lù yún (262 ～ 303)， xī jìn wén xué jiā。 zì shì lóng。 wú jùn（ jīn jiāng sū sū zhōu） rén。 wén xué jiā lù jī zhī dì。 xī jìn mò nián guān bài qīng hé nèi shǐ。 hòu yǔ lù jī tóng shí yù hài。《 suí shū jīng jí zhì》 lù yòu《 lù yún jí》 12 juàn， yǐ yì。 míng rén zhāng pǔ《 hàn wèi liù cháo bǎi sān jiā jí》 ji yòu《 lù qīng hé jí》。
wèi yíng chuān xún xù zhe míng tài cāng zhāng pǔ yuè
xún xù (xù)(?-289) xī jìn dà chén、 zhù zuò jiā。 zì gōng céng， yíng chuān yíng yīn rén。 zhe《 zhōng jīng xīn bù》， kāi chuàng tú shū sì bù fēn lèi fǎ， jiāng qún shū fēn chéng jiá yǐ bǐng dīng sì lèi， jí jīng shǐ zǐ jí sì bù。 jīng tōng yīn lǜ， cānyù zhěng lǐ jí zhǒng zhú shū。
jìn xún gōng céng jí tí cí
xún chéng hóu xué gǔ 'ér nìng zhě yě。 shǐ zé qí yuán zhū jūn yǐ 'èr jí shān bāo □ ér 'ǒu zhèn。 zhì yú dǒu sù xīng yáo yú lǐ chéng yǒng jiē huò yǐ shèn chéng， wú cí yān。 xù bó wén míng shí niú duó xié lè， láo xīn chuī fàn xián néng biàn zhī。 mào xiān lún pǐ yě。 gù qí wén cǎi zé xiè fú rú tài。 shǐ zhōng yǔ chuán zhāng tóng zào shī gē， xún yóu shǎo wèi， shǐ tàn bān gù míng táng bǎo dǐng bù kě fù zuò。 dú qí tiáo wèn liè hé biǎo， zhèng dí shēngyuè jiā zhī lùn， jìn chēng wéi yōu。 qí tā jiǎn dú yì yún qīng lìng gài jìn chū zhī wén。 gēng xuán shàng cún， diāo jǐ wèi jí， míng rén tù cí jiǎn zhí jìn lǐ。 jiāng zuǒ wén shì shèng tán mào xiān sàn zhū tài chōng héng jǐn ruò， èr xún zhě liú hū 'ér bù yán。 bù jǐ， chéng dà lù， xiào chuí lún hū wú huò hū。 liù cháo tǐ zhì zhuī shí wéi gōng， dēng gāo wàng zhī， qímǐ zhé luàn yě。 dōng hàn xún shì hòu duō xiǎn rén。 jǐng qiàn、 jì ràng， wén ruò gōng céng。 yóu kuì cí míng， hé qí zǐ sūn， wèi tōng 'ér dé jiǎn yě。 yǐ shì míng kè jiā rán hū
lóu dōng zhāng pǔ tí
xún xù (xù)(?-289) xī jìn dà chén、 zhù zuò jiā。 zì gōng céng， yíng chuān yíng yīn rén。 zhe《 zhōng jīng xīn bù》， kāi chuàng tú shū sì bù fēn lèi fǎ， jiāng qún shū fēn chéng jiá yǐ bǐng dīng sì lèi， jí jīng shǐ zǐ jí sì bù。 jīng tōng yīn lǜ， cānyù zhěng lǐ jí zhǒng zhú shū。
jìn xún gōng céng jí tí cí
xún chéng hóu xué gǔ 'ér nìng zhě yě。 shǐ zé qí yuán zhū jūn yǐ 'èr jí shān bāo □ ér 'ǒu zhèn。 zhì yú dǒu sù xīng yáo yú lǐ chéng yǒng jiē huò yǐ shèn chéng， wú cí yān。 xù bó wén míng shí niú duó xié lè， láo xīn chuī fàn xián néng biàn zhī。 mào xiān lún pǐ yě。 gù qí wén cǎi zé xiè fú rú tài。 shǐ zhōng yǔ chuán zhāng tóng zào shī gē， xún yóu shǎo wèi， shǐ tàn bān gù míng táng bǎo dǐng bù kě fù zuò。 dú qí tiáo wèn liè hé biǎo， zhèng dí shēngyuè jiā zhī lùn， jìn chēng wéi yōu。 qí tā jiǎn dú yì yún qīng lìng gài jìn chū zhī wén。 gēng xuán shàng cún， diāo jǐ wèi jí， míng rén tù cí jiǎn zhí jìn lǐ。 jiāng zuǒ wén shì shèng tán mào xiān sàn zhū tài chōng héng jǐn ruò， èr xún zhě liú hū 'ér bù yán。 bù jǐ， chéng dà lù， xiào chuí lún hū wú huò hū。 liù cháo tǐ zhì zhuī shí wéi gōng， dēng gāo wàng zhī， qímǐ zhé luàn yě。 dōng hàn xún shì hòu duō xiǎn rén。 jǐng qiàn、 jì ràng， wén ruò gōng céng。 yóu kuì cí míng， hé qí zǐ sūn， wèi tōng 'ér dé jiǎn yě。 yǐ shì míng kè jiā rán hū
lóu dōng zhāng pǔ tí
pān huáng mén jí tí cí
yú dú pān 'ān rén， mǎ qiān dū lěi， cè rán sī gǔ yì shì， yóu bān mèng zhī chuán， sū zǐ qīng yě。 jí dào wáng shī fù， āi yǒng shì wén， zé yòu shāng qí guī fáng xīn kǔ， yòu gǔ luò yè 'āi chán zhī tàn shǐ yún： shàn wéi 'āi lěi， chéng rán zāi，《 jí tián fù》 kè shè yì， bìng yǐ diǎn， zé jiàn chēng lù hǎi pān jiāng， wú bù shàn yě。 dú xī qí mǐn huái， zhà shū chéng shēn， pìn hòu qū cháng， qīng zhī diǎn cè， xíng jiāng chōng zhī， gào biàn zhòng wū ní yǐ zì rǔ， xián jū yī fù， bǎn yú qīng xuān fú bēi， gāo gē tiān lún lè shì， zú qǐ 'ài mù。 shú zhī qí shì guān， qíng zhòng fāng sī□ kè， cí mǔ quán quán fēi suǒ niàn yě。 yáng jùn bèi zhū， gāng jì dāng zuò 'ān rén， lài hé yáng jiù kè， dé tuō qū mìng， ér hǎo jìn bù xiū， jǔ jiā mí miè hài。 yóu xiǎo shǐ shēng zhī zhě gōng sūn hóng。 shā zhī zhě sūn xiù。 huò fú hé cháng gǔ rén， suǒ yǐ wèi fēng chài yě。 èr lù tú mén， róng dú xiāng lèi， tiān xià 'āi zhī。 suì téng tǎo xí， ān rén dōng shì， dú wú lián zhě， shì zhī xián yú， zhì sǐ yì jiàn。 yú shēn wéi bǐ měi xī yān。
lóu dōng zhāng pǔ tí
yú dú pān 'ān rén， mǎ qiān dū lěi， cè rán sī gǔ yì shì， yóu bān mèng zhī chuán， sū zǐ qīng yě。 jí dào wáng shī fù， āi yǒng shì wén， zé yòu shāng qí guī fáng xīn kǔ， yòu gǔ luò yè 'āi chán zhī tàn shǐ yún： shàn wéi 'āi lěi， chéng rán zāi，《 jí tián fù》 kè shè yì， bìng yǐ diǎn， zé jiàn chēng lù hǎi pān jiāng， wú bù shàn yě。 dú xī qí mǐn huái， zhà shū chéng shēn， pìn hòu qū cháng， qīng zhī diǎn cè， xíng jiāng chōng zhī， gào biàn zhòng wū ní yǐ zì rǔ， xián jū yī fù， bǎn yú qīng xuān fú bēi， gāo gē tiān lún lè shì， zú qǐ 'ài mù。 shú zhī qí shì guān， qíng zhòng fāng sī□ kè， cí mǔ quán quán fēi suǒ niàn yě。 yáng jùn bèi zhū， gāng jì dāng zuò 'ān rén， lài hé yáng jiù kè， dé tuō qū mìng， ér hǎo jìn bù xiū， jǔ jiā mí miè hài。 yóu xiǎo shǐ shēng zhī zhě gōng sūn hóng。 shā zhī zhě sūn xiù。 huò fú hé cháng gǔ rén， suǒ yǐ wèi fēng chài yě。 èr lù tú mén， róng dú xiāng lèi， tiān xià 'āi zhī。 suì téng tǎo xí， ān rén dōng shì， dú wú lián zhě， shì zhī xián yú， zhì sǐ yì jiàn。 yú shēn wéi bǐ měi xī yān。
lóu dōng zhāng pǔ tí
yuán zhōng xiàn jí tí cí
zhōng zài yuán shì duō zhōng liè， ruò yáng yuán sǐ yú yuán xiōng míng wéi fēng shuāng sōng yún bù xū yě。 huò zé bǐ jì zhì bù cóng luàn， hé bù jí qū gào biàn chū jūn xiǎn 'è， rán shì fǎ cāng cù， shēn bì gōng shěng qiáo shǒu jūn mén jiào hū， mò shǔ rú zhě yōng róng yì mò kě zhǐ rú hé 'ěr。 yáng yuán pái xié jí wén jiē tiáoxiào qí yú yì yuàn yì bó sài zhī lèi yě。 yù lǔ yì shì jī qí dàn rán , wén cǎi qiú yàn cái biàn xiān , jí jí bù de wéi yí qín zòng héng fāng zhū yàn , rán lè míng guǎng chéng zuò sòng yì , sì yù wú duō ràng shī zhāng。 suī guǎ qí mó gǔ zhī piān , fēng qì jìng bī jiàn 'ān , cǐ rén bù sǐ yán xiè , wèi bì néng chū qí shàng yě。 péng chéng shǎo wén qíng , hǎo bù jiē liú zhàn guì shèng , wèi qīng bié jū wén rén guǎ hé , qí luò tuò zhī xìng gù rán。
lóu dōng zhāng pǔ tí
zhōng zài yuán shì duō zhōng liè， ruò yáng yuán sǐ yú yuán xiōng míng wéi fēng shuāng sōng yún bù xū yě。 huò zé bǐ jì zhì bù cóng luàn， hé bù jí qū gào biàn chū jūn xiǎn 'è， rán shì fǎ cāng cù， shēn bì gōng shěng qiáo shǒu jūn mén jiào hū， mò shǔ rú zhě yōng róng yì mò kě zhǐ rú hé 'ěr。 yáng yuán pái xié jí wén jiē tiáoxiào qí yú yì yuàn yì bó sài zhī lèi yě。 yù lǔ yì shì jī qí dàn rán , wén cǎi qiú yàn cái biàn xiān , jí jí bù de wéi yí qín zòng héng fāng zhū yàn , rán lè míng guǎng chéng zuò sòng yì , sì yù wú duō ràng shī zhāng。 suī guǎ qí mó gǔ zhī piān , fēng qì jìng bī jiàn 'ān , cǐ rén bù sǐ yán xiè , wèi bì néng chū qí shàng yě。 péng chéng shǎo wén qíng , hǎo bù jiē liú zhàn guì shèng , wèi qīng bié jū wén rén guǎ hé , qí luò tuò zhī xìng gù rán。
lóu dōng zhāng pǔ tí
zhōng guó gǔ dài mín yáo jí。 míng dài wén xué jiā yáng shèn biān zuǎn。 gòng liǎng juàn， chéng shū yú míng dài jiā jìng 'èr shí 'èr nián（ 1543）。 shōu lù zì shàng gǔ zhì míng dài jiā jìng shí qī gǔ jīn mín yáo 280 yú shǒu。 wéi zhōng guó jiào zǎo de mín jiān gē yáo zhuān jí。 biān zhě bó lǎn qún shū， guǎng wéi cǎi xié。 cóng xiān qín gǔ jí jí lì dài yòu guān wén xiàn zhōng， sōu luó zhāi yǐn shí yáo、 tóng yáo、 yùn yǔ hé zhù wén， yǐ gǔ jí chuán yǐn de xiān hòu wéi xù， jiā yǐ biān pái。 suǒ xuǎn gē yáo， nèi róng duō qiān shè shí zhèng hé duì lì cháo rén wù de píng jià。 suǒ xuǎn zuò pǐn， dà tǐ zhǎn xiàn chū zhōng guó gǔ dài fēng yáo de miàn mào， duì liǎo jiě zhōng guó mín yáo de xìng zhì、 lì shǐ jí xíng shì tè diǎn， yòu yī dìng cān kǎo jià zhí。 běn shū fǎn yìng chū biān zuǎn zhě yòu tóng qíng láo dòng rén mín hé zēng 'è tǒng zhì zhě bào zhèng de sī xiǎng qīng xiàng， shū zhōng bù jǐn shōu yòu pēng jī shí zhèng de jiān ruì zuò pǐn， ér qiě hái yòu fǎn yìng rén mín zāo shòu tú tàn zhī shēng， duì lùn shù nóng mín qǐ yì zhī zuò yě yòu ji lù。 jí shǐ zhēn duì dāng cháo de zuò pǐn yě bù huí bì。 qí gǎn yú zhèng shì xiàn shí de jīng shén shì nán dé de。 bù zú zhī chù shì xuǎn zé biāo zhǔn bù shèn yán gé， ér qiě xié yǐn de gǔ jí bù quán， duō yòu jué yí。 zhì qīng dài， shǐ mèng lán yòu ji《 gǔ jīn fēng yáo shí yí》 4 juàn， bǔ qí bù zú。
běn shū（ yī cè bā sān miàn sì jiǔ、 bā zì） fēn sì juàn， sūn yuán héng zhuàn。 shī fán sān bǎi liù shí piān， zì yǐ yǒu（ kāng xī sì shí sì nián） zhì wù zǐ（ sì shí qī nián） àn nián fēn juàn。 suǒ yǒng duō shǔ tái wān fēng wù， qí zhōng yóu yǐ 「 jù fēng gē 」、「 hǎi hǒu yín」、「 luǒ rén cóng xiào piān」 zhū zuò， wéi shì rén suǒ jī shǎng。
běn shū（ yī cè qī bā miàn sì liù、 bā zì） hé kān
liú jiā móu zhù「 hǎi yīn shī」 yǔ wáng kǎi tài、 mǎ qīng shū、 hé chéng zhe「 tái wān zá yǒng hé kè」 liǎng zhǒng。「 hǎi yīn shī」 qī jué yī bǎi shǒu， jiē yín yǒng tái wān shì jì。 zuò zhě liú jiā móu， zì zhòng wéi， yī zì qǐ chuān； fú jiàn hóu guān rén。 jǔ xiāng jiàn， yǐ dà tiǎo dé jiào yù。 chū rèn níng dé， jì diào tái wān； shí dāng qīng dào、 xián zhī jì， zài rèn fán sì nián。 xián fēng sān nián hǎi kòu huáng wèi chàng luàn， tái dì bù jìng； jiā móu lì jí shǒu pí， bìng shǔ zú。「 hǎi yīn shī」 chéng yú 'èr nián jiān， měi shǒu jūn yòu zì zhù。 shǒu zhāng zhù yún： 『 rén zǐ（ xián fēng 'èr nián） xià qiū zhī jiān， wò bìng lián yuè， bù chū hù tíng； hǎi hǒu shí lái， zhù yǐ tái jù， yù bó háonù， tái sì yòu bù dé yǐ zhě。 fú zhěn kuáng yín， xún shēng xiǎng dá yùn zhī； yuē「 hǎi yīn」 』。「 tái wān zá yǒng hé kè」 jì yòu wáng kǎi tài「 tái wān zá yǒng」 sān shí 'èr shǒu jí「 xù yǒng」 shí 'èr shǒu， tǒng wéi qī jué； mǎ qīng shū「 tái yáng zá xīng」 sān shí shǒu、 hé chéng「 tái yáng zá yǒng」 èr shí sì shǒu， jiē qī yán lǜ shī。 zuò zhě wáng kǎi tài， zì yòu xuān， hào bǔ fān； jiāng sū bǎo yìng rén。 tóng zhì jiǔ nián， yǐ guǎng dōng bù zhèng shǐ shēng fú jiàn xún fǔ。 shí sān nián rì bīng qīn tái shì jiàn jié shù， yì yí mǐn fǔ zhù tái， kǎi tài shǒu qǐng fù tái lǚ kān（ zòu zhé jiàn dì 'èr 'èr qī zhǒng「 tái 'àn huì lù rén jí」）； guāng xù yuán nián wǔ yuè， dǐ tái。 dāng shí zhèng bàn「 kāi shān fǔ fān」 gōng zuò， yīn zhuàn yòu「 xùn fān lǐ yán」 yī piān（ jiàn dì wǔ yī zhǒng「 tái wān shēng shú fān jì shì」 fù lù）。「 zá yǒng」 jí「 xù yǒng yī， yì yú cǐ shí suǒ zuò。 mǎ qīng shū， zì zǐ yì， fú jiàn hóu guān rén； hé chéng， zì jìng shān， zhè jiāng shān yīn rén。 jù yī hé bá」， guāng xù sān nián shí， mǎ shì zài tái rèn xué guān； hé shì běn rén， zé cháng yú yuán、 yī nián jiān liǎng dù suí wáng（ kǎi tài）、 dīng（ rì chāng） èr fǔ xiāng bàn yíng wù。「 hé kè」 zhī kān yìn， zhì qī nián chéng yú hé shì zhī shǒu。
liú jiā móu zhù「 hǎi yīn shī」 yǔ wáng kǎi tài、 mǎ qīng shū、 hé chéng zhe「 tái wān zá yǒng hé kè」 liǎng zhǒng。「 hǎi yīn shī」 qī jué yī bǎi shǒu， jiē yín yǒng tái wān shì jì。 zuò zhě liú jiā móu， zì zhòng wéi， yī zì qǐ chuān； fú jiàn hóu guān rén。 jǔ xiāng jiàn， yǐ dà tiǎo dé jiào yù。 chū rèn níng dé， jì diào tái wān； shí dāng qīng dào、 xián zhī jì， zài rèn fán sì nián。 xián fēng sān nián hǎi kòu huáng wèi chàng luàn， tái dì bù jìng； jiā móu lì jí shǒu pí， bìng shǔ zú。「 hǎi yīn shī」 chéng yú 'èr nián jiān， měi shǒu jūn yòu zì zhù。 shǒu zhāng zhù yún： 『 rén zǐ（ xián fēng 'èr nián） xià qiū zhī jiān， wò bìng lián yuè， bù chū hù tíng； hǎi hǒu shí lái， zhù yǐ tái jù， yù bó háonù， tái sì yòu bù dé yǐ zhě。 fú zhěn kuáng yín， xún shēng xiǎng dá yùn zhī； yuē「 hǎi yīn」 』。「 tái wān zá yǒng hé kè」 jì yòu wáng kǎi tài「 tái wān zá yǒng」 sān shí 'èr shǒu jí「 xù yǒng」 shí 'èr shǒu， tǒng wéi qī jué； mǎ qīng shū「 tái yáng zá xīng」 sān shí shǒu、 hé chéng「 tái yáng zá yǒng」 èr shí sì shǒu， jiē qī yán lǜ shī。 zuò zhě wáng kǎi tài， zì yòu xuān， hào bǔ fān； jiāng sū bǎo yìng rén。 tóng zhì jiǔ nián， yǐ guǎng dōng bù zhèng shǐ shēng fú jiàn xún fǔ。 shí sān nián rì bīng qīn tái shì jiàn jié shù， yì yí mǐn fǔ zhù tái， kǎi tài shǒu qǐng fù tái lǚ kān（ zòu zhé jiàn dì 'èr 'èr qī zhǒng「 tái 'àn huì lù rén jí」）； guāng xù yuán nián wǔ yuè， dǐ tái。 dāng shí zhèng bàn「 kāi shān fǔ fān」 gōng zuò， yīn zhuàn yòu「 xùn fān lǐ yán」 yī piān（ jiàn dì wǔ yī zhǒng「 tái wān shēng shú fān jì shì」 fù lù）。「 zá yǒng」 jí「 xù yǒng yī， yì yú cǐ shí suǒ zuò。 mǎ qīng shū， zì zǐ yì， fú jiàn hóu guān rén； hé chéng， zì jìng shān， zhè jiāng shān yīn rén。 jù yī hé bá」， guāng xù sān nián shí， mǎ shì zài tái rèn xué guān； hé shì běn rén， zé cháng yú yuán、 yī nián jiān liǎng dù suí wáng（ kǎi tài）、 dīng（ rì chāng） èr fǔ xiāng bàn yíng wù。「 hé kè」 zhī kān yìn， zhì qī nián chéng yú hé shì zhī shǒu。
“ chǔ cí ” yòu chēng“ chǔ cí”， shì zhàn guó shí dài de wěi dà shī rén qū yuán chuàng zào de yī zhǒng shī tǐ。 zuò pǐn yùn yòng chǔ dì（ jīn liǎng hú yī dài） de wén xué yàng shì、 fāng yán shēng yùn， xù xiě chǔ dì de shān chuān rén wù、 lì shǐ fēng qíng， jù yòu nóng hòu de dì fāng tè sè。 hàn dài shí， liú xiàng bǎ qū yuán de zuò pǐn jí sòng yù děng rén“ chéng xí qū fù” de zuò pǐn biān ji chéng jí， míng wéi《 chǔ cí》。 bìng chéng wéi jì《 shī jīng》 yǐ hòu， duì wǒ guó wén xué jù yòu shēn yuǎn yǐng xiǎng de yī bù shī gē zǒng jí。
chǔ cí， qí běn yì shì zhǐ chǔ dì de yán cí， hòu lái zhú jiàn gù dìng wéi liǎng zhǒng hán yì： yī shì shī gē de tǐ cái， yī shì shī gē zǒng jí de míng chēng（ zài yī dìng chéng dù shàng yě dài biǎo liǎo chǔ guó wén xué）。 cóng shī gē tǐ cái lái shuō， tā shì zhàn guó hòu qī yǐ qū yuán wéi dài biǎo de shī rén， zài chǔ guó mín gē jī chǔ shàng kāi chuàng de yī zhǒng xīn shī tǐ。 cóng zǒng jí míng chēng lái shuō， tā shì xī hàn liú xiàng zài qián rén jī chǔ shàng ji lù de yī bù“ chǔ cí” tǐ de shī gē zǒng jí， shōu rù zhàn guó chǔ rén qū yuán、 sòng yù de zuò pǐn yǐ jí hàn dài jiǎ yì、 huái nán xiǎo shān、 zhuāng jì、 dōng fāng shuò、 wáng bāo、 liú xiàng zhū rén de fǎng sāo zuò pǐn。
“ chǔ cí” zhī míng shǒu jiàn yú《 shǐ jì · zhāng tānɡ chuán》。 kě jiàn zhì chí zài hàn dài qián qī yǐ yòu zhè yī míng chēng。 qí běn yì， dāng shì fàn zhǐ chǔ dì de gē cí， yǐ hòu cái chéng wéi zhuān chēng， zhǐ yǐ zhàn guó shí chǔ guó qū yuán de chuàng zuò wéi dài biǎo de xīn shī tǐ。 zhè zhǒng shī tǐ jù yòu nóng hòu de dì yù wén huà sè cǎi， rú sòng rén huáng bó sī suǒ shuō，“ jiē shū chǔ yǔ， zuò chǔ shēng， jì chǔ dì， míng chǔ wù”（《 dōng guān yú lùn》）。 xī hàn mò， liú xiàng ji lù qū yuán、 sòng yù de zuò pǐn， jí hàn dài rén mó fǎng zhè zhǒng shī tǐ de zuò pǐn， shū míng jí tí zuò《 chǔ cí》。 zhè shì《 shī jīng》 yǐ hòu， wǒ guó gǔ dài yòu yī bù jù yòu shēn yuǎn yǐng xiǎng de shī gē zǒng jí。 lìng wài， yóu yú qū yuán de《 lí sāo》 shì chǔ cí de dài biǎo zuò， suǒ yǐ chǔ cí yòu bèi chēng wéi“ sāo” huò“ sāo tǐ”。 hàn dài rén hái pǔ biàn bǎ chǔ cí chēng wéi“ fù”。《 shǐ jì》 zhōng yǐ shuō qū yuán“ zuò《 huái shā》 zhī fù”《 hàn shū · yì wén zhì》 zhōng yě liè yòu“ qū yuán fù”、“ sòng yù fù” děng míng mù。
zài hàn dài， chǔ cí yě bèi chēng wéi cí huò cí fù。 xī hàn mò nián， liú xiàng jiāng qū yuán、 sòng yù de zuò pǐn yǐ jí hàn dài huái nán xiǎo shān、 dōng fāng shuò、 wáng bāo、 liú xiàng děng rén chéng xí mó fǎng qū yuán、 sòng yù de zuò pǐn gòng 16 piān ji lù chéng jí， dìng míng wéi《 chǔ cí》。 chǔ cí suì yòu chéng wéi shī gē zǒng jí de míng chēng。 yóu yú qū yuán de《 lí sāo》 shì《 chǔ cí》 de dài biǎo zuò， gù chǔ cí yòu chēng wéi sāo huò sāo tǐ。
làng màn zhù yì shī gē zǒng jí
《 chǔ cí》 zuò wéi wǒ guó dì yī bù làng màn zhù yì shī gē zǒng jí， yóu yú shī gē de xíng shì shì zài chǔ guó mín gē de jī chǔ shàng jiā gōng xíng chéng， piān zhōng yòu dà liàng yǐn yòng chǔ dì de fēng tǔ wù chǎn hé fāng yán cí huì， suǒ yǐ jiào“ chǔ cí”。《 chǔ cí》 zhù yào shì qū yuán de zuò pǐn， qí dài biǎo zuò shì《 lí sāo》， hòu rén yīn cǐ yòu chēng“ chǔ cí” wéi“ sāo tǐ”。 xī hàn mò nián，， liú xiàng sōu jí qū yuán、 sòng yù děng rén de zuò pǐn， ji lù chéng jí。《 chǔ cí》 duì hòu shì wén xué yǐng xiǎng shēn yuǎn， bù jǐn kāi qǐ liǎo hòu lái de fù tǐ， ér qiě yǐng xiǎng lì dài sǎnwén chuàng zuò， shì wǒ guó jī jí làng màn zhù yì shī gē chuàng zuò de yuán tóu。
《 chǔ cí》 shì wǒ guó dì yī bù làng màn zhù yì shī gē zǒng jí chǔ cí de zhù yào zuò zhě shì qū yuán。 tā chuàng zuò liǎo《 lí sāo》《 jiǔ gē》《 jiǔ zhāng》《 tiān wèn》 děng bù xiǔ zuò pǐn。 zài qū yuán de yǐng xiǎng xià， chǔ guó yòu chǎn shēng liǎo sòng yù、 táng lè， jǐng chā děng chǔ cí zuò zhě。 xiàn cún de《 chǔ cí》 zǒng jí zhōng， zhù yào shì qū yuán jí sòng yù de zuò pǐn； táng lè、 jǐng chā de zuò pǐn dà dū wèi néng liú chuán xià lái。
chǔ cí de tè zhēng， sòng dài huáng bó sī zài《 xiào dìng chǔ cí xù》 zhōng gài kuò shuō：“ gài qū sòng zhū sāo， jiē shū chǔ yǔ， zuò chǔ shēng， jì chǔ dì， míng chǔ wù， gù kě wèi zhī ‘ chǔ cí ’。” zhè yī shuō fǎ shì zhèng què de。 chú cǐ 'ér wài，《 chǔ cí》 zhōng qū、 sòng zuò pǐn suǒ shè jí de lì shǐ chuán shuō、 shén huà gù shì、 fēng sú xí shàng yǐ jí suǒ shǐ yòng de yì shù shǒu duàn、 nóng yù de shū qíng fēng gé， wú bù dài yòu xiān míng chǔ wén huà sè cǎi。 zhè shì chǔ cí de jī běn tè zhēng， tā men shì yǔ zhōng yuán wén huà jiāo xiāng huī yìng de chǔ wén huà de zhòng yào zǔ chéng bù fēn。
chǔ guó wén xué zǒng jí
xī hàn liú xiàng ji， dōng hàn wáng yì zhāng jù。 yuán shōu chǔ rén qū yuán、 sòng yù jí hàn dài huái nán xiǎo shān、 dōng fāng shuò、 wáng bāo、 liú xiàng děng rén de cí fù gòng shí liù piān， hòu wáng yì zēng rù jǐ zuò《 jiǔ sī》， chéng shí qī piān。 gāi shū yǐ qū yuán de zuò pǐn wéi zhù， qí zhōng《 lí sāo》、《 jiǔ gē》、《 tiān wèn》 děng piān bǎo cún liǎo jiào duō de lì shǐ zī liào hé shén huà chuán shuō， kě gōng zhì shǐ zhě cān kǎo。 qū yuán（ yuē qián 339～ yuē qián 278）， míng píng。 chū rèn chǔ huái wáng zuǒ tú、 sān lǘ dà fū。 yīn zhù zhāng zhāng míng fǎ dù， jǔ xián shòu néng， lián qí kàng qín， shòu huái wáng zhì zǐ zǐ lán jí jìn shàng děng rén zèn huǐ 'ér gé zhí。 qǐng xiāng wáng shí， qū yuán bèi fàng zhú， tā wú lì wǎn jiù chǔ zhī wēi wáng， yòu wú fǎ shí xiàn zhèng zhì lǐ xiǎng， suì tóu mì luó jiāng 'ér sǐ。《 lí sāo》 shì qū yuán de dài biǎo zuò。 zhè piān hóng wěi de zhèng zhì shū qíng shī biǎo xiàn liǎo zuò zhě de jìn bù lǐ xiǎng， wéi shí xiàn lǐ xiǎng 'ér jìn xíng de bù xiè dǒu zhēng， hé dǒu zhēng zhōng suǒ yù dào de cuò zhé jí zì jǐ de kǔ mèn。 qū yuán cháng cháng zhēng yǐn lì shǐ yǐ shū fā qíng huái， cóng zhōng xún zhǎo jīng yàn jiào xùn，“ shàng shù táng、 yú、 sān hòu zhī zhì， xià xù jié、 zhòu、 yì、 jiāo zhī bài， jì jūn jué wù， fǎn yú zhèng dào 'ér hái jǐ yě。” qí zhōng yòu xiē dì fāng kě yǐ hé shǐ shū hù xiāng cān zhèng bǔ chōng， lì rú《 lí sāo》 yún：“ qǐ jiǔ biàn yǔ jiǔ gē xī， xià kāng yú yǐ zì zòng。 bù gù nán yǐ tú hòu xī， wǔ zǐ yòng shī hū jiā xiàng。 yì yín yóu yǐ yì tián xī， yòu hǎo shè tiān fēng hú。 gù luàn liú qí xiān zhōng xī， zhuó yòu tān fū jué jiā。 jiāo shēn bèi fú qiáng yǔ xī， zòng yù 'ér bù rěn。 rì kāng yú yǐ zì wàng xī， jué shǒu yòng fū diān yǔn。 xià jié zhī cháng wéi xī， nǎi suì yān 'ér féng yāng。” cǐ duàn suǒ shù xià dài lì shǐ xiāng dāng wán zhěng， kě yǔ《 zuǒzhuàn》 hù xiāng cān kàn， ér bǔ《 shǐ jì · xià běn jì》 bù yán yì、 zhuó zhī shì de shū lòu。 cǐ wài， cóng《 lí sāo》 zhōng guān yú xī hé、 wàng shū、 fēi lián、 fēng lóng、 mì fēi de jì shù， yě kě kuī jiàn shàng gǔ shén huà chuán shuō de yī bān； ér“ shè tí zhēn yú mèng zōu xī， wéi gēng yín wú yǐ jiàng”， zé shì kǎo zhèng gǔ dài tiān wén lì fǎ de zī liào。
《 jiǔ gē》 běn wéi gǔ dài yuègē， xiāng chuán shì xià qǐ cóng tiān shàng tōu lái de。 qū yuán zài mín jiān sì shén lè gē jī chǔ shàng chuàng zuò de《 jiǔ gē》， xí yòng liǎo gǔ dài yuègē de míng chēng， gòng shí yī piān。 qí zhōng bǎo cún liǎo guān yú yún shén、 shān shén、 xiāng shuǐ shén、 hé shén、 tài yáng shén děng de shén huà gù shì， shì yán jiū shàng gǔ mín sú hé chǔ wén huà de zhēn guì zī liào。
《 tiān wèn》 shì yī shǒu cháng shī， tā duì zì rán yǔ zhòu hé shè huì lì shǐ tí chū de yī bǎi qī shí duō gè wèn tí zhōng， bǎo cún liǎo xǔ duō shén huà chuán shuō hé gǔ shǐ zī liào。 lì rú， guān yú gǔn、 yǔ zhì shuǐ de chuán shuō suǒ tí chū de yī xì liè wèn tí， jiù shè jí gǔn hé chī guī de guān xì， yǔ hé gǔn zhì shuǐ fāng fǎ de bù tóng， yǔ zhì shuǐ shí céng dé yìng lóng zhī zhù， yǔ qǔ tú shān shì nǚ děng xì jié； guān yú hòu yì de chuán shuō suǒ tí de wèn tí yòu shè jí hòu yì shè rì， shè hé bó 'ér qī luò pín， bèi hán zhuó shā hài děng xì jié。 guān yú shāng zhī shǐ zǔ qì， yǐ jí zì qì zhì tānɡ de lì shǐ， wén xiàn zī liào shí fēn quē fá。《 tiān wèn》 tòu lù liǎo xǔ duō guān yú zhè duàn lì shǐ de zhòng yào xiàn suǒ， qí zhōng shè jí qì、 wáng jì、 wáng hài、 wáng héng、 shàng jiá wēi děng yīn rén xiān gōng xiān wáng de nèi róng， yóu wéi bǎo guì。
shī shǐ dì wèi
chǔ cí shì zài chǔ guó mín gē de jī chǔ shàng jīng guò jiā gōng、 tí liàn 'ér fā zhǎn qǐ lái de， yòu zhe nóng yù de dì fāng tè sè。 yóu yú dì lǐ、 yǔ yán huán jìng de chā yì， chǔ guó yī dài zì gǔ jiù yòu tā dú tè de dì fāng yīnyuè， gǔ chēng nán fēng、 nán yīn； yě yòu tā dú tè de tǔ fēng gē yáo， rú《 shuō yuàn》 zhōng jìzǎi de《 chǔ rén gē》、《 yuè rén gē》、《 cāng làng gē》； gèng zhòng yào de shì chǔ guó yòu yōu jiǔ de lì shǐ， chǔ dì wū fēng shèng xíng， chǔ rén yǐ gē wǔ yú shén， shǐ shén huà dà liàng bǎo cún， shī gē yīnyuè xùn sù fā zhǎn， shǐ chǔ dì mín gē zhōng chōng mǎn liǎo yuán shǐ de zōng jiào qì fēn。 suǒ yòu zhè xiē yǐng xiǎng shǐ dé chǔ cí jù yòu chǔ guó tè yòu de yīn tiáoyīn yùn， tóng shí jù yòu shēn hòu de làng màn zhù yì sè cǎi hé nóng hòu de wū wén huà sè cǎi。 kě yǐ shuō， chǔ cí de chǎn shēng shì hé chǔ guó dì fāng mín gē yǐ jí chǔ dì wén huà chuán tǒng de xūn táo fēn bù kāi de。
tóng shí， chǔ cí yòu shì nán fāng chǔ guó wén huà hé běi fāng zhōng yuán wén huà xiāng jié hé de chǎn wù。 chūn qiū zhàn guó yǐ hòu， yī xiàng bèi chēng wéi jīng mán de chǔ guó rì yì qiáng dà。 tā zài wèn dǐng zhōng yuán、 zhēng bà zhū hóu de guò chéng zhōng yǔ běi fāng gè guó pín fán jiē chù， cù jìn liǎo nán běi wén huà de guǎng fàn jiāo liú， chǔ guó yě shòu dào běi fāng zhōng yuán wén huà de shēn kè yǐng xiǎng。 zhèng shì zhè zhǒng nán běi wén huà de huì hé， yùn yù liǎo qū yuán zhè yàng wěi dà de shī rén hé《 chǔ cí》 zhè yàng yì cǎi fēn chéng de wěi dà shī piān。
《 chǔ cí》 zài zhōng guó shī shǐ shàng zhàn yòu zhòng yào de dì wèi。 tā de chū xiàn， dǎ pò liǎo《 shī jīng》 yǐ hòu liǎng sān gè shì jì de chén jì 'ér zài shī tán shàng dà fàng yì cǎi。 hòu rén yě yīn cǐ jiāng《 shī jīng》 yǔ《 chǔ cí》 bìng chēng wéi fēng、 sāo。 fēng zhǐ shí wǔ guó fēng， dài biǎo《 shī jīng》， chōng mǎn zhe xiàn shí zhù yì jīng shén； sāo zhǐ《 lí sāo》， dài biǎo《 chǔ cí》， chōng mǎn zhe làng màn zhù yì qì xī。 fēng、 sāo chéng wéi zhōng guó gǔ diǎn shī gē xiàn shí zhù yì hé làng màn zhù yì de chuàng zuò de liǎng dà liú pài。
zhù běn shì dōng hàn wáng yì de《 chǔ cí zhāng jù》。《 sì kù quán shū zǒng mù》 shuō：「 chū， liú xiàng póu jí qū yuán《 lí sāo》、《 jiǔ gē》、《 tiān wèn》、《 jiǔ zhāng》 …… ér gè wéi zhī zhù。」 dàn liú xiàng biān dìng de《 chǔ cí》 16 juàn yuán běn yǐ yì。《 chǔ cí zhāng jù》 jí yǐ liú xiàng《 chǔ cí》 wéi dǐ běn， tā chú liǎo duì chǔ cí zuò liǎo jiào wán zhěng de xùn shì zhī wài， hái tí gōng liǎo yòu guān yuán běn de qíng kuàng。 zài《 chǔ cí zhāng jù》 de jī chǔ shàng， nán sòng hóng xīng zǔ yòu zuò liǎo《 chǔ cí bǔ zhù》。 cǐ hòu， nán sòng zhū xī zhù yòu《 chǔ cí jí zhù》， qīng chū wáng fū zhī zhuàn yòu《 chǔ cí tōng shì》， qīng dài jiǎng jì yòu《 shān dài gé zhù chǔ cí》， děng děng。 tā men gēn jù jǐ jiàn， zuò liǎo xǔ duō ji jí、 kǎo dìng hé zhù shì、 píng lùn gōng zuò。
chǔ cí mù lù
lí sāo jiǔ gē tiān wèn jiǔ zhāng yuǎn yóu bǔ jū yú fù jiǔ biàn zhāo hún dà zhāo xī shì zhāo yǐn shì qī jiàn 'āi shí mìng jiǔ huái jiǔ tàn jiǔ sī
jiǔ gē： dōng huáng tài yī dōng jūn yún zhōng jūn xiāng jūn xiāng fū rén dà sī mìng shǎo sī mìng hé bó shān guǐ guó shāng lǐ hún
jiǔ zhāng： xī sòng shè jiāng āi yǐng chōu sī huái shā sī měi rén xī wǎng rì jú sòng bēi huí fēng
qī jiàn： chū fàng chén jiāng yuàn shì yuàn sī zì bēi āi mìng miù jiàn luàn yuē
jiǔ huái： kuāng jī tōng lù wēi jùn zhāo shì zūn jiā xù yīng sī zhōng táo yōng zhū zhāo luàn yuē
jiǔ tàn： féng fēn lí shì yuàn sī yuǎn shì xī xián yōu kǔ mǐn mìng sī gǔ yuǎn yóu
jiǔ sī： féng yóu yuàn shàng jí shì mǐn shàng zāo 'è dào luàn shāng shí āi suì shǒu zhì luàn yuē
chǔ wén huà hé chǔ cí de xíng chéng
cháng jiāng liú yù tóng huáng hé liú yù yī yàng， hěn zǎo jiù yùn yù zhe gǔ lǎo de wén huà。 chǔ mín zú xīng qǐ yǐ hòu， chéng wéi zhè yī dì yù wén huà de dài biǎo。 zhì chí zài yīn shāng shí qī， chǔ rén yǐ jīng tóng běi fāng zhèng quán fā shēng guān xì； zhì xī zhōu chū， jù shuō yù xióng céng“ zǐ shì wén wáng”， hòu lái xióng yì yòu bèi chéng wáng fēng yú chǔ（《 shǐ jì · chǔ shì jiā》）。 zhè yīnggāi lǐ jiě wéi zhōu wáng cháo duì chǔ rén shí jì kòng zhì jiāng hàn dì qū de chéng rèn。 zhì chūn qiū shí dài， chǔ guó xùn sù fā zhǎn zhuàng dà， jiān bìng liǎo cháng jiāng zhōng yóu xǔ duō dà xiǎo bāng guó， chéng wéi zú yǐ yǔ zhěng gè zhōng yuán xiāng kàng héng de lì liàng。 chǔ zhuāng wáng wéi chūn qiū wǔ bà zhī yī， yī dù yòu běi qǔ zhōng yuán zhī zhì。 zhàn guó shí qī， chǔ jìn 'ér tūn miè wú yuè， qí shì lì xī dǐ hàn zhōng， dōng lín dà hǎi， zài zhàn guó zhū xióng zhōng， bǎn tú zuì dà， rén kǒu zuì duō。 yī dù yòu“ héng zé qín dì， zòng zé chǔ wáng” de shuō fǎ， yì wèi qín、 chǔ 'èr guó， zuì jù tǒng yī quán guó de kě néng。 zuì hòu chǔ wéi qín suǒ miè。 dàn chǔ dì de fǎn qín qǐ yì， yòu chéng wéi tuī fān qín wáng cháo de zhù yào lì liàng。 hàn wáng cháo de jiàn lì， cóng mǒu zhǒng yì yì shàng kě yǐ rèn wéi shì chǔ rén de shèng lì。 qín、 hàn dà yī tǒng， zuì zhōng wán chéng liǎo nán běi wén huà de róng huì， yě yóu cǐ xíng chéng liǎo wěi dà de“ hàn zú”。
chǔ mín zú zài qí fā zhǎn guò chéng zhōng， bù duàn yǔ zhōng yuán wén huà jìn xíng jiāo liú。 chūn qiū zhàn guó shí dài， běi fāng de zhù yào wén huà diǎn jí， rú《 shī》、《 shū》、《 lǐ》、《 lè》 děng， yě yǐ chéng wéi chǔ guó guì zú sòng xí de duì xiàng。《 zuǒzhuàn》 jì chǔ rén fù sòng huò yǐn yòng《 shī jīng》 de lì zǐ， jiù yòu hǎo duō qǐ。 dàn lìng yī fāng miàn， chǔ wén huà shǐ zhōng bǎo chí zhe zì shēn qiáng liè de tè zhēng， yǔ zhōng yuán wén huà yòu xiǎn zhù qū bié， yīn 'ér chǔ rén cháng qī bèi zhōng yuán guó jiā kàn zuò yě mán de yì zú。《 xiǎo yǎ · cǎi qǐ》 jì xù zhōu xuān wáng nán zhēng chǔ guó zhī shì， shuō：“ chǔn 'ěr mán jīng， dà bāng wéi chóu。” bìng bǎ“ mán jīng” yǔ běi fāng de xiǎn yǔn bìng liè。《 lǔ sòng · bì gōng》 yòu bǎ chǔ rén yǔ běi fāng róng dí bìng liè， tóng zuò wéi yìng yú yán chéng de duì xiàng：“ róng dí shì yīng， jīng shū shì chéng。”
ér chǔ rén zì jǐ， zài bù yuàn chéng rèn zhōu wáng shì quán wēi de shí hòu， yě wǎng wǎng zì chēng：“ wǒ mán yí yě。”（ jiàn《 shǐ jì · chǔ shì jiā》）
yī bān rèn wéi chǔ wén huà bǐ zhōng yuán wén huà luò hòu， zhè yàng shuō bù wán quán duì。 chǔ wén huà de xīng qǐ yě xǔ bǐ zhōng yuán wén huà chí， dàn dào liǎo chūn qiū zhàn guó shí dài， chǔ wén huà de luò hòu， zhù yào zhǐ shì biǎo xiàn zài guó jiā zhì dù bù gòu chéng shú， yóu qí shì yòng yú wéi hù tǒng zhì zhì xù、 děng jí guān xì de zhèng zhì yǔ lún lǐ sī xiǎng yuǎn bù jí běi fāng wén huà wán mì。 héng héng suǒ yǐ chǔ rén xū yào yǐn jìn yòu guān de xué shuō hé diǎn jí。 yǔ cǐ xiāng yìng， yuán shǐ zōng jiào héng héng wū jiào de shèng xíng， yě kě yǐ kàn zuò chǔ wén huà luò hòu de biǎo xiàn。 dàn zài qí tā fāng miàn， chǔ wén huà bù yī dìng luò hòu， shèn zhì yòu xǔ duō dì fāng yuǎn yuǎn chāo guò zhōng yuán wén huà。 lǐ jiě zhè yī diǎn， duì yú lǐ jiě chǔ cí shí fēn zhòng yào。
shǒu xiān yīnggāi zhù yì dào， nán fāng de jīng jì tiáo jiàn jiào běi fāng jù yòu yī dìng de yōu yuè xìng。《 hàn shū · dì lǐ zhì》 shuō， chǔ dì“ yòu jiāng hàn chuān zé shān lín zhī ráo； jiāng nán dì guǎng， huò huǒ gēng shuǐ nòu， mín shí yú dào， yǐ yú liè shān fá wéi yè， guǒ luǒ luǒ há， shí wù cháng zú”。 yóu yú móu shēng jiào wéi róng yì， jiù kě néng yòu jiào duō de rén lì tuō lí dān chún wéi chí shēng cún de huó dòng， tóu rù gèng gāo jí gèng fù zá de wù zhì shēng chǎn。 suǒ yǐ zhì shǎo zài chūn qiū yǐ hòu， chǔ guó de cái lì wù lì， yǐ jīng míng xiǎn chāo guò běi fāng guó jiā。《 zuǒzhuàn》 jì zhòng 'ěr bēn chǔ， duì chéng wáng shuō：“ zǐ nǚ yù bó， zé jūn yòu zhī； yǔ máo chǐ gé， zé jūn dì shēng yān。 qí bō jí jìn guó zhě， jūn zhī yú yě。” yǐ kě kuī jiàn yī 'èr。 jù lì shǐ jìzǎi， chǔ shì chūn qiū zhàn guó shí yōng yòu huáng jīn hěn duō de guó jiā。 cóng jìn nián dì xià kǎo gǔ fā jué lái kàn， zhàn guó shí dài chǔ guó de qīng tóng qì， zú yǐ dài biǎo xiān qín qīng tóng qì yě zhù de zuì gāo shuǐ píng。 zhì yú chǔ dì qī qì、 sī zhì pǐn zhī jīng měi， nà shì běi fāng gēn běn wú fǎ bǐ nǐ de。 qū yuán《 zhāo hún》 zhōng miáo huì chǔ guó gōng tíng nèi jí qí shē huá de xiǎng lè jǐng xiàng， dāng rán yě xū yòu xióng hòu de wù zhì jī chǔ。 tóng yàng yīn wéi zài nán fāng móu shēng bǐ jiào róng yì， tú jìng yě duō， bù xū yào zǔ chéng qiáng dà de jí tǐ lì liàng yǐ kè fú zì rán， wéi hù shēng cún， suǒ yǐ chǔ guó yě méi yòu xíng chéng xiàng běi fāng guó jiā nà yàng de yán mì de zōng fǎ zhèng zhì zhì dù。 jù《 hán fēi zǐ》 shuō， chǔ guó de guì zú yě yī zhí yōng yòu bǐ jiào dú lì de shì lì。 zhè duì yú chǔ guó tóng běi fāng guó jiā de duì kàng yě xǔ shì bù lì de。 dàn lìng yī fāng miàn， zài zhè yàng de shēng huó huán jìng zhōng， gè rén shòu jí tǐ de yā yì jiào shǎo， gè tǐ yì shí xiāng yìng jiù bǐ jiào qiáng liè。 yī zhí dào hàn dài， chǔ rén xìng gé de jié 'ào bù xùn， réng shì jǔ shì wén míng。《 shǐ jì》、《 hàn shū》 zhōng， kě yǐ zhǎo dào bù shǎo lì zǐ。
fēng fù de wù zhì tiáo jiàn， jiào shǎo yā yì 'ér xiǎn dé huó yuè de shēng huó qíng gǎn， zào chéng liǎo chǔ guó yì shù de gāo dù fā zhǎn， zhè shì chǔ wén huà míng xiǎn chāo guò zhōng yuán wén huà de yī gè fāng miàn。 zài zhōng yuán wén huà zhōng， yì shù， bāo kuò yīnyuè、 wǔ dǎo、 gēqǔ， zhù yào bèi lǐ jiě wéi“ lǐ” de zǔ chéng bù fēn， bèi dāng zuò tiáojié qún tǐ shēng huó、 shí xiàn yī dìng lún lǐ mùdì de shǒu duàn。 yīn 'ér， zhōng yōng píng hé bèi shì wéi yì shù de jí zhì。 ér chǔ guó de yì shù， wú lùn yú shén yú rén， réng rán dōushì zài zhù zhòng shěn měi yú yuè de fāng xiàng shàng fā zhǎn， chōng fēn zhǎn shì chū rén men qíng gǎn de huó yuè xìng。 chǔ dì chū tǔ de gè zhǒng qì wù hé sī zhì pǐn， bù jǐn zhì zuò jīng xì， ér qiě wǎng wǎng huì yòu yàn lì huá měi、 qí huàn fēi dòng de tú 'àn。《 zhāo hún》、《 jiǔ gē》 suǒ miáo huì de yīnyuè wǔ dǎo， yě xiǎn shì chū rè liè dòng dàng、 guǐ jué qí lì de qì fēn。 jiù chǔ dì、 jīn hú běi suí xiàn chū tǔ de yī tào jù bèi wǔ gè bàn bā dù de biān zhōng， bèi zhōng wài zhuān mén jiā yù wéi“ shì jiè qí jì”， shí jì zhèng míng liǎo chǔ guó yīnyuè jí gē wǔ de fā dá。 ér běi fāng de zhèng tǒng yīnyuè， tōng cháng shì xiàn zhì zài yī gè bā dù de yīn yù fàn wéi nèi de。
zōng shàng suǒ shù， yīnggāi shuō： yǐ chūn qiū zhàn guó shí dài 'ér lùn， chǔ wén huà yǔ zhōng yuán wén huà， shí shì gè yòu tè diǎn， gè yòu suǒ cháng。 rú guǒ dān jiù yì shù lǐng yù 'ér yán， chǔ wén huà de chéng jiù wéi gāo。 wén xué shì guǎng yì de yì shù de yī gè fāng miàn。 wǒ men suǒ yào lùn shù de chǔ cí， jì shì chǔ wén huà tǔ rǎng shàng kāi chū de qí pā， yòu dài biǎo liǎo chǔ wén huà de huī huáng chéng jiù。 chǔ wén huà yóu qí chǔ guó yì shù de yī bān tè diǎn， rú jiào qiáng de gè tǐ yì shí， jī liè dòng dàng de qíng gǎn， qí huàn 'ér huá lì de biǎo xiàn xíng shì děng děng， yědōu chéng xiàn yú chǔ cí zhōng。
chǔ cí de xíng chéng， cóng zhí jiē de yīn sù lái shuō， shǒu xiān tóng chǔ dì de gē yáo yòu mìqiè guān xì。 rú qián suǒ shù， chǔ shì yī gè yīnyuè wǔ dǎo fā dá de dì fāng。 xiàn zài cóng《 chǔ cí》 děng shū hái kě yǐ kàn dào zhòng duō chǔ dì yuèqǔ de míng mù， rú《 shè jiāng》、《 cǎi líng》、《 láo shāng》、《 jiǔ biàn》、《 jiǔ gē》、《 xiè lù》、《 yáng chūn》、《 bái xuě》 děng。 xiàn cún de gē cí， jiào zǎo de yòu《 mèng zǐ》 zhōng jì lù de《 rú zǐ gē》， jù shuō shì kǒng zǐ yóu chǔ shí tīng dāng dì xiǎo hái suǒ chàng：
cāng làng zhī shuǐ qīng xī， kě yǐ zhuó wǒ yīng； cāng làng zhī shuǐ zhuó xī， kě yǐ zhuó wǒ zú。
hái yòu liú xiàng《 shuō yuàn》 suǒ zài《 yuè rén gē》， jù shuō shì chǔ rén fān yì de yuè guó zhōu zǐ de chàng cí：
jīn xī hé xī xī， qiān zhōu zhōng liú。 jīn rì hé rì xī， dé yǔ wáng zǐ tóng zhōu。 méng xiū bèi hǎo xī， bù zǐ gòu chǐ。 xīn jǐ fán 'ér bù jué xī， dé zhī wáng zǐ。 shān yòu mù xī mù yòu zhī， xīn yuè jūn xī jūn bù zhī。
zhè zhǒng gē yáo dào qín hàn shí hái shí fēn liú xíng。 rú liú bāng yòu《 dà fēng gē》， xiàng yǔ yòu《 gāi xià gē》。 tā de tǐ shì yǔ zhōng yuán gē yáo bù tóng， bù shì zhěng qí de sì yán tǐ， měi jù kě cháng kě duǎn， zài jù wěi huò jù zhōng duō yòng yǔ qì cí“ xī” zì。 zhè xiē yě chéng wéi chǔ cí de xiǎn zhù tè zhēng。
dàn zhí dé zhù yì de shì， chǔ cí suī tuō tāi yú chǔ dì gē yáo， què yǐ fā shēng liǎo zhòng dà biàn huà。 hàn rén chēng chǔ cí wéi fù， qǔ yì shì“ bù gē 'ér sòng wèi zhī fù” ①（《 hàn shū · yì wén zhì》）。 qū yuán de zuò pǐn， chú《 jiǔ gē》 wài，《 lí sāo》、《 zhāo hún》、《 tiān wèn》， dōushì cháng piān jù zhì；《 jiǔ zhāng》 jiào zhī《 shī jīng》 ér yán， yě cháng dé duō。 tā men xiǎn rán bù shì yí gē chàng， bù yìng dāng zuò gēqǔ lái kàn dài。 tóng shí， zhè zhǒng“ bù gē 'ér sòng” de“ fù”， què yòu bù shì xiàng sàn wén nà yàng de dú fǎ， jù gǔ jí jìzǎi， xū yào yòng yī zhǒng tè bié de shēng diào lái sòng dú。 zhè dà yuē lèi sì yú gǔ xī là shǐ shī de“ yín chàng” xíng shì。 gē yáo zǒng shì piān fú duǎn xiǎo 'ér yǔ yán jiǎn pǔ de， chǔ cí zhèng shì bǎi tuō liǎo gē yáo de xíng shì， cái néng shǐ yòng fán lì de wén cí， róng nà fù zá de nèi hán， biǎo xiàn fēng fù de sī xiǎng qíng gǎn。 shùn dài shuō， xiàn dài rén wèile qū bié chǔ cí yǔ hàn fù， bù zhù zhāng chēng chǔ cí wéi“ fù”， zhè bù wú dào lǐ， què bù néng shuō hàn rén zhè yàng chēng hū yòu hé guò cuò。 yīn wéi běn lái shì xiān yòu“ qū fù” ér hòu yòu“ hàn fù” de。
hàn rén yòu yòu“ fù zhě， gǔ shī zhī liú yě” yī shuō（ jiàn bān gù《 liǎng dū fù xù》）， dāng shì wèile pān fù rú jiā jīng diǎn， jiān kǎo lǜ dào fù de pū zhāng tè zhēng。
chǔ dì shèng xíng de wū jiào， yòu shèn tòu liǎo chǔ cí， shǐ zhī jù yòu nóng hòu de shén huà sè cǎi。 jù shǐ shū jìzǎi， dāng zhōng yuán wén huà wū jiào sè cǎi zǎo yǐ míng xiǎn xiāo tuì yǐ hòu， zài nán chǔ， zhí zhì zhàn guó， jūn chén shàng xià réng rán“ xìn wū xí， zhòng yín cí”（《 hàn shū · dì lǐ zhì》）。 chǔ huái wáng céng“ lóng jì lǐ， shì guǐ shén”， bìng qiě qǐ tú kào guǐ shén zhī zhù yǐ tuì qín shī（ jiàn《 hàn shū · jiāo sì zhì》）。 mín jiān de wū fēng gèng wéi shèng xíng。《 hàn shū · dì lǐ zhì》 jí wáng yì《 chǔ cí zhāng jù》 děng， dū yán jí chǔ rén xìn wū 'ér hǎo cí，“ qí cí bì zuò gē lè， gǔ wǔ yǐ lè zhū shén” de fēng sú。 kě jiàn zài qū yuán de shí dài， chǔ rén hái chén jìn zài yī piàn chōng mǎn qí yì xiǎng xiàng hé chì rè qíng gǎn de shén huà shì jiè zhōng。 shēng huó yú zhè yī wén huà fēn wéi zhōng de qū yuán， bù jǐn chuàng zuò chū jì shén de zǔ shī héng héng《 jiǔ gē》， hé gēn jù mín jiān zhāo hún cí xiě zuò de《 zhāo hún》， ér qiě zài biǎo shù zì shēn qíng gǎn shí， yě dà liàng yùn yòng shén huà cái liào， chí chěng xiǎng xiàng， shàng tiān rù dì， piāo yóu liù hé jiǔ zhōu， gěi rén yǐ shén mì de gǎn shòu。 shèn zhì《 lí sāo》 zhè piān dài biǎo zuò de gòu jià， yóu“ bǔ míng”、“ chén cí”、“ xiān jiè”、“ shén yóu”， dào“ wèn bǔ”、“ jiàng shén”， dū jiè yòng liǎo mín jiān wū shù de fāng shì。
chú liǎo chǔ wén huà běn shēn de yīn sù， qí tā yī xiē yīn sù duì chǔ cí de xíng shì yě qǐ liǎo yī dìng zuò yòng。 rú qián suǒ shù， chūn qiū yǐ hòu， chǔ guó guì zú duì《 shī jīng》 yǐ jīng xiāng dāng shú xī， zhè chéng wéi tā men de wén huà sù yǎng de yī bù fēn。 qū yuán《 jiǔ zhāng》 zhōng de《 jú sòng》 quán yòng sì yán jù， yòu zài gé jù de jù wěi yòng“ xī” zì， kě yǐ shì wéi《 shī jīng》 tǐ shì duì《 chǔ cí》 tǐ shì de shèn tòu。 zài zhàn guó shí dài， zòng héng jiā bēn zǒu yóushuì， shí fēn huó yuè。 tā men“ yù yǐ chún wěn zòu gōng， suì jìng wéi měi cí， yǐ dòng rén zhù”，“ yú bō liú yǎn， jiàn jí wén yuàn， fán cí huá jù， gù yǐ fēi《 shī》 zhī pǔ zhì zhī tǐ shì suǒ néngzǎi yǐ。” héng héng lǔ xùn《 hàn wén xué shǐ gāng yào》 zhōng de zhè yī jié lùn shù， zhèng què dì zhǐ chū liǎo zhàn guó zòng héng jiā huá lì pū zhāng de wén cí duì《 chǔ cí》 xíng chéng de yǐng xiǎng。
dāng rán，“ bù yòu qū yuán， qǐ jiàn《 lí sāo》”（《 wén xīn diāo lóng · biàn sāo》）。
chǔ cí shì chǔ wén huà de chǎn wù， jù tǐ shuō lái， yòu lí bù kāi wěi dà shī rén qū yuán de chuàng zào。
[ dài biǎo rén wù ]
《 chǔ cí》 de dài biǎo rén wù qū yuán（ qián 340？ － qián 278 nián）， shì zhōng guó wén xué shǐ shàng zuì zǎo chū xiàn de 'ài guó shī rén。 zài《 chǔ cí》 chū běn de 16 juàn zhōng， qū yuán de zuò pǐn zhàn jué dà bù fēn， gòng shōu tā de shī zuò 8 juàn 20 yú piān。 bāo kuò《 lí sāo》、《 jiǔ gē》（ 11 piān）、《 tiān xiàng》、《 jiǔ zhāng》（ 9 piān）、《 yuǎn yóu》、《 bǔ jū》、《 yú fù》、《 zhāo hún》 děng。 qí tā 8 juàn shì， sòng yù de《 jiǔ biàn》， jǐng chā de《 dà zhāo》， jí hàn dài jiǎ yì de《 xī shì》、 huái nán xiǎo shān de《 zhāo yǐn shì》、 dōng fāng shuò de《 qī jiàn》， yán jì de《 āi shí mìng》、 wáng bāo de《 jiǔ huái》、 liú xiàng de《 jiǔ tàn》 děng。 nán sòng zhū xī zài xiē jī chǔ shàng biān wéi《 chǔ cí jí zhù》， zēng rù jiǎ yì de《 péng niǎo fù》、《 diào qū yuán fù》 liǎng piān； shān qù《 qī jiàn》、《 jiǔ huái》、《 jiǔ tàn》 děng zuò pǐn， zhū xī rèn wéi zhè xiē zuò pǐn quē fá zhēn shí de sī xiǎng gǎn qíng。 tā bìng bǎ qū yuán de zuò pǐn huá wéi“ lí sāo lèi”， bǎ qí tā zuò pǐn huá wéi“ xù lí sāo lèi”， àn yuán piān zhāng cì xù biān wéi 8 juàn。 qū yuán de zuò pǐn dà zhì kě fēn liǎng lèi： yī lèi shì《 lí sāo》《 jiǔ zhāng》 děng zài liú fàng shēng huó zhōng xiě de zhèng zhì shū huái shī； yī lèi shì yǐ《 jiǔ gē》 wéi dài biǎo de jì gē hé fǎn yìng shī rén shì jiè guān、 rén shēng guān de《 tiān wèn》。 qū yuán de dài biǎo zuò《 lí sāo》， shì wǒ guó gǔ dài zuì cháng de yī piān làng màn zhù yì shū huái shī， yě shì“ chǔ cí” de dài biǎo zuò pǐn。 yóu cǐ， shì rén chēng“ chǔ cí” wéi“ sāo tǐ shī”， bìng yǔ《 shī jīng》 bìng chēng“ shī sāo”。《 lí sāo》 shì shī rén zài zāo dì 'èr cì liú fàng zhōng， mǎn huái“ xìn 'ér jiàn yí、 zhōng 'ér bèi bàng” de wěi qū， níng jù yōu fèn、 gǎn kǎi yú bǐ duān xiě chéng de。 zhè shǒu jìn 2500 zì de cháng shī， xù shù liǎo shī rén de shēn shì hé zhì xiàng， tōng guò biǎo xiàn shī rén yī shēng bù xiè de dǒu zhēng hé jué xīn yǐ shēn xùn zhì de bēi jù， fǎn yìng liǎo chǔ guó tǒng zhì jiē céng zhōng zhèng zhí yǔ xié 'è liǎng zhǒng shì lì de jiān ruì dǒu zhēng， bào lù liǎo chǔ guó de hēi 'àn xiàn shí hé zhèng zhì wēi jī， biǎo dá liǎo tā wèiguó wèimín 'ér zhàn dǒu bù qū，“ jiǔ sǐ 'ér bù huǐ” de jīng shén。
nèi róng gěng gài
《 chǔ cí》 zhōng de《 lí sāo》、《 jiǔ gē》、《 jiǔ zhāng》、《 tiān wèn》 hé《 zhāo hún》 děng gòng 23 piān， shì qū yuán de zuò pǐn（ cǐ wài， hái yòu sòng yù děng rén de zuò pǐn）， jué dà duō shù shì chǔ cí tǐ de shī， shì wǒ men xiàn zài suǒ kàn dào de《 chǔ cí》 de dài biǎo zuò。 qū yuán de zuò pǐn zhù yào shì yǐ chǔ guó de mín jiān wén xué wéi jī chǔ， jié hé zì jǐ de shēng huó jīng lì hècóng zhèng zāo yù 'ér xiě chū。 jiǎn shù《 jiǔ gē》 yì shù biǎo xiàn de tè diǎn。
yī ． qū yuán zài《 jiǔ gē》 zhōng jì xiě chū liǎo shén de líng yì， gèng xiě chū liǎo shén de“ rén xìng”， shén xìng hé rén xìng tǒng yī zài yī qǐ。 rú《 xiāng jūn》、《 xiāng fū rén》， biǎo xiàn xiāng shuǐ zhī shén xiāng hù 'ài mù zhuī qiú què zhōng yú bù yù de bō zhé biàn huà de xīn jìng。 shū xiě shén yǔ shén zhī jiān、 shén yǔ rén zhī jiān de liàn 'ài gù shì， shǐ jì shén gēqǔ dài yòu nóng nóng de rén jiān qíng wèi。 èr． xù xiě shén líng de huó dòng hé shén líng de qíng gǎn， miáo huì shén líng de huán jìng hé qì fēn， shì yī zhǒng qīng xīn yōu miǎo de jìng jiè。
jiǎn shù《 zhāo hún》 de yì shù tè sè。
yī． jié gòu jīng mì wán měi。 yǐ jù fāng wèi hé shì wù céng céng pū xù xuàn rǎn de biǎo xiàn fāng shì。 èr． cháng yú pū pái miáo mó， lì rú tā xiě sì fāng de kǒng bù， luó liè zhòng duō kě pà de shì wù， hái miáo huì chū tā men kě pà de xíng xiàng。
shì xù chǔ cí chǎn shēng de xiāng guān yào sù。
yī． yǔ chǔ shēng、 chǔ gē yòu zhí jiē lián xì。 chǔ cí jí shǐ bù néng gē chàng， yě yào yòng“ chǔ shēng” lái sòng dú。 chǔ cí de xǔ duō shī piān dōuyòu“ luàn” cí， tā mendōu shì yuèqǔ de zǔ chéng bù fēn， gèng biǎo míng chǔ cí yǔ chǔ lè yòu qīn mì guān xì。 èr． chǔ cí de chǎn shēng yǔ chǔ guó mín jiān“ wū gē” guān xì mìqiè。 zōng jiào de gē wǔ， duì chǔ cí yòu jǐ gè fāng miàn de zhí jiē yǐng xiǎng： 1．《 jiǔ gē》 jiù shì zài mín jiān jì shén yuègē de jī chǔ shàng jiā gōng 'ér chéng de。 2． jì shén yí shì zhōng， wū shī zhuāng bàn chéng bù tóng de shén zhī， zài gē zài wǔ， jiù xiàng xì jù yī yàng。 zhè yàng shén mì làng màn 'ér jù yòu gù shì xìng de gē wǔ， duì chǔ cí de gòu sī hé biǎo xiàn dōuyòu yǐng xiǎng。 rú《 lí sāo》 xiě 'è xián jiàng shén。 3． mín jiān jì shén wū gē， fù yòu shén qí de xiǎng xiàng huò huàn xiǎng， yùn yù zhe fēng fù de shén huà gù shì， zhè xiē dōuchéng wéi chǔ cí de yǎng liào hé tè zhēng。 rú《 jiǔ gē》 zhōng de shén guǐ，《 lí sāo》 zhōng de tiān jiè。
sān． chǔ cí zhōng chōng mǎn zhe chǔ dì fēng wù de miáo xiě， shǐ yòng zhe dào dì de chǔ dì fāng yán děng。 sì． chǔ cí shì zài nán běi wén huà jiāo liú de xīn de shí dài huán jìng xià， dàn shēng yú chǔ guó de dì yù tè sè xiān míng de xīn shī tǐ。
yǐ shàng zhǒng zhǒng， shuō míng chǔ cí què hū shì chǔ wén huà de chǎn wù， dài yòu nóng hòu de dì yù sè cǎi。
shì lùn chǔ cí de wén tǐ tè diǎn。
yī． cóng shī fēng yán， pū pái kuā shì， xiǎng xiàng fēng fù， shì chǔ cí de gòng tóng tè zhēng。 rú《 lí sāo》 chōng mǎn qí huàn bù jū de xiǎng xiàng， shū fā zhēn qíng céng jìn fǎn fù。
èr． cóng tǐ shì yán， chǔ cí jiào zhī《 shī jīng》， piān fú jí dà zēngzhǎng， jù shì yě yòu sì yán wéi zhù biàn wéi cháng duǎn bù jū， cēncī cuò luò。
sān． jiù yǔ yán shuō， chǔ cí duō yòng chǔ yǔ chǔ shēng， chǔ dì de fāng yán cí yǔ dà liàng yǒng xiàn， lìng wài，“ xī” zì、“ xiē” zì zuò wéi xū cí tàn yǔ chéng wéi chǔ cí de yī gè xiān míng biāo zhì。
shì lùn《 lí sāo》 de sī xiǎng nèi róng。
yī．“ měi zhèng” lǐ xiǎng hé shēn chén de 'ài guó qíng gǎn。 qū yuán xiàng wǎng“ qián shèng” zhì guó jūn míng chén xián、 jūn chén hé xié de jìng jiè， tí chū“ jǔ xián 'ér shòu néng xī， xún shéng mò 'ér bù pō” de jù tǐ zhì guó fāng lüè。 èr． zhuī qiú lǐ xiǎng jiǔ sǐ bù huǐ de jiān rèn pǐn hé jí 'è rú chóu de pī pàn jīng shén。 guì zú dà chén qún qǐ 'ér gōng， pò hài qū yuán， dàn qū yuán rén bù fàng qì tā de zhèng zhì lǐ xiǎng 'ér kǔ kǔ zhuī qiú，《 lí sāo》 xiě tā shàng tiān rù dì， xún qiú chū lù， jiù shì tā zhuī qiú lǐ xiǎng shí xiàn de xíng xiàng miáo huì。 pī pàn jīng shén zài yú tā jiān dìng bù yí dì zhuī qiú guāng míng lǐ xiǎng de tóng shí， yě zhí jiē jiē pī hēi 'àn、 zhǐ chì jiān nìng。
shì lùn《 lí sāo》 de zhù yào yì shù tè diǎn。
yī． nóng liè de jī qíng hé qí huàn de xiǎng xiàng。《 lí sāo》 qián bàn huí gù wǎng shì， zhuī yì shēn shì、 lǐ xiǎng hé zāo yù， jī běn shì xiě shí， dàn nà xiē bǐxìng shǒu fǎ pū xù kuā shì zì jǐ de měi hǎo pǐn zhì de shī jù， yǐ jù yòu qí yì xiǎng xiàng de tè sè； hòu bàn xiě duì wèi lái dào lù de tàn suǒ， zé gèng shì huǒ yī yàng de nóng liè jī qíng、 zhōng zhēn shēn chén de 'ài guó qíng gǎn， tōng guò bēn téng piāo yì、 shàng tiān rù dì de xiǎng xiàng lín lí jìn zhì dì pēn fā chū lái。 èr． jié chún měi、 dú lì bù qū de shū qíng zhù rén gōng xíng xiàng。 gāo guì de chū shēn， chóng gāo de lǐ xiǎng， jùn jié chún měi、 dú lì bù qū de rén gé， jí qí yì cháng nóng liè de qíng gǎn， gòu chéng liǎo shū qíng zhù rén gōng chāo fán tuō sú de wán měi xiǎng xiàng， jù yòu xiàng zhēng yì wèi， biǎo xiàn liǎo zhè piān shū qíng cháng shī de jīng shén shí zhì。 sān． bǐxìng shǒu fǎ de tuò zhǎn。 tā bǎ《 shī jīng》 piàn duàn de bǐxìng fā zhǎn chéng wéi cháng piān shī gē zhōng bǐxìng de lián xù shǐ yòng， hái bǎ《 shī jīng》 nà zhǒng yù xiàng、 yù tǐ gè zì dú lì de dān chún bǐ yù hé 'èr wéi yī。 zài《 shī jīng》 jī chǔ shàng tuò zhǎn de jì qíng yú wù、 tuō wù shū qíng de biǎo xiàn shǒu fǎ， xíng chéng liǎo wǒ guó wén xué zhōng zhù míng de xiāng cǎo měi rén de tuō yù shǒu fǎ de chuán tǒng， yǐng xiǎng shēn yuǎn。 sì． jié gòu tè diǎn。 quán shī dū wéi rào zhe， shī rén zhōng zhēn bù yú de gù guó qíng gǎn hé zhuī qiú chóng gāo lǐ xiǎng jiǔ sǐ bù huǐ de jīng shén lái móu piān bù jú de。 qián bàn bù fēn huí gù lì shǐ， shí xiě， hòu bàn bù fēn duì lǐ xiǎng zhī shí xiàn de tàn suǒ， xū xiě。 wǔ． xíng shì hé yǔ yán tè sè。 jì cǎi yòng liǎo mín gē xíng shì， yě jí qǔ liǎo sǎnwén de bǐ fǎ， chéng wéi yī zhǒng jù shì cháng duǎn bù jū、 yùn jù sàn yǔ xiāngjiàn de xīn de wén xué biǎo xiàn xíng shì。《 lí sāo》 hòu bàn biǎo xiàn shī rén de sī xiǎng huó dòng， wǎng wǎng shè wéi zhù kè wèn dá， pū pái miáo xiě。 yǔ yán fēng fù duō cǎi、 shuāng shēng dié yùn bǐ bǐ jiē shì。
shì lùn《 jiǔ biàn》 de yì shù tè sè jí qí yǔ《 lí sāo》 sī xiǎng、 yì shù shàng de yì tóng。
yī．《 jiǔ biàn》 de sī xiǎng jìng jiè bù jí《 lí sāo》 jìn guǎn tā yě yòu zì biāo gāo jié de yǒng tàn hé pī pàn、 jiē lù zhèng jú de hēi 'àn， dàn shì quē shǎo qū yuán nà zhǒng jīqiè de qíng sī hé zhuī qiú lǐ xiǎng jiǔ sǐ bù huǐ de jīng shén。 miàn duì bù píng jì yù， tā cǎi qǔ tuì shǒu bǎo shēn de tài dù， shèn zhì gǎn 'ēn 'ēyú zhī xián。
èr． biǎo xiàn kàn，《 jiǔ biàn》 bù shī wéi chǔ cí zhōng yī piān jīng pǐn。 A． cháng yú pū pái miáo mó， bìng zài miáo huì zhōng chuàng zào jiào wéi yuán róng de yì jìng。 rú kāi tóu nà duàn guǎng wéi chuán yǒng de wén zì， xuàn rǎn qiū qì zhī sù shā sù sè， cǎo mù shuāi luò、 shān kōng shuǐ shòu， tiān gāo qì qīng de kōng kuò qī shū zhī jǐng děng。 shī rén de jì yù bēi shāng zhī gǎn， bèi sù shā qī liáng de qiū jǐng hōng tuō dé gèng jiā shēnqiè nóng zhòng。 B． xì zhì rù wēi de kè huà miáo xiě。 xiě luò mù zhī zhī wěi yè shuāi， cóng yè piàn dào zhī gān， yóu xíng tài dào sè cǎi， dū kè huà dé xì wēi zhēn qiē。 C．《 jiǔ biàn》 de zào yǔ yòng cí yě hěn kě chēng dào。 yùn sàn xiāngjiàn， cháng duǎn bù jū， cēncī yòu zhì
chǔ cí， qí běn yì shì zhǐ chǔ dì de yán cí， hòu lái zhú jiàn gù dìng wéi liǎng zhǒng hán yì： yī shì shī gē de tǐ cái， yī shì shī gē zǒng jí de míng chēng（ zài yī dìng chéng dù shàng yě dài biǎo liǎo chǔ guó wén xué）。 cóng shī gē tǐ cái lái shuō， tā shì zhàn guó hòu qī yǐ qū yuán wéi dài biǎo de shī rén， zài chǔ guó mín gē jī chǔ shàng kāi chuàng de yī zhǒng xīn shī tǐ。 cóng zǒng jí míng chēng lái shuō， tā shì xī hàn liú xiàng zài qián rén jī chǔ shàng ji lù de yī bù“ chǔ cí” tǐ de shī gē zǒng jí， shōu rù zhàn guó chǔ rén qū yuán、 sòng yù de zuò pǐn yǐ jí hàn dài jiǎ yì、 huái nán xiǎo shān、 zhuāng jì、 dōng fāng shuò、 wáng bāo、 liú xiàng zhū rén de fǎng sāo zuò pǐn。
“ chǔ cí” zhī míng shǒu jiàn yú《 shǐ jì · zhāng tānɡ chuán》。 kě jiàn zhì chí zài hàn dài qián qī yǐ yòu zhè yī míng chēng。 qí běn yì， dāng shì fàn zhǐ chǔ dì de gē cí， yǐ hòu cái chéng wéi zhuān chēng， zhǐ yǐ zhàn guó shí chǔ guó qū yuán de chuàng zuò wéi dài biǎo de xīn shī tǐ。 zhè zhǒng shī tǐ jù yòu nóng hòu de dì yù wén huà sè cǎi， rú sòng rén huáng bó sī suǒ shuō，“ jiē shū chǔ yǔ， zuò chǔ shēng， jì chǔ dì， míng chǔ wù”（《 dōng guān yú lùn》）。 xī hàn mò， liú xiàng ji lù qū yuán、 sòng yù de zuò pǐn， jí hàn dài rén mó fǎng zhè zhǒng shī tǐ de zuò pǐn， shū míng jí tí zuò《 chǔ cí》。 zhè shì《 shī jīng》 yǐ hòu， wǒ guó gǔ dài yòu yī bù jù yòu shēn yuǎn yǐng xiǎng de shī gē zǒng jí。 lìng wài， yóu yú qū yuán de《 lí sāo》 shì chǔ cí de dài biǎo zuò， suǒ yǐ chǔ cí yòu bèi chēng wéi“ sāo” huò“ sāo tǐ”。 hàn dài rén hái pǔ biàn bǎ chǔ cí chēng wéi“ fù”。《 shǐ jì》 zhōng yǐ shuō qū yuán“ zuò《 huái shā》 zhī fù”《 hàn shū · yì wén zhì》 zhōng yě liè yòu“ qū yuán fù”、“ sòng yù fù” děng míng mù。
zài hàn dài， chǔ cí yě bèi chēng wéi cí huò cí fù。 xī hàn mò nián， liú xiàng jiāng qū yuán、 sòng yù de zuò pǐn yǐ jí hàn dài huái nán xiǎo shān、 dōng fāng shuò、 wáng bāo、 liú xiàng děng rén chéng xí mó fǎng qū yuán、 sòng yù de zuò pǐn gòng 16 piān ji lù chéng jí， dìng míng wéi《 chǔ cí》。 chǔ cí suì yòu chéng wéi shī gē zǒng jí de míng chēng。 yóu yú qū yuán de《 lí sāo》 shì《 chǔ cí》 de dài biǎo zuò， gù chǔ cí yòu chēng wéi sāo huò sāo tǐ。
làng màn zhù yì shī gē zǒng jí
《 chǔ cí》 zuò wéi wǒ guó dì yī bù làng màn zhù yì shī gē zǒng jí， yóu yú shī gē de xíng shì shì zài chǔ guó mín gē de jī chǔ shàng jiā gōng xíng chéng， piān zhōng yòu dà liàng yǐn yòng chǔ dì de fēng tǔ wù chǎn hé fāng yán cí huì， suǒ yǐ jiào“ chǔ cí”。《 chǔ cí》 zhù yào shì qū yuán de zuò pǐn， qí dài biǎo zuò shì《 lí sāo》， hòu rén yīn cǐ yòu chēng“ chǔ cí” wéi“ sāo tǐ”。 xī hàn mò nián，， liú xiàng sōu jí qū yuán、 sòng yù děng rén de zuò pǐn， ji lù chéng jí。《 chǔ cí》 duì hòu shì wén xué yǐng xiǎng shēn yuǎn， bù jǐn kāi qǐ liǎo hòu lái de fù tǐ， ér qiě yǐng xiǎng lì dài sǎnwén chuàng zuò， shì wǒ guó jī jí làng màn zhù yì shī gē chuàng zuò de yuán tóu。
《 chǔ cí》 shì wǒ guó dì yī bù làng màn zhù yì shī gē zǒng jí chǔ cí de zhù yào zuò zhě shì qū yuán。 tā chuàng zuò liǎo《 lí sāo》《 jiǔ gē》《 jiǔ zhāng》《 tiān wèn》 děng bù xiǔ zuò pǐn。 zài qū yuán de yǐng xiǎng xià， chǔ guó yòu chǎn shēng liǎo sòng yù、 táng lè， jǐng chā děng chǔ cí zuò zhě。 xiàn cún de《 chǔ cí》 zǒng jí zhōng， zhù yào shì qū yuán jí sòng yù de zuò pǐn； táng lè、 jǐng chā de zuò pǐn dà dū wèi néng liú chuán xià lái。
chǔ cí de tè zhēng， sòng dài huáng bó sī zài《 xiào dìng chǔ cí xù》 zhōng gài kuò shuō：“ gài qū sòng zhū sāo， jiē shū chǔ yǔ， zuò chǔ shēng， jì chǔ dì， míng chǔ wù， gù kě wèi zhī ‘ chǔ cí ’。” zhè yī shuō fǎ shì zhèng què de。 chú cǐ 'ér wài，《 chǔ cí》 zhōng qū、 sòng zuò pǐn suǒ shè jí de lì shǐ chuán shuō、 shén huà gù shì、 fēng sú xí shàng yǐ jí suǒ shǐ yòng de yì shù shǒu duàn、 nóng yù de shū qíng fēng gé， wú bù dài yòu xiān míng chǔ wén huà sè cǎi。 zhè shì chǔ cí de jī běn tè zhēng， tā men shì yǔ zhōng yuán wén huà jiāo xiāng huī yìng de chǔ wén huà de zhòng yào zǔ chéng bù fēn。
chǔ guó wén xué zǒng jí
xī hàn liú xiàng ji， dōng hàn wáng yì zhāng jù。 yuán shōu chǔ rén qū yuán、 sòng yù jí hàn dài huái nán xiǎo shān、 dōng fāng shuò、 wáng bāo、 liú xiàng děng rén de cí fù gòng shí liù piān， hòu wáng yì zēng rù jǐ zuò《 jiǔ sī》， chéng shí qī piān。 gāi shū yǐ qū yuán de zuò pǐn wéi zhù， qí zhōng《 lí sāo》、《 jiǔ gē》、《 tiān wèn》 děng piān bǎo cún liǎo jiào duō de lì shǐ zī liào hé shén huà chuán shuō， kě gōng zhì shǐ zhě cān kǎo。 qū yuán（ yuē qián 339～ yuē qián 278）， míng píng。 chū rèn chǔ huái wáng zuǒ tú、 sān lǘ dà fū。 yīn zhù zhāng zhāng míng fǎ dù， jǔ xián shòu néng， lián qí kàng qín， shòu huái wáng zhì zǐ zǐ lán jí jìn shàng děng rén zèn huǐ 'ér gé zhí。 qǐng xiāng wáng shí， qū yuán bèi fàng zhú， tā wú lì wǎn jiù chǔ zhī wēi wáng， yòu wú fǎ shí xiàn zhèng zhì lǐ xiǎng， suì tóu mì luó jiāng 'ér sǐ。《 lí sāo》 shì qū yuán de dài biǎo zuò。 zhè piān hóng wěi de zhèng zhì shū qíng shī biǎo xiàn liǎo zuò zhě de jìn bù lǐ xiǎng， wéi shí xiàn lǐ xiǎng 'ér jìn xíng de bù xiè dǒu zhēng， hé dǒu zhēng zhōng suǒ yù dào de cuò zhé jí zì jǐ de kǔ mèn。 qū yuán cháng cháng zhēng yǐn lì shǐ yǐ shū fā qíng huái， cóng zhōng xún zhǎo jīng yàn jiào xùn，“ shàng shù táng、 yú、 sān hòu zhī zhì， xià xù jié、 zhòu、 yì、 jiāo zhī bài， jì jūn jué wù， fǎn yú zhèng dào 'ér hái jǐ yě。” qí zhōng yòu xiē dì fāng kě yǐ hé shǐ shū hù xiāng cān zhèng bǔ chōng， lì rú《 lí sāo》 yún：“ qǐ jiǔ biàn yǔ jiǔ gē xī， xià kāng yú yǐ zì zòng。 bù gù nán yǐ tú hòu xī， wǔ zǐ yòng shī hū jiā xiàng。 yì yín yóu yǐ yì tián xī， yòu hǎo shè tiān fēng hú。 gù luàn liú qí xiān zhōng xī， zhuó yòu tān fū jué jiā。 jiāo shēn bèi fú qiáng yǔ xī， zòng yù 'ér bù rěn。 rì kāng yú yǐ zì wàng xī， jué shǒu yòng fū diān yǔn。 xià jié zhī cháng wéi xī， nǎi suì yān 'ér féng yāng。” cǐ duàn suǒ shù xià dài lì shǐ xiāng dāng wán zhěng， kě yǔ《 zuǒzhuàn》 hù xiāng cān kàn， ér bǔ《 shǐ jì · xià běn jì》 bù yán yì、 zhuó zhī shì de shū lòu。 cǐ wài， cóng《 lí sāo》 zhōng guān yú xī hé、 wàng shū、 fēi lián、 fēng lóng、 mì fēi de jì shù， yě kě kuī jiàn shàng gǔ shén huà chuán shuō de yī bān； ér“ shè tí zhēn yú mèng zōu xī， wéi gēng yín wú yǐ jiàng”， zé shì kǎo zhèng gǔ dài tiān wén lì fǎ de zī liào。
《 jiǔ gē》 běn wéi gǔ dài yuègē， xiāng chuán shì xià qǐ cóng tiān shàng tōu lái de。 qū yuán zài mín jiān sì shén lè gē jī chǔ shàng chuàng zuò de《 jiǔ gē》， xí yòng liǎo gǔ dài yuègē de míng chēng， gòng shí yī piān。 qí zhōng bǎo cún liǎo guān yú yún shén、 shān shén、 xiāng shuǐ shén、 hé shén、 tài yáng shén děng de shén huà gù shì， shì yán jiū shàng gǔ mín sú hé chǔ wén huà de zhēn guì zī liào。
《 tiān wèn》 shì yī shǒu cháng shī， tā duì zì rán yǔ zhòu hé shè huì lì shǐ tí chū de yī bǎi qī shí duō gè wèn tí zhōng， bǎo cún liǎo xǔ duō shén huà chuán shuō hé gǔ shǐ zī liào。 lì rú， guān yú gǔn、 yǔ zhì shuǐ de chuán shuō suǒ tí chū de yī xì liè wèn tí， jiù shè jí gǔn hé chī guī de guān xì， yǔ hé gǔn zhì shuǐ fāng fǎ de bù tóng， yǔ zhì shuǐ shí céng dé yìng lóng zhī zhù， yǔ qǔ tú shān shì nǚ děng xì jié； guān yú hòu yì de chuán shuō suǒ tí de wèn tí yòu shè jí hòu yì shè rì， shè hé bó 'ér qī luò pín， bèi hán zhuó shā hài děng xì jié。 guān yú shāng zhī shǐ zǔ qì， yǐ jí zì qì zhì tānɡ de lì shǐ， wén xiàn zī liào shí fēn quē fá。《 tiān wèn》 tòu lù liǎo xǔ duō guān yú zhè duàn lì shǐ de zhòng yào xiàn suǒ， qí zhōng shè jí qì、 wáng jì、 wáng hài、 wáng héng、 shàng jiá wēi děng yīn rén xiān gōng xiān wáng de nèi róng， yóu wéi bǎo guì。
shī shǐ dì wèi
chǔ cí shì zài chǔ guó mín gē de jī chǔ shàng jīng guò jiā gōng、 tí liàn 'ér fā zhǎn qǐ lái de， yòu zhe nóng yù de dì fāng tè sè。 yóu yú dì lǐ、 yǔ yán huán jìng de chā yì， chǔ guó yī dài zì gǔ jiù yòu tā dú tè de dì fāng yīnyuè， gǔ chēng nán fēng、 nán yīn； yě yòu tā dú tè de tǔ fēng gē yáo， rú《 shuō yuàn》 zhōng jìzǎi de《 chǔ rén gē》、《 yuè rén gē》、《 cāng làng gē》； gèng zhòng yào de shì chǔ guó yòu yōu jiǔ de lì shǐ， chǔ dì wū fēng shèng xíng， chǔ rén yǐ gē wǔ yú shén， shǐ shén huà dà liàng bǎo cún， shī gē yīnyuè xùn sù fā zhǎn， shǐ chǔ dì mín gē zhōng chōng mǎn liǎo yuán shǐ de zōng jiào qì fēn。 suǒ yòu zhè xiē yǐng xiǎng shǐ dé chǔ cí jù yòu chǔ guó tè yòu de yīn tiáoyīn yùn， tóng shí jù yòu shēn hòu de làng màn zhù yì sè cǎi hé nóng hòu de wū wén huà sè cǎi。 kě yǐ shuō， chǔ cí de chǎn shēng shì hé chǔ guó dì fāng mín gē yǐ jí chǔ dì wén huà chuán tǒng de xūn táo fēn bù kāi de。
tóng shí， chǔ cí yòu shì nán fāng chǔ guó wén huà hé běi fāng zhōng yuán wén huà xiāng jié hé de chǎn wù。 chūn qiū zhàn guó yǐ hòu， yī xiàng bèi chēng wéi jīng mán de chǔ guó rì yì qiáng dà。 tā zài wèn dǐng zhōng yuán、 zhēng bà zhū hóu de guò chéng zhōng yǔ běi fāng gè guó pín fán jiē chù， cù jìn liǎo nán běi wén huà de guǎng fàn jiāo liú， chǔ guó yě shòu dào běi fāng zhōng yuán wén huà de shēn kè yǐng xiǎng。 zhèng shì zhè zhǒng nán běi wén huà de huì hé， yùn yù liǎo qū yuán zhè yàng wěi dà de shī rén hé《 chǔ cí》 zhè yàng yì cǎi fēn chéng de wěi dà shī piān。
《 chǔ cí》 zài zhōng guó shī shǐ shàng zhàn yòu zhòng yào de dì wèi。 tā de chū xiàn， dǎ pò liǎo《 shī jīng》 yǐ hòu liǎng sān gè shì jì de chén jì 'ér zài shī tán shàng dà fàng yì cǎi。 hòu rén yě yīn cǐ jiāng《 shī jīng》 yǔ《 chǔ cí》 bìng chēng wéi fēng、 sāo。 fēng zhǐ shí wǔ guó fēng， dài biǎo《 shī jīng》， chōng mǎn zhe xiàn shí zhù yì jīng shén； sāo zhǐ《 lí sāo》， dài biǎo《 chǔ cí》， chōng mǎn zhe làng màn zhù yì qì xī。 fēng、 sāo chéng wéi zhōng guó gǔ diǎn shī gē xiàn shí zhù yì hé làng màn zhù yì de chuàng zuò de liǎng dà liú pài。
zhù běn shì dōng hàn wáng yì de《 chǔ cí zhāng jù》。《 sì kù quán shū zǒng mù》 shuō：「 chū， liú xiàng póu jí qū yuán《 lí sāo》、《 jiǔ gē》、《 tiān wèn》、《 jiǔ zhāng》 …… ér gè wéi zhī zhù。」 dàn liú xiàng biān dìng de《 chǔ cí》 16 juàn yuán běn yǐ yì。《 chǔ cí zhāng jù》 jí yǐ liú xiàng《 chǔ cí》 wéi dǐ běn， tā chú liǎo duì chǔ cí zuò liǎo jiào wán zhěng de xùn shì zhī wài， hái tí gōng liǎo yòu guān yuán běn de qíng kuàng。 zài《 chǔ cí zhāng jù》 de jī chǔ shàng， nán sòng hóng xīng zǔ yòu zuò liǎo《 chǔ cí bǔ zhù》。 cǐ hòu， nán sòng zhū xī zhù yòu《 chǔ cí jí zhù》， qīng chū wáng fū zhī zhuàn yòu《 chǔ cí tōng shì》， qīng dài jiǎng jì yòu《 shān dài gé zhù chǔ cí》， děng děng。 tā men gēn jù jǐ jiàn， zuò liǎo xǔ duō ji jí、 kǎo dìng hé zhù shì、 píng lùn gōng zuò。
chǔ cí mù lù
lí sāo jiǔ gē tiān wèn jiǔ zhāng yuǎn yóu bǔ jū yú fù jiǔ biàn zhāo hún dà zhāo xī shì zhāo yǐn shì qī jiàn 'āi shí mìng jiǔ huái jiǔ tàn jiǔ sī
jiǔ gē： dōng huáng tài yī dōng jūn yún zhōng jūn xiāng jūn xiāng fū rén dà sī mìng shǎo sī mìng hé bó shān guǐ guó shāng lǐ hún
jiǔ zhāng： xī sòng shè jiāng āi yǐng chōu sī huái shā sī měi rén xī wǎng rì jú sòng bēi huí fēng
qī jiàn： chū fàng chén jiāng yuàn shì yuàn sī zì bēi āi mìng miù jiàn luàn yuē
jiǔ huái： kuāng jī tōng lù wēi jùn zhāo shì zūn jiā xù yīng sī zhōng táo yōng zhū zhāo luàn yuē
jiǔ tàn： féng fēn lí shì yuàn sī yuǎn shì xī xián yōu kǔ mǐn mìng sī gǔ yuǎn yóu
jiǔ sī： féng yóu yuàn shàng jí shì mǐn shàng zāo 'è dào luàn shāng shí āi suì shǒu zhì luàn yuē
chǔ wén huà hé chǔ cí de xíng chéng
cháng jiāng liú yù tóng huáng hé liú yù yī yàng， hěn zǎo jiù yùn yù zhe gǔ lǎo de wén huà。 chǔ mín zú xīng qǐ yǐ hòu， chéng wéi zhè yī dì yù wén huà de dài biǎo。 zhì chí zài yīn shāng shí qī， chǔ rén yǐ jīng tóng běi fāng zhèng quán fā shēng guān xì； zhì xī zhōu chū， jù shuō yù xióng céng“ zǐ shì wén wáng”， hòu lái xióng yì yòu bèi chéng wáng fēng yú chǔ（《 shǐ jì · chǔ shì jiā》）。 zhè yīnggāi lǐ jiě wéi zhōu wáng cháo duì chǔ rén shí jì kòng zhì jiāng hàn dì qū de chéng rèn。 zhì chūn qiū shí dài， chǔ guó xùn sù fā zhǎn zhuàng dà， jiān bìng liǎo cháng jiāng zhōng yóu xǔ duō dà xiǎo bāng guó， chéng wéi zú yǐ yǔ zhěng gè zhōng yuán xiāng kàng héng de lì liàng。 chǔ zhuāng wáng wéi chūn qiū wǔ bà zhī yī， yī dù yòu běi qǔ zhōng yuán zhī zhì。 zhàn guó shí qī， chǔ jìn 'ér tūn miè wú yuè， qí shì lì xī dǐ hàn zhōng， dōng lín dà hǎi， zài zhàn guó zhū xióng zhōng， bǎn tú zuì dà， rén kǒu zuì duō。 yī dù yòu“ héng zé qín dì， zòng zé chǔ wáng” de shuō fǎ， yì wèi qín、 chǔ 'èr guó， zuì jù tǒng yī quán guó de kě néng。 zuì hòu chǔ wéi qín suǒ miè。 dàn chǔ dì de fǎn qín qǐ yì， yòu chéng wéi tuī fān qín wáng cháo de zhù yào lì liàng。 hàn wáng cháo de jiàn lì， cóng mǒu zhǒng yì yì shàng kě yǐ rèn wéi shì chǔ rén de shèng lì。 qín、 hàn dà yī tǒng， zuì zhōng wán chéng liǎo nán běi wén huà de róng huì， yě yóu cǐ xíng chéng liǎo wěi dà de“ hàn zú”。
chǔ mín zú zài qí fā zhǎn guò chéng zhōng， bù duàn yǔ zhōng yuán wén huà jìn xíng jiāo liú。 chūn qiū zhàn guó shí dài， běi fāng de zhù yào wén huà diǎn jí， rú《 shī》、《 shū》、《 lǐ》、《 lè》 děng， yě yǐ chéng wéi chǔ guó guì zú sòng xí de duì xiàng。《 zuǒzhuàn》 jì chǔ rén fù sòng huò yǐn yòng《 shī jīng》 de lì zǐ， jiù yòu hǎo duō qǐ。 dàn lìng yī fāng miàn， chǔ wén huà shǐ zhōng bǎo chí zhe zì shēn qiáng liè de tè zhēng， yǔ zhōng yuán wén huà yòu xiǎn zhù qū bié， yīn 'ér chǔ rén cháng qī bèi zhōng yuán guó jiā kàn zuò yě mán de yì zú。《 xiǎo yǎ · cǎi qǐ》 jì xù zhōu xuān wáng nán zhēng chǔ guó zhī shì， shuō：“ chǔn 'ěr mán jīng， dà bāng wéi chóu。” bìng bǎ“ mán jīng” yǔ běi fāng de xiǎn yǔn bìng liè。《 lǔ sòng · bì gōng》 yòu bǎ chǔ rén yǔ běi fāng róng dí bìng liè， tóng zuò wéi yìng yú yán chéng de duì xiàng：“ róng dí shì yīng， jīng shū shì chéng。”
ér chǔ rén zì jǐ， zài bù yuàn chéng rèn zhōu wáng shì quán wēi de shí hòu， yě wǎng wǎng zì chēng：“ wǒ mán yí yě。”（ jiàn《 shǐ jì · chǔ shì jiā》）
yī bān rèn wéi chǔ wén huà bǐ zhōng yuán wén huà luò hòu， zhè yàng shuō bù wán quán duì。 chǔ wén huà de xīng qǐ yě xǔ bǐ zhōng yuán wén huà chí， dàn dào liǎo chūn qiū zhàn guó shí dài， chǔ wén huà de luò hòu， zhù yào zhǐ shì biǎo xiàn zài guó jiā zhì dù bù gòu chéng shú， yóu qí shì yòng yú wéi hù tǒng zhì zhì xù、 děng jí guān xì de zhèng zhì yǔ lún lǐ sī xiǎng yuǎn bù jí běi fāng wén huà wán mì。 héng héng suǒ yǐ chǔ rén xū yào yǐn jìn yòu guān de xué shuō hé diǎn jí。 yǔ cǐ xiāng yìng， yuán shǐ zōng jiào héng héng wū jiào de shèng xíng， yě kě yǐ kàn zuò chǔ wén huà luò hòu de biǎo xiàn。 dàn zài qí tā fāng miàn， chǔ wén huà bù yī dìng luò hòu， shèn zhì yòu xǔ duō dì fāng yuǎn yuǎn chāo guò zhōng yuán wén huà。 lǐ jiě zhè yī diǎn， duì yú lǐ jiě chǔ cí shí fēn zhòng yào。
shǒu xiān yīnggāi zhù yì dào， nán fāng de jīng jì tiáo jiàn jiào běi fāng jù yòu yī dìng de yōu yuè xìng。《 hàn shū · dì lǐ zhì》 shuō， chǔ dì“ yòu jiāng hàn chuān zé shān lín zhī ráo； jiāng nán dì guǎng， huò huǒ gēng shuǐ nòu， mín shí yú dào， yǐ yú liè shān fá wéi yè， guǒ luǒ luǒ há， shí wù cháng zú”。 yóu yú móu shēng jiào wéi róng yì， jiù kě néng yòu jiào duō de rén lì tuō lí dān chún wéi chí shēng cún de huó dòng， tóu rù gèng gāo jí gèng fù zá de wù zhì shēng chǎn。 suǒ yǐ zhì shǎo zài chūn qiū yǐ hòu， chǔ guó de cái lì wù lì， yǐ jīng míng xiǎn chāo guò běi fāng guó jiā。《 zuǒzhuàn》 jì zhòng 'ěr bēn chǔ， duì chéng wáng shuō：“ zǐ nǚ yù bó， zé jūn yòu zhī； yǔ máo chǐ gé， zé jūn dì shēng yān。 qí bō jí jìn guó zhě， jūn zhī yú yě。” yǐ kě kuī jiàn yī 'èr。 jù lì shǐ jìzǎi， chǔ shì chūn qiū zhàn guó shí yōng yòu huáng jīn hěn duō de guó jiā。 cóng jìn nián dì xià kǎo gǔ fā jué lái kàn， zhàn guó shí dài chǔ guó de qīng tóng qì， zú yǐ dài biǎo xiān qín qīng tóng qì yě zhù de zuì gāo shuǐ píng。 zhì yú chǔ dì qī qì、 sī zhì pǐn zhī jīng měi， nà shì běi fāng gēn běn wú fǎ bǐ nǐ de。 qū yuán《 zhāo hún》 zhōng miáo huì chǔ guó gōng tíng nèi jí qí shē huá de xiǎng lè jǐng xiàng， dāng rán yě xū yòu xióng hòu de wù zhì jī chǔ。 tóng yàng yīn wéi zài nán fāng móu shēng bǐ jiào róng yì， tú jìng yě duō， bù xū yào zǔ chéng qiáng dà de jí tǐ lì liàng yǐ kè fú zì rán， wéi hù shēng cún， suǒ yǐ chǔ guó yě méi yòu xíng chéng xiàng běi fāng guó jiā nà yàng de yán mì de zōng fǎ zhèng zhì zhì dù。 jù《 hán fēi zǐ》 shuō， chǔ guó de guì zú yě yī zhí yōng yòu bǐ jiào dú lì de shì lì。 zhè duì yú chǔ guó tóng běi fāng guó jiā de duì kàng yě xǔ shì bù lì de。 dàn lìng yī fāng miàn， zài zhè yàng de shēng huó huán jìng zhōng， gè rén shòu jí tǐ de yā yì jiào shǎo， gè tǐ yì shí xiāng yìng jiù bǐ jiào qiáng liè。 yī zhí dào hàn dài， chǔ rén xìng gé de jié 'ào bù xùn， réng shì jǔ shì wén míng。《 shǐ jì》、《 hàn shū》 zhōng， kě yǐ zhǎo dào bù shǎo lì zǐ。
fēng fù de wù zhì tiáo jiàn， jiào shǎo yā yì 'ér xiǎn dé huó yuè de shēng huó qíng gǎn， zào chéng liǎo chǔ guó yì shù de gāo dù fā zhǎn， zhè shì chǔ wén huà míng xiǎn chāo guò zhōng yuán wén huà de yī gè fāng miàn。 zài zhōng yuán wén huà zhōng， yì shù， bāo kuò yīnyuè、 wǔ dǎo、 gēqǔ， zhù yào bèi lǐ jiě wéi“ lǐ” de zǔ chéng bù fēn， bèi dāng zuò tiáojié qún tǐ shēng huó、 shí xiàn yī dìng lún lǐ mùdì de shǒu duàn。 yīn 'ér， zhōng yōng píng hé bèi shì wéi yì shù de jí zhì。 ér chǔ guó de yì shù， wú lùn yú shén yú rén， réng rán dōushì zài zhù zhòng shěn měi yú yuè de fāng xiàng shàng fā zhǎn， chōng fēn zhǎn shì chū rén men qíng gǎn de huó yuè xìng。 chǔ dì chū tǔ de gè zhǒng qì wù hé sī zhì pǐn， bù jǐn zhì zuò jīng xì， ér qiě wǎng wǎng huì yòu yàn lì huá měi、 qí huàn fēi dòng de tú 'àn。《 zhāo hún》、《 jiǔ gē》 suǒ miáo huì de yīnyuè wǔ dǎo， yě xiǎn shì chū rè liè dòng dàng、 guǐ jué qí lì de qì fēn。 jiù chǔ dì、 jīn hú běi suí xiàn chū tǔ de yī tào jù bèi wǔ gè bàn bā dù de biān zhōng， bèi zhōng wài zhuān mén jiā yù wéi“ shì jiè qí jì”， shí jì zhèng míng liǎo chǔ guó yīnyuè jí gē wǔ de fā dá。 ér běi fāng de zhèng tǒng yīnyuè， tōng cháng shì xiàn zhì zài yī gè bā dù de yīn yù fàn wéi nèi de。
zōng shàng suǒ shù， yīnggāi shuō： yǐ chūn qiū zhàn guó shí dài 'ér lùn， chǔ wén huà yǔ zhōng yuán wén huà， shí shì gè yòu tè diǎn， gè yòu suǒ cháng。 rú guǒ dān jiù yì shù lǐng yù 'ér yán， chǔ wén huà de chéng jiù wéi gāo。 wén xué shì guǎng yì de yì shù de yī gè fāng miàn。 wǒ men suǒ yào lùn shù de chǔ cí， jì shì chǔ wén huà tǔ rǎng shàng kāi chū de qí pā， yòu dài biǎo liǎo chǔ wén huà de huī huáng chéng jiù。 chǔ wén huà yóu qí chǔ guó yì shù de yī bān tè diǎn， rú jiào qiáng de gè tǐ yì shí， jī liè dòng dàng de qíng gǎn， qí huàn 'ér huá lì de biǎo xiàn xíng shì děng děng， yědōu chéng xiàn yú chǔ cí zhōng。
chǔ cí de xíng chéng， cóng zhí jiē de yīn sù lái shuō， shǒu xiān tóng chǔ dì de gē yáo yòu mìqiè guān xì。 rú qián suǒ shù， chǔ shì yī gè yīnyuè wǔ dǎo fā dá de dì fāng。 xiàn zài cóng《 chǔ cí》 děng shū hái kě yǐ kàn dào zhòng duō chǔ dì yuèqǔ de míng mù， rú《 shè jiāng》、《 cǎi líng》、《 láo shāng》、《 jiǔ biàn》、《 jiǔ gē》、《 xiè lù》、《 yáng chūn》、《 bái xuě》 děng。 xiàn cún de gē cí， jiào zǎo de yòu《 mèng zǐ》 zhōng jì lù de《 rú zǐ gē》， jù shuō shì kǒng zǐ yóu chǔ shí tīng dāng dì xiǎo hái suǒ chàng：
cāng làng zhī shuǐ qīng xī， kě yǐ zhuó wǒ yīng； cāng làng zhī shuǐ zhuó xī， kě yǐ zhuó wǒ zú。
hái yòu liú xiàng《 shuō yuàn》 suǒ zài《 yuè rén gē》， jù shuō shì chǔ rén fān yì de yuè guó zhōu zǐ de chàng cí：
jīn xī hé xī xī， qiān zhōu zhōng liú。 jīn rì hé rì xī， dé yǔ wáng zǐ tóng zhōu。 méng xiū bèi hǎo xī， bù zǐ gòu chǐ。 xīn jǐ fán 'ér bù jué xī， dé zhī wáng zǐ。 shān yòu mù xī mù yòu zhī， xīn yuè jūn xī jūn bù zhī。
zhè zhǒng gē yáo dào qín hàn shí hái shí fēn liú xíng。 rú liú bāng yòu《 dà fēng gē》， xiàng yǔ yòu《 gāi xià gē》。 tā de tǐ shì yǔ zhōng yuán gē yáo bù tóng， bù shì zhěng qí de sì yán tǐ， měi jù kě cháng kě duǎn， zài jù wěi huò jù zhōng duō yòng yǔ qì cí“ xī” zì。 zhè xiē yě chéng wéi chǔ cí de xiǎn zhù tè zhēng。
dàn zhí dé zhù yì de shì， chǔ cí suī tuō tāi yú chǔ dì gē yáo， què yǐ fā shēng liǎo zhòng dà biàn huà。 hàn rén chēng chǔ cí wéi fù， qǔ yì shì“ bù gē 'ér sòng wèi zhī fù” ①（《 hàn shū · yì wén zhì》）。 qū yuán de zuò pǐn， chú《 jiǔ gē》 wài，《 lí sāo》、《 zhāo hún》、《 tiān wèn》， dōushì cháng piān jù zhì；《 jiǔ zhāng》 jiào zhī《 shī jīng》 ér yán， yě cháng dé duō。 tā men xiǎn rán bù shì yí gē chàng， bù yìng dāng zuò gēqǔ lái kàn dài。 tóng shí， zhè zhǒng“ bù gē 'ér sòng” de“ fù”， què yòu bù shì xiàng sàn wén nà yàng de dú fǎ， jù gǔ jí jìzǎi， xū yào yòng yī zhǒng tè bié de shēng diào lái sòng dú。 zhè dà yuē lèi sì yú gǔ xī là shǐ shī de“ yín chàng” xíng shì。 gē yáo zǒng shì piān fú duǎn xiǎo 'ér yǔ yán jiǎn pǔ de， chǔ cí zhèng shì bǎi tuō liǎo gē yáo de xíng shì， cái néng shǐ yòng fán lì de wén cí， róng nà fù zá de nèi hán， biǎo xiàn fēng fù de sī xiǎng qíng gǎn。 shùn dài shuō， xiàn dài rén wèile qū bié chǔ cí yǔ hàn fù， bù zhù zhāng chēng chǔ cí wéi“ fù”， zhè bù wú dào lǐ， què bù néng shuō hàn rén zhè yàng chēng hū yòu hé guò cuò。 yīn wéi běn lái shì xiān yòu“ qū fù” ér hòu yòu“ hàn fù” de。
hàn rén yòu yòu“ fù zhě， gǔ shī zhī liú yě” yī shuō（ jiàn bān gù《 liǎng dū fù xù》）， dāng shì wèile pān fù rú jiā jīng diǎn， jiān kǎo lǜ dào fù de pū zhāng tè zhēng。
chǔ dì shèng xíng de wū jiào， yòu shèn tòu liǎo chǔ cí， shǐ zhī jù yòu nóng hòu de shén huà sè cǎi。 jù shǐ shū jìzǎi， dāng zhōng yuán wén huà wū jiào sè cǎi zǎo yǐ míng xiǎn xiāo tuì yǐ hòu， zài nán chǔ， zhí zhì zhàn guó， jūn chén shàng xià réng rán“ xìn wū xí， zhòng yín cí”（《 hàn shū · dì lǐ zhì》）。 chǔ huái wáng céng“ lóng jì lǐ， shì guǐ shén”， bìng qiě qǐ tú kào guǐ shén zhī zhù yǐ tuì qín shī（ jiàn《 hàn shū · jiāo sì zhì》）。 mín jiān de wū fēng gèng wéi shèng xíng。《 hàn shū · dì lǐ zhì》 jí wáng yì《 chǔ cí zhāng jù》 děng， dū yán jí chǔ rén xìn wū 'ér hǎo cí，“ qí cí bì zuò gē lè， gǔ wǔ yǐ lè zhū shén” de fēng sú。 kě jiàn zài qū yuán de shí dài， chǔ rén hái chén jìn zài yī piàn chōng mǎn qí yì xiǎng xiàng hé chì rè qíng gǎn de shén huà shì jiè zhōng。 shēng huó yú zhè yī wén huà fēn wéi zhōng de qū yuán， bù jǐn chuàng zuò chū jì shén de zǔ shī héng héng《 jiǔ gē》， hé gēn jù mín jiān zhāo hún cí xiě zuò de《 zhāo hún》， ér qiě zài biǎo shù zì shēn qíng gǎn shí， yě dà liàng yùn yòng shén huà cái liào， chí chěng xiǎng xiàng， shàng tiān rù dì， piāo yóu liù hé jiǔ zhōu， gěi rén yǐ shén mì de gǎn shòu。 shèn zhì《 lí sāo》 zhè piān dài biǎo zuò de gòu jià， yóu“ bǔ míng”、“ chén cí”、“ xiān jiè”、“ shén yóu”， dào“ wèn bǔ”、“ jiàng shén”， dū jiè yòng liǎo mín jiān wū shù de fāng shì。
chú liǎo chǔ wén huà běn shēn de yīn sù， qí tā yī xiē yīn sù duì chǔ cí de xíng shì yě qǐ liǎo yī dìng zuò yòng。 rú qián suǒ shù， chūn qiū yǐ hòu， chǔ guó guì zú duì《 shī jīng》 yǐ jīng xiāng dāng shú xī， zhè chéng wéi tā men de wén huà sù yǎng de yī bù fēn。 qū yuán《 jiǔ zhāng》 zhōng de《 jú sòng》 quán yòng sì yán jù， yòu zài gé jù de jù wěi yòng“ xī” zì， kě yǐ shì wéi《 shī jīng》 tǐ shì duì《 chǔ cí》 tǐ shì de shèn tòu。 zài zhàn guó shí dài， zòng héng jiā bēn zǒu yóushuì， shí fēn huó yuè。 tā men“ yù yǐ chún wěn zòu gōng， suì jìng wéi měi cí， yǐ dòng rén zhù”，“ yú bō liú yǎn， jiàn jí wén yuàn， fán cí huá jù， gù yǐ fēi《 shī》 zhī pǔ zhì zhī tǐ shì suǒ néngzǎi yǐ。” héng héng lǔ xùn《 hàn wén xué shǐ gāng yào》 zhōng de zhè yī jié lùn shù， zhèng què dì zhǐ chū liǎo zhàn guó zòng héng jiā huá lì pū zhāng de wén cí duì《 chǔ cí》 xíng chéng de yǐng xiǎng。
dāng rán，“ bù yòu qū yuán， qǐ jiàn《 lí sāo》”（《 wén xīn diāo lóng · biàn sāo》）。
chǔ cí shì chǔ wén huà de chǎn wù， jù tǐ shuō lái， yòu lí bù kāi wěi dà shī rén qū yuán de chuàng zào。
[ dài biǎo rén wù ]
《 chǔ cí》 de dài biǎo rén wù qū yuán（ qián 340？ － qián 278 nián）， shì zhōng guó wén xué shǐ shàng zuì zǎo chū xiàn de 'ài guó shī rén。 zài《 chǔ cí》 chū běn de 16 juàn zhōng， qū yuán de zuò pǐn zhàn jué dà bù fēn， gòng shōu tā de shī zuò 8 juàn 20 yú piān。 bāo kuò《 lí sāo》、《 jiǔ gē》（ 11 piān）、《 tiān xiàng》、《 jiǔ zhāng》（ 9 piān）、《 yuǎn yóu》、《 bǔ jū》、《 yú fù》、《 zhāo hún》 děng。 qí tā 8 juàn shì， sòng yù de《 jiǔ biàn》， jǐng chā de《 dà zhāo》， jí hàn dài jiǎ yì de《 xī shì》、 huái nán xiǎo shān de《 zhāo yǐn shì》、 dōng fāng shuò de《 qī jiàn》， yán jì de《 āi shí mìng》、 wáng bāo de《 jiǔ huái》、 liú xiàng de《 jiǔ tàn》 děng。 nán sòng zhū xī zài xiē jī chǔ shàng biān wéi《 chǔ cí jí zhù》， zēng rù jiǎ yì de《 péng niǎo fù》、《 diào qū yuán fù》 liǎng piān； shān qù《 qī jiàn》、《 jiǔ huái》、《 jiǔ tàn》 děng zuò pǐn， zhū xī rèn wéi zhè xiē zuò pǐn quē fá zhēn shí de sī xiǎng gǎn qíng。 tā bìng bǎ qū yuán de zuò pǐn huá wéi“ lí sāo lèi”， bǎ qí tā zuò pǐn huá wéi“ xù lí sāo lèi”， àn yuán piān zhāng cì xù biān wéi 8 juàn。 qū yuán de zuò pǐn dà zhì kě fēn liǎng lèi： yī lèi shì《 lí sāo》《 jiǔ zhāng》 děng zài liú fàng shēng huó zhōng xiě de zhèng zhì shū huái shī； yī lèi shì yǐ《 jiǔ gē》 wéi dài biǎo de jì gē hé fǎn yìng shī rén shì jiè guān、 rén shēng guān de《 tiān wèn》。 qū yuán de dài biǎo zuò《 lí sāo》， shì wǒ guó gǔ dài zuì cháng de yī piān làng màn zhù yì shū huái shī， yě shì“ chǔ cí” de dài biǎo zuò pǐn。 yóu cǐ， shì rén chēng“ chǔ cí” wéi“ sāo tǐ shī”， bìng yǔ《 shī jīng》 bìng chēng“ shī sāo”。《 lí sāo》 shì shī rén zài zāo dì 'èr cì liú fàng zhōng， mǎn huái“ xìn 'ér jiàn yí、 zhōng 'ér bèi bàng” de wěi qū， níng jù yōu fèn、 gǎn kǎi yú bǐ duān xiě chéng de。 zhè shǒu jìn 2500 zì de cháng shī， xù shù liǎo shī rén de shēn shì hé zhì xiàng， tōng guò biǎo xiàn shī rén yī shēng bù xiè de dǒu zhēng hé jué xīn yǐ shēn xùn zhì de bēi jù， fǎn yìng liǎo chǔ guó tǒng zhì jiē céng zhōng zhèng zhí yǔ xié 'è liǎng zhǒng shì lì de jiān ruì dǒu zhēng， bào lù liǎo chǔ guó de hēi 'àn xiàn shí hé zhèng zhì wēi jī， biǎo dá liǎo tā wèiguó wèimín 'ér zhàn dǒu bù qū，“ jiǔ sǐ 'ér bù huǐ” de jīng shén。
nèi róng gěng gài
《 chǔ cí》 zhōng de《 lí sāo》、《 jiǔ gē》、《 jiǔ zhāng》、《 tiān wèn》 hé《 zhāo hún》 děng gòng 23 piān， shì qū yuán de zuò pǐn（ cǐ wài， hái yòu sòng yù děng rén de zuò pǐn）， jué dà duō shù shì chǔ cí tǐ de shī， shì wǒ men xiàn zài suǒ kàn dào de《 chǔ cí》 de dài biǎo zuò。 qū yuán de zuò pǐn zhù yào shì yǐ chǔ guó de mín jiān wén xué wéi jī chǔ， jié hé zì jǐ de shēng huó jīng lì hècóng zhèng zāo yù 'ér xiě chū。 jiǎn shù《 jiǔ gē》 yì shù biǎo xiàn de tè diǎn。
yī ． qū yuán zài《 jiǔ gē》 zhōng jì xiě chū liǎo shén de líng yì， gèng xiě chū liǎo shén de“ rén xìng”， shén xìng hé rén xìng tǒng yī zài yī qǐ。 rú《 xiāng jūn》、《 xiāng fū rén》， biǎo xiàn xiāng shuǐ zhī shén xiāng hù 'ài mù zhuī qiú què zhōng yú bù yù de bō zhé biàn huà de xīn jìng。 shū xiě shén yǔ shén zhī jiān、 shén yǔ rén zhī jiān de liàn 'ài gù shì， shǐ jì shén gēqǔ dài yòu nóng nóng de rén jiān qíng wèi。 èr． xù xiě shén líng de huó dòng hé shén líng de qíng gǎn， miáo huì shén líng de huán jìng hé qì fēn， shì yī zhǒng qīng xīn yōu miǎo de jìng jiè。
jiǎn shù《 zhāo hún》 de yì shù tè sè。
yī． jié gòu jīng mì wán měi。 yǐ jù fāng wèi hé shì wù céng céng pū xù xuàn rǎn de biǎo xiàn fāng shì。 èr． cháng yú pū pái miáo mó， lì rú tā xiě sì fāng de kǒng bù， luó liè zhòng duō kě pà de shì wù， hái miáo huì chū tā men kě pà de xíng xiàng。
shì xù chǔ cí chǎn shēng de xiāng guān yào sù。
yī． yǔ chǔ shēng、 chǔ gē yòu zhí jiē lián xì。 chǔ cí jí shǐ bù néng gē chàng， yě yào yòng“ chǔ shēng” lái sòng dú。 chǔ cí de xǔ duō shī piān dōuyòu“ luàn” cí， tā mendōu shì yuèqǔ de zǔ chéng bù fēn， gèng biǎo míng chǔ cí yǔ chǔ lè yòu qīn mì guān xì。 èr． chǔ cí de chǎn shēng yǔ chǔ guó mín jiān“ wū gē” guān xì mìqiè。 zōng jiào de gē wǔ， duì chǔ cí yòu jǐ gè fāng miàn de zhí jiē yǐng xiǎng： 1．《 jiǔ gē》 jiù shì zài mín jiān jì shén yuègē de jī chǔ shàng jiā gōng 'ér chéng de。 2． jì shén yí shì zhōng， wū shī zhuāng bàn chéng bù tóng de shén zhī， zài gē zài wǔ， jiù xiàng xì jù yī yàng。 zhè yàng shén mì làng màn 'ér jù yòu gù shì xìng de gē wǔ， duì chǔ cí de gòu sī hé biǎo xiàn dōuyòu yǐng xiǎng。 rú《 lí sāo》 xiě 'è xián jiàng shén。 3． mín jiān jì shén wū gē， fù yòu shén qí de xiǎng xiàng huò huàn xiǎng， yùn yù zhe fēng fù de shén huà gù shì， zhè xiē dōuchéng wéi chǔ cí de yǎng liào hé tè zhēng。 rú《 jiǔ gē》 zhōng de shén guǐ，《 lí sāo》 zhōng de tiān jiè。
sān． chǔ cí zhōng chōng mǎn zhe chǔ dì fēng wù de miáo xiě， shǐ yòng zhe dào dì de chǔ dì fāng yán děng。 sì． chǔ cí shì zài nán běi wén huà jiāo liú de xīn de shí dài huán jìng xià， dàn shēng yú chǔ guó de dì yù tè sè xiān míng de xīn shī tǐ。
yǐ shàng zhǒng zhǒng， shuō míng chǔ cí què hū shì chǔ wén huà de chǎn wù， dài yòu nóng hòu de dì yù sè cǎi。
shì lùn chǔ cí de wén tǐ tè diǎn。
yī． cóng shī fēng yán， pū pái kuā shì， xiǎng xiàng fēng fù， shì chǔ cí de gòng tóng tè zhēng。 rú《 lí sāo》 chōng mǎn qí huàn bù jū de xiǎng xiàng， shū fā zhēn qíng céng jìn fǎn fù。
èr． cóng tǐ shì yán， chǔ cí jiào zhī《 shī jīng》， piān fú jí dà zēngzhǎng， jù shì yě yòu sì yán wéi zhù biàn wéi cháng duǎn bù jū， cēncī cuò luò。
sān． jiù yǔ yán shuō， chǔ cí duō yòng chǔ yǔ chǔ shēng， chǔ dì de fāng yán cí yǔ dà liàng yǒng xiàn， lìng wài，“ xī” zì、“ xiē” zì zuò wéi xū cí tàn yǔ chéng wéi chǔ cí de yī gè xiān míng biāo zhì。
shì lùn《 lí sāo》 de sī xiǎng nèi róng。
yī．“ měi zhèng” lǐ xiǎng hé shēn chén de 'ài guó qíng gǎn。 qū yuán xiàng wǎng“ qián shèng” zhì guó jūn míng chén xián、 jūn chén hé xié de jìng jiè， tí chū“ jǔ xián 'ér shòu néng xī， xún shéng mò 'ér bù pō” de jù tǐ zhì guó fāng lüè。 èr． zhuī qiú lǐ xiǎng jiǔ sǐ bù huǐ de jiān rèn pǐn hé jí 'è rú chóu de pī pàn jīng shén。 guì zú dà chén qún qǐ 'ér gōng， pò hài qū yuán， dàn qū yuán rén bù fàng qì tā de zhèng zhì lǐ xiǎng 'ér kǔ kǔ zhuī qiú，《 lí sāo》 xiě tā shàng tiān rù dì， xún qiú chū lù， jiù shì tā zhuī qiú lǐ xiǎng shí xiàn de xíng xiàng miáo huì。 pī pàn jīng shén zài yú tā jiān dìng bù yí dì zhuī qiú guāng míng lǐ xiǎng de tóng shí， yě zhí jiē jiē pī hēi 'àn、 zhǐ chì jiān nìng。
shì lùn《 lí sāo》 de zhù yào yì shù tè diǎn。
yī． nóng liè de jī qíng hé qí huàn de xiǎng xiàng。《 lí sāo》 qián bàn huí gù wǎng shì， zhuī yì shēn shì、 lǐ xiǎng hé zāo yù， jī běn shì xiě shí， dàn nà xiē bǐxìng shǒu fǎ pū xù kuā shì zì jǐ de měi hǎo pǐn zhì de shī jù， yǐ jù yòu qí yì xiǎng xiàng de tè sè； hòu bàn xiě duì wèi lái dào lù de tàn suǒ， zé gèng shì huǒ yī yàng de nóng liè jī qíng、 zhōng zhēn shēn chén de 'ài guó qíng gǎn， tōng guò bēn téng piāo yì、 shàng tiān rù dì de xiǎng xiàng lín lí jìn zhì dì pēn fā chū lái。 èr． jié chún měi、 dú lì bù qū de shū qíng zhù rén gōng xíng xiàng。 gāo guì de chū shēn， chóng gāo de lǐ xiǎng， jùn jié chún měi、 dú lì bù qū de rén gé， jí qí yì cháng nóng liè de qíng gǎn， gòu chéng liǎo shū qíng zhù rén gōng chāo fán tuō sú de wán měi xiǎng xiàng， jù yòu xiàng zhēng yì wèi， biǎo xiàn liǎo zhè piān shū qíng cháng shī de jīng shén shí zhì。 sān． bǐxìng shǒu fǎ de tuò zhǎn。 tā bǎ《 shī jīng》 piàn duàn de bǐxìng fā zhǎn chéng wéi cháng piān shī gē zhōng bǐxìng de lián xù shǐ yòng， hái bǎ《 shī jīng》 nà zhǒng yù xiàng、 yù tǐ gè zì dú lì de dān chún bǐ yù hé 'èr wéi yī。 zài《 shī jīng》 jī chǔ shàng tuò zhǎn de jì qíng yú wù、 tuō wù shū qíng de biǎo xiàn shǒu fǎ， xíng chéng liǎo wǒ guó wén xué zhōng zhù míng de xiāng cǎo měi rén de tuō yù shǒu fǎ de chuán tǒng， yǐng xiǎng shēn yuǎn。 sì． jié gòu tè diǎn。 quán shī dū wéi rào zhe， shī rén zhōng zhēn bù yú de gù guó qíng gǎn hé zhuī qiú chóng gāo lǐ xiǎng jiǔ sǐ bù huǐ de jīng shén lái móu piān bù jú de。 qián bàn bù fēn huí gù lì shǐ， shí xiě， hòu bàn bù fēn duì lǐ xiǎng zhī shí xiàn de tàn suǒ， xū xiě。 wǔ． xíng shì hé yǔ yán tè sè。 jì cǎi yòng liǎo mín gē xíng shì， yě jí qǔ liǎo sǎnwén de bǐ fǎ， chéng wéi yī zhǒng jù shì cháng duǎn bù jū、 yùn jù sàn yǔ xiāngjiàn de xīn de wén xué biǎo xiàn xíng shì。《 lí sāo》 hòu bàn biǎo xiàn shī rén de sī xiǎng huó dòng， wǎng wǎng shè wéi zhù kè wèn dá， pū pái miáo xiě。 yǔ yán fēng fù duō cǎi、 shuāng shēng dié yùn bǐ bǐ jiē shì。
shì lùn《 jiǔ biàn》 de yì shù tè sè jí qí yǔ《 lí sāo》 sī xiǎng、 yì shù shàng de yì tóng。
yī．《 jiǔ biàn》 de sī xiǎng jìng jiè bù jí《 lí sāo》 jìn guǎn tā yě yòu zì biāo gāo jié de yǒng tàn hé pī pàn、 jiē lù zhèng jú de hēi 'àn， dàn shì quē shǎo qū yuán nà zhǒng jīqiè de qíng sī hé zhuī qiú lǐ xiǎng jiǔ sǐ bù huǐ de jīng shén。 miàn duì bù píng jì yù， tā cǎi qǔ tuì shǒu bǎo shēn de tài dù， shèn zhì gǎn 'ēn 'ēyú zhī xián。
èr． biǎo xiàn kàn，《 jiǔ biàn》 bù shī wéi chǔ cí zhōng yī piān jīng pǐn。 A． cháng yú pū pái miáo mó， bìng zài miáo huì zhōng chuàng zào jiào wéi yuán róng de yì jìng。 rú kāi tóu nà duàn guǎng wéi chuán yǒng de wén zì， xuàn rǎn qiū qì zhī sù shā sù sè， cǎo mù shuāi luò、 shān kōng shuǐ shòu， tiān gāo qì qīng de kōng kuò qī shū zhī jǐng děng。 shī rén de jì yù bēi shāng zhī gǎn， bèi sù shā qī liáng de qiū jǐng hōng tuō dé gèng jiā shēnqiè nóng zhòng。 B． xì zhì rù wēi de kè huà miáo xiě。 xiě luò mù zhī zhī wěi yè shuāi， cóng yè piàn dào zhī gān， yóu xíng tài dào sè cǎi， dū kè huà dé xì wēi zhēn qiē。 C．《 jiǔ biàn》 de zào yǔ yòng cí yě hěn kě chēng dào。 yùn sàn xiāngjiàn， cháng duǎn bù jū， cēncī yòu zhì
běn shū shì sòng rén hóng xīng zǔ wéi dōng hàn wáng yì《 chǔ cí zhāng jù》 zuò de bǔ zhù。 bǔ zhù bù jǐn duì jiù zhù duō suǒ bó zhèng， ér qiě guǎng zhēng bó yǐn， bǎo cún liǎo hàn jí liù cháo suí táng hé sòng rén de bù fēn yí shuō。 běn shū hái ji yòu《 chǔ cí shì wén》 yì wén 77 tiáo。
《 yěchǔ jí》 sì juàn， yuán shào hēng zhēn zhuàn。 hēng zhēn zì fù rú。 yáng shū《 sōng gù shù》， zài qí běn chún 'ān rén。 zhì zhèng jiān wéi sōng jiāng xùn dǎo， zhàn jí huá tíng。 jīn kǎo jí zhōng yòu《 sòng zú xiōng 'ān zhòng hái xiāng xù》 yún：“ zhì yuán zhōng， dà fù chù xiàn jūn yǐ fú zhōng shì yú sòng， huì jì huá tíng bié yè， xiān zǐ suì shēng huá tíng。 zhì dé jiān， dà fù guī zàng gù lǐ， xiān zǐ fú kè jǔ jiā qù， zhì jīn wéi huá tíng rén。” zé zì qí zǔ yǐ zhàn jí sōng jiāng， shū suǒ shù yóu wèi jìn yě。 shì biān hòu yòu féng qiān、 wāng jì 'èr《 bá》， wèi qí shū běn chū shàng hǎi lù shēn jiā， shēn zhī sūn tán yǐ shòu jì 'ér kān xíng zhī。 bìng suǒ zhù《 é shù shī xuǎn》、《 é shù cí xuǎn》 wéi shí liù juàn。 jīn shī cí 'èr xuǎn shì yǐ wú chuán， wéi cǐ běn dú cún。 gòng zá wén liù shí bā shǒu。 hēng zhēn zhōng yú rú guān， zú jì yòu bù chū xiāng lǐ， gù wú xióng piān jù zhì yǐ fā qí qí qì。 ér wén zhāng dà zhì qīng kuài， bù fá jǐng rán， yóu néng shǒu xiān mín yí jǔ zhě。 qí shī cí shì bù duō jiàn。 táo zōng yí《 nán cūn chuò gēng lù》 zài suǒ zuò《 yǒng méi mù qìn yuán chūn cí》 èr shǒu， juàn yǒng qīng lì， pō yòu kě guān。 gài suǒ cháng yóu zài yú shì， xī《 cí xuǎn》 jīn yǐ jiǔ yì yǐ。
《 jīn shì wén jí》， èr juàn。 sòng jīn jūn qīng zhuàn。
《 sòng shǐ yì wén zhì》 zài《 jīn jūn qīng jí》， shí juàn。《 jiāng xī tōng zhì》 zuò shí wǔ juàn。 kǎo《 yǒng lè dà diǎn》， zài shì jí， yòu fù lín yuán xù yī piān , chēng lín chuān jiāng míng zhòng qiú yí gǎo， biān chéng shí wǔ juàn， hào《 jīn shì wén jí》。 zé《 sòng zhì》 chēng shí juàn zhě， wù yǐ。
yuán běn jiǔ yì， jīn duō shí《 yǒng lè dà diǎn》 suǒ zài， jǐn dé shí zhī yī 'èr， rán běi sòng wén jí chuán zhě rì xī， cǐ běn yóu shì suǒ hǎn jiàn， cán guī suì bì， mí shǎo mí zhēn。 jǐn yǐ lèi biān cì， fēn wéi shàng xià 'èr juàn。《 jí》 zhōng suǒ zuò yòu【 wén yàn bó、 hán qí shēng rì shī】【 fàn zhòng yān yí zhèn háng zhōu cì yùn shī】【 hé 'ōu yáng xiū yǐng zhōu xī hú jí sháo yào 'èr shī】， shì jūn qīng suǒ yǔ yóu zhě， jiē yī dài duān rén zhèng shì， gù shī wén jiē qīng chún yǎ chì， yóu yòu gǔ fēng。【 chén zāi shì gòng jǔ zhū shū】 kǎi qiē xiáng míng， yóu wéi yòu bì shì yòng。 yòu rú【 hé jiè fǔ jì 'ān fēng zhāng wú yí yī shǒu】 jí yòng《 lín chuān jí》 zhōng【 ān fēng zhāng lìng xiū sháo bēi zhī yùn】， ér jù jūn qīng shī， zhī zhāng zì wéi gōng yí。 wéi lǐ bì zhù suǒ wèi yǐn。 yòu【 hé zēng zǐ gù zhí yán zhé guān zhě yī shǒu】， jiǎn《 yuán fēng lèi gǎo》 wú qí yuán chàng， zhī cǐ piān wéi gǒng suǒ zì shān。 jūn kě hù zī kǎo zhèng。
fù lín xù chēng jūn qīng cháng yú yì。 cháng zhe《 yì shuō》、《 yì jiān》。 jīn bìng bù cún。 yóu yòu《 chuán yì zhī jiā》 yī piān， jù zài chuán shòu běn mò。 yí jí《 yì shuō》。 qián suǒ zài zhī xù lù， jīn jì wú kě kǎo， gū bìng fù yú jí mò yān。
《 sòng shǐ yì wén zhì》 zài《 jīn jūn qīng jí》， shí juàn。《 jiāng xī tōng zhì》 zuò shí wǔ juàn。 kǎo《 yǒng lè dà diǎn》， zài shì jí， yòu fù lín yuán xù yī piān , chēng lín chuān jiāng míng zhòng qiú yí gǎo， biān chéng shí wǔ juàn， hào《 jīn shì wén jí》。 zé《 sòng zhì》 chēng shí juàn zhě， wù yǐ。
yuán běn jiǔ yì， jīn duō shí《 yǒng lè dà diǎn》 suǒ zài， jǐn dé shí zhī yī 'èr， rán běi sòng wén jí chuán zhě rì xī， cǐ běn yóu shì suǒ hǎn jiàn， cán guī suì bì， mí shǎo mí zhēn。 jǐn yǐ lèi biān cì， fēn wéi shàng xià 'èr juàn。《 jí》 zhōng suǒ zuò yòu【 wén yàn bó、 hán qí shēng rì shī】【 fàn zhòng yān yí zhèn háng zhōu cì yùn shī】【 hé 'ōu yáng xiū yǐng zhōu xī hú jí sháo yào 'èr shī】， shì jūn qīng suǒ yǔ yóu zhě， jiē yī dài duān rén zhèng shì， gù shī wén jiē qīng chún yǎ chì， yóu yòu gǔ fēng。【 chén zāi shì gòng jǔ zhū shū】 kǎi qiē xiáng míng， yóu wéi yòu bì shì yòng。 yòu rú【 hé jiè fǔ jì 'ān fēng zhāng wú yí yī shǒu】 jí yòng《 lín chuān jí》 zhōng【 ān fēng zhāng lìng xiū sháo bēi zhī yùn】， ér jù jūn qīng shī， zhī zhāng zì wéi gōng yí。 wéi lǐ bì zhù suǒ wèi yǐn。 yòu【 hé zēng zǐ gù zhí yán zhé guān zhě yī shǒu】， jiǎn《 yuán fēng lèi gǎo》 wú qí yuán chàng， zhī cǐ piān wéi gǒng suǒ zì shān。 jūn kě hù zī kǎo zhèng。
fù lín xù chēng jūn qīng cháng yú yì。 cháng zhe《 yì shuō》、《 yì jiān》。 jīn bìng bù cún。 yóu yòu《 chuán yì zhī jiā》 yī piān， jù zài chuán shòu běn mò。 yí jí《 yì shuō》。 qián suǒ zài zhī xù lù， jīn jì wú kě kǎo， gū bìng fù yú jí mò yān。
《 yǒu shí shān rén yí gǎo》 yī juàn， yuán wáng hàn zhuàn。 cǐ běn nǎi qí zǐ chēng suǒ ji， fán zhū tǐ shī bā shí sì shǒu。 qián yòu《 chén zhòng shù xù》。 hòu fù zhì míng biǎo cí děng qī piān， jiē wú hǎi suǒ zuò yě。
《 wén xuǎn》， yòu chēng《 zhāo míng wén xuǎn》。 shì zhōng guó xiàn cún de zuì zǎo yī bù shī wén zǒng jí， yóu nán cháo liáng wǔ dì de zhǎngzǐ xiāo tǒng zǔ zhì wén rén gòng tóng biān xuǎn。 xiāo tǒng sǐ hòu shì“ zhāo míng”， suǒ yǐ tā zhù biān de zhè bù wén xuǎn chēng zuò《 zhāo míng wén xuǎn》。
shū zhōng xuǎn lù xiān qín zhì liáng de shī wén cí fù， bù xuǎn jīng zǐ， shǐ shū zhōng yě zhǐ lüè xuǎn“ zōng ji cí cǎi”、“ cuò bǐ wén huá’ de lùn zàn， kě yǐ kàn chū biān zhě yǐ chū bù zhù yì dào wén xué yǔ qí tā lèi xíng zhù zuò de qū fēn， rèn wéi zhǐ yòu“ shì chū yú chén sī， yì guī yú hàn zǎo” zhě fāng kě rù wéi wén xué zuò pǐn， zài yì shù xíng shì shàng， yóu zhù zhòng pián lì、 huá zǎo。
quán shū gòng 60 juàn， fēn wéi fù， shī， sāo， qī， zhào， cè， lìng， jiào， wén， biǎo， shàng shū， qǐ， dàn shì， jiān， zòu jì， shū， xí， duì wèn， shè lùn， cí， xù， sòng， zàn， fú mìng， shǐ lùn， shǐ shù zàn， lùn， lián zhū， zhēn， míng， lěi， āi， bēi wén， mù zhì， xíng zhuàng， diào wén， jì wén 38 lèi。 suǒ xuǎn duō dà jiā zhī zuò， shí dài yù jìn rù xuǎn yù duō。 qí zhōng yǐ chǔ cí、 hàn fù hé liù cháo pián wén zhàn yòu xiāng dāng bǐ zhòng， shī gē zé duō xuǎn duì 'ǒu yán jǐn de yán yán zhī、 xiè líng yùn děng rén zuò pǐn， táo yuān míng děng rén píng yì zì rán zhī zuò zé rù xuǎn jiào shǎo。 zuò pǐn huàfēn de lèi bié， zé néng fǎn yìng hàn wèi yǐ lái wén xué fā zhǎn、 wén tǐ zēng duō de lì shǐ xiàn xiàng。
「 xuǎn xué」 zài táng cháo yǔ《 wǔ jīng》 bìng jià qí qū， shèng jí yī shí shì zǐ bì xū jīng tōng《 wén xuǎn》。 shí zhì běi sòng nián jiān， mín jiān shàng chuán yáo yuē： wén xuǎn làn、 xiù cái bàn。 sòng dài yòu“ wén zhāng zǔ zōng” zhī shuō。 yán zhì yuán、 míng、 qīng， yòu guān《 wén xuǎn》 de yán jiū yì wèi cháng zhōng chuò。 shì jīn rén yán jiū liáng yǐ qián wén xué de zhòng yào cān kǎo zī liào。
【 wén xuǎn de zhù shū】
shǒu xiān duì《 wén xuǎn》 zuò zhù shì de shì《 wén xuǎn》 wèn shì liù、 qī shí nián hòu de《 wén xuǎn yīn》， zhè shì xiāo tǒng de zhí zǐ xiāo gāi duì《 wén xuǎn》 yǔ cí zuò de yīn yì jiě shì。 suí táng shí qī de cáo xiàn、 xǔ yān、 lǐ shàn、 gōng sūn luó děng rén jiāng qí fā zhǎn chéng wèile yī mén「 wén xuǎn xué」。 cáo xiàn zhuàn yòu《 wén xuǎn yīn yì》。 xǔ yān、 lǐ shàn、 gōng sūn luó děng dū céng shì cáo xiàn de xué shēng， tā men dū céng pī zhù《 wén xuǎn》， qí zhōng yǐ táng gāo zōng xiǎn qìng nián jiān de lǐ shàn zhù bèi rèn wéi zuì hǎo。
táng xuán zōng kāi yuán nián jiān， lǚ yán jì、 liú liáng、 zhāng xǐ、 lǚ xiàng hé lǐ zhōu hàn wǔ wèi wén chén yòu zuò wǔ chén zhù。 hé lǐ shàn zhù xiāng bǐ， wǔ chén zhù gèng jiǎn dān tōng sú， dàn bùwèi xué shù zhèng tǒng suǒ cǎi nà。
běi sòng zhé zōng yuán yòu jiǔ nián（ 1094 nián） 2 yuè de xiù zhōu zhōu xué běn shì dì yī gè wǔ chén yǔ lǐ shàn hé bìng zhù běn， qí hòu de liù jiā zhù běn（ jí wǔ chén zài qián lǐ shàn zài hòu） rú guǎng dū péi shì kè běn、 míng zhōu běn， shì cǐ běn de zhòng kè běn； yòu qí hòu， liù chén zhù běn（ jí lǐ shàn zài qián wǔ chén zài hòu） rú gàn zhōu běn、 jiàn zhōu běn， yòu jù liù jiā zhù běn zhòng kè， zhǐ bù guò shì jiāng wǔ chén yǔ lǐ shàn de qián hòu cì xù diào huàn liǎo yī xià。
nán sòng xiào zōng chún xī nián jiān， yóu mào suǒ kè lǐ shàn zhī zhù běn ( yóu mào kè běn ) duì hòu lái hěn yòu yǐng xiǎng。
qīng jiā qìng nián jiān， hú kè jiā jù yóu mào kè běn， yòu jù sòng dài wú jùn yuán shì ﹑ chá líng chén shì suǒ kè liù chén běn yǐ xiào kān yì tóng， xiě chéng《 kǎo yì》 shí juàn。 yǐ hòu de chuán běn duō yǐ hú běn wéi dǐ běn， rú 1977 nián zhōng huá shū jú yìn běn， 1986 nián shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè diǎn xiào běn děng。
suí dài xiāo gāi《 wén xuǎn yīn》
táng dài cáo xiàn《 wén xuǎn yīn yì》
sòng dài xiù zhōu zhōu xué běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài guǎng dū péi shì kè liù jiā zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài míng zhōu kān běn liù jiā zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài gàn zhōu liù chén zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài jiàn zhōu liù chén zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài wú jùn yuán shì kè liù chén zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài chá líng chén shì kè liù chén zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài yóu mào kè lǐ shàn zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài liú bān《 wén xuǎn lèi lín》
sòng dài gāo sì sūn《 wén xuǎn jù tú》
yuán dài fāng huí《 wén xuǎn yán bào xiè shī píng》
míng dài wáng xiàng gān《 wén xuǎn shān zhù》
míng dài chén yǔ jiāo《 wén xuǎn zhāng jù》
míng dài liú lǚ《 wén xuǎn bǔ zhù》
míng dài líng dí zhī《 wén xuǎn jǐn zì》
míng dài hú huàn wén《 wén xuǎn cuì yǔ》
qīng dài háng shì jùn《 wén xuǎn kè xū》
qīng dài shí yùn yù《 wén xuǎn biān zhū》
qīng dài xū bīn《 wén xuǎn jí yè》
qīng dài hóng ruò gāo《 wén xuǎn yuè cái》
qīng dài wú zhàn《 xuǎn shī dìng lùn》
qīng dài dǒng zhèng yáng《 wén xuǎn jí lǜ》
qīng dài liáng zhāng jù《 wén xuǎn bàng zhèng》 46 juàn
qīng dài wāng shī hán de《 wén xuǎn lǐ xué quán yú》 8 juàn
qīng dài sūn zhì zǔ《 wén xuǎn lǐ xué quán yú bǔ》 1 juàn
qīng dài zhāng yún 'áo《 xuǎn xué jiāo yán》 20 juàn
qīng dài zhū jiàn《 wén xuǎn jí shì》 14 juàn
qīng dài hú shào yīng《 wén xuǎn jiān zhèng》 30 juàn
qīng dài xǔ xùn xíng《 wén xuǎn bǐ jì》 8 juàn
qīng dài hé chāo《 yì mén dú shū jì》 5 juàn
qīng dài chén jǐng yún《 wén xuǎn jǔ zhèng》 6 juàn
qīng dài yú guāng huá《 wén xuǎn jí píng》 15 juàn
qīng dài hú kè jiā wén xuǎn《 kǎo yì》 10 juàn
shū zhōng xuǎn lù xiān qín zhì liáng de shī wén cí fù， bù xuǎn jīng zǐ， shǐ shū zhōng yě zhǐ lüè xuǎn“ zōng ji cí cǎi”、“ cuò bǐ wén huá’ de lùn zàn， kě yǐ kàn chū biān zhě yǐ chū bù zhù yì dào wén xué yǔ qí tā lèi xíng zhù zuò de qū fēn， rèn wéi zhǐ yòu“ shì chū yú chén sī， yì guī yú hàn zǎo” zhě fāng kě rù wéi wén xué zuò pǐn， zài yì shù xíng shì shàng， yóu zhù zhòng pián lì、 huá zǎo。
quán shū gòng 60 juàn， fēn wéi fù， shī， sāo， qī， zhào， cè， lìng， jiào， wén， biǎo， shàng shū， qǐ， dàn shì， jiān， zòu jì， shū， xí， duì wèn， shè lùn， cí， xù， sòng， zàn， fú mìng， shǐ lùn， shǐ shù zàn， lùn， lián zhū， zhēn， míng， lěi， āi， bēi wén， mù zhì， xíng zhuàng， diào wén， jì wén 38 lèi。 suǒ xuǎn duō dà jiā zhī zuò， shí dài yù jìn rù xuǎn yù duō。 qí zhōng yǐ chǔ cí、 hàn fù hé liù cháo pián wén zhàn yòu xiāng dāng bǐ zhòng， shī gē zé duō xuǎn duì 'ǒu yán jǐn de yán yán zhī、 xiè líng yùn děng rén zuò pǐn， táo yuān míng děng rén píng yì zì rán zhī zuò zé rù xuǎn jiào shǎo。 zuò pǐn huàfēn de lèi bié， zé néng fǎn yìng hàn wèi yǐ lái wén xué fā zhǎn、 wén tǐ zēng duō de lì shǐ xiàn xiàng。
「 xuǎn xué」 zài táng cháo yǔ《 wǔ jīng》 bìng jià qí qū， shèng jí yī shí shì zǐ bì xū jīng tōng《 wén xuǎn》。 shí zhì běi sòng nián jiān， mín jiān shàng chuán yáo yuē： wén xuǎn làn、 xiù cái bàn。 sòng dài yòu“ wén zhāng zǔ zōng” zhī shuō。 yán zhì yuán、 míng、 qīng， yòu guān《 wén xuǎn》 de yán jiū yì wèi cháng zhōng chuò。 shì jīn rén yán jiū liáng yǐ qián wén xué de zhòng yào cān kǎo zī liào。
【 wén xuǎn de zhù shū】
shǒu xiān duì《 wén xuǎn》 zuò zhù shì de shì《 wén xuǎn》 wèn shì liù、 qī shí nián hòu de《 wén xuǎn yīn》， zhè shì xiāo tǒng de zhí zǐ xiāo gāi duì《 wén xuǎn》 yǔ cí zuò de yīn yì jiě shì。 suí táng shí qī de cáo xiàn、 xǔ yān、 lǐ shàn、 gōng sūn luó děng rén jiāng qí fā zhǎn chéng wèile yī mén「 wén xuǎn xué」。 cáo xiàn zhuàn yòu《 wén xuǎn yīn yì》。 xǔ yān、 lǐ shàn、 gōng sūn luó děng dū céng shì cáo xiàn de xué shēng， tā men dū céng pī zhù《 wén xuǎn》， qí zhōng yǐ táng gāo zōng xiǎn qìng nián jiān de lǐ shàn zhù bèi rèn wéi zuì hǎo。
táng xuán zōng kāi yuán nián jiān， lǚ yán jì、 liú liáng、 zhāng xǐ、 lǚ xiàng hé lǐ zhōu hàn wǔ wèi wén chén yòu zuò wǔ chén zhù。 hé lǐ shàn zhù xiāng bǐ， wǔ chén zhù gèng jiǎn dān tōng sú， dàn bùwèi xué shù zhèng tǒng suǒ cǎi nà。
běi sòng zhé zōng yuán yòu jiǔ nián（ 1094 nián） 2 yuè de xiù zhōu zhōu xué běn shì dì yī gè wǔ chén yǔ lǐ shàn hé bìng zhù běn， qí hòu de liù jiā zhù běn（ jí wǔ chén zài qián lǐ shàn zài hòu） rú guǎng dū péi shì kè běn、 míng zhōu běn， shì cǐ běn de zhòng kè běn； yòu qí hòu， liù chén zhù běn（ jí lǐ shàn zài qián wǔ chén zài hòu） rú gàn zhōu běn、 jiàn zhōu běn， yòu jù liù jiā zhù běn zhòng kè， zhǐ bù guò shì jiāng wǔ chén yǔ lǐ shàn de qián hòu cì xù diào huàn liǎo yī xià。
nán sòng xiào zōng chún xī nián jiān， yóu mào suǒ kè lǐ shàn zhī zhù běn ( yóu mào kè běn ) duì hòu lái hěn yòu yǐng xiǎng。
qīng jiā qìng nián jiān， hú kè jiā jù yóu mào kè běn， yòu jù sòng dài wú jùn yuán shì ﹑ chá líng chén shì suǒ kè liù chén běn yǐ xiào kān yì tóng， xiě chéng《 kǎo yì》 shí juàn。 yǐ hòu de chuán běn duō yǐ hú běn wéi dǐ běn， rú 1977 nián zhōng huá shū jú yìn běn， 1986 nián shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè diǎn xiào běn děng。
suí dài xiāo gāi《 wén xuǎn yīn》
táng dài cáo xiàn《 wén xuǎn yīn yì》
sòng dài xiù zhōu zhōu xué běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài guǎng dū péi shì kè liù jiā zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài míng zhōu kān běn liù jiā zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài gàn zhōu liù chén zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài jiàn zhōu liù chén zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài wú jùn yuán shì kè liù chén zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài chá líng chén shì kè liù chén zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài yóu mào kè lǐ shàn zhù kān běn《 wén xuǎn》 60 juàn
sòng dài liú bān《 wén xuǎn lèi lín》
sòng dài gāo sì sūn《 wén xuǎn jù tú》
yuán dài fāng huí《 wén xuǎn yán bào xiè shī píng》
míng dài wáng xiàng gān《 wén xuǎn shān zhù》
míng dài chén yǔ jiāo《 wén xuǎn zhāng jù》
míng dài liú lǚ《 wén xuǎn bǔ zhù》
míng dài líng dí zhī《 wén xuǎn jǐn zì》
míng dài hú huàn wén《 wén xuǎn cuì yǔ》
qīng dài háng shì jùn《 wén xuǎn kè xū》
qīng dài shí yùn yù《 wén xuǎn biān zhū》
qīng dài xū bīn《 wén xuǎn jí yè》
qīng dài hóng ruò gāo《 wén xuǎn yuè cái》
qīng dài wú zhàn《 xuǎn shī dìng lùn》
qīng dài dǒng zhèng yáng《 wén xuǎn jí lǜ》
qīng dài liáng zhāng jù《 wén xuǎn bàng zhèng》 46 juàn
qīng dài wāng shī hán de《 wén xuǎn lǐ xué quán yú》 8 juàn
qīng dài sūn zhì zǔ《 wén xuǎn lǐ xué quán yú bǔ》 1 juàn
qīng dài zhāng yún 'áo《 xuǎn xué jiāo yán》 20 juàn
qīng dài zhū jiàn《 wén xuǎn jí shì》 14 juàn
qīng dài hú shào yīng《 wén xuǎn jiān zhèng》 30 juàn
qīng dài xǔ xùn xíng《 wén xuǎn bǐ jì》 8 juàn
qīng dài hé chāo《 yì mén dú shū jì》 5 juàn
qīng dài chén jǐng yún《 wén xuǎn jǔ zhèng》 6 juàn
qīng dài yú guāng huá《 wén xuǎn jí píng》 15 juàn
qīng dài hú kè jiā wén xuǎn《 kǎo yì》 10 juàn
cí zōng（ cízōnɡ）
cí zǒng jí。 qīng dài zhū yí zūn、 wāng sēn biān。 zhū yí zūn (1629～ 1709)， zì xī chàng， hào zhú□。 zhè jiāng xiù shuǐ（ jīn jiā xīng） rén。 jǔ bó xué hóng cí kē， shòu jiǎn tǎo。 zéngshēn jiā zuǎn xiū《 míng shǐ》。 wāng sēn (1653～ 1762)， zì jìn xián， hào bì cháo， zhè jiāng tóng xiāng xiàn rén。 guān hù bù láng zhōng， yǔ zhū yí zūn yǒu shàn。
cǐ shū yóu zhū yí zūn biān xuǎn 26 juàn , wāng sēn zēng bǔ 10 juàn , xuǎn ji táng、 wǔ dài、 sòng、 jīn、 yuán zhū jiā cí 30 juàn， bǔ rén 3 juàn， bǔ cí 3 juàn， gòng 36 juàn。 gòng shōu lù cí rén 650 duō jiā , cí zuò 2250 duō shǒu。 cǐ shū jí zhōng duō rén sōu cǎi yuán shǐ cái liào，“ jì lǎn guān sòng yuán rén cí jí yī bǎi qī shí jiā， zhuànjì、 xiǎo shuō、 dì zhì gòng sān bǎi yú jiā， lì suì bā rěn， rán hòu chéng shū”（ wāng sēn《 cí zōng》 xù），“ fán bài guān yě jì zhōng yòu piàn cí zú lù zhě， zhé wéi cǎi duō”；“ qí cí míng jù dú wèitā xuǎn suǒ xiáo chuǎn , jí xìng shì jué lǐ zhī wù , jiē xiáng kǎo 'ér dìng zhèng zhī”（《 sì kù quán shū zǒng mù》）。 suǒ yǐ nèi róng fēng fù， bié kāi shēng miàn。
cǐ shū tǐ lì néng xī qǔ qián dài cí xuǎn zhī cháng , yǐ shí dài xiān hòu wéi xù , gè jiā xià yòu cí rén xìng shì、 jí guàn jí qí zhù zuò， jiān fù sòng、 yuán rén píng yǔ。 shū qián yòu wāng sēn suǒ zhuàn xù wén， wéi zhè xī cí pài diàn dìng liǎo lǐ lùn jī chǔ。 xù zhōng zhǐ chū bù yìng bǎ cí zuò wéi“ shī zhī yú”， tuī zūn jiāng kuí wéi cí jiā zhèng zōng， yǐ zhāng ji、 lú zǔ gāo、 shǐ dá zǔ、 wú wén yīng、 jiǎng jié、 wáng yí sūn、 zhāng yán、 zhōu mì wéi yǔ yì。 rán 'ér zhǐ zì bù tí sū、 xīn cí pài。 zhū yí zūn zài《 fán lì》 zhōng yòu tí chū“ cí zhì nán sòng shǐ jí qí gōng， zhì sòng jì 'ér shǐ jí qí biàn， jiāng yáo zhāng shì zuì wéi jié chū”。 cǐ biān“ yǐ chún yǎ wéi zōng” de xuǎn lù biāo zhǔn， yì zài jiū zhèng míng cí de liú bì， tóng shí yě fǎn yìng liǎo zhè xī cí pài zhòng gé lǜ xíng shì , hū shì sī xiǎng nèi róng de piān xiàng , suǒ yǐ wén tíng shì pī píng zhū yí zūn“ suǒ xuǎn《 cí zōng》 , yì zhǐ kū jì。 hòu rén jì zhī , yóu wéi rǒng màn。 yǐ 'èr chuāng wéi zǔ mí， shì xīn、 liú ruò chóu chóu， jiā fǎ ruò sī， yōng fēi jù miù”（《 yún qǐ xuān cí chāo xù》）， yán cí suī bù miǎn piān jī， dàn guān diǎn shì zhèng què de。
cǐ shū yòu kāng xī sān shí nián (1691) jīng wāng sēn děng zēng dìng de kān běn， yòu《 sì bù bèi yào》 běn， 1978 nián shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè jiàodiǎn běn。
cí zǒng jí。 qīng dài zhū yí zūn、 wāng sēn biān。 zhū yí zūn (1629～ 1709)， zì xī chàng， hào zhú□。 zhè jiāng xiù shuǐ（ jīn jiā xīng） rén。 jǔ bó xué hóng cí kē， shòu jiǎn tǎo。 zéngshēn jiā zuǎn xiū《 míng shǐ》。 wāng sēn (1653～ 1762)， zì jìn xián， hào bì cháo， zhè jiāng tóng xiāng xiàn rén。 guān hù bù láng zhōng， yǔ zhū yí zūn yǒu shàn。
cǐ shū yóu zhū yí zūn biān xuǎn 26 juàn , wāng sēn zēng bǔ 10 juàn , xuǎn ji táng、 wǔ dài、 sòng、 jīn、 yuán zhū jiā cí 30 juàn， bǔ rén 3 juàn， bǔ cí 3 juàn， gòng 36 juàn。 gòng shōu lù cí rén 650 duō jiā , cí zuò 2250 duō shǒu。 cǐ shū jí zhōng duō rén sōu cǎi yuán shǐ cái liào，“ jì lǎn guān sòng yuán rén cí jí yī bǎi qī shí jiā， zhuànjì、 xiǎo shuō、 dì zhì gòng sān bǎi yú jiā， lì suì bā rěn， rán hòu chéng shū”（ wāng sēn《 cí zōng》 xù），“ fán bài guān yě jì zhōng yòu piàn cí zú lù zhě， zhé wéi cǎi duō”；“ qí cí míng jù dú wèitā xuǎn suǒ xiáo chuǎn , jí xìng shì jué lǐ zhī wù , jiē xiáng kǎo 'ér dìng zhèng zhī”（《 sì kù quán shū zǒng mù》）。 suǒ yǐ nèi róng fēng fù， bié kāi shēng miàn。
cǐ shū tǐ lì néng xī qǔ qián dài cí xuǎn zhī cháng , yǐ shí dài xiān hòu wéi xù , gè jiā xià yòu cí rén xìng shì、 jí guàn jí qí zhù zuò， jiān fù sòng、 yuán rén píng yǔ。 shū qián yòu wāng sēn suǒ zhuàn xù wén， wéi zhè xī cí pài diàn dìng liǎo lǐ lùn jī chǔ。 xù zhōng zhǐ chū bù yìng bǎ cí zuò wéi“ shī zhī yú”， tuī zūn jiāng kuí wéi cí jiā zhèng zōng， yǐ zhāng ji、 lú zǔ gāo、 shǐ dá zǔ、 wú wén yīng、 jiǎng jié、 wáng yí sūn、 zhāng yán、 zhōu mì wéi yǔ yì。 rán 'ér zhǐ zì bù tí sū、 xīn cí pài。 zhū yí zūn zài《 fán lì》 zhōng yòu tí chū“ cí zhì nán sòng shǐ jí qí gōng， zhì sòng jì 'ér shǐ jí qí biàn， jiāng yáo zhāng shì zuì wéi jié chū”。 cǐ biān“ yǐ chún yǎ wéi zōng” de xuǎn lù biāo zhǔn， yì zài jiū zhèng míng cí de liú bì， tóng shí yě fǎn yìng liǎo zhè xī cí pài zhòng gé lǜ xíng shì , hū shì sī xiǎng nèi róng de piān xiàng , suǒ yǐ wén tíng shì pī píng zhū yí zūn“ suǒ xuǎn《 cí zōng》 , yì zhǐ kū jì。 hòu rén jì zhī , yóu wéi rǒng màn。 yǐ 'èr chuāng wéi zǔ mí， shì xīn、 liú ruò chóu chóu， jiā fǎ ruò sī， yōng fēi jù miù”（《 yún qǐ xuān cí chāo xù》）， yán cí suī bù miǎn piān jī， dàn guān diǎn shì zhèng què de。
cǐ shū yòu kāng xī sān shí nián (1691) jīng wāng sēn děng zēng dìng de kān běn， yòu《 sì bù bèi yào》 běn， 1978 nián shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè jiàodiǎn běn。
zhàn jiāng dēng tǎ lù de dēng guāng kě yǐ yī yǎn wàng chuān； shēn zhèn shā hé jiē de chē liú cǐ qǐ bǐ fú； wǒ men gēnghuàn liǎo mǎ pǐ， yī lù xiàng běi； mèng lǐ de yì zhàn， chéng shì de yáng qún； gào bié nǐ de gù xiāng shì duō me róng yì。 wǒ mài zhe bù fá lái diào zhěng bù fá； zǒu jìn tiān jīn de fā dá jiē， shēng xiǎng hěn dà； wǒ shuō duō hǎo de míng zì， fù guì huā kāi； nǐ zhǐ shì zhuǎn guò shēn lā jǐn 'ér zǐ de xiǎo shǒu； shuō wài pó jiā de mén kǒu xiàn zài yòu gē zǐ fēi guò。 guǎng dōng de wú chuān， jí lín de jiāo hé ....
běn shū shì liú ruò yīng de dì yī běn shī wén jí。 cǐ shū zài tái wān chū bǎn hòu， pō shòu dú zhě xǐ 'ài， bèi chēng wéi yī běn yòu zhe fēng fù de tòng kǔ hé kuài lè zhě de xīn líng dàng 'àn。 tǎn bái、 chún cuì、 zhì qíng…… liú ruò yīng zài shū zhōng chǎng kāi xīn fěi， yòng wén zì chàng tán 'ài qíng， quán shì xìng fú。