《 liáng shū》 jìzǎi zì liáng wǔ dì xiāo yǎn jiàn guó zhì liáng jìng dì xiāo fāng zhì wáng guó gòng wǔ shí liù nián jiān de lì shǐ， shì yáo chá jí qí zǐ yáo sī lián liǎng dài rén xīn qín zhuàn xiě wán chéng de。
liáng shū de lì shǐ
liáng dài de lì shǐ， céng yóu shěn yuē、 zhōu xīng sì、 péi zǐ yě hé dù zhī wěi、 gù yě wáng、 xǔ hēng děng zài liáng chén liǎng dài xiān hòu shòu mìng biān zhuàn， xǔ hēng xiě chéng liáng shǐ wǔ shí bā juàn。 liáng dài xiè wú yòu yòu liáng shū sì shí jiǔ juàn， chén dài hé zhī yuán hé suí dài liú fán gè chéng liáng diǎn sān shí juàn。 chén dài de lì shǐ， fù zài、 gù yě wáng dū céng shòu mìng biān zhuàn， chén shū gù yě wáng chuán shuō tā yòu “ guó shǐ jìzhuàn 'èr bǎi juàn， wèi jiù 'ér zú ”。 lù qióng hái zhù yòu chén shū sì shí 'èr juàn。 yǐ shàng zhè xiē zhù zuò， yáo shì fù zǐ xiū shǐ shí kě néng cān kǎo guò， dàn dōuméi yòu liú chuán xià lái。
liáng shū zhuàn chéng jīng guò
táng gāo zǔ wǔ dé wǔ nián（ 622 nián）， lǐ yuān gēn jù shǐ chén lìng hú dé fēn de jiàn yì， zhào qún chén zhuàn xiě běi wèi、 běi qí、 běi zhōu、 suí、 liáng、 chén liù dài shǐ， yáo sī lián fèng mìng cānyù zhuàn xiě chén shǐ。 dàn zhè cì xiū shǐ gōng zuò yóu yú rén shì de xùn sù biàn dòng hé zǔ zhì gōng zuò fāng miàn de jīng yàn bù zú， méi yòu qǔ dé shénme chéng guǒ。 zhí dào táng tài zōng zhēnguàn sān nián（ 629 nián）， lǐ shì mín chóngxīn xià dá zhuàn liáng、 chén、 qí、 zhōu、 suí wǔ dài shǐ de rèn wù， yáo sī lián yī rén dú lì chéng dān liáng、 chén 'èr shǐ de biān zhuàn gōng zuò。 wèishénme táng gāo zǔ shí yào xiū liù dài shǐ， táng tài zōng shí zhǐ mìng xiū wǔ dài shǐ ní？ yīn wéi táng tài zōng shí shǐ chén men jīng guò rèn zhēn tǎo lùn， rèn wéi běi wèi de lì shǐ yǐ jīng yòu běi qí wèi shōu suǒ zhuàn《 wèi shū》 hé suí dài wèi dàn suǒ zhuàn《 wèi shū》， tā mendōu hěn xiáng bèi， méi yòu bì yào chóngxiū liǎo。 táng tài zōng cǎi nà liǎo shǐ chén men de yì jiàn， zhǐ mìng chóngxiū wǔ dài shǐ。 qī nián hòu， jí zhēnguàn shí nián（ 636 nián）， wǔ dài shǐ tóng shí zhuàn chéng。 yáo sī lián zhuàn《 liáng shū》 wǔ shí juàn、《 chén shū》 sān shí liù juàn， zhōng yú shí xiàn liǎo tā fù qīn de yí zhì。 zhè yī nián， tā bā shí suì。 dì 'èr nián tā jiù qù shì liǎo。 yáo sī lián de shǐ xué shì yè， chú liǎo zhuàn chéng《 liáng shū》 hé《 chén shū》 ér wài， tā hái shì táng chū dì yī gè zhuàn shù běn cháo guó shǐ de rén。 liú zhī jǐ shuō tā zài zhēnguàn chū nián zhuàn jìzhuàn tǐ guó shǐ，“ cū chéng sān shí juàn”。 chéng wéi táng dài zhuàn shù guó shǐ de xiān shēng。 dāng dài rén chēng zàn yáo sī lián de rén pǐn hé shǐ xué shì：“ zhì kǔ jīng qín， jì yán shí lù。 lín wēi xùn yì， yú fēng lì sú。”
liáng shū nèi róng jiǎn jiè
《 liáng shū》 bāo hán dì jì liù juàn、 lièzhuàn wǔ shí juàn， wú biǎo、 wú zhì。 tā zhù yào jì shù liǎo xiāo qí mò nián de zhèng zhì hé xiāo liáng huáng cháo（ 502 héng 557 nián） wǔ shí yú nián de shǐ shì。 qí zhōng yòu 'èr shí liù juàn de hòu lùn shǔ wéi“ chén lì bù shàng shū yáo chá yuē”， shuō míng zhè xiē juàn shì chū yú yáo chá zhī shǒu， zhè jǐ hū zhàn liǎo《 liáng shū》 de bàn shù。 yáo sī lián zhuàn《 liáng shū》， chú liǎo jì chéng tā fù qīn de yí gǎo yǐ wài， hái cān kǎo、 xī qǔ liǎo liáng、 chén、 suí lì cháo shǐ jiā biān zhuàn liáng shǐ de chéng guǒ。
《 liáng shū》、《 chén shū》 xiū chéng， jiā tōng zhí sàn qí cháng shì， yòu bài sàn qí cháng shì， cì jué fēng chéng xiàn nán。 yáo sī
lián de jié yì、 wén cái shēn dé táng tài zōng shǎng shí， tài zōng jí wèi hòu， tā dé yǐ huì xiàng liè rù shí bā xué shì， chǔ liàng wéi zhuàn zàn
yǔ yún：“ zhì kǔ jīng qín， jì yán shí lù， lín wēi xùn yì， yú fēng lì sú。”（ tóng shàng） duì tā de qù shì， tài zōng shēn
dào xī zhī， wéi zhī fèi cháo yī rì， zèng tài cháng qīng， shì yuē“ kāng”， cì zàng dì yú zhāo líng。
《 liáng shū》 yòu běn jì 6 juàn， lièzhuàn 50 juàn， hé 56 juàn。 jì shì qǐ yú gōng yuán 502 nián liáng wǔ dì xiāo yǎn chēng dì， zhǐ
yú 557 nián chén bà xiān miè liáng。
《 liáng shū》 de jìzhuàn lùn zàn， duō yòu“ chén lì bù shàng shū yáo chá yuē” zì yàng， kě zhī quán shū de biān zhuàn duō chū yú yáo
chá zhī shǒu， sī lián suǒ zuò kě néng duō shì bǐ xuē jiā gōng de gōng zuò。
《 liáng shū》 suǒ yǐ jù de cái liào shì hěn fēng fù de。 zài liáng cháo chú shǐ guān suǒ zhuàn guó shǐ wài， hái yòu shěn yuē de《 wǔ dì
běn jì》 14 juàn， zhōu xīng sì de《 liáng huáng dì shí lù》 5 juàn， bào xíng qīng de《 shèngyú fēi lóng jì》 2 juàn， xiāo zǐ xiǎn de
《 pǔ tōng běi fá jì》 5 juàn， xiāo sháo de《 liáng tài qīng jì》 10 juàn， xiè hào de《 liáng shū》 49 juàn。 zài chén cháo yòu xǔ hēng
de《 liáng shǐ》 53 juàn， liú fán de《 liáng diǎn》 30 juàn， yīn sēng rén de《 liáng cuō yào》 30 juàn， zài zhōu cháo yòu xiāo xīn de
《 liáng shǐ》 100 juàn。
zài suí cháo yòu yáo zuì de《 liáng hòu lüè》 10 juàn。 zhè xiē biān zuǎn zhěng qí de lì shǐ shū jí， wéi yáo shì fù zǐ zhuàn xiě《 liáng
shū》 diàn dìng liǎo jiào hǎo de jī chǔ。《 liáng shū》 zài shǐ liào de fēng fù、 wán bèi fāng miàn shì hěn yòu tè cháng de。 liáng cháo zhǐ yòu 55
nián de lì shǐ，《 liáng shū》 de lièzhuàn zé dá 50 juàn zhī duō。 shū zhōng duì yú gè lèi lì shǐ rén wù de huó dòng， xù shù dé hěn xiáng
xì， hěn duō wén rén hé shǐ jiādōu zài《 liáng shū》 zhōng dé dào fǎn yìng。 rú duì shǐ xué zuò chū guò gòng xiàn de shěn yuē、 jiāng yān、 rèn
fǎng、 wáng liàng、 yīn jūn、 péi zǐ yě、 wáng sēng rú、 liú zhāo、 xiāo zǐ xiǎn、 xiāo zǐ yún、 zhōu xīng sì、 wú jūn děng， dōuyòu hěn
xiáng xì de lièzhuàn， wéi hòu rén yán jiū zhè yī shí qī de shǐ xué， tí gōng hěn duō kě guì de shǐ liào。 shū zhōng yī xiē xué zhě de zhuànjì，
gèng yòu tè shū de jià zhí。《 liáng shū》 wéi wéi wù zhù yì sī xiǎng jiā fàn zhěn lìzhuàn， bǎo cún liǎo huī yào qiān gǔ de《 shén miè lùn》
hé《 wú yīn guǒ lùn》； wéi chù shì ruǎn xiào xù lìzhuàn， fǎn yìng liǎo tā zhù《 qī lù》 jí zài gǔ dài wén xiàn xué shàng de dì wèi；
wéi xiū dào de táo hóng jǐng lìzhuàn， kě yǐ liǎo jiě tā duì yú yī xué jí kē xué de gòng xiàn； wéi wén xué pī píng jiā zhōng róng hé liú xié lì
chuán， jiè shào liǎo《 shī pǐn》 hé《 wén xīn diāo lóng》 zhè liǎng bù zài wén xué shǐ shàng chǎn shēng liǎo zhòng dà yǐng xiǎng de zhù zuò。
《 liáng shū》 de móu piān bù jú pō yòu zhāng fǎ， xiǎn shì chū yáo shì fù zǐ de shǐ xué jì qiǎo。 shū zhōng chéng《 hàn shū》 lèi xù
zhī fǎ， zhuàn zuò lièzhuàn， néng yǐ cǐ fǎ shěng qù fán rǒng， yòu bù yí lòu rén wù shì shí。 rú《 téng tán gōng chuán》 xù qí xiào xíng，
fù lù xú pǔ jì bèi huǒ fú guān、 wǎn líng nǚ zǐ bó hǔ jiù mǔ， bù dàn wén bǐ jīng jiǎn， ér qiě gěi rén yǐ shēn kè yìn xiàng。《 wén
xué chuán》 zhōng de《 hé xùn chuán》， yóu xù hé xùn gōng shī 'ér jí yú mò、 kǒng wēng děng rén， zhè yòu hěn xiàng《 sān guó zhì · wáng càn
chuán》 fù jì yī shí wén rén zhī fǎ。 zhè zhǒng biān zhuàn fāng fǎ， hěn zhí dé tí chàng。《 sì kù quán shū zǒng mù tí yào》 shuō tā：
“ pái zhěng cì dì yóu jù《 hàn shū》 yǐ lái xiāng chuán zhī shǐ fǎ， yào yì hū qǔ chéng zhòng shǒu、 biān cì shī lún zhě yǐ。” zhè huà shì
hěn qiàdàng de。《 liáng shū》 de xíng wén， pō jù jiǎn jié xǐ liàn de tè sè， yòng zhào yì de huà shuō jiù shì：“ zhí yù yuǎn zhuī bān
mǎ， …… jiē jìngqì ruì bǐ， qū zhé míng chàng， yī xǐ liù cháo wú rǒng zhī xí。”
（《 niàn 'èr shǐ zhá jì》 juàn 9《 gǔ wén zì yáo chá shǐ》）《 liáng shū · wéi ruì chuán》 xiě shào yáng zhī yì， yòu zhè yàng
yī duàn：“ wèi rén xiān yú shào yáng zhōu liǎng 'àn wéi liǎng qiáo， shù shān shù bǎi bù， kuà huái tōng dào。 ruì zhuāng dà jiàn， shǐ liáng jùn tài shǒu
féng dào gēn、 lú jiāng tài shǒu péi suì、 qín jùn tài shǒu lǐ wén zhāo děng wéi shuǐ jūn。 zhí huái shuǐ bào cháng， ruì jí qiǎn zhī。
dǒu jiàn jìng fā， jiē lín zhàn lěi。 yǐ xiǎo chuán zài cǎo， guàn zhī yǐ gāo， cóng 'ér fén qí qiáo。
fēng nù huǒ shèng， yān chén huì míng。 gǎn sǐ zhī shì bá shān kǎn qiáo， shuǐ yòu piào jí， shū hū zhī jiān qiáo shān jìn huài。 ér dào gēn
děng jiē shēn zì bó zhàn。 jūn rén fèn yǒng， hū shēng dòng tiān dì， wú bù yī dāng bǎi。 wèi rén dà kuì”。 zhè gè miáo xiě yòu shēng yòu sè，
pō wéi jīng cǎi， jiào zhī《 shǐ jì》、《 hàn shū》 yě shì bù xùn sè de。
liáng shū de sī xiǎng
《 liáng shū》 zài sī xiǎng shàng zhí dé chēng dào zhī chù bù duō。 dàn tā zài duì lì shǐ biàn huà de kàn fǎ shàng， chǎn fā liǎo yī xiē kě
qǔ de guān diǎn。 yáo shì fù zǐ dōushì lì jīng shù cháo de shǐ xué jiā， liáng、 chén yǐ zhì suí、 táng zhī jì lì shǐ de shèng shuāi xīng tì、
fēng yún biàn huà， cù shǐ tā men jìn xíng rèn zhēn de sī kǎo。 shū zhōng chǎn shù chū de rén shì duì yú lì shǐ biàn huà qǐ zhuózhòng yào zuò yòng de
guān diǎn， dāng shì tā men sī kǎo de jiēguǒ。 shū zhōng duì yú zhèng quán xīng qǐ de jiě shì， suī rán shǐ yòng liǎo yī xiē tiān yì、 lìshǔ děng
chén fǔ de cí huì， dàn bǎ luò jiǎo diǎn hái shì fàng zài liǎo rén shì yǔ rén móu shàng。 duì xiāo yǎn jiàn lì liáng zhèng quán hé liáng cháo zǎo qī de zhì
jì， shū zhōng zuò liǎo chōng fēn kěn dìng：“ gāo zǔ yīng wǔ ruì zhé， yì qǐ fán dèng， zhàng qí jiàn hào。…… xīng wén xué， xiū jiāo sì，
zhì wǔ lǐ， dìng liù lǜ， sì cōng jì dá， wàn jī sī lǐ， zhì dìng gōng chéng， yuǎn 'ān 'ěr sù。”（《 liáng shū》 juàn 3《 wǔ
dì jì》） zài cǐ， rén men kàn dào de shì jié chū rén wù de lì shǐ huó dòng， ér bù shì tiān yì、 tiān mìng zài zhī pèi rén jiān zhì luàn。
duì yú fǔ zuǒ xīn cháo de wén chén wǔ jiāng， shū zhōng yě zhù zhòng chēng dào tā men gè rén de cái huá móu lüè。《 liáng shū》 qiáng diào yīng xióng chuàng
zào lì shǐ， tóng kē xué wéi wù shǐ guān bù kě tóng rì 'ér yǔ， dàn zài dāng shí， tóng shén yì shǐ guān xiāng bǐ hái shì yòu jìn bù yì yì de。
shū zhōng de sī xiǎng zāo pò yě yòu bù shǎo。 chōng chì shū zhōng de dà liàng yīn yáng zāi yì、 tú chèn xiáng ruì， nǎi zhì wàng qìxiàng miàn、
yīn guǒ bào yìng、 shén guài yì wén děng， gěi rén yǐ chén fǔ、 yōng sú zhī gǎn。 xuān chuán fó、 dào děng zōng jiào mí xìn， yě shì shū zhōng cún
zài de wèn tí。《 liáng shū》 zhōng de《 chù shì chuán》， quán bù tóng yú《 hòu hàn shū》 de《 yì mín chuán》， chuán zhōng suǒ jì chú
liǎo yòu míng de dào shì， jiù shì fèng chí fó fǎ de jū shì。 zhè yī fāng miàn fǎn yìng liǎo zhèng zōng shǐ xué de shí dài tè sè， lìng yī fāng miàn
yě fǎn yìng liǎo yáo shì fù zǐ de sī xiǎng qíng qù。
liáng shū de quē diǎn
《 liáng shū》 zài jì shì jì rén fāng miàn， cháng cháng yòu yī xiē shí jiān chā wù、 qián hòu máo dùn de dì fāng。 rú《 jiāng píng chuán》
chēng hé jìng róng zhǎng xuǎn， xù yòng duō fēi qí rén， ér《 hé jìng róng chuán》 zé chēng qí quán xù míng shěn， hào wéi chènzhí。 zhè xiē hù xiāng
dǐ wǔ de jìzǎi， shǐ rén mò zhōng yī shì， wú suǒ shì cóng。《 liáng shū》 zài bǐ fǎ shàng yě cún zài zhe qū bǐ zēng měi huì 'è de máo
bìng。 duì yú cuàn dài zhī jì dà dòng gān gē de xiělínlín shì shí， shū zhōng hěn shǎo rú shí fǎn yìng。 duì yú yī xiē quán guì， wāi qū shǐ
shí dà jiā chuī pěng de dì fāng yě xiāng dāng duō， yǔ tóng shí zhuàn xiě de《 nán shǐ》 bǐ jiào，《 liáng shū》 de zhè gè quē diǎn xiǎn dé gèng
tū chū yī xiē。
liáng shū de tè diǎn
《 liáng shū》 yòu jǐ diǎn zhí dé chēng dào de dì fāng。
dì yī diǎn， shì tā xù liáng cháo shǐ shì zài nèi róng shàng bǐ jiào quán miàn。 rú liáng cháo wǔ shí duō nián lì shǐ， liáng wǔ dì tǒng zhì liǎo sì shí duō nián，《 liáng shū》 liù juàn dì jì zhōng yǐ sān juàn jì liáng wǔ dì， zhè duì quán miàn jì shù liáng cháo shǐ shì shì hěn zhòng yào de。 hóu jǐng zhī luàn shì liáng cháo lì shǐ shàng yī jiàn dà shì，《 liáng shū · hóu jǐng chuán》 cháng dá yī wàn bā qiān zì， xiáng xì jìzǎi liǎo shì jiàn de jīng guò。《 fàn zhěn chuán》 zé shōu rù liǎo zhè wèi wú shén lùn sī xiǎng jiā de jié zuò《 shén miè lùn》， tū chū dì fǎn yìng liǎo yáo shì fù zǐ de shí jiàn。《 liáng shū》 hái bǐ jiào xiáng xì dì jìzǎi liǎo“ hǎi nán zhū guó” de qíng kuàng， zhè shì tā chāo chū yǐ qián shǐ shū de dì fāng。《 liáng shū》 lèi chuán zhōng hái xīn zēng《 zhǐ zú chuán》， yòu rén shuō zhè shì shǒu chuàng， wǒ yǐ wéi zhè kě néng shì shòu dào xǔ hēng、 xǔ shàn xīn fù zǐ suǒ zhuàn《 liáng shū · zhǐ zú chuán》 de qǐ fā 'ér shè lì de。《 liáng shū》 duì dāng shí de mén fá zhì dù、 chóng shàng fó jiào děng shè huì tè diǎn， yě yòu tū chū de jìzǎi。 tā de bù shǎo zhuànjì lǐ hái fǎn yìng liǎo dāng shí jiē jí dǒu zhēng de qíng kuàng。
dì 'èr diǎn， shì wén zì jiǎn liàn。 qīng dài shǐ xué jiā zhào yì chēng zàn《 liáng shū》 duì lì shǐ de biǎo shù“ xíng mò zuì jiǎn”， wén zì“ shuǎng jìn”。“ shàng jiǎn”， shì zhōng guó shǐ xué zài wén zì biǎo shù shàng de yōu liáng chuán tǒng， liú zhī jǐ de《 shǐ tōng》 tè bié qiáng diào liǎo zhè fāng miàn de jīng yàn。 ér yáo chá wén zhāng“ jīng cǎi liú shàn”， shí rén chēng wéi“ zōng jiàng”； yáo sī lián zé bèi lǐ shì mín liè yú“ shí bā xué shì”， zhè tóng tā men zài wén zì biǎo shù shàng de gōng fū bù shì méi yòu guān xì de。
dì sān diǎn， shì tā de shǐ lùn chú yī bān píng lùn rén wù de gōng guò、 cháng duǎn zhī wài， wǎng wǎng hái gù jí dào duì yú shè huì fēng qì hé shí dài tè diǎn de gài kuò。 zài zhè fāng miàn， yáo chá de jiàn jiě bǐ yáo sī lián gèng níng zhòng、 gèng jù yòu lì shǐ de zòng shēn gǎn。 rú juàn sān shí wǔ hòu lùn， shì tōng guò qí、 liáng 'èr cháo zài duì dài“ qián dài zōng zhī” shàng de bù tóng tài dù de bǐ jiào， shuō míng zhè shì yī gè guān xì dào quán jú de wèn tí。 juàn sān shí qī hòu lùn zhǐ chū： wèi、 jìn shí，“ shí sú shàng yú xuán xū， guì wéi fàng dàn”； jiàng zhì dōng jìn、 nán cháo， zhè zhǒng bù liáng fēng qì gèng jiā yán zhòng， shèn zhì yòu rén shēn wéi zǎi chén，“ wèi cháng shěng dié， fēng liú xiāng shàng， qí liú suì yuǎn”， jiēguǒ shì“ wàng bái shǔ kōng， shì chēng qīng guì； gé qín fěi xiè， zhōng zhì bǐ sú”，“ cháo jìng fèi yú shàng， zhí shì huī yú xià”。 xiàng zhè yàng de shǐ lùn， zài 'èr shí wǔ shǐ zhōng， yě suàn dé shàng shì jiā pǐn。
liáng shū de lì shǐ
liáng dài de lì shǐ， céng yóu shěn yuē、 zhōu xīng sì、 péi zǐ yě hé dù zhī wěi、 gù yě wáng、 xǔ hēng děng zài liáng chén liǎng dài xiān hòu shòu mìng biān zhuàn， xǔ hēng xiě chéng liáng shǐ wǔ shí bā juàn。 liáng dài xiè wú yòu yòu liáng shū sì shí jiǔ juàn， chén dài hé zhī yuán hé suí dài liú fán gè chéng liáng diǎn sān shí juàn。 chén dài de lì shǐ， fù zài、 gù yě wáng dū céng shòu mìng biān zhuàn， chén shū gù yě wáng chuán shuō tā yòu “ guó shǐ jìzhuàn 'èr bǎi juàn， wèi jiù 'ér zú ”。 lù qióng hái zhù yòu chén shū sì shí 'èr juàn。 yǐ shàng zhè xiē zhù zuò， yáo shì fù zǐ xiū shǐ shí kě néng cān kǎo guò， dàn dōuméi yòu liú chuán xià lái。
liáng shū zhuàn chéng jīng guò
táng gāo zǔ wǔ dé wǔ nián（ 622 nián）， lǐ yuān gēn jù shǐ chén lìng hú dé fēn de jiàn yì， zhào qún chén zhuàn xiě běi wèi、 běi qí、 běi zhōu、 suí、 liáng、 chén liù dài shǐ， yáo sī lián fèng mìng cānyù zhuàn xiě chén shǐ。 dàn zhè cì xiū shǐ gōng zuò yóu yú rén shì de xùn sù biàn dòng hé zǔ zhì gōng zuò fāng miàn de jīng yàn bù zú， méi yòu qǔ dé shénme chéng guǒ。 zhí dào táng tài zōng zhēnguàn sān nián（ 629 nián）， lǐ shì mín chóngxīn xià dá zhuàn liáng、 chén、 qí、 zhōu、 suí wǔ dài shǐ de rèn wù， yáo sī lián yī rén dú lì chéng dān liáng、 chén 'èr shǐ de biān zhuàn gōng zuò。 wèishénme táng gāo zǔ shí yào xiū liù dài shǐ， táng tài zōng shí zhǐ mìng xiū wǔ dài shǐ ní？ yīn wéi táng tài zōng shí shǐ chén men jīng guò rèn zhēn tǎo lùn， rèn wéi běi wèi de lì shǐ yǐ jīng yòu běi qí wèi shōu suǒ zhuàn《 wèi shū》 hé suí dài wèi dàn suǒ zhuàn《 wèi shū》， tā mendōu hěn xiáng bèi， méi yòu bì yào chóngxiū liǎo。 táng tài zōng cǎi nà liǎo shǐ chén men de yì jiàn， zhǐ mìng chóngxiū wǔ dài shǐ。 qī nián hòu， jí zhēnguàn shí nián（ 636 nián）， wǔ dài shǐ tóng shí zhuàn chéng。 yáo sī lián zhuàn《 liáng shū》 wǔ shí juàn、《 chén shū》 sān shí liù juàn， zhōng yú shí xiàn liǎo tā fù qīn de yí zhì。 zhè yī nián， tā bā shí suì。 dì 'èr nián tā jiù qù shì liǎo。 yáo sī lián de shǐ xué shì yè， chú liǎo zhuàn chéng《 liáng shū》 hé《 chén shū》 ér wài， tā hái shì táng chū dì yī gè zhuàn shù běn cháo guó shǐ de rén。 liú zhī jǐ shuō tā zài zhēnguàn chū nián zhuàn jìzhuàn tǐ guó shǐ，“ cū chéng sān shí juàn”。 chéng wéi táng dài zhuàn shù guó shǐ de xiān shēng。 dāng dài rén chēng zàn yáo sī lián de rén pǐn hé shǐ xué shì：“ zhì kǔ jīng qín， jì yán shí lù。 lín wēi xùn yì， yú fēng lì sú。”
liáng shū nèi róng jiǎn jiè
《 liáng shū》 bāo hán dì jì liù juàn、 lièzhuàn wǔ shí juàn， wú biǎo、 wú zhì。 tā zhù yào jì shù liǎo xiāo qí mò nián de zhèng zhì hé xiāo liáng huáng cháo（ 502 héng 557 nián） wǔ shí yú nián de shǐ shì。 qí zhōng yòu 'èr shí liù juàn de hòu lùn shǔ wéi“ chén lì bù shàng shū yáo chá yuē”， shuō míng zhè xiē juàn shì chū yú yáo chá zhī shǒu， zhè jǐ hū zhàn liǎo《 liáng shū》 de bàn shù。 yáo sī lián zhuàn《 liáng shū》， chú liǎo jì chéng tā fù qīn de yí gǎo yǐ wài， hái cān kǎo、 xī qǔ liǎo liáng、 chén、 suí lì cháo shǐ jiā biān zhuàn liáng shǐ de chéng guǒ。
《 liáng shū》、《 chén shū》 xiū chéng， jiā tōng zhí sàn qí cháng shì， yòu bài sàn qí cháng shì， cì jué fēng chéng xiàn nán。 yáo sī
lián de jié yì、 wén cái shēn dé táng tài zōng shǎng shí， tài zōng jí wèi hòu， tā dé yǐ huì xiàng liè rù shí bā xué shì， chǔ liàng wéi zhuàn zàn
yǔ yún：“ zhì kǔ jīng qín， jì yán shí lù， lín wēi xùn yì， yú fēng lì sú。”（ tóng shàng） duì tā de qù shì， tài zōng shēn
dào xī zhī， wéi zhī fèi cháo yī rì， zèng tài cháng qīng， shì yuē“ kāng”， cì zàng dì yú zhāo líng。
《 liáng shū》 yòu běn jì 6 juàn， lièzhuàn 50 juàn， hé 56 juàn。 jì shì qǐ yú gōng yuán 502 nián liáng wǔ dì xiāo yǎn chēng dì， zhǐ
yú 557 nián chén bà xiān miè liáng。
《 liáng shū》 de jìzhuàn lùn zàn， duō yòu“ chén lì bù shàng shū yáo chá yuē” zì yàng， kě zhī quán shū de biān zhuàn duō chū yú yáo
chá zhī shǒu， sī lián suǒ zuò kě néng duō shì bǐ xuē jiā gōng de gōng zuò。
《 liáng shū》 suǒ yǐ jù de cái liào shì hěn fēng fù de。 zài liáng cháo chú shǐ guān suǒ zhuàn guó shǐ wài， hái yòu shěn yuē de《 wǔ dì
běn jì》 14 juàn， zhōu xīng sì de《 liáng huáng dì shí lù》 5 juàn， bào xíng qīng de《 shèngyú fēi lóng jì》 2 juàn， xiāo zǐ xiǎn de
《 pǔ tōng běi fá jì》 5 juàn， xiāo sháo de《 liáng tài qīng jì》 10 juàn， xiè hào de《 liáng shū》 49 juàn。 zài chén cháo yòu xǔ hēng
de《 liáng shǐ》 53 juàn， liú fán de《 liáng diǎn》 30 juàn， yīn sēng rén de《 liáng cuō yào》 30 juàn， zài zhōu cháo yòu xiāo xīn de
《 liáng shǐ》 100 juàn。
zài suí cháo yòu yáo zuì de《 liáng hòu lüè》 10 juàn。 zhè xiē biān zuǎn zhěng qí de lì shǐ shū jí， wéi yáo shì fù zǐ zhuàn xiě《 liáng
shū》 diàn dìng liǎo jiào hǎo de jī chǔ。《 liáng shū》 zài shǐ liào de fēng fù、 wán bèi fāng miàn shì hěn yòu tè cháng de。 liáng cháo zhǐ yòu 55
nián de lì shǐ，《 liáng shū》 de lièzhuàn zé dá 50 juàn zhī duō。 shū zhōng duì yú gè lèi lì shǐ rén wù de huó dòng， xù shù dé hěn xiáng
xì， hěn duō wén rén hé shǐ jiādōu zài《 liáng shū》 zhōng dé dào fǎn yìng。 rú duì shǐ xué zuò chū guò gòng xiàn de shěn yuē、 jiāng yān、 rèn
fǎng、 wáng liàng、 yīn jūn、 péi zǐ yě、 wáng sēng rú、 liú zhāo、 xiāo zǐ xiǎn、 xiāo zǐ yún、 zhōu xīng sì、 wú jūn děng， dōuyòu hěn
xiáng xì de lièzhuàn， wéi hòu rén yán jiū zhè yī shí qī de shǐ xué， tí gōng hěn duō kě guì de shǐ liào。 shū zhōng yī xiē xué zhě de zhuànjì，
gèng yòu tè shū de jià zhí。《 liáng shū》 wéi wéi wù zhù yì sī xiǎng jiā fàn zhěn lìzhuàn， bǎo cún liǎo huī yào qiān gǔ de《 shén miè lùn》
hé《 wú yīn guǒ lùn》； wéi chù shì ruǎn xiào xù lìzhuàn， fǎn yìng liǎo tā zhù《 qī lù》 jí zài gǔ dài wén xiàn xué shàng de dì wèi；
wéi xiū dào de táo hóng jǐng lìzhuàn， kě yǐ liǎo jiě tā duì yú yī xué jí kē xué de gòng xiàn； wéi wén xué pī píng jiā zhōng róng hé liú xié lì
chuán， jiè shào liǎo《 shī pǐn》 hé《 wén xīn diāo lóng》 zhè liǎng bù zài wén xué shǐ shàng chǎn shēng liǎo zhòng dà yǐng xiǎng de zhù zuò。
《 liáng shū》 de móu piān bù jú pō yòu zhāng fǎ， xiǎn shì chū yáo shì fù zǐ de shǐ xué jì qiǎo。 shū zhōng chéng《 hàn shū》 lèi xù
zhī fǎ， zhuàn zuò lièzhuàn， néng yǐ cǐ fǎ shěng qù fán rǒng， yòu bù yí lòu rén wù shì shí。 rú《 téng tán gōng chuán》 xù qí xiào xíng，
fù lù xú pǔ jì bèi huǒ fú guān、 wǎn líng nǚ zǐ bó hǔ jiù mǔ， bù dàn wén bǐ jīng jiǎn， ér qiě gěi rén yǐ shēn kè yìn xiàng。《 wén
xué chuán》 zhōng de《 hé xùn chuán》， yóu xù hé xùn gōng shī 'ér jí yú mò、 kǒng wēng děng rén， zhè yòu hěn xiàng《 sān guó zhì · wáng càn
chuán》 fù jì yī shí wén rén zhī fǎ。 zhè zhǒng biān zhuàn fāng fǎ， hěn zhí dé tí chàng。《 sì kù quán shū zǒng mù tí yào》 shuō tā：
“ pái zhěng cì dì yóu jù《 hàn shū》 yǐ lái xiāng chuán zhī shǐ fǎ， yào yì hū qǔ chéng zhòng shǒu、 biān cì shī lún zhě yǐ。” zhè huà shì
hěn qiàdàng de。《 liáng shū》 de xíng wén， pō jù jiǎn jié xǐ liàn de tè sè， yòng zhào yì de huà shuō jiù shì：“ zhí yù yuǎn zhuī bān
mǎ， …… jiē jìngqì ruì bǐ， qū zhé míng chàng， yī xǐ liù cháo wú rǒng zhī xí。”
（《 niàn 'èr shǐ zhá jì》 juàn 9《 gǔ wén zì yáo chá shǐ》）《 liáng shū · wéi ruì chuán》 xiě shào yáng zhī yì， yòu zhè yàng
yī duàn：“ wèi rén xiān yú shào yáng zhōu liǎng 'àn wéi liǎng qiáo， shù shān shù bǎi bù， kuà huái tōng dào。 ruì zhuāng dà jiàn， shǐ liáng jùn tài shǒu
féng dào gēn、 lú jiāng tài shǒu péi suì、 qín jùn tài shǒu lǐ wén zhāo děng wéi shuǐ jūn。 zhí huái shuǐ bào cháng， ruì jí qiǎn zhī。
dǒu jiàn jìng fā， jiē lín zhàn lěi。 yǐ xiǎo chuán zài cǎo， guàn zhī yǐ gāo， cóng 'ér fén qí qiáo。
fēng nù huǒ shèng， yān chén huì míng。 gǎn sǐ zhī shì bá shān kǎn qiáo， shuǐ yòu piào jí， shū hū zhī jiān qiáo shān jìn huài。 ér dào gēn
děng jiē shēn zì bó zhàn。 jūn rén fèn yǒng， hū shēng dòng tiān dì， wú bù yī dāng bǎi。 wèi rén dà kuì”。 zhè gè miáo xiě yòu shēng yòu sè，
pō wéi jīng cǎi， jiào zhī《 shǐ jì》、《 hàn shū》 yě shì bù xùn sè de。
liáng shū de sī xiǎng
《 liáng shū》 zài sī xiǎng shàng zhí dé chēng dào zhī chù bù duō。 dàn tā zài duì lì shǐ biàn huà de kàn fǎ shàng， chǎn fā liǎo yī xiē kě
qǔ de guān diǎn。 yáo shì fù zǐ dōushì lì jīng shù cháo de shǐ xué jiā， liáng、 chén yǐ zhì suí、 táng zhī jì lì shǐ de shèng shuāi xīng tì、
fēng yún biàn huà， cù shǐ tā men jìn xíng rèn zhēn de sī kǎo。 shū zhōng chǎn shù chū de rén shì duì yú lì shǐ biàn huà qǐ zhuózhòng yào zuò yòng de
guān diǎn， dāng shì tā men sī kǎo de jiēguǒ。 shū zhōng duì yú zhèng quán xīng qǐ de jiě shì， suī rán shǐ yòng liǎo yī xiē tiān yì、 lìshǔ děng
chén fǔ de cí huì， dàn bǎ luò jiǎo diǎn hái shì fàng zài liǎo rén shì yǔ rén móu shàng。 duì xiāo yǎn jiàn lì liáng zhèng quán hé liáng cháo zǎo qī de zhì
jì， shū zhōng zuò liǎo chōng fēn kěn dìng：“ gāo zǔ yīng wǔ ruì zhé， yì qǐ fán dèng， zhàng qí jiàn hào。…… xīng wén xué， xiū jiāo sì，
zhì wǔ lǐ， dìng liù lǜ， sì cōng jì dá， wàn jī sī lǐ， zhì dìng gōng chéng， yuǎn 'ān 'ěr sù。”（《 liáng shū》 juàn 3《 wǔ
dì jì》） zài cǐ， rén men kàn dào de shì jié chū rén wù de lì shǐ huó dòng， ér bù shì tiān yì、 tiān mìng zài zhī pèi rén jiān zhì luàn。
duì yú fǔ zuǒ xīn cháo de wén chén wǔ jiāng， shū zhōng yě zhù zhòng chēng dào tā men gè rén de cái huá móu lüè。《 liáng shū》 qiáng diào yīng xióng chuàng
zào lì shǐ， tóng kē xué wéi wù shǐ guān bù kě tóng rì 'ér yǔ， dàn zài dāng shí， tóng shén yì shǐ guān xiāng bǐ hái shì yòu jìn bù yì yì de。
shū zhōng de sī xiǎng zāo pò yě yòu bù shǎo。 chōng chì shū zhōng de dà liàng yīn yáng zāi yì、 tú chèn xiáng ruì， nǎi zhì wàng qìxiàng miàn、
yīn guǒ bào yìng、 shén guài yì wén děng， gěi rén yǐ chén fǔ、 yōng sú zhī gǎn。 xuān chuán fó、 dào děng zōng jiào mí xìn， yě shì shū zhōng cún
zài de wèn tí。《 liáng shū》 zhōng de《 chù shì chuán》， quán bù tóng yú《 hòu hàn shū》 de《 yì mín chuán》， chuán zhōng suǒ jì chú
liǎo yòu míng de dào shì， jiù shì fèng chí fó fǎ de jū shì。 zhè yī fāng miàn fǎn yìng liǎo zhèng zōng shǐ xué de shí dài tè sè， lìng yī fāng miàn
yě fǎn yìng liǎo yáo shì fù zǐ de sī xiǎng qíng qù。
liáng shū de quē diǎn
《 liáng shū》 zài jì shì jì rén fāng miàn， cháng cháng yòu yī xiē shí jiān chā wù、 qián hòu máo dùn de dì fāng。 rú《 jiāng píng chuán》
chēng hé jìng róng zhǎng xuǎn， xù yòng duō fēi qí rén， ér《 hé jìng róng chuán》 zé chēng qí quán xù míng shěn， hào wéi chènzhí。 zhè xiē hù xiāng
dǐ wǔ de jìzǎi， shǐ rén mò zhōng yī shì， wú suǒ shì cóng。《 liáng shū》 zài bǐ fǎ shàng yě cún zài zhe qū bǐ zēng měi huì 'è de máo
bìng。 duì yú cuàn dài zhī jì dà dòng gān gē de xiělínlín shì shí， shū zhōng hěn shǎo rú shí fǎn yìng。 duì yú yī xiē quán guì， wāi qū shǐ
shí dà jiā chuī pěng de dì fāng yě xiāng dāng duō， yǔ tóng shí zhuàn xiě de《 nán shǐ》 bǐ jiào，《 liáng shū》 de zhè gè quē diǎn xiǎn dé gèng
tū chū yī xiē。
liáng shū de tè diǎn
《 liáng shū》 yòu jǐ diǎn zhí dé chēng dào de dì fāng。
dì yī diǎn， shì tā xù liáng cháo shǐ shì zài nèi róng shàng bǐ jiào quán miàn。 rú liáng cháo wǔ shí duō nián lì shǐ， liáng wǔ dì tǒng zhì liǎo sì shí duō nián，《 liáng shū》 liù juàn dì jì zhōng yǐ sān juàn jì liáng wǔ dì， zhè duì quán miàn jì shù liáng cháo shǐ shì shì hěn zhòng yào de。 hóu jǐng zhī luàn shì liáng cháo lì shǐ shàng yī jiàn dà shì，《 liáng shū · hóu jǐng chuán》 cháng dá yī wàn bā qiān zì， xiáng xì jìzǎi liǎo shì jiàn de jīng guò。《 fàn zhěn chuán》 zé shōu rù liǎo zhè wèi wú shén lùn sī xiǎng jiā de jié zuò《 shén miè lùn》， tū chū dì fǎn yìng liǎo yáo shì fù zǐ de shí jiàn。《 liáng shū》 hái bǐ jiào xiáng xì dì jìzǎi liǎo“ hǎi nán zhū guó” de qíng kuàng， zhè shì tā chāo chū yǐ qián shǐ shū de dì fāng。《 liáng shū》 lèi chuán zhōng hái xīn zēng《 zhǐ zú chuán》， yòu rén shuō zhè shì shǒu chuàng， wǒ yǐ wéi zhè kě néng shì shòu dào xǔ hēng、 xǔ shàn xīn fù zǐ suǒ zhuàn《 liáng shū · zhǐ zú chuán》 de qǐ fā 'ér shè lì de。《 liáng shū》 duì dāng shí de mén fá zhì dù、 chóng shàng fó jiào děng shè huì tè diǎn， yě yòu tū chū de jìzǎi。 tā de bù shǎo zhuànjì lǐ hái fǎn yìng liǎo dāng shí jiē jí dǒu zhēng de qíng kuàng。
dì 'èr diǎn， shì wén zì jiǎn liàn。 qīng dài shǐ xué jiā zhào yì chēng zàn《 liáng shū》 duì lì shǐ de biǎo shù“ xíng mò zuì jiǎn”， wén zì“ shuǎng jìn”。“ shàng jiǎn”， shì zhōng guó shǐ xué zài wén zì biǎo shù shàng de yōu liáng chuán tǒng， liú zhī jǐ de《 shǐ tōng》 tè bié qiáng diào liǎo zhè fāng miàn de jīng yàn。 ér yáo chá wén zhāng“ jīng cǎi liú shàn”， shí rén chēng wéi“ zōng jiàng”； yáo sī lián zé bèi lǐ shì mín liè yú“ shí bā xué shì”， zhè tóng tā men zài wén zì biǎo shù shàng de gōng fū bù shì méi yòu guān xì de。
dì sān diǎn， shì tā de shǐ lùn chú yī bān píng lùn rén wù de gōng guò、 cháng duǎn zhī wài， wǎng wǎng hái gù jí dào duì yú shè huì fēng qì hé shí dài tè diǎn de gài kuò。 zài zhè fāng miàn， yáo chá de jiàn jiě bǐ yáo sī lián gèng níng zhòng、 gèng jù yòu lì shǐ de zòng shēn gǎn。 rú juàn sān shí wǔ hòu lùn， shì tōng guò qí、 liáng 'èr cháo zài duì dài“ qián dài zōng zhī” shàng de bù tóng tài dù de bǐ jiào， shuō míng zhè shì yī gè guān xì dào quán jú de wèn tí。 juàn sān shí qī hòu lùn zhǐ chū： wèi、 jìn shí，“ shí sú shàng yú xuán xū， guì wéi fàng dàn”； jiàng zhì dōng jìn、 nán cháo， zhè zhǒng bù liáng fēng qì gèng jiā yán zhòng， shèn zhì yòu rén shēn wéi zǎi chén，“ wèi cháng shěng dié， fēng liú xiāng shàng， qí liú suì yuǎn”， jiēguǒ shì“ wàng bái shǔ kōng， shì chēng qīng guì； gé qín fěi xiè， zhōng zhì bǐ sú”，“ cháo jìng fèi yú shàng， zhí shì huī yú xià”。 xiàng zhè yàng de shǐ lùn， zài 'èr shí wǔ shǐ zhōng， yě suàn dé shàng shì jiā pǐn。
《 chén shū》 shì nán cháo chén de jìzhuàn tǐ duàn dài shǐ zhù zuò， jìzǎi liǎo zì chén wǔ dì chén bà xiān jí wèi zhì chén hòu zhù chén shū bǎo bèi suí wén dì miè guó shǒu wěi sān shí sān nián jiān de shǐ shì， yóu yáo chá jí qí zǐ yáo sī lián liǎng dài rén zhuàn xiě de。
《 chén shū》 zhōng de dì jì liù juàn， lièzhuàn sān shí juàn， gòng sān shí liù juàn， wú biǎo zhì。
chén cháo fēng jiàn zhèng quán zhǐ cún zài liǎo sān shí sān nián， zài zhèng zhì、 jīng jì、 wén huà fāng miàn méi yòu tè bié de jiàn shù， huò xǔ yǔ cǐ yòu guān。《 chén shū》 nèi róng bǐ bù shàng《 liáng shū》 nà yàng chōng shí， běn jì hé lièzhuàn dū guò yú jiǎn lüè。
《 chén shū》 de shǐ liào lái yuán chú chén cháo de guó shǐ hé yáo shì fù zǐ suǒ biān jiù gǎo wài， hái yòu chén《 yǒng dìng qǐ jū zhù》 8 juàn，《 tiān jiā qǐ jū zhù》 23 juàn，《 tiān kāng guāng dà qǐ jū zhù》 10 juàn，《 tài jiàn qǐ jū zhù》 56 juàn，《 zhì dé qǐ jū zhù》 4 juàn děng lì shǐ cái liào hé tā rén zhuàn xiě de shǐ shū， rú gù yě wáng de《 chén shū》 3 juàn， fù zài de《 chén shū》 3 juàn， lù qióng de《 chén shū》 42 juàn děng。
tā zhù yào jì shù liǎo liáng、 chén zhī jì de zhèng zhì biàn huà hé chén huáng cháo shí qī（ 557 héng 589 nián） sān shí yú nián de shǐ shì。 cóng《 chén shū》 zhōng， wǒ men zhǐ jiàn dào yòu liǎng juàn dì jì de hòu lùn shǔ wéi“ chén lì bù shàng shū yáo chá yuē”， shuō míng yáo chá zài chén shǐ zhuàn shù fāng miàn yí liú gěi yáo sī lián de jiù gǎo bǐ liáng shǐ shǎo dé duō。 yáo sī lián zhuàn《 chén shū》， zhù yào shì cān kǎo liǎo chén cháo shǐ guān lù qióng、 gù yě wáng、 fù zài děng rén yòu guān chén shǐ de zhuàn shù。
《 chén shū》 zài nèi róng shàng hé wén zì shàng dū gǎn bù shàng《 liáng shū》， zhè yī fāng miàn fǎn yìng liǎo yáo shì fù zǐ zài shǐ xué gōng lì shàng de chā jù； lìng yī fāng miàn yě duō shǎo fǎn yìng chū chén cháo shí qī gè fāng miàn zhuàng kuàng de jiāng hé rì xià。 běi sòng rén shuō： chén cháo de tè diǎn jiù shì gǒu qiě tōu 'ān， tā méi yòu shénme“ fēng huà zhī měi”、“ zhì zhì zhī fǎ” kě yǐ wéi hòu shì xiào fǎng de。 zhè huà shuō dé dà zhì shì bù cuò de。
dàn shì，《 chén shū》 suǒ jìzǎi de lì shǐ nèi róng， yòu xiē hái shì yòu yì yì de。 táng cháo de wèi zhǐ、 sòng cháo de céng gǒng、 qīng cháo de zhào yì dū rèn wéi；《 chén shū》 zài jì shù chén cháo“ qí shǐ zhī suǒ yǐ xīng”、“ qí zhōng zhī suǒ yǐ wáng” fāng miàn， yóu qí shì zài jiē shì chén wǔ dì de“ dù liàng huī kuò， zhī rén shàn rèn” hé chén hòu zhù de“ dān huāng wéi cháng yè zhī yǐn， bì chǒng tóng yàn qī zhī niè” fāng miàn， hái shì yòu tā de lì shǐ jià zhí de。 lìng wài，《 chén shū · huáng hòuzhuàn》 jì hòu zhù zhāng guì fēi gān yù cháo zhèng，“ nèi wài zōng zú， duō bèi yǐn yòng”；《 jiāng zǒng chuán》 jì jiāng zǒng wèi dāng quán zǎi， bù chí zhèng wù， zhǐ shì tiān tiān tóng yī xiē rén péi zhe chén hòu zhù zài hòu tíng yóu yàn， shí rén bǎ tā men chēng wéi“ xiá kè”。 zhè duì yú hòu rén liǎo jiě chén cháo mò nián de zhèng zhì fǔ bài， tí gōng liǎo shēng dòng de cái liào。《 wén xué · hé zhī yuán chuán》 zài hé zhī wú suǒ zhuàn《 liáng diǎn》 yī shū de xù wén， zài shǐ xué shàng shì yī piān yòu yī dìng jià zhí de wén zhāng。《 liáng diǎn》 yǐ bù cún， dàn jīn rén kě yǐ cóng zhè piān xù wén zhōng liǎo jiě zhè bù shū de tǐ cái、 tǐ lì hé nèi róng。 xù wén shuō，“ kāi cǐ yī shū， fēn wéi liù yì”， jí《 zhuī shù》、《 tài píng》、《 xù luàn》、《 shì zǔ》、《 jìng dì》、《 hòu sì zhù》。 tā hái yǐn yòng shǐ xué jiā zāng róng xù de huà shuō：“ shǐ wú cái duàn， yóu qǐ jū zhù 'ěr。” zhè yě shì shǐ xué shǐ shàng de bǎo guì de sī xiǎng yí chǎn zhī yī。《 chén shū》 zài zǒng tǐ shàng suī bù rú《 liáng shū》， dàn tā zài biān cì shàng què yòu chāo guò hòu zhě de dì fāng， xiǎn dé gèng jiā yán jǐn、 hé lǐ。 yǐ shàng zhè xiē， dōushì zhí dé kěn dìng de。
zuì hòu， wǒ xiǎng jiǎng jiǎng zài yuè dú《 liáng shū》、《 chén shū》 shí xū yào zhù yì dào de jǐ gè wèn tí。
（ yī） yào zhù yì dào wèi zhǐ wéi《 liáng shū》、《 chén shū》 suǒ zhuàn xiě de zǒng lùn。 táng tài zōng zhào xiū liáng、 chén、 qí、 zhōu、 suí wǔ dài shǐ shí， fáng xuán líng hé wèi zhǐ wéi zǒng jiān xiū， ér zhū shǐ zǒng lùn dū chū yú wèi zhǐ zhī shǒu。《 liáng shū》 zǒng lùn zài juàn liù《 dì jì》 zhī mò；《 chén shū》 zǒng lùn yě zài juàn liù《 dì jì》 zhī mò， cǐ wài zài juàn qī《 huáng hòuzhuàn》 zhī mò， tā duì chén hòu zhù、 zhāng guì fēi děng rén fǔ xiǔ shēng huó hái zuò liǎo shǐ shí shàng de bǔ chōng， jiànhuò yě yòu yì lùn。 yuè dú wèi zhǐ xiě de zǒng lùn， kě yǐ zuò wéi cóng hóng guān fāng miàn bǎ wò hé fēn xī liáng、 chén 'èr dài lì shǐ de cān kǎo。 yī bān dì shuō， wèi zhǐ de jiàn shí yào gāo yú yáo shì fù zǐ， zhè zài hěn dà de chéng dù shàng shì yīn wéi qián zhě shì yòng zhèng zhì jiā de yǎn guāng lái píng lùn lì shǐ de。 bù guò zài wén tǐ shàng， wèi zhǐ shǐ lùn réng rán yán xí liù cháo yǐ lái de sì liù duì zhàng de pián tǐ wén； ér yáo shì fù zǐ（ yóu qí shì yáo chá） què néng zài pián tǐ wén shèng xíng de shí dài yǐ sǎnwén zuò shǐ lùn， zhè shì tā men zài wén fēng shàng chāo chū wèi zhǐ de dì fāng， ér qiě duì táng zhōng yè gǔ wén yùn dòng de xīng qǐ yě bù néng méi yòu yǐng xiǎng。
（ èr） yuè dú《 liáng shū》、《 chén shū》， hái yào zhù yì bǎ tā men tóng lǐ yán shòu zhuàn de《 nán shǐ》 jìn xíng bǐ jiào。《 nán shǐ》 shì zài《 sòng shū》、《 nán qí shū》、《 liáng shū》、《 chén shū》 de jī chǔ shàng gǎi xiě 'ér chéng de， bù jǐn zēng jiā liǎo yī xiē xīn de cái liào， ér qiě jiáo zhèng liǎo yuán shū zhōng de xǔ duō qū bǐ， tóng shí hái shǐ zhè sì bù shǐ shū suǒ xù shù de lì shǐ lián guàn qǐ lái。 yǐ qū bǐ 'ér lùn，《 liáng shū》 duì liáng yuán dì de cāi jì、 xiōng cán， xú fēi de yín huì， lín chuān wáng xiāo hóng de zì yì jù liǎn、 nuò ruò wú néng děng děng， dū jiā yǐ huí hù， qū bǐ bù shū。《 chén shū》 wéi tǒng zhì zhě bì huì de dì fāng yě hěn duō， diǎn xíng de lì zǐ shì《 liú shī zhī chuán》 duì liú shī zhī bāng zhù chén wǔ dì shā sǐ liáng jìng dì yī shì zhǐ zì bù tí。 zhè xiē， zài《 nán shǐ》 zhōng dà duō dé dào jiáo zhèng。 suǒ yǐ zhè zhǒng bǐ jiào、 duì dú， shì hěn bì yào de。 shùn biàn shuō shuō， dú《 sòng shū》、《 nán qí shū》 yě yìng cān zhào《 nán shǐ》 lái dú， qí zhōng qíng kuàng yǔ shàng miàn shuō de duō yòu lèi sì zhī chù。
（ sān） shēn rù yuè dú《 liáng shū》、《 chén shū》， hái yìng cān kǎo《 suí shū》 de zhì。 zhè shì yīn wéi，《 suí shū》 de zhì bāo hán liǎo liáng、 chén、 qí、 zhōu、 suí wǔ gè cháo dài diǎn zhāng zhì dù de yán gé liú biàn， duì yú liǎo jiě zhè wǔ gè cháo dài de lì shǐ lái shuō， shì fēi dú bù kě de。
《 chén shū》 zhōng de dì jì liù juàn， lièzhuàn sān shí juàn， gòng sān shí liù juàn， wú biǎo zhì。
chén cháo fēng jiàn zhèng quán zhǐ cún zài liǎo sān shí sān nián， zài zhèng zhì、 jīng jì、 wén huà fāng miàn méi yòu tè bié de jiàn shù， huò xǔ yǔ cǐ yòu guān。《 chén shū》 nèi róng bǐ bù shàng《 liáng shū》 nà yàng chōng shí， běn jì hé lièzhuàn dū guò yú jiǎn lüè。
《 chén shū》 de shǐ liào lái yuán chú chén cháo de guó shǐ hé yáo shì fù zǐ suǒ biān jiù gǎo wài， hái yòu chén《 yǒng dìng qǐ jū zhù》 8 juàn，《 tiān jiā qǐ jū zhù》 23 juàn，《 tiān kāng guāng dà qǐ jū zhù》 10 juàn，《 tài jiàn qǐ jū zhù》 56 juàn，《 zhì dé qǐ jū zhù》 4 juàn děng lì shǐ cái liào hé tā rén zhuàn xiě de shǐ shū， rú gù yě wáng de《 chén shū》 3 juàn， fù zài de《 chén shū》 3 juàn， lù qióng de《 chén shū》 42 juàn děng。
tā zhù yào jì shù liǎo liáng、 chén zhī jì de zhèng zhì biàn huà hé chén huáng cháo shí qī（ 557 héng 589 nián） sān shí yú nián de shǐ shì。 cóng《 chén shū》 zhōng， wǒ men zhǐ jiàn dào yòu liǎng juàn dì jì de hòu lùn shǔ wéi“ chén lì bù shàng shū yáo chá yuē”， shuō míng yáo chá zài chén shǐ zhuàn shù fāng miàn yí liú gěi yáo sī lián de jiù gǎo bǐ liáng shǐ shǎo dé duō。 yáo sī lián zhuàn《 chén shū》， zhù yào shì cān kǎo liǎo chén cháo shǐ guān lù qióng、 gù yě wáng、 fù zài děng rén yòu guān chén shǐ de zhuàn shù。
《 chén shū》 zài nèi róng shàng hé wén zì shàng dū gǎn bù shàng《 liáng shū》， zhè yī fāng miàn fǎn yìng liǎo yáo shì fù zǐ zài shǐ xué gōng lì shàng de chā jù； lìng yī fāng miàn yě duō shǎo fǎn yìng chū chén cháo shí qī gè fāng miàn zhuàng kuàng de jiāng hé rì xià。 běi sòng rén shuō： chén cháo de tè diǎn jiù shì gǒu qiě tōu 'ān， tā méi yòu shénme“ fēng huà zhī měi”、“ zhì zhì zhī fǎ” kě yǐ wéi hòu shì xiào fǎng de。 zhè huà shuō dé dà zhì shì bù cuò de。
dàn shì，《 chén shū》 suǒ jìzǎi de lì shǐ nèi róng， yòu xiē hái shì yòu yì yì de。 táng cháo de wèi zhǐ、 sòng cháo de céng gǒng、 qīng cháo de zhào yì dū rèn wéi；《 chén shū》 zài jì shù chén cháo“ qí shǐ zhī suǒ yǐ xīng”、“ qí zhōng zhī suǒ yǐ wáng” fāng miàn， yóu qí shì zài jiē shì chén wǔ dì de“ dù liàng huī kuò， zhī rén shàn rèn” hé chén hòu zhù de“ dān huāng wéi cháng yè zhī yǐn， bì chǒng tóng yàn qī zhī niè” fāng miàn， hái shì yòu tā de lì shǐ jià zhí de。 lìng wài，《 chén shū · huáng hòuzhuàn》 jì hòu zhù zhāng guì fēi gān yù cháo zhèng，“ nèi wài zōng zú， duō bèi yǐn yòng”；《 jiāng zǒng chuán》 jì jiāng zǒng wèi dāng quán zǎi， bù chí zhèng wù， zhǐ shì tiān tiān tóng yī xiē rén péi zhe chén hòu zhù zài hòu tíng yóu yàn， shí rén bǎ tā men chēng wéi“ xiá kè”。 zhè duì yú hòu rén liǎo jiě chén cháo mò nián de zhèng zhì fǔ bài， tí gōng liǎo shēng dòng de cái liào。《 wén xué · hé zhī yuán chuán》 zài hé zhī wú suǒ zhuàn《 liáng diǎn》 yī shū de xù wén， zài shǐ xué shàng shì yī piān yòu yī dìng jià zhí de wén zhāng。《 liáng diǎn》 yǐ bù cún， dàn jīn rén kě yǐ cóng zhè piān xù wén zhōng liǎo jiě zhè bù shū de tǐ cái、 tǐ lì hé nèi róng。 xù wén shuō，“ kāi cǐ yī shū， fēn wéi liù yì”， jí《 zhuī shù》、《 tài píng》、《 xù luàn》、《 shì zǔ》、《 jìng dì》、《 hòu sì zhù》。 tā hái yǐn yòng shǐ xué jiā zāng róng xù de huà shuō：“ shǐ wú cái duàn， yóu qǐ jū zhù 'ěr。” zhè yě shì shǐ xué shǐ shàng de bǎo guì de sī xiǎng yí chǎn zhī yī。《 chén shū》 zài zǒng tǐ shàng suī bù rú《 liáng shū》， dàn tā zài biān cì shàng què yòu chāo guò hòu zhě de dì fāng， xiǎn dé gèng jiā yán jǐn、 hé lǐ。 yǐ shàng zhè xiē， dōushì zhí dé kěn dìng de。
zuì hòu， wǒ xiǎng jiǎng jiǎng zài yuè dú《 liáng shū》、《 chén shū》 shí xū yào zhù yì dào de jǐ gè wèn tí。
（ yī） yào zhù yì dào wèi zhǐ wéi《 liáng shū》、《 chén shū》 suǒ zhuàn xiě de zǒng lùn。 táng tài zōng zhào xiū liáng、 chén、 qí、 zhōu、 suí wǔ dài shǐ shí， fáng xuán líng hé wèi zhǐ wéi zǒng jiān xiū， ér zhū shǐ zǒng lùn dū chū yú wèi zhǐ zhī shǒu。《 liáng shū》 zǒng lùn zài juàn liù《 dì jì》 zhī mò；《 chén shū》 zǒng lùn yě zài juàn liù《 dì jì》 zhī mò， cǐ wài zài juàn qī《 huáng hòuzhuàn》 zhī mò， tā duì chén hòu zhù、 zhāng guì fēi děng rén fǔ xiǔ shēng huó hái zuò liǎo shǐ shí shàng de bǔ chōng， jiànhuò yě yòu yì lùn。 yuè dú wèi zhǐ xiě de zǒng lùn， kě yǐ zuò wéi cóng hóng guān fāng miàn bǎ wò hé fēn xī liáng、 chén 'èr dài lì shǐ de cān kǎo。 yī bān dì shuō， wèi zhǐ de jiàn shí yào gāo yú yáo shì fù zǐ， zhè zài hěn dà de chéng dù shàng shì yīn wéi qián zhě shì yòng zhèng zhì jiā de yǎn guāng lái píng lùn lì shǐ de。 bù guò zài wén tǐ shàng， wèi zhǐ shǐ lùn réng rán yán xí liù cháo yǐ lái de sì liù duì zhàng de pián tǐ wén； ér yáo shì fù zǐ（ yóu qí shì yáo chá） què néng zài pián tǐ wén shèng xíng de shí dài yǐ sǎnwén zuò shǐ lùn， zhè shì tā men zài wén fēng shàng chāo chū wèi zhǐ de dì fāng， ér qiě duì táng zhōng yè gǔ wén yùn dòng de xīng qǐ yě bù néng méi yòu yǐng xiǎng。
（ èr） yuè dú《 liáng shū》、《 chén shū》， hái yào zhù yì bǎ tā men tóng lǐ yán shòu zhuàn de《 nán shǐ》 jìn xíng bǐ jiào。《 nán shǐ》 shì zài《 sòng shū》、《 nán qí shū》、《 liáng shū》、《 chén shū》 de jī chǔ shàng gǎi xiě 'ér chéng de， bù jǐn zēng jiā liǎo yī xiē xīn de cái liào， ér qiě jiáo zhèng liǎo yuán shū zhōng de xǔ duō qū bǐ， tóng shí hái shǐ zhè sì bù shǐ shū suǒ xù shù de lì shǐ lián guàn qǐ lái。 yǐ qū bǐ 'ér lùn，《 liáng shū》 duì liáng yuán dì de cāi jì、 xiōng cán， xú fēi de yín huì， lín chuān wáng xiāo hóng de zì yì jù liǎn、 nuò ruò wú néng děng děng， dū jiā yǐ huí hù， qū bǐ bù shū。《 chén shū》 wéi tǒng zhì zhě bì huì de dì fāng yě hěn duō， diǎn xíng de lì zǐ shì《 liú shī zhī chuán》 duì liú shī zhī bāng zhù chén wǔ dì shā sǐ liáng jìng dì yī shì zhǐ zì bù tí。 zhè xiē， zài《 nán shǐ》 zhōng dà duō dé dào jiáo zhèng。 suǒ yǐ zhè zhǒng bǐ jiào、 duì dú， shì hěn bì yào de。 shùn biàn shuō shuō， dú《 sòng shū》、《 nán qí shū》 yě yìng cān zhào《 nán shǐ》 lái dú， qí zhōng qíng kuàng yǔ shàng miàn shuō de duō yòu lèi sì zhī chù。
（ sān） shēn rù yuè dú《 liáng shū》、《 chén shū》， hái yìng cān kǎo《 suí shū》 de zhì。 zhè shì yīn wéi，《 suí shū》 de zhì bāo hán liǎo liáng、 chén、 qí、 zhōu、 suí wǔ gè cháo dài diǎn zhāng zhì dù de yán gé liú biàn， duì yú liǎo jiě zhè wǔ gè cháo dài de lì shǐ lái shuō， shì fēi dú bù kě de。