《 tōng diǎn》 shū míng， táng dù yòu zhuàn， èr bǎi juàn。 shì zhōng guó lì shǐ shàng dì yī bù tǐ lì wán bèi de zhèng shū， 「 shí tōng 」 zhī yī。
shū chéng yú zhēn yuán shí qī nián（ 801）。 tōng jì lì dài diǎn zhāng zhì dù jiàn zhì yán gé shǐ， shǐ yú chuán shuō zhōng táng tiān bǎo mò， jiān jí sù zōng、 dài zōng、 dé zōng sān cháo。 fēn wéi shí huò、 xuǎn jǔ、 zhí guān、 lǐ、 lè、 bīng、 xíng、 zhōu jùn、 biān fáng jiǔ diǎn， gè guān zǒng lùn， xià xì zǐ mù， fán yòu yī qiān wǔ bǎi bā shí sì tiáo， zhèng wén yuē yī bǎi qī shí wàn zì， zhù wén yuē 'èr shí wàn zì。 qǔ cái bó zōng gǔ jīn， guǎng cǎi qún jīng、 zhū shǐ、 dì zhì， hàn wèi liù cháo wén jí、 zòu shū， táng guó shǐ、 shí lù、 dàng 'àn、 zhào gào wén shū、 zhèng lìng fǎ guī、 dà shì jì、《 dà táng kāi yuán lǐ》 jí sī jiā zhù shù děng， jiē 'àn shí jiān shùn xù fēn lèi zuǎn cì。 gè diǎn yú lì dài zhì dù duō jiū qí yuán běn， míng qí shǐ mò， bìng yǐn qián rén yì lùn， cān yǐ jǐ jiàn， jiàn qí dé shī， qí zhōng yǐ shí huò、 zhí guān、 biān fáng gè diǎn jiào wéi jīng dào。 wéi zhōng guó diǎn zhì wén huà zhuān shǐ de shǒu chuàng zhī zuò， duì hòu shì shǐ shū biān zuǎn yǐng xiǎng shèn jù。 nèi róng lüè gǔ xiáng jīn， táng dài bù fēn yuē jū quán shū de sì fēn zhī yī， duō shǔ yuán shǐ shù jù， qí jià zhí bù zài《 táng liù diǎn》、《 táng huì yào》 děng shū zhī xià。 wéi jì shì 'ǒu yòu yí lòu， bīng diǎn xù bīng fǎ 'ér bù zài bīng zhì， lǐ diǎn yī mén jìng quán shū zhī bàn， yú tǐ lì shū wèi yǔn dāng。 yì yǐ cuàn rù xiàn zōng cháo shù shì。 shū yuē chū kān yú běi sòng。
zhōng guó dì yī bù diǎn zhāng zhì dù de bǎi kē quán shū。 zuò zhě dù yòu céng rèn táng cháo jié dù shǐ hé zǎi xiāng děng zhí， duì zhōng yāng jí dì fāng zhì dù jí wéi shú xī， tā cǎi lù lì dài diǎn jí， sù xún zhì dù de yīn gé biàn qiān， xī wàng wéi zài táng dì guó xiě xià yī fú zhēn yú lǐ xiǎng de zhèng zhì lán tú。《 tōng diǎn》 jiù shì yī bù gǔ dài yǔ xiàn dài de duì huà， lǐ xiǎng yǔ shí jì de jié hé。
《 tōng diǎn》
《 tōng diǎn》 shì wǒ guó dì yī bù， yě shì chéng jiù zuì gāo de yī bù diǎn zhāng zhì dù zhuān shǐ。 tā de zuò zhě dù yòu， zì jūn qīng ． táng jīng zhào wàn nián（ jīn shǎn xī xī 'ān） rén， shēng yú táng xuán zōng kāi yuán 'èr shí sān nián（ 735 nián）， bìng shì yú táng xiàn zōng yuán hé qī nián（ 812 nián）。 dù yòu chū shēn yú jù yòu yōu jiǔ lì shǐ hé xiǎn hè dì wèi de míng mén dà zú。 tā 20 suì zuǒ yòu bù rù shì tú， 40 suì yǐ hòu rèn zhōng yāng gāo jí guān yuán hé lǐng nán、 huái nán děng dì de zhǎngguān， jìn 70 suì shí rèn zǎixiàng， 78 suì yīn bìng tuì xiū， bù jiǔ qù shì。 dù yòu yòu hěn gāo de wén huà xiū yǎng， yòu yòu fēng fù de zhèng zhì jīng yàn。 tā yǐ shǐ xué jiā de yǎn guāng chǔlǐ xiàn shí de zhèng zhì jīng jì wèn tí， yòu yǐ zhèng zhì jiā de jiàn shí zhuàn xiě lì shǐ zhù zuò， zhè shǐ tā zài liǎng fāng miàn dū qǔ dé liǎo chéng gōng。
《 tōng diǎn》 kāi shǐ xiě zuò yú táng dài zōng dà lì yuán nián（ 766 nián） zuǒ yòu， dé zōng zhēn yuán shí qī nián（ 801 nián） wán chéng yú huái nán jié dù shǐ rèn shàng， quán shū de xiū zhuàn yòng liǎo zhěng zhěng 35 nián de shí jiān。 dù yòu duì wén xué de shè huì gōng yòng， yòu hěn shēn kè de rèn shí， tā xiě zuò《 tōng diǎn》 shì wéi liǎo“ zhēng zhū rén shì， jiāng shī yòu zhèng ”。（《 tōng diǎn · zì xù》） tā yào tōng guò duì lì shǐ shàng zhèng zhì、 jīng jì zhì dù fāng miàn de kǎo chá， lái wéi dāng shí de zhèng zhì jīng jì huó dòng tí gòngzhí jiē yòu yì de zhǐ dǎo。 zhè gè zhù shù zhǐ qù， jué dìng liǎo《 tōng diǎn》 jī běn jià zhí。
《 tōng diǎn》 quán shū 200 juàn， fēn wéi shí huò、 xuǎn jǔ、 zhí guān、 lǐ、 lè、 bīng、 xíng、 zhōu jùn、 biān fáng děng bā mén。 tā de jié gòu jù yòu yán mì de nèi zài luó ji lián xì。 dù yòu zài《 tōng diǎn · zì xù》 lǐ duì cǐ zuò liǎo míng bái de shuō míng：“ fū lǐ dào zhī xiān， zài hū xíng jiào huà， jiào huà zhī běn， zài hū zú yī shí。 …… fū xíng jiào huà zài hū shè zhí guān。 shè zhí guān zài hū shěn guān cái。 shěn guān cái zài hū jīng xuǎn jǔ。 zhì lǐ yǐ duān qí sú， lì lè yǐ hé qí xīn， cǐ jiē xiān zhé wáng zhì zhì zhī dà fāng yě。 gù zhí guān shè rán hòu xīng lǐyuè yān． jiào huà huī rán hòu yòng xíng fá yān， liè zhōu jùn bǐ fēn lǐng yān， zhì biān fáng 'è róng dí yān。 shì yǐ shí huò wéi zhī shǒu， xuǎn jǔ cì zhī， zhí guān yòu cì zhī， lǐ yòu cì zhī， lè yòu cì zhī， xíng yòu cì zhī． zhōu jùn yòu cì zhī， biān fáng mò zhī。” zhè gè luó ji gòu chéng， tǐ xiàn liǎo dù yòu duì fēng jiàn zhì dù de quán pán lǐ jiě。 zài měi yī mén mù zhī zhōng， dù yòu yòu xì fēn zǐ mù， měi shì yǐ lèi xiāng cóng。 tā xù shù gè zhǒng zhì dù jí shǐ shì， dà tǐ 'àn zhào nián dài shùn xù， yuán yuán běn běn xiáng xì jiè shào。 zài yòu guān shì mù zhī xià hái yǐn lù qián rén de yòu guān píng lùn， huò xiě xià zì jǐ duì cǐ de kàn fǎ。 píng shù jié hé de xiě zuò fāng fǎ， tí gāo liǎo《 tōng diǎn》 de xué shù yǔ jīng shì zhì yòng jià zhí。 cóng zǒng tǐ kàn， quán shū biān pái dé zhěng qí yòu xù， tiáo lǐ jǐng rán， méi mù qīng chǔ， hěn biàn yú dú zhě yuè dú、 chá kǎo。
《 tōng diǎn》 zài lì shǐ biān zuǎn xué shǐ shàng zhàn yòu zhòng yào dì wèi。 tā shì diǎn zhāng zhì dù zhuān shǐ de kāi chuàng zhī zuò。 dù yòu yǐ qián de diǎn zhāng zhì dù shǐ， jī běn jí zhōng yú jìzhuàn tǐ shǐ shū zhōng de shū zhì bù fēn。 zài shǐ shí róng liàng hé zhuàn shù tǐ lì shàng dū yòu zhū duō de xiàn zhì， wú lì chéng dān wán zhěng jì shù shè huì zhèng zhì jīng jì zhì dù fā zhǎn biàn huà lì shǐ de rèn wù， luò hòu yú shè huì de kè guān xū yào。《 tōng diǎn》 bǎ zhè yī tǐ cái dú lì chū lái， wéi zhè yī tǐ cái de chéng shú、 fā zhǎn， kāipì liǎo guǎng kuò de tiān dì。 cóng cǐ yǐ hòu diǎn zhì shǐ chéng wéi chuán tǒng shǐ xué de yī gè zhòng yào mén lèi， chū xiàn liǎo yī xì liè diǎn zhāng zhì dù shǐ de zhuān shū， fēng fù liǎo chuán tǒng shǐ xué de biǎo xiàn néng lì， yě cù jìn liǎo shǐ xué fú wù yú shè huì zhè yī yōu liáng chuán tǒng de fā zhǎn。
《 tōng diǎn》 suǒ jì shàng qǐ yuǎn gǔ shí qī， xià zhì táng dài tiān bǎo mò nián， táng sù zōng、 dài zōng yǐ hòu de shǐ shí duō yǐ jiā zhù de xíng shì bǔ rù。 tā jī běn bāo luó liǎo fēng jiàn shè huì zhèng zhì、 jīng jì zhì dù de zhù yào fāng miàn。 tā de《 shí huò diǎn》 12 juàn， xù shù lì dài de tǔ dì、 cái zhèng zhì dù。 duì lì dài tǔ dì xíng tài de biàn qiān， zū shuì de qīng zhòng， hù kǒu de shèng shuāi， huò bì de biàn gé， yán tiě de guǎn lǐ， zá shuì de xīng qǐ děng děng qíng kuàng dū zuò liǎo xiáng jìn de kǎo chá。《 zhí guān diǎn》 22 juàn， xù shù lì dài guān zhì de yán gé biàn huà。 bǎ cóng zhōng yāng dào dì fāng， cóng wén guān dào wǔ guān， cóng yuán 'é dào guān jiē de qíng kuàng， yědōu xù shù dé qīng qīng chǔ chǔ。《 bīng xíng diǎn》 23 juàn， xù shù bīng lüè、 bīng fǎ hé lì dài de xíng fǎ zhì dù。 tā bǎ táng yǐ qián suǒ yòu zhàn zhēng de shèng fù jīng yàn， bīng fǎ shàng de yuán lǐ yuán zé， tǒng yī guī nà qǐ lái， gè biāo yǐ shìdàng de tí mù， chéng liǎo yī bù yòu xì tǒng de jūn shì lǐ lùn zhù zuò。《 biān fáng diǎn》 16 juàn， xù shù lì dài de biān fáng yǔ sì jìng gè zú zhèng quán de qíng kuàng， jiāo dài liǎo fēng fù de mín zú dì qū lì shǐ fā zhǎn biàn huà qíng kuàng， wèimín zú shǐ hé guó fáng shǐ yán jiū tí gōng liǎo hěn dà fāng biàn。《 tōng diǎn》 zhōng《 lǐ diǎn》 yòu 100 juàn， zhàn liǎo quán shū juàn shù de yī bàn。 tā xiáng jì liǎo gǔ dài lǐ zhì qíng kuàng，
cái liào shì xiāng dāng fēng fù de。 zài fēng jiàn zhèng quán jiàn shè zhōng， lǐ shì guān jiàn huán jié zhī yī， dù yòu duì cǐ biǎo xiàn chū jí dà de xīng qù， zhè yǔ tā de shēn fèn dì wèi hé tā duì fēng jiàn zhì dù de lǐ jiě， yòu zhe zhí jiē de guān xì。《 tōng diǎn》 wéi rén men yán jiū、 liǎo jiě diǎn zhāng zhì dù， tí gōng liǎo xì tǒng de zhī shí hé cái liào， wéi fēng jiàn zhèng quán jiàn shè tí gōng liǎo yī bù xiáng shí kě kào de cān kǎo shū。
dù yòu zài shū zhōng chú tí gōng liǎo xiáng jìn、 xì tǒng de diǎn zhāng zhì dù shǐ liào wài， hái biǎo shù liǎo zì jǐ duì fēng jiàn zhèng zhì、 jīng jì de yī xì liè kàn fǎ， chǎn fā liǎo tā jìn bù de lì shǐ sī xiǎng。
tā rèn wéi shè huì jīng jì shì zhì luàn 'ān wēi de xiān jué tiáo jiàn yǔ guān jiàn yīn sù， zhì lǐ guó jiā de guān jiàn shì jìn xíng jiào huà， ér jiào huà de qián tí shì fēng yī zú shí， bù néng mǎn zú bǎi xìng jī běn de shēng cún xū yào， ān dìng shè huì de yī qiē huán jié dū xíng tóng xū shè。 tā duì jīng jì zhòng yào xìng de qiáng diào， duì yú gǔ dài sī xiǎng guān niàn de fā zhǎn jìn bù yòu yī dìng yǐng xiǎng。 tā zài shū zhōng bǎ shí huò fàng zài gè lèi wèn tí de shǒu wèi， zài shǐ shū zhōng yě shì méi yòu xiān lì de。 dù yòu zài cháng qī lǐ lùn shí jiàn zhōng tǐ huì dào liáng shí、 tǔ dì hé rén shì zhì lǐ guó jiā de guān jiàn。 yòu liǎo liáng shí jiù shǐ guó jiā yòng dù chōng zú， jìn dì lì jiù shǐ rén bù chóu yī shí， rén hù qīng chǔ jiù shǐ fù yì jūn yún。 zhè sān yàng shì qíng zuò hǎo liǎo zì rán huì shǐ mín fù guó qiáng。 zài jīng jì zhèng cè shàng， tā tí chū yào chǔlǐ hǎo guó zú yǔ jiā zú de guān xì， tā zhǐ chū jiā zú shì guó zú de jī chǔ， jiā zú cái néng shǐ shè huì 'ān dìng， guó jiā fù qiáng。 tā hái gēn jù dāng shí de shè huì jīng jì zhuàng kuàng， tí chū“ bó liǎn” hé“ jié yòng”， yǐ jiǎn qīng bǎi xìng fù dān， bǎo zhèng guó jiā jīng jì jī qì zhèng cháng yùn zhuǎn。 zhè xiē zhù zhāng dōushì hěn qièshí jì de。
dù yòu zài《 tōng diǎn》 zhōng chǎn shù liǎo lì shǐ fā zhǎn biàn huà de guān diǎn。 tā fǎn duì shì gǔ fēi jīn zhī lùn， zhǐ chū“ hàn、 suí、 dà táng， hǎi nèi tǒng yī， rén hù zī zhí， sān dài mò chuán。”（《 tōng diǎn》 juàn 31《 zhí guān》 13） yòng shè huì fā zhǎn jìn bù de shì shí pī bó lì shǐ dàotuì de guān diǎn。 tā hái dú jù huì yǎn dì cóng dāng shí shǎo shù mín zú de shè huì zhuàng kuàng zhōng， tuī lùn gǔ dài xiān mín de shè huì lì shǐ zhuàng kuàng， zhǐ chū“ gǔ zhī zhōng huá， duō lèi jīn zhī yí dí”（《 tōng diǎn》 juàn 85《 lǐ》 45）， cún zài zhe rén xùn、 cháo jū xué chù、 rú máo yǐn xuè， tóng xìng hūn qǔ děng lòu xí。 dāng shí de zhōng huá yǔ shǎo shù mín zú luò hòu zhuàng kuàng de duì bǐ， zhèng shēng dòng fǎn yìng liǎo zhōng huá wén míng cóng luò hòu zǒu xiàng jìn bù de lì chéng。 zhè gè lùn zhèng yǐ yòu yī dìng de kē xué yīn sù， zài gǔ dài kě wèi shí pò jīng tiān zhī lùn。
shè huì fā zhǎn jìn bù de guān niàn bì rán dǎo zhì tā yīn shí biàn gé de sī xiǎng。 tā qiáng diào“ suí shí lì zhì， yù bì zé biàn”（《 xīn táng shū · dù yòu chuán》）。 yào shǐ dāng shì de zhèng cè cuò shī， shì yìng lì shǐ biàn huà qíng kuàng， gēn shàng shè huì fā zhǎn de bù fá， fú hé xiàn shí de xū yào。 duì yú lì shǐ shàng de shāng yàng biàn fǎ、 fèi fēng jiàn lì dū xiàn， yǐ zhì dāng shí de liǎng shuì fǎ děng gǎi zhì cuò shī， tādōu biǎo shì liǎo zàn shǎng de tài dù。
dù yòu zhòng rén shì 'ér fēi tiān mìng。 zài duì lì shǐ shì jiàn fā zhǎn yuán wěi hé zhèng zhì、 jīng jì zhì dù yīn gé biàn huà de fēn xī zhōng， tādōu bǎ rén men de lì shǐ huó dòng hé lì shǐ shí shì de cù chéng fàng zài zhòng yào dì wèi， ér hěn shǎo kǎo lǜ tiān mìng de zuò yòng。 duì yú yīn yáng zāi yì xué shuō， tā jī běn chí fǒu dìng tài dù。 zài xù shù lì dài zhàn lì shí， tā cháng cháng xuǎn qǔ yī xiē bù xìn jí xiōng yù zhào zhī shuō 'ér huò qǔ shèng lì de shí lì， lái biǎo míng tā duì cǐ de kàn fǎ。 duì yú liú xíng yǐ jiǔ de xīngxiù fēn yě shuō， tā gēn jù shǐ jí jìzǎi， jìn xíng liǎo yòu lǐ yòu jù de pī bó。 tā zài《 tōng diǎn》 zhōng shān diào liǎo jìzhuàn tǐ shǐ shū zhì bù fēn de wǔháng、 fú ruì děng nèi róng， shǐ《 tōng diǎn》 biǎo xiàn chū gèng qiáng de lǐ xìng sè cǎi。
dù yòu hái zài shū zhōng chǎn shù liǎo tā de rén cái sī xiǎng、 lì zhì sī xiǎng、 fǎ zhì sī xiǎng、 jūn shì sī xiǎng、 mín zú sī xiǎng děng， qí zhōng bāo hán zhe bù shǎo jié chū de jiàn jiě， duì yú shè huì jiàn shè shì hěn yòu bǔ yì de。
《 tōng diǎn》 lǐ de bù fēn zhàn qù liǎo guò duō piān fú， gěi rén yǐ quán jú shī héng zhī gǎn， bīng xíng bù fēn méi yòu jìzǎi jūn shì zhì dù de fā zhǎn biàn huà， zhè shì《 tōng diǎn》 de liǎng gè bù zú。
shū chéng yú zhēn yuán shí qī nián（ 801）。 tōng jì lì dài diǎn zhāng zhì dù jiàn zhì yán gé shǐ， shǐ yú chuán shuō zhōng táng tiān bǎo mò， jiān jí sù zōng、 dài zōng、 dé zōng sān cháo。 fēn wéi shí huò、 xuǎn jǔ、 zhí guān、 lǐ、 lè、 bīng、 xíng、 zhōu jùn、 biān fáng jiǔ diǎn， gè guān zǒng lùn， xià xì zǐ mù， fán yòu yī qiān wǔ bǎi bā shí sì tiáo， zhèng wén yuē yī bǎi qī shí wàn zì， zhù wén yuē 'èr shí wàn zì。 qǔ cái bó zōng gǔ jīn， guǎng cǎi qún jīng、 zhū shǐ、 dì zhì， hàn wèi liù cháo wén jí、 zòu shū， táng guó shǐ、 shí lù、 dàng 'àn、 zhào gào wén shū、 zhèng lìng fǎ guī、 dà shì jì、《 dà táng kāi yuán lǐ》 jí sī jiā zhù shù děng， jiē 'àn shí jiān shùn xù fēn lèi zuǎn cì。 gè diǎn yú lì dài zhì dù duō jiū qí yuán běn， míng qí shǐ mò， bìng yǐn qián rén yì lùn， cān yǐ jǐ jiàn， jiàn qí dé shī， qí zhōng yǐ shí huò、 zhí guān、 biān fáng gè diǎn jiào wéi jīng dào。 wéi zhōng guó diǎn zhì wén huà zhuān shǐ de shǒu chuàng zhī zuò， duì hòu shì shǐ shū biān zuǎn yǐng xiǎng shèn jù。 nèi róng lüè gǔ xiáng jīn， táng dài bù fēn yuē jū quán shū de sì fēn zhī yī， duō shǔ yuán shǐ shù jù， qí jià zhí bù zài《 táng liù diǎn》、《 táng huì yào》 děng shū zhī xià。 wéi jì shì 'ǒu yòu yí lòu， bīng diǎn xù bīng fǎ 'ér bù zài bīng zhì， lǐ diǎn yī mén jìng quán shū zhī bàn， yú tǐ lì shū wèi yǔn dāng。 yì yǐ cuàn rù xiàn zōng cháo shù shì。 shū yuē chū kān yú běi sòng。
zhōng guó dì yī bù diǎn zhāng zhì dù de bǎi kē quán shū。 zuò zhě dù yòu céng rèn táng cháo jié dù shǐ hé zǎi xiāng děng zhí， duì zhōng yāng jí dì fāng zhì dù jí wéi shú xī， tā cǎi lù lì dài diǎn jí， sù xún zhì dù de yīn gé biàn qiān， xī wàng wéi zài táng dì guó xiě xià yī fú zhēn yú lǐ xiǎng de zhèng zhì lán tú。《 tōng diǎn》 jiù shì yī bù gǔ dài yǔ xiàn dài de duì huà， lǐ xiǎng yǔ shí jì de jié hé。
《 tōng diǎn》
《 tōng diǎn》 shì wǒ guó dì yī bù， yě shì chéng jiù zuì gāo de yī bù diǎn zhāng zhì dù zhuān shǐ。 tā de zuò zhě dù yòu， zì jūn qīng ． táng jīng zhào wàn nián（ jīn shǎn xī xī 'ān） rén， shēng yú táng xuán zōng kāi yuán 'èr shí sān nián（ 735 nián）， bìng shì yú táng xiàn zōng yuán hé qī nián（ 812 nián）。 dù yòu chū shēn yú jù yòu yōu jiǔ lì shǐ hé xiǎn hè dì wèi de míng mén dà zú。 tā 20 suì zuǒ yòu bù rù shì tú， 40 suì yǐ hòu rèn zhōng yāng gāo jí guān yuán hé lǐng nán、 huái nán děng dì de zhǎngguān， jìn 70 suì shí rèn zǎixiàng， 78 suì yīn bìng tuì xiū， bù jiǔ qù shì。 dù yòu yòu hěn gāo de wén huà xiū yǎng， yòu yòu fēng fù de zhèng zhì jīng yàn。 tā yǐ shǐ xué jiā de yǎn guāng chǔlǐ xiàn shí de zhèng zhì jīng jì wèn tí， yòu yǐ zhèng zhì jiā de jiàn shí zhuàn xiě lì shǐ zhù zuò， zhè shǐ tā zài liǎng fāng miàn dū qǔ dé liǎo chéng gōng。
《 tōng diǎn》 kāi shǐ xiě zuò yú táng dài zōng dà lì yuán nián（ 766 nián） zuǒ yòu， dé zōng zhēn yuán shí qī nián（ 801 nián） wán chéng yú huái nán jié dù shǐ rèn shàng， quán shū de xiū zhuàn yòng liǎo zhěng zhěng 35 nián de shí jiān。 dù yòu duì wén xué de shè huì gōng yòng， yòu hěn shēn kè de rèn shí， tā xiě zuò《 tōng diǎn》 shì wéi liǎo“ zhēng zhū rén shì， jiāng shī yòu zhèng ”。（《 tōng diǎn · zì xù》） tā yào tōng guò duì lì shǐ shàng zhèng zhì、 jīng jì zhì dù fāng miàn de kǎo chá， lái wéi dāng shí de zhèng zhì jīng jì huó dòng tí gòngzhí jiē yòu yì de zhǐ dǎo。 zhè gè zhù shù zhǐ qù， jué dìng liǎo《 tōng diǎn》 jī běn jià zhí。
《 tōng diǎn》 quán shū 200 juàn， fēn wéi shí huò、 xuǎn jǔ、 zhí guān、 lǐ、 lè、 bīng、 xíng、 zhōu jùn、 biān fáng děng bā mén。 tā de jié gòu jù yòu yán mì de nèi zài luó ji lián xì。 dù yòu zài《 tōng diǎn · zì xù》 lǐ duì cǐ zuò liǎo míng bái de shuō míng：“ fū lǐ dào zhī xiān， zài hū xíng jiào huà， jiào huà zhī běn， zài hū zú yī shí。 …… fū xíng jiào huà zài hū shè zhí guān。 shè zhí guān zài hū shěn guān cái。 shěn guān cái zài hū jīng xuǎn jǔ。 zhì lǐ yǐ duān qí sú， lì lè yǐ hé qí xīn， cǐ jiē xiān zhé wáng zhì zhì zhī dà fāng yě。 gù zhí guān shè rán hòu xīng lǐyuè yān． jiào huà huī rán hòu yòng xíng fá yān， liè zhōu jùn bǐ fēn lǐng yān， zhì biān fáng 'è róng dí yān。 shì yǐ shí huò wéi zhī shǒu， xuǎn jǔ cì zhī， zhí guān yòu cì zhī， lǐ yòu cì zhī， lè yòu cì zhī， xíng yòu cì zhī． zhōu jùn yòu cì zhī， biān fáng mò zhī。” zhè gè luó ji gòu chéng， tǐ xiàn liǎo dù yòu duì fēng jiàn zhì dù de quán pán lǐ jiě。 zài měi yī mén mù zhī zhōng， dù yòu yòu xì fēn zǐ mù， měi shì yǐ lèi xiāng cóng。 tā xù shù gè zhǒng zhì dù jí shǐ shì， dà tǐ 'àn zhào nián dài shùn xù， yuán yuán běn běn xiáng xì jiè shào。 zài yòu guān shì mù zhī xià hái yǐn lù qián rén de yòu guān píng lùn， huò xiě xià zì jǐ duì cǐ de kàn fǎ。 píng shù jié hé de xiě zuò fāng fǎ， tí gāo liǎo《 tōng diǎn》 de xué shù yǔ jīng shì zhì yòng jià zhí。 cóng zǒng tǐ kàn， quán shū biān pái dé zhěng qí yòu xù， tiáo lǐ jǐng rán， méi mù qīng chǔ， hěn biàn yú dú zhě yuè dú、 chá kǎo。
《 tōng diǎn》 zài lì shǐ biān zuǎn xué shǐ shàng zhàn yòu zhòng yào dì wèi。 tā shì diǎn zhāng zhì dù zhuān shǐ de kāi chuàng zhī zuò。 dù yòu yǐ qián de diǎn zhāng zhì dù shǐ， jī běn jí zhōng yú jìzhuàn tǐ shǐ shū zhōng de shū zhì bù fēn。 zài shǐ shí róng liàng hé zhuàn shù tǐ lì shàng dū yòu zhū duō de xiàn zhì， wú lì chéng dān wán zhěng jì shù shè huì zhèng zhì jīng jì zhì dù fā zhǎn biàn huà lì shǐ de rèn wù， luò hòu yú shè huì de kè guān xū yào。《 tōng diǎn》 bǎ zhè yī tǐ cái dú lì chū lái， wéi zhè yī tǐ cái de chéng shú、 fā zhǎn， kāipì liǎo guǎng kuò de tiān dì。 cóng cǐ yǐ hòu diǎn zhì shǐ chéng wéi chuán tǒng shǐ xué de yī gè zhòng yào mén lèi， chū xiàn liǎo yī xì liè diǎn zhāng zhì dù shǐ de zhuān shū， fēng fù liǎo chuán tǒng shǐ xué de biǎo xiàn néng lì， yě cù jìn liǎo shǐ xué fú wù yú shè huì zhè yī yōu liáng chuán tǒng de fā zhǎn。
《 tōng diǎn》 suǒ jì shàng qǐ yuǎn gǔ shí qī， xià zhì táng dài tiān bǎo mò nián， táng sù zōng、 dài zōng yǐ hòu de shǐ shí duō yǐ jiā zhù de xíng shì bǔ rù。 tā jī běn bāo luó liǎo fēng jiàn shè huì zhèng zhì、 jīng jì zhì dù de zhù yào fāng miàn。 tā de《 shí huò diǎn》 12 juàn， xù shù lì dài de tǔ dì、 cái zhèng zhì dù。 duì lì dài tǔ dì xíng tài de biàn qiān， zū shuì de qīng zhòng， hù kǒu de shèng shuāi， huò bì de biàn gé， yán tiě de guǎn lǐ， zá shuì de xīng qǐ děng děng qíng kuàng dū zuò liǎo xiáng jìn de kǎo chá。《 zhí guān diǎn》 22 juàn， xù shù lì dài guān zhì de yán gé biàn huà。 bǎ cóng zhōng yāng dào dì fāng， cóng wén guān dào wǔ guān， cóng yuán 'é dào guān jiē de qíng kuàng， yědōu xù shù dé qīng qīng chǔ chǔ。《 bīng xíng diǎn》 23 juàn， xù shù bīng lüè、 bīng fǎ hé lì dài de xíng fǎ zhì dù。 tā bǎ táng yǐ qián suǒ yòu zhàn zhēng de shèng fù jīng yàn， bīng fǎ shàng de yuán lǐ yuán zé， tǒng yī guī nà qǐ lái， gè biāo yǐ shìdàng de tí mù， chéng liǎo yī bù yòu xì tǒng de jūn shì lǐ lùn zhù zuò。《 biān fáng diǎn》 16 juàn， xù shù lì dài de biān fáng yǔ sì jìng gè zú zhèng quán de qíng kuàng， jiāo dài liǎo fēng fù de mín zú dì qū lì shǐ fā zhǎn biàn huà qíng kuàng， wèimín zú shǐ hé guó fáng shǐ yán jiū tí gōng liǎo hěn dà fāng biàn。《 tōng diǎn》 zhōng《 lǐ diǎn》 yòu 100 juàn， zhàn liǎo quán shū juàn shù de yī bàn。 tā xiáng jì liǎo gǔ dài lǐ zhì qíng kuàng，
cái liào shì xiāng dāng fēng fù de。 zài fēng jiàn zhèng quán jiàn shè zhōng， lǐ shì guān jiàn huán jié zhī yī， dù yòu duì cǐ biǎo xiàn chū jí dà de xīng qù， zhè yǔ tā de shēn fèn dì wèi hé tā duì fēng jiàn zhì dù de lǐ jiě， yòu zhe zhí jiē de guān xì。《 tōng diǎn》 wéi rén men yán jiū、 liǎo jiě diǎn zhāng zhì dù， tí gōng liǎo xì tǒng de zhī shí hé cái liào， wéi fēng jiàn zhèng quán jiàn shè tí gōng liǎo yī bù xiáng shí kě kào de cān kǎo shū。
dù yòu zài shū zhōng chú tí gōng liǎo xiáng jìn、 xì tǒng de diǎn zhāng zhì dù shǐ liào wài， hái biǎo shù liǎo zì jǐ duì fēng jiàn zhèng zhì、 jīng jì de yī xì liè kàn fǎ， chǎn fā liǎo tā jìn bù de lì shǐ sī xiǎng。
tā rèn wéi shè huì jīng jì shì zhì luàn 'ān wēi de xiān jué tiáo jiàn yǔ guān jiàn yīn sù， zhì lǐ guó jiā de guān jiàn shì jìn xíng jiào huà， ér jiào huà de qián tí shì fēng yī zú shí， bù néng mǎn zú bǎi xìng jī běn de shēng cún xū yào， ān dìng shè huì de yī qiē huán jié dū xíng tóng xū shè。 tā duì jīng jì zhòng yào xìng de qiáng diào， duì yú gǔ dài sī xiǎng guān niàn de fā zhǎn jìn bù yòu yī dìng yǐng xiǎng。 tā zài shū zhōng bǎ shí huò fàng zài gè lèi wèn tí de shǒu wèi， zài shǐ shū zhōng yě shì méi yòu xiān lì de。 dù yòu zài cháng qī lǐ lùn shí jiàn zhōng tǐ huì dào liáng shí、 tǔ dì hé rén shì zhì lǐ guó jiā de guān jiàn。 yòu liǎo liáng shí jiù shǐ guó jiā yòng dù chōng zú， jìn dì lì jiù shǐ rén bù chóu yī shí， rén hù qīng chǔ jiù shǐ fù yì jūn yún。 zhè sān yàng shì qíng zuò hǎo liǎo zì rán huì shǐ mín fù guó qiáng。 zài jīng jì zhèng cè shàng， tā tí chū yào chǔlǐ hǎo guó zú yǔ jiā zú de guān xì， tā zhǐ chū jiā zú shì guó zú de jī chǔ， jiā zú cái néng shǐ shè huì 'ān dìng， guó jiā fù qiáng。 tā hái gēn jù dāng shí de shè huì jīng jì zhuàng kuàng， tí chū“ bó liǎn” hé“ jié yòng”， yǐ jiǎn qīng bǎi xìng fù dān， bǎo zhèng guó jiā jīng jì jī qì zhèng cháng yùn zhuǎn。 zhè xiē zhù zhāng dōushì hěn qièshí jì de。
dù yòu zài《 tōng diǎn》 zhōng chǎn shù liǎo lì shǐ fā zhǎn biàn huà de guān diǎn。 tā fǎn duì shì gǔ fēi jīn zhī lùn， zhǐ chū“ hàn、 suí、 dà táng， hǎi nèi tǒng yī， rén hù zī zhí， sān dài mò chuán。”（《 tōng diǎn》 juàn 31《 zhí guān》 13） yòng shè huì fā zhǎn jìn bù de shì shí pī bó lì shǐ dàotuì de guān diǎn。 tā hái dú jù huì yǎn dì cóng dāng shí shǎo shù mín zú de shè huì zhuàng kuàng zhōng， tuī lùn gǔ dài xiān mín de shè huì lì shǐ zhuàng kuàng， zhǐ chū“ gǔ zhī zhōng huá， duō lèi jīn zhī yí dí”（《 tōng diǎn》 juàn 85《 lǐ》 45）， cún zài zhe rén xùn、 cháo jū xué chù、 rú máo yǐn xuè， tóng xìng hūn qǔ děng lòu xí。 dāng shí de zhōng huá yǔ shǎo shù mín zú luò hòu zhuàng kuàng de duì bǐ， zhèng shēng dòng fǎn yìng liǎo zhōng huá wén míng cóng luò hòu zǒu xiàng jìn bù de lì chéng。 zhè gè lùn zhèng yǐ yòu yī dìng de kē xué yīn sù， zài gǔ dài kě wèi shí pò jīng tiān zhī lùn。
shè huì fā zhǎn jìn bù de guān niàn bì rán dǎo zhì tā yīn shí biàn gé de sī xiǎng。 tā qiáng diào“ suí shí lì zhì， yù bì zé biàn”（《 xīn táng shū · dù yòu chuán》）。 yào shǐ dāng shì de zhèng cè cuò shī， shì yìng lì shǐ biàn huà qíng kuàng， gēn shàng shè huì fā zhǎn de bù fá， fú hé xiàn shí de xū yào。 duì yú lì shǐ shàng de shāng yàng biàn fǎ、 fèi fēng jiàn lì dū xiàn， yǐ zhì dāng shí de liǎng shuì fǎ děng gǎi zhì cuò shī， tādōu biǎo shì liǎo zàn shǎng de tài dù。
dù yòu zhòng rén shì 'ér fēi tiān mìng。 zài duì lì shǐ shì jiàn fā zhǎn yuán wěi hé zhèng zhì、 jīng jì zhì dù yīn gé biàn huà de fēn xī zhōng， tādōu bǎ rén men de lì shǐ huó dòng hé lì shǐ shí shì de cù chéng fàng zài zhòng yào dì wèi， ér hěn shǎo kǎo lǜ tiān mìng de zuò yòng。 duì yú yīn yáng zāi yì xué shuō， tā jī běn chí fǒu dìng tài dù。 zài xù shù lì dài zhàn lì shí， tā cháng cháng xuǎn qǔ yī xiē bù xìn jí xiōng yù zhào zhī shuō 'ér huò qǔ shèng lì de shí lì， lái biǎo míng tā duì cǐ de kàn fǎ。 duì yú liú xíng yǐ jiǔ de xīngxiù fēn yě shuō， tā gēn jù shǐ jí jìzǎi， jìn xíng liǎo yòu lǐ yòu jù de pī bó。 tā zài《 tōng diǎn》 zhōng shān diào liǎo jìzhuàn tǐ shǐ shū zhì bù fēn de wǔháng、 fú ruì děng nèi róng， shǐ《 tōng diǎn》 biǎo xiàn chū gèng qiáng de lǐ xìng sè cǎi。
dù yòu hái zài shū zhōng chǎn shù liǎo tā de rén cái sī xiǎng、 lì zhì sī xiǎng、 fǎ zhì sī xiǎng、 jūn shì sī xiǎng、 mín zú sī xiǎng děng， qí zhōng bāo hán zhe bù shǎo jié chū de jiàn jiě， duì yú shè huì jiàn shè shì hěn yòu bǔ yì de。
《 tōng diǎn》 lǐ de bù fēn zhàn qù liǎo guò duō piān fú， gěi rén yǐ quán jú shī héng zhī gǎn， bīng xíng bù fēn méi yòu jìzǎi jūn shì zhì dù de fā zhǎn biàn huà， zhè shì《 tōng diǎn》 de liǎng gè bù zú。
《 táng huì yào》 shì jì shù táng dài gè xiàng diǎn zhāng zhì dù yán gé biàn qiān de shǐ shū , shǐ chēng《 xīn biān táng huì yào》 , xiàn jiǎn chēng《 táng huì yào》， shì wǒ guó lì shǐ shàng dì yī bù《 huì yào》 zhuān zhù。 100 juàn， běi sòng wáng pǔ zhuàn。
wáng pǔ（ 922 ～ 982）， zì qí wù， bìng zhōu qí xiàn（ jīn shǔ shān xī） rén， hòu zhōu zǎixiàng， sòng chū bà xiāng， qiān guān zhì tài zǐ tài shī。 táng dé zōng shí， sū miǎn zhuàn chéng《 huì yào》 40 juàn， jì táng chū zhì dài zōng shí diǎn gù。 xuān zōng shí， cuī xuàn děng rén zhuàn《 xù huì yào》 40 juàn， jì dé zōng zhì wǔ zōng shí gù shì。 wáng pǔ cǎi zé táng xuān zōng yǐ hòu gù shì jiā yǐ xù bǔ， zhuàn chéng《 táng huì yào》， yú sòng tài zǔ jiàn lóng 'èr nián（ 961） zhēngyuè jìn chéng。《 táng huì yào》 gòng fēn 514 mù， lìng zài bù shǎo tiáo mù xià yòu zá lù， jiāng yǔ gāi tiáo yòu guān lián yòu bù biàn lìng lì tiáo mùdì shǐ shì liè rù。 shū zhōng suǒ jì shǐ shì yòu bù shǎo wéi liǎng《 táng shū》 hé《 tōng diǎn》 suǒ wú。 táng qǐ jū zhù、 shí lù yǐ wáng yì， bù fēn nèi róng duō kào cǐ shū bǎo cún。《 táng huì yào》 suǒ jì， yǐ xuān zōng qián de nèi róng jiào fēng fù， xuān zōng yǐ hòu yīn biān zhě wú suǒ yīn xún， jiā yǐ táng mò lì shǐ zī liào sàn yì， gù suǒ shù jiào wéi jiǎn lüè。《 táng huì yào》 zhì qīng dài jǐn cún chuán chāo běn， tuō wù pō duō。 jiā qìng nián jiān cái yǐ mù huó zì pái yìn bìng bǔ rù“ wǔ yīng diàn jù zhēn bǎn cóng shū”。 suǒ jù jiù chāo běn yuán quē juàn qī、 bā、 jiǔ、 shí gòng 4 juàn， hòu rén yǐ《 jiù táng shū》、《 cè fǔ yuán guī》、《 kāi yuán lǐ》 zhū shū zhōng yòu guān zī liào ji bǔ。 yuán mù juàn qī fēngshàn、 juàn bā jiāo yì， jīn juàn bā bǔ ji de yě shì fēngshàn， yǔ biāo mù bù xiāng yìng。
gāi shū kè běn zhì qīng chū yǐ shǔ hǎn jiàn , jǐn cháng shú qián shì xiě běn , yì fēi zú běn。 qián lóng nián jiān , sì kù guǎn sōu fǎng yí shū , wāng qǐ shū suǒ jìn chāo běn jiào qián shì xiě běn , juàn jiǔ 'èr bù cán quē , juàn jiǔ sān、 jiǔ sì liǎng juàn shǒu wěi wán jù , shōu rù“ wǔ yīng diàn jù zhēn bǎn cóng shū” , wéi qīng dài dì yī gè kè běn , chéng wéi tōng xíng běn。 tóng zhì nián jiān , jiāng sū shū jú fān kè , jiàokān pō jīng , gǎi zhèng liǎo qí zhōng yī xiē cuò chù , wéi qīng dài zuì hòu yī gè kè běn。 shāng wù yìn shū guǎn chū bǎn de“ guó xué cóng shū” běn , jí yǐ jù zhēn běn wéi dǐ běn。 1955 nián , zhōng huá shū jú yòu yòng shāng wù yìn shū guǎn zhǐ xíng chóngyìn chū bǎn。 1991 nián , shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè yǐ jiāng sū shū jú běn wéi dǐ běn , cān yǐ jù zhēn běn hé shàng hǎi tú shū guǎn cáng de sì gè chāo běn , jiàodiǎn chū bǎn , bìng fù lù《 yù hǎi》 zhōng de《 táng huì yào》 yì wén 36 tiáo , àn yuán mù biān cì。
wáng pǔ（ 922 ～ 982）， zì qí wù， bìng zhōu qí xiàn（ jīn shǔ shān xī） rén， hòu zhōu zǎixiàng， sòng chū bà xiāng， qiān guān zhì tài zǐ tài shī。 táng dé zōng shí， sū miǎn zhuàn chéng《 huì yào》 40 juàn， jì táng chū zhì dài zōng shí diǎn gù。 xuān zōng shí， cuī xuàn děng rén zhuàn《 xù huì yào》 40 juàn， jì dé zōng zhì wǔ zōng shí gù shì。 wáng pǔ cǎi zé táng xuān zōng yǐ hòu gù shì jiā yǐ xù bǔ， zhuàn chéng《 táng huì yào》， yú sòng tài zǔ jiàn lóng 'èr nián（ 961） zhēngyuè jìn chéng。《 táng huì yào》 gòng fēn 514 mù， lìng zài bù shǎo tiáo mù xià yòu zá lù， jiāng yǔ gāi tiáo yòu guān lián yòu bù biàn lìng lì tiáo mùdì shǐ shì liè rù。 shū zhōng suǒ jì shǐ shì yòu bù shǎo wéi liǎng《 táng shū》 hé《 tōng diǎn》 suǒ wú。 táng qǐ jū zhù、 shí lù yǐ wáng yì， bù fēn nèi róng duō kào cǐ shū bǎo cún。《 táng huì yào》 suǒ jì， yǐ xuān zōng qián de nèi róng jiào fēng fù， xuān zōng yǐ hòu yīn biān zhě wú suǒ yīn xún， jiā yǐ táng mò lì shǐ zī liào sàn yì， gù suǒ shù jiào wéi jiǎn lüè。《 táng huì yào》 zhì qīng dài jǐn cún chuán chāo běn， tuō wù pō duō。 jiā qìng nián jiān cái yǐ mù huó zì pái yìn bìng bǔ rù“ wǔ yīng diàn jù zhēn bǎn cóng shū”。 suǒ jù jiù chāo běn yuán quē juàn qī、 bā、 jiǔ、 shí gòng 4 juàn， hòu rén yǐ《 jiù táng shū》、《 cè fǔ yuán guī》、《 kāi yuán lǐ》 zhū shū zhōng yòu guān zī liào ji bǔ。 yuán mù juàn qī fēngshàn、 juàn bā jiāo yì， jīn juàn bā bǔ ji de yě shì fēngshàn， yǔ biāo mù bù xiāng yìng。
gāi shū kè běn zhì qīng chū yǐ shǔ hǎn jiàn , jǐn cháng shú qián shì xiě běn , yì fēi zú běn。 qián lóng nián jiān , sì kù guǎn sōu fǎng yí shū , wāng qǐ shū suǒ jìn chāo běn jiào qián shì xiě běn , juàn jiǔ 'èr bù cán quē , juàn jiǔ sān、 jiǔ sì liǎng juàn shǒu wěi wán jù , shōu rù“ wǔ yīng diàn jù zhēn bǎn cóng shū” , wéi qīng dài dì yī gè kè běn , chéng wéi tōng xíng běn。 tóng zhì nián jiān , jiāng sū shū jú fān kè , jiàokān pō jīng , gǎi zhèng liǎo qí zhōng yī xiē cuò chù , wéi qīng dài zuì hòu yī gè kè běn。 shāng wù yìn shū guǎn chū bǎn de“ guó xué cóng shū” běn , jí yǐ jù zhēn běn wéi dǐ běn。 1955 nián , zhōng huá shū jú yòu yòng shāng wù yìn shū guǎn zhǐ xíng chóngyìn chū bǎn。 1991 nián , shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè yǐ jiāng sū shū jú běn wéi dǐ běn , cān yǐ jù zhēn běn hé shàng hǎi tú shū guǎn cáng de sì gè chāo běn , jiàodiǎn chū bǎn , bìng fù lù《 yù hǎi》 zhōng de《 táng huì yào》 yì wén 36 tiáo , àn yuán mù biān cì。
chén děng jǐn 'àn：《 bǔ huáng kǎo》 yī juàn， guó cháo chén fāng shēng zhuàn。 fāng shēng zì shù liù， rén hé rén。 zhōng yuán zhī hài， chūn qiū lǚ jiàn yú cè shū。《 shī dà tián piān》：“ qù qí míng téng， jí qí máo zéi， wú hài wǒ tián zhì。 tián zǔ yòu shén， bǐng bì yán huǒ。” máo zhèng zhī shuō， yǐ yán huǒ wéi shèng yáng， wèi tián zǔ bù shòu cǐ hài， chí zhī fù yǔ yán huǒ， shǐ zì xiāo wáng。 bìng fēi shí huǒ， shì hàn shí shàng wèi xiáng chú huáng zhī zhì yě。 zhì táng yáo chóng zuòxiàng， qiǎn shǐ bǔ huáng， yǐn shī cǐ yǔ yǐ wéi zhèng。《 zhū zǐ běn yì》 yì cóng qí shuō。 yú shì， bǔ huáng zhī fǎ shǐ shāo shāo jiàn yú jì shù。 fāng shēng cǐ shū qǔ shǐ cè suǒ zài shì jì yì lùn huì wéi yī biān， shǒu bèi huáng shì yí shí tiáo， cì qián dài bǔ huáng fǎ， ér míng mò xú guāng qǐ zòu shū zuì wéi xiáng hé， zé quán lù qí wén。 fù yǐ chén lóng zhèng yǔ jí fāng shēng zì shí 'èr tiáo。 dà zhǐ zài xiān shì zé yù wéi xiāo mǐ， lín shí zé jié lì jiǎn chú 'ěr， zé chéng yú dì fāng yòu sī zhī shí xīn jīng lǐ。 tiáo fēn lǚ xī， pō wéi xiáng bèi。 suī juàn zhì liáo liáo， rán pō yòu bì yú shí yòng yě。
táng xuán zōng shí guān xiū， jiù tí táng xuán zōng zhuàn、 lǐ lín fǔ děng zhù， shí wéi zhāng shuō、 zhāng jiǔ líng děng rén biān zuǎn， chéng shū yú kāi yuán 'èr shí liù nián（ 738 nián）， shì xiàn cún zuì zǎo de yī bù huì diǎn， suǒ zài guān zhì yuán liú zì táng chū zhì kāi yuán zhǐ。 liù diǎn zhī míng chū zì zhōu lǐ， yuán zhǐ zhì diǎn、 jiào diǎn、 lǐ diǎn、 zhèng diǎn、 xíng diǎn、 shì diǎn， hòu shì shè liù bù jí běn yú cǐ。 gòng sān shí juàn ﹐ jìn sān shí wàn zì。 kāi yuán shí nián (722) táng xuán zōng lǐ lóng jī zhào qǐ jū shè rén lù jiān xiū《 liù diǎn》﹐ bìng qīn zì zhì dìng lǐ ﹑ jiào﹑ lǐ﹑ zhèng﹑ xíng﹑ shì liù tiáo wéi biān xiě gāng mù﹐ yóu lì zhèng shū yuàn ( hòu gēngmíng jí xián yuàn ) zǒng qí shì。 zài zhōng shū lìng zhāng shuō﹑ xiāo sōng﹑ zhāng jiǔ líng děng rén de xiān hòu zhù chí xià﹐ xú jiān﹑ wéi shù﹑ liú zhèng lán﹑ lú shàn jīng děng shí yú rén cānyù xiū zhuàn。 kāi yuán 'èr shí liù nián zhuàn chéng bìng zhù shì hòu﹐ yú cì nián yóu zǎixiàng lǐ lín fǔ zòu chéng huáng dì。 suǒ yǐ﹐ shū tí wéi táng xuán zōng yù zhuàn﹐ lǐ lín fǔ fèng chì zhù。
《 táng liù diǎn》 shǐ zhuàn shí﹐ zhǔn bèi fǎng zhào zhōu lǐ liù guān 'ān pái tǐ lì﹐ dàn shí jì shàng shì yǐ táng dài zhū sī jí gè jí guān zuǒ wéi gāng mù。 shǒu juàn wéi sān shī﹑ sān gōng﹑ shàng shū dū shěng ﹔ yǐ xià yǐ cì fēn juàn xù shù lì﹑ hù﹑ lǐ﹑ bīng﹑ xíng﹑ gōng liù bù﹔ rán hòu xù mén xià﹑ zhōng shū﹑ mì shū﹑ diàn zhōng﹑ nèi shì děng wǔ shěng﹐ yǐ jí yù shǐ tái﹑ jiǔ sì﹑ wǔ jiān﹑ shí 'èr wèi hé dōng gōng guān shǔ﹔ mò juàn wéi dì fāng zhí guān﹐ fēn xù sān fǔ﹑ dū dū﹑ dū hù﹑ zhōu xiàn děng xíng zhèng zǔ zhì。
《 táng liù diǎn》 de zhèng wén jì xù táng cháo zhōng yāng﹑ dì fāng gè jí guān fǔ de zǔ zhì guī mó﹑ guān yuán biān zhì ( dìng yuán yǔ pǐn jí ) jí qí zhí quán fàn wéi。 yuē zhàn quán shū sān fēn zhī yī de zhù wén﹐ huò jì zhí guān yán gé﹐ huò zuò xì zé shuō míng﹐ huò fù lù yòu guān zhào chì wén shū。 zhèng wén suǒ xù zhū guān sī de zhí zhǎng﹐ duō zhí jiē qǔ zì dāng shí bān xíng de lìng﹑ shì﹐ jūn shǔ dì yī shǒu zī liào。 zhù wén suǒ xù zhí guān de yán gé﹐ duō qǔ zì xiān dài diǎn jí。 yóu yú zhè xiē lìng shì hé diǎn jí zhì jīn duō yòu wáng yì﹐ suǒ yǐ《 táng liù diǎn》 jù yòu jiào gāo de wén xiàn jià zhí﹐ yī xiàng wéi xué zhě suǒ zhòng shì。《 tōng diǎn》﹑《 jiù táng shū》﹑《 xīn táng shū》 de zuò zhě dū cǎi yòng《 táng liù diǎn》 de cái liào﹐ qí zhí guān bù fēn jī běn shàng shì yǐ jù《 táng liù diǎn》 zhuàn chéng de。
《 táng liù diǎn》 zuì zǎo de kè běn shì běi sòng yuán fēng sān nián (1080) běn﹐ yǐ yì。 jīn cún zuì gǔ kān běn wéi nán sòng shào xīng sì nián (1134) wēn zhōu kān kè cán běn﹐ jǐn cún juàn yī zhì juàn sān dì yī yè﹐ juàn sān﹑ juàn qī zhì juàn shí wǔ﹑ juàn 'èr shí bā zhì juàn sān shí﹐ gòng jì shí wǔ juàn ( nèi yòu quē yè )﹐ fēn cáng yú běi jīng tú shū guǎn﹑ nán jīng bó wù yuàn﹑ běi jīng dà xué tú shū guǎn﹐ xiàn yòu zhōng huá shū jú yǐng yìn běn。 míng dài yòu zhèng dé shí nián (1515) hé jiā jìng 'èr shí sān nián (1544) liǎng zhǒng kè běn。 qīng dài yòu jiā qìng wǔ nián (1800) sǎo yè shān fáng běn hé guāng xù 'èr shí yī nián (1895) guǎng yǎ shū jú běn。《 táng liù diǎn》 zài guó wài liú chuán shèn zǎo﹐ yuē zài 9 shì jì mò chéng shū de《 rì běn jiàn zài shū mù》﹐ jí zhù lù yòu《 táng liù diǎn》 yī shū。 rì běn xiàn cún gǔ kè běn yòu xiǎng bǎo jiǔ nián (1724) jìn wèi jiā xī kè běn hé tiān bǎo qī nián (1836) guān kè běn﹐ yǐ jìn wèi běn jiào hǎo。 1973 nián﹐ rì běn guǎng chí xué yuán shì yè bù yǐng yìn《 dà táng liù diǎn》﹐ xì yǐ jìn wèi běn wéi dǐ běn﹐ xī shōu liǎo yù jǐng shì bó《 nán sòng běn dà táng liù diǎn jiàokān jì》 de jiàokān chéng guǒ﹐ chéng wéi rì kān《 táng liù diǎn》 de zuì jiā bǎn běn。
táng liù diǎn xiáng mù
sān shī： tài shī、 tài fù、 tài bǎo。
sān gōng： tài wèi、 sī tú、 sī kōng。
liù bù： lì bù、 hù bù、 lǐ bù、 bīng bù、 xíng bù、 gōng bù。
liù shěng： shàng shū shěng、 mén xià shěng、 zhōng shū shěng、 mì shū shěng、 diàn zhōng shěng、 nèi shì shěng。
yī tái： yù shǐ tái。
jiǔ sì： tài cháng sì、 guāng lù sì、 wèi wèi sì、 zōng zhèng sì、 tài pú sì、 dà lǐ sì、 hóng lú sì、 sī nóng sì、 dà fǔ sì。
wǔ jiān： guó zǐ jiān、 shàofǔ jiān、 jūn qì jiān、 jiāng zuò jiān、 bǎi gōng jiān、 jiù gǔ jiān、 kù gǔ jiān、 tài yīn jiān、 yī yáng jiān、 dū shuǐ jiān。
shí 'èr wèi： zuǒ yòu wèi、 zuǒ yòu xiāo wèi、 zuǒ yòu wǔ wèi、 zuǒ yòu wēi wèi、 zuǒ yòu lǐng jūn wèi、 zuǒ yòu jīn wú wèi、 zuǒ yòu jiān mén wèi、 zuǒ yòu qiān niú wèi、 zuǒ yòu yǔ lín jūn， zhū wèi zhé chōng dū wèi fǔ。
dōng gōng guān shǔ： tài zǐ sān shī、 tài zǐ sān shǎo、 tài zǐ zhān shì fǔ、 tài zǐ jiā lìng sì、 tài zǐ shuài gèng sì、 tài zǐ pú sì、 tài zǐ zuǒ yòu wèi shuài fǔ、 zuǒ yòu shuài fǔ qīn fǔ xūn fǔ yì fǔ、 tài zǐ zuǒ yòu sī yù shuài fǔ、 tài zǐ zuǒ yòu nèi shuài fǔ。
dì fāng zhí guān： qīn wáng fǔ、 qīn shì fǔ、 zhàng nèi fǔ、 qīn wáng guó、 gōng zhù yì sī、 sān fǔ dū hù zhōu xiàn guān lì。
《 táng liù diǎn》 shǐ zhuàn shí﹐ zhǔn bèi fǎng zhào zhōu lǐ liù guān 'ān pái tǐ lì﹐ dàn shí jì shàng shì yǐ táng dài zhū sī jí gè jí guān zuǒ wéi gāng mù。 shǒu juàn wéi sān shī﹑ sān gōng﹑ shàng shū dū shěng ﹔ yǐ xià yǐ cì fēn juàn xù shù lì﹑ hù﹑ lǐ﹑ bīng﹑ xíng﹑ gōng liù bù﹔ rán hòu xù mén xià﹑ zhōng shū﹑ mì shū﹑ diàn zhōng﹑ nèi shì děng wǔ shěng﹐ yǐ jí yù shǐ tái﹑ jiǔ sì﹑ wǔ jiān﹑ shí 'èr wèi hé dōng gōng guān shǔ﹔ mò juàn wéi dì fāng zhí guān﹐ fēn xù sān fǔ﹑ dū dū﹑ dū hù﹑ zhōu xiàn děng xíng zhèng zǔ zhì。
《 táng liù diǎn》 de zhèng wén jì xù táng cháo zhōng yāng﹑ dì fāng gè jí guān fǔ de zǔ zhì guī mó﹑ guān yuán biān zhì ( dìng yuán yǔ pǐn jí ) jí qí zhí quán fàn wéi。 yuē zhàn quán shū sān fēn zhī yī de zhù wén﹐ huò jì zhí guān yán gé﹐ huò zuò xì zé shuō míng﹐ huò fù lù yòu guān zhào chì wén shū。 zhèng wén suǒ xù zhū guān sī de zhí zhǎng﹐ duō zhí jiē qǔ zì dāng shí bān xíng de lìng﹑ shì﹐ jūn shǔ dì yī shǒu zī liào。 zhù wén suǒ xù zhí guān de yán gé﹐ duō qǔ zì xiān dài diǎn jí。 yóu yú zhè xiē lìng shì hé diǎn jí zhì jīn duō yòu wáng yì﹐ suǒ yǐ《 táng liù diǎn》 jù yòu jiào gāo de wén xiàn jià zhí﹐ yī xiàng wéi xué zhě suǒ zhòng shì。《 tōng diǎn》﹑《 jiù táng shū》﹑《 xīn táng shū》 de zuò zhě dū cǎi yòng《 táng liù diǎn》 de cái liào﹐ qí zhí guān bù fēn jī běn shàng shì yǐ jù《 táng liù diǎn》 zhuàn chéng de。
《 táng liù diǎn》 zuì zǎo de kè běn shì běi sòng yuán fēng sān nián (1080) běn﹐ yǐ yì。 jīn cún zuì gǔ kān běn wéi nán sòng shào xīng sì nián (1134) wēn zhōu kān kè cán běn﹐ jǐn cún juàn yī zhì juàn sān dì yī yè﹐ juàn sān﹑ juàn qī zhì juàn shí wǔ﹑ juàn 'èr shí bā zhì juàn sān shí﹐ gòng jì shí wǔ juàn ( nèi yòu quē yè )﹐ fēn cáng yú běi jīng tú shū guǎn﹑ nán jīng bó wù yuàn﹑ běi jīng dà xué tú shū guǎn﹐ xiàn yòu zhōng huá shū jú yǐng yìn běn。 míng dài yòu zhèng dé shí nián (1515) hé jiā jìng 'èr shí sān nián (1544) liǎng zhǒng kè běn。 qīng dài yòu jiā qìng wǔ nián (1800) sǎo yè shān fáng běn hé guāng xù 'èr shí yī nián (1895) guǎng yǎ shū jú běn。《 táng liù diǎn》 zài guó wài liú chuán shèn zǎo﹐ yuē zài 9 shì jì mò chéng shū de《 rì běn jiàn zài shū mù》﹐ jí zhù lù yòu《 táng liù diǎn》 yī shū。 rì běn xiàn cún gǔ kè běn yòu xiǎng bǎo jiǔ nián (1724) jìn wèi jiā xī kè běn hé tiān bǎo qī nián (1836) guān kè běn﹐ yǐ jìn wèi běn jiào hǎo。 1973 nián﹐ rì běn guǎng chí xué yuán shì yè bù yǐng yìn《 dà táng liù diǎn》﹐ xì yǐ jìn wèi běn wéi dǐ běn﹐ xī shōu liǎo yù jǐng shì bó《 nán sòng běn dà táng liù diǎn jiàokān jì》 de jiàokān chéng guǒ﹐ chéng wéi rì kān《 táng liù diǎn》 de zuì jiā bǎn běn。
táng liù diǎn xiáng mù
sān shī： tài shī、 tài fù、 tài bǎo。
sān gōng： tài wèi、 sī tú、 sī kōng。
liù bù： lì bù、 hù bù、 lǐ bù、 bīng bù、 xíng bù、 gōng bù。
liù shěng： shàng shū shěng、 mén xià shěng、 zhōng shū shěng、 mì shū shěng、 diàn zhōng shěng、 nèi shì shěng。
yī tái： yù shǐ tái。
jiǔ sì： tài cháng sì、 guāng lù sì、 wèi wèi sì、 zōng zhèng sì、 tài pú sì、 dà lǐ sì、 hóng lú sì、 sī nóng sì、 dà fǔ sì。
wǔ jiān： guó zǐ jiān、 shàofǔ jiān、 jūn qì jiān、 jiāng zuò jiān、 bǎi gōng jiān、 jiù gǔ jiān、 kù gǔ jiān、 tài yīn jiān、 yī yáng jiān、 dū shuǐ jiān。
shí 'èr wèi： zuǒ yòu wèi、 zuǒ yòu xiāo wèi、 zuǒ yòu wǔ wèi、 zuǒ yòu wēi wèi、 zuǒ yòu lǐng jūn wèi、 zuǒ yòu jīn wú wèi、 zuǒ yòu jiān mén wèi、 zuǒ yòu qiān niú wèi、 zuǒ yòu yǔ lín jūn， zhū wèi zhé chōng dū wèi fǔ。
dōng gōng guān shǔ： tài zǐ sān shī、 tài zǐ sān shǎo、 tài zǐ zhān shì fǔ、 tài zǐ jiā lìng sì、 tài zǐ shuài gèng sì、 tài zǐ pú sì、 tài zǐ zuǒ yòu wèi shuài fǔ、 zuǒ yòu shuài fǔ qīn fǔ xūn fǔ yì fǔ、 tài zǐ zuǒ yòu sī yù shuài fǔ、 tài zǐ zuǒ yòu nèi shuài fǔ。
dì fāng zhí guān： qīn wáng fǔ、 qīn shì fǔ、 zhàng nèi fǔ、 qīn wáng guó、 gōng zhù yì sī、 sān fǔ dū hù zhōu xiàn guān lì。
cáo zhèng shì míng cháo yī xiàng zhòng yào de jīng jì zhì dù， yīn wéi měi nián yào tōng guò dà yùn hé diào yùn shù bǎi wàn shí liáng shí dào běi jīng děng dì， yīn 'ér xiū zào cáo chuán chéng wéi míng cháo de jūn guó dà jì。 ér《 cáo chuán zhì》 shì jìzǎi míng dài cáo chuán de yī bù zhuān zhì， suǒ jìzǎi de chuán zhǐ yǐ qīng jiāng chuán chǎng wéi zhù， duì yú míng dài cáo chuán de xiū zào hé guǎn lǐ，《 cáo chuán zhì》 bǎo cún liǎo fēng fù xiáng shí de zī liào。 běn shū shì《 cáo chuán zhì》 shàng hǎi xuán lǎn jū shì ji míng jiā jìng jiá chén（ èr shí sān nián） xí shū biān cì、 zhū jiā xiāng de zēng xiū kān yǐng yìn běn。
《 hàn guān liù zhǒng》， shí juàn， qīng sūn xīng yǎn ji， shōu rù《 píng jīn guǎn cóng wéi》。 qí suǒ ji zhū shū qíng kuàng rú xià。
《 hàn guān》， yī juàn， zuò zhě jí chéng shū nián dài yì bù xiáng。《 suí zhì》 zuò wǔ juàn， sòng shí jǐn cún yī juàn， xuán jí wáng kuài。 jīn suǒ jiàn xiá wén wéi cún《 xù hàn shū ? bǎi guān zhì》 zhù zhōng， nèi róng cè zhòng yú gōng qīng yuán lì de rén shù hé pǐn zhì， jǐng fù jì zhū jùn jùn zhì jù jīng shī de lǐ chéng shù。
《 hàn guān jiě gǔ》， yī juàn。 yuán míng《 xiǎo xué hàn guān piān》， jì sān piān， jiàn wǔ nián jiān xīn jí lìng wáng lóng zhuàn。 qí shū yǐ tóng méng shū zhī xíng shì chū xiàn，“ lüè dào gōng qīng nèi wài zhī zhí， bàng jí sì yí， bó wù tiáo chàng， duō suǒ fā míng”， duì dāng shí shè huì de yǐng xiǎng bǐ jiào guǎng fàn。 dōng hàn zhōng hòu qī zhòng chén hú guǎng shēn 'ān guān zhì yí shì， yòu“ wàn shì bù lǐ wèn bó shǐ” zhī yù。 tā kàn zhōng《 xiǎo xué hàn guān piān》， bìng qīn zì lì qí zuò zhù。 hú zhù bǔ zhèng《 hàn guān piān》 suī chēng jīng yào， nán yán qí xiáng zhī bì， gù shū míng suí zhī yì wéi jīn míng。 zhè yě shì wèishénme yuán wén jiào shǎo bǎo cún， ér hú zhù chuán shì jiào duō de yuán yīn。
《 hàn jiù yí》， èr juàn，《 bǔ yí》 èr juàn。 yuán shū sì juàn， dōng hàn yì láng wèi hóng zhuàn。 cǐ shū bù jǐn yán jí guān zhì， ér qiě dà liàng shè jí lǐ zhì， rú jí tián、 zōng miào、 chūn sāng、 zhòu、 jì tiān děng lǐ yí。 suǒ yǐ suí táng shǐ zhì duō jiāng qí liè rù yí zhù lèi。 yòu yīn qí suǒ zài guān zhì jiào xiáng bèi， gù zì《 zhí zhāi shū lù jiě tí》 shǐ， chēng qí shū wéi《 hàn guān jiù yí》， qīng sì kù guǎn chén ji běn yì jù yǐ wéi mù。 cǐ shū shì《 hàn guān liù zhǒng》 zhōng yòu jiào gāo shǐ liào jià zhí de yī zhǒng。
《 hàn guān yí》， èr juàn。 yuán wéi shí juàn， dōng hàn jūn móu xiào wèi yìng dòng zhuàn。 shí xiàn dì qiān dū yú xǔ， jiù zhāng yān miè， shū jì hǎn cún， yìng zhù yú shì zhuì jí jiù wén， ér zuò cǐ shū。 hàn guān zhū shū zhōng， cǐ zuò zuì wéi xì tǒng， yì wén shǐ liào jià zhí yì zuì gāo。 qí shū zài shǐ zhù hé lèi shū zhōng huò chēng《 hàn guān lǔ bù tú》， huò chēng《 hàn guān míng zhì》， yòu zuò《 zhuàng rén jì》， yí jiē wéi qí shū zhī piān míng。
《 hàn guān diǎn zhí yí shì xuǎn yòng》， yī juàn。 jiǎn chēng《 hàn guān diǎn zhí》， huò《 hàn guān diǎn yí》。 yuán wéi 'èr juàn， dōng hàn wèi wèi cài zhì zhuàn。 zá jì guān zhì jí shàng shū yè jiàn yí shì。
《 hàn yí》， yī juàn， wú dà shǐ lìng dīng shǒu zhuàn。 yīn《 xīn táng zhì》 chēng qí zuò《 hàn guān yí shì xuǎn yòng》， suǒ yǐ yòu rén yǐ wéi yǔ cài zhì zhī zuò běn wéi yī shū， dàn jù《 xù hàn zhì ? bǎi guān zhì》 suǒ yǐn， dāng zì wéi yī shū， jǐn jiào tā shū jiǎn lüè， liú chuán bù guǎng， xiǎnwéirénzhī。
zhè liù shū shì hàn dài guān zhì yí shì zuì yuán shǐ、 zuì fēng fù de xì tǒng jì shù， kě bǔ《 hàn shū ? bǎi guān gōng qīng biǎo》 hé《 xù hàn shū ? bǎi guān zhì》 de bù zú， yìng yú yǐ zú gòu zhòng shì。
chú sūn ji wài， yuán táo zōng yí céng ji yìng shào《 hàn guān yí》 yī juàn， jǐn shí liù tiáo， qiě wú chū chù。 qīng sì kù guǎn chén ji wèi hóng《 hàn guān jiù yí》 jí《 bǔ yí》 gòng sì juàn。 ji běn tǐ lì jiào wéi yán jǐn， ji wén yě jiào fēng fù。 rán qí jù《 yǒng lè dà diǎn》 suǒ ji 'èr juàn， yǔ shǐ zhù jí qí tā lèi shū cān xiào kǎo dìng， wèi miǎn bù zú。 ér《 bǔ yí》 bù fēn cǎo shuài shōu bīng， tuō lòu jiào duō。 yòu qīng wáng rén jùn ji《 hàn jiù yí》、《 hàn guān yí》 gè yī tiáo。 ér huáng ? zhī《 huáng shì yì shū kǎo》 zé quán qǔ sūn ji， wéi zēng 'àn yǔ yī jù， tā wú suǒ fā míng， kān kè shū lüè， fù zēng wài 'é， zuì bù zú qǔ。 xiāng bǐ zhī xià， sūn ji yōu diǎn yòu sì： yī wéi ji shū quán， èr wéi ji wén duō， sān rì chū chù xiáng， sì nǎi kǎo biàn jiào wéi shěn shèn。 ér lòu yǐn、 wù yǐn， yì lǚ yòu fā shēng， yòng zhī bù kě bù shèn。
mù lù：
hàn guān liù zhǒng
〔 qīng 〕 sūn xīng yǎn děng ji， zhōu tiān yóu diǎn xiào， běi jīng zhōng huá shū jú， 1990 dì yī bǎn
hàn guān yī juàn yì míng zhuàn qīng sūn xīng yǎn ji
hàn guān jiě gǔ yī juàn hàn wáng lóng zhuàn hú guǎng zhù qīng sūn xīng yǎn ji
sūn xīng yǎn xù lù
hàn guān jiù yí 'èr juàn bǔ yí yī juàn hàn wèi hóng zhuàn qīng jì yún děng ji
hàn guān jiù yí tí yào
hàn guān jiù yí juàn shàng
hàn guān jiù yí juàn xià
zhōng gōng jí hào wèi
bǔ yí
qián hàn shū fán sì tiáo
hòu hàn shū fán jiǔ tiáo
yì wén lèi jù fán jiǔ tiáo
běi táng shū chāo fán wǔ tiáo
qián wén zǐ bǔ hàn bīng zhì yī tiáo
hàn jiù yí 'èr juàn bǔ yí 'èr juàn hàn wèi hóng zhuàn qīng sūn xīng yǎn ji
sūn xīng yǎn xù lù
hàn jiù yí juàn shàng
hàn jiù yí juàn xià
zhōng gōng jí hào wèi
hàn jiù yí bǔ yí juàn shàng
hàn jiù yí bǔ yí juàn xià
hàn jiù yí yī juàn hàn wèi hóng zhuàn qīng wáng rén jùn ji
hàn guān yí yī juàn hàn yìng shào zhuàn yuán táo zōng yí ji
hàn guān yí 'èr juàn hàn yìng shào zhuàn qīng sūn xīng yǎn xiào jí
sūn xīng yǎn xù lù
hàn guān yí juàn shàng
hàn guān yí juàn xià
hàn guān yí yì wén yī juàn hàn yìng shào zhuàn qīng wáng rén jùn ji
hàn guān diǎn zhí yí shì xuǎn yòng yī juàn hàn cài zhì zhuàn qīng sūn xīng yǎn xiào jí
sūn xīng yǎn xù lù
hàn yí yī juàn wú dīng fú zhuàn qīng sūn xīng yǎn xiào jí
sūn xīng yǎn xù lù
《 hàn guān》， yī juàn， zuò zhě jí chéng shū nián dài yì bù xiáng。《 suí zhì》 zuò wǔ juàn， sòng shí jǐn cún yī juàn， xuán jí wáng kuài。 jīn suǒ jiàn xiá wén wéi cún《 xù hàn shū ? bǎi guān zhì》 zhù zhōng， nèi róng cè zhòng yú gōng qīng yuán lì de rén shù hé pǐn zhì， jǐng fù jì zhū jùn jùn zhì jù jīng shī de lǐ chéng shù。
《 hàn guān jiě gǔ》， yī juàn。 yuán míng《 xiǎo xué hàn guān piān》， jì sān piān， jiàn wǔ nián jiān xīn jí lìng wáng lóng zhuàn。 qí shū yǐ tóng méng shū zhī xíng shì chū xiàn，“ lüè dào gōng qīng nèi wài zhī zhí， bàng jí sì yí， bó wù tiáo chàng， duō suǒ fā míng”， duì dāng shí shè huì de yǐng xiǎng bǐ jiào guǎng fàn。 dōng hàn zhōng hòu qī zhòng chén hú guǎng shēn 'ān guān zhì yí shì， yòu“ wàn shì bù lǐ wèn bó shǐ” zhī yù。 tā kàn zhōng《 xiǎo xué hàn guān piān》， bìng qīn zì lì qí zuò zhù。 hú zhù bǔ zhèng《 hàn guān piān》 suī chēng jīng yào， nán yán qí xiáng zhī bì， gù shū míng suí zhī yì wéi jīn míng。 zhè yě shì wèishénme yuán wén jiào shǎo bǎo cún， ér hú zhù chuán shì jiào duō de yuán yīn。
《 hàn jiù yí》， èr juàn，《 bǔ yí》 èr juàn。 yuán shū sì juàn， dōng hàn yì láng wèi hóng zhuàn。 cǐ shū bù jǐn yán jí guān zhì， ér qiě dà liàng shè jí lǐ zhì， rú jí tián、 zōng miào、 chūn sāng、 zhòu、 jì tiān děng lǐ yí。 suǒ yǐ suí táng shǐ zhì duō jiāng qí liè rù yí zhù lèi。 yòu yīn qí suǒ zài guān zhì jiào xiáng bèi， gù zì《 zhí zhāi shū lù jiě tí》 shǐ， chēng qí shū wéi《 hàn guān jiù yí》， qīng sì kù guǎn chén ji běn yì jù yǐ wéi mù。 cǐ shū shì《 hàn guān liù zhǒng》 zhōng yòu jiào gāo shǐ liào jià zhí de yī zhǒng。
《 hàn guān yí》， èr juàn。 yuán wéi shí juàn， dōng hàn jūn móu xiào wèi yìng dòng zhuàn。 shí xiàn dì qiān dū yú xǔ， jiù zhāng yān miè， shū jì hǎn cún， yìng zhù yú shì zhuì jí jiù wén， ér zuò cǐ shū。 hàn guān zhū shū zhōng， cǐ zuò zuì wéi xì tǒng， yì wén shǐ liào jià zhí yì zuì gāo。 qí shū zài shǐ zhù hé lèi shū zhōng huò chēng《 hàn guān lǔ bù tú》， huò chēng《 hàn guān míng zhì》， yòu zuò《 zhuàng rén jì》， yí jiē wéi qí shū zhī piān míng。
《 hàn guān diǎn zhí yí shì xuǎn yòng》， yī juàn。 jiǎn chēng《 hàn guān diǎn zhí》， huò《 hàn guān diǎn yí》。 yuán wéi 'èr juàn， dōng hàn wèi wèi cài zhì zhuàn。 zá jì guān zhì jí shàng shū yè jiàn yí shì。
《 hàn yí》， yī juàn， wú dà shǐ lìng dīng shǒu zhuàn。 yīn《 xīn táng zhì》 chēng qí zuò《 hàn guān yí shì xuǎn yòng》， suǒ yǐ yòu rén yǐ wéi yǔ cài zhì zhī zuò běn wéi yī shū， dàn jù《 xù hàn zhì ? bǎi guān zhì》 suǒ yǐn， dāng zì wéi yī shū， jǐn jiào tā shū jiǎn lüè， liú chuán bù guǎng， xiǎnwéirénzhī。
zhè liù shū shì hàn dài guān zhì yí shì zuì yuán shǐ、 zuì fēng fù de xì tǒng jì shù， kě bǔ《 hàn shū ? bǎi guān gōng qīng biǎo》 hé《 xù hàn shū ? bǎi guān zhì》 de bù zú， yìng yú yǐ zú gòu zhòng shì。
chú sūn ji wài， yuán táo zōng yí céng ji yìng shào《 hàn guān yí》 yī juàn， jǐn shí liù tiáo， qiě wú chū chù。 qīng sì kù guǎn chén ji wèi hóng《 hàn guān jiù yí》 jí《 bǔ yí》 gòng sì juàn。 ji běn tǐ lì jiào wéi yán jǐn， ji wén yě jiào fēng fù。 rán qí jù《 yǒng lè dà diǎn》 suǒ ji 'èr juàn， yǔ shǐ zhù jí qí tā lèi shū cān xiào kǎo dìng， wèi miǎn bù zú。 ér《 bǔ yí》 bù fēn cǎo shuài shōu bīng， tuō lòu jiào duō。 yòu qīng wáng rén jùn ji《 hàn jiù yí》、《 hàn guān yí》 gè yī tiáo。 ér huáng ? zhī《 huáng shì yì shū kǎo》 zé quán qǔ sūn ji， wéi zēng 'àn yǔ yī jù， tā wú suǒ fā míng， kān kè shū lüè， fù zēng wài 'é， zuì bù zú qǔ。 xiāng bǐ zhī xià， sūn ji yōu diǎn yòu sì： yī wéi ji shū quán， èr wéi ji wén duō， sān rì chū chù xiáng， sì nǎi kǎo biàn jiào wéi shěn shèn。 ér lòu yǐn、 wù yǐn， yì lǚ yòu fā shēng， yòng zhī bù kě bù shèn。
mù lù：
hàn guān liù zhǒng
〔 qīng 〕 sūn xīng yǎn děng ji， zhōu tiān yóu diǎn xiào， běi jīng zhōng huá shū jú， 1990 dì yī bǎn
hàn guān yī juàn yì míng zhuàn qīng sūn xīng yǎn ji
hàn guān jiě gǔ yī juàn hàn wáng lóng zhuàn hú guǎng zhù qīng sūn xīng yǎn ji
sūn xīng yǎn xù lù
hàn guān jiù yí 'èr juàn bǔ yí yī juàn hàn wèi hóng zhuàn qīng jì yún děng ji
hàn guān jiù yí tí yào
hàn guān jiù yí juàn shàng
hàn guān jiù yí juàn xià
zhōng gōng jí hào wèi
bǔ yí
qián hàn shū fán sì tiáo
hòu hàn shū fán jiǔ tiáo
yì wén lèi jù fán jiǔ tiáo
běi táng shū chāo fán wǔ tiáo
qián wén zǐ bǔ hàn bīng zhì yī tiáo
hàn jiù yí 'èr juàn bǔ yí 'èr juàn hàn wèi hóng zhuàn qīng sūn xīng yǎn ji
sūn xīng yǎn xù lù
hàn jiù yí juàn shàng
hàn jiù yí juàn xià
zhōng gōng jí hào wèi
hàn jiù yí bǔ yí juàn shàng
hàn jiù yí bǔ yí juàn xià
hàn jiù yí yī juàn hàn wèi hóng zhuàn qīng wáng rén jùn ji
hàn guān yí yī juàn hàn yìng shào zhuàn yuán táo zōng yí ji
hàn guān yí 'èr juàn hàn yìng shào zhuàn qīng sūn xīng yǎn xiào jí
sūn xīng yǎn xù lù
hàn guān yí juàn shàng
hàn guān yí juàn xià
hàn guān yí yì wén yī juàn hàn yìng shào zhuàn qīng wáng rén jùn ji
hàn guān diǎn zhí yí shì xuǎn yòng yī juàn hàn cài zhì zhuàn qīng sūn xīng yǎn xiào jí
sūn xīng yǎn xù lù
hàn yí yī juàn wú dīng fú zhuàn qīng sūn xīng yǎn xiào jí
sūn xīng yǎn xù lù
“ yòu zhì yú jīng bāng jī gǔ zhě， huò yòu kǎo yān”
《 wén xiàn tōng kǎo》， shì sòng yuán shí dài zhù míng xué zhě mǎ duān lín de zhòng yào zhù zuò。 mǎ duān lín， zì guì yǔ， jiāng xī lè
píng rén， shēng yú nán sòng lǐ zōng bǎo yòu 'èr nián（ 1254 nián）， zú yú yuán tài dìng dì tài dìng yuán nián（ 1324 nián）。《 sòng shǐ》
hé《 yuán shǐ》 dōuméi yòu jǐyǔ tā lìzhuàn，《 tōng kǎo · zì xù》 yě méi yòu xù shù shì jì。《 nán sòng shū》 hé《 xīn yuán
shǐ》 zhōng suī yòu chuán， dàn jì shì shí fēn jiǎn dān。 suǒ xìng《 tōng kǎo》 de《 jìn shū biǎo》 hé《 chāo bái》 yǐ jí qīng chū xiū de
《 lè píng xiàn zhì》 zhōng bǎo cún liǎo jǐ diǎn yòu guān de cái liào， dà zhì kě zhī tā shì nán sòng hòu qī zǎixiàng mǎ tíng luán de zhòng zǐ， yǐ
yìn bǔ chéng shì láng， céng cáo shì dì yī。 tíng luán wéi rén zhèng zhí， bù kěn fùhè jiānxiàng jiǎ sì dào， xián chún jiǔ nián（ 1273 nián）
bèi pò cí zhí， jū jiā 17 nián， yuán shì zǔ zhì yuán 'èr shí liù（ 1289 nián） qù shì。 tíng luán céng rèn shǐ guān， jiā zhōng jí fù cáng
shū。 mǎ duān lín suí qí fù jiā jū， dú shū pō guǎng。 fù qīn qù shì hòu， tā céng duǎn qī jiān nèi chū rèn cí hú shū yuàn、 kē shān shū
yuàn yuàn cháng、 jiào shòu jí tái zhōu lù xué jiào shòu děng xué zhí， yī shēng zhù yào shí jiān dōuzài jiā xiāng yǐn jū zhù shū。 xiàn zhì běn chuán chēng tā
“ mén dì shèn zhòng， yòu suǒ lùn biàn， tù yán rú quán yǒng， wén zhě bì yòu dé 'ér fǎn。” kě zhī tā shì yī wèi xué shí yuān bó de xué
zhě。 duān lín zài qí 34 suì zuǒ yòu shí， jí kāi shǐ qí zhù shū gōng zuò。 ér《 wén xiàn tōng kǎo》 de biān xiě yòng shí 20 yú nián。 lǐ
jǐn sī《 tōng kǎo xù》 chēng quán shū zhù chéng yú dīng wèi zhī suì， jí yuán chéng zōng dà dé shí yī nián（ 1307 nián）， mǎ shì shì nián 54
suì。 rén zōng yán yòu wǔ nián（ 1318 nián）， qí shū bèi yī wèi dào shì fǎng dé， cì nián zòu zhī yú cháo。 zhì zhì 'èr nián（ 1322
nián） guān jiā wéi zhī kān xíng， zhì tài dìng yuán nián kān chéng。
《 wén xiàn tōng kǎo》 quán shū fēn wéi 24 mén， 348 juàn。 zì《 jīng jí》 zhì《 wù yì》 děng 5 mén wéi《 tōng diǎn》 suǒ wèi
yòu zhě， cǐ wài 19 mén jūn wéi《 tōng diǎn》 de yuán mù huò zǐ mù。 shū de nèi róng qǐ zì shàng gǔ， zhōng yú nán sòng níng zōng jiā dìng nián
jiān。 jiù qí tǐ lì yǔ nèi róng lái kàn， shí wéi《 tōng diǎn》 de kuò dà yǔ xù zuò， zhè shì běn shū de dì yī gè tè diǎn。 běn shū
de qǔ cái zhōng táng qián yǐ《 tōng diǎn》 wéi jī chǔ， bìng jìn xíng shìdàng bǔ chōng。 zhōng táng yǐ hòu zé shì mǎ duān lín guǎng shōu bó cǎi de jié
guǒ， yóu qí shì sòng dài bù fēn， dāng shí《 sòng shǐ》 shàng wèi chéng shū， ér mǎ shì suǒ jiàn dào de sòng dài shǐ liào zuì fēng fù， suǒ yǐ
qí suǒ shōu zhī cái liào duō yòu wéi《 sòng shǐ》 suǒ wú zhě。 qǔ cái guǎng bó， wǎng luó hóng fù， kě yǐ shuō shì běn shū de dì 'èr gè tè
diǎn。 cǐ wài，《 tōng diǎn》 yǐ《 shí huò》 wéi shǒu， shuō míng dù yòu duì guó jiā jīng jì de zhòng shì； zhèng qiáo《 tōng zhì》 yí zhī
yú《 xuǎn jǔ》、《 xíng fǎ》 zhī hòu； ér mǎ duān lín gèng jiāng zhī liè yú quán shū zhī shǒu， qiě zēng jiā wéi 8 mén zhī duō， kě zhī
mǎ shì duì jīng jì de zhòng shì gèng chāo guò dù shì、 zhèng shì。《 tōng diǎn》 zhī《 lǐ diǎn》 100 juàn， zhàn qù quán shū 1/2， ér
《 tōng kǎo》 zhī《 shè jiāo kǎo》 zé 3 mén cái 60 juàn， bù jí quán shū 1/5。 yòu《 bīng kǎo》 yī mén， xiáng liè gǔ jīn bīng zhì yán
gé， shǐ《 bīng diǎn》 zhǐ xù yòng bīng fāng fǎ de piān chā dé dào gǎi zhèng。 zhè xiē dōushì《 tōng kǎo》 de yōu diǎn。
mǎ duān lín shì gǔ dài jìn bù de shǐ xué jiā zhī yī， tā fā zhǎn liǎo dù yòu suǒ chuàng lì de xīn shǐ shū tǐ cái， jí yǐ shì lèi wéi
zhōng xīn xù shù lì shǐ fā zhǎn de diǎn zhì tǐ， yòu tuī jìn liǎo zhèng qiáo suǒ chàng dǎo de huì tōng zhī yì。《 tōng kǎo》 yǔ《 tōng diǎn》 xiāng
bǐ， cóng nèi róng dào xíng shì dōuyòu liǎo kuò dà hé tí gāo；《 tōng kǎo》 yǔ《 tōng zhì》 xiāng bǐ，《 tōng zhì》 zhǐ zuò dào jiù shǐ
shū de cū lüè zǒng hé，《 tōng kǎo》 zé yú yǐ chóngxīn zǔ zhì， biǎo dá liǎo ruò gān xīn sī xiǎng、 xīn kàn fǎ。 rú shāng yàng biàn fǎ hé
yáng yán de liǎng shuì fǎ， duì gǔ dài fēng jiàn shè huì fā zhǎn jūn jù yòu zhòng dà zuò yòng， mǎ shì míng què zhǐ míng qí zhòng yào lì shǐ yì yì，
ér bù yīn zì jǐ duì 'èr rén de fǒu dìng tài dù 'ér fǒu dìng qí jīng jì zhèng cè。 yòu rú wǔ dài shí qī， cān jiā guò táng mò nóng mín qǐ yì
de zhāng quán yì， duì huī fù luò yáng yī dài jīng jì shēng chǎn qǐ guò yòu lì zuò yòng， ōu yáng xiū zuò《 wǔ dài shǐ jì》， yīn tā chū shēn
yú“ qún dào”， jǐn lüè jì shù yǔ。 ér mǎ duān lín bù jǐn xiáng jì qí shì， ér qiě jiā 'àn yǔ yún：“ quán yì běn chū ‘ qún
dào ’， nǎi néng quàn nóng lì běn， shēng jù jiào huì， shǐ huāng xū wéi fù shí。 guān qí guī huá， suī wǔ jì zhī jūn hào wèiyòu zhì yú mín
zhě， suǒ bù rú yě。 xián zāi！” zuò liǎo yòu lì de sòng yáng。
mǎ shì zhù cǐ《 tōng kǎo》， zài《 zì xù》 zhōng fǎn fù shuō míng， yī fāng miàn wéi xù bǔ dù yòu《 tōng diǎn》 tiān bǎo yǐ hòu
zhī shì jì， yī fāng miàn yào pèi bǔ sī mǎ guāng de《 zī zhì tōng jiàn》， lüè rú jìzhuàn tǐ shǐ shū zhōng de jì hé zhì。 zǒng qǐ lái shuō，
shì shǐ“ yòu zhì yú jīng bāng jī gǔ zhě， huò yòu kǎo yān”。 zhè jiù xíng chéng liǎo zhè bù shū de xiāo jí miàn， suī yòu tóng qíng rén mín zhī
chù， dàn zhù yào shì wéi tǒng zhì jiē jí lì yán。 yòu yīn quán shū guī mó hóng dà， mǒu xiē bù mén biàn róng yì shī yú shū lüè， rú《 zhí
guān kǎo》 quán lù《 tōng diǎn》 zhī wén， yú wǔ dài bù fēn zé xù shù liào liào； yòu rú《 jīng jí kǎo》 nèi róng suī fēng fù， ér zhù
yào yǐ jù bù chū yú cháo gōng wǔ、 chén zhèn sūn 'èr jiā， zì bù néng wán bèi；《 yú dì kǎo》 duō běn yú 'ōu yáng mǐn《 yú dì guǎng jì》
yī shū， wú shèn dìng bǔ。
yīn cǐ， lì dài xué zhě duì 'èr shū de kàn fǎ shì：《 tōng diǎn》 yǐ jīng mì jiàn chēng，《 tōng kǎo》 yǐ bó tōng jiàn cháng， gè
yòu dú dào zhī chù， yìng hù xiāng cān zhèng 'ér bù kě piān fèi。
《 sì kù tí yào》 lùn zhī yún：“ dà dǐ mén lèi jì duō， juàn fán zhì zhòng， wèi miǎn qǔ bǐ shī cǐ。 rán qí tiáo fēn lǚ xī，
shǐ jī gǔ zhě kě yǐ 'àn lèi 'ér kǎo。 yòu qí suǒ zài sòng zhì zuì xiáng， duō《 sòng shǐ》 gè zhì suǒ wèi bèi， àn yǔ yì duō néng guàn chuān
gǔ jīn， zhé zhōng zhì dāng。 suī shāo xùn《 tōng diǎn》 zhī jiǎn yán， ér xiáng shàn shí wéi guò zhī， fēi zhèng qiáo《 tōng zhì》 suǒ jí yě。”
《 tōng diǎn》、《 tōng zhì》 hé《 wén xiàn tōng kǎo》 sān shū dū yǐ guàn tōng gǔ jīn wéi zhù zhǐ， yòu dū yǐ“ tōng” zì wéi
shū míng， gù hòu rén hé zhī chēng wéi“ sān tōng”。“ sān tōng” zài zhōng guó gǔ dài shǐ jí zhōng zhàn yòu fēi cháng zhòng yào de dì wèi。 tōng
xíng de kè běn wéi qīng qián lóng nián jiān zài wǔ yīng diàn xiào kān de sān tōng hé kè běn， fù yòu kǎo zhèng， qí hòu fù kè zhě duō yǐ cǐ wéi dǐ
běn， zhòng yào zhě wéi jiāng xī chóng rén xiè shì jí zhè jiāng shū jú děng běn。
《 wén xiàn tōng kǎo》， shì sòng yuán shí dài zhù míng xué zhě mǎ duān lín de zhòng yào zhù zuò。 mǎ duān lín， zì guì yǔ， jiāng xī lè
píng rén， shēng yú nán sòng lǐ zōng bǎo yòu 'èr nián（ 1254 nián）， zú yú yuán tài dìng dì tài dìng yuán nián（ 1324 nián）。《 sòng shǐ》
hé《 yuán shǐ》 dōuméi yòu jǐyǔ tā lìzhuàn，《 tōng kǎo · zì xù》 yě méi yòu xù shù shì jì。《 nán sòng shū》 hé《 xīn yuán
shǐ》 zhōng suī yòu chuán， dàn jì shì shí fēn jiǎn dān。 suǒ xìng《 tōng kǎo》 de《 jìn shū biǎo》 hé《 chāo bái》 yǐ jí qīng chū xiū de
《 lè píng xiàn zhì》 zhōng bǎo cún liǎo jǐ diǎn yòu guān de cái liào， dà zhì kě zhī tā shì nán sòng hòu qī zǎixiàng mǎ tíng luán de zhòng zǐ， yǐ
yìn bǔ chéng shì láng， céng cáo shì dì yī。 tíng luán wéi rén zhèng zhí， bù kěn fùhè jiānxiàng jiǎ sì dào， xián chún jiǔ nián（ 1273 nián）
bèi pò cí zhí， jū jiā 17 nián， yuán shì zǔ zhì yuán 'èr shí liù（ 1289 nián） qù shì。 tíng luán céng rèn shǐ guān， jiā zhōng jí fù cáng
shū。 mǎ duān lín suí qí fù jiā jū， dú shū pō guǎng。 fù qīn qù shì hòu， tā céng duǎn qī jiān nèi chū rèn cí hú shū yuàn、 kē shān shū
yuàn yuàn cháng、 jiào shòu jí tái zhōu lù xué jiào shòu děng xué zhí， yī shēng zhù yào shí jiān dōuzài jiā xiāng yǐn jū zhù shū。 xiàn zhì běn chuán chēng tā
“ mén dì shèn zhòng， yòu suǒ lùn biàn， tù yán rú quán yǒng， wén zhě bì yòu dé 'ér fǎn。” kě zhī tā shì yī wèi xué shí yuān bó de xué
zhě。 duān lín zài qí 34 suì zuǒ yòu shí， jí kāi shǐ qí zhù shū gōng zuò。 ér《 wén xiàn tōng kǎo》 de biān xiě yòng shí 20 yú nián。 lǐ
jǐn sī《 tōng kǎo xù》 chēng quán shū zhù chéng yú dīng wèi zhī suì， jí yuán chéng zōng dà dé shí yī nián（ 1307 nián）， mǎ shì shì nián 54
suì。 rén zōng yán yòu wǔ nián（ 1318 nián）， qí shū bèi yī wèi dào shì fǎng dé， cì nián zòu zhī yú cháo。 zhì zhì 'èr nián（ 1322
nián） guān jiā wéi zhī kān xíng， zhì tài dìng yuán nián kān chéng。
《 wén xiàn tōng kǎo》 quán shū fēn wéi 24 mén， 348 juàn。 zì《 jīng jí》 zhì《 wù yì》 děng 5 mén wéi《 tōng diǎn》 suǒ wèi
yòu zhě， cǐ wài 19 mén jūn wéi《 tōng diǎn》 de yuán mù huò zǐ mù。 shū de nèi róng qǐ zì shàng gǔ， zhōng yú nán sòng níng zōng jiā dìng nián
jiān。 jiù qí tǐ lì yǔ nèi róng lái kàn， shí wéi《 tōng diǎn》 de kuò dà yǔ xù zuò， zhè shì běn shū de dì yī gè tè diǎn。 běn shū
de qǔ cái zhōng táng qián yǐ《 tōng diǎn》 wéi jī chǔ， bìng jìn xíng shìdàng bǔ chōng。 zhōng táng yǐ hòu zé shì mǎ duān lín guǎng shōu bó cǎi de jié
guǒ， yóu qí shì sòng dài bù fēn， dāng shí《 sòng shǐ》 shàng wèi chéng shū， ér mǎ shì suǒ jiàn dào de sòng dài shǐ liào zuì fēng fù， suǒ yǐ
qí suǒ shōu zhī cái liào duō yòu wéi《 sòng shǐ》 suǒ wú zhě。 qǔ cái guǎng bó， wǎng luó hóng fù， kě yǐ shuō shì běn shū de dì 'èr gè tè
diǎn。 cǐ wài，《 tōng diǎn》 yǐ《 shí huò》 wéi shǒu， shuō míng dù yòu duì guó jiā jīng jì de zhòng shì； zhèng qiáo《 tōng zhì》 yí zhī
yú《 xuǎn jǔ》、《 xíng fǎ》 zhī hòu； ér mǎ duān lín gèng jiāng zhī liè yú quán shū zhī shǒu， qiě zēng jiā wéi 8 mén zhī duō， kě zhī
mǎ shì duì jīng jì de zhòng shì gèng chāo guò dù shì、 zhèng shì。《 tōng diǎn》 zhī《 lǐ diǎn》 100 juàn， zhàn qù quán shū 1/2， ér
《 tōng kǎo》 zhī《 shè jiāo kǎo》 zé 3 mén cái 60 juàn， bù jí quán shū 1/5。 yòu《 bīng kǎo》 yī mén， xiáng liè gǔ jīn bīng zhì yán
gé， shǐ《 bīng diǎn》 zhǐ xù yòng bīng fāng fǎ de piān chā dé dào gǎi zhèng。 zhè xiē dōushì《 tōng kǎo》 de yōu diǎn。
mǎ duān lín shì gǔ dài jìn bù de shǐ xué jiā zhī yī， tā fā zhǎn liǎo dù yòu suǒ chuàng lì de xīn shǐ shū tǐ cái， jí yǐ shì lèi wéi
zhōng xīn xù shù lì shǐ fā zhǎn de diǎn zhì tǐ， yòu tuī jìn liǎo zhèng qiáo suǒ chàng dǎo de huì tōng zhī yì。《 tōng kǎo》 yǔ《 tōng diǎn》 xiāng
bǐ， cóng nèi róng dào xíng shì dōuyòu liǎo kuò dà hé tí gāo；《 tōng kǎo》 yǔ《 tōng zhì》 xiāng bǐ，《 tōng zhì》 zhǐ zuò dào jiù shǐ
shū de cū lüè zǒng hé，《 tōng kǎo》 zé yú yǐ chóngxīn zǔ zhì， biǎo dá liǎo ruò gān xīn sī xiǎng、 xīn kàn fǎ。 rú shāng yàng biàn fǎ hé
yáng yán de liǎng shuì fǎ， duì gǔ dài fēng jiàn shè huì fā zhǎn jūn jù yòu zhòng dà zuò yòng， mǎ shì míng què zhǐ míng qí zhòng yào lì shǐ yì yì，
ér bù yīn zì jǐ duì 'èr rén de fǒu dìng tài dù 'ér fǒu dìng qí jīng jì zhèng cè。 yòu rú wǔ dài shí qī， cān jiā guò táng mò nóng mín qǐ yì
de zhāng quán yì， duì huī fù luò yáng yī dài jīng jì shēng chǎn qǐ guò yòu lì zuò yòng， ōu yáng xiū zuò《 wǔ dài shǐ jì》， yīn tā chū shēn
yú“ qún dào”， jǐn lüè jì shù yǔ。 ér mǎ duān lín bù jǐn xiáng jì qí shì， ér qiě jiā 'àn yǔ yún：“ quán yì běn chū ‘ qún
dào ’， nǎi néng quàn nóng lì běn， shēng jù jiào huì， shǐ huāng xū wéi fù shí。 guān qí guī huá， suī wǔ jì zhī jūn hào wèiyòu zhì yú mín
zhě， suǒ bù rú yě。 xián zāi！” zuò liǎo yòu lì de sòng yáng。
mǎ shì zhù cǐ《 tōng kǎo》， zài《 zì xù》 zhōng fǎn fù shuō míng， yī fāng miàn wéi xù bǔ dù yòu《 tōng diǎn》 tiān bǎo yǐ hòu
zhī shì jì， yī fāng miàn yào pèi bǔ sī mǎ guāng de《 zī zhì tōng jiàn》， lüè rú jìzhuàn tǐ shǐ shū zhōng de jì hé zhì。 zǒng qǐ lái shuō，
shì shǐ“ yòu zhì yú jīng bāng jī gǔ zhě， huò yòu kǎo yān”。 zhè jiù xíng chéng liǎo zhè bù shū de xiāo jí miàn， suī yòu tóng qíng rén mín zhī
chù， dàn zhù yào shì wéi tǒng zhì jiē jí lì yán。 yòu yīn quán shū guī mó hóng dà， mǒu xiē bù mén biàn róng yì shī yú shū lüè， rú《 zhí
guān kǎo》 quán lù《 tōng diǎn》 zhī wén， yú wǔ dài bù fēn zé xù shù liào liào； yòu rú《 jīng jí kǎo》 nèi róng suī fēng fù， ér zhù
yào yǐ jù bù chū yú cháo gōng wǔ、 chén zhèn sūn 'èr jiā， zì bù néng wán bèi；《 yú dì kǎo》 duō běn yú 'ōu yáng mǐn《 yú dì guǎng jì》
yī shū， wú shèn dìng bǔ。
yīn cǐ， lì dài xué zhě duì 'èr shū de kàn fǎ shì：《 tōng diǎn》 yǐ jīng mì jiàn chēng，《 tōng kǎo》 yǐ bó tōng jiàn cháng， gè
yòu dú dào zhī chù， yìng hù xiāng cān zhèng 'ér bù kě piān fèi。
《 sì kù tí yào》 lùn zhī yún：“ dà dǐ mén lèi jì duō， juàn fán zhì zhòng， wèi miǎn qǔ bǐ shī cǐ。 rán qí tiáo fēn lǚ xī，
shǐ jī gǔ zhě kě yǐ 'àn lèi 'ér kǎo。 yòu qí suǒ zài sòng zhì zuì xiáng， duō《 sòng shǐ》 gè zhì suǒ wèi bèi， àn yǔ yì duō néng guàn chuān
gǔ jīn， zhé zhōng zhì dāng。 suī shāo xùn《 tōng diǎn》 zhī jiǎn yán， ér xiáng shàn shí wéi guò zhī， fēi zhèng qiáo《 tōng zhì》 suǒ jí yě。”
《 tōng diǎn》、《 tōng zhì》 hé《 wén xiàn tōng kǎo》 sān shū dū yǐ guàn tōng gǔ jīn wéi zhù zhǐ， yòu dū yǐ“ tōng” zì wéi
shū míng， gù hòu rén hé zhī chēng wéi“ sān tōng”。“ sān tōng” zài zhōng guó gǔ dài shǐ jí zhōng zhàn yòu fēi cháng zhòng yào de dì wèi。 tōng
xíng de kè běn wéi qīng qián lóng nián jiān zài wǔ yīng diàn xiào kān de sān tōng hé kè běn， fù yòu kǎo zhèng， qí hòu fù kè zhě duō yǐ cǐ wéi dǐ
běn， zhòng yào zhě wéi jiāng xī chóng rén xiè shì jí zhè jiāng shū jú děng běn。
míng dài guān xiū de jìzǎi diǎn zhāng zhì dù de shǐ shū。 yòu míng《 míng huì diǎn》。 shǐ zuǎn yú hóng zhì shí nián（ 1497） sān yuè， jīng zhèng dé shí cān xiào hòu kān xíng。 gòng yī bǎi bā shí juàn。 jiā jìng shí jīng liǎng cì zēng bǔ， wàn lì shí yòu jiā xiū dìng， zhuàn chéng chóngxiū běn 'èr bǎi 'èr shí bā juàn。
hóng wǔ 'èr shí liù nián（ 1393）， míng tài zǔ zhū yuán zhāng fǎng《 táng liù diǎn》 chì xiū《 zhū sī zhí zhǎng》。 fēn lì、 hù、 lǐ、 bīng、 xíng、 gōng liù bù hé tōng zhèng shǐ sī、 dū chá yuàn、 dà lǐ sì hé wǔ jūn dū dū fǔ shí mén， gòng shí juàn， jìzǎi liǎo míng wáng cháo kāi guó dào hóng wǔ 'èr shí liù nián qián suǒ chuàng jiàn yǔ shè zhì de gè zhǒng zhù yào guān zhí zhì dù。 xiào zōng sì wèi hòu， yīn hóng wǔ hòu lěi cháo diǎn zhì sǎnjiàn dié chū， wèi jí huì biān， bù zú yǐ gōng chén mín zūn xún， suì yú hóng zhì shí nián sān yuè， chì mìng dà xué shì xú pǔ、 liú jiàn děng zuǎn xiū， cì shū míng wéi《 dà míng huì diǎn》， shí wǔ nián（ 1502） xiū chéng， dàn wèi kān xíng。 zhèng dé sì nián（ 1509） wǔ zōng mìng dà xué shì lǐ dōng yáng duì《 dà míng huì diǎn》 zhòng jiā cān xiào， liù nián， yóu sī lǐ jiān kè yìn bān xíng。 yòu míng kè běn chuán shì， yī bān chēng《 zhèng dé huì diǎn》。
zuǎn xiū《 dà míng huì diǎn》 shí， dìng yòu fán lì 'èr shí sì tiáo， gāi shū yǐ《 zhū sī zhí zhǎng》 wéi běn， cān kǎo《 huáng míng zǔ xùn》、《 dà gào》、《 dà míng lìng》、《 dà míng jí lǐ》、《 hóng wǔ lǐ zhì》、《 lǐ yí dìng shì》、《 jī gǔ dìng zhì》、《 jiào mín bǎng wén》、《 jūn fǎ dìng lǜ》、《 xiàn gāng》、《 dà míng lǜ》、《 xiào cí lù》 děng shí 'èr zhǒng bān jiàng de guān shū， bìng fù yǐ lì nián yòu guān de shì lì， yǐ běn cháo guān zhí wéi gāng， shǐ guān lǐng qí shì， shì guī yú zhí， jiāng liù bù zhōng de lì、 lǐ、 bīng、 gōng sì bù gè yòu sī lì zhě， jūn yǐ sī fēn。 qí yú hù、 xíng liǎng bù suǒ shǔ zhū sī， zé fēn shěng 'ér zhì， rú jiāng sū、 zhè jiāng děng bù zhèng sī děng。 yǔ《 zhū sī zhí zhǎng》 bù tóng chù shì zēng tiān“ zōng rén fǔ” yī mén， liè wéi shǒu juàn。 qí hòu dì 'èr zhì yī bǎi liù shí sān juàn jiē jì liù bù zhǎng gù， dì yī bǎi liù shí sì zhì yī bǎi qī shí bā juàn wéi zhū wén zhí guān， zuì hòu liǎng juàn wéi zhū wǔ zhí gōng， jǐn lù zhí wù jí yán gé。
wàn lì sì nián（ 1576） liù yuè， míng shén zōng zhū yì jūn chì mìng zhāng jū zhèng wéi zǒng cái， dìng zuǎn xiū fán lì shí wǔ tiáo， jiàodìng hóng zhì、 jiā jìng jiù běn， bǔ ji jiā jìng 'èr shí bā nián（ 1549） yǐ hòu de liù bù xiàn xíng shì lì， fēn lèi biān zuǎn， gǎi biān nián wéi cóng shì fēn lèi， cóng lèi fēn nián。 shū chéng yú wàn lì shí sān nián。 shí wǔ nián 'èr yuè， dà xué shì shēn shí xíng zòu jìn， yóu nèi fǔ kān xíng。 quán shū gòng 'èr bǎi 'èr shí bā juàn， hé fán lì mù lù gòng 'èr bǎi sì shí juàn。 tōng chēng《 wàn lì chóngxiū huì diǎn》。 qí juàn yī zhì juàn 'èr bǎi 'èr shí liù jì wén zhí yá mén， juàn 'èr bǎi 'èr shí qī hé 'èr bǎi 'èr shí bā jì wǔ zhí yá mén。 wén zhí xiān hòu wéi zōng rén fǔ、 lì bù、 hù bù、 lǐ bù、 bīng bù、 xíng bù、 gōng bù、 dū chá yuàn、 tōng zhèng shǐ sī、 dà lǐ sì、 tài cháng sì、 zhān shì fǔ、 guāng lù sì、 tài pú sì、 hóng lú sì、 guó zǐ jiān、 hàn lín yuàn、 shàng bǎo sī、 qīn tiān jiān、 tài yī yuàn、 shàng lín yuàn jiān、 sēng lù sī、 dào lù sī； wǔ zhí zé wéi wǔ jūn dū dū fǔ yǔ jǐn yī wèi děng 'èr shí 'èr wèi。 nán jīng cún liú zhū sī fù yú běi jīng zhū sī zhī hòu。
gāi shū ji lù míng dài de fǎ lìng hèzhāng chéng， duì yán jiū míng dài zhōng yāng hé dì fāng zhèng fǔ de jī gòu yǔ zhí zhǎng、 guān lì de rèn miǎn、 wén shū zhì dù、 shǎo shù mín zú dì qū de guǎn lǐ、 xíng zhèng guǎn lǐ hé jiān dū、 nóng yè、 shǒu gōng yè、 shāng yè hé tǔ dì zhì dù、 fù shuì、 hù yì、 cái zhèng děng jīng jì zhèng cè， yǐ jí tiān wén、 lì fǎ、 xí sú、 wén jiào děng， tí gōng liǎo bǐ jiào jí zhōng de cái liào， shì yán jiū míng dài diǎn zhāng zhì dù de zhòng yào zī liào。 qí bǎn běn tōng yòng de wéi wàn yòu wén kù běn， yǐ jí 1976 nián tái wān de yǐng yìn běn。
hóng wǔ 'èr shí liù nián（ 1393）， míng tài zǔ zhū yuán zhāng fǎng《 táng liù diǎn》 chì xiū《 zhū sī zhí zhǎng》。 fēn lì、 hù、 lǐ、 bīng、 xíng、 gōng liù bù hé tōng zhèng shǐ sī、 dū chá yuàn、 dà lǐ sì hé wǔ jūn dū dū fǔ shí mén， gòng shí juàn， jìzǎi liǎo míng wáng cháo kāi guó dào hóng wǔ 'èr shí liù nián qián suǒ chuàng jiàn yǔ shè zhì de gè zhǒng zhù yào guān zhí zhì dù。 xiào zōng sì wèi hòu， yīn hóng wǔ hòu lěi cháo diǎn zhì sǎnjiàn dié chū， wèi jí huì biān， bù zú yǐ gōng chén mín zūn xún， suì yú hóng zhì shí nián sān yuè， chì mìng dà xué shì xú pǔ、 liú jiàn děng zuǎn xiū， cì shū míng wéi《 dà míng huì diǎn》， shí wǔ nián（ 1502） xiū chéng， dàn wèi kān xíng。 zhèng dé sì nián（ 1509） wǔ zōng mìng dà xué shì lǐ dōng yáng duì《 dà míng huì diǎn》 zhòng jiā cān xiào， liù nián， yóu sī lǐ jiān kè yìn bān xíng。 yòu míng kè běn chuán shì， yī bān chēng《 zhèng dé huì diǎn》。
zuǎn xiū《 dà míng huì diǎn》 shí， dìng yòu fán lì 'èr shí sì tiáo， gāi shū yǐ《 zhū sī zhí zhǎng》 wéi běn， cān kǎo《 huáng míng zǔ xùn》、《 dà gào》、《 dà míng lìng》、《 dà míng jí lǐ》、《 hóng wǔ lǐ zhì》、《 lǐ yí dìng shì》、《 jī gǔ dìng zhì》、《 jiào mín bǎng wén》、《 jūn fǎ dìng lǜ》、《 xiàn gāng》、《 dà míng lǜ》、《 xiào cí lù》 děng shí 'èr zhǒng bān jiàng de guān shū， bìng fù yǐ lì nián yòu guān de shì lì， yǐ běn cháo guān zhí wéi gāng， shǐ guān lǐng qí shì， shì guī yú zhí， jiāng liù bù zhōng de lì、 lǐ、 bīng、 gōng sì bù gè yòu sī lì zhě， jūn yǐ sī fēn。 qí yú hù、 xíng liǎng bù suǒ shǔ zhū sī， zé fēn shěng 'ér zhì， rú jiāng sū、 zhè jiāng děng bù zhèng sī děng。 yǔ《 zhū sī zhí zhǎng》 bù tóng chù shì zēng tiān“ zōng rén fǔ” yī mén， liè wéi shǒu juàn。 qí hòu dì 'èr zhì yī bǎi liù shí sān juàn jiē jì liù bù zhǎng gù， dì yī bǎi liù shí sì zhì yī bǎi qī shí bā juàn wéi zhū wén zhí guān， zuì hòu liǎng juàn wéi zhū wǔ zhí gōng， jǐn lù zhí wù jí yán gé。
wàn lì sì nián（ 1576） liù yuè， míng shén zōng zhū yì jūn chì mìng zhāng jū zhèng wéi zǒng cái， dìng zuǎn xiū fán lì shí wǔ tiáo， jiàodìng hóng zhì、 jiā jìng jiù běn， bǔ ji jiā jìng 'èr shí bā nián（ 1549） yǐ hòu de liù bù xiàn xíng shì lì， fēn lèi biān zuǎn， gǎi biān nián wéi cóng shì fēn lèi， cóng lèi fēn nián。 shū chéng yú wàn lì shí sān nián。 shí wǔ nián 'èr yuè， dà xué shì shēn shí xíng zòu jìn， yóu nèi fǔ kān xíng。 quán shū gòng 'èr bǎi 'èr shí bā juàn， hé fán lì mù lù gòng 'èr bǎi sì shí juàn。 tōng chēng《 wàn lì chóngxiū huì diǎn》。 qí juàn yī zhì juàn 'èr bǎi 'èr shí liù jì wén zhí yá mén， juàn 'èr bǎi 'èr shí qī hé 'èr bǎi 'èr shí bā jì wǔ zhí yá mén。 wén zhí xiān hòu wéi zōng rén fǔ、 lì bù、 hù bù、 lǐ bù、 bīng bù、 xíng bù、 gōng bù、 dū chá yuàn、 tōng zhèng shǐ sī、 dà lǐ sì、 tài cháng sì、 zhān shì fǔ、 guāng lù sì、 tài pú sì、 hóng lú sì、 guó zǐ jiān、 hàn lín yuàn、 shàng bǎo sī、 qīn tiān jiān、 tài yī yuàn、 shàng lín yuàn jiān、 sēng lù sī、 dào lù sī； wǔ zhí zé wéi wǔ jūn dū dū fǔ yǔ jǐn yī wèi děng 'èr shí 'èr wèi。 nán jīng cún liú zhū sī fù yú běi jīng zhū sī zhī hòu。
gāi shū ji lù míng dài de fǎ lìng hèzhāng chéng， duì yán jiū míng dài zhōng yāng hé dì fāng zhèng fǔ de jī gòu yǔ zhí zhǎng、 guān lì de rèn miǎn、 wén shū zhì dù、 shǎo shù mín zú dì qū de guǎn lǐ、 xíng zhèng guǎn lǐ hé jiān dū、 nóng yè、 shǒu gōng yè、 shāng yè hé tǔ dì zhì dù、 fù shuì、 hù yì、 cái zhèng děng jīng jì zhèng cè， yǐ jí tiān wén、 lì fǎ、 xí sú、 wén jiào děng， tí gōng liǎo bǐ jiào jí zhōng de cái liào， shì yán jiū míng dài diǎn zhāng zhì dù de zhòng yào zī liào。 qí bǎn běn tōng yòng de wéi wàn yòu wén kù běn， yǐ jí 1976 nián tái wān de yǐng yìn běn。
yuán míng lǜ shū； yòu míng táng lǜ、 táng lǜ shū yì、 gù táng lǜ shū yì , shì dōng yà zuì zǎo de chéng wén fǎ zhī yī .
táng cháo xíng lǜ jí qí shū zhù de hé biān， yì wéi zhōng guó xiàn cún zuì gǔ、 zuì wán zhěng de fēng jiàn xíng shì fǎ diǎn。 sān shí juàn。
táng cháo fǎ lǜ zhì dù jī běn shàng yán xí suí cháo。 táng chū yǐ suí《 kāi huáng lǜ》 wéi lán běn zhì dìng《 wǔ dé lǜ》， yú wǔ dé qī nián (624) bān xíng， shì wéi táng lǜ cǎo chuàng shí qī。 zhēnguàn yuán nián (627)， táng tài zōng lǐ shì mín lìng cháng sūn wú jì、 fáng xuán líng děng， cān zhuó suí lǜ， duì《 wǔ dé lǜ》 jiā yǐ xiū dìng， yú zhēnguàn shí yī nián bān xíng， shì wéi《 zhēnguàn lǜ》。《 zhēnguàn lǜ》 de xíng fá yòu suǒ jiǎn qīng， lǜ tiáo yě bǐ jiào wán bèi， wéi《 yǒng huī lǜ》 suǒ běn， shì《 táng lǜ》 de diàn jī shí qī。
yǒng huī yuán nián (650) táng gāo zōng lǐ zhì mìng zhǎngsūn wú jì、 lǐ jì、 yú zhì níng děng xiū《 yǒng huī lǜ》， yì nián bān xíng。《 yǒng huī lǜ》 fán shí 'èr piān wǔ bǎi tiáo ( yī zuò wǔ bǎi líng 'èr tiáo )。 qí piān míng jí zhù yào nèi róng wéi：
dì yī piān《 míng lì lǜ》， xiāng dāng yú xiàn dài xíng fǎ zǒng zé， zhù yào guī dìng liǎo xíng fá zhì dù hé jī běn yuán zé；
dì 'èr piān《 wèi jìn lǜ》， zhù yào shì guān yú bǎo hù huáng dì rén shēn 'ān quán、 guó jiā zhù quán yǔ biān jìng 'ān quán；
dì sān piān《 zhí zhì lǜ》， zhù yào shì guān yú guó jiā jī guān guān yuán de shè zhì、 xuǎn rèn、 zhí shǒu yǐ jí chéng zhì tān guān wǎng fǎ děng； dì sì piān《 hù hūn lǜ》， zhù yào shì guān yú hù
jí、 tǔ dì、 fù yì、 hūn yīn、 jiā tíng děng， yǐ bǎo zhèng guó jiā fù yì lái yuán hé wéi hù fēng jiàn hūn yīn jiā tíng guān xì；
dì wǔ piān《 jiù kù lǜ》， zhù yào shì guān yú sì yǎng shēng chù、 kùzàng guǎn lǐ， bǎo hù guān yòu zī cái bù shòu qīn fàn；
dì liù piān《 shàn xīng lǜ》， zhù yào shì guān yú bīng shì zhēng jí、 jūn duì diào dòng、 jiàngshuài zhí shǒu、 jūn xū gōng yìng、 shàn zì xīng jiàn hé zhēng fā yáo yì děng， yǐ què bǎo jūn quán zhǎng wò zài huáng dì
shǒu zhōng， bìng kòng zhì láo yì zhēng fā， huǎn hé shè huì máo dùn；
dì qī piān《 zéi dào lǜ》， zhù yào shì guān yú yán xíng zhèn yā xù yì tuī fān fēng jiàn zhèng quán， dǎ jī qí tā yán zhòng fàn zuì， bǎo hù gōng sī cái chǎn bù shòu qīn fàn；
dì bā piān《 dǒu sòng lǜ》， zhù yào shì guān yú chéng zhì dǒu 'ōu hé wéi hù fēng jiàn de sù sòng zhì dù；
dì jiǔ piān《 zhà wěi lǜ》， zhù yào shì guān yú dǎ jī qī zhà、 piàn rén de fàn zuì xíng wéi， wéi hù fēng jiàn shè huì zhì xù；
dì shí piān《 zá lǜ》， fǎn bù shǔ yú qí tā“ fēn zé” piān dedōu zài cǐ guī dìng；
dì shí yī piān《 bǔ wáng lǜ》， zhù yào shì guān yú zhuī bǔ táo fàn hé bīng shì、 dīng yì、 guān nú bì táo wáng， yǐ bǎo zhèng fēng yuè guó jiā bīng yì hé yáo yì zhēng fā hé shè huì 'ān quán；
dì shí 'èr piān《 duàn yù lǜ》， zhù yào shì guān yú shěn xùn、 pàn jué、 zhí xíng hé jiān yù guǎn lǐ。
yǒng huī sān nián， táng gāo zōng yòu lìng cháng sūn wú jì děng duì《 yǒng huī lǜ》 de jīng shén shí zhì hé lǜ wén zhú tiáo zhú jù jìn xíng shū zhèng jiě shì， yǐ chǎn míng lǜ tiáo wén yì， bìng tōng guò wèn dá xíng shì， pōu xī nèi hán， shuō míng yí yì， zhuàn chéng《 lǜ shū》 sān shí juàn， yǒng huī sì nián bān xíng。《 lǜ shū》 yǔ《 lǜ》 hé wéi yī tǐ， tǒng chēng《 yǒng huī lǜ shū》 ( sòng yuán shí chēng zuò《 gù táng lǜ shū yì》， míng mò qīng chū shǐ míng wéi《 táng lǜ shū yì》 )。《 lǜ》 hé《 shū》 jù yòu tóng děng de fǎ lǜ xiào lì，“ zì shì duàn yù zhě jiē yǐn shū fēn xī zhī”。 cǐ hòu《 lǜ》 wén wú shèn gǎi dòng， zhū dì de zēng sǔn、 biān zuǎn duō wéi“ lìng” hé“ gé”、“ shì”， kě wèi《 táng lǜ》 yǐ jī běn dìng xíng。 táng cháo fǎ diǎn zhì jīn zhǐ yòu《 táng lǜ shū yì》 hé《 táng liù diǎn》 chuán shì， yú jūn wáng yì。
cǐ hòu yòu duì 500 tiáo lǜ wén zhú tiáo zhú jù jìn xíng zhù shì， bìng fù zài lǜ wén zhī hòu， chēng zuò shū yì。 lǜ yǔ shū jù yòu tóng děng fǎ lǜ xiào lì， hé chēng《 yǒng huī lǜ shū》， shì táng dài fǎ diǎn de dài biǎo zuò。 hòu rén yòu chēng zhī wéi《 táng lǜ shū yì》。 shì zhōng guó lì shǐ shàng bǎo cún zhì jīn de zuì jù yǐng xiǎng lì de fēng jiàn fǎ diǎn。
piān míng yǐ cì shì： dì yī piān míng lì， shì guān yú xíng fá de zhǒng lèi jí qí shì yòng de yī bān yuán zé de guī dìng， xiāng dāng yú xiàn dài xíng fǎ de zǒng zé。 dì 'èr piān wèi jìn， zhù yào shì jǐng wèi gōng tíng hé shǒu wèi guān jīn yào sài fāng miàn de guī dìng。 dì sān piān zhí zhì， zhù yào shì chéng zhì guān lì wéi fǎ shī zhí de guī dìng。 dì sì piān hù hūn， zhù yào shì hù jí、 tián zhái、 fù yì hé hūn yīn jiā tíng fāng miàn de guī dìng。 dì wǔ piān jiù kù， shì guān yú shēng chù、 kùzàng guǎn lǐ fāng miàn de guī dìng。 dì liù piān shàn xīng， zhù yào shì guān yú bīng shì zhēng jí、 jūn duì diào dòng jí xīng zào fāng miàn de guī dìng。 dì qī piān zéi dào， shì guān yú bǎo hù fēng jiàn zhèng quán、 dì zhù jiē jí de zhèng zhì lì yì jí shēng mìng、 cái chǎn bù shòu qīn fàn de guī dìng。 dì bā piān dǒu sòng， shì guān yú dǒu 'ōu shāng rén hé kòng gào、 shēn sù děng fāng miàn de guī dìng。 dì jiǔ piān zhà wěi， shì guān yú qī zhà hé wěi zào fāng miàn de guī dìng。 dì shí piān zá lǜ， bù biàn biān rù qí tā gè piān de fàn zuì， jiē guī rù cǐ piān， bāo kuò mǎi mài、 jiè dài、 shì chǎng guǎn lǐ yǐ jí jiān qíng fāng miàn de fàn zuì。 dì shí yī piān bǔ wáng， shì guān yú zhuī bǔ táo fàn、 bǔ zhuō zuì rén hé táo dīng de guī dìng。 dì shí 'èr piān duàn yù， shì guān yú sī fǎ shěn pàn hé jiān yù guǎn lǐ fāng miàn de guī dìng。
《 táng lǜ shū yì》 de lǜ wén hé shū wén fǎn yìng liǎo táng dài shè huì gè jiē jí、 gè jiē céng de fǎ lǜ dì wèi jí qí xiāng hù zhī jiān de guān xì， yǐ jí mǒu xiē zhèng zhì jīng jì zhì dù， shì yán jiū táng dài lì shǐ de zhòng yào wén xiàn。
《 táng lǜ shū yì》 zǒng jié yǐ wǎng gè wáng cháo de lì fǎ jīng yàn jí qí sī fǎ shí jiàn， zhé zhōng sǔn yì， shǐ zhī xì tǒng huà hé zhōu mì huà， gù qí lì fǎ bǐ jiào shěn shèn， nèi róng bǐ jiào zhōu xiáng， tiáo mù bǐ jiào jiǎn míng， jiě shì bǐ jiào què dāng。 qí lì fǎ lǐ lùn yǐ jù rú jiā xué shuō， bìng yǐ fēng jiàn lún lǐ dào dé wéi qí fǎ lǜ sī xiǎng jī chǔ， yīn cǐ shì wéi hù fēng jiàn jīng jì jī chǔ jí qí shàng céng jiàn zhù、 tiáozhěng gè fāng miàn shè huì guān xì de zhù yào gōng jù。 wéi yǐ hòu lì dài xíng lǜ de lán běn。 tōng guò táng cháo yǔ zhōu biān gè guó pín fán tōng shǐ hé wén huà jiāo liú，《 táng lǜ shū yì》 duì gǔ dài yà zhōu gè guó fǎ diǎn yì chǎn shēng zhòng dà yǐng xiǎng。 gǔ dài rì běn、 cháo xiān、 yuè nán děng guó de lì fǎ， dà dū mó fǎng《 táng lǜ》。 guó jì fǎ zhì shǐ xué zhě jiāng《 táng lǜ shū yì》 yǔ 'ōu zhōu de《 luó mǎ fǎ》 xiāng tí bìng lùn， bìng shì zhī wéi gǔ dài“ zhōng guó ( huá ) fǎ xì” de dài biǎo zhù zuò。
xiàn cún《 táng lǜ shū yì》 de zuì gǔ kān běn， yòu shàng hǎi tú shū guǎn cáng sòng kè běn cán juàn， běi jīng tú shū guǎn cáng sòng dào cán běn， yǐ jí wú xiàn pāng xī zhāi cáng yuán kān běn， yuán zhì zhèng shí yī nián (1351) chóng huà yú zhì 'ān qín yòu táng kān běn děng。 dūn huáng tù lǔ fān chū tǔ wén shū zhōng yòu táng xiě běn《 lǜ shū》 cán juàn ( cān jiàn cǎi tú chā yè dì 49 yè )。 zài rì běn yě cáng yòu wén huà 'èr nián (1805) guān bǎn běn děng duō zhǒng gǔ xiě běn、 kè běn。 1983 nián zhōng huá shū jú chū bǎn liú jùn wén jiàodiǎn de《 táng lǜ shū yì》， jiàodiǎn zhě yǐ hán fēn lóu yǐng yìn pāng xī zhāi běn wéi dǐ běn， bìng cān xiào qí tā bǎn běn zuò liǎo xiáng xì de jiàokān jì。 cǐ wài， sòng kān běn bù fù《 lǜ shū》 de《 táng lǜ》， yě yǐ jīng yóu shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè yǐng yìn fā xíng。
yòu tú wéi《 táng lǜ shū yì》 shū yǐng（ yuán kè běn）
《 táng lǜ shū yì》 héng héng zuì zǎo zuì wán zhěng de fǎ diǎn
《 táng lǜ shū yì》 30 juàn， táng dài zhǎngsūn wú jì děng fèng huáng dì zhī mìng biān zhuàn。
tā shì wǒ guó xiàn cún zuì zǎo zuì wán zhěng de yī bù fǎ diǎn。
《 táng lǜ shū yì》 shí jì shàng yóu liǎng bù fēn zǔ chéng， jí táng lǜ de lǜ wén bù fēn jí cháng sūn wú jì děng rén duì lǜ wén de shū shì bù fēn。 yīn wéi wén zhōng shū shì bù fēn yǐ“ yì yuē” èr zì kāi tóu， suǒ yǐ bèi rén men chēng wéi《 táng lǜ shū yì》， huò zhě《 táng lǜ shū yì》。
suí cháo tǒng zhì zhě de bào zhèng hé yán kē de xíng fá dǎo zhì nóng mín qǐ yì de lì shǐ gěi táng cháo de jiàn lì zhě liú xià liǎo shēn kè de yìn xiàng。 tā men jiē shòu suí cháo miè wáng de lì shǐ jiào xùn， cǎi qǔ duō fāng miàn de cuò shī， jiàn lì hé wěn dìng zhuān zhì tǒng zhì tǐ xì。
lì fǎ huó dòng jiù shì qí zhōng de yī xiàng zhòng yào nèi róng。 táng dài fǎ diǎn bāo kuò lǜ、 lìng、 gé、 shì sì bù fēn。 qí zhōng lǜ jū shǒu wèi， lǜ jí xíng fǎ diǎn， shì yòng yú dìng zuì de。“ lìng” jiù shì guó jiā de zhì dù hé zhèng lìng。
“ gé” jiù shì duì wén wǔ bǎi guān de zhí zé fàn wéi de guī dìng， yòng zuò kǎo hé guān yuán de yǐ jù。“ shì” shì shàng shū gè bù hé zhū sì、 jiān、 shí liù wèi de gōng zuò zhāng chéng。
táng gāo zǔ shí jiù mìng péi jì děng rén zài suí cháo《 kāi huáng lǜ》 de jī chǔ shàng biān zhì liǎo《 wǔ dé lǜ》。 táng tài zōng zhēnguàn nián jiān， yòu mìng cháng sūn wú jì、 fáng xuán líng děng rén duì《 wǔ dé lǜ》 jiā yǐ xiū gǎi hé shān dìng， yòng liǎo shí jǐ nián de shí jiān， biān chéng liǎo《 zhēnguàn lǜ》。 táng lǜ zì cóng zhēnguàn nián jiān xiū gǎi hòu， jiù méi yòu zài zuò guò dà de biàn dòng。 táng gāo zōng jí wèi hòu， chú liǎo duì lǜ wén zuò guò yī xiē gè bié de tiáozhěng wài， zhù yào shì jiě jué lǜ wén zài zhí xíng guò chéng zhōng cún zài de jiě shì wú píng de wèn tí。 yǒng huī sān nián（ 652 nián）， táng gāo zōng wěi pài zhǎngsūn wú jì děng 19 rén biān xiě《 lǜ shū》， dì 'èr nián wán chéng， dāng shí jiào zuò《 yǒng huī lǜ shū》， yú shì bān xíng quán guó。 biān xiě《 táng lǜ shū yì》 de mùdì shì wèile gěi táng lǜ de tiáo wén tí gōng yī gè quán wēi de jiě shì， yīn wéi táng lǜ zài shí shī guò chéng zhōng， méi yòu yī gè tǒng yī de jiě shì， duì yú zěn yàng lǐ jiě táng lǜ de tiáo wén yǐ jí yòng nǎ tiáo lǜ wén gèng hé shì dōuméi yòu tǒng yī de biāo zhǔn， zhè jiù yǐng xiǎng liǎo táng lǜ de shí shī xiào guǒ。《 táng lǜ shū yì》 duì jiě jué zhè yī wèn tí shì hěn yòu hǎo chù de。
《 táng lǜ shū yì》 àn zhào táng lǜ 12 piān de shùn xù， duì 502 tiáo lǜ wén zhú tiáo zhú jù jìn xíng liǎo zhù jiě， bìng yǐ wèn dá de xíng shì， biàn yì xī yí。 biān zhuàn zhě hái gēn jù zhàn guó qín hàn wèi jìn nán běi cháo zhì suí yǐ lái de fēng jiàn fǎ lǜ lǐ lùn， duì yú lǜ wén de nèi róng xù shù qí yuán liú， duì qí hán yì jiā yǐ fā huī， bìng duì bù wán bèi de dì fāng jiā yǐ bǔ chōng， shǐ táng lǜ de nèi róng gèng jiā fēng fù。 yīn wéi《 táng lǜ shū yì》 shì guān fāng biān xiě yòu yóu huáng dì mìng lìng bān xíng quán guó， suǒ yǐ jù yòu jí dà de quán wēi xìng， cóng cǐ yǐ hòu táng dài guān lì shěn lǐ 'àn jiàn dōuyào yǐ tā zuò wéi biāo zhǔn。 zhù shì bù fēn shí jì shàng yǔ lǜ wén bù fēn jù yòu tóng yàng de fǎ lǜ xiào lì。 yīn cǐ，《 táng lǜ shū yì》 de shí jiàn jiēguǒ yuǎn yuǎn chāo guò liǎo yuán lái de biān zhuàn mùdì， tā bù jǐn jǐn shì táng lǜ de zhù shì shū， ér shì chéng wéi yǔ lǜ bìng xíng de táng dài guó jiā fǎ diǎn zhī yī。
《 táng lǜ shū yì》 biān dìng hòu， lì jīng gāo zōng、 wǔ hòu、 zhōng zōng、 xuán zōng děng cháo， yòu zuò guò yī xiē xiū gǎi， dàn dū shǔ yú gè bié nèi róng de zēng gǎi hé gè bié wén zì shàng de xiū dìng。 cóng táng lǜ de fā zhǎn hé《 táng lǜ shū yì》 de yán gé guò chéng kàn，《 táng lǜ shū yì》 shì táng cháo de yī dài zhī diǎn。
《 táng lǜ shū yì》 zuò wéi fēng jiàn fǎ diǎn， yòu zhe nóng hòu de fēng jiàn sī xiǎng yì shí， tǐ xiàn zhe fēng jiàn tǒng zhì jiē jí de jiē jí yì zhì。 tā fǎn yìng liǎo lǐ zhì、 jūn zhù zhuān zhì、 děng jí zhì dù hé zōng fǎ zhì dù děng nèi róng。《 táng lǜ shū yì》 de fǎ lǜ sī xiǎng yòu yǐ xià liǎng gè tè sè： dì yī，“ dé lǐ wéi zhèng jiào zhī běn， xíng fá wéi zhèng jiào zhī yòng”， lún lǐ dào dé hé fǎ lǜ xiāng jié hé， qián zhě wéi zhù， hòu zhě wéi fǔ。 dì 'èr， jiǎn huà fǎ lǜ tiáo wén， jiǎn qīng xíng fá。 rú《 zhēnguàn lǜ》 zhōng de xíng fá， yǔ suí lǜ xiāng bǐ， qù diào liǎo sǐ xíng 92 tiáo， jiǎn liú wéi tú zhě 71 tiáo， qí yú biàn zhòng wéi qīng zhě yě hěn duō。
táng lǜ shì qín hàn yǐ lái fēng jiàn zhuān zhì shí dài jiào wéi kuān jiǎn de fǎ lǜ。《 táng lǜ shū yì》 shǒu piān de《 míng lì lǜ》 rú tóng xiàn dài fǎ lǜ de zǒng zé， biǎo dá liǎo táng lǜ de jī běn jīng shén hé jī běn yuán zé。 qí yú 17 piān xiāng dāng yú xiàn dài xíng fǎ de fēn zé， jù tǐ guī dìng liǎo shénme xíng wéi gòu chéng fàn zuì yǐ jí fàn zuì hòu rú hé chǔfá de gè zhǒng tiáo kuǎn。
《 táng lǜ shū yì》 guī dìng liǎo chī、 zhàng、 tú、 liú、 sǐ wǔ zhǒng xíng fá， tǒng chēng wéi wǔ xíng。 shí 'è bèi rèn wéi shì zuì yán zhòng de zuì xíng， suǒ yǐ liè yú shǒu piān。 suǒ wèi shí 'è dōushì zhǐ zhí jiē qīn fàn zhuān zhì huáng dì de tǒng zhì jī chǔ jī fēng jiàn tǒng zhì zhì xù de xíng wéi， shí 'è jù tǐ zhǐ： móu fǎn、 móu dà nì、 móu pàn、 è nì、 bù dào、 dà bù jìng、 bù xiào、 bù mù、 bù yì、 nèi luàn。 fàn shí 'è zuì zhě jiē chù yǐ zhòng xíng， bù xiǎng yòu shú、 miǎn děng tè quán， suǒ wèi“ shí 'è bù shè？ jiù shì zhè gè yì sī。
bā yì， bā yì zhì dù qǐ yuán hěn zǎo， táng lǜ zé guī dìng dé gèng wéi xiáng bèi。 bā yì de duì xiàng zhù yào zhǐ yǐ xià jǐ zhǒng rén， qīn、 gù、 xián、 néng、 gōng、 guì、 qín、 bīn。 zǒng zhī bù wài hū huáng dì de qīn qī gù jiù， huò zhě fēng jiàn wáng cháo de guān liáo guì zú。 zhè xiē rén zhǐ yào bù shì fàn liǎo shí 'è zuì， qí tā zuì xíng dōukě yǐ tōng guò gè zhǒng tú jìng jiǎn qīng huò miǎn yú chǔfá。 zhè zhǒng tè quán zhì dù， fǎn yìng liǎo děng jí hé jiē jí chā bié。
táng lǜ《 míng lì lǜ》 hái guī dìng liǎo yī xiē yuán zé， duì rú hé rèn dìng fàn zuì xìng zhì hé què dìng xíng fá fāng miàn jù yòu zhǐ dǎo yì yì。 huàfēn gōng zuì yǔ sī zuì， guān yú zì shǒu jiǎn miǎn xíng fá de guī dìng， guān yú gòng tóng fàn zuì de chǔlǐ yuán zé， guān yú hé bìng lùn zuì de yuán zé， guān yú lěi fàn jiā zhòng de guī dìng， guān yú qū fēn gù yì yǔ guò shī， guān yú lèi tuī de yī bān yuán zé， děng děng。 guān yú lǎo yòu fèi jí jiǎn xíng de guī dìng， guān yú tóng jū xiāng mán bùwèi zuì de guī dìng， guān yú shè wài 'àn jiàn de chǔlǐ yuán zé。
zhè xiē jī běn yuán zé de guī dìng， chōng fēn zhèng míng táng cháo de fǎ lǜ zhì dù shì xiāng dāng wán bèi hé xiāng dāng xì mì de。
wèi jìn lǜ shì guān yú jǐng wèi gōng shì hé bǎo wèi guān jīn yào sài fāng miàn de fǎ lǜ。 zhí zhì lǜ shì guān yú guān lì zhí wù jí yì chuán fāng miàn de fǎ lǜ。 hù hūn lǜ shì guān yú hù jí、 tǔ dì、 fù shuì yǐ jí hūn yīn jiā tíng fāng miàn de fǎ lǜ。 jiù kù lǜ shì guān yú guó yòu shēng chù hé cāng kù guǎn lǐ fāng miàn de fǎ lǜ。 shàn xīng lǜ shì guān yú fā bīng hé xīng zào fāng miàn de fǎ lǜ。 zéi dào lǜ shì guān yú bǎo hù fēng jiàn zhèng quán jí dì zhù jiē jí shēng mìng cái chǎn bù shòu qīn fàn de fǎ lǜ。 dǒu sòng lǜ shì guān yú dǒu 'ōu hé sù sòng fāng miàn de fǎ lǜ。 zhà wěi lǜ shì guān yú qī zhà hé wěi zào fāng miàn de fǎ lǜ。 zá lǜ shì guān yú mǎi mài、 jiè dài、 dù liàng héng、 shāng pǐn jià gé guī gé、 fàn jiān、 guó jì zuò lè、 sī zhù huò bì、 dǔ bó、 jué shī dī fáng、 pò huài qiáo liáng、 fàng huǒ shī huǒ、 yī liáo shì gù、 zǔ 'ài jiāo tōng děng fāng miàn de fǎ lǜ。 bǔ wáng lǜ shì guān yú zhuī bǔ zuì fàn hé táo wáng shì bīng jí yì dīng de fǎ lǜ。
táng lǜ shì zài suí cháo《 kāi huáng lǜ》 jī chǔ shàng zhì dìng de， ér suí lǜ zé jì chéng liǎo qián dài de fǎ lǜ。 táng lǜ gēn jù qín hàn yǐ lái fēng jiàn lì fǎ hé sī fǎ de jīng yàn， bǎ yī xiē xíng zhī yòu xiào de zuì míng、 xíng zhì jí sī fǎ yuán zé jiā yǐ zhěng lǐ， duì shè huì guān xì gè zhù yào fāng miàn dū zuò chū liǎo míng què de guī dìng， suǒ yǐ tā jí táng yǐ qián wǒ guó fēng jiàn fǎ lǜ zhī dà chéng， chéng wéi sòng yuán míng qīng lì dài zhì dìng hé jiě shì fēng jiàn fǎ diǎn de lán běn， bìng duì gǔ dài rì běn、 cháo xiān、 yuè nán děng guó jiàn lì hé wán shàn fēng jiàn fǎ zhì chǎn shēng guò guǎng fàn 'ér shēn kè de yǐng xiǎng。 bèi chēng wéi shì jiè wǔ dà fǎ xì zhī yī de zhōng huá fǎ xì de dài biǎo。
sòng cháo de《 sòng xíng tǒng》， jiù lǜ wén 'ér yán， zhǐ shì táng lǜ de fān bǎn。 yuán cháo de《 zhì yuán xīn gé》 de 20 piān， yǔ táng lǜ de 9 piān xiāng tóng， qí tā bā yì， shí 'è、 guān dāng zhì dù dū yán yòng táng lǜ。 míng dài《 dà míng lǜ》、 qīng dài《 dà qīng lǜ lì》 dū shòu dào táng lǜ yǐng xiǎng。
rì běn wén wǔ tiān huáng dà bǎo yuán nián（ 761 nián） suǒ zhì dìng de《 dà bǎo lǜ lìng》， yòu lǜ 6 juàn， gòng fēn 12 piān， qí piān míng yǔ cì xù dū yǔ táng lǜ xiāng tóng， ér qiě lǜ wén de nèi róng yě hěn duō xiāng sì。 cháo xiān de《 gāolí lǜ》 bù jǐn zài piān mù tǐ xì shàng yǔ táng lǜ xiāng tóng， zài nèi róng fāng miàn， rú xíng míng zhǒng lèi hé duì tè quán jiē jí de yōu dài tiáo kuǎn děng， yědōu yǔ táng lǜ jí wéi xiāng sì。 zài yuè nán， lì dài xíng lǜ yě duō fǎng zhào táng lǜ。
《 táng lǜ shū yì》 bù jǐn wán zhěng bǎo cún liǎo táng lǜ， hái bǎo cún liǎo dà liàng táng dài de lìng、 gé、 shì de nèi róng。 tóng shí jìzǎi liǎo dà liàng yòu guān táng dài zhèng zhì、 shè huì jīng jì de zī liào， shì yán jiū táng dài jiē jí guān xì、 děng jí guān xì yǐ jí guān zhì、 bīng zhì、 tián zhì、 fù yì zhì de zhòng yào yǐ jù。 suǒ yǐ， qīng dài xué zhě wáng míng shèng chēng《 táng lǜ shū yì》 wéi“ xī shì zhī bǎo”。
xīn bǎn bǎn běn :
《 táng lǜ shū yì》（ yuán míng lǜ shū； yòu míng táng lǜ、 táng lǜ shū yì、 gù táng lǜ shū yì） sān shí juàn táng ? zhǎngsūn wú jì děng biān。 zhōng huá shū jú 1993.9 běi jīng 'èr shuà， yǐ shàng tú cáng pāng xī zhāi cán sòng běn、 běi tú cáng pāng xī zhāi cán yuán dà zì běn、 shàng tú cáng pāng xī zhāi yuán kè běn、 běi tú cáng pāng xī zhāi yuán zhì zhèng chóng huà yú zhì 'ān qín yòu táng kè běn、 qīng jiā qìng shí sān nián wù chén（ 1808） sūn xīng yǎn kān《 dài nán gé cóng shū》 běn、 rì běn wén huà 'èr nián yǐ chǒu（ 1805） guān bǎn běn wéi zhù xiào běn， yǐ běi tú cáng míng chāo běn、 shàng tú cáng qīng lán líng sūn xīng yǎn fù sòng chāo běn、 běi dàzàng qīng qián lóng shí 'èr nián dīng mǎo（ 1747） qū fù kǒng shì chāo běn、 qīng qián lóng sì shí 'èr nián dīng yǒu（ 1777） qū fù kǒng shì chāo běn、 qīng zhū kě bǎo zhòng kè běn、 jiāng sū shū jú běn、 qīng guāng xù shí liù nián gēng yín（ 1890） shěn jiā běn zhòng xiào kè běn、 mín guó《 sì bù cóng kān》 běn、 mín guó《 wàn yòu wén kù》 běn、 mín guó《 jī běn guó xué cóng shū》 běn wéi cān xiào běn， bìng cān kǎo dūn huáng hé tù lǔ fān táng xiě běn cán juàn jí xiāng guān wén xiàn pái yìn 'ér chéng， 32 kāi běn。
táng cháo xíng lǜ jí qí shū zhù de hé biān， yì wéi zhōng guó xiàn cún zuì gǔ、 zuì wán zhěng de fēng jiàn xíng shì fǎ diǎn。 sān shí juàn。
táng cháo fǎ lǜ zhì dù jī běn shàng yán xí suí cháo。 táng chū yǐ suí《 kāi huáng lǜ》 wéi lán běn zhì dìng《 wǔ dé lǜ》， yú wǔ dé qī nián (624) bān xíng， shì wéi táng lǜ cǎo chuàng shí qī。 zhēnguàn yuán nián (627)， táng tài zōng lǐ shì mín lìng cháng sūn wú jì、 fáng xuán líng děng， cān zhuó suí lǜ， duì《 wǔ dé lǜ》 jiā yǐ xiū dìng， yú zhēnguàn shí yī nián bān xíng， shì wéi《 zhēnguàn lǜ》。《 zhēnguàn lǜ》 de xíng fá yòu suǒ jiǎn qīng， lǜ tiáo yě bǐ jiào wán bèi， wéi《 yǒng huī lǜ》 suǒ běn， shì《 táng lǜ》 de diàn jī shí qī。
yǒng huī yuán nián (650) táng gāo zōng lǐ zhì mìng zhǎngsūn wú jì、 lǐ jì、 yú zhì níng děng xiū《 yǒng huī lǜ》， yì nián bān xíng。《 yǒng huī lǜ》 fán shí 'èr piān wǔ bǎi tiáo ( yī zuò wǔ bǎi líng 'èr tiáo )。 qí piān míng jí zhù yào nèi róng wéi：
dì yī piān《 míng lì lǜ》， xiāng dāng yú xiàn dài xíng fǎ zǒng zé， zhù yào guī dìng liǎo xíng fá zhì dù hé jī běn yuán zé；
dì 'èr piān《 wèi jìn lǜ》， zhù yào shì guān yú bǎo hù huáng dì rén shēn 'ān quán、 guó jiā zhù quán yǔ biān jìng 'ān quán；
dì sān piān《 zhí zhì lǜ》， zhù yào shì guān yú guó jiā jī guān guān yuán de shè zhì、 xuǎn rèn、 zhí shǒu yǐ jí chéng zhì tān guān wǎng fǎ děng； dì sì piān《 hù hūn lǜ》， zhù yào shì guān yú hù
jí、 tǔ dì、 fù yì、 hūn yīn、 jiā tíng děng， yǐ bǎo zhèng guó jiā fù yì lái yuán hé wéi hù fēng jiàn hūn yīn jiā tíng guān xì；
dì wǔ piān《 jiù kù lǜ》， zhù yào shì guān yú sì yǎng shēng chù、 kùzàng guǎn lǐ， bǎo hù guān yòu zī cái bù shòu qīn fàn；
dì liù piān《 shàn xīng lǜ》， zhù yào shì guān yú bīng shì zhēng jí、 jūn duì diào dòng、 jiàngshuài zhí shǒu、 jūn xū gōng yìng、 shàn zì xīng jiàn hé zhēng fā yáo yì děng， yǐ què bǎo jūn quán zhǎng wò zài huáng dì
shǒu zhōng， bìng kòng zhì láo yì zhēng fā， huǎn hé shè huì máo dùn；
dì qī piān《 zéi dào lǜ》， zhù yào shì guān yú yán xíng zhèn yā xù yì tuī fān fēng jiàn zhèng quán， dǎ jī qí tā yán zhòng fàn zuì， bǎo hù gōng sī cái chǎn bù shòu qīn fàn；
dì bā piān《 dǒu sòng lǜ》， zhù yào shì guān yú chéng zhì dǒu 'ōu hé wéi hù fēng jiàn de sù sòng zhì dù；
dì jiǔ piān《 zhà wěi lǜ》， zhù yào shì guān yú dǎ jī qī zhà、 piàn rén de fàn zuì xíng wéi， wéi hù fēng jiàn shè huì zhì xù；
dì shí piān《 zá lǜ》， fǎn bù shǔ yú qí tā“ fēn zé” piān dedōu zài cǐ guī dìng；
dì shí yī piān《 bǔ wáng lǜ》， zhù yào shì guān yú zhuī bǔ táo fàn hé bīng shì、 dīng yì、 guān nú bì táo wáng， yǐ bǎo zhèng fēng yuè guó jiā bīng yì hé yáo yì zhēng fā hé shè huì 'ān quán；
dì shí 'èr piān《 duàn yù lǜ》， zhù yào shì guān yú shěn xùn、 pàn jué、 zhí xíng hé jiān yù guǎn lǐ。
yǒng huī sān nián， táng gāo zōng yòu lìng cháng sūn wú jì děng duì《 yǒng huī lǜ》 de jīng shén shí zhì hé lǜ wén zhú tiáo zhú jù jìn xíng shū zhèng jiě shì， yǐ chǎn míng lǜ tiáo wén yì， bìng tōng guò wèn dá xíng shì， pōu xī nèi hán， shuō míng yí yì， zhuàn chéng《 lǜ shū》 sān shí juàn， yǒng huī sì nián bān xíng。《 lǜ shū》 yǔ《 lǜ》 hé wéi yī tǐ， tǒng chēng《 yǒng huī lǜ shū》 ( sòng yuán shí chēng zuò《 gù táng lǜ shū yì》， míng mò qīng chū shǐ míng wéi《 táng lǜ shū yì》 )。《 lǜ》 hé《 shū》 jù yòu tóng děng de fǎ lǜ xiào lì，“ zì shì duàn yù zhě jiē yǐn shū fēn xī zhī”。 cǐ hòu《 lǜ》 wén wú shèn gǎi dòng， zhū dì de zēng sǔn、 biān zuǎn duō wéi“ lìng” hé“ gé”、“ shì”， kě wèi《 táng lǜ》 yǐ jī běn dìng xíng。 táng cháo fǎ diǎn zhì jīn zhǐ yòu《 táng lǜ shū yì》 hé《 táng liù diǎn》 chuán shì， yú jūn wáng yì。
cǐ hòu yòu duì 500 tiáo lǜ wén zhú tiáo zhú jù jìn xíng zhù shì， bìng fù zài lǜ wén zhī hòu， chēng zuò shū yì。 lǜ yǔ shū jù yòu tóng děng fǎ lǜ xiào lì， hé chēng《 yǒng huī lǜ shū》， shì táng dài fǎ diǎn de dài biǎo zuò。 hòu rén yòu chēng zhī wéi《 táng lǜ shū yì》。 shì zhōng guó lì shǐ shàng bǎo cún zhì jīn de zuì jù yǐng xiǎng lì de fēng jiàn fǎ diǎn。
piān míng yǐ cì shì： dì yī piān míng lì， shì guān yú xíng fá de zhǒng lèi jí qí shì yòng de yī bān yuán zé de guī dìng， xiāng dāng yú xiàn dài xíng fǎ de zǒng zé。 dì 'èr piān wèi jìn， zhù yào shì jǐng wèi gōng tíng hé shǒu wèi guān jīn yào sài fāng miàn de guī dìng。 dì sān piān zhí zhì， zhù yào shì chéng zhì guān lì wéi fǎ shī zhí de guī dìng。 dì sì piān hù hūn， zhù yào shì hù jí、 tián zhái、 fù yì hé hūn yīn jiā tíng fāng miàn de guī dìng。 dì wǔ piān jiù kù， shì guān yú shēng chù、 kùzàng guǎn lǐ fāng miàn de guī dìng。 dì liù piān shàn xīng， zhù yào shì guān yú bīng shì zhēng jí、 jūn duì diào dòng jí xīng zào fāng miàn de guī dìng。 dì qī piān zéi dào， shì guān yú bǎo hù fēng jiàn zhèng quán、 dì zhù jiē jí de zhèng zhì lì yì jí shēng mìng、 cái chǎn bù shòu qīn fàn de guī dìng。 dì bā piān dǒu sòng， shì guān yú dǒu 'ōu shāng rén hé kòng gào、 shēn sù děng fāng miàn de guī dìng。 dì jiǔ piān zhà wěi， shì guān yú qī zhà hé wěi zào fāng miàn de guī dìng。 dì shí piān zá lǜ， bù biàn biān rù qí tā gè piān de fàn zuì， jiē guī rù cǐ piān， bāo kuò mǎi mài、 jiè dài、 shì chǎng guǎn lǐ yǐ jí jiān qíng fāng miàn de fàn zuì。 dì shí yī piān bǔ wáng， shì guān yú zhuī bǔ táo fàn、 bǔ zhuō zuì rén hé táo dīng de guī dìng。 dì shí 'èr piān duàn yù， shì guān yú sī fǎ shěn pàn hé jiān yù guǎn lǐ fāng miàn de guī dìng。
《 táng lǜ shū yì》 de lǜ wén hé shū wén fǎn yìng liǎo táng dài shè huì gè jiē jí、 gè jiē céng de fǎ lǜ dì wèi jí qí xiāng hù zhī jiān de guān xì， yǐ jí mǒu xiē zhèng zhì jīng jì zhì dù， shì yán jiū táng dài lì shǐ de zhòng yào wén xiàn。
《 táng lǜ shū yì》 zǒng jié yǐ wǎng gè wáng cháo de lì fǎ jīng yàn jí qí sī fǎ shí jiàn， zhé zhōng sǔn yì， shǐ zhī xì tǒng huà hé zhōu mì huà， gù qí lì fǎ bǐ jiào shěn shèn， nèi róng bǐ jiào zhōu xiáng， tiáo mù bǐ jiào jiǎn míng， jiě shì bǐ jiào què dāng。 qí lì fǎ lǐ lùn yǐ jù rú jiā xué shuō， bìng yǐ fēng jiàn lún lǐ dào dé wéi qí fǎ lǜ sī xiǎng jī chǔ， yīn cǐ shì wéi hù fēng jiàn jīng jì jī chǔ jí qí shàng céng jiàn zhù、 tiáozhěng gè fāng miàn shè huì guān xì de zhù yào gōng jù。 wéi yǐ hòu lì dài xíng lǜ de lán běn。 tōng guò táng cháo yǔ zhōu biān gè guó pín fán tōng shǐ hé wén huà jiāo liú，《 táng lǜ shū yì》 duì gǔ dài yà zhōu gè guó fǎ diǎn yì chǎn shēng zhòng dà yǐng xiǎng。 gǔ dài rì běn、 cháo xiān、 yuè nán děng guó de lì fǎ， dà dū mó fǎng《 táng lǜ》。 guó jì fǎ zhì shǐ xué zhě jiāng《 táng lǜ shū yì》 yǔ 'ōu zhōu de《 luó mǎ fǎ》 xiāng tí bìng lùn， bìng shì zhī wéi gǔ dài“ zhōng guó ( huá ) fǎ xì” de dài biǎo zhù zuò。
xiàn cún《 táng lǜ shū yì》 de zuì gǔ kān běn， yòu shàng hǎi tú shū guǎn cáng sòng kè běn cán juàn， běi jīng tú shū guǎn cáng sòng dào cán běn， yǐ jí wú xiàn pāng xī zhāi cáng yuán kān běn， yuán zhì zhèng shí yī nián (1351) chóng huà yú zhì 'ān qín yòu táng kān běn děng。 dūn huáng tù lǔ fān chū tǔ wén shū zhōng yòu táng xiě běn《 lǜ shū》 cán juàn ( cān jiàn cǎi tú chā yè dì 49 yè )。 zài rì běn yě cáng yòu wén huà 'èr nián (1805) guān bǎn běn děng duō zhǒng gǔ xiě běn、 kè běn。 1983 nián zhōng huá shū jú chū bǎn liú jùn wén jiàodiǎn de《 táng lǜ shū yì》， jiàodiǎn zhě yǐ hán fēn lóu yǐng yìn pāng xī zhāi běn wéi dǐ běn， bìng cān xiào qí tā bǎn běn zuò liǎo xiáng xì de jiàokān jì。 cǐ wài， sòng kān běn bù fù《 lǜ shū》 de《 táng lǜ》， yě yǐ jīng yóu shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè yǐng yìn fā xíng。
yòu tú wéi《 táng lǜ shū yì》 shū yǐng（ yuán kè běn）
《 táng lǜ shū yì》 héng héng zuì zǎo zuì wán zhěng de fǎ diǎn
《 táng lǜ shū yì》 30 juàn， táng dài zhǎngsūn wú jì děng fèng huáng dì zhī mìng biān zhuàn。
tā shì wǒ guó xiàn cún zuì zǎo zuì wán zhěng de yī bù fǎ diǎn。
《 táng lǜ shū yì》 shí jì shàng yóu liǎng bù fēn zǔ chéng， jí táng lǜ de lǜ wén bù fēn jí cháng sūn wú jì děng rén duì lǜ wén de shū shì bù fēn。 yīn wéi wén zhōng shū shì bù fēn yǐ“ yì yuē” èr zì kāi tóu， suǒ yǐ bèi rén men chēng wéi《 táng lǜ shū yì》， huò zhě《 táng lǜ shū yì》。
suí cháo tǒng zhì zhě de bào zhèng hé yán kē de xíng fá dǎo zhì nóng mín qǐ yì de lì shǐ gěi táng cháo de jiàn lì zhě liú xià liǎo shēn kè de yìn xiàng。 tā men jiē shòu suí cháo miè wáng de lì shǐ jiào xùn， cǎi qǔ duō fāng miàn de cuò shī， jiàn lì hé wěn dìng zhuān zhì tǒng zhì tǐ xì。
lì fǎ huó dòng jiù shì qí zhōng de yī xiàng zhòng yào nèi róng。 táng dài fǎ diǎn bāo kuò lǜ、 lìng、 gé、 shì sì bù fēn。 qí zhōng lǜ jū shǒu wèi， lǜ jí xíng fǎ diǎn， shì yòng yú dìng zuì de。“ lìng” jiù shì guó jiā de zhì dù hé zhèng lìng。
“ gé” jiù shì duì wén wǔ bǎi guān de zhí zé fàn wéi de guī dìng， yòng zuò kǎo hé guān yuán de yǐ jù。“ shì” shì shàng shū gè bù hé zhū sì、 jiān、 shí liù wèi de gōng zuò zhāng chéng。
táng gāo zǔ shí jiù mìng péi jì děng rén zài suí cháo《 kāi huáng lǜ》 de jī chǔ shàng biān zhì liǎo《 wǔ dé lǜ》。 táng tài zōng zhēnguàn nián jiān， yòu mìng cháng sūn wú jì、 fáng xuán líng děng rén duì《 wǔ dé lǜ》 jiā yǐ xiū gǎi hé shān dìng， yòng liǎo shí jǐ nián de shí jiān， biān chéng liǎo《 zhēnguàn lǜ》。 táng lǜ zì cóng zhēnguàn nián jiān xiū gǎi hòu， jiù méi yòu zài zuò guò dà de biàn dòng。 táng gāo zōng jí wèi hòu， chú liǎo duì lǜ wén zuò guò yī xiē gè bié de tiáozhěng wài， zhù yào shì jiě jué lǜ wén zài zhí xíng guò chéng zhōng cún zài de jiě shì wú píng de wèn tí。 yǒng huī sān nián（ 652 nián）， táng gāo zōng wěi pài zhǎngsūn wú jì děng 19 rén biān xiě《 lǜ shū》， dì 'èr nián wán chéng， dāng shí jiào zuò《 yǒng huī lǜ shū》， yú shì bān xíng quán guó。 biān xiě《 táng lǜ shū yì》 de mùdì shì wèile gěi táng lǜ de tiáo wén tí gōng yī gè quán wēi de jiě shì， yīn wéi táng lǜ zài shí shī guò chéng zhōng， méi yòu yī gè tǒng yī de jiě shì， duì yú zěn yàng lǐ jiě táng lǜ de tiáo wén yǐ jí yòng nǎ tiáo lǜ wén gèng hé shì dōuméi yòu tǒng yī de biāo zhǔn， zhè jiù yǐng xiǎng liǎo táng lǜ de shí shī xiào guǒ。《 táng lǜ shū yì》 duì jiě jué zhè yī wèn tí shì hěn yòu hǎo chù de。
《 táng lǜ shū yì》 àn zhào táng lǜ 12 piān de shùn xù， duì 502 tiáo lǜ wén zhú tiáo zhú jù jìn xíng liǎo zhù jiě， bìng yǐ wèn dá de xíng shì， biàn yì xī yí。 biān zhuàn zhě hái gēn jù zhàn guó qín hàn wèi jìn nán běi cháo zhì suí yǐ lái de fēng jiàn fǎ lǜ lǐ lùn， duì yú lǜ wén de nèi róng xù shù qí yuán liú， duì qí hán yì jiā yǐ fā huī， bìng duì bù wán bèi de dì fāng jiā yǐ bǔ chōng， shǐ táng lǜ de nèi róng gèng jiā fēng fù。 yīn wéi《 táng lǜ shū yì》 shì guān fāng biān xiě yòu yóu huáng dì mìng lìng bān xíng quán guó， suǒ yǐ jù yòu jí dà de quán wēi xìng， cóng cǐ yǐ hòu táng dài guān lì shěn lǐ 'àn jiàn dōuyào yǐ tā zuò wéi biāo zhǔn。 zhù shì bù fēn shí jì shàng yǔ lǜ wén bù fēn jù yòu tóng yàng de fǎ lǜ xiào lì。 yīn cǐ，《 táng lǜ shū yì》 de shí jiàn jiēguǒ yuǎn yuǎn chāo guò liǎo yuán lái de biān zhuàn mùdì， tā bù jǐn jǐn shì táng lǜ de zhù shì shū， ér shì chéng wéi yǔ lǜ bìng xíng de táng dài guó jiā fǎ diǎn zhī yī。
《 táng lǜ shū yì》 biān dìng hòu， lì jīng gāo zōng、 wǔ hòu、 zhōng zōng、 xuán zōng děng cháo， yòu zuò guò yī xiē xiū gǎi， dàn dū shǔ yú gè bié nèi róng de zēng gǎi hé gè bié wén zì shàng de xiū dìng。 cóng táng lǜ de fā zhǎn hé《 táng lǜ shū yì》 de yán gé guò chéng kàn，《 táng lǜ shū yì》 shì táng cháo de yī dài zhī diǎn。
《 táng lǜ shū yì》 zuò wéi fēng jiàn fǎ diǎn， yòu zhe nóng hòu de fēng jiàn sī xiǎng yì shí， tǐ xiàn zhe fēng jiàn tǒng zhì jiē jí de jiē jí yì zhì。 tā fǎn yìng liǎo lǐ zhì、 jūn zhù zhuān zhì、 děng jí zhì dù hé zōng fǎ zhì dù děng nèi róng。《 táng lǜ shū yì》 de fǎ lǜ sī xiǎng yòu yǐ xià liǎng gè tè sè： dì yī，“ dé lǐ wéi zhèng jiào zhī běn， xíng fá wéi zhèng jiào zhī yòng”， lún lǐ dào dé hé fǎ lǜ xiāng jié hé， qián zhě wéi zhù， hòu zhě wéi fǔ。 dì 'èr， jiǎn huà fǎ lǜ tiáo wén， jiǎn qīng xíng fá。 rú《 zhēnguàn lǜ》 zhōng de xíng fá， yǔ suí lǜ xiāng bǐ， qù diào liǎo sǐ xíng 92 tiáo， jiǎn liú wéi tú zhě 71 tiáo， qí yú biàn zhòng wéi qīng zhě yě hěn duō。
táng lǜ shì qín hàn yǐ lái fēng jiàn zhuān zhì shí dài jiào wéi kuān jiǎn de fǎ lǜ。《 táng lǜ shū yì》 shǒu piān de《 míng lì lǜ》 rú tóng xiàn dài fǎ lǜ de zǒng zé， biǎo dá liǎo táng lǜ de jī běn jīng shén hé jī běn yuán zé。 qí yú 17 piān xiāng dāng yú xiàn dài xíng fǎ de fēn zé， jù tǐ guī dìng liǎo shénme xíng wéi gòu chéng fàn zuì yǐ jí fàn zuì hòu rú hé chǔfá de gè zhǒng tiáo kuǎn。
《 táng lǜ shū yì》 guī dìng liǎo chī、 zhàng、 tú、 liú、 sǐ wǔ zhǒng xíng fá， tǒng chēng wéi wǔ xíng。 shí 'è bèi rèn wéi shì zuì yán zhòng de zuì xíng， suǒ yǐ liè yú shǒu piān。 suǒ wèi shí 'è dōushì zhǐ zhí jiē qīn fàn zhuān zhì huáng dì de tǒng zhì jī chǔ jī fēng jiàn tǒng zhì zhì xù de xíng wéi， shí 'è jù tǐ zhǐ： móu fǎn、 móu dà nì、 móu pàn、 è nì、 bù dào、 dà bù jìng、 bù xiào、 bù mù、 bù yì、 nèi luàn。 fàn shí 'è zuì zhě jiē chù yǐ zhòng xíng， bù xiǎng yòu shú、 miǎn děng tè quán， suǒ wèi“ shí 'è bù shè？ jiù shì zhè gè yì sī。
bā yì， bā yì zhì dù qǐ yuán hěn zǎo， táng lǜ zé guī dìng dé gèng wéi xiáng bèi。 bā yì de duì xiàng zhù yào zhǐ yǐ xià jǐ zhǒng rén， qīn、 gù、 xián、 néng、 gōng、 guì、 qín、 bīn。 zǒng zhī bù wài hū huáng dì de qīn qī gù jiù， huò zhě fēng jiàn wáng cháo de guān liáo guì zú。 zhè xiē rén zhǐ yào bù shì fàn liǎo shí 'è zuì， qí tā zuì xíng dōukě yǐ tōng guò gè zhǒng tú jìng jiǎn qīng huò miǎn yú chǔfá。 zhè zhǒng tè quán zhì dù， fǎn yìng liǎo děng jí hé jiē jí chā bié。
táng lǜ《 míng lì lǜ》 hái guī dìng liǎo yī xiē yuán zé， duì rú hé rèn dìng fàn zuì xìng zhì hé què dìng xíng fá fāng miàn jù yòu zhǐ dǎo yì yì。 huàfēn gōng zuì yǔ sī zuì， guān yú zì shǒu jiǎn miǎn xíng fá de guī dìng， guān yú gòng tóng fàn zuì de chǔlǐ yuán zé， guān yú hé bìng lùn zuì de yuán zé， guān yú lěi fàn jiā zhòng de guī dìng， guān yú qū fēn gù yì yǔ guò shī， guān yú lèi tuī de yī bān yuán zé， děng děng。 guān yú lǎo yòu fèi jí jiǎn xíng de guī dìng， guān yú tóng jū xiāng mán bùwèi zuì de guī dìng， guān yú shè wài 'àn jiàn de chǔlǐ yuán zé。
zhè xiē jī běn yuán zé de guī dìng， chōng fēn zhèng míng táng cháo de fǎ lǜ zhì dù shì xiāng dāng wán bèi hé xiāng dāng xì mì de。
wèi jìn lǜ shì guān yú jǐng wèi gōng shì hé bǎo wèi guān jīn yào sài fāng miàn de fǎ lǜ。 zhí zhì lǜ shì guān yú guān lì zhí wù jí yì chuán fāng miàn de fǎ lǜ。 hù hūn lǜ shì guān yú hù jí、 tǔ dì、 fù shuì yǐ jí hūn yīn jiā tíng fāng miàn de fǎ lǜ。 jiù kù lǜ shì guān yú guó yòu shēng chù hé cāng kù guǎn lǐ fāng miàn de fǎ lǜ。 shàn xīng lǜ shì guān yú fā bīng hé xīng zào fāng miàn de fǎ lǜ。 zéi dào lǜ shì guān yú bǎo hù fēng jiàn zhèng quán jí dì zhù jiē jí shēng mìng cái chǎn bù shòu qīn fàn de fǎ lǜ。 dǒu sòng lǜ shì guān yú dǒu 'ōu hé sù sòng fāng miàn de fǎ lǜ。 zhà wěi lǜ shì guān yú qī zhà hé wěi zào fāng miàn de fǎ lǜ。 zá lǜ shì guān yú mǎi mài、 jiè dài、 dù liàng héng、 shāng pǐn jià gé guī gé、 fàn jiān、 guó jì zuò lè、 sī zhù huò bì、 dǔ bó、 jué shī dī fáng、 pò huài qiáo liáng、 fàng huǒ shī huǒ、 yī liáo shì gù、 zǔ 'ài jiāo tōng děng fāng miàn de fǎ lǜ。 bǔ wáng lǜ shì guān yú zhuī bǔ zuì fàn hé táo wáng shì bīng jí yì dīng de fǎ lǜ。
táng lǜ shì zài suí cháo《 kāi huáng lǜ》 jī chǔ shàng zhì dìng de， ér suí lǜ zé jì chéng liǎo qián dài de fǎ lǜ。 táng lǜ gēn jù qín hàn yǐ lái fēng jiàn lì fǎ hé sī fǎ de jīng yàn， bǎ yī xiē xíng zhī yòu xiào de zuì míng、 xíng zhì jí sī fǎ yuán zé jiā yǐ zhěng lǐ， duì shè huì guān xì gè zhù yào fāng miàn dū zuò chū liǎo míng què de guī dìng， suǒ yǐ tā jí táng yǐ qián wǒ guó fēng jiàn fǎ lǜ zhī dà chéng， chéng wéi sòng yuán míng qīng lì dài zhì dìng hé jiě shì fēng jiàn fǎ diǎn de lán běn， bìng duì gǔ dài rì běn、 cháo xiān、 yuè nán děng guó jiàn lì hé wán shàn fēng jiàn fǎ zhì chǎn shēng guò guǎng fàn 'ér shēn kè de yǐng xiǎng。 bèi chēng wéi shì jiè wǔ dà fǎ xì zhī yī de zhōng huá fǎ xì de dài biǎo。
sòng cháo de《 sòng xíng tǒng》， jiù lǜ wén 'ér yán， zhǐ shì táng lǜ de fān bǎn。 yuán cháo de《 zhì yuán xīn gé》 de 20 piān， yǔ táng lǜ de 9 piān xiāng tóng， qí tā bā yì， shí 'è、 guān dāng zhì dù dū yán yòng táng lǜ。 míng dài《 dà míng lǜ》、 qīng dài《 dà qīng lǜ lì》 dū shòu dào táng lǜ yǐng xiǎng。
rì běn wén wǔ tiān huáng dà bǎo yuán nián（ 761 nián） suǒ zhì dìng de《 dà bǎo lǜ lìng》， yòu lǜ 6 juàn， gòng fēn 12 piān， qí piān míng yǔ cì xù dū yǔ táng lǜ xiāng tóng， ér qiě lǜ wén de nèi róng yě hěn duō xiāng sì。 cháo xiān de《 gāolí lǜ》 bù jǐn zài piān mù tǐ xì shàng yǔ táng lǜ xiāng tóng， zài nèi róng fāng miàn， rú xíng míng zhǒng lèi hé duì tè quán jiē jí de yōu dài tiáo kuǎn děng， yědōu yǔ táng lǜ jí wéi xiāng sì。 zài yuè nán， lì dài xíng lǜ yě duō fǎng zhào táng lǜ。
《 táng lǜ shū yì》 bù jǐn wán zhěng bǎo cún liǎo táng lǜ， hái bǎo cún liǎo dà liàng táng dài de lìng、 gé、 shì de nèi róng。 tóng shí jìzǎi liǎo dà liàng yòu guān táng dài zhèng zhì、 shè huì jīng jì de zī liào， shì yán jiū táng dài jiē jí guān xì、 děng jí guān xì yǐ jí guān zhì、 bīng zhì、 tián zhì、 fù yì zhì de zhòng yào yǐ jù。 suǒ yǐ， qīng dài xué zhě wáng míng shèng chēng《 táng lǜ shū yì》 wéi“ xī shì zhī bǎo”。
xīn bǎn bǎn běn :
《 táng lǜ shū yì》（ yuán míng lǜ shū； yòu míng táng lǜ、 táng lǜ shū yì、 gù táng lǜ shū yì） sān shí juàn táng ? zhǎngsūn wú jì děng biān。 zhōng huá shū jú 1993.9 běi jīng 'èr shuà， yǐ shàng tú cáng pāng xī zhāi cán sòng běn、 běi tú cáng pāng xī zhāi cán yuán dà zì běn、 shàng tú cáng pāng xī zhāi yuán kè běn、 běi tú cáng pāng xī zhāi yuán zhì zhèng chóng huà yú zhì 'ān qín yòu táng kè běn、 qīng jiā qìng shí sān nián wù chén（ 1808） sūn xīng yǎn kān《 dài nán gé cóng shū》 běn、 rì běn wén huà 'èr nián yǐ chǒu（ 1805） guān bǎn běn wéi zhù xiào běn， yǐ běi tú cáng míng chāo běn、 shàng tú cáng qīng lán líng sūn xīng yǎn fù sòng chāo běn、 běi dàzàng qīng qián lóng shí 'èr nián dīng mǎo（ 1747） qū fù kǒng shì chāo běn、 qīng qián lóng sì shí 'èr nián dīng yǒu（ 1777） qū fù kǒng shì chāo běn、 qīng zhū kě bǎo zhòng kè běn、 jiāng sū shū jú běn、 qīng guāng xù shí liù nián gēng yín（ 1890） shěn jiā běn zhòng xiào kè běn、 mín guó《 sì bù cóng kān》 běn、 mín guó《 wàn yòu wén kù》 běn、 mín guó《 jī běn guó xué cóng shū》 běn wéi cān xiào běn， bìng cān kǎo dūn huáng hé tù lǔ fān táng xiě běn cán juàn jí xiāng guān wén xiàn pái yìn 'ér chéng， 32 kāi běn。
zhōng guó fēng jiàn shè huì zuì hòu yī bù fǎ diǎn。 qīng tǒng zhì zhě qǔ dé quán guó zhèng quán zhī chū﹐ zàn yòng《 dà míng lǜ》。 shùn zhì 'èr nián (1645)﹐ jí yǐ“ xiáng yì míng lǜ﹐ cān yǐ guó zhì﹐ zēng sǔn jì liàng﹐ qī yú píng yǔn” wéi zhǐ dǎo sī xiǎng﹐ zhuóshǒu zhì dìng fǎ diǎn。 sān nián lǜ chéng﹐ dìng míng wéi《 dà qīng lǜ jí jiě fù lì》﹐ bān xíng quán guó。 shí sān nián fù bān mǎn wén běn。 kāng xī 'èr shí bā nián (1689)﹐ jiāng kāng xī shí bā nián zuǎn xiū de《 xiàn xíng zé lì》 fù yú lǜ wén zhī hòu。 yōng zhèng yuán nián (1723) xù xiū﹐ sān nián shū chéng﹐ wǔ nián fā bù shī xíng。 qián lóng wǔ nián (1740)﹐ gēngmíng wéi《 dà qīng lǜ lì》﹐ tōng chēng《 dà qīng lǜ》。 yǐ hòu suī lì jīng xiū dìng﹐ dàn zhù yào shì zēng jiǎn xiū gǎi fù lǜ zhī tiáo lì﹐ lǜ wén zé biàn dòng bù dà。 zhí zhì xuān tǒng 'èr nián (1910)《 dà qīng xiàn xíng xíng lǜ》 bān xíng﹐ cái yú fèi zhǐ。
qīng cháo de chuán shì jī běn fǎ diǎn《 dà qīng lǜ lì》 de zhì dìng gōng zuò， kāi shǐ yú qián lóng yuán nián , jīng guò shùn zhì、 kāng xī hé yōng zhèng sān cháo jūn chén de nǔ lì， dào gāo zōng qián lóng huáng dì jí wèi shí， qīng cháo yǐ jīng jìn rù fā zhǎn de dǐng shèng shí qī。 cǐ shí， mǎn zú zài zhōng yuán dì qū de tǒng zhì yǐ yòu jìn bǎi nián de shí jiān， guó jiā de zhèng zhì yǐ jīng qū yú wěn dìng， mǎn zú guì zú de tǒng zhì gēn jī yǐ jīng shí fēn láo gù， guó jiā de jīng jì jīng guò jìn yī gè shì jì de huī fù fā zhǎn， dào qián lóng shí yě yǐ jīng jìn rù gāo dù fā dá de shí qī。 mǎn zú shàng céng guì zú duì hàn wén huà de jīng suǐ yě yòu liǎo gēngshēn rù de lǐ jiě hé rèn tóng。 yīn cǐ， zhì dìng yī bù fǎn yìng qīng cháo shè huì xiàn shí、 mǎn zú mǎn hàn shè huì xū yào de zōng hé xìng fǎ diǎn de zhù、 kè guān tiáo jiàn yǐ jīng chéng shú。
gāo zōng qián lóng huáng dì jí wèi zhī chū， jí mìng sān tài wéi lǜ lìng zǒng cái guān， chóngxiū dà qīng lǜ lì , xiū dìng zhě duì yuán yòu lǜ、 lì zhú tiáo kǎo zhèng， cóng xīn biān ji， tè bié shì duì lǜ wén hòu suǒ fù dìng lì jìn xíng xiáng xì jiàodìng， zhé zhōng sǔn yì， shān chú yuán bǎn lǜ lì hòu de zǒng zhù， zài lǜ lì zhōng jiān zēng tiān xiǎo zhù， yǐ bǔ chōng、 chǎn shì lǜ yì。《 dà qīng lǜ lì》 de xiū dìng gōng zuò jī běn wán chéng， zài jīng guò gāo zōng yù lǎn jiàn dìng hòu， zhèng shì“ kān bù zhōng wài， yǒng yuǎn zūn xíng”， zhì cǐ， qīng cháo de jī běn fǎ diǎn dìng xíng。
《 dà qīng lǜ lì》 gòng sì shí juàn﹐ juàn shǒu yòu liù zāng tú﹑ nà shú zhū lì tú﹑ tú xiàn nèi lǎo jí shōu shú tú﹑ wū qīng wéi zhòng shōu shú tú﹑ guò shī shā shāng shōu shú tú﹑ wǔ xíng tú﹑ yù jù tú﹑ fú zhì tú děng bā zhǒng tú biǎo﹔ lǜ wén hòu fù yòu zhù shì﹐ yǐ biàn zhèng què dì lǐ jiě hé zhí xíng lǜ wén。 lǜ wén fēn wéi qī piān﹐ piān mù guànyǐ lǜ míng﹐ gù wèi zhī qī lǜ。 shǒu piān shì míng lì lǜ﹐ yòu sì shí liù tiáo﹐ xià miàn bù fēn mén lèi﹐ yì chēng sì shí liù lì。 qí zhù yào nèi róng chú liǎo què dìng wǔ xíng﹑ shí 'è﹑ bā yì děng zhòng yào zhì dù hé zuì míng wài﹐ hái guī dìng liǎo yī xiē dìng zuì liàng xíng de jī běn yuán zé。 rú guān lì fàn zuì fēn gōng zuì hé sī zuì﹐ gōng zuì chù qīng﹐ sī zuì chù zhòng﹔ fàn zuì fēn gù yì hé guò shī﹐ gù yì fá zhòng﹐ guò shī fá qīng﹔ gòng tóng fàn zuì yī bān qū bié shǒu cóng﹐ cóng fàn jiǎn qīng﹔ shù zuì bìng fā﹐ yī bān zhǐ kē zhòng zuì﹐ qīng zuì bù lùn﹔ lěi fàn jiā zhòng﹐ zì shǒu jiǎn miǎn﹔ lǎo yòu fèi jí jiǎn miǎn﹐ tóng jū xiāng yǐn bùwèi zuì yǐ jí lèi tuī de yī bān yuán zé děng。 qí cì gè piān 'àn liù bù mìng míng pái liè﹐ jí lì lǜ﹑ hù lǜ﹑ lǐ lǜ﹑ bīng lǜ﹑ xíng lǜ hé gōng lǜ﹐ yǐ xià fēn wéi zhí zhì﹑ gōng shì﹑ hù yì﹑ tián zhái﹑ hūn yīn﹑ cāng kù﹑ kè chéng﹑ shì chán﹑ jì sì﹑ yí zhì﹑ gōng wèi﹑ jūn zhèng﹑ guān jīn﹑ jiù mù﹑ yóu yì﹑ zéi dào﹑ rén mìng﹑ dǒu 'ōu﹑ mà zhòu﹑ sù sòng﹑ shòu zāng﹑ zhà wěi﹑ fàn jiān﹑ zá fàn﹑ bǔ wáng﹑ duàn yù﹑ yíng zào hé hé fáng﹐ gòng sān shí mén﹐ jì sì bǎi sān shí liù tiáo。 gāi tiáo wén bù dàn yǐ《 dà míng lǜ》 wéi lán běn﹐ bìng qiě yǐn hé gǔ yì﹐ kě wèi jí lì dài fēng jiàn fǎ lǜ zhī dà chéng﹔ tóng shí yóu yú qīng cháo yǐ chù fēng jiàn shè huì hòu qī﹐ mín zú máo dùn hé jiē jí máo dùn shí fēn jiān ruì﹐ yīn cǐ tā yòu jù yòu xiān míng de shí dài tè diǎn。 zhù yào biǎo xiàn wéi yǐ yán xíng jùn fǎ tuī xíng zhèng zhì﹑ sī xiǎng gāo yā zhèng cè﹐ bù dàn duì shí 'è chǔxíng gèng zhòng﹐ ér qiě kuò dà liǎo móu fǎn﹑ móu dà nì de dìng zuì fàn wéi﹐ tí gāo liǎo liàng xíng biāo zhǔn﹔ yán jìn huàn guān zhuān zhèng﹐ chén xià péng dǎng﹐ gèng wán bèi dì què rèn huáng dì zhì gāo wú shàng de quán lì﹔ guǎng fàn zēng jiā mǎn zú xiǎng yòu zhǒng zhǒng tè quán de tiáo kuǎn﹔ jì xù wéi hù fēng jiàn děng jí zhì dù hé zōng fǎ tǒng zhì。 jìn yī bù shí xíng zhòng nóng yì shāng děng。
《 dà qīng lǜ lì》 lǜ wén zhī hòu suǒ fù de tiáo lì﹐ shì qí zhòng yào zǔ chéng bù fēn。 tiáo lì jí huáng dì rèn kě de pàn lì hé huáng dì gēn jù mǒu xiē jù tǐ 'àn jiàn de chǔlǐ 'ér fā chū de dài yòu guī fàn xìng de mìng lìng hé guī dìng﹐ jiǎn chēng wéi lì。 lì shì lǜ de bǔ chōng﹐ tóng lǜ yī yàng﹐ yě shì shěn lǐ 'àn jiàn﹑ dìng zuì liàng xíng de yǐ jù。 qí bù tóng﹐ shǒu xiān lǜ de zuǎn xiū bǐ jiào shèn zhòng﹐ jù yòu xiāng dāng de wěn dìng xìng﹔ ér lì zé yīn shí zhì yí﹐ suí shí zēng shān hé xiū gǎi ( qián lóng shí dìng zhì wǔ nián yī xiū )﹐ yīn 'ér shì yī zhǒng gèng wéi líng huó de fǎ lǜ xíng shì。 qí cì﹐ lì de shù liàng dà dà duō yú lǜ tiáo。 yōng zhèng sān nián shí jiù yòu bā bǎi shí wǔ tiáo﹐ dào tóng zhì shí gèng zēng zhì yī qiān bā bǎi jiǔ shí 'èr tiáo。 yóu yú lì fán zá zhòng duō﹐ cháng yǔ lǜ wén fā shēng dǐ chù﹐ bǐ cǐ zhī jiān máo dùn chóngchóng。 zài cì﹐ zài sī fǎ shí jiàn zhōng﹐ lì de fǎ lǜ xiào yòng dà yú lǜ。 tōng cháng shì yòu lì bù yòng lǜ﹐ yòu xīn lì bù yòng jiù lì﹔ lǜ yǔ lì dōuméi yòu míng wén shí zé cǎi yòng bǐ fù﹐ shí jì shàng hái shì yòng lì。 jiēguǒ shì“ lǜ jì duō chéng kōng wén﹐ ér lì yù zī fán suì”。 yīn cǐ﹐ lì suì chéng wéi qīng tǒng zhì zhě shí xíng sī fǎ zhuān héng﹑ yú ròu bǎi xìng de fǎ zhì gōng jù。
qīng dài bǐ jiào quán de bǎn běn
qīng xián fēng qī nián shān yīn yáo yǔ xiāng ji lù de《 dà qīng lǜ lì zēng xiū tǒng zuǎn jí chéng》 èr shí sì cè
qīng cháo de chuán shì jī běn fǎ diǎn《 dà qīng lǜ lì》 de zhì dìng gōng zuò， kāi shǐ yú qián lóng yuán nián , jīng guò shùn zhì、 kāng xī hé yōng zhèng sān cháo jūn chén de nǔ lì， dào gāo zōng qián lóng huáng dì jí wèi shí， qīng cháo yǐ jīng jìn rù fā zhǎn de dǐng shèng shí qī。 cǐ shí， mǎn zú zài zhōng yuán dì qū de tǒng zhì yǐ yòu jìn bǎi nián de shí jiān， guó jiā de zhèng zhì yǐ jīng qū yú wěn dìng， mǎn zú guì zú de tǒng zhì gēn jī yǐ jīng shí fēn láo gù， guó jiā de jīng jì jīng guò jìn yī gè shì jì de huī fù fā zhǎn， dào qián lóng shí yě yǐ jīng jìn rù gāo dù fā dá de shí qī。 mǎn zú shàng céng guì zú duì hàn wén huà de jīng suǐ yě yòu liǎo gēngshēn rù de lǐ jiě hé rèn tóng。 yīn cǐ， zhì dìng yī bù fǎn yìng qīng cháo shè huì xiàn shí、 mǎn zú mǎn hàn shè huì xū yào de zōng hé xìng fǎ diǎn de zhù、 kè guān tiáo jiàn yǐ jīng chéng shú。
gāo zōng qián lóng huáng dì jí wèi zhī chū， jí mìng sān tài wéi lǜ lìng zǒng cái guān， chóngxiū dà qīng lǜ lì , xiū dìng zhě duì yuán yòu lǜ、 lì zhú tiáo kǎo zhèng， cóng xīn biān ji， tè bié shì duì lǜ wén hòu suǒ fù dìng lì jìn xíng xiáng xì jiàodìng， zhé zhōng sǔn yì， shān chú yuán bǎn lǜ lì hòu de zǒng zhù， zài lǜ lì zhōng jiān zēng tiān xiǎo zhù， yǐ bǔ chōng、 chǎn shì lǜ yì。《 dà qīng lǜ lì》 de xiū dìng gōng zuò jī běn wán chéng， zài jīng guò gāo zōng yù lǎn jiàn dìng hòu， zhèng shì“ kān bù zhōng wài， yǒng yuǎn zūn xíng”， zhì cǐ， qīng cháo de jī běn fǎ diǎn dìng xíng。
《 dà qīng lǜ lì》 gòng sì shí juàn﹐ juàn shǒu yòu liù zāng tú﹑ nà shú zhū lì tú﹑ tú xiàn nèi lǎo jí shōu shú tú﹑ wū qīng wéi zhòng shōu shú tú﹑ guò shī shā shāng shōu shú tú﹑ wǔ xíng tú﹑ yù jù tú﹑ fú zhì tú děng bā zhǒng tú biǎo﹔ lǜ wén hòu fù yòu zhù shì﹐ yǐ biàn zhèng què dì lǐ jiě hé zhí xíng lǜ wén。 lǜ wén fēn wéi qī piān﹐ piān mù guànyǐ lǜ míng﹐ gù wèi zhī qī lǜ。 shǒu piān shì míng lì lǜ﹐ yòu sì shí liù tiáo﹐ xià miàn bù fēn mén lèi﹐ yì chēng sì shí liù lì。 qí zhù yào nèi róng chú liǎo què dìng wǔ xíng﹑ shí 'è﹑ bā yì děng zhòng yào zhì dù hé zuì míng wài﹐ hái guī dìng liǎo yī xiē dìng zuì liàng xíng de jī běn yuán zé。 rú guān lì fàn zuì fēn gōng zuì hé sī zuì﹐ gōng zuì chù qīng﹐ sī zuì chù zhòng﹔ fàn zuì fēn gù yì hé guò shī﹐ gù yì fá zhòng﹐ guò shī fá qīng﹔ gòng tóng fàn zuì yī bān qū bié shǒu cóng﹐ cóng fàn jiǎn qīng﹔ shù zuì bìng fā﹐ yī bān zhǐ kē zhòng zuì﹐ qīng zuì bù lùn﹔ lěi fàn jiā zhòng﹐ zì shǒu jiǎn miǎn﹔ lǎo yòu fèi jí jiǎn miǎn﹐ tóng jū xiāng yǐn bùwèi zuì yǐ jí lèi tuī de yī bān yuán zé děng。 qí cì gè piān 'àn liù bù mìng míng pái liè﹐ jí lì lǜ﹑ hù lǜ﹑ lǐ lǜ﹑ bīng lǜ﹑ xíng lǜ hé gōng lǜ﹐ yǐ xià fēn wéi zhí zhì﹑ gōng shì﹑ hù yì﹑ tián zhái﹑ hūn yīn﹑ cāng kù﹑ kè chéng﹑ shì chán﹑ jì sì﹑ yí zhì﹑ gōng wèi﹑ jūn zhèng﹑ guān jīn﹑ jiù mù﹑ yóu yì﹑ zéi dào﹑ rén mìng﹑ dǒu 'ōu﹑ mà zhòu﹑ sù sòng﹑ shòu zāng﹑ zhà wěi﹑ fàn jiān﹑ zá fàn﹑ bǔ wáng﹑ duàn yù﹑ yíng zào hé hé fáng﹐ gòng sān shí mén﹐ jì sì bǎi sān shí liù tiáo。 gāi tiáo wén bù dàn yǐ《 dà míng lǜ》 wéi lán běn﹐ bìng qiě yǐn hé gǔ yì﹐ kě wèi jí lì dài fēng jiàn fǎ lǜ zhī dà chéng﹔ tóng shí yóu yú qīng cháo yǐ chù fēng jiàn shè huì hòu qī﹐ mín zú máo dùn hé jiē jí máo dùn shí fēn jiān ruì﹐ yīn cǐ tā yòu jù yòu xiān míng de shí dài tè diǎn。 zhù yào biǎo xiàn wéi yǐ yán xíng jùn fǎ tuī xíng zhèng zhì﹑ sī xiǎng gāo yā zhèng cè﹐ bù dàn duì shí 'è chǔxíng gèng zhòng﹐ ér qiě kuò dà liǎo móu fǎn﹑ móu dà nì de dìng zuì fàn wéi﹐ tí gāo liǎo liàng xíng biāo zhǔn﹔ yán jìn huàn guān zhuān zhèng﹐ chén xià péng dǎng﹐ gèng wán bèi dì què rèn huáng dì zhì gāo wú shàng de quán lì﹔ guǎng fàn zēng jiā mǎn zú xiǎng yòu zhǒng zhǒng tè quán de tiáo kuǎn﹔ jì xù wéi hù fēng jiàn děng jí zhì dù hé zōng fǎ tǒng zhì。 jìn yī bù shí xíng zhòng nóng yì shāng děng。
《 dà qīng lǜ lì》 lǜ wén zhī hòu suǒ fù de tiáo lì﹐ shì qí zhòng yào zǔ chéng bù fēn。 tiáo lì jí huáng dì rèn kě de pàn lì hé huáng dì gēn jù mǒu xiē jù tǐ 'àn jiàn de chǔlǐ 'ér fā chū de dài yòu guī fàn xìng de mìng lìng hé guī dìng﹐ jiǎn chēng wéi lì。 lì shì lǜ de bǔ chōng﹐ tóng lǜ yī yàng﹐ yě shì shěn lǐ 'àn jiàn﹑ dìng zuì liàng xíng de yǐ jù。 qí bù tóng﹐ shǒu xiān lǜ de zuǎn xiū bǐ jiào shèn zhòng﹐ jù yòu xiāng dāng de wěn dìng xìng﹔ ér lì zé yīn shí zhì yí﹐ suí shí zēng shān hé xiū gǎi ( qián lóng shí dìng zhì wǔ nián yī xiū )﹐ yīn 'ér shì yī zhǒng gèng wéi líng huó de fǎ lǜ xíng shì。 qí cì﹐ lì de shù liàng dà dà duō yú lǜ tiáo。 yōng zhèng sān nián shí jiù yòu bā bǎi shí wǔ tiáo﹐ dào tóng zhì shí gèng zēng zhì yī qiān bā bǎi jiǔ shí 'èr tiáo。 yóu yú lì fán zá zhòng duō﹐ cháng yǔ lǜ wén fā shēng dǐ chù﹐ bǐ cǐ zhī jiān máo dùn chóngchóng。 zài cì﹐ zài sī fǎ shí jiàn zhōng﹐ lì de fǎ lǜ xiào yòng dà yú lǜ。 tōng cháng shì yòu lì bù yòng lǜ﹐ yòu xīn lì bù yòng jiù lì﹔ lǜ yǔ lì dōuméi yòu míng wén shí zé cǎi yòng bǐ fù﹐ shí jì shàng hái shì yòng lì。 jiēguǒ shì“ lǜ jì duō chéng kōng wén﹐ ér lì yù zī fán suì”。 yīn cǐ﹐ lì suì chéng wéi qīng tǒng zhì zhě shí xíng sī fǎ zhuān héng﹑ yú ròu bǎi xìng de fǎ zhì gōng jù。
qīng dài bǐ jiào quán de bǎn běn
qīng xián fēng qī nián shān yīn yáo yǔ xiāng ji lù de《 dà qīng lǜ lì zēng xiū tǒng zuǎn jí chéng》 èr shí sì cè
sòng cháo shì shí， nán sòng chéng yí láng lǐ yōu [1] zhù。
《 sòng cháo shì shí》 yuán liù shí juàn， yǐ yì， jīn běn 'èr shí juàn shì qīng rén cóng《 yǒng lè dà diǎn》 zhōng ji chū， quē《 jué yì》 yī mén， jì běi sòng yī dài diǎn zhāng zhì dù， pō wéi xiáng hé， yòu jiào gāo shǐ liào jià zhí。
zhù shì
1《 wén xiàn tōng kǎo》 zuò lǐ jí
《 sòng cháo shì shí》 yuán liù shí juàn， yǐ yì， jīn běn 'èr shí juàn shì qīng rén cóng《 yǒng lè dà diǎn》 zhōng ji chū， quē《 jué yì》 yī mén， jì běi sòng yī dài diǎn zhāng zhì dù， pō wéi xiáng hé， yòu jiào gāo shǐ liào jià zhí。
zhù shì
1《 wén xiàn tōng kǎo》 zuò lǐ jí
《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》（ yǐ xià jiǎn chēng《 jí jiě》） shì míng lǜ zhù shì de jí dà chéng zhě， tā zài míng dài zhòng duō lǜ zhù wén xiàn zhōng zuì jù yǐng xiǎng lì， yǐ zhì qīng dài zhī chū yán yòng cǐ shū shū míng wéi《 dà qīng jīn jí jiě fù lì》。 guāng xù wù shēn（ 1908） nián shěn jiā běn hái zhù chí《 jí jiě》 de zhòng kān， zuò“ zhòng kè míng lǜ xù”。
《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 biān zuǎn yú wàn lì nián jiān， biān zuǎn zhě wèi shǔ míng。 juàn shǒu mù lù zhī xià zhù míng cǐ shū yóu dāng shí de xún 'àn zhè jiāng jiān chá yù shǐ zhèng jì fāng děng 3 rén dìng zhèng、 zhè jiāng bù zhèng shǐ sī zuǒ bù zhèng shǐ hóng qǐ ruì děng 11 rén xiào dìng， yóu xún 'àn zhè jiāng děng chù dū chá yuàn yòu qiān yù shǐ gāo jǔ fā kè。 cǐ wéi wàn lì 38 nián（ 1610） kè běn， cǐ běn wéi zhù yào de bǎn běn。
chú wàn lì 38 nián běn wài，《 jí jiě》 de bǎn běn hái yòu： rì běn nèi gé wén kùzàng míng zhèng rǔ bì《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 wàn lì 22 nián（ 1594） kān běn
， zūn jīng gé wén kùzàng míng zhōng zhēn jí děng zuǎn zhù de《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 wàn lì 24 nián（ 1596） kān běn， hái yòu běi jīng tú shū guǎn cáng wàn lì 29 nián（ 1601 nián） xún 'àn zhí lì jiān chá yù shǐ yìng cháo qīng jiàozhèng běn。 duì liú sàn zài hǎi wài de běn zǐ jìn xíng kǎo xiào yòu dài yì rì。 zài zhè lǐ， yào jiě jué de zhù yào wèn tí bù zài yú suǒ zài tiáo lì de duō guǎ biàn huà， ér shì cóng běn tí chū fā jiě jué tā men de“ jí zhù” shì fǒu shì yī jiā de wèn tí。 rú guǒ shì chū yú tóng yī yuán zhù běn， nà me， jiù yì jiàn de wàn lì 38 nián běn huò zhòng kān běn suǒ zuò chū de kǎo chá yě bù huì chū xiàn tài duō de chū rù， dāng rán zhè shì pò bù dé yǐ de bàn fǎ。
jiù wàn lì 38 nián běn 'ér yán， qí“ jí jiě” bāo kuò“ zuǎn zhù”、“ àn” hé“ bèi kǎo” sān bù fēn。 qí zhōng， zuǎn zhù zuì wéi zhù yào。
《 jí jiě》 zhōng de zuǎn zhù， jīng chá duì， tā chū yú chén yù wén de《 dà míng lǜ jiě》。《 dà míng lǜ jiě》， yě chēng《 dà míng lǜ fù jiě》。 cǐ běn kè yú wàn lì 22 nián， jīn jí lín dà xué cáng yòu cán běn。 zài chén yù wén de“ xù” zhōng zhè yàng shuō：“ wàn lì rén chén suì， yú shòu mìng 'àn jiāng nán， xū zhǔlì zhī huò dǎo qián bì， qǔ《 lǜ jiě》 zǐ zǐ， tōng xíng bān bù， bǐ cháng mù zài zhī， bù miù yú lǜ。” rén chén nián jí wàn lì 20 nián（ 1592）。 zǎo chū yú《 jí jiě》 de zhèng rǔ bì běn、 zhōng zhēn jí běn jí zhèng jì fāng dìng zhèng běn。 jù cǐ tuī cè， shù zhǒng《 jí jiě》 kān běn de“ zuǎn zhù” hěn kě néng jūn běn yú chén yù wén de《 dà míng lǜ jiě》。
bù guò， chén yù wén de《 dà míng lǜ jiě》 zhōng de“ jiě” jí jiě shì bù fēn shì fǒu shì chén yù wén suǒ zuò， hái yòu dài kǎo jiū。 tái wān chū bǎn de《 zhōng guó fǎ zhì shǐ shū mù》 shàng chēng： chén yù wén zhù《 dà míng lǜ jiě》 5 cè， 8 juàn； hěn kěn dìng dì bǎ chén shì kàn zuò wèicǐ“ jiě” de zhù zhě。 dàn shì， wǒ men cóng jí lín běn de chén shì xù zhōng“ yuán qǔ《 jiě jiě》 zǐ zhī” jù hái kàn bù chū tā jiù shì zuò zhě zì jǐ。
yī、“ jí jiě” zhī suǒ zhǐ
míng dài zhòng duō lǜ zhù wén xiàn zhōng yǐ“ jí jiě” mìng míng de yòu duō zhǒng。《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 yǔ qí tā yǐ“ jí jiě” mìng míng de běn zǐ shì fǒu yòu jì chéng guān xì， zhè yě shì shǒu yào nòng qīng de wèn tí。
zhèng dé shí bā nián（ 1521） kè běn《 dà míng lǜ jiě fù lì》， yòu chēng《 dà míng lǜ jí jiě》， yě chēng zuò《 dà míng lǜ fù jiě》（ hú qióng zuǎn） sì cè sān shí juàn， bái kǒu， dān kuàng， shū kǒu zuò“ lǜ jiě fù lì”。 cǐ běn lǜ lì hé biān， chú hóng zhì tiáo lì yǐ wài hái hùn biān yòu hóng zhì qī nián zhī hòu jí zhì zhèng dé nián jiān de hòu xù dìng lì。 zuò zhě suǒ zuò jiě shì wén zì zhī qián jūn yòng yī“ jiě”（ yīn wén） biāo chū。 jīn běi jīng tú shū guǎn yòu cáng。
hú qióng zài《 dà míng lǜ jiě fù lì》 de xù zhōng shuō：“ jìn shí shū jiě zhě wú lǜ shí yú jiā，…… rú《 biàn yí》《 jiě yí》《 shū yì》《 jí jiě》 zuì chēng míng bèi。” cǐ xù zhōng suǒ yán《 jí jiě》， bù míng suǒ zhǐ； dàn bì kān yú zhèng dé shí bā nián zhī qián zhě。
tí dào“ jí jiě” de hái yòu chén shěng ji kè de《 dà míng lǜ lì fù jiě》， cǐ běn kè yú lóng qìng yuán nián， zài qí hòu xù zhōng tí dào“ yú yáo yáng jiǎn shì《 jí jiě》…… yòu hù xiāng fā míng bǔ suǒ wèi bèi zhě， cǎi 'ér fù zhī， yí zhū yòu sī shǐ dú 'ér yì sī yān。” cǐ yáng jiǎn shì shì fǒu jiù shì hú qióng suǒ yǐn《 jí jiě》 de zhù zhě， bù dé 'ér zhī。 zhì jīn bù kě kǎo。
lìng wài， yòu míng《 dà míng lǜ jí jiě》 de wáng nán běn chuán shì（ sān shí juàn） yuán tí“ xún 'àn hé nán jiān chá yù shǐ chén wáng nán biān jí”。 jù wáng zhòng mín kǎo zhèng： cǐ shū kè yú jiā jìng 'èr shí liù nián zhì sān shí yī nián jiān。 yóu wáng nán suí wén zuò jiě，“ shuāng xíng kè yú měi tiáo zhī hòu， qiě guān yīn wén‘ jiě’ zì yǐ bié zhī。’ cóng yīn wén“ jiě” zì zì yàng kàn， yǔ hú qióng běn xiāng xiàng， dàn wèi jiàn yuán shū bù néng què zhèng。 hěn kě xī，《 dà míng lǜ jí jiě》 jīn guó nèi wú yòu cún cáng。 chén yù wén de《 dà míng lǜ jiě》 yǐ“ jiě” mìng míng， yòu yǔ cǐ yī“ jiě” zì sì hū yòu mǒu zhǒng lián xì； bù guò， zài jí lín běn《 dà míng lǜ fù jiě》 zhōng suǒ zuò zhù wén， bìng wú yīn wén de“ jiě” zì。
zhào cǐ kàn lái， yǐ“ jí jiě” mìng míng de míng lǜ zhù shì shū zuì shǎo jiù yòu cǐ sì zhǒng， tā men kě jiǎn chēng wéi： zhèng jì fāng běn（ huò chēng gāo jǔ běn）、 hú qióng běn、 yáng jiǎn běn hé wáng nán běn。
hòu sān zhǒng yǔ zhèng jì fāng běn de guān xì， cóng mù qián suǒ kàn dào de cái liào 'ér lùn， shì chū yú bù tóng de biān zuǎn zhě。
èr、《 dà míng lǜ lì》 suǒ yǐn“ jí jiě”
《 dà míng lǜ lì》， jīn běi jīng tú shū guǎn、 shàng hǎi tú shū guǎn dū cáng yòu cǐ shū de cán běn。 qián zhě shì míng wàn lì yuán nián liáng kǒu kè běn， hòu zhě shì míng wàn lì liù nián wáng zǎo xiào běn。 yǔ zhī tóng shǔ yī bǎn kè xì tǒng de hái yòu《 dà míng lǜ lì fù jiě》。《 dà míng lǜ lì fù jiě》 jīn běi jīng tú shū guǎn cáng yòu lóng qìng jiān chén shěng kè běn。
zài《 dà míng lǜ lì》（ wáng zǎo běn） zhōng yǐn yòu“ jí jiě” wén zì ruò gān。 rú：
juàn 'èr shí 'èr“ jiào suō cí sòng” tiáo 'àn yǔ hòu yún：“《 jí jiě》 yuē， shòu cái zhě， jì zāng yǐ wǎng fǎ cóng zhòng lùn。 huò yún zhǐ chéng gù zhě yán。 yú wèi， cǐ 'èr jù dāng zǒng chéng shàng wén zuò cí、 shòu gù 'èr zhě； ruò bù zǒng chéng， zé lìng yòu shòu rén zhī cái 'ér wéi qí zuò cí zhě， jiāng hé lǜ yǐ nǐ zhī？”
yòu rú： juàn 'èr shí sān“ yīn gōng shàn kē liǎn” tiáo xià chú yǐn《 suǒ yán》、《 guǎn jiàn》 wài， hái yǐn yòu《 jí jiě》 yún：“ yīn gōng kē liǎn rù yǐ zhě， shì jiāng fǎ dù suǒ dāng yòng zhě rù jǐ， zé shì yú fǎ yòu kuī yǐ。 fēi yīn gōng wù kē liǎn rén yǐ zhě， bù guò liǎn qí cái wù 'ér yǐ， yú fǎ wú kuī， gù qí zuì yòu qīng zhòng zhī bù tóng yě。”
àn tú suǒ jì， shàng shù liǎng tiáo yǐn wén yǔ《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 zhōng“ jiào suō cí sòng”“ yīn gōng shàn kē liǎn” tiáo de zuǎn zhù wén zì xiǎn rán shì bù tóng de。 zhè jiù biǎo míng《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 suǒ zuò jí jiě bìng wèi yán yòng qián rén zhī shuō。 yóu cǐ yě kě zhèng“ jí jiě” bìng fēi yī zhǒng。 zhì yú《 dà míng lǜ lì》（ wáng zǎo běn） zhōng yǐn yòu“ jí jiě” wén zì shì shǔ hú qióng běn、 yáng jiǎn běn hái shì wáng nán běn， yòu dài lìng kǎo。
sān、《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》“ jí jiě” suǒ yǐn shū
《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》“ jí jiě” jí liǎo nà jǐ jiā， bù zhù míng chū chù de wǒ men bù néng mào rán què dìng， biāo míng chū chù de zé yòu 8 jiā。 zhè 8 jiā shì：《 biàn yí》、《 shū yì》、《 lǜ shū》、《 lǜ jiě》、《 dú fǎ》、《 suǒ yán》、《 guǎn jiàn》 hé《 shì yì》。
zhè 8 jiā yòng liǎo jiǎn chēng， huī fù tā de quán chēng jiù shì：《 lǜ jiě biàn yí》、《 lǜ tiáo shū yì》、《 lǜ shū fù lì》、《 lǜ jiě fù lì》、《 dà míng lǜ dú fǎ shū》、《 dú lǜ suǒ yán》、《 dú lǜ guǎn jiàn》 hé《 dà míng lǜ shì yì》。 qí zhōng，《 dà míng lǜ dú fǎ shū》、《 dú lǜ guǎn jiàn》 yǐ yì， suǒ yǐ“ jí jiě” de yǐn jù hái bù néng quán bù hé duì qīng chǔ。
yǐ shàng yǐn shū zài《 jí jiě》 zuǎn zhù zhōng chū xiàn de cì shù：《 biàn yí》 2 chù、《 shū yì》 18 chù、《 lǜ shū》 3 chù、《 lǜ jiě》 3 chù、《 dú fǎ》 1 chù、《 suǒ yán》 4 chù、《 guǎn jiàn》 2 chù hé《 shì yì》 1 chù， gòng 34 chù。 cóng tǒng jì kàn， zài“ jí jiě” zhōng zhí jiē yǐn zhòng zhù cái liào suǒ zhàn bǐ zhòng hěn xiǎo。 jí jiě wén zì dà fán shì róng huì gè jiā suǒ cháng， yǐ jiànjiē yǐn yòng de bàn fǎ， yòng zhù zhě zì jǐ de yǔ yán zuò liǎo biǎo shù。
xiàn zài， wǒ men jiāng suǒ yǐn shū de juàn cì jí nèi róng tóng yì liè biǎo rú xià（ yì jiàn xiāng tóng zhě， xiě zuò“ tóng”； yì jiàn bù tóng zhě， xiě zuò“ yì”； jǐn wéi yǐn zhèng， zuò“ fù shuō”）：
（ fù biǎo lüè）
shàng biǎo suǒ shì， zuǎn zhù zhě tí chū bù tóng kàn fǎ de dì fāng yòu 12 chù， suǒ zhàn yǐn shū zǒng shù de sān fēn zhī yī qiáng， zǒng de shuō lái fēn qí yì jiàn yě bìng bù duō。 zhù yào de fēn qí yì jiàn chū yú： l、 duì lǜ wén jù yì de bù tóng lǐ jiě。 rú juàn 'èr shí sān“ sī shòu gōng hóu cái wù” tiáo zuǎn zhù hòu jiā 'àn yǔ chēng：“ àn lǜ yán chǔsǐ， bù zhù jiǎo zhǎn。《 lǜ shū》 yún， dāng qǐng zì shàng cái shì yě。 rán……” rèn wéi“ dāng qǐng zì shàng cái” shuō fǎ bù tuǒ， yīn wéi yǐ yòu dìng zuì liàng xíng de guī dìng。 2、 duì fǎ lǜ shù yǔ yǔ yì fàn wéi de dà xiǎo yòu bù tóng rèn shí。 rú juàn sì“ fù yì bù jūn” tiáo zuǎn zhù nèi chēng：“《 shū yì》 yǐ shuì liáng chāiyì fēn pèi， zé yǔ shǒu tiáo fù yì zhī shuō bù hé yǐ。” zuǎn zhù zhě rèn wéi“ fù yì” yìng bāo kuò“ fù”（ chā）、“ yì”（ chā） liǎng zhǒng。 3、 duì shàng xià wén jié gòu de fēn xī， shì chéng shàng hái shì qǐ xià yòu fēn qí。 rú juàn yī“ gěi méi zāng wù” tiáo 'àn yǔ chēng：“《 shū yì》、《 guǎn jiàn》 zhū shū jù jiān móu fǎn、 pàn nì shuō， shèn fēi。 bù kě yǐ。” zhī suǒ yǐ rèn wéi“ jiān móu fǎn、 pàn nì”， shì chéng shàng dú de yuán gù。 shàng xià jù jù yì shì fǒu xiāng lián， lǜ yì de lǐ jiě jiù huì yòu chū rù。
yóu cǐ kě jiàn， fēn qí suī rán bù duō yě bù dà， dàn zuò wéi fǎ lǜ de jiě shì wén běn， wéi lǜ wén zuò jiě shì shì xiāng dāng de jǐn xì； zài míng dài zhōng qī míng lǜ de jiě shì shū bù shǎo， dàn shǐ zhōng wèi néng xíng chéng“ dìng běn”， yě zhèng fǎn yìng chū lì fǎ zhě zài fǎ lǜ jiě shì de“ fǎ dìng” wèn tí shàng de jǐn shèn tài dù， nìngkě ràng sī zhù de gè zhǒng jiě shì shū sì chù liú chuán， guān fāng yě bù jiā gān yù。 yòu rén shuō《 jí jiě》 yī shū wéi dì fāng guān fǔ suǒ bān fā， shǔ guān fāng xìng zhì。 suī rán shuō shū qián yòu xún 'àn zhè jiāng jiān chá yù shǐ、 zhè jiāng bù zhèng shǐ sī zuǒ bù zhèng shǐ děng guān xián， dàn tā men zhǐ shì dìng zhèng zhě、 xiào dìng zhě huò fā kè zhě， chōng qí liàng shì“ biān xiào” běn， ér fēi chuàng zhì de míng lǜ zhù běn。 zài shuō，《 jí jiě》 de“ zuǎn zhù” quán yǐ chén yù wén shì wén wéi běn yǐ jí bǎo liú fēn qí yì jiàn de zuò fǎ， jiù hěn nán shuō tā jiù shì guān fāng de dìng běn。
chú yǐ shàng yòu míng què de yǐn shū shū míng wài， hái yòu yǐ“ zhū shū yún” wéi biāo zhì de ruò gān yǐn wén。 rú juàn shí sì《 bīng lǜ · jūn zhèng》“ cóng zhēng wéi qī” tiáo zhōng shuō“ àn zhū shū jù wéi shāng cán zhì dǔ fèi jí zhě， kāi yì dìng gòu běn rén zhuàng dīng bǔ yì qǐ fā， cǐ lǜ wài yì yě。 bù zhī bì yù gòu qǔ běn rén zhuàng liǎo bǔ yì， bù wéi yòu wù qī xiàn； ér xīn bǔ zhī yì， kǒng yòu bù jiào zhī bīng， bù ruò yī miàn yú bié wǔ jiàn yì nèi bō bǔ chū zhēng， yī miàn gòu qǔ běn rén zhuàng dīng bǔ wǔ， shù qī xiàn bù wù， ér jūn yòu shí yòng 'ěr。”
yòu rú juàn 'èr shí sān《 xíng lǜ · shòu zāng》“ jiā rén qiú suǒ” tiáo yún：“ zhū shū yún，‘ ruò jiā rén zì yòu guān zhě， réng yǐ guān lì shòu cái lùn， bù zài jiǎn děng zhī xiàn。’ bù zhī jì yǐ guān duàn， yòu hé yǐ wèijiā rén？ kuàng yòu fēi bù nèi yě， bù kě yǐ。”
yǐ“ zhū shū yún” wéi yǐn zhèng shì yī zhǒng fàn zhǐ， jí kě néng zài shàng shù yǐ biǎo míng yǐn shū shū míng de 8 zhǒng nèi， yě yòu kě néng chāo chū 8 zhǒng de fàn wéi。 tǐ xiàn liǎo《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》“ jí jiě” de zōng hé xìng tè diǎn。
sì、“ jí jiě” shì wén de tè diǎn
“ jí jiě” de shì wén， chú liǎo cóng yǔ yán wén zì de jiǎo dù duì fǎ lǜ shù yǔ zuò chū jiě shì、 zhuózhòng lǜ yì de shuō míng yǐ jí fēn qīng lǜ wén fǎ lǜ shì yòng de jiè xiàn děng yī bān de tè diǎn zhī wài，《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 de“ jí jiě” hái jù yòu yǐ xià jǐ gè fāng miàn de xiǎn zhù tè diǎn：
（ yī） jié gòu fēn xī fǎ de yùn yòng
shàng wén zhōng wǒ men tí dào guò yǐn shū zhōng de fēn qí， yòu de fēn qí shì chū yú duì shàng xià wén jié gòu de bù tóng lǐ jiě。 chú cǐ yǐ wài， měi měi zài《 jí jiě》“ zuǎn zhù” de kāi tóu shǒu xiān zuò de jiù shì jié gòu fēn xī。 cóng jié gòu zhuóshǒu， fēn qīng zǒng shuō、 fēn shuō， yǐ jí fēn shuō de shàng xià jù guān xì。 rú： juàn 'èr shí 'èr《 xíng lǜ · sù sòng》“ wū gào” tiáo de“ zuǎn zhù” zhè yàng xiě dào：“ cǐ tiáo zuò sì duàn kàn， zì‘ wū gào’ qǐ， zhì‘ jiā yì sān nián’， yǐ wú zuì quán wū zhě yán； zì‘ ruò gào 'èr shì yǐ shàng’ zhì‘ yóu yǐ wū gào lùn’， yǐ yòu zuì 'ér wū gào zhě yán；‘ ruò gè yá mén guān’ yī jié， yòu tōng yòu zuì、 wú zuì yán； mò jié zhuān zì jǐ wèn jié zhě yán zhī。” xiān pōu xī lǜ wén de jié gòu， lǐ qīng lǜ wén mài luò， cóng zǒng tǐ shàng bǎ wò lǜ wén de yào hài hé céng cì。 shàng miàn fēn chéng sì gè céng cì：“ yǐ wú zuì quán wū zhě yán”、“ yǐ yòu zuì 'ér wū gào zhě yán”、“ tōng yòu zuì、 wú zuì yán”、“ yǐ wèn jié zhě yán”， céng cì qīng chǔ， jīng wèi fēn míng， dú zhě yī mù liǎo rán。 zhè shì jiāng wén zhāng xué zhōng de jié gòu fēn xī fāng fǎ yùn yòng dào fǎ lǜ zhù shì zhī zhōng lái de diǎn xíng shí lì； fǎn guò lái kàn tā yòu shì wén zhāng xué shí yòng jià zhí de tǐ xiàn。 zài míng dài zhī qián shàng wèi yòu rú cǐ xiáng shàn de jié gòu fēn xī， ér zài míng lǜ de jiě shì shū zhōng zé shí yòu yùn yòng， dàn biǎo xiàn zuì wéi chōng fēn de yào shù《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 de“ jí jiě” liǎo， zhè fèn chuàng zhì de gōng láo yìng jì zài chén yù wén de zhàng shàng。 yǐ zhì hòu lái de wáng kěn táng《 dà míng lǜ fù lì jiān shì》 yī shū yě dà duàn dà duàn dì zhāi chāo liǎo chén de chéng guǒ。
（ èr） jí zhōng míng dài qián qī、 zhōng qī de fǎ lǜ jīng yàn， cǎi yòng jí jiě de fāng fǎ， róng gè jiā lǜ zhù zhī yōu cháng yú yī lú
wǒ men qián miàn shuō dào zài míng dài zhōng hòu qī de fǎ lǜ jiě shì shū zhōng duō yòu yǐ“ jí jiě” mìng míng de běn zǐ， zhè shì míng dài lǜ zhù wén xiàn de tè diǎn zhī yī， tóng shí yě biǎo míng： duì fǎ lǜ shuǐ píng de tí gāo 'ér yán， jí zhōng fǎ lǜ wén xiàn xué zhě de zhì huì shì shí fēn bì yào de。《 jí jiě》 de fāng fǎ zhù yào yòu： 1、 zhí jiē yǐn yòng， chú shàng yǐn de 8 zhǒng zhù shì shū wài， hái yòu jiù zhù de yǐn yòng、《 táng lǜ》“ shū yì” de yǐn yòng děng。 2、 jiànjiē yǐn yòng。 zhèng rú shàng wén suǒ shuō de， zuǎn zhù zhě wǎng wǎng zōng hé liǎo gè jiā de shuō fǎ yòng zì jǐ de yǔ yán zuò chū biǎo shù。 3、 biǎo dá zuǎn zhù zhě zì jǐ de yì jiàn； yòu bì yào shí hái lüè zuò kǎo zhèng。 rú yǐn《 shuō wén》 suǒ jiě zì yì
， yǐn《 wén xiàn tōng kǎo》 de shǐ liào wéi jù děng。
cóng wén xiàn xué de jiǎo dù lái shěn shì“ jí jiě” de zhù lǜ jīng yàn， yīnggāi kàn dào tā shì wǒ guó gǔ dài jīng zhù chuán tǒng zài fǎ lǜ fàn chóu zhōng de yán shēn。 jìn guǎn míng dài de jīng zhù zài rì yì shuāi wēi， dàn zhù lǜ de huó dòng què xiāng dāng fán shèng， zhè yǔ dāng shí de shè huì jīng jì fā zhǎn hé jīng shì zhì yòng sī xiǎng mìqiè xiāng guān。
（ sān） róng xǔ bù tóng yì jiàn de bìng cún
dú《 táng lǜ shū yì》， zài tā de“ shū yì” zhōng wǒ men bù néng kàn dào zài fǎ lǜ jiě shì fāng miàn de sī háo bù tóng yì jiàn， zhè yǔ dāng shí gāo dù de zhōng yāng jí quán zhèng zhì hé tā shì fǎ dìng bān fā de guān fāng wén běn yòu guān。 yǔ zhī bù tóng de shì míng dài lǜ zhù dū róng xǔ bù tóng yì jiàn de cún zài， yīnggāi shuō zhè yǔ míng dài shì rén sī xiǎng de jiě fàng zhí jiē yòu guān。
（ sì） zhù zhòng fǎ lǜ jiě shì de zōng hé xìng、 yī zhì xìng
zōng hé xìng de tè diǎn zài shàng wén yǐ jīng tí dào。 zhè zhǒng jiāng gè zài jiā róng yú yī tǐ de zuò fǎ， qí shí zài wàn lì zhī chū de wáng zǎo xiào kè běn《 dà míng lǜ lì》 de“ àn yǔ” zhōng yǐ jiàn duān ní， tā yǐn zhèng yòu《 shū yì》、《 biàn yí》、《 zhí yǐn》、《 jiǎng jiě》 děng， ér qiě hěn kàn zhòng jiù zhù de quán shì。 zhì《 jí jiě》 de“ zuǎn zhù” chū xiàn， qí zōng hé xìng de tè diǎn hái bù jǐn jǐn tǐ xiàn zài cái liào de shōu jí shàng， ér qiě zài fǎ yǔ lǐ、 yǔ qíng de guān xì chǔlǐ shàng yě yòu suǒ tǐ xiàn。 rú jiǎng lún lǐ lǐ yí， zuǎn zhù zhě jiù yǐn yǐ《 lǐ》、《 dà míng jí lǐ》 de shuō fǎ， zēng qiáng liǎo shuō fú lì。
fǎ lǜ wén běn de yī zhì xìng shì lì fǎ jì shù zhōng zhì guān zhòng yào de yī huán。《 jí jiě》“ zuǎn zhù” zài zhè fāng miàn de zuò fǎ zhí dé guān zhù。 qí zuò fǎ yòu：
l、 lǜ lì de tǒng yī。 rú juàn 'èr shí 'èr《 xíng lǜ · sù sòng》“ gān míng fàn yì” tiáo xià yún：“ cǐ tiáo dāng yǔ‘ qīn shǔ dé xiāng róng yǐn’ jí‘ fàn zuì zì shǒu
’ èr tiáo cān kàn。” xiàng zhè yàng de lì zǐ hái kě jiàn juàn wǔ“ jiǎn tà zāi shāng tián liáng” tiáo、 juàn shí sān“ zhé chū rù gōng diàn mén” tiáo、 juàn liù“ nán nǚ hūn yīn” tiáo děng de zuǎn zhù。
shí jì shàng， chú lǜ yǔ lì、 lǜ tiáo yǔ lǜ tiáo zhī jiān de tǒng yī zhī wài， hái zhù yì dào yǔ qí tā fǎ lìng、 fǎ guī děng de yī zhì， rú míng《 dà gào》、《 dà míng lìng》、《 dà míng huì diǎn》 děng。
2． yǔ“ lì fēn bā zì” xiāng kòu。 rú juàn shí sì《 bīng lǜ · jūn zhèng》“ jūn rén tì yì” tiáo xià de“ zuǎn zhù” zhōng fēn xī liǎo“ ruò” zì de yòng fǎ， dàn yòu zhǐ chū bù néng ní yú“ ruò” zì， yǐ qiú qián hòu lǜ yì zài lǐ jiě shàng de yī zhì。 qí tā zhū rú“ jiē”、“ gè” děng， zuǎn zhù zhě duō yòu shè jí。
3、 yǔ“ míng lì lǜ” xiāng yìng。 zì lǐ kuī chuàng shè“ jù fǎ” yī mù yǐ hòu， zhì táng jiāng“ míng lì” zhì yú lǜ shǒu， tí gōng zhǒng zhǒng shì yòng xíng fá de fǎ lì， xíng fá de chóngchóng qīng qīng dōukě yǐ zài“ míng lì” guī dìng de shì yòng fàn wéi zhī nèi zuò chū bǐ fù。《 míng lǜ》 yì rán。《 jí jiě》 de zuǎn zhù zhě gèng jiāng yǔ“ míng lì” de bǐ fù zài zhù wén zhōng zuò liǎo jù tǐ de shuō míng。 rú juàn shí sān《 bīng lǜ · gōng wèi》“ chōng tū yí zhàng” tiáo yún：“ cǐ tiáo diǎn zhàng kuò wèi guān jūn bù jué zhě， běn jiǎn fàn rén zuì sān děng。 běn fàn jì yǐ dé shí miǎn zuì， zé diǎn zhàng hù wèi rén yì dé miǎn kē。 gài‘ míng lì’ suǒ wèi yīn rén lián lěi zhì zuì zhě， ruò zuì rén zì shǒu gào， bù jí yuán miǎn， huò méng tè 'ēn jiǎn děng shōu shú zhě， yì zhǔn zuì rén yuán miǎn jiǎn děng shú zuì lùn。” cǐ tiáo“ zuǎn zhù” hěn shuō míng wèn tí。 rú guǒ bù zuò zhè yàng de fēn xī bǐ fù， jiù yòu kě néng wù pàn。
4． cǐ wài， zuǎn zhù zhě hái zhù yì dào shì wén yǔ《 míng lǜ》 jiù zhù de yī zhì。
zài běn wén jié shù zhī qián， wǒ men hái yào tí yī xià wáng kěn táng de《 dà míng lǜ fù lì jiān shì》。 zài wáng shì de shū xù zhōng shuō， cǐ shū de chū gǎo chéng yú xīn hài sān yuè， xīn hài jí wàn lì sān shí jiǔ nián（ 1611）。 zhào cǐ kàn cǐ shū de yìn xíng yào wǎn yú《 jí jiě》， shěn jiā běn suǒ yán“（ cǐ běn） nǎi suǒ jiàn míng lǜ zuì hòu zhī běn”， kǒng yòu wù。
cān kǎo wén xiàn yǔ zhù shì
gāo jǔ， rén míng。 yòu jiāng tā wù zuò wéi“ gāo jǔ fā” zhě。
yáng yī fán《 22 zhǒng míng dài xī jiàn fǎ lǜ wén xiàn bǎn běn shù lüè》， zài《 fǎ lǜ shǐ lùn jí》 dì 1 juàn， fǎ lǜ chū bǎn shè 1998 nián 9 bǎn dì 1 bǎn。
cǐ shū jīn cáng jí lín dà xué tú shū guǎn gǔ jí bù。 gòng 8 cè， cán juàn， quē 18 － 21、 27－ 30 gè juàn。
《 zhōng guó shàn běn shū tí yào》 dì 179 yè。 cǐ kè běn jīn cáng měi guó guó huì tú shū guǎn。
(《 huá dōng zhèng fǎ xué yuàn xué bào》 2000-6， huá dōng zhèng fǎ xué yuàn fǎ lǜ gǔ jí yán jiū suǒ zhāng bó yuán )
《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 biān zuǎn yú wàn lì nián jiān， biān zuǎn zhě wèi shǔ míng。 juàn shǒu mù lù zhī xià zhù míng cǐ shū yóu dāng shí de xún 'àn zhè jiāng jiān chá yù shǐ zhèng jì fāng děng 3 rén dìng zhèng、 zhè jiāng bù zhèng shǐ sī zuǒ bù zhèng shǐ hóng qǐ ruì děng 11 rén xiào dìng， yóu xún 'àn zhè jiāng děng chù dū chá yuàn yòu qiān yù shǐ gāo jǔ fā kè。 cǐ wéi wàn lì 38 nián（ 1610） kè běn， cǐ běn wéi zhù yào de bǎn běn。
chú wàn lì 38 nián běn wài，《 jí jiě》 de bǎn běn hái yòu： rì běn nèi gé wén kùzàng míng zhèng rǔ bì《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 wàn lì 22 nián（ 1594） kān běn
， zūn jīng gé wén kùzàng míng zhōng zhēn jí děng zuǎn zhù de《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 wàn lì 24 nián（ 1596） kān běn， hái yòu běi jīng tú shū guǎn cáng wàn lì 29 nián（ 1601 nián） xún 'àn zhí lì jiān chá yù shǐ yìng cháo qīng jiàozhèng běn。 duì liú sàn zài hǎi wài de běn zǐ jìn xíng kǎo xiào yòu dài yì rì。 zài zhè lǐ， yào jiě jué de zhù yào wèn tí bù zài yú suǒ zài tiáo lì de duō guǎ biàn huà， ér shì cóng běn tí chū fā jiě jué tā men de“ jí zhù” shì fǒu shì yī jiā de wèn tí。 rú guǒ shì chū yú tóng yī yuán zhù běn， nà me， jiù yì jiàn de wàn lì 38 nián běn huò zhòng kān běn suǒ zuò chū de kǎo chá yě bù huì chū xiàn tài duō de chū rù， dāng rán zhè shì pò bù dé yǐ de bàn fǎ。
jiù wàn lì 38 nián běn 'ér yán， qí“ jí jiě” bāo kuò“ zuǎn zhù”、“ àn” hé“ bèi kǎo” sān bù fēn。 qí zhōng， zuǎn zhù zuì wéi zhù yào。
《 jí jiě》 zhōng de zuǎn zhù， jīng chá duì， tā chū yú chén yù wén de《 dà míng lǜ jiě》。《 dà míng lǜ jiě》， yě chēng《 dà míng lǜ fù jiě》。 cǐ běn kè yú wàn lì 22 nián， jīn jí lín dà xué cáng yòu cán běn。 zài chén yù wén de“ xù” zhōng zhè yàng shuō：“ wàn lì rén chén suì， yú shòu mìng 'àn jiāng nán， xū zhǔlì zhī huò dǎo qián bì， qǔ《 lǜ jiě》 zǐ zǐ， tōng xíng bān bù， bǐ cháng mù zài zhī， bù miù yú lǜ。” rén chén nián jí wàn lì 20 nián（ 1592）。 zǎo chū yú《 jí jiě》 de zhèng rǔ bì běn、 zhōng zhēn jí běn jí zhèng jì fāng dìng zhèng běn。 jù cǐ tuī cè， shù zhǒng《 jí jiě》 kān běn de“ zuǎn zhù” hěn kě néng jūn běn yú chén yù wén de《 dà míng lǜ jiě》。
bù guò， chén yù wén de《 dà míng lǜ jiě》 zhōng de“ jiě” jí jiě shì bù fēn shì fǒu shì chén yù wén suǒ zuò， hái yòu dài kǎo jiū。 tái wān chū bǎn de《 zhōng guó fǎ zhì shǐ shū mù》 shàng chēng： chén yù wén zhù《 dà míng lǜ jiě》 5 cè， 8 juàn； hěn kěn dìng dì bǎ chén shì kàn zuò wèicǐ“ jiě” de zhù zhě。 dàn shì， wǒ men cóng jí lín běn de chén shì xù zhōng“ yuán qǔ《 jiě jiě》 zǐ zhī” jù hái kàn bù chū tā jiù shì zuò zhě zì jǐ。
yī、“ jí jiě” zhī suǒ zhǐ
míng dài zhòng duō lǜ zhù wén xiàn zhōng yǐ“ jí jiě” mìng míng de yòu duō zhǒng。《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 yǔ qí tā yǐ“ jí jiě” mìng míng de běn zǐ shì fǒu yòu jì chéng guān xì， zhè yě shì shǒu yào nòng qīng de wèn tí。
zhèng dé shí bā nián（ 1521） kè běn《 dà míng lǜ jiě fù lì》， yòu chēng《 dà míng lǜ jí jiě》， yě chēng zuò《 dà míng lǜ fù jiě》（ hú qióng zuǎn） sì cè sān shí juàn， bái kǒu， dān kuàng， shū kǒu zuò“ lǜ jiě fù lì”。 cǐ běn lǜ lì hé biān， chú hóng zhì tiáo lì yǐ wài hái hùn biān yòu hóng zhì qī nián zhī hòu jí zhì zhèng dé nián jiān de hòu xù dìng lì。 zuò zhě suǒ zuò jiě shì wén zì zhī qián jūn yòng yī“ jiě”（ yīn wén） biāo chū。 jīn běi jīng tú shū guǎn yòu cáng。
hú qióng zài《 dà míng lǜ jiě fù lì》 de xù zhōng shuō：“ jìn shí shū jiě zhě wú lǜ shí yú jiā，…… rú《 biàn yí》《 jiě yí》《 shū yì》《 jí jiě》 zuì chēng míng bèi。” cǐ xù zhōng suǒ yán《 jí jiě》， bù míng suǒ zhǐ； dàn bì kān yú zhèng dé shí bā nián zhī qián zhě。
tí dào“ jí jiě” de hái yòu chén shěng ji kè de《 dà míng lǜ lì fù jiě》， cǐ běn kè yú lóng qìng yuán nián， zài qí hòu xù zhōng tí dào“ yú yáo yáng jiǎn shì《 jí jiě》…… yòu hù xiāng fā míng bǔ suǒ wèi bèi zhě， cǎi 'ér fù zhī， yí zhū yòu sī shǐ dú 'ér yì sī yān。” cǐ yáng jiǎn shì shì fǒu jiù shì hú qióng suǒ yǐn《 jí jiě》 de zhù zhě， bù dé 'ér zhī。 zhì jīn bù kě kǎo。
lìng wài， yòu míng《 dà míng lǜ jí jiě》 de wáng nán běn chuán shì（ sān shí juàn） yuán tí“ xún 'àn hé nán jiān chá yù shǐ chén wáng nán biān jí”。 jù wáng zhòng mín kǎo zhèng： cǐ shū kè yú jiā jìng 'èr shí liù nián zhì sān shí yī nián jiān。 yóu wáng nán suí wén zuò jiě，“ shuāng xíng kè yú měi tiáo zhī hòu， qiě guān yīn wén‘ jiě’ zì yǐ bié zhī。’ cóng yīn wén“ jiě” zì zì yàng kàn， yǔ hú qióng běn xiāng xiàng， dàn wèi jiàn yuán shū bù néng què zhèng。 hěn kě xī，《 dà míng lǜ jí jiě》 jīn guó nèi wú yòu cún cáng。 chén yù wén de《 dà míng lǜ jiě》 yǐ“ jiě” mìng míng， yòu yǔ cǐ yī“ jiě” zì sì hū yòu mǒu zhǒng lián xì； bù guò， zài jí lín běn《 dà míng lǜ fù jiě》 zhōng suǒ zuò zhù wén， bìng wú yīn wén de“ jiě” zì。
zhào cǐ kàn lái， yǐ“ jí jiě” mìng míng de míng lǜ zhù shì shū zuì shǎo jiù yòu cǐ sì zhǒng， tā men kě jiǎn chēng wéi： zhèng jì fāng běn（ huò chēng gāo jǔ běn）、 hú qióng běn、 yáng jiǎn běn hé wáng nán běn。
hòu sān zhǒng yǔ zhèng jì fāng běn de guān xì， cóng mù qián suǒ kàn dào de cái liào 'ér lùn， shì chū yú bù tóng de biān zuǎn zhě。
èr、《 dà míng lǜ lì》 suǒ yǐn“ jí jiě”
《 dà míng lǜ lì》， jīn běi jīng tú shū guǎn、 shàng hǎi tú shū guǎn dū cáng yòu cǐ shū de cán běn。 qián zhě shì míng wàn lì yuán nián liáng kǒu kè běn， hòu zhě shì míng wàn lì liù nián wáng zǎo xiào běn。 yǔ zhī tóng shǔ yī bǎn kè xì tǒng de hái yòu《 dà míng lǜ lì fù jiě》。《 dà míng lǜ lì fù jiě》 jīn běi jīng tú shū guǎn cáng yòu lóng qìng jiān chén shěng kè běn。
zài《 dà míng lǜ lì》（ wáng zǎo běn） zhōng yǐn yòu“ jí jiě” wén zì ruò gān。 rú：
juàn 'èr shí 'èr“ jiào suō cí sòng” tiáo 'àn yǔ hòu yún：“《 jí jiě》 yuē， shòu cái zhě， jì zāng yǐ wǎng fǎ cóng zhòng lùn。 huò yún zhǐ chéng gù zhě yán。 yú wèi， cǐ 'èr jù dāng zǒng chéng shàng wén zuò cí、 shòu gù 'èr zhě； ruò bù zǒng chéng， zé lìng yòu shòu rén zhī cái 'ér wéi qí zuò cí zhě， jiāng hé lǜ yǐ nǐ zhī？”
yòu rú： juàn 'èr shí sān“ yīn gōng shàn kē liǎn” tiáo xià chú yǐn《 suǒ yán》、《 guǎn jiàn》 wài， hái yǐn yòu《 jí jiě》 yún：“ yīn gōng kē liǎn rù yǐ zhě， shì jiāng fǎ dù suǒ dāng yòng zhě rù jǐ， zé shì yú fǎ yòu kuī yǐ。 fēi yīn gōng wù kē liǎn rén yǐ zhě， bù guò liǎn qí cái wù 'ér yǐ， yú fǎ wú kuī， gù qí zuì yòu qīng zhòng zhī bù tóng yě。”
àn tú suǒ jì， shàng shù liǎng tiáo yǐn wén yǔ《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 zhōng“ jiào suō cí sòng”“ yīn gōng shàn kē liǎn” tiáo de zuǎn zhù wén zì xiǎn rán shì bù tóng de。 zhè jiù biǎo míng《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 suǒ zuò jí jiě bìng wèi yán yòng qián rén zhī shuō。 yóu cǐ yě kě zhèng“ jí jiě” bìng fēi yī zhǒng。 zhì yú《 dà míng lǜ lì》（ wáng zǎo běn） zhōng yǐn yòu“ jí jiě” wén zì shì shǔ hú qióng běn、 yáng jiǎn běn hái shì wáng nán běn， yòu dài lìng kǎo。
sān、《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》“ jí jiě” suǒ yǐn shū
《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》“ jí jiě” jí liǎo nà jǐ jiā， bù zhù míng chū chù de wǒ men bù néng mào rán què dìng， biāo míng chū chù de zé yòu 8 jiā。 zhè 8 jiā shì：《 biàn yí》、《 shū yì》、《 lǜ shū》、《 lǜ jiě》、《 dú fǎ》、《 suǒ yán》、《 guǎn jiàn》 hé《 shì yì》。
zhè 8 jiā yòng liǎo jiǎn chēng， huī fù tā de quán chēng jiù shì：《 lǜ jiě biàn yí》、《 lǜ tiáo shū yì》、《 lǜ shū fù lì》、《 lǜ jiě fù lì》、《 dà míng lǜ dú fǎ shū》、《 dú lǜ suǒ yán》、《 dú lǜ guǎn jiàn》 hé《 dà míng lǜ shì yì》。 qí zhōng，《 dà míng lǜ dú fǎ shū》、《 dú lǜ guǎn jiàn》 yǐ yì， suǒ yǐ“ jí jiě” de yǐn jù hái bù néng quán bù hé duì qīng chǔ。
yǐ shàng yǐn shū zài《 jí jiě》 zuǎn zhù zhōng chū xiàn de cì shù：《 biàn yí》 2 chù、《 shū yì》 18 chù、《 lǜ shū》 3 chù、《 lǜ jiě》 3 chù、《 dú fǎ》 1 chù、《 suǒ yán》 4 chù、《 guǎn jiàn》 2 chù hé《 shì yì》 1 chù， gòng 34 chù。 cóng tǒng jì kàn， zài“ jí jiě” zhōng zhí jiē yǐn zhòng zhù cái liào suǒ zhàn bǐ zhòng hěn xiǎo。 jí jiě wén zì dà fán shì róng huì gè jiā suǒ cháng， yǐ jiànjiē yǐn yòng de bàn fǎ， yòng zhù zhě zì jǐ de yǔ yán zuò liǎo biǎo shù。
xiàn zài， wǒ men jiāng suǒ yǐn shū de juàn cì jí nèi róng tóng yì liè biǎo rú xià（ yì jiàn xiāng tóng zhě， xiě zuò“ tóng”； yì jiàn bù tóng zhě， xiě zuò“ yì”； jǐn wéi yǐn zhèng， zuò“ fù shuō”）：
（ fù biǎo lüè）
shàng biǎo suǒ shì， zuǎn zhù zhě tí chū bù tóng kàn fǎ de dì fāng yòu 12 chù， suǒ zhàn yǐn shū zǒng shù de sān fēn zhī yī qiáng， zǒng de shuō lái fēn qí yì jiàn yě bìng bù duō。 zhù yào de fēn qí yì jiàn chū yú： l、 duì lǜ wén jù yì de bù tóng lǐ jiě。 rú juàn 'èr shí sān“ sī shòu gōng hóu cái wù” tiáo zuǎn zhù hòu jiā 'àn yǔ chēng：“ àn lǜ yán chǔsǐ， bù zhù jiǎo zhǎn。《 lǜ shū》 yún， dāng qǐng zì shàng cái shì yě。 rán……” rèn wéi“ dāng qǐng zì shàng cái” shuō fǎ bù tuǒ， yīn wéi yǐ yòu dìng zuì liàng xíng de guī dìng。 2、 duì fǎ lǜ shù yǔ yǔ yì fàn wéi de dà xiǎo yòu bù tóng rèn shí。 rú juàn sì“ fù yì bù jūn” tiáo zuǎn zhù nèi chēng：“《 shū yì》 yǐ shuì liáng chāiyì fēn pèi， zé yǔ shǒu tiáo fù yì zhī shuō bù hé yǐ。” zuǎn zhù zhě rèn wéi“ fù yì” yìng bāo kuò“ fù”（ chā）、“ yì”（ chā） liǎng zhǒng。 3、 duì shàng xià wén jié gòu de fēn xī， shì chéng shàng hái shì qǐ xià yòu fēn qí。 rú juàn yī“ gěi méi zāng wù” tiáo 'àn yǔ chēng：“《 shū yì》、《 guǎn jiàn》 zhū shū jù jiān móu fǎn、 pàn nì shuō， shèn fēi。 bù kě yǐ。” zhī suǒ yǐ rèn wéi“ jiān móu fǎn、 pàn nì”， shì chéng shàng dú de yuán gù。 shàng xià jù jù yì shì fǒu xiāng lián， lǜ yì de lǐ jiě jiù huì yòu chū rù。
yóu cǐ kě jiàn， fēn qí suī rán bù duō yě bù dà， dàn zuò wéi fǎ lǜ de jiě shì wén běn， wéi lǜ wén zuò jiě shì shì xiāng dāng de jǐn xì； zài míng dài zhōng qī míng lǜ de jiě shì shū bù shǎo， dàn shǐ zhōng wèi néng xíng chéng“ dìng běn”， yě zhèng fǎn yìng chū lì fǎ zhě zài fǎ lǜ jiě shì de“ fǎ dìng” wèn tí shàng de jǐn shèn tài dù， nìngkě ràng sī zhù de gè zhǒng jiě shì shū sì chù liú chuán， guān fāng yě bù jiā gān yù。 yòu rén shuō《 jí jiě》 yī shū wéi dì fāng guān fǔ suǒ bān fā， shǔ guān fāng xìng zhì。 suī rán shuō shū qián yòu xún 'àn zhè jiāng jiān chá yù shǐ、 zhè jiāng bù zhèng shǐ sī zuǒ bù zhèng shǐ děng guān xián， dàn tā men zhǐ shì dìng zhèng zhě、 xiào dìng zhě huò fā kè zhě， chōng qí liàng shì“ biān xiào” běn， ér fēi chuàng zhì de míng lǜ zhù běn。 zài shuō，《 jí jiě》 de“ zuǎn zhù” quán yǐ chén yù wén shì wén wéi běn yǐ jí bǎo liú fēn qí yì jiàn de zuò fǎ， jiù hěn nán shuō tā jiù shì guān fāng de dìng běn。
chú yǐ shàng yòu míng què de yǐn shū shū míng wài， hái yòu yǐ“ zhū shū yún” wéi biāo zhì de ruò gān yǐn wén。 rú juàn shí sì《 bīng lǜ · jūn zhèng》“ cóng zhēng wéi qī” tiáo zhōng shuō“ àn zhū shū jù wéi shāng cán zhì dǔ fèi jí zhě， kāi yì dìng gòu běn rén zhuàng dīng bǔ yì qǐ fā， cǐ lǜ wài yì yě。 bù zhī bì yù gòu qǔ běn rén zhuàng liǎo bǔ yì， bù wéi yòu wù qī xiàn； ér xīn bǔ zhī yì， kǒng yòu bù jiào zhī bīng， bù ruò yī miàn yú bié wǔ jiàn yì nèi bō bǔ chū zhēng， yī miàn gòu qǔ běn rén zhuàng dīng bǔ wǔ， shù qī xiàn bù wù， ér jūn yòu shí yòng 'ěr。”
yòu rú juàn 'èr shí sān《 xíng lǜ · shòu zāng》“ jiā rén qiú suǒ” tiáo yún：“ zhū shū yún，‘ ruò jiā rén zì yòu guān zhě， réng yǐ guān lì shòu cái lùn， bù zài jiǎn děng zhī xiàn。’ bù zhī jì yǐ guān duàn， yòu hé yǐ wèijiā rén？ kuàng yòu fēi bù nèi yě， bù kě yǐ。”
yǐ“ zhū shū yún” wéi yǐn zhèng shì yī zhǒng fàn zhǐ， jí kě néng zài shàng shù yǐ biǎo míng yǐn shū shū míng de 8 zhǒng nèi， yě yòu kě néng chāo chū 8 zhǒng de fàn wéi。 tǐ xiàn liǎo《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》“ jí jiě” de zōng hé xìng tè diǎn。
sì、“ jí jiě” shì wén de tè diǎn
“ jí jiě” de shì wén， chú liǎo cóng yǔ yán wén zì de jiǎo dù duì fǎ lǜ shù yǔ zuò chū jiě shì、 zhuózhòng lǜ yì de shuō míng yǐ jí fēn qīng lǜ wén fǎ lǜ shì yòng de jiè xiàn děng yī bān de tè diǎn zhī wài，《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 de“ jí jiě” hái jù yòu yǐ xià jǐ gè fāng miàn de xiǎn zhù tè diǎn：
（ yī） jié gòu fēn xī fǎ de yùn yòng
shàng wén zhōng wǒ men tí dào guò yǐn shū zhōng de fēn qí， yòu de fēn qí shì chū yú duì shàng xià wén jié gòu de bù tóng lǐ jiě。 chú cǐ yǐ wài， měi měi zài《 jí jiě》“ zuǎn zhù” de kāi tóu shǒu xiān zuò de jiù shì jié gòu fēn xī。 cóng jié gòu zhuóshǒu， fēn qīng zǒng shuō、 fēn shuō， yǐ jí fēn shuō de shàng xià jù guān xì。 rú： juàn 'èr shí 'èr《 xíng lǜ · sù sòng》“ wū gào” tiáo de“ zuǎn zhù” zhè yàng xiě dào：“ cǐ tiáo zuò sì duàn kàn， zì‘ wū gào’ qǐ， zhì‘ jiā yì sān nián’， yǐ wú zuì quán wū zhě yán； zì‘ ruò gào 'èr shì yǐ shàng’ zhì‘ yóu yǐ wū gào lùn’， yǐ yòu zuì 'ér wū gào zhě yán；‘ ruò gè yá mén guān’ yī jié， yòu tōng yòu zuì、 wú zuì yán； mò jié zhuān zì jǐ wèn jié zhě yán zhī。” xiān pōu xī lǜ wén de jié gòu， lǐ qīng lǜ wén mài luò， cóng zǒng tǐ shàng bǎ wò lǜ wén de yào hài hé céng cì。 shàng miàn fēn chéng sì gè céng cì：“ yǐ wú zuì quán wū zhě yán”、“ yǐ yòu zuì 'ér wū gào zhě yán”、“ tōng yòu zuì、 wú zuì yán”、“ yǐ wèn jié zhě yán”， céng cì qīng chǔ， jīng wèi fēn míng， dú zhě yī mù liǎo rán。 zhè shì jiāng wén zhāng xué zhōng de jié gòu fēn xī fāng fǎ yùn yòng dào fǎ lǜ zhù shì zhī zhōng lái de diǎn xíng shí lì； fǎn guò lái kàn tā yòu shì wén zhāng xué shí yòng jià zhí de tǐ xiàn。 zài míng dài zhī qián shàng wèi yòu rú cǐ xiáng shàn de jié gòu fēn xī， ér zài míng lǜ de jiě shì shū zhōng zé shí yòu yùn yòng， dàn biǎo xiàn zuì wéi chōng fēn de yào shù《 dà míng lǜ jí jiě fù lì》 de“ jí jiě” liǎo， zhè fèn chuàng zhì de gōng láo yìng jì zài chén yù wén de zhàng shàng。 yǐ zhì hòu lái de wáng kěn táng《 dà míng lǜ fù lì jiān shì》 yī shū yě dà duàn dà duàn dì zhāi chāo liǎo chén de chéng guǒ。
（ èr） jí zhōng míng dài qián qī、 zhōng qī de fǎ lǜ jīng yàn， cǎi yòng jí jiě de fāng fǎ， róng gè jiā lǜ zhù zhī yōu cháng yú yī lú
wǒ men qián miàn shuō dào zài míng dài zhōng hòu qī de fǎ lǜ jiě shì shū zhōng duō yòu yǐ“ jí jiě” mìng míng de běn zǐ， zhè shì míng dài lǜ zhù wén xiàn de tè diǎn zhī yī， tóng shí yě biǎo míng： duì fǎ lǜ shuǐ píng de tí gāo 'ér yán， jí zhōng fǎ lǜ wén xiàn xué zhě de zhì huì shì shí fēn bì yào de。《 jí jiě》 de fāng fǎ zhù yào yòu： 1、 zhí jiē yǐn yòng， chú shàng yǐn de 8 zhǒng zhù shì shū wài， hái yòu jiù zhù de yǐn yòng、《 táng lǜ》“ shū yì” de yǐn yòng děng。 2、 jiànjiē yǐn yòng。 zhèng rú shàng wén suǒ shuō de， zuǎn zhù zhě wǎng wǎng zōng hé liǎo gè jiā de shuō fǎ yòng zì jǐ de yǔ yán zuò chū biǎo shù。 3、 biǎo dá zuǎn zhù zhě zì jǐ de yì jiàn； yòu bì yào shí hái lüè zuò kǎo zhèng。 rú yǐn《 shuō wén》 suǒ jiě zì yì
， yǐn《 wén xiàn tōng kǎo》 de shǐ liào wéi jù děng。
cóng wén xiàn xué de jiǎo dù lái shěn shì“ jí jiě” de zhù lǜ jīng yàn， yīnggāi kàn dào tā shì wǒ guó gǔ dài jīng zhù chuán tǒng zài fǎ lǜ fàn chóu zhōng de yán shēn。 jìn guǎn míng dài de jīng zhù zài rì yì shuāi wēi， dàn zhù lǜ de huó dòng què xiāng dāng fán shèng， zhè yǔ dāng shí de shè huì jīng jì fā zhǎn hé jīng shì zhì yòng sī xiǎng mìqiè xiāng guān。
（ sān） róng xǔ bù tóng yì jiàn de bìng cún
dú《 táng lǜ shū yì》， zài tā de“ shū yì” zhōng wǒ men bù néng kàn dào zài fǎ lǜ jiě shì fāng miàn de sī háo bù tóng yì jiàn， zhè yǔ dāng shí gāo dù de zhōng yāng jí quán zhèng zhì hé tā shì fǎ dìng bān fā de guān fāng wén běn yòu guān。 yǔ zhī bù tóng de shì míng dài lǜ zhù dū róng xǔ bù tóng yì jiàn de cún zài， yīnggāi shuō zhè yǔ míng dài shì rén sī xiǎng de jiě fàng zhí jiē yòu guān。
（ sì） zhù zhòng fǎ lǜ jiě shì de zōng hé xìng、 yī zhì xìng
zōng hé xìng de tè diǎn zài shàng wén yǐ jīng tí dào。 zhè zhǒng jiāng gè zài jiā róng yú yī tǐ de zuò fǎ， qí shí zài wàn lì zhī chū de wáng zǎo xiào kè běn《 dà míng lǜ lì》 de“ àn yǔ” zhōng yǐ jiàn duān ní， tā yǐn zhèng yòu《 shū yì》、《 biàn yí》、《 zhí yǐn》、《 jiǎng jiě》 děng， ér qiě hěn kàn zhòng jiù zhù de quán shì。 zhì《 jí jiě》 de“ zuǎn zhù” chū xiàn， qí zōng hé xìng de tè diǎn hái bù jǐn jǐn tǐ xiàn zài cái liào de shōu jí shàng， ér qiě zài fǎ yǔ lǐ、 yǔ qíng de guān xì chǔlǐ shàng yě yòu suǒ tǐ xiàn。 rú jiǎng lún lǐ lǐ yí， zuǎn zhù zhě jiù yǐn yǐ《 lǐ》、《 dà míng jí lǐ》 de shuō fǎ， zēng qiáng liǎo shuō fú lì。
fǎ lǜ wén běn de yī zhì xìng shì lì fǎ jì shù zhōng zhì guān zhòng yào de yī huán。《 jí jiě》“ zuǎn zhù” zài zhè fāng miàn de zuò fǎ zhí dé guān zhù。 qí zuò fǎ yòu：
l、 lǜ lì de tǒng yī。 rú juàn 'èr shí 'èr《 xíng lǜ · sù sòng》“ gān míng fàn yì” tiáo xià yún：“ cǐ tiáo dāng yǔ‘ qīn shǔ dé xiāng róng yǐn’ jí‘ fàn zuì zì shǒu
’ èr tiáo cān kàn。” xiàng zhè yàng de lì zǐ hái kě jiàn juàn wǔ“ jiǎn tà zāi shāng tián liáng” tiáo、 juàn shí sān“ zhé chū rù gōng diàn mén” tiáo、 juàn liù“ nán nǚ hūn yīn” tiáo děng de zuǎn zhù。
shí jì shàng， chú lǜ yǔ lì、 lǜ tiáo yǔ lǜ tiáo zhī jiān de tǒng yī zhī wài， hái zhù yì dào yǔ qí tā fǎ lìng、 fǎ guī děng de yī zhì， rú míng《 dà gào》、《 dà míng lìng》、《 dà míng huì diǎn》 děng。
2． yǔ“ lì fēn bā zì” xiāng kòu。 rú juàn shí sì《 bīng lǜ · jūn zhèng》“ jūn rén tì yì” tiáo xià de“ zuǎn zhù” zhōng fēn xī liǎo“ ruò” zì de yòng fǎ， dàn yòu zhǐ chū bù néng ní yú“ ruò” zì， yǐ qiú qián hòu lǜ yì zài lǐ jiě shàng de yī zhì。 qí tā zhū rú“ jiē”、“ gè” děng， zuǎn zhù zhě duō yòu shè jí。
3、 yǔ“ míng lì lǜ” xiāng yìng。 zì lǐ kuī chuàng shè“ jù fǎ” yī mù yǐ hòu， zhì táng jiāng“ míng lì” zhì yú lǜ shǒu， tí gōng zhǒng zhǒng shì yòng xíng fá de fǎ lì， xíng fá de chóngchóng qīng qīng dōukě yǐ zài“ míng lì” guī dìng de shì yòng fàn wéi zhī nèi zuò chū bǐ fù。《 míng lǜ》 yì rán。《 jí jiě》 de zuǎn zhù zhě gèng jiāng yǔ“ míng lì” de bǐ fù zài zhù wén zhōng zuò liǎo jù tǐ de shuō míng。 rú juàn shí sān《 bīng lǜ · gōng wèi》“ chōng tū yí zhàng” tiáo yún：“ cǐ tiáo diǎn zhàng kuò wèi guān jūn bù jué zhě， běn jiǎn fàn rén zuì sān děng。 běn fàn jì yǐ dé shí miǎn zuì， zé diǎn zhàng hù wèi rén yì dé miǎn kē。 gài‘ míng lì’ suǒ wèi yīn rén lián lěi zhì zuì zhě， ruò zuì rén zì shǒu gào， bù jí yuán miǎn， huò méng tè 'ēn jiǎn děng shōu shú zhě， yì zhǔn zuì rén yuán miǎn jiǎn děng shú zuì lùn。” cǐ tiáo“ zuǎn zhù” hěn shuō míng wèn tí。 rú guǒ bù zuò zhè yàng de fēn xī bǐ fù， jiù yòu kě néng wù pàn。
4． cǐ wài， zuǎn zhù zhě hái zhù yì dào shì wén yǔ《 míng lǜ》 jiù zhù de yī zhì。
zài běn wén jié shù zhī qián， wǒ men hái yào tí yī xià wáng kěn táng de《 dà míng lǜ fù lì jiān shì》。 zài wáng shì de shū xù zhōng shuō， cǐ shū de chū gǎo chéng yú xīn hài sān yuè， xīn hài jí wàn lì sān shí jiǔ nián（ 1611）。 zhào cǐ kàn cǐ shū de yìn xíng yào wǎn yú《 jí jiě》， shěn jiā běn suǒ yán“（ cǐ běn） nǎi suǒ jiàn míng lǜ zuì hòu zhī běn”， kǒng yòu wù。
cān kǎo wén xiàn yǔ zhù shì
gāo jǔ， rén míng。 yòu jiāng tā wù zuò wéi“ gāo jǔ fā” zhě。
yáng yī fán《 22 zhǒng míng dài xī jiàn fǎ lǜ wén xiàn bǎn běn shù lüè》， zài《 fǎ lǜ shǐ lùn jí》 dì 1 juàn， fǎ lǜ chū bǎn shè 1998 nián 9 bǎn dì 1 bǎn。
cǐ shū jīn cáng jí lín dà xué tú shū guǎn gǔ jí bù。 gòng 8 cè， cán juàn， quē 18 － 21、 27－ 30 gè juàn。
《 zhōng guó shàn běn shū tí yào》 dì 179 yè。 cǐ kè běn jīn cáng měi guó guó huì tú shū guǎn。
(《 huá dōng zhèng fǎ xué yuàn xué bào》 2000-6， huá dōng zhèng fǎ xué yuàn fǎ lǜ gǔ jí yán jiū suǒ zhāng bó yuán )
běn shū（ sì cè wǔ jiǔ bā miàn sān wǔ bā、 bā zì） fēn bā juàn， dīng yuē jiàn ji。 yuē jiàn zì shù 'ān， ān huī huái níng rén－－ jì jí shùn tiān wǎn píng。 chū yǐ jǔ rén， jiǎn fā fú jiàn。 qīng dào guāng 'èr shí qī nián， shǔ fèng shān zhī xiàn； sì diào jiā yì， shēng shǔ lù gǎng tóng zhī。 xián fēng sì nián， yí dàn shuǐ。 hòu yǐ jūn gōng， lì shǔ fú jiàn liáng dào jí bù zhèng shǐ。 tóng zhì 'èr nián， zhāng huà dài cháo chūn shì jí， fú jiàn xún fǔ xú zōng gān zòu jiǎn yuē jiàn wéi tái péng bīng bèi dào， tǒng bàn jūn wù。 zōng gān xiān yòu「 zhì tái bì gào lù」 zhī ji， cǐ shí shòu yú yuē jiàn， gào yǐ 『 qià tái fāng lüè， quán zài yīn dì zhì yí， míng xián wǎng shì kě shī 』。 hòu yǔ lù lù tí dū lín wén chá tóng dìng dài biàn， zhì wǔ nián lí rèn。 cì nián， yīn bìng zì zhe「 píng tái yào yán」 děng piān jí zài tái suǒ shàng zhé zòu fù rù， hé wéi bā juàn， jiàozhèng fù zǐ。 zǒng jì qián wǔ juàn xì jí qián rén zhī zuò， juàn yī wéi lán dǐng yuán「 lù zhōu wén jí」 sān shí 'èr piān、 wèi yuán「 shèng wǔ jì lüè」 sān piān， juàn 'èr yòu xiè jīn luán「 há zǐ nán jì lüè」 yī piān、 dèng chuán 'ān「 lí cè huì chāo」 sì piān、 zhōu kǎi「 nèi zì sòng zhāi wén jí」 yī piān、 yáo yíng「 dōng míng wén jí」 shí 'èr piān、「 dōng chá jì lüè」 sān piān， juàn sān yòu dá hóng 'ā děng「 fáng yí zòu shū」 yī piān、 liú yùn kē「 zòu kāi fān dì shū」 děng 'èr piān、 xióng yī běn「 tiáo fù chóu bàn fān shè yì」 děng 'èr piān、 tóng bǔ nián「 shàng liú yù pō zhì jūn lùn tái wān shí shì shū」 yī piān、 shǐ mì「 chóu bàn fān dì yì」 děng 'èr piān， juàn sì yòu xú zōng gān「 sī wèi xìn zhāi cún gǎo」 sān shí sì piān， juàn wǔ yòu「 sī wèi xìn zhāi wén jí」 sān shí wǔ piān； hòu sān juàn jūn shǔ yuē jiàn suǒ zhuàn， yòu「 píng tái yào yán」 jí shū zhá、 zòu shū děng wǔ shí yī piān： hé gòng yī bǎi bā shí sì piān。 qí zì zhuàn zòu shū jí shū zhá， dài jūn wéi「 dài 'àn」 zhī shǐ liào。
běn shū（ sān cè 'èr bā liù miàn yī qī yī、 liù zì） fēn biān sān juàn， liú 'áo zhuàn。 áo zì lán zhōu， hú nán yuè yáng rén。 chū yóu fù shēng cóng jūn； zuǒ zōng táng zhì shī xī yù， bì cān róng mù。 shì píng， yǐ dào yuán jiàn。 qīng tóng zhì shí sān nián， shěn bǎo zhēn xún shì tái wān， cháng yǐ zhè jiāng hóu bǔ dào chōng yíng wù chù。 guāng xù qī nián， rèn fēn xún tái wān dào。 shí fāng yì jiàn shěng， duō suǒ bò huá。 jiǔ nián， zhōng fǎ zhàn qǐ， yán hǎi jiè yán； xié shì mín bàn tuán liàn、 tǎo jūn shí， lì chóu zhàn shǒu。 shí nián wǔ qiě， dū bàn tái wān fáng wù dà chén liú míng chuán zhì， zì xíng jīng lǐ tái běi， ér yǐ tái nán wěi 'áo。 yóu yú bǐ cǐ bù xié， qì míng chuán rèn xún fǔ， jí xí chè rèn， bìng jiā yán hé； shí yī nián liù yuè， fèng zhǐ gé zhí ná wèn。 hòu xíng bù zòu qǐng nǐ zhǎn jiān hòu， gǎi liú hēi lóng jiāng； zú yǐ bìng sǐ。 cháng jí zài tái gōng dú， jí wéi「 xún tái tuì sī lù」； yú qīng jì tái wān shù zhèng、 yáng wù、 hǎi fáng zhū yào wù， bǎo cún zī liào shèn fù。 quán shū dū yī bǎi sì shí piān， chú shǒu piān「 kāi shān fǔ fān tiáo chén」 zuò yú tóng zhì shí sān nián wài， yú jūn wéi tái wān dào rèn nèi wén gǎo（ bāo kuò bǐng hán zhá pī děng）； dàn zhǐ yú shí nián bā yuè， yǐ xià wèi jiàn biān rù。
běn shū jù guó lì tái wān dà xué tú shū guǎn suǒ cáng chāo běn（ tái wān shěng lì tái běi tú shū guǎn cáng běn tóng） lüè jiā zhěng lǐ， fēn juàn pái yìn。 lián héng「 tái wān tōng shǐ」 zhuàn yòu「 liú 'áo lièzhuàn」， tè wéi lù zhì juàn shǒu「 biàn yán」 zhī hòu； chuán zhōng wèi zài tóng zhì shí sān nián shì jì， dé cǐ kě bǔ qí yí。
běn shū jù guó lì tái wān dà xué tú shū guǎn suǒ cáng chāo běn（ tái wān shěng lì tái běi tú shū guǎn cáng běn tóng） lüè jiā zhěng lǐ， fēn juàn pái yìn。 lián héng「 tái wān tōng shǐ」 zhuàn yòu「 liú 'áo lièzhuàn」， tè wéi lù zhì juàn shǒu「 biàn yán」 zhī hòu； chuán zhōng wèi zài tóng zhì shí sān nián shì jì， dé cǐ kě bǔ qí yí。