīn fǎ, zǐ sī kǒng qí jiǔ 'ér chā yě, gù bǐ zhī yú shū, yǐ shòu mèng zǐ。 qí shū shǐ yán yī lǐ; zhōng sàn wéi wàn shì; mò fù hé wéi yī lǐ。 fàng zhī, zé mí liù hé; juàn zhī, zé tuì cáng yú mì。 qí wèi wú qióng。 jiē shí xué yě。 shàn dú zhě, wán suǒ 'ér yòu dé yān, zé zhōng shēn yòng zhī, yòu bù néng jìn zhě yǐ。
1 . zhù tí sī xiǎng
zhōng yōng de zhōng xīn sī xiǎng shì rú xué zhōng de zhōng yōng zhī dào, tā de zhù yào nèi róng bìng fēi xiàn dài rén suǒ pǔ biàn lǐ jiě de zhōng lì、 píng yōng, qí zhù zhǐ zài yú xiū yǎng rén xìng。 qí zhōng bāo kuò xué xí de fāng shì: bó xué zhī, shěn wèn zhī, shèn sī zhī, míng biàn zhī, dǔ xíng zhī。 yě bāo kuò rú jiā zuò rén de guī fàn rú“ wǔ dá dào”( jūn chén yě, fù zǐ yě, fū fù yě, kūn dì yě, péng yǒu zhī jiāo yě) hé“ sān dá dé”( zhì、 rén、 yǒng) děng。 zhōng yōng suǒ zhuī qiú de xiū yǎng de zuì gāo jìng jiè shì zhì chéng huò chēng zhì dé。
zhōng yōng zhī dào de zhù tí sī xiǎng shì jiào yù rén men zì jué dì jìn xíng zì wǒ xiū yǎng、 zì wǒ jiān dū、 zì wǒ jiào yù、 zì wǒ wán shàn, bǎ zì jǐ péi yǎng chéng wéi jù yòu lǐ xiǎng rén gé, dá dào zhì shàn、 zhì rén、 zhì chéng、 zhì dào、 zhì dé、 zhì shèng、 hé wài nèi zhī dào de lǐ xiǎng rén wù, gòng chuàng“ zhì zhōng hé tiān dì wèi yān wàn wù yù yān” de“ tài píng hé hé” jìng jiè。
zhè yī zhù tí sī xiǎng zhù yào tǐ xiàn zài《 zhōng yōng》 dì yī zhāng。
“ tiān mìng zhī wèi xìng, shuài xìng zhī wèi dào, xiū dào zhī wèi jiào。” yán jiǎn yì gāi dì jiē shì liǎo zhōng yōng zhī dào zhè yī zhù tí sī xiǎng de hé xīn shì zì wǒ jiào yù。“ tiān mìng zhī wèi xìng” shì zhǐ rén de tiān xìng shì shàn liáng de。“ shuài xìng zhī wèi dào” shì shuō rén men zì wǒ jiào yù zhī dào jiù shì 'àn zhào rén men de shàn liáng de tiān xìng bàn shì qíng。“ xiū dào zhī wèi jiào” shì shuō zì wǒ jiào yù jiù shì 'àn zhào rén dào yuán zé qù jìn xíng xiū zhì。
“ dào yě zhě, bù kě xū yú lí yě, kě lí fēi dào yě。 shì gù jūn zǐ jiè shèn hū qí suǒ bù dǔ, kǒng jù hū qí suǒ bù wén。 mò jiàn hū yuǎn, mò xiǎn hū wēi。 gù jūn zǐ shèn qí dú yě。” zì wǒ jiào yù guàn chuān yú rén yī shēng zhī zhōng, rén men yī kè yě lí bù kāi zì wǒ jiào yù。 yào jiāng zì wǒ jiào yù guàn chuān yú rén shēng de quán bù guò chéng, jiù xū yào yòu yī zhǒng qiáng yòu lì de zì wǒ yuē shù、 zì wǒ jiān dū de jīng shén。 zhè zhǒng jīng shén jiù jiào zuò shèn dú。 yě jiù shì shuō, zài zì jǐ yī rén dú chù de qíng kuàng xià, bié rén kàn bù dào zì jǐ de xíng wéi、 tīng bù jiàn zì jǐ de yán yǔ, zì jǐ yě néng jǐn shèn dì jìn xíng nèi xīn de zì wǒ fǎnxǐng、 zì wǒ yuē shù、 zì wǒ jiān dū。
“ xǐ nù 'āi lè zhī wèi fā wèi zhī zhōng, fā 'ér jiē zhōng jié wèi zhī hé。” jiē shì liǎo zì wǒ jiào yù、 zì wǒ yuē shù、 zì wǒ jiān dū de mù biāo。“ zhōng yě zhě, tiān xià zhī dà běn yě; hé yě zhě, tiān xià zhī dá dào yě。” zhǐ chū liǎo zì wǒ jiào yù mù biāo de zhòng dà yì yì。“ zhì zhōng xīn, tiān dì wèi yān, wàn wù yù yān。” shì gē sòng dá dào zì wǒ jiào yù de lǐ xiǎng mù biāo hòu de wú liàng gōng dé, yě jiù shì jù bèi zhì rén、 zhì shàn、 zhì chéng、 zhì dào、 zhì dé、 zhì shèng de pǐn dé hòu de xiào yìng。 zhōng hé shì zì wǒ jià zhí de shí xiàn, zhì zhōng hé shì shè huì jià zhí de tǐ xiàn。
sòng cháo lín jiāng lí lì wǔ zhù《 zhōng yōng fēn zhāng》 fēn xī《 zhōng yōng》 dì yī zhāng shí yě duì zhōng yōng zuò liǎo jí gāo de píng jià。 tā shuō:“ zhōng yōng zhī dé zhì yǐ, ér qí yì wēi yǐ。 shǒu zhāng yǐ xìng、 mìng、 dào、 jiào, míng zhōng yōng zhī yì; yǐ jiè jù jǐn dú, míng zhí zhōng zhī dào; yǐ zhōng hé, míng tǐ yòng zhī yī guàn; yǐ wèi yù, míng rén chéng zhī jí gōng。”
zhū xī duì zhè yī zhāng yě yòu jí gāo de píng jià。 tā zài《 zhōng yōng zhāng jù》 zhōng shuō:“ yòu dì yī zhāng。 zǐ sī shù suǒ chuán zhī yì yǐ lì yán: shǒu míng dào zhī běn yuán chū yú tiān 'ér bù kě yì, qí shí tǐ bèi yú jǐ 'ér bù kě lí, cì yán cún yǎng xǐngchá zhī yào, zhōng yán shèng shén gōng huà zhī jí。 gài yù xué zhě yú cǐ fǎn qiú zhū shēn 'ér zì dé zhī, yǐ qù fū wài yòu zhī sī, ér chōng qí běn rán zhī shàn。 yáng shì suǒ wèi yī piān zhī běn yào shì yě。”
dāng rán, tā men bù kě néng xiàng wǒ men jīn tiān zhè yàng míng què dì zhǐ chū zhōng yōng zhī dào de zhù tí sī xiǎng jiù shì zì wǒ xiū yǎng、 zì wǒ jiào yù、 zì wǒ yuē shù、 zì wǒ jiān dū、 zì wǒ wán shàn, yǐ qiú bǎ zì jǐ péi yǎng chéng wéi jù yòu lǐ xiǎng rén gé, dá dào zhì shàn、 zhì chéng、 zhì rén、 zhì dào、 zhì dé、 zhì shèng、 hé wài nèi zhī dào de lǐ xiǎng rén wù, gòng chuàng“ zhì zhōng hé tiān dì wèi yān wàn wù yù yān” de“ tài píng hé hé” jìng jiè。
2. lǐ lùn jī chǔ
zhōng yōng zhī dào de lǐ lùn jī chǔ shì tiān rén hé yī。 tōng cháng rén men jiǎng tiān rén hé yī zhù yào shì cóng zhé xué shàng jiǎng, dà dū cóng《 mèng zǐ》 de“ jìn qí xīn zhě, zhī qí xìng yě; zhī qí xìng, zé zhī tiān yǐ”(《 jìn xīn》) jiǎng qǐ, ér hū lüè zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī, gèng hū shì liǎo tiān rén hé yī de zhēn shí hán yì。 tiān rén hé yī de zhēn shí hán yì shì hé yī yú zhì chéng、 zhì shàn, dá dào“ zhì zhōng hé, tiān dì wèi yān, wàn wù yù yān”、“ wéi tiān xià zhì chéng, wéi néng jìn qí xìng。 néng jìn qí xìng zé néng jìn rén zhī xìng; néng jìn rén zhī xìng, zé néng jìn wù zhī xìng; néng jìn wù zhī xìng, zé kě yǐ zàn tiān dì zhī huà yù; kě yǐ zàn tiān dì zhī huà yù, zé kě yǐ yǔ tiān dì cān yǐ” de jìng jiè。“ yǔ tiān dì cān” shì tiān rén hé yī。 zhè cái shì《 zhōng yōng》 tiān rén hé yī de zhēn shí hán yì。 yīn 'ér《 zhōng yōng》 shǐ yú“ tiān mìng zhī wèi xìng, shuài xìng zhī wèi dào, xiū dào zhī wèi jiào” ér zhōng yú“‘ shàng tiān zhī zài, wú shēng wúxiù。’ zhì yǐ”。 zhè jiù shì shèng rén suǒ yào dá dào de zuì gāo jìng jiè, zhè cái shì zhēn zhèng yì yì shàng de tiān rén hé yī。 tiān rén hé yī de tiān shì shàn liáng měi hǎo de tiān, tiān rén hé yī de rén shì xiàng shàn liáng měi hǎo de tiān nà yàng shàn liáng měi hǎo de rén, tiān rén hé yī jiù shì rén men zì jué xiū yǎng suǒ dá dào xiàng měi hǎo shàn liáng de tiān yī yàng zào fú yú rén lèi hé zì rán lǐ xiǎng jìng jiè。
zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī biǎo xiàn zài yǐ xià jǐ gè fāng miàn。
( 1) tiān dào yǔ rén dào hé yī
tiān dào jiù shì chéng, rén dào jiù shì zhuī qiú chéng。 zhè jiù shì yuán tiān yǐ qǐ rén, jìn rén yǐ hé tiān。 yě jiù shì yào qiú rén dào yǔ tiān dào xiāng wěn hé。《 zhōng yōng》 shuō:“ chéng zhě, tiān zhī dào yě。 chéng zhī zhě, rén zhī dào yě。 chéng zhě, bù miǎn 'ér zhōng, bù sī 'ér dé, cóng róng zhōng dào, shèng rén yě。 chéng zhī zhě, zé shàn 'ér gù zhí zhī zhě yě。”
zhèng xuán shuō:“ yán chéng zhě tiān xìng yě, chéng zhī zhě, xué 'ér chéng zhī zhě yě。” kǒng yíng dá shuō:“ cǐ jīng míng zhì chéng zhī dào, tiān zhī xìng yě。 zé rén dāng xué qí chéng zhī xìng, shì shàng tiān zhī pí fá bùwèi 'ér chéng, bù sī 'ér dé, ruò tiān zhī xìng, yòu shēng shā xìn zhù sì shí, shì tiān zhī dào。 chéng zhī zhě rén zhī dào yě zhě, yán rén néng miǎn lì xué cǐ zhì chéng, shì rén zhī dào yě。 bù xué zé bù dé, gù yún rén zhī dào。 chéng zhě bù miǎn 'ér zhōng, bù sī 'ér dé, cóng róng zhōng dào, shèng rén yě zhě, cǐ fù shuō shàng wén chéng zhě tiān zhī dào yě。 wéi shèng rén néng rán, wèi bù miǎn lì 'ér zì zhōng dāng yú shàn, bù sī lǜ 'ér zì dé yú shàn, xián xiá 'ér zì zhōng hū dào, yǐ shèng rén xìng hé yú tiān dào zì rán, gù yún shèng rén yě。 chéng zhī zhě, zé shàn 'ér gù zhí zhī zhě yě, cǐ fù shuō shàng wén chéng zhī zhě, rén zhī dào yě。 wèi yóu xué 'ér zhì cǐ zhì chéng, wèi xián rén yě。 yán xuǎn zé shàn shì 'ér jiān gù zhí zhī, xíng zhī bù yǐ, suì zhì zhì chéng yě。”
àn zhào zhèng xuán hé kǒng yíng dá de jiě shì, zhōng yōng zhī dào de tiān dào yǔ rén dào hé yī wéi liǎng zhǒng lèi xíng: yī shì shèng rén de tiān rén hé yī, èr shì xián rén de tiān rén hé yī。 shèng rén de tiān rén hé yī shì běn néng de tiān rén hé yī。 xián rén de tiān rén hé yī shì tōng guò xué xí 'ér dá dào de tiān rén hé yī。 yīnggāi shuō, hái yòu fán rén de tiān rén hé yī。《 zhōng yōng》 shuō:“ huò shēng 'ér zhī zhī, huò xué 'ér zhī zhī, huò kùn 'ér zhī zhī, jí qí zhī zhī, yī yě。 huò 'ān 'ér xíng zhī, huò lì 'ér xíng zhī, huò miǎnqiǎng 'ér xíng zhī, jí qí chéng gōng, yī yě。” kě yǐ shuō, shēng 'ér zhī zhī、 ān 'ér xíng zhī de shì shèng rén, xué 'ér zhī zhī、 lì 'ér xíng zhī de shì xián rén, kùn 'ér zhī zhī、 miǎnqiǎng 'ér xíng zhī de shì fán rén。 bù lùn shì shèng rén、 xián rén, hái shì fán rén, dōunéng dá dào zhì chéng、 zhì shàn de tiān rén hé yī jìng jiè。 wéi kùn 'ér bù xué zhě bù néng zhì tiān rén hé yī zhī jìng jiè yě。
( 2) tiān xìng yǔ rén xìng hé yī
tiān dào yǔ rén dào hé yī de mùdì jiù shì yào jiāng tiān xìng yǔ rén xìng hé yī。 tiān xìng shì zhì shàn、 zhì chéng、 zhì rén、 zhì zhēn de, nà rén xìng yě yīnggāi shì zhì shàn、 zhì chéng、 zhì rén、 zhì zhēn de。 zhǐ yòu shǐ rén xìng dá dào liǎo nà zhì shàn、 zhì chéng、 zhì rén、 zhì zhēn de tiān xìng, cái néng chēng dé shàng zhēn zhèng yì yì shàng de tiān rén hé yī, cái néng chuàng zhì tiān xià de dà gāng, jiàn lì tiān xià de dà běn, cái néng tōng xiǎo tiān dì huà yù wàn wù de dào lǐ, cái néng dá dào zhōng yōng zhī dào。
( 3) lǐ xìng yǔ qíng gǎn hé yī
zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī hái biǎo xiàn zài lǐ xìng yǔ qíng gǎn de hé yī。 rén men de xǐ nù 'āi lè shì rén de zì rán shǔ xìng, shì qíng gǎn de biǎo xiàn, wèile zhuī qiú yǔ tiān dào、 tiān xìng hé yī de zhì chéng、 zhì shàn、 zhì rén、 zhì zhēn de rén xìng, yīn 'ér xū yào duì qíng gǎn jiā yǐ yuē shù hé xiàn zhì, suǒ yǐ《 zhōng yōng》 shuō:“ xǐ nù 'āi lè zhī wèi fā wèi zhī zhōng, fā 'ér jiē zhōng jié wèi zhī hé”, zhǐ yòu“ zhì zhōng hé” cái néng tiān rén hé yī(“ tiān dì wèi yān, wàn wù yù yān”)。
( 4) guǐ shén yǔ shèng rén hé yī
zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī hái bāo kuò liǎo guǐ shén yǔ shèng rén hé yī。《 zhōng yōng》 dì 'èr shí jiǔ zhāng:“ gù jūn zǐ zhī dào, běn zhū shēn, zhēng zhū shù mín; kǎo zhū sān wáng 'ér bù miù, jiàn zhū tiān dì 'ér bù bèi, zhì zhū guǐ shén 'ér wú yí, zhī tiān yě; bǎi shì yǐ sì shèng rén 'ér bù huò, zhī rén yě。 shì gù jūn zǐ dòng 'ér shì wéi tiān xià dào, xíng 'ér shì wéi tiān xià fǎ, yán 'ér shì wéi tiān xià zé。” zhì zhèng yú guǐ shén méi yòu yí wèn, jiù suàn shì dǒng dé rèn shí liǎo tiān; děng dào bǎi dài yǐ hòu shèng rén chū lái yě bù huì yòu yí wèn, jiù suàn shì rèn shí liǎo rén。 shuō míng zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī zhōng de tiān bāo kuò guǐ shén, rén zé bāo kuò shèng rén。 zhēn zhèng yì yì shàng de tiān rén hé yī hán yòu shèng rén hé yī。 guǐ shén shì tiān dì hé zǔ xiān de zǒng chēng。 suǒ yǐ gǔ rén de tiān de yào lǐng lǐ yě bāo hán liǎo sǐ rén( zǔ xiān) de chéngfèn, tiān zì běn shēn jiù shì dà rén zhàn zài tiān xià, tóu dǐng lán tiān。
( 5) wài nèi hé yī
zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī hái bāo kuò wài nèi hé yī。《 zhōng yōng》 dì 'èr shí wǔ zhāng jiē shì liǎo wài nèi hé yī。 qí wén yún:“ chéng zhě, zì chéng yě; ér dào, zì dào yě。 chéng zhě, wù zhī zhōng shǐ, bù chéng wú wù。 shì gù jūn zǐ chéng zhī wéi guì。 chéng zhě fēi zì chéng 'ér yǐ yě, suǒ zài chéng wù yě。 chéng jǐ, rén yě; chéng wù, zhī yě。 xìng zhī dé yě。 hé wài nèi zhī dào yě。 gù shí cuò zhī yí yě。” hé wài nèi zhī dào, jí wài nèi hé yī, wài nèi hé tiān chéng。 suǒ yǐ zhōng yōng zhī dào de tiān rén hé yī, yòu hé yī yú chéng。 zhè zhǒng wài nèi hé yī yòu kě yǐ shì wéi pǐn dé yì shí yǔ pǐn dé xíng wéi de hé yī, huò zhě shuō chéng jǐ yǔ chéng wù de hé yī, huò zhě shuō shì zhī yǔ xíng de hé yī。
yīn 'ér qīng cháo yáng huá《 zhōng yōng tí yào》 yún:“《 zhōng yōng》 quán shū, yǐ‘ dào bù yuǎn rén’ jù wéi zōng zhǐ, yán rén bì sù yuán tiān tiān zhě,《 dài jì. lǐ yùn piān》 fū zǐ zhī yán yuē:‘ rén zhě, qí tiān dì zhī dé yīn yáng zhī jiāo, guǐ shén zhī huì, wǔ xíng zhī xiù qì yě。’ yòu yuē:‘ rén zhě, tiān dì zhī xīn yě, wǔ xíng zhī duān yě, shí wèi、 bié shēng、 bèi sè 'ér shēng zhě yě。’ zǐ sī míng dào, bì yuán tiān dì 'ér jiān guǐ shén yǐ lì shuō zhě, dà dǐ jiē zōng cǐ yì。 tiān mìng zhī wèi xìng, jí tiān dì zhī dé。 mìng zì yǐ gāi jiāo huì xiù qì zài nèi。‘ rén zhě rén yě’, jí tiān dì zhī xīn。 xǐ nù 'āi lè, jí wǔ xíng zhī duān, ér shèn dú 'èr zì, yóu shì rén jié yù yǐ jiàn xíng 'ér jìn xìng zhī yào zhǐ yě。 quán shū zhōng yǐ‘ rén zhě rén yě’,‘ chéng zhī zhě rén zhī dào yě’ liǎng‘ rén’ zì wéi shū niǔ。 yuē‘ rén mò bù yǐn shí yě’, yuē‘ yǐ rén zhì rén’, yuē‘ bù kě yǐ bù zhī rén’, yuē‘ dài qí rén 'ér hòu xíng’, yuē‘ bǎi shì yǐ sì shèng rén 'ér bù huò zhī rén yě’, měi duàn tí duō‘ rén’ zì, jiē yǐ chǎn‘ dào bù yuǎn rén’ zhī zhǐ。 shū zhī shǒu yǐ‘ tiān’ qǐ, wěi yǐ‘ tiān’ jié, yán tiān、 yán tiān dào zhě, bù yī 'ér zú。 yán zhī rén jí yán zhī tiān, yán rén zhī dào jí yán tiān zhī dào。 jiē chǎn tiān rén hé yī zhī zhǐ。 ér guǐ shén wéi dé, yòu yǐ chǎn tiān rén hé yī zhī zhēn jī yě。 pèi tiān zhě shèng, hào hào qí tiān zhě shèng, ér bié wú suǒ wèi dào, bié wú suǒ wèi shèng yě, dài qí rén 'ér hòu xíng, shèng rén yì shèng hū rén 'ér yǐ。 rén zhě hé? jūn chén、 fù zǐ、 fū fù、 kūn dì、 péng yǒu yě。 suǒ yǐ wéi rén zhě rén yě。 rén suǒ yǐ néng rén zhě chéng yě。 xìng wéi rén xìng, dào wéi rén, jiào zhě jiào yǐ wéi rén yě。 mèng zǐ yuē:‘ rén zhī suǒ yǐ yì yú qín shòu zhě jīxī, shù mín qù zhī, jūn zǐ cún zhī。’ zǐ sī míng dào, suǒ yǐ cún rén yě。 yīn qí bù yuǎn rén, ér mù zhī yuē yōng, wèi zhī yuē bù kě lí, shǐ yú shèn dú, jí tiān cān zàn, zhī wán dé shēng rén běn lái miàn mù, háo wú jiā sǔn yú jiànyān。 zǐ sī yǐ zhōng yōng míng shū,‘ yōng dé zhī xíng yōng yán zhī shèn’, yōng zì yú dào bù yuǎn rén zhāng diǎn jīng, zì xì quán shū zōng zhǐ。”
3. jù tǐ nèi róng
zhōng yōng zhī dào de jù tǐ nèi róng zhù yào bāo kuò wǔ dá dào、 sān dá dé、 jiǔ jīng děng。
( 1) wǔ dá dào
wǔ dá dào zhù yào shì yùn yòng zhōng yōng zhī dào tiáojié wǔ zhǒng rén jì guān xì。 zhè wǔ zhǒng jī běn rén jì guān xì shì jūn chén、 fù zǐ、 fū qī、 xiōng dì yǐ jí péng yǒu de jiāo wǎng, jiāng jūn chén guān xì shì wéi shàng xià guān xì, zhè wǔ zhǒng rén jì guān xì jiù shì tiān xià tōng xíng de rén jì guān xì。《 zhōng yōng》 dì shí 'èr zhāng xiáng xì lùn shù liǎo fū fù de rén jì guān xì, jiāng fū fù guān xì tí dào liǎo fēi cháng gāo de dì wèi。。 qí wén yún:“ jūn zǐ zhī yù 'ér yǐn。 fū fù zhī yú, kě yǐ yǔ zhī yān; jí qí zhì yě, suī shèng rén yì yòu suǒ bù zhī yān。 fū fù zhī bù xiào, kě yǐ néng xíng yān; jí qí zhì yě, suī shèng rén yì yòu nián bù néng yān jūn zǐ zhī dào, zào duān hū fū fù, jí qí zhì yě, chá hū tiān dì。” dì shí sān zhāng lùn shù liǎo fù zǐ、 jūn chén、 xiōng dì、 péng yǒu zhī dá dào。 zōng guān sī liǎng zhāng, wǔ dá dào bèi yān。
wǔ dá dào jiù shì tiān xià tōng xíng de wǔ zhǒng rén jì guān xì。 tōng guò zhèng què chǔlǐ zhè wǔ zhǒng rén jì guān xì, dá dào tài píng hé hé de lǐ xiǎng jìng jiè。 chéng rú《 lǐ yùn》 suǒ yán:“ gù shèng rén nài yǐ tiān xià wéi yī jiā, yǐ zhōng guó wéi yī rén zhě, fēi yì zhī yě, bì zhī qí qíng, bì yú qí yì, míng yú qí lì, dá yú qí huàn, rán hòu néng wéi zhī。 hé wèi rén qíng? xǐ、 nù、 āi、 jù、 ài、 yù, qī zhě fú xué 'ér néng。 hé wèi rén yì? fù cí、 zǐ xiào、 xiōng liáng、 dì dì、 fū yì、 fù tīng、 cháng huì、 yòu shùn、 jūn rén、 chén zhōng, shí zhě wèi zhī rén yì。 jiǎng xìn xiū mù, wèi zhī rén lì; zhēng duó xiāng shā, wèi zhī rén huàn。 gù shèng rén zhī suǒ yǐ zhì rén qī qíng, xiū shí yì, jiǎng xìn xiū mù, shàng cí ràng, qù zhēng duó, shè lǐ hé yǐ zhì zhī?”
( 2) sān dá dé
tiáojié zhè xiē rén jì guān xì kào shénme? kào rén men nèi xīn de pǐn dé hé zhì huì, yīn 'ér jiù yòu liǎo sān dá dé。 sān dá dé, jiù shì zhì、 rén、 yǒng。 zhì、 rén、 yǒng shì tiān xià tōng xíng de pǐn dé, shì yòng lái tiáojié shàng xià、 fù zǐ、 fū qī、 xiōng dì hé péng yǒu zhī jiān de guān xì de。 zhì、 rén、 yǒng kào shénme lái péi zhí ní? kào chéng shí、 shàn liáng de pǐn dé yì shí lái péi zhí jiā gù。 suǒ yǐ《 zhōng yōng》 dì 'èr shí zhāng chǎn míng dào:“ tiān xià zhī dá dào wǔ, suǒ yǐ xíng zhī zhě sān。 yuē: jūn chén yě, fù zǐ yě, fū fù yě, kūn dì yě, péng yǒu zhī jiāo yě。 wǔ zhě, tiān xià zhī dá dào yě。 zhī、 rén、 yǒng sān zhě, tiān xià zhī dá dé yě, suǒ yǐ xíng zhī zhě yī yě。 huò shēng 'ér zhī zhī, huò xué 'ér zhī zhī, huò kùn 'ér zhī zhī, jí qí zhī zhī, yī yě。 huò 'ān 'ér xíng zhī, huò kùn 'ér xíng zhī, huò miǎnqiǎng 'ér xíng zhī, jí qí chéng gōng, yī yě。 zǐ yuē:‘ hàoxué jìn hū zhī, lì xíng jìn hū rén, zhī chǐ jìn hū yǒng。 zhī sī sān zhě, zé zhī suǒ yǐ xiū shēn; zhī suǒ yǐ xiū shēn, zé zhī suǒ yǐ zhì rén; zhī suǒ yǐ zhì rén, zé zhī suǒ yǐ zhì tiān xià guó jiā yǐ。’”
( 3) jiǔ jīng
jiǔ jīng jiù shì zhōng yōng zhī dào yòng lái zhì lǐ tiān xià guó jiā yǐ dá dào tài píng hé hé de jiǔ xiàng jù tǐ gōng zuò。 zhè jiǔ xiàng gōng zuò shì: xiū yǎng zì shēn, zūn zhòng xián rén, ài hù qīn zú, jìng zhòng dà chén, tǐ xù zhòng chén, ài hù bǎi xìng, quàn miǎn gè zhǒng gōng jiàng, yōu dài yuǎn fāng lái de kè rén, ān fǔ zhū hóu。 xiū yǎng zì shēn, jiù néng gòu dá dào měi hǎo de rén gé; zūn zhòng rén, jiù bù zhì yú mí huò; ài hù qīn zú, shū bó xiōng dì zhī jiān jiù bù huì yòu yuàn hèn; jìng zhòng dà chén, zhì lǐ zhèng shì jiù bù zhì yú hú tú; tǐ xù qún chén, shì jiù huì jìn lì yú yǐ bào dá; ài hù lǎo bǎi xìng, lǎo bǎi xìng jiù huì shòu dào miǎn lì; quàn miǎn gè zhǒng gōng jiàng, cái huò jiù néng chōng zú; yōu dài yuǎn fāng lái de kè rén, sì fāng jiù huì guī shùn,; ān fǔ zhū hóu, tiān xià jiù huì jìng fú。 yào zuò hǎo zhè jiǔ xiàng gōng zuò, jiù bì xū yòng zhì chéng、 zhì rén、 zhì shàn de 'ài xīn qù chōng fēn tǐ xiàn zhōng yōng de měi hǎo rén gé。 zuò hǎo zhè jiǔ xiàng gōng zuò, shì shí shàng yě jiù chǔlǐ tiáojié hǎo liǎo jiǔ zhǒng rén jì guān xì。 tiáojié zhè jiǔ zhǒng rén jì guān xì shì shǐ tiān xià guó jiā dá dào tài píng hé hé lǐ xiǎng de zhòng yào bǎo zhèng。“ jiǔ jīng” de tí chū, shì duì《 shàng shū. yáo diǎn》 de“ kè míng jùn dé, yǐ qīn jiǔ zú, jiǔ zú jì mù, píng zhāng bǎi xìng, bǎi xìng zhāo míng, xié hé wàn bāng” de tài píng hé hé lǐ xiǎng yǔ“ dà xué zhī dào, zài míng míng dé、 zài qīn mín、 zài zhǐ yú zhì shàn” de tài píng hé hé lǐ xiǎng de jì chéng hé fā zhǎn。
4. zhù yào yuán zé
zhōng yōng zhī dào de zhù yào yuán zé yòu sān tiáo: yī shì shèn dú zì xiū, èr shì zhōng shù kuān róng, sān shì zhì chéng jìn xìng。 bìng fēn bié lùn shù yú xià。
( 1) shèn dú zì xiū
zhè yī yuán zé yào qiú rén men zài zì wǒ xiū yǎng de guò chéng zhōng, jiān chí zì wǒ jiào yù、 zì wǒ jiān dū、 zì wǒ yuē shù。《 zhōng yōng》 dì yī zhāng jiù tí chū liǎo zhè yī yuán zé。 qí wén yún:“ dào yě zhě, bù kě xū yú lí yě, kě lí fēi dào yě。 shì gù jūn zǐ jiè shèn hū qí suǒ bù dǔ, kǒng jù hū qí suǒ bù wén。 mò jiàn hū yǐn, mò xiǎn hū wēi。 gù jūn zǐ shèn qí dú yě。” rén men bì xū yán gé dì zì jué dì jìn xíng zì wǒ xiū yǎng, yóu qí zài yī gè rén dú chù de shí hòu, gèng yīnggāi jǐn shèn dì jìn xíng zì wǒ fǎnxǐng、 zì wǒ yuē shù、 zì wǒ jiào yù、 zì wǒ jiān dū。 zài bié rén tīng bù dào zì jǐ jiǎng huà de dì fāng yě shí fēn jǐn shèn, bù shuō wéi bèi dào dé de huà; zài bié rén kàn bù jiàn zì jǐ wù wéi de dì fāng, yě shí kè shǔ shǒu zhōng yōng zhī dào, zuò dào zhì chéng、 zhì rén、 zhì shàn、 zhì shèng, jiù bì xū jiān chí shèn dú zì xiū de yuán zé。 jiān chí zhè yī yuán zé, qí lè wú qióng, qí yòng wú qióng, qí gōng wú qióng。 gù《 zhōng yōng》 dì sān shí sān zhāng yún:“ jūn zǐ zhī dào, dàn 'ér bù yàn, jiǎn 'ér wén, wēn 'ér lǐ。 zhī yuǎn zhī jìn, zhī fēng zhī zì, zhī wēi zhī xiǎn, kě yǔ rù dé yǐ。《 shī》 yún:‘ qián suī fú yǐ, yì kǒng zhī zhāo。’ gù jūn zǐ nèixǐng bù jiù, wú 'è yú zhì。 jūn zǐ zhī nián bù kě jí zhě, qí wéi rén zhī suǒ bù jiàn hū!《 shī》 yún:‘ xiāng zài 'ěr shì, shàng bù kuì yú wū lòu。’ gù jūn zǐ bù dòng 'ér jìng, bù yán 'ér xìn。《 shī》 yuē:‘ zòu jiǎ wú yán, shí mǐyòu zhēng。’ gù jūn zǐ bù shǎng 'ér mín quàn, bù nù 'ér wēi yú yuè。《 shī》 yuē:‘ bù xiǎn wéi dé, bǎi bì qí xíng zhī。’ shì gù jūn zǐ dǔ gōng 'ér tiān xià píng。《 shī》 yún:‘ yú huái míng dé, bù dà shēng yǐ sè。’ zǐ yuē:‘ shēng sè zhī yú yǐ huà mín, mò yě。’《 shī》 yuē:‘ dé ?? rú máo。’ máo yóu yòu lún,‘ shàng tiān zhī zài, wú shēng wú zì。’ zhì yǐ!”
( 2) zhōng shù kuān róng
zhè yī yuán zé yào qiú rén men jiāng xīn bǐ xīn、 hù xiāng liàng jiě、 hù xiāng guān xīn、 hù bù sǔn hài、 zhōng shù kuān róng、 tǐ rén 'ér xíng、 bìng xíng 'ér bù xiāng bèi。 zhè yī yuán zé fēn bié jiàn yī《 zhōng yōng》 shí sān zhāng、 sān shí zhāng。
“ zǐ yuē:‘ dào bù yuǎn rén。 rén zhī wéi dào 'ér yuǎn rén, bù kě yǐ wéi dào。’《 shī》 yún: fá kē kē fá kē, qí zé bù yuǎn。 zhí kē yǐ fá kē, nì 'ér shì zhī, yóu yǐ wéi yuǎn。 gù jūn zǐ yǐ rén zhì rén, gǎi 'ér zhǐ。 zhōng shù wéi dào bù yuǎn。 shī zhū jǐ 'ér bù yuàn, yì wù shī yú rén。”
zhè yī sī xiǎng yuán yú kǒng zǐ, Zēngzǐ jiāng qí gài kuò yǐ chuán yú shì。《 lùn yǔ. lǐ rén》 jìzǎi kǒng zǐ gào jiè Zēngzǐ de huà:“ wú dào yī yǐ guàn zhī。” bié de xué shēng wèn zéngshēn, zhè shì shénme yì sī。 zéngshēn shuō:“ fū zǐ zhī dào, zhōng shù 'ér yǐ yǐ。” zhōng shù shì wéi rén zhī fāng。 shuō kǒng zǐ de sī xiǎng hé xīn shì zhōng shù zhī dào, yě jiù shì shuō kǒng zǐ de sī xiǎng hé xīn shì wéi rén、 xíng rén。 kǒng zǐ shuō shù biàn shì“ jǐ suǒ bù yù, wù shī yú rén”。“ fū rén zhě, jǐ yù lì 'ér lì rén, jǐ yù dá 'ér dá rén。 néng jìn qǔ pì, kě wèi rén zhī fāng yě yǐ。” suǒ wèi“ néng jìn qǔ pì” jiù shì jiāng xīn bǐ xīn, jiù shì zhōng shù zhī dào de jù tǐ shí shī。
zhōng shù zhī dào zài《 dà xué》 lǐ bèi chēng zuò“ jǔ zhī dào”。《 dà xué》 shuō:“ suǒ 'è yú shàng, wú( wù) yǐ shǐ xià。 suǒ 'è yú xià, wú yǐ xiān hòu。 suǒ 'è yú hòu, wú yǐ cóng qián。 suǒ 'è yú yòu, wú yǐ jiāo yú zuǒ。 suǒ 'è yú zuǒ, wú yǐ jiāo yú yòu。 cǐ zhè wèi jǔ zhī dào。“ zhè jiù shì” jǐ suǒ bù yù, wù shī yú rén” de zhōng shù zhī dào。 bù lùn shì zhōng shù zhī dào hái shì qiè jǔ zhī dào, qí shí zhì dōushì rén cí bó 'ài, dōushì yào qiú rén men zuò dào“ wǒ bù yù rén zhī jiā zhū wǒ yě, wú yì yù wú jiā zhū rén”(《 lùn yǔ. gōng yě cháng》)。
《 zhōng yōng》 jì chéng bìng fā yáng liǎo kǒng zǐ de zhōng shù zhī dào hé《 dà xué》 de qiè jǔ zhī dào。 jìn yī bù tí chū liǎo“ yǐ rén zhì rén”, yào qiú rén men yòng 'ài zì jǐ de xīn qù 'ài tā rén, yòng zé bèi tā rén de xīn lái zé bèi zì jǐ, yòng zì jǐ de zhēn chéng zhōng shù qù gǎn zhào rén、 gǎn huà rén、 sù zào rén。 zhǐ yào jiān chí zhōng shù zhī dào, rén men jiù huì xiāng 'ān wú shì、 hé píng gòng chù, rén men jiù huì dá dào sù qí wèi 'ér xíng、 wú rù 'ér bù zì dé yān、 shàng bù yuàn tiān、 xià bù yóu rén de sī xiǎng jìng jiè。 suǒ yǐ《 zhōng yōng》 shuō:“ jūn zǐ sù qí wèi 'ér xíng, bù yuàn hū qí wài。 sù fù guì, xíng hū fù guì。 sù pín jiàn, xíng hū pín jiàn。 sù yí qiāo, xíng hū yí qiāo。 sù huànnàn, xíng hū huànnàn。 jūn zǐ wú rù 'ér bù zì dé yān。 zài shàng wèi bù líng xià, zài xià wèi bù yuán shàng, zhèng jǐ 'ér bù qiú yú rén, zé wú yuàn。 shàng bù yuàn tiān, xià bù yóu rén。 gù jūn zǐ jū yì yǐ sì mìng, xiǎo rén xíng xiǎn yǐ jiào xìng。 zǐ yuē:‘ shè yòu sì hū jūn zǐ, shī zhū zhèng hú, fǎn qiú zhū qí shēn。’”
( 3) zhì chéng jìn xìng
zhì chéng jìn xìng de yuán zé shì shī xíng zhōng yōng zhī dào de zhòng yào yuán zé。“ wéi tiān xià zhì chéng, wéi néng jìn qí xìng。 néng jìn qí xìng, zé néng jìn rén zhī xìng; néng jìn rén zhī xìng, zé néng jìn wù zhī xìng; néng jìn wù zhī xìng, zé kě yǐ zàn tiān dì zhī huà yù; kě yǐ zàn tiān dì zhī huà yù, zé kě yǐ yǔ tiān dì cān yǐ。” zhǐ yòu jiān chí zhì chéng yuán zé, cái néng chōng fēn fā huī zì jǐ shàn liáng de tiān xìng。 néng gòu chōng fēn fā huī zì jǐ shàn liáng de tiān xìng, jiù néng gǎn huà tā rén、 fā huī tā rén de shàn liáng tiān xìng; néng gòu fā huī yī qiē rén de shàn liáng tiān xìng, jiù néng chōng fēn fā huī wàn wù liáng tiān xìng; néng gòu chōng fēn fā huī wàn wù de shàn liáng tiān xìng, jiù kě yǐ cānyù tiān dì huà yù wàn wù。 biàn dá dào liǎo zhì rén zhì shàn de jìng jiè; dá dào liǎo zhì rén zhì shàn de jìng jiè, jiù kě yǐ tóng tiān dì bìng liè wéi sān liǎo。 zhè jiù jiān chí zhì chéng jìn xìng yuán zé suǒ dá dào de lǐ xiǎng jìng jiè, dá dào liǎo zhè yī lǐ xiǎng jìng jiè yě jiù zhǎo dào liǎo zì jǐ zài yǔ zhòu jiān de zhēn zhèng wèi zhì。
yì zé“ zhōng dào”, gǔ xī là zhé xué fàn chóu, bì dá gē lā sī xué pài bǎ xiàn cún shì wù kàn zuò shì duì fāng zhī jiān de“ qiàrúqífèn de jūn héng”, bólātú kāi shǐ bǎ zhè zhǒng jūn héng gài niàn yí zhí dào lún lǐ xué zhōng, yà lǐ shì duō dé zé bǎ zhōng yōng hé jié zhì xiāng lián xì, bìng zhì dìng liǎo xì tǒng de lǐ lùn。 rèn wéi wàn wù jiē yòu qí zhōng yōng zhī dào, rú“ 10” zhè gè shù“ 5” jū qí zhōng; rén de xīn lǐ zhuàng tài、 qíng gǎn zhōng yù wàng guò dù shì huāng yín, bù jí zé shì jìn yù. jié zhì zé shì shì dù。 zhōng yōng yòu liǎng zhǒng, zì rán jiè de zhōng yōng shì jué duì de, rén shì de zhōng yōng zé shì xiāng duì de; zài lún lǐ zhōng guān shàng, rén de yī qiē xíng wéi dōuyòu guò dù、 bù jí hé shì dù sān zhǒng zhuàng tài. guò dù hé bù jí dōushì 'è xíng de tè zhēng, zhǐ yòu zhōng yōng cái shì měi dé de tè zhēng hé dào dé de biāo zhǔn, měi dé shì yī zhǒng shì zhōng, shì yǐ jū jiān zhě wéi mùdì。 tā hái bǎ zhè zhǒng zhōng yōng yuán zé yùn yòng yú zhèng zhì guó jiā xué shuō。 rèn wéi yóu zhōng děng jiē jí zhì lǐ de guó jiā zuì hǎo, yīn wéi yōng yòu shì dù de cái chǎn shì zuì hǎo de, zuì róng yì zūn xún hé lǐ de yuán zé。 zuì bù huì táo bì zhì guó de gōng zuò huò yōng yòu guòfèn de yě xīn. shì guó jiā zuì 'ān wěn de gōng mín jiē jí, zhōng děng jiē jí de gōng mín zǔ chéng de chéng bāng. shì jié gòu gè zuì hǎo de hé zǔ zhì dé zuì hǎo de, yīn cǐ yòu xī wàng zhì lǐ dé hěn hǎo。
guān yú zhōng yōng zhī dào
《 zhōng yōng》 shì rú jiā chǎn shù“ zhōng yōng zhī dào”, bìng tí chū rén xìng xiū yǎng de jiào yù lǐ lùn zhù zuò。《 zhōng yōng》 zhèng xuán zhù:“ zhōng yōng zhě , yǐ qí jì zhōng hé zhī wéi yòng yě; yōng , yòng yě。 kǒng zǐ zhī sūn zǐ sī zuò zhī, yǐ zhāo míng shèng zǔ zhī dé yě。”
《 zhōng yōng》 qiáng diào zhōng yōng zhī dào shì rén men piàn kè yě bù néng lí kāi de, dàn yào shí xíng“ zhōng yōng zhī dào”, hái bì xū zūn zhòng tiān fù de běn xìng, tōng guò hòu tiān de xué xí,《 zhōng yōng》 suǒ shuō de“ tiān mìng zhī wèi xìng, shuài xìng zhī wèi dào, xiū dào zhī wèi jiào”。
“ tiān mìng zhī wèi xìng”, shì shuō rén xìng shì yóu tiān fù yú de。“ shuài xìng zhī wèi dào” , shì shuō xún zhe zhè zhǒng tiān xìng 'ér xíng jiù hé yú dào , rèn wéi rén xìng shì shàn de。 jiào yù de zuò yòng jiù zài yú zhì rú jiā zhī dào, suǒ yǐ shuō“ xiū dào zhī wèi jiào”。 shí xíng“ zhōng yōng zhī dào” jì shì shuài xìng wèn tí, yě shì xiū dào de wèn tí, zhè shì fā zhǎn liǎo kǒng zǐ“ nèixǐng” hé Zēngzǐ“ zìxǐng” de jiào yù sī xiǎng。
zhōng yōng zhī dào jiù shì zhōng shù zhī dào
《 zhōng yōng》 yào rén men guàn chè kǒng mén xiāng chuán de“ zhōng shù zhī dào”, shuō:“ zhōng shù wéi dào bù yuǎn, shī zhū jǐ 'ér bù yuàn, yì wù shī yú rén。” zhèng shì kǒng qiū“ jǐ suǒ bù yù, wù shī yú rén” sī xiǎng de fā huī, yào qiú zài chǔlǐ rén yǔ rén de guān xì shàng hé yú“ zhōng yōng zhī dào”。
《 zhōng yōng》 yòu tí chū liǎo yòu dé zhī rén bì xū hǎo“ sān dá dé”, shí xíng“ wǔ dá dào”, cái néng dá dào“ zhōng yōng” de jìng jiè。 suǒ wèi“ wǔ dá dào” jí“ jūn chén yě , fù zǐ yě , fū fù yě , kūn dì yě , péng yǒu zhī jiāo yě”。 chǔlǐ zhè wǔ fāng miàn guān xì de zhǔn zé shì :“ jūn huì chén zhōng”、“ fù cí zǐ xiào”、“ fū yì fù shùn”、“ xiōng yǒu dì gōng”、“ péng yǒu yòu xìn”。“ wǔ dá dào” de shí xíng , yào kào“ sān dá dé” : zhì、 rén、 yǒng。 ér yào zuò hǎo“ sān dá dé” , dá dào zhōng yōng de jìng jiè, jiù yào kào“ chéng”。 jiào yù de mùdì jiù shì yào rén men nǔ lì jìn xíng zhù guān xīn xìng de yǎng chéng, yǐ dá dào“ zhì chéng” de jìng jiè。
《 zhōng yōng》 hái chǎn shù liǎo xué xí chéng xù, bìng qiáng diào“ zé shàn 'ér gù zhí zhī” de qín fèn bù xiè jīng shén。 tā shuō:“ bó xué zhī, shěn wèn zhī, shèn sī zhī, míng biàn zhī, dǔ xíng zhī。” zhè shì wéi xué bì yòu de guò chéng。 tā yòu shuō:“ yòu fú xué, xué zhī fú néng fú cuò yě; yòu fú wèn, wèn zhī fú zhī fú cuò yě; yòu fú sī, sī zhī fú dé fú cuò yě; yòu fú biàn, biàn zhī fú míng fú cuò yě; yòu fú xíng , xíng zhī fú dǔ fú cuò yě。 rén yī néng zhī , jǐ bǎi zhī; rén shí néng zhī, jǐ qiān zhī。 guǒ néng cǐ dào yǐ, suī yú bì míng, suī róu bì qiáng。” zài jiào yù shàng tā suǒ tí chū de wéi xué chéng xù yǔ wán qiáng de xué xí jīng shén, zhì jīn réng yòu jiè jiàn yì yì。
《 zhōng yōng》 shì guó xué zhōng zhòng yào de yī gè zǔ chéng bù fēn, tā shì rú jiā chǎn shù“ zhōng yōng zhī dào”, bìng tí chū rén xìng xiū yǎng de jiào yù lǐ lùn zhù zuò。《 zhōng yōng》 zhèng xuán zhù:“ zhōng yōng zhě , yǐ qí jì zhōng hé zhī wéi yòng yě; yōng , yòng yě。 kǒng zǐ zhī sūn zǐ sī zuò zhī, yǐ zhāo míng shèng zǔ zhī dé yě。”
zhōng yōng zhī dào de zhù tí sī xiǎng shì jiào yù rén men zì jué dì jìn xíng zì wǒ xiū yǎng、 zì wǒ jiān dū、 zì wǒ jiào yù、 zì wǒ wán shàn, bǎ zì jǐ péi yǎng chéng wéi jù yòu lǐ xiǎng rén gé, dá dào zhì shàn、 zhì rén、 zhì chéng、 zhì dào、 zhì dé、 zhì shèng、 hé wài nèi zhī dào de lǐ xiǎng rén wù, gòng chuàng“ zhì zhōng hé tiān dì wèi yān wàn wù yù yān” de“ tài píng hé hé” jìng jiè。
zhōng yōng shì wǒ men mín zú de gǔ diǎn zhé xué, céng guǎng fàn 'ér shēn kè dì yǐng xiǎng liǎo zhōng guó lì shǐ de fā zhǎn。 yě wéi shì jiè wén huà bǎo kù gòng xiàn liǎo huī huáng de piān zhāng, zài jīng jì quán qiú huà de jīn tiān réng rán guāng máng sì shè, wéi shì rén suǒ zhǔ mù。
zhōng yōng, yǐ“ guò yóu bù jí” wéi hé xīn, zuò rén chù shì zhuī qiú shì liàng、 shǒu dù、 dé dāng, bù piān bù yǐ wéi yí, yuè wèi hé quē wèi dōubù hé shì。
zhōng yōng, jì shēn 'ào yòu tōng sú, shì zhì guó zhī dào yòu shì xiū shēn zhī fǎ。 chī fàn kàn wèi kǒu, zuò fàn jiǎng huǒ hòu, zhǒng zhuāng jià yào bǎ wò wēn dù hé shī dù。 zhì lǐ guó jiā, jì yào zhuī qiú fā zhǎn sù dù, yòu yào jiān gù shè huì 'ān níng。 yào zuò dào qià dào hǎo chù jiù gāi jiǎng zhōng yōng。 bǎ wò zhōng yōng jī zhì, bǐ rú shí xíng hóng guān tiáokòng shǐ xiān fù bāng hòu fù, dá dào gòng tóng fù, shè huì cái néng hé xié。 hóng guān tiáokòng jiù shì yī zhǒng zhōng yōng jī zhì。 jīng jì quán qiú huà yào jiàn kāng fā zhǎn, bì xū bù duàn gǎi shàn guó jì jīng jì de zhì xù, dān biān zhù yì bù xíng, kǒng bù zhù yì yòu bù xíng, bì xū shí xíng guó jì mín zhù huà。 guó jì mín zhù jiù shì guó jì de jīng jì shēng huó de zhōng yōng jī zhì。
zhōng yōng, jì bù shì jiǎn dān dì zhé zhōng, yě bù shì yōng sú de zhōng jiān lù xiàn。 zhōng yōng zhuī qiú de mù biāo shì zài bù tóng shí kōng huán jìng zhōng, jìn shàn jìn měi yǔ wú kě nài hé zhī jiān de zuì jiā fāng 'àn。 tā jì shì shì jiè guān, yòu shì fāng fǎ lùn, xiàn dài kē xué xì tǒng lùn, jīng jì xué zhōng de hóng guān tiáokòng, zhèng zhì xué zhōng de tǒng yī zhàn xiàn děngdōu yòu zhōng yōng de bù fēn jī lǐ zài qí zhōng, zhōng yōng shì gǔ dài de ruǎn kē xué。
“ zhōng lì 'ér bù yǐ”(《 zhōng yōng》), dú lì zì zhù, bù piān bù yǐ, cái shì zhēn zhèng de qiáng zhě。
“ guò yóu bù jí”(《 lùn yǔ》), guò hé bù jí xiào guǒ dōushì yī yàng de。 lǐ ruì huán zhù zhāng zhèng xié gōng zuò yào dào wèi。 bù quē wèi yě bù yuè wèi, yǔ cǐ wán quán xiāng hé。
“ zhí qí liǎng duān, yòng qí zhōng yú mín”(《 zhōng yōng》)。 zhè shì shùn zhí zhèng de jīng yàn, shēn rù bǎi xìng。 zhǎng wò guò yǔ bù jí liǎng duān, cái néng jí zhōng zhèng què de yì jiàn, zhì dìng hé lǐ de zhèng cè。
“ hé 'ér bù tóng”(《 lùn yǔ》)。 hé xié xiāng chù yòu bù máng cóng。
“ jūn zǐ 'ér shí zhōng”(《 zhōng yōng》), jūn zǐ suí shí zhí shǒu zhōng yōng。
“ gōng hū yì duān”(《 lùn yǔ》), pī pàn yì duān xié shuō。
“ bù zài qí wèi, bù móu qí zhèng”(《 lùn yǔ》)。 gè sī qí zhí, zuò hǎo běn zhí gōng zuò, zài wèi móu zhèng。
“ zhí zhōng wú quán, yóu zhí yī yě”(《 mèng zǐ》)。 quán: chèng chuí, yǐn shēn wéi quán héng。 zhè shì mèng zǐ duì zhōng yōng de fā zhǎn。
cǐ wài, wén zhì bīn bīn、 yán bì yòu zhōng; fù cí zǐ xiào、 jūn rén zhōng chén děng, dū tǐ xiàn liǎo zhōng yōng de zhé lǐ。
b)、 zhōng yōng de lì shǐ jià zhí :
zhōng yōng shì hé hé wén huà de zhé xué shēng huá。“ hé shí shēng wù tóng zé bù jì”(《 guó yǔ》)。 hé hé wén huà de tè diǎn jiù shì duō yàng de bāo róng, máo dùn de duì lì tǒng yī hé tiān dì jiān wàn wù de shēng shēng bù xī。 zhōng yōng suǒ tǐ xiàn de zhèng shì zhè xiē guò chéng zhōng de zhōng zhèng、 píng héng、 yòu xù、 shì dù、 hé lǜ de hé xié。
zhōng yōng shì zhé xué bù shì zōng jiào。 zhōng yōng běn yú《 yì jīng》, qiáng diào wú dì de fā zhǎn yǔ huà yù。 kě jiàn zhōng yōng shì yǐ rén wéi běn de zhé xué, ér bù shì yǐ shén wéi běn de zōng jiào。
zhōng yōng、 zhōng dào shì rén lèi rèn shí shì jiè lì shǐ de yī gè fā zhǎn jiē duàn, yǔ yī dìng de shēng chǎn lì fā zhǎn shuǐ píng xiāng shì yìng, shì yóu qīng tóng qì xiàng tiě qì fā zhǎn shí dài de zhé xué。 zài gǔ xī là bèi shì wéi zuì gāo měi dé, zài fó jiào zhōng bèi shì wéi zuì gāo zhēn lǐ。 ér zhōng yōng de tí chū yào zǎo yú 'èr zhě yī bǎi duō nián。
zhōng yōng zài rèn shí lǐ lùn shàng, shí xiàn liǎo“ liǎng guò dù”: yóu wèn shén xiàng wèn rén guò dù, yóu zhí guān jīng yàn xiàng luó ji chōu xiàng guò dù。 zhōng yōng zài shè huì lǐng yù, shì yìng liǎo“ sān zhuǎn biàn”: jiā zú zhì xiàng jiā tíng zhì、 fēn fēng zhì xiàng jí quán zhì、 chuán qīn xiàng chuán xián de zhuǎn biàn; tuī dòng liǎo“ yī jié hé”: fēn sàn de yī jiā yī hù xiǎo shēng chǎn yǔ gāo dù jí quán fēng jiàn zhuān zhì de jié hé; cù jìn liǎo“ liǎng fēn lí”: sī xiǎng jiā yǔ zhèng zhì jiā、 yì zhèng yǔ xíng zhèng de xiāng duì fēn lí。 cóng 'ér míng lǎng huà liǎo fēng jiàn zhōng yāng jí quán zhì xià jūn quán yǔ xiāng quán de máo dùn tǒng yī。 tū xiǎn liǎo zǎixiàng zài tiáojiě huáng dì yǔ wàn mín guān xì zhōng de zhōng yōng zuò yòng。 zǎixiàng zuò yòng de zhèng què fā huī shì fēng jiàn wáng cháo wěn dìng xīng wàng de zhòng yào yuán yīn zhī yī。 qiān gǔ míng xiāng wèi zhēng zé shì zǎi xiāng zhōng zuì jié chū de dài biǎo。 tā yǔ táng tài zōng gòng tóng zào jiù liǎo táng chū shèng shì héng héng zhēn guān zhī zhì。
zhōng yōng, péi yǎng liǎo yuán yuán bù duàn de rén cái。 zhè jiù shì zhōng yōng zhī suǒ yǐ chéng wèiwǒ guó chuán tǒng fǎ lǜ yǐ jù de zuì gāo biāo zhǔn, yǐ jí shèng xíng liǎng qiān duō nián de gēn běn yuán yīn。
“ zhōng yōng” jí zhōng hé, bù shì píng yōng lù lù wú wéi, ér zhuī qiú de shì bù kuī bù yíng, kě jìn kě tuì, bù jí bù huǎn、 bù guò bù jí、 bù jiāo bù něi, dé rén shēng dà zhì huì yǔ wéi rén chù shì zhōng jiào wéi wán měi de píng héng diǎn。
zhōng yōng shì xiū shēn zhī fǎ yòu shì zhì guó zhī dào, lì lái wéi xiān jìn zhèng zhì jiā suǒ zhòng shì。 liáng qǐ chāo、 sūn zhōng shān shì wéi guó bǎo。 máo zé dōng gǎi zào zhōng guó yě cóng gǎi zào zhōng yōng rù shǒu, céng yòng“ jiáo wǎng guò zhèng” zhǐ dǎo nóng mín yùn dòng, yòu yǐ“ guò yóu bù jí” lǐng dǎo yán 'ān zhěng fēng。《 máo xuǎn》 kāi piān dì yī jù jiù shì fēn qīng dí wǒ yǒu。 yǒu, jí shì wǒ yǔ dí zhī zhōng, tuán jié yǒu jiù shì zhàn shèng dí rén de fǎ bǎo zhī yī。
zhōng yōng de jìn bù xìng yǔ jú xiàn xìng dōushì dāng shí shí dài shēng chǎn lì fā zhǎn shuǐ píng suǒ jué dìng de。 ér qiě shí dài de hé lǐ xìng duō yú lì shǐ de jú xiàn xìng。“ jǐ suǒ bù yù, wù shī yú rén”、“ jǐ yù lì 'ér lì rén, jǐ yù dá 'ér dá rén”, céng bù fá chéng gōng de yǔ gòng chǎn zhù yì xìn yǎng duì jiē, ér jīn yòu yǐ wán qiáng de shí kōng chuān tòu lì zuò yòng yú dāng jīn shí dài 'ér chéng wéi pǔ shì lún lǐ jīn lǜ。 yī guó liǎng zhì、 xiǎo kāng shè huì、 yǔ shí jù jìn、 hé xié shì jiè; hé píng yǔ fā zhǎn、 jìng zhēng yǔ hé zuò、 hù lì gòng yíng, děng děng。 qí zhōng dū yù yú liǎo zhōng yōng de zhé lǐ yǔ fāng lüè。
kǒng zǐ wén zhāng zhōng yòu zuò zhī qì qí qì yuē wéi: xū zé qīng, zhōng zé zhèng, mǎn zé fù jí zhōng yōng zhī yì
rú jiā jī běn jīng diǎn zhī yī。 yuán wéi《 lǐ jì》 zhōng de yī piān。 xiāng chuán wéi Zēngzǐ zuò, jìn dài xǔ duō xué zhě rèn wéi shì qín hàn zhī jì rú jiā zuò pǐn。 quán miàn zǒng jié liǎo xiān qín rú jiā guān yú dào dé xiū yǎng、 dào dé zuò yòng jí qí yǔ zhì guó píng tiān xià de guān xì。 nán sòng zhū xī bǎ tā yǔ《 lùn yǔ》、《 mèng zǐ》、《 zhōng yōng》 hé chēng wéi“ sì shū”。
《 dà xué》 yuán wéi《 lǐ jì》 dì sì shí 'èr piān。 sòng cháo chéng hào、 chéng yí xiōng dì bǎ tā cóng《 lǐ jì》 zhōng chōu chū, biān cì zhāng jù。 zhū xī jiāng《 dà xué》、《 zhōng yōng》、《 lùn yǔ》、《 mèng zǐ》 hé biān zhù shì, chēng wéi《 sì shū》, cóng cǐ《 dà xué》 chéng wéi rú jiā jīng diǎn。 zhì yú《 dà xué》 de zuò zhě, chéng hào、 chéng yí rèn wéi shì“ kǒng shì zhī yí yán yě”。 zhū xī bǎ《 dà xué》 chóngxīn biān pái zhěng lǐ, fēn wéi“ jīng” yī zhāng,“ chuán” shí zhāng。 rèn wéi,“ jīng yī zhāng gài kǒng zǐ zhī yán, ér céng zǐ shù zhī; qí chuán shí zhāng, zé Zēngzǐ zhī yì 'ér mén rén jì zhī yě。” jiù shì shuō,“ jīng” shì kǒng zǐ de huà, Zēngzǐ jì lù xià lái;“ chuán” shì Zēngzǐ jiě shì“ jīng” de huà, yóu Zēngzǐ de xué shēng jì lù xià lái。
《 dà xué》 de bǎn běn zhù yào yòu liǎng gè tǐ xì: yī shì jīng zhū xī biān pái zhěng lǐ, huàfēn wéi jīng、 chuán de《 dà xué zhāng jù》 běn; yī shì 'àn yuán yòu cì xù pái liè de gǔ běn, jí《 lǐ jì》 zhōng de《 dà xué》 yuán wén。 yǐ zhū xī《 dà xué zhāng jù》 běn, liú chuán zuì guǎng、 yǐng xiǎng zuì dà, běn piān jiù shì cǎi yòng de《 dà xué zhāng jù》 běn。
“ dà xué” shì duì“ xiǎo xué” ér yán, shì shuō tā bù shì jiǎng“ xiáng xùn gǔ, míng jùdòu” de“ xiǎo xué”, ér shì jiǎng zhì guó 'ān bāng de“ dà xué”。“ dà xué” shì dà rén zhī xué。
《 dà xué》 wéi“ chū xué rù dé zhī mén yě”。 jīng yī zhāng tí chū liǎo míng míng dé、 qīn mín、 zhǐ yú zhì shàn sān tiáo gāng lǐng, yòu tí chū liǎo gé wù、 zhì zhī、 chéng yì、 zhèng xīn、 xiū shēn、 qí jiā、 zhì guó、 píng tiān xià bā gè tiáo mù。 bā gè tiáo mù shì shí xiàn sān tiáo gāng lǐng de tú jìng。 zài bā gè tiáo mù zhōng, xiū shēn shì gēn běn de yī tiáo,“ zì tiān zǐ yǐ zhì yú shù rén, yī shì jiē yǐ xiū shēn wéi běn”。 shí zhāng fēn bié jiě shì míng míng dé、 xīn mín、 zhǐ yú zhì shàn、 běn mò、 gé wù zhì zhī、 chéng yì、 zhèng xīn、 xiū shēn、 qí jiā、 zhì guó píng tiān xià。 míng míng dé shì zhǐ hóng yáng guāng míng zhèng dà de pǐn dé。 xīn mín shì zhǐ ràng rén men gé jiù tú xīn。 zhǐ yú zhì shàn shì zhǐ yào dá dào zuì hǎo de jìng jiè。 běn mò shì zhǐ zuò shì yào fēn qīng zhù cì, zhuā zhù gēn běn。 gé wù zhì zhī shì zhǐ qióng jiū shì wù de yuán lǐ lái huò dé zhī shí。 chéng yì jiù shì“ wù zì qī”, bù yào“ yǎn qí bù shàn 'ér zhù qí shàn”。 zhèng xīn jiù shì duān zhèng zì jǐ de xīn sī。 xiū shēn jiù shì jiā qiáng zì shēn xiū yǎng, tí gāo zì shēn sù zhì。 qí jiā jiù shì guǎn lǐ hǎo zì jǐ de jiā tíng、 jiā zú。 zhì guó píng tiān xià shì tán zhì lǐ guó jiā de shì。 zěn yàng zhì lǐ guó jiā ní ? shǒu xiān yào zuò biǎo shuài; zì jǐ tǎo yàn de, bù jiā gěi bié rén; yào dé zhòng、 shèn dé、 shēng cái、 jǔ xián。“ dé zhòng zé dé guó, shī zhòng zé shī guó”;“ yòu dé cǐ yòu rén, yòu rén cǐ yòu tǔ, yòu tǔ cǐ yòu cái”; jiàn xián néng jǔ, jǔ 'ér néng xiān。
《 dà xué》 yuán wéi《 lǐ jì》 dì sì shí 'èr piān。 sòng cháo chéng hào、 chéng yí xiōng dì bǎ tā cóng《 lǐ jì》 zhōng chōu chū, biān cì zhāng jù。 zhū xī jiāng《 dà xué》、《 zhōng yōng》、《 lùn yǔ》、《 mèng zǐ》 hé biān zhù shì, chēng wéi《 sì shū》, cóng cǐ《 dà xué》 chéng wéi rú jiā jīng diǎn。 zhì yú《 dà xué》 de zuò zhě, chéng hào、 chéng yí rèn wéi shì“ kǒng shì zhī yí yán yě”。 zhū xī bǎ《 dà xué》 chóngxīn biān pái zhěng lǐ, fēn wéi“ jīng” yī zhāng,“ chuán” shí zhāng。 rèn wéi,“ jīng yī zhāng gài kǒng zǐ zhī yán, ér céng zǐ shù zhī; qí chuán shí zhāng, zé Zēngzǐ zhī yì 'ér mén rén jì zhī yě。” jiù shì shuō,“ jīng” shì kǒng zǐ de huà, Zēngzǐ jì lù xià lái;“ chuán” shì Zēngzǐ jiě shì“ jīng” de huà, yóu Zēngzǐ de xué shēng jì lù xià lái。
《 dà xué》 de bǎn běn zhù yào yòu liǎng gè tǐ xì: yī shì jīng zhū xī biān pái zhěng lǐ, huàfēn wéi jīng、 chuán de《 dà xué zhāng jù》 běn; yī shì 'àn yuán yòu cì xù pái liè de gǔ běn, jí《 lǐ jì》 zhōng de《 dà xué》 yuán wén。 yǐ zhū xī《 dà xué zhāng jù》 běn, liú chuán zuì guǎng、 yǐng xiǎng zuì dà, běn piān jiù shì cǎi yòng de《 dà xué zhāng jù》 běn。
“ dà xué” shì duì“ xiǎo xué” ér yán, shì shuō tā bù shì jiǎng“ xiáng xùn gǔ, míng jùdòu” de“ xiǎo xué”, ér shì jiǎng zhì guó 'ān bāng de“ dà xué”。“ dà xué” shì dà rén zhī xué。
《 dà xué》 wéi“ chū xué rù dé zhī mén yě”。 jīng yī zhāng tí chū liǎo míng míng dé、 qīn mín、 zhǐ yú zhì shàn sān tiáo gāng lǐng, yòu tí chū liǎo gé wù、 zhì zhī、 chéng yì、 zhèng xīn、 xiū shēn、 qí jiā、 zhì guó、 píng tiān xià bā gè tiáo mù。 bā gè tiáo mù shì shí xiàn sān tiáo gāng lǐng de tú jìng。 zài bā gè tiáo mù zhōng, xiū shēn shì gēn běn de yī tiáo,“ zì tiān zǐ yǐ zhì yú shù rén, yī shì jiē yǐ xiū shēn wéi běn”。 shí zhāng fēn bié jiě shì míng míng dé、 xīn mín、 zhǐ yú zhì shàn、 běn mò、 gé wù zhì zhī、 chéng yì、 zhèng xīn、 xiū shēn、 qí jiā、 zhì guó píng tiān xià。 míng míng dé shì zhǐ hóng yáng guāng míng zhèng dà de pǐn dé。 xīn mín shì zhǐ ràng rén men gé jiù tú xīn。 zhǐ yú zhì shàn shì zhǐ yào dá dào zuì hǎo de jìng jiè。 běn mò shì zhǐ zuò shì yào fēn qīng zhù cì, zhuā zhù gēn běn。 gé wù zhì zhī shì zhǐ qióng jiū shì wù de yuán lǐ lái huò dé zhī shí。 chéng yì jiù shì“ wù zì qī”, bù yào“ yǎn qí bù shàn 'ér zhù qí shàn”。 zhèng xīn jiù shì duān zhèng zì jǐ de xīn sī。 xiū shēn jiù shì jiā qiáng zì shēn xiū yǎng, tí gāo zì shēn sù zhì。 qí jiā jiù shì guǎn lǐ hǎo zì jǐ de jiā tíng、 jiā zú。 zhì guó píng tiān xià shì tán zhì lǐ guó jiā de shì。 zěn yàng zhì lǐ guó jiā ní ? shǒu xiān yào zuò biǎo shuài; zì jǐ tǎo yàn de, bù jiā gěi bié rén; yào dé zhòng、 shèn dé、 shēng cái、 jǔ xián。“ dé zhòng zé dé guó, shī zhòng zé shī guó”;“ yòu dé cǐ yòu rén, yòu rén cǐ yòu tǔ, yòu tǔ cǐ yòu cái”; jiàn xián néng jǔ, jǔ 'ér néng xiān。
kǒng zǐ 2000 àn yǔ:《 dà xué wèn》 zhě, yáng míng zhòng yào jiào diǎn yě。 qí zhōng jiǎng shù“ wàn wù yī tǐ zhī rén”, kuài zhì rén kǒu。 yǐ xià hēi sè zì shì《 dà xué wèn》 yuán wén quán wén, lán sè zì shì yáng míng dì zǐ qián dé hóng zài jiāng《 dà xué wèn》 shōu rù yáng míng《 wén lù · xù biān》 shí suǒ jiā 'àn yǔ, yóu cǐ kě jiàn《 dà xué wèn》 zuò wéi wáng mén jiào diǎn de zhòng yào xìng。 yòu, qián dé hóng de yì lùn gài yòu suǒ wéi 'ér fā yě, céng jiàn yòu xué zhě jù cǐ 'ér yí jí《 dà xué wèn》 shì qián dé hóng wěi zào。 shí zé《 dà xué wèn》 suǒ zào zhī jìng jiè, fēi qián dé hóng suǒ néng zhì yě, wěi zào hé yì? qiě qián dé hóng biān ji《 wén lù》 shí, yáng míng jí mén dì zǐ duō zài shì, rú hé wěi zào? shāo tí yī xià, yòu xīn zhě kě yǐ zuò jìn yī bù tàn jiū。
wèi hé yàn zhù, sòng xíng bǐng shū
hàn · zhào qí zhù、 sòng · sūn shì shū
shí juàn( zhè jiāng wāng qǐ shū jiā cáng běn)
sòng chén xiáng dào zhuàn。 xiáng dào yòu《 lǐ shū》, yǐ zhù lù。 cháo gōng wǔ《 dú shū zhì》 yún:“ wáng jiè fǔ《 lùn yǔ zhù》, zǐ pāng《 kǒu yì》, qí tú chén yòng zhī《 jiě》。 shào shèng hòu jiē xíng yú chǎng wū, wéi dāng shí suǒ zhòng。” yòu yǐn huò rén yán, wèi yòng zhī shū nǎi zōu hào suǒ zhù, tuō zhī yòng zhī。 kǎo《 sòng shǐ · yì wén zhì》 bié yòu zōu hào《 lùn yǔ jiě yì》 shí juàn, zé hào suǒ zhù yuán zì wéi yī shū, bìng wèi tuō zhī xiáng dào, yí huò rén suǒ yán wéi wù。 cǐ běn yòu xiáng dào《 zì xù》, shǒu tí“ mén rén zhāng cuì jiàokān”, ér měi juàn jiē biāo yuē“ chóngqìng chén yòng zhī zhēn běn rù jīng lùn yǔ quán jiě”, wèi xiáng qí yì。 qǐ 'ěr shí cháng yǐ shì běn wéi jīng yì tōng yòng zhī shū, gù yún rán yé? xiáng dào cháng yú sān《 lǐ》 zhī xué, suǒ zuò《 lǐ shū》, shì duō chēng qí jīng bó。 gù quán shì《 lùn yǔ》, yì yú lǐ zhì zuì wéi míng xī。 rú jiě“ gōng zì hòu 'ér bó zé yú rén” zhāng, zé yǐn《 xiāng yǐn jiǔ》 zhī yì yǐ míng zhī。 jiě“ shī miǎn jiàn” zhāng, zé yǐn lǐ“ dài gǔ zhě rú lǎo zhě” zhī yì yǐ míng zhī。 suī wèi bì jìn hé jīng yì, ér bàng yǐn qū zhèng, pō wéi yòu jiàn。 yòu rú“ zāng wén zhòng jū cài” zhāng, zé yún:“ jì duō liáng mǎ chēng jì, lú shuǐ zhī hēi chēng lú, cài chū bǎo guī chēng cài。” yú“《 guān jū》 zhī luàn” zhāng, zé yún:“ zhì wū wèi zhī wū, zhì bì wèi zhī bì, zhì huāng wèi zhī huāng, zhì luàn wèi zhī luàn。” cǐ lèi jù bù miǎn chuàng lì bié jiě, ér lián lèi yǐn shēn, yì duō yòu bì yú kǎo zhèng。 wéi qí xué shù běn zōng xìn wáng shì, gù wǎng wǎng zá jù《 zhuāng zǐ》 zhī shuō yǐ zuò zhèng zuǒ, shū fēi jiě jīng zhī tǐ。 yǐ qí wèn zhǐ yǐn xiáng hé, kě qǔ zhě duō, gù bù yǐ yī shěng yǎn yān。
--- chū《 sì kù zǒng mù tí yào》
sòng chén xiáng dào zhuàn。 xiáng dào yòu《 lǐ shū》, yǐ zhù lù。 cháo gōng wǔ《 dú shū zhì》 yún:“ wáng jiè fǔ《 lùn yǔ zhù》, zǐ pāng《 kǒu yì》, qí tú chén yòng zhī《 jiě》。 shào shèng hòu jiē xíng yú chǎng wū, wéi dāng shí suǒ zhòng。” yòu yǐn huò rén yán, wèi yòng zhī shū nǎi zōu hào suǒ zhù, tuō zhī yòng zhī。 kǎo《 sòng shǐ · yì wén zhì》 bié yòu zōu hào《 lùn yǔ jiě yì》 shí juàn, zé hào suǒ zhù yuán zì wéi yī shū, bìng wèi tuō zhī xiáng dào, yí huò rén suǒ yán wéi wù。 cǐ běn yòu xiáng dào《 zì xù》, shǒu tí“ mén rén zhāng cuì jiàokān”, ér měi juàn jiē biāo yuē“ chóngqìng chén yòng zhī zhēn běn rù jīng lùn yǔ quán jiě”, wèi xiáng qí yì。 qǐ 'ěr shí cháng yǐ shì běn wéi jīng yì tōng yòng zhī shū, gù yún rán yé? xiáng dào cháng yú sān《 lǐ》 zhī xué, suǒ zuò《 lǐ shū》, shì duō chēng qí jīng bó。 gù quán shì《 lùn yǔ》, yì yú lǐ zhì zuì wéi míng xī。 rú jiě“ gōng zì hòu 'ér bó zé yú rén” zhāng, zé yǐn《 xiāng yǐn jiǔ》 zhī yì yǐ míng zhī。 jiě“ shī miǎn jiàn” zhāng, zé yǐn lǐ“ dài gǔ zhě rú lǎo zhě” zhī yì yǐ míng zhī。 suī wèi bì jìn hé jīng yì, ér bàng yǐn qū zhèng, pō wéi yòu jiàn。 yòu rú“ zāng wén zhòng jū cài” zhāng, zé yún:“ jì duō liáng mǎ chēng jì, lú shuǐ zhī hēi chēng lú, cài chū bǎo guī chēng cài。” yú“《 guān jū》 zhī luàn” zhāng, zé yún:“ zhì wū wèi zhī wū, zhì bì wèi zhī bì, zhì huāng wèi zhī huāng, zhì luàn wèi zhī luàn。” cǐ lèi jù bù miǎn chuàng lì bié jiě, ér lián lèi yǐn shēn, yì duō yòu bì yú kǎo zhèng。 wéi qí xué shù běn zōng xìn wáng shì, gù wǎng wǎng zá jù《 zhuāng zǐ》 zhī shuō yǐ zuò zhèng zuǒ, shū fēi jiě jīng zhī tǐ。 yǐ qí wèn zhǐ yǐn xiáng hé, kě qǔ zhě duō, gù bù yǐ yī shěng yǎn yān。
--- chū《 sì kù zǒng mù tí yào》
chén děng jǐn 'àn lùn yǔ shí yí yī juàn sòng sū zhé zhuàn qián yòu zì xù chēng shàonián wéi lùn yǔ lüè jiě qí xiōng sū shì zhé huáng zhōu shí zhuàn lùn yǔ shuō qǔ suǒ jiě shí zhī 'èr sān dà guān dīng hài xián jū yǐng chuān yǔ qí sūn zhòu děng jiǎng lùn yǔ yīn qǔ shì shuō zhī wèi 'ān zhě zhòng wèicǐ shū shì shū sòng zhì zuò sì juàn wén xiàn tōng kǎo zuò shí juàn jīn wèi jiàn chuán běn mò xiáng shú shì qí shuō yì bù kě fù kǎo cǐ shū suǒ bǔ fán 'èr shí qī zhāng qí yǐ sī wú xié wéi wú sī yǐ cóng xīn bù yú jǔ wéi wú xīn pō shè chán lǐ yǐ jì zhì yú rén yǐ wú 'è yě wèiyòu 'ài 'ér wú 'è yì yuān qīn píng děng zhī jiàn yǐ zhāowén dào xī sǐ kě yǐ wéi suī sǐ 'ér bù luàn yóu qù lái zì rú zhī xué gài méi shān zhī xué běn zá chū yú 'èr shì gù yě qí xiǎn bó shì shuō zhě fán sān tiáo qǐng tǎo chén héng yī zhāng shì yǐ wéi néng kè tián shì zé sān huán zì fú kǒng zǐ yù jiè cǐ yǐ zhāng gōng shì zhé zé yǐ wéi suī zhī qí wú yì 'ér yù míng jūn chén zhī yì zǐ jiàn nán zǐ jí qí guī nǚ lè 'èr zhāng shì yǐ wéi líng gōng wèi shòu mìng zhě gù kě jì huán zǐ jǐ shòu mìng zhě gù bù kě zhé zé yǐ wéi zhū hóu zhī rú wèi líng gōng zhě duō bù kě jìn qù qí jiān kǒng zǐ lǔ jūn dà fū jǐ shòu qí 'ěr kǒng zǐ bù qù zé zuò shòu qí huò tài bó zhì dé yī zhāng shì yǐ wéi tài bó bù jū qí míng gù luàn bù zuò lǔ yǐn sòng xuān qǔ qí míng shì yǐ jiē shòu qí huò zhé zé yǐ wéi lǔ zhī huò shǐ yú shè sòng zhī huò chéng yú hàozhàn jiē fēi ràng zhī guò yě qí shuō jiē jiào shì wéi cháng tā rú yǐ gāng yì mù nè yǔ qiǎo yán lìng sè xiāng zhèng yǐ liù bì zhāng zhī bù hǎo xué yǔ rù xiào chū dì zhāng zhī xué wén hù kān yì pō yòu suǒ fā míng lì lái zhe lù jīn yì cún bèi yī jiā yān
qián lóng sì shí 'èr nián bā yuè gōng xiào shàng
zǒng zuǎn guān jì yún lù xī xióng sūn shì yì zǒng xiào guān lù fèi chí
qián lóng sì shí 'èr nián bā yuè gōng xiào shàng
zǒng zuǎn guān jì yún lù xī xióng sūn shì yì zǒng xiào guān lù fèi chí
chén děng jǐn 'àn lùn yǔ bǐ jiě 'èr juàn jiù běn tí táng hán yù lǐ 'áo tóng zhuàn zhōng xián suǒ zhù yǐ hán yuē lǐ yuē wéi bié kǎo zhāng jí jí jì hán yù shī yòu lùn yǔ wèi qì zhù shǒu jì jīn wēi máng jù shào bó wén jiàn hòu lù suì yǐn wéi lùn yǔ zhù wèi chéng zhī jù 'ér lǐ hàn zuò hán yù jí xù zé chēng yòu lùn yǔ zhù shí juàn yǔ jí shī yì wáng máo yě kè cóng shū yòu yǐn wéi yǐ chéng zhī zhèng cháo gōng wǔ dú shū zhì chēng sì kù hán dān shū mù jiē wú zhī dú tián shì shū mù yòu hán shì lùn yǔ shí juàn bǐ jiě liǎng juàn shì lùn yǔ zhù wài bié chū bǐ jiě yǐ xīn táng shū yì wén zhì zài yù lùn yǔ zhù shí juàn yì wú bǐ jiě wéi zhèng qiáo tōng zhì zhe lù 'èr juàn yǔ jīn běn tóng yì qí shū chū yú běi sòng zhī mò rán táng lǐ kuāng yì xuān zōng dà zhōng shí rén yě suǒ zuò zī xiá jí yī tiáo yún lùn yǔ zǎi yú zhòu qǐn liáng wǔ dú wéi qǐn shì zhī qǐn zhòu zuò hú guà fǎn qiě yún dāng wéi huà zì yán qí huì huà qǐn shì jīn rén hǎn zhī qí yóu xián yǐ wéi hán wén gōng suǒ xùn jiě yòu yī tiáo yún shāng rén hū bù wèn mǎ jīn yì wèi hán wén gōng dú bùwèi fǒu rán zé dà zhōng zhī qián yǐ yòu cǐ běn wèi kě wèi wéi sòng rén wěi zhuàn qiě zhòu qǐn yī tiáo jīn běn yòu zhī jiù fén yī tiáo jīn běn bù zài shǐ zuò wěi zhě piāo duō cǐ wén bù yìng liǎng tiáo xiāng lián zhí qí yī 'ér yí qí yī yòu wèi kě wèi yīn cǐ yǐ tuō yě yǐ yì tuī zhī yí yù zhù lùn yǔ shí huò xiān yú jiǎn duān yòu suǒ jì lù 'áo yì wèn xiāng tǎo lùn fù shū qí jiān dài shū chéng zhī hòu hòu rén dé qí gǎo běn cǎi zhù zhōng suǒ wèi zài zhě bié lù wéi 'èr juàn xíng zhī rú chéng zǐ yòu yì chuán 'ér yí shū zhī zhōng yòu bié yòu lùn yì zhū tiáo zhū zǐ yòu shī chuán 'ér zhū jiàn yòu wéi shī chuán yí shuō zhī lì tí yuē bǐ jiě míng fēi suǒ zì biān yě qí jīn běn huò yòu huò wú zhě zé yóu wáng cún yǐ qián shì wú qiàn běn chuán xiě huò yòu yì tóng shào bó suǒ chēng sān yuè zì zuò yīn yī tiáo wáng máo suǒ jiàn běn yì wú zhī zé zhū běn hù yì zhī míng zhèng yǐ wáng cún běn jīn wèi jiàn wèi zhòng jǔ kè hán wén wǔ bǎi jiā zhù yǐ cǐ shū fù mò jīn chuán běn yì xī cǐ běn wéi míng fàn qīn cóng xǔ bó běn chuán kè yòu zhào xī shēng dú shū fù zhì yuē qí jiān 'áo yuē zhě lǐ xí zhī yě míng jiù běn yù bù zhù míng 'ér 'áo suǒ shuō zé tí míng yǐ bié zhī cǐ běn gǎi chēng hán yuē lǐ yuē yì fēi qí jiù yǐ
qián lóng sì shí liù nián shí yuè gōng xiào shàng zǒng zuǎn guān jì yún lù xī xióng sūn shì yì zǒng xiào guān lù fèi chí
qián lóng sì shí liù nián shí yuè gōng xiào shàng zǒng zuǎn guān jì yún lù xī xióng sūn shì yì zǒng xiào guān lù fèi chí
dài zhèn shì wǒ guó shí bā shì jì zhòng yào de wéi wù zhù yì zhé xué jiā hé fǎn duì fēng jiàn zhuān zhì de jìn bù sī xiǎng jiā。 qí yī shēng zhé xué sī xiǎng yòu yī gè cóng wéi xīn zhù yì lǐ mù lùn dào wéi wù zhù yì qì běn lùn、 yóu xìn fèng chéng zhū lǐ xué dào jī liè de pī pàn chéng zhū lǐ xué de zhuǎn biàn yǔ fā zhǎn guò chéng。 ér zuò wéi zhè yī zhuǎn biàn de biāo zhì shì :《 mèng zǐ sī shū lù》 yǔ《 xù yán》 èr shū de wèn shì。 gù nòng qīng 'èr shū shú xiān shú hòu , duì yú wǒ men bǎ wò dài zhèn zhé xué sī xiǎng fā zhǎn de mài luò jù yòu jí wéi zhòng yào de yì yì。
《 lùn yǔ》, 2500 duō nián qián de jīng diǎn yǔ lù, jīn tiān hái néng qǐ fā wǒ men de xīn zhì má? hái néng duì wǒ men jīn tiān de xīn líng chǎn shēng chù dòng má? běi jīng shī fàn dà xué yú dān shòu jǐn kòu 21 shì jì rén lèi miàn lín de xīn líng kùn huò, jié hé qí shēn hòu de gǔ diǎn xiū yǎng, yùn yòng nǚ xìng tè yòu de xì nì qíng gǎn, cóng zhōng guó rén de yǔ zhòu guān、 xīn líng guān、 chǔshì zhī dào、 jiāo yǒu zhī dào、 rén gé xiū yǎng zhī dào、 lǐ xiǎng hé rén shēng guān děng qī gè fāng miàn, cóng dú tè de gè xìng shì jiǎo chū fā lái jiě dú《 lùn yǔ》。 quán shū yǐ bái huà quán shì jīng diǎn, yǐ jīng diǎn quán shì zhì huì, yǐ zhì huì quán shì rén shēng, yǐ rén shēng quán shì rén xìng, yǐ rén xìng 'ān dùn rén xīn。 chuān yuè liǎng qiān duō nián de shí jiān suì dào, tǐ wù jīng diǎn de píng fán zhì huì。
《 yú dān < lùn yǔ > gǎn wù》 shì《 yú dān < lùn yǔ > xīn dé》 de xù piān, cóng xiào jìng zhī dào、 zhì huì zhī dào、 xué xí zhī dào、 chéng xìn zhī dào、 zhì shì zhī dào、 zhōng shù zhī dào、 rén 'ài zhī dào děng qī gè fāng miàn chǎn shù liǎo《 lùn yǔ》 zhōng suǒ yùn cáng de zhì huì jí qí duì xiàn dài shēng huó de qǐ shì。 zhè qī gè fāng miàn, lì zú yú jīn tiān shè huì xū yào de hé xīn jià zhí, dà dào zhì shì, xiǎo dào jiā tíng hé xié、 gè rén chéng cái, shì duì chuán tǒng jīng diǎn zài dāng dài shè huì de yòu yī cì jī huó。 quán shū yǔ yán bǎo chí liǎo yú dān yī guàn de fēng gé, jù yòu zhé lǐ shī de tè diǎn, liú chàng qīnqiè, gǎn xìng zì rán, yòu duō gé yán jǐng jù, shēn rù tòu chè。
běn shū wéi yú dān jiào shòu rì běn fú sāng xíng zhī xué shù gǎn wù jì lù, yǐ jí kǒng jiàn zuò wéi kǒng zǐ dì 75 dài zhí xì dāng zhù, kǒng shì sī mài yǔ yú dān《 lùn yǔ》 xīn dé de jī liè jiāo fēng。 běn shū bù jǐn yòu yú dān jiào shòu zài rì běn yǎn jiǎng de《 lùn yǔ》 xīn dé, hái yòu kǒng jiàn de kǒng zǐ sī xiǎng de shēn kè chǎn shù, tóng shí kǒng jiàn hái cóng bù tóng jiǎo dù xiàng wǒ men jiǎng shù liǎo rú xué zuò wéi zhōng guó zuì wěi dà de wén huà ruǎn shí lì de biǎo xiàn, yǐ jí kǒng zǐ duì kǒng xué sī xiǎng、《 lùn yǔ》 sī xiǎng zǒu xiàng shì jiè de yíng xiāo xué chéng jì。 yú dān hé kǒng jiàn dài lǐng wǒ men jiě dú jīng diǎn, zài tán xiào zhōng jiàn qù wèi, lǐng rén shēng zhì huì, pǐn shēng huó xì wēi, jiě xīn líng kùn huò。
dú《 lùn yǔ》, wǒ de gǎn shòu, liǎng gè zì: gū dú。 kǒng zǐ hěn gū dú。 xiàn zài, yòu rén qǐng tā dāng xīn lǐ yī shēng, qí shí, tā zì jǐ de xīn bìng dōuméi rén yī。 zài zhè běn shū zhōng, wǒ xiǎng gào sù dà jiā, kǒng zǐ bìng bù shì shèng rén。 lì dài dì wáng bāo fēng de kǒng zǐ, bù shì zhēn kǒng zǐ, zhǐ shì“ rén zào kǒng zǐ”。 zhēn zhèng de kǒng zǐ, huó zhe de kǒng zǐ, jì bù shì shèng, yě bù shì wáng, gēn běn tán bù shàng shénme“ nèi shèng wài wáng”。“ ruò shèng yǔ rén, zé wú qǐ gǎn”, zhè shì míng míng bái bái xiě zài《 lùn yǔ》 lǐ miàn de。 zǐ gòng shuō, kǒng zǐ shì“ tiān zòng zhī jiāng shèng”, dāng jí bèi kǒng zǐ fǒu rèn。 kǒng zǐ bù jiē shòu zhè gè róng yù, ér tā de xué shēng yī dìng yào gěi tā dài shàng zhè dǐng mào zǐ。 wǒ nìngyuàn zūn zhòng kǒng zǐ běn rén de xiǎng fǎ。
《 lùn yǔ》 shì yī bù rú jiā jīng diǎn zhù zuò, tā hán gài liǎo kǒng zǐ de zhèng zhì zhù zhāng、 shè huì lǐ xiǎng、 dào dé guān niàn、 chǔshì yuán zé、 xiū yǎng zhī dào hé jiào yù sī xiǎng, jù yòu jí gāo de wén xué、 shǐ xué、 zhé xué jià zhí。 jīn tiān, běn zhe“ qǔ qí jīng huá”、“ gǔ wéi jīn yòng” de zhǐ dǎo sī xiǎng, wǒ men chóngxīn shěn shì《 lùn yǔ》 zhōng suǒ tǐ xiàn de xiān jìn sī xiǎng, duì yú qǐ dí rén men xīn líng、 zhǐ dǎo shēng huó shí jiàn、 gòu jiàn lǐ yí zhī bāng、 shí xiàn hé xié shè huì, jù yòu jí qí zhòng yào de xiàn shí zuò yòng。
yú dān duō chù qū jiě liǎo《 lùn yǔ》。《 yú dān 〈 lùn yǔ 〉 xīn dé》 bìng bù shì duì kǒng zǐ de《 lùn yǔ》 de zhù jiě yǔ jiě shì , ér shì duì bù fēn《 lùn yǔ》 de gǎn xiǎng。 yóu yú《 lùn yǔ》 bìng bù shì tí gōng“ xīn líng suǒ xū yào de nà zhǒng kuài lè de shēng huó” de bǎi kē quán shū , yú dān zhǐ néng xuǎn qǔ yī bù fēn yǔ“ kuài lè de shēng huó” yòu guān de piān zhāng。 zhè xiē piān zhāng zhǐ bù guò zhàn《 lùn yǔ》 de shí fēn zhī yī zuǒ yòu , wù dǎo nà xiē méi dú guò《 lùn yǔ》 de dú zhě , ràng tā men cuò yǐ wéi《 lùn yǔ》 zhù yào shì jiǎng“ xīn líng suǒ xū yào de nà zhǒng kuài lè de shēng huó”。 yú dān suǒ jiǎng de《 lùn yǔ》 de bǎi fēn zhī shí , què yòu xǔ duō qū jiě zhī chù。