běi wèi fēn liè hòu， yī bù fēn xiān bēi guì zú zài cháng 'ān（ jīn shǎn xī xī 'ān） jiàn lì liǎo zhèng quán， shǐ chēng xī wèi（ 535 héng 557）， yǔ tā bìng lì de shì dōng wèi zhèng quán（ 534 héng 550）。 hòu lái， xī wèi de xiān bēi zú yǔ wén shì guì zú duó qǔ liǎo tuò bá shì de huáng wèi， jiàn zhōu huáng cháo， shǐ chēng běi zhōu（ 557 héng 581）。 zhuān jì xī wèi、 běi zhōu shǐ shì de “ zhèng shǐ ” shì《 zhōu shū》。
《 zhōu shū》 wǔ shí juàn， táng chū shǐ xué jiā lìng hú dé fēn děng zhuàn。 zhēnguàn sān nián（ 629 nián）， táng tài zōng zhào xiū liáng、 chén、 qí、 zhōu、 suí wǔ dài shǐ。 lìng hú dé fēn yǔ cén wén běn、 cuī rén shī fù zé zhuàn běi zhōu shǐ， chéng shū yú zhēnguàn shí nián（ 636 nián）， hào yuē《 zhōu shū》。 tā bāo kuò dì jì bā juàn、 lièzhuàn sì shí 'èr juàn， ér quán shū shǐ lùn duō chū yú cén wén běn zhī shǒu。《 zhōu shū》 wèn shì yǐ qián， xī wèi shǐ gōng liǔ qiú suǒ xiě de“ guó shǐ” hé suí dài niú hóng zhuàn shù de“ zhōu shǐ”（ jǐn yòu shí bā juàn）， dōuméi yòu chéng shū， dàn tā men wéi《 zhōu shū》 de zhuàn xiě tí gōng liǎo bù fēn zī liào。
běi wèi mò nián， zhèng zhì dòng dàng， luàn shì biàn qǐ。 chū shēn yú běi wèi běi fāng liù zhèn zhōng wǔ chuān zhèn de yǔ wén tài， shuài lǐng yī pī yǐ wǔ chuān zhèn rén wéi zhù de xiān bēi zú jūn duì， lián hé guān lǒng dì qū de hàn rén háo zú wǔ zhuāng， jiàn lì qǐ xī wèi zhèng quán。 hòu yǔ wén tài de dì sān zǐ yǔ wén jué zài gōng yuán 557 nián dài wèi jiàn zhōu， shǐ chēng běi zhōu。 xī wèi、 běi zhōu zhè liǎng gè qián hòu xiāng xù de zhèng quán， tǒng zhì qū yù dà zhì bāo kuò jīn tiān shǎn xī、 níng xià、 gān sù hé sì chuān de dà bù， shān xī
xī nán bù、 hú běi xī bù jí hé nán xī bù。 yǔ dōng biān de dōng wèi、 běi qí hé jiāng nán de liáng、 chén chéng dǐng zú zhī shì。 gōng yuán 577 nián， běi zhōu miè běi qí， tǒng yī zhōng guó běi fāng。 gōng yuán 581 nián， yáng jiān dài zhōu， jiàn lì suí cháo。
《 zhōu shū》 suī yǐ“ zhōu” tí míng， dàn shí jì shàng jì shù liǎo cóng gōng yuán 534 nián dōng、 xī wèi fēn liè dào yáng jiān dài zhōu wéi zhǐ sì shí bā nián de xī wèi、 běi zhōu de lì shǐ。
zhù biān《 zhōu shū》 de lìng hú dé fēn shì táng chū yī wèi hěn yòu cái gān de shǐ xué jiā， biān zhuàn qián cháo lì shǐ de jiàn yì jiù shì tā shǒu xiān tí chū lái de。 tā céng xiàng gāo zǔ jiàn yì：“ bì xià jì shòushàn yú suí， fù chéng zhōu shì lìshǔ， guó jiā 'èr zǔ gōng yè bìng zài zhōu shí。 rú wén shǐ bù cún， hé yǐ yí jiàn jīn gǔ？”（《 jiù táng shū》 běn chuán） yīn 'ér tí chū xiū zhōu suí liǎng cháo shǐ。 wǔ dé wǔ nián（ 622）， dé fēn yǔ chén shū dá、 yǔ jiǎn fù zé xiū zhōu shǐ， qì wèi chéng。 zhēnguàn sān nián（ 629）， yòu fèng zhào yǔ cén wén běn、 cuī rén shī xiū zhōu shǐ， shí nián（ 636） shū chéng。 zhēnguàn nián jiān biān zhuàn“ wǔ dài shǐ”， tā shì shì shí shàng de zǒng cái， hòu lái yòu cānyù chóngxiū《 jìn shū》 de gōng zuò， bìng bèi suǒ yòu xiū zhuàn zhě“ tuī wéi shǒu”， zài zhì dìng《 jìn shū》 tǐ lì fāng miàn qǐ liǎo zhòng yào zuò yòng。 tā hái rè qíng zhī chí shǐ xué jiā lǐ yán shòu zhuàn xiě《 nán shǐ》、《 běi shǐ》 de gōng zuò， shǐ zhè liǎng bù shǐ shū dé yǐ shùn lì dì jìn chéng huáng jiā， bèi liè wéi“ zhèng shǐ”。 yóu cǐ kě jiàn， táng chū suǒ xiū bā bù“ zhèng shǐ”， dū gēn lìng hú dé fēn yòu mìqiè de guān xì， tā bù kuì shì yī wèi yòu yuǎn jiàn、 yòu dù liàng、 yòu zǔ zhì cái néng de shǐ xué jiā。 lìng hú dé fēn zhù biān de《 zhōu shū》 zài sān gè wèn tí shàng shì zhí dé tí chū lái de。
（ yī） tè shū de tǐ lì。 zhè zhù yào biǎo xiàn zài liǎng gè fāng miàn。 shǒu xiān， shì guān yú xī wèi shǐ de biǎo shù。 běi qí chéng dōng wèi， gù yǐ dōng wèi wéi zhèng tǒng； wèi shōu zài běi qí zhuàn《 wèi shū》 zì yì yǐ dōng wèi wéi zhèng tǒng、 yǐ xī wèi wéi jiàn wěi， yīn 'ér yú dōng wèi suǒ jì shèn xiáng， yú xī wèi zé chì 'ér bù shū。 zhèng yīn wéi rú cǐ， suǒ yǐ táng dài shǐ xué jiā zhuàn xiě běi qí shǐ， zhǐ xū shàng chéng《 wèi shū》 jiù kě yǐ liǎo。 rán 'ér， zhuàn běi zhōu shǐ què wú fǎ shàng chéng《 wèi shū》， zhè lǐ bù jǐn yòu gè“ zhèng tǒng” guān niàn wèn tí， ér qiě zài běi wèi、 běi zhōu zhī jiān yě bù néng kòngbái liǎo xī wèi yīzhāo shǐ shì。 wèile biǎo míng běi wèi － xī wèi－ běi zhōu zhè yàng yī gè“ zhèng tǒng” de jì chéng guān xì， yě wéi liǎo jiě jué xī wèi shǐ shì zài biǎo shù shàng de kùn nán， lìng hú dé fēn děng biàn zài《 zhōu shū · wén dì jì》 zhōng yǐ xī wèi huáng dì nián hào jì shì， xiáng xì jì shù liǎo xī wèi wén dì、 fèi dì、 gōng dì gòng 'èr shí 'èr nián de zhèng zhì、 jūn shì dà shì。《 zhōu shū》 zhōng de yī xiē rén wù zhuànjì， yě fǎn yìng liǎo zì běi wèi mò nián jīng xī wèi zhì běi zhōu de ruò gān shǐ shì。 qí cì， shì guān yú hòu liáng shǐ shì de biǎo shù。《 zhōu shū · xiāo chá chuán》 jí qí zhòng duō de rén wù fù chuán， jìzǎi liǎo hòu liáng zhèng quán de lì shǐ。 hòu liáng shì liáng cháo zōng shì xiāo chá zài xī wèi fú chí xià jiàn lì de yī gè fēng jiàn xiǎo cháo tíng， dū jiāng líng（ jīn hú běi jiāng líng）， shǔ dì jǐn yòu jiāng líng fù jìn shù xiàn， xiān hòu shì xī wèi、 běi zhōu hé suí de fù yōng， chuán sān shì， lì sān shí sān nián（ 555 héng 587 nián）， miè yú suí。 yīngdāng zhù yì de shì， hòu liáng bù xiàng chén cháo nà yàng kě yǐ shàng chéng yú liáng， ér qiě tā yòu shì zài xī wèi de fú chí xià jiàn lì qǐ lái de， bù bǎ tā de lì shǐ xiě rù《 liáng shū》 ér zài rù《 zhōu shū》， zhè zhǒng zài tǐ lì shàng de tè shū 'ān pái， fǎn yìng liǎo《 zhōu shū》 zuò zhě de jiàng xīn。
（ èr） kāi kuò de shì yě。《 zhōu shū》 suī rán zhǐ shì jì shù xī wèi， běi zhōu huáng cháo shǐ shì de shǐ shū， dàn tā zhuóyì yú fǎn yìng dāng shí de lì shǐ quán mào zhè yī xiǎn zhù tè diǎn， biǎo míng tā de zuò zhě jù yòu hěn kāi kuò de lì shǐ shì yě。 zhè biǎo xiàn zài《 zhōu shū》 suǒ jì nèi róng jiān gù liǎo tóng shí dài de dōng wèi yǔ běi qí、 liáng yǔ chén děng sì cháo de zhòng dà shǐ shì， rú dì wèi gēngdié、 zhòng dà dòng luàn， jiē yī yī zài míng， yīn 'ér zài yī dìng chéng dù shàng fǎn yìng liǎo dāng shí quán guó lì shǐ fā zhǎn de dà shì jí fēn fán de lì shǐ shì jiàn。《 zhōu shū》 de zhè yī tè diǎn， bù jǐn《 liáng shū》、《 chén shū》、《 běi qí shū》 gǎn bù shàng， jiù shì hòu lái lǐ yán shòu suǒ zhuàn de《 nán shǐ》、《 běi shǐ》 yǔ zhī xiāng bǐ， yě hái yòu yī xiē xùn sè de dì fāng。 zhè xiǎn rán gēn lìng hú dé fēn zài shì shí shàng fù zé“ wǔ dài shǐ” de biān zhuàn gōng zuò yòu guān， shǐ tā duì dāng shí de lì shǐ fā zhǎn zhuàng kuàng néng gòu yòu yī zhǒng quán jú de guān diǎn。
（ sān） jiǎn jìn de wén bǐ。《 zhōu shū》 wén bǐ jiǎn jié shuǎng jìn， wéi hòu rén suǒ zàn xǔ。 qīng rén zhào yì shuō tā“ xù shì fán jiǎn dé yí， wén bǐ yì jí jiǎn jìn”。 rú《 wáng pí chuán》 jì wáng pí shǒu jīng zhōu shí yǔ jiàngshì tóng gān gòng kǔ de jīng shén， cāng cù jiān nǎi“ tǎn shēn lù jì tú xiǎn” yíng jī dí rén de qì gài， yǐ jí“ lǎo pí dāng dào wò， huán zǐ 'ān dé guò” de jué xīn， dū xiěde jiǎn jié yòu lì， rén wù xíng xiàng yuè rán zhǐ shàng。 yòu rú《 wéi xiào kuān chuán》 jì wéi xiào kuān shǒu yù bì zhī zhàn， zuò zhě bǎ tā de jī zhì、 dǎn shí hé kāng kǎi jī 'áng de jīng shén dū xiěde xǔ xǔ rú shēng， dú lái lìng rén gǎn fèn。 sòng rén yè shì shuō， zhè liǎng piān chuán，“ xué zhě néng xiáng kàn， suǒ cháng qì lì bù shǎo”， zhè jiù bù jǐn shì cóng wén bǐ de jiǎn jié 'ér qiě hái cóng lì shǐ wén xué de jiào yù zuò yòng lái tuī chóng《 zhōu shū》 liǎo。 lì shǐ wén xué shì zhǐ shǐ xué jiā duì lì shǐ biǎo shù de yì shù xìng， zhè shì zhōng guó shǐ xué shàng de yōu liáng chuán tǒng zhī yī。《 zuǒzhuàn》、《 shǐ jì》、《 zī zhì tōng jiàn》 zài lì shǐ wén xué shàng de chéng jiù shì zhòng suǒ gōng rèn de。《 zhōu shū》 zài zhè fāng miàn de chéng jiù suī bù rú tā men tū chū， dàn yě què yòu zhí dé zhù yì hé zǒng jié de dì fāng，《 wáng pí chuán》 hé《 wéi xiào kuān chuán》 zhǐ bù guò shì qí zhōng bǐ jiào tū chū de lì zǐ bà liǎo。
《 zhōu shū》 zài shǐ liào shàng de jià zhí， rú guān yú jīng jì shǐ fāng miàn de yòu zhēng yōng dài yì de kāi duān de jìzǎi； guān yú jūn shì shǐ fāng miàn de yòu fǔ bīng zhì dù de chǎn shēng de jìzǎi； guān yú mín zú shǐ fāng miàn de yòu tū jué、 jī hú de shǒu cì jìzǎi； guān yú jiē jí dǒu zhēng de zhuàng kuàng hé mén fá dì zhù de xiǎn hè de jìzǎi děng。 zhè xiē dū lì lái wéi rén men suǒ zhòng shì。 hái yòu bù shǎo lùn shù， zhè lǐ jiù bù lái duō jiǎng liǎo。
《 zhōu shū》 zài liú chuán zhōng yě yòu sàn shī， dàn sàn shī de bù fēn hěn shǎo， ér qiě yědōu bèi hòu rén jù《 běi shǐ》 , gāo jùn《 xiǎo shǐ》 děng shū bǔ shàng liǎo， suǒ yǐ tā de lì shǐ mìng yùn bǐ《 běi qí shū》 yào hǎo dé duō。
《 zhōu shū》 yóu yú gēn jù de zī liào pín fá， zài jiā shàng tā suǒ jìzǎi de rén wù duō shì běn cháo xiǎn guān de zǔ xiān， yīn 'ér xiǎn dé dān bó 'ér bù jìn hé shì shí。 dàn tā jī běn shàng fǎn yìng liǎo yǔ wén zhèng quán de jiàn lì， jiàn lì hòu sān gè fēng jiàn zhèng quán zhī jiān de zhàn zhēng， yǐ jí yǔ wén zhèng quán shàng céng jí tuán nèi bù dǒu zhēng de qíng kuàng， shì jīn tiān yán jiū hé liǎo jiě xī wèi、 běi zhōu lì shǐ zuì jī běn、 zuì yuán shǐ de yī bù shǐ shū。
zhōu shū zài shōu jí、 kǎo dìng shǐ liào fāng miàn yě cún zài zhe wèn tí。 tā de zī liào lái yuán， dà zhì kě yǐ fēn wéi liǎng lèi。 yī shì jiù shǐ， bāo kuò xī wèi shǐ guān liǔ qiú suǒ xiě（ kě néng zhōu dài shǐ guān céng jīng xù xiě） de guān shǐ hé suí dài niú hóng méi yòu wán chéng de zhōu shǐ； èr shì táng chū wèile xiū shǐ 'ér zhēng jí de jiā zhuàng zhī lèi。 niú shǐ shì běn shū de gài běn。 liú zhī jǐ céng jīng shuō guò， zhōu shū zhǐ píng niú shǐ，“ zhòng jiā rùn sè”，“ bù néng bié qiú tā shù， yòng guǎng yì wén”， kě jiàn zhōu shū gēn jù de zī liào shì hěn pín fá de。 ér qiě zài hěn yòu xiàn de zī liào fàn wéi nèi， kǎo hé xiū dìng de gōng zuò yě shì hěn cǎo shuài de。 wǒ men céng jiāng yǔ xìn wéi dāng shí guān liáo guì zú suǒ zuò de bēi zhì hé běn shū yòu guān lièzhuàn bǐ duì， nián yuè lì guān cháng yòu chū rù， qí zhōng yòu xiē kě yǐ què dìng shì běn chuán cuò liǎo de。 hái yòu bù shǎo jì shì jì nián zì xiāng máo dùn de dì fāng。
suī rán zhōu shū zuò wéi zī liào yě hěn bù wán bèi， ér qiě yòu bù shǎo cuò wù， dàn shì zhè bù shū duì yú wǒ men yán jiū、 liǎo jiě zhè duàn lì shǐ hái yòu yī dìng de zī liào jià zhí。 tā jī běn shàng fǎn yìng liǎo yǔ wén zhèng quán de jiàn lì， jiàn lì hòu sān gè duì jiàn zhèng quán jiān（ tè bié shì dōng xī wèi huò qí zhōu jiān） de zhàn zhēng， yǐ jí yǔ wén zhèng quán shàng céng nèi hòng de yòu guān qíng kuàng。 zhōu shū zhǐ yòu jì hé chuán， méi yòu zhì， yī xiē yòu guān tǔ dì、 fù yì yǐ jí suǒ wèi lǐ、 lè、 xíng、 zhèng děng zhì dù de zī liào， xiě rù wǔ dài shǐ zhì， hé suí shū hé biān。 dàn cóng sǎnjiàn yú jìzhuàn de líng xīng jìzǎi zhōng， yě bǎo cún liǎo yī xiē zhū rú nú bì、 bù qū、 kè nǚ de dì wèi， zhēng yōng yì de kāi duān， fǔ bīng zhì dù de chǎn shēng děng， duì yú hòu lái suí táng liǎng dài yòu yǐng xiǎng de shè huì guān xì、 zhèng zhì、 jūn shì zhì dù de piàn duàn de zī liào。 běn shū zuì hòu yī piān yì yù chuán hùn xiáo liǎo dāng shí guó nèi shǎo shù mín zú hé wài guó de jiè xiàn， yě yòu bù shǎo wāi qū。
shì shí hé wǔ rǔ xìng de jìzǎi。 dàn qí zhōng yě bāo hán yī xiē kě gōng cān kǎo de lì shǐ zī liào， tè bié shì gè shǎo shù mín zú de chuán zhōng fǎn yìng liǎo yī xiē gè zú rén mín pèi hé hàn zú rén mín fǎn kàng fēng jiàn tǒng zhì de wán qiáng dǒu zhēng。 lìng wài， chuán zhōng dì yī cì jìzǎi liǎo tū jué、 jī hú de lì shǐ。 sǎnjiàn yú běn shū jìzhuàn de gè dì rén mín wǔ zhuāng qǐ yì， xī qǐ qín lǒng（ lǐ xián chuán、 shǐ níng chuán） bā shǔ（ lù téng chuán、 yī lóu mù chuán、 cuī qiān chuán、 liǔ 'áng chuán děng）， dōng zhì yōu zhōu（ yǔ wén shén jǔ chuán）， nán dá xiāng yáng（ yī lóu mù chuán）， běi dào tài yuán（ yǔ wén shén jǔ chuán）， yǐ zhì pò jìn guó dū cháng 'ān de lián sháo yě shì“ shù yòu qún dào”（ liú zhì chuán）。 zhè xiē dōushì dāng shí gè dì rén mín fǎn kàng fēng jiàn tǒng zhì de lì shǐ zī liào。
táng yǐ qián jì shù zhè duàn lì shǐ de shǐ jí dōuméi yòu chuán xià lái。 shāo hòu biān xiě de běi shǐ， qí zhōng xī wèi、 běi zhōu bù fēn jī běn shàng shì shān jié zhōu shū， hěn shǎo bǔ chōng gǎi zhèng。 shān gǎi zhī chù， yòu xiē shì duì de， yòu xiē què shì shān jié bù dāng huò shì gǎi cuò liǎo de。 yīn cǐ， jiù xiàn cún de yòu guān zhè duàn lì shǐ de zī liào lái shuō， zhōu shū chéng shū jiào zǎo， bǎo cún de zī liào yě bǐ jiào yuán shǐ。
zhōu shū zài sòng chū yǐ jīng cán quē， hòu rén yǐ běi shǐ hé táng rén mǒu zhǒng shǐ chāo bǔ shàng。 gōng yuán 1005 nián（ jǐng dé 'èr nián） biān ji cè fǔ yuán guī， yǐn yòng zhōu shū quē juàn gè tiáo yǐ shì hòu rén de bǔ běn。 sòng rén céng zài běn shū quē juàn hòu fù yòu xiào yǔ， shuō míng bù shì zhōu shū yuán wén， qīng rén qián dà xīn yě céng jiā kǎo zhèng。 wǒ men chóngxīn jiǎn chá， cán quē qíng kuàng shì： juàn yī bā、 juàn 'èr sì、 juàn 'èr liù、 juàn sān yī、 juàn sān 'èr gòng wǔ juàn quán quē； juàn sān liù kě néng quán quē， kě néng bàn quē； juàn 'èr yī dà bàn quē。 cǐ wài， yě yòu sòng chū wèi quē 'ér chuán shì gè běn tuō qù de dà duàn wén zì， rú juàn liù wǔ dì jì xià、 juàn sān jiǔ dù gǎo chuán dū tuō qù jǐ bǎi zì， dàn cè fǔ yuán guī yǐn wén què méi yòu quē。 zhōu shū zuì zǎo kè yìn díquè qiē nián yuè wǒ men hái bù qīng chǔ。 jiù běn sòng rén 'ān dào、 wáng 'ān guó、 lín xī de mù lù xù， nèi yòu“ jīn jì lòu bǎn yǐ chuán xué guān” de huà。 jù xù wén hé sòng cháo gōng wǔ jùn zhāi dú shū zhì、 lǐ dào xù tōng jiàn cháng biān， xiào kān nán běi cháo gè shǐ de gōng zuò shì gōng yuán 1061 nián（ sòng jiā yòu liù nián） kāi shǐ jiāo gěi“ guǎn gé guān” bàn lǐ de。 jīn kǎo wáng 'ān guó hé lín xī dōuzài xī níng chū rèn zhí guǎn gé， ān guó sǐ yú 1074 nián（ xī níng qī nián）， zé zhōu shū dì yī cì kè bǎn yìng zài 1068 zhì 1074 nián jí xī níng yuán nián zhì qī nián jiān。 zhè gè zuì zǎo de běn zǐ zǎo yǐ bù cún。 1174 nián（ shào xīng shí sì nián）， zhōu shū hé qí tā liù shǐ zài méi shān zhòng kè， jí suǒ wèi“ sòng shǔ běn” huò“ méi shān qī shǐ běn”。 zhè gè běn zǐ yě méi yòu liú chuán xià lái。 xiàn zài liú chuán de shì nán sòng fān kè， bìng yòu yuán míng liǎng dài bǔ bǎn de suǒ wèi“ sān cháo běn”。
《 zhōu shū》 de bǔ biǎo yòu： wàn sī tóng：《 zhōu zhū wáng shì biǎo》。
wàn sī tóng：《 zhōu gōng qīng nián biǎo》。
liàn shù：《 běi zhōu gōng qīng biǎo》。
xù shù zhōng guó běi cháo yǔ wén zhōu yī dài lì shǐ de jìzhuàn tǐ shǐ shū。 táng lìng hú dé děng zhuàn。 hán běn jì 8 juàn、 lièzhuàn 42 juàn， gòng 50 juàn。 gāi shū běi sòng shí yǐ cán quē bù quán。 jīn běn měi juàn jìzhuàn dōuyòu shǐ chén lùn， ér dì 18、 24、 26、 31、 32 gòng 5 juàn quē， dà yuē bù shì lìng hú dé de yuán běn。 qí zhōng 31、 32 liǎng juàn quán yòng《 běi shǐ》 bǔ。 24、 26 liǎng juàn dà yuē shì yòng gāo jùn《 xiǎo shǐ》 suǒ bǔ， ér dì 24 juàn tuō lòu yóu duō。 lìng hú dé (583 ～ 666)， yí zhōu huá yuán ( jīn shǎn xī yào xiàn ) rén， táng chū pō yòu wén míng， duō cì cān jiā guān shū de biān xiě。 wǔ dé wǔ nián (622) rèn mì shū chéng， xiàng táng gāo zǔ lǐ yuān tí chū： liáng chén hé běi qí hái yòu jìzǎi bǎo cún， ér yóu yú suí mò zhàn luàn， zhōu suí wén xiàn duō yòu yí quē， xiàn zài 'ěr mù suǒ jí， hái néng dé dào kě yǐ píng xìn de shǐ liào， jiàn yì xiū liáng、 chén、 qí、 zhōu、 suí wǔ cháo shǐ。 gāo zǔ cǎi nà qí yì jiàn， bìng gěi měi yī shǐ dū wěi pài liǎo zhù chí rén。 shí guò shù nián， xiū shǐ shì yè wèi néng chéng jiù。 zhēnguàn sān nián (629)， táng tài zōng lǐ shì mín yòu xià lìng xiū liáng、 chén、 qí、 zhōu、 suí shǐ， zhōu shǐ yóu lìng hú dé hé mì shū láng cén wén běn fù zé， dé yòu tuī jiàn diàn zhōng shì yù shǐ cuī rén shī xié zhù。 zhēnguàn shí nián chéng shū。 běi zhōu zhào lìng wén shū duō fǎng xiān qín wén tǐ，《 zhōu shū》 rú shí zhào lù。 dàn shū zhōng xù shì jì yán yě cháng guò yú wén yǎ， huá 'ér shī shí， bù néng qiàdàng fǎn yìng běi zhōu dāng shí fēng qì， yīn 'ér《 zhōu shū》 zài《 shǐ tōng》 zhōng duō chù shòu dào liú zhī jǐ de pī píng。
《 zhōu shū》 wǔ shí juàn， táng chū shǐ xué jiā lìng hú dé fēn děng zhuàn。 zhēnguàn sān nián（ 629 nián）， táng tài zōng zhào xiū liáng、 chén、 qí、 zhōu、 suí wǔ dài shǐ。 lìng hú dé fēn yǔ cén wén běn、 cuī rén shī fù zé zhuàn běi zhōu shǐ， chéng shū yú zhēnguàn shí nián（ 636 nián）， hào yuē《 zhōu shū》。 tā bāo kuò dì jì bā juàn、 lièzhuàn sì shí 'èr juàn， ér quán shū shǐ lùn duō chū yú cén wén běn zhī shǒu。《 zhōu shū》 wèn shì yǐ qián， xī wèi shǐ gōng liǔ qiú suǒ xiě de“ guó shǐ” hé suí dài niú hóng zhuàn shù de“ zhōu shǐ”（ jǐn yòu shí bā juàn）， dōuméi yòu chéng shū， dàn tā men wéi《 zhōu shū》 de zhuàn xiě tí gōng liǎo bù fēn zī liào。
běi wèi mò nián， zhèng zhì dòng dàng， luàn shì biàn qǐ。 chū shēn yú běi wèi běi fāng liù zhèn zhōng wǔ chuān zhèn de yǔ wén tài， shuài lǐng yī pī yǐ wǔ chuān zhèn rén wéi zhù de xiān bēi zú jūn duì， lián hé guān lǒng dì qū de hàn rén háo zú wǔ zhuāng， jiàn lì qǐ xī wèi zhèng quán。 hòu yǔ wén tài de dì sān zǐ yǔ wén jué zài gōng yuán 557 nián dài wèi jiàn zhōu， shǐ chēng běi zhōu。 xī wèi、 běi zhōu zhè liǎng gè qián hòu xiāng xù de zhèng quán， tǒng zhì qū yù dà zhì bāo kuò jīn tiān shǎn xī、 níng xià、 gān sù hé sì chuān de dà bù， shān xī
xī nán bù、 hú běi xī bù jí hé nán xī bù。 yǔ dōng biān de dōng wèi、 běi qí hé jiāng nán de liáng、 chén chéng dǐng zú zhī shì。 gōng yuán 577 nián， běi zhōu miè běi qí， tǒng yī zhōng guó běi fāng。 gōng yuán 581 nián， yáng jiān dài zhōu， jiàn lì suí cháo。
《 zhōu shū》 suī yǐ“ zhōu” tí míng， dàn shí jì shàng jì shù liǎo cóng gōng yuán 534 nián dōng、 xī wèi fēn liè dào yáng jiān dài zhōu wéi zhǐ sì shí bā nián de xī wèi、 běi zhōu de lì shǐ。
zhù biān《 zhōu shū》 de lìng hú dé fēn shì táng chū yī wèi hěn yòu cái gān de shǐ xué jiā， biān zhuàn qián cháo lì shǐ de jiàn yì jiù shì tā shǒu xiān tí chū lái de。 tā céng xiàng gāo zǔ jiàn yì：“ bì xià jì shòushàn yú suí， fù chéng zhōu shì lìshǔ， guó jiā 'èr zǔ gōng yè bìng zài zhōu shí。 rú wén shǐ bù cún， hé yǐ yí jiàn jīn gǔ？”（《 jiù táng shū》 běn chuán） yīn 'ér tí chū xiū zhōu suí liǎng cháo shǐ。 wǔ dé wǔ nián（ 622）， dé fēn yǔ chén shū dá、 yǔ jiǎn fù zé xiū zhōu shǐ， qì wèi chéng。 zhēnguàn sān nián（ 629）， yòu fèng zhào yǔ cén wén běn、 cuī rén shī xiū zhōu shǐ， shí nián（ 636） shū chéng。 zhēnguàn nián jiān biān zhuàn“ wǔ dài shǐ”， tā shì shì shí shàng de zǒng cái， hòu lái yòu cānyù chóngxiū《 jìn shū》 de gōng zuò， bìng bèi suǒ yòu xiū zhuàn zhě“ tuī wéi shǒu”， zài zhì dìng《 jìn shū》 tǐ lì fāng miàn qǐ liǎo zhòng yào zuò yòng。 tā hái rè qíng zhī chí shǐ xué jiā lǐ yán shòu zhuàn xiě《 nán shǐ》、《 běi shǐ》 de gōng zuò， shǐ zhè liǎng bù shǐ shū dé yǐ shùn lì dì jìn chéng huáng jiā， bèi liè wéi“ zhèng shǐ”。 yóu cǐ kě jiàn， táng chū suǒ xiū bā bù“ zhèng shǐ”， dū gēn lìng hú dé fēn yòu mìqiè de guān xì， tā bù kuì shì yī wèi yòu yuǎn jiàn、 yòu dù liàng、 yòu zǔ zhì cái néng de shǐ xué jiā。 lìng hú dé fēn zhù biān de《 zhōu shū》 zài sān gè wèn tí shàng shì zhí dé tí chū lái de。
（ yī） tè shū de tǐ lì。 zhè zhù yào biǎo xiàn zài liǎng gè fāng miàn。 shǒu xiān， shì guān yú xī wèi shǐ de biǎo shù。 běi qí chéng dōng wèi， gù yǐ dōng wèi wéi zhèng tǒng； wèi shōu zài běi qí zhuàn《 wèi shū》 zì yì yǐ dōng wèi wéi zhèng tǒng、 yǐ xī wèi wéi jiàn wěi， yīn 'ér yú dōng wèi suǒ jì shèn xiáng， yú xī wèi zé chì 'ér bù shū。 zhèng yīn wéi rú cǐ， suǒ yǐ táng dài shǐ xué jiā zhuàn xiě běi qí shǐ， zhǐ xū shàng chéng《 wèi shū》 jiù kě yǐ liǎo。 rán 'ér， zhuàn běi zhōu shǐ què wú fǎ shàng chéng《 wèi shū》， zhè lǐ bù jǐn yòu gè“ zhèng tǒng” guān niàn wèn tí， ér qiě zài běi wèi、 běi zhōu zhī jiān yě bù néng kòngbái liǎo xī wèi yīzhāo shǐ shì。 wèile biǎo míng běi wèi － xī wèi－ běi zhōu zhè yàng yī gè“ zhèng tǒng” de jì chéng guān xì， yě wéi liǎo jiě jué xī wèi shǐ shì zài biǎo shù shàng de kùn nán， lìng hú dé fēn děng biàn zài《 zhōu shū · wén dì jì》 zhōng yǐ xī wèi huáng dì nián hào jì shì， xiáng xì jì shù liǎo xī wèi wén dì、 fèi dì、 gōng dì gòng 'èr shí 'èr nián de zhèng zhì、 jūn shì dà shì。《 zhōu shū》 zhōng de yī xiē rén wù zhuànjì， yě fǎn yìng liǎo zì běi wèi mò nián jīng xī wèi zhì běi zhōu de ruò gān shǐ shì。 qí cì， shì guān yú hòu liáng shǐ shì de biǎo shù。《 zhōu shū · xiāo chá chuán》 jí qí zhòng duō de rén wù fù chuán， jìzǎi liǎo hòu liáng zhèng quán de lì shǐ。 hòu liáng shì liáng cháo zōng shì xiāo chá zài xī wèi fú chí xià jiàn lì de yī gè fēng jiàn xiǎo cháo tíng， dū jiāng líng（ jīn hú běi jiāng líng）， shǔ dì jǐn yòu jiāng líng fù jìn shù xiàn， xiān hòu shì xī wèi、 běi zhōu hé suí de fù yōng， chuán sān shì， lì sān shí sān nián（ 555 héng 587 nián）， miè yú suí。 yīngdāng zhù yì de shì， hòu liáng bù xiàng chén cháo nà yàng kě yǐ shàng chéng yú liáng， ér qiě tā yòu shì zài xī wèi de fú chí xià jiàn lì qǐ lái de， bù bǎ tā de lì shǐ xiě rù《 liáng shū》 ér zài rù《 zhōu shū》， zhè zhǒng zài tǐ lì shàng de tè shū 'ān pái， fǎn yìng liǎo《 zhōu shū》 zuò zhě de jiàng xīn。
（ èr） kāi kuò de shì yě。《 zhōu shū》 suī rán zhǐ shì jì shù xī wèi， běi zhōu huáng cháo shǐ shì de shǐ shū， dàn tā zhuóyì yú fǎn yìng dāng shí de lì shǐ quán mào zhè yī xiǎn zhù tè diǎn， biǎo míng tā de zuò zhě jù yòu hěn kāi kuò de lì shǐ shì yě。 zhè biǎo xiàn zài《 zhōu shū》 suǒ jì nèi róng jiān gù liǎo tóng shí dài de dōng wèi yǔ běi qí、 liáng yǔ chén děng sì cháo de zhòng dà shǐ shì， rú dì wèi gēngdié、 zhòng dà dòng luàn， jiē yī yī zài míng， yīn 'ér zài yī dìng chéng dù shàng fǎn yìng liǎo dāng shí quán guó lì shǐ fā zhǎn de dà shì jí fēn fán de lì shǐ shì jiàn。《 zhōu shū》 de zhè yī tè diǎn， bù jǐn《 liáng shū》、《 chén shū》、《 běi qí shū》 gǎn bù shàng， jiù shì hòu lái lǐ yán shòu suǒ zhuàn de《 nán shǐ》、《 běi shǐ》 yǔ zhī xiāng bǐ， yě hái yòu yī xiē xùn sè de dì fāng。 zhè xiǎn rán gēn lìng hú dé fēn zài shì shí shàng fù zé“ wǔ dài shǐ” de biān zhuàn gōng zuò yòu guān， shǐ tā duì dāng shí de lì shǐ fā zhǎn zhuàng kuàng néng gòu yòu yī zhǒng quán jú de guān diǎn。
（ sān） jiǎn jìn de wén bǐ。《 zhōu shū》 wén bǐ jiǎn jié shuǎng jìn， wéi hòu rén suǒ zàn xǔ。 qīng rén zhào yì shuō tā“ xù shì fán jiǎn dé yí， wén bǐ yì jí jiǎn jìn”。 rú《 wáng pí chuán》 jì wáng pí shǒu jīng zhōu shí yǔ jiàngshì tóng gān gòng kǔ de jīng shén， cāng cù jiān nǎi“ tǎn shēn lù jì tú xiǎn” yíng jī dí rén de qì gài， yǐ jí“ lǎo pí dāng dào wò， huán zǐ 'ān dé guò” de jué xīn， dū xiěde jiǎn jié yòu lì， rén wù xíng xiàng yuè rán zhǐ shàng。 yòu rú《 wéi xiào kuān chuán》 jì wéi xiào kuān shǒu yù bì zhī zhàn， zuò zhě bǎ tā de jī zhì、 dǎn shí hé kāng kǎi jī 'áng de jīng shén dū xiěde xǔ xǔ rú shēng， dú lái lìng rén gǎn fèn。 sòng rén yè shì shuō， zhè liǎng piān chuán，“ xué zhě néng xiáng kàn， suǒ cháng qì lì bù shǎo”， zhè jiù bù jǐn shì cóng wén bǐ de jiǎn jié 'ér qiě hái cóng lì shǐ wén xué de jiào yù zuò yòng lái tuī chóng《 zhōu shū》 liǎo。 lì shǐ wén xué shì zhǐ shǐ xué jiā duì lì shǐ biǎo shù de yì shù xìng， zhè shì zhōng guó shǐ xué shàng de yōu liáng chuán tǒng zhī yī。《 zuǒzhuàn》、《 shǐ jì》、《 zī zhì tōng jiàn》 zài lì shǐ wén xué shàng de chéng jiù shì zhòng suǒ gōng rèn de。《 zhōu shū》 zài zhè fāng miàn de chéng jiù suī bù rú tā men tū chū， dàn yě què yòu zhí dé zhù yì hé zǒng jié de dì fāng，《 wáng pí chuán》 hé《 wéi xiào kuān chuán》 zhǐ bù guò shì qí zhōng bǐ jiào tū chū de lì zǐ bà liǎo。
《 zhōu shū》 zài shǐ liào shàng de jià zhí， rú guān yú jīng jì shǐ fāng miàn de yòu zhēng yōng dài yì de kāi duān de jìzǎi； guān yú jūn shì shǐ fāng miàn de yòu fǔ bīng zhì dù de chǎn shēng de jìzǎi； guān yú mín zú shǐ fāng miàn de yòu tū jué、 jī hú de shǒu cì jìzǎi； guān yú jiē jí dǒu zhēng de zhuàng kuàng hé mén fá dì zhù de xiǎn hè de jìzǎi děng。 zhè xiē dū lì lái wéi rén men suǒ zhòng shì。 hái yòu bù shǎo lùn shù， zhè lǐ jiù bù lái duō jiǎng liǎo。
《 zhōu shū》 zài liú chuán zhōng yě yòu sàn shī， dàn sàn shī de bù fēn hěn shǎo， ér qiě yědōu bèi hòu rén jù《 běi shǐ》 , gāo jùn《 xiǎo shǐ》 děng shū bǔ shàng liǎo， suǒ yǐ tā de lì shǐ mìng yùn bǐ《 běi qí shū》 yào hǎo dé duō。
《 zhōu shū》 yóu yú gēn jù de zī liào pín fá， zài jiā shàng tā suǒ jìzǎi de rén wù duō shì běn cháo xiǎn guān de zǔ xiān， yīn 'ér xiǎn dé dān bó 'ér bù jìn hé shì shí。 dàn tā jī běn shàng fǎn yìng liǎo yǔ wén zhèng quán de jiàn lì， jiàn lì hòu sān gè fēng jiàn zhèng quán zhī jiān de zhàn zhēng， yǐ jí yǔ wén zhèng quán shàng céng jí tuán nèi bù dǒu zhēng de qíng kuàng， shì jīn tiān yán jiū hé liǎo jiě xī wèi、 běi zhōu lì shǐ zuì jī běn、 zuì yuán shǐ de yī bù shǐ shū。
zhōu shū zài shōu jí、 kǎo dìng shǐ liào fāng miàn yě cún zài zhe wèn tí。 tā de zī liào lái yuán， dà zhì kě yǐ fēn wéi liǎng lèi。 yī shì jiù shǐ， bāo kuò xī wèi shǐ guān liǔ qiú suǒ xiě（ kě néng zhōu dài shǐ guān céng jīng xù xiě） de guān shǐ hé suí dài niú hóng méi yòu wán chéng de zhōu shǐ； èr shì táng chū wèile xiū shǐ 'ér zhēng jí de jiā zhuàng zhī lèi。 niú shǐ shì běn shū de gài běn。 liú zhī jǐ céng jīng shuō guò， zhōu shū zhǐ píng niú shǐ，“ zhòng jiā rùn sè”，“ bù néng bié qiú tā shù， yòng guǎng yì wén”， kě jiàn zhōu shū gēn jù de zī liào shì hěn pín fá de。 ér qiě zài hěn yòu xiàn de zī liào fàn wéi nèi， kǎo hé xiū dìng de gōng zuò yě shì hěn cǎo shuài de。 wǒ men céng jiāng yǔ xìn wéi dāng shí guān liáo guì zú suǒ zuò de bēi zhì hé běn shū yòu guān lièzhuàn bǐ duì， nián yuè lì guān cháng yòu chū rù， qí zhōng yòu xiē kě yǐ què dìng shì běn chuán cuò liǎo de。 hái yòu bù shǎo jì shì jì nián zì xiāng máo dùn de dì fāng。
suī rán zhōu shū zuò wéi zī liào yě hěn bù wán bèi， ér qiě yòu bù shǎo cuò wù， dàn shì zhè bù shū duì yú wǒ men yán jiū、 liǎo jiě zhè duàn lì shǐ hái yòu yī dìng de zī liào jià zhí。 tā jī běn shàng fǎn yìng liǎo yǔ wén zhèng quán de jiàn lì， jiàn lì hòu sān gè duì jiàn zhèng quán jiān（ tè bié shì dōng xī wèi huò qí zhōu jiān） de zhàn zhēng， yǐ jí yǔ wén zhèng quán shàng céng nèi hòng de yòu guān qíng kuàng。 zhōu shū zhǐ yòu jì hé chuán， méi yòu zhì， yī xiē yòu guān tǔ dì、 fù yì yǐ jí suǒ wèi lǐ、 lè、 xíng、 zhèng děng zhì dù de zī liào， xiě rù wǔ dài shǐ zhì， hé suí shū hé biān。 dàn cóng sǎnjiàn yú jìzhuàn de líng xīng jìzǎi zhōng， yě bǎo cún liǎo yī xiē zhū rú nú bì、 bù qū、 kè nǚ de dì wèi， zhēng yōng yì de kāi duān， fǔ bīng zhì dù de chǎn shēng děng， duì yú hòu lái suí táng liǎng dài yòu yǐng xiǎng de shè huì guān xì、 zhèng zhì、 jūn shì zhì dù de piàn duàn de zī liào。 běn shū zuì hòu yī piān yì yù chuán hùn xiáo liǎo dāng shí guó nèi shǎo shù mín zú hé wài guó de jiè xiàn， yě yòu bù shǎo wāi qū。
shì shí hé wǔ rǔ xìng de jìzǎi。 dàn qí zhōng yě bāo hán yī xiē kě gōng cān kǎo de lì shǐ zī liào， tè bié shì gè shǎo shù mín zú de chuán zhōng fǎn yìng liǎo yī xiē gè zú rén mín pèi hé hàn zú rén mín fǎn kàng fēng jiàn tǒng zhì de wán qiáng dǒu zhēng。 lìng wài， chuán zhōng dì yī cì jìzǎi liǎo tū jué、 jī hú de lì shǐ。 sǎnjiàn yú běn shū jìzhuàn de gè dì rén mín wǔ zhuāng qǐ yì， xī qǐ qín lǒng（ lǐ xián chuán、 shǐ níng chuán） bā shǔ（ lù téng chuán、 yī lóu mù chuán、 cuī qiān chuán、 liǔ 'áng chuán děng）， dōng zhì yōu zhōu（ yǔ wén shén jǔ chuán）， nán dá xiāng yáng（ yī lóu mù chuán）， běi dào tài yuán（ yǔ wén shén jǔ chuán）， yǐ zhì pò jìn guó dū cháng 'ān de lián sháo yě shì“ shù yòu qún dào”（ liú zhì chuán）。 zhè xiē dōushì dāng shí gè dì rén mín fǎn kàng fēng jiàn tǒng zhì de lì shǐ zī liào。
táng yǐ qián jì shù zhè duàn lì shǐ de shǐ jí dōuméi yòu chuán xià lái。 shāo hòu biān xiě de běi shǐ， qí zhōng xī wèi、 běi zhōu bù fēn jī běn shàng shì shān jié zhōu shū， hěn shǎo bǔ chōng gǎi zhèng。 shān gǎi zhī chù， yòu xiē shì duì de， yòu xiē què shì shān jié bù dāng huò shì gǎi cuò liǎo de。 yīn cǐ， jiù xiàn cún de yòu guān zhè duàn lì shǐ de zī liào lái shuō， zhōu shū chéng shū jiào zǎo， bǎo cún de zī liào yě bǐ jiào yuán shǐ。
zhōu shū zài sòng chū yǐ jīng cán quē， hòu rén yǐ běi shǐ hé táng rén mǒu zhǒng shǐ chāo bǔ shàng。 gōng yuán 1005 nián（ jǐng dé 'èr nián） biān ji cè fǔ yuán guī， yǐn yòng zhōu shū quē juàn gè tiáo yǐ shì hòu rén de bǔ běn。 sòng rén céng zài běn shū quē juàn hòu fù yòu xiào yǔ， shuō míng bù shì zhōu shū yuán wén， qīng rén qián dà xīn yě céng jiā kǎo zhèng。 wǒ men chóngxīn jiǎn chá， cán quē qíng kuàng shì： juàn yī bā、 juàn 'èr sì、 juàn 'èr liù、 juàn sān yī、 juàn sān 'èr gòng wǔ juàn quán quē； juàn sān liù kě néng quán quē， kě néng bàn quē； juàn 'èr yī dà bàn quē。 cǐ wài， yě yòu sòng chū wèi quē 'ér chuán shì gè běn tuō qù de dà duàn wén zì， rú juàn liù wǔ dì jì xià、 juàn sān jiǔ dù gǎo chuán dū tuō qù jǐ bǎi zì， dàn cè fǔ yuán guī yǐn wén què méi yòu quē。 zhōu shū zuì zǎo kè yìn díquè qiē nián yuè wǒ men hái bù qīng chǔ。 jiù běn sòng rén 'ān dào、 wáng 'ān guó、 lín xī de mù lù xù， nèi yòu“ jīn jì lòu bǎn yǐ chuán xué guān” de huà。 jù xù wén hé sòng cháo gōng wǔ jùn zhāi dú shū zhì、 lǐ dào xù tōng jiàn cháng biān， xiào kān nán běi cháo gè shǐ de gōng zuò shì gōng yuán 1061 nián（ sòng jiā yòu liù nián） kāi shǐ jiāo gěi“ guǎn gé guān” bàn lǐ de。 jīn kǎo wáng 'ān guó hé lín xī dōuzài xī níng chū rèn zhí guǎn gé， ān guó sǐ yú 1074 nián（ xī níng qī nián）， zé zhōu shū dì yī cì kè bǎn yìng zài 1068 zhì 1074 nián jí xī níng yuán nián zhì qī nián jiān。 zhè gè zuì zǎo de běn zǐ zǎo yǐ bù cún。 1174 nián（ shào xīng shí sì nián）， zhōu shū hé qí tā liù shǐ zài méi shān zhòng kè， jí suǒ wèi“ sòng shǔ běn” huò“ méi shān qī shǐ běn”。 zhè gè běn zǐ yě méi yòu liú chuán xià lái。 xiàn zài liú chuán de shì nán sòng fān kè， bìng yòu yuán míng liǎng dài bǔ bǎn de suǒ wèi“ sān cháo běn”。
《 zhōu shū》 de bǔ biǎo yòu： wàn sī tóng：《 zhōu zhū wáng shì biǎo》。
wàn sī tóng：《 zhōu gōng qīng nián biǎo》。
liàn shù：《 běi zhōu gōng qīng biǎo》。
xù shù zhōng guó běi cháo yǔ wén zhōu yī dài lì shǐ de jìzhuàn tǐ shǐ shū。 táng lìng hú dé děng zhuàn。 hán běn jì 8 juàn、 lièzhuàn 42 juàn， gòng 50 juàn。 gāi shū běi sòng shí yǐ cán quē bù quán。 jīn běn měi juàn jìzhuàn dōuyòu shǐ chén lùn， ér dì 18、 24、 26、 31、 32 gòng 5 juàn quē， dà yuē bù shì lìng hú dé de yuán běn。 qí zhōng 31、 32 liǎng juàn quán yòng《 běi shǐ》 bǔ。 24、 26 liǎng juàn dà yuē shì yòng gāo jùn《 xiǎo shǐ》 suǒ bǔ， ér dì 24 juàn tuō lòu yóu duō。 lìng hú dé (583 ～ 666)， yí zhōu huá yuán ( jīn shǎn xī yào xiàn ) rén， táng chū pō yòu wén míng， duō cì cān jiā guān shū de biān xiě。 wǔ dé wǔ nián (622) rèn mì shū chéng， xiàng táng gāo zǔ lǐ yuān tí chū： liáng chén hé běi qí hái yòu jìzǎi bǎo cún， ér yóu yú suí mò zhàn luàn， zhōu suí wén xiàn duō yòu yí quē， xiàn zài 'ěr mù suǒ jí， hái néng dé dào kě yǐ píng xìn de shǐ liào， jiàn yì xiū liáng、 chén、 qí、 zhōu、 suí wǔ cháo shǐ。 gāo zǔ cǎi nà qí yì jiàn， bìng gěi měi yī shǐ dū wěi pài liǎo zhù chí rén。 shí guò shù nián， xiū shǐ shì yè wèi néng chéng jiù。 zhēnguàn sān nián (629)， táng tài zōng lǐ shì mín yòu xià lìng xiū liáng、 chén、 qí、 zhōu、 suí shǐ， zhōu shǐ yóu lìng hú dé hé mì shū láng cén wén běn fù zé， dé yòu tuī jiàn diàn zhōng shì yù shǐ cuī rén shī xié zhù。 zhēnguàn shí nián chéng shū。 běi zhōu zhào lìng wén shū duō fǎng xiān qín wén tǐ，《 zhōu shū》 rú shí zhào lù。 dàn shū zhōng xù shì jì yán yě cháng guò yú wén yǎ， huá 'ér shī shí， bù néng qiàdàng fǎn yìng běi zhōu dāng shí fēng qì， yīn 'ér《 zhōu shū》 zài《 shǐ tōng》 zhōng duō chù shòu dào liú zhī jǐ de pī píng。