100 duō nián qián， yī cuō lóng gǔ zhōng fā xiàn liǎo jiá gǔ wén， zhè jiù shì yǐ jīng fā zhǎn chéng shú de sān qiān duō nián qián de hàn zì。 yǔ hàn zì bìng chēng wéi shì jiè sān dà gǔ wén zì de 'āi jí shèng shū zì hé sū měi 'ěr xiē xíng wén zì zǎo zài gōng yuán qián 4 shì jì jiù yǐ jīng xiāo wáng， wéi dú zhōng guó hàn zì shēng shēng bù xī yán xù zhì jīn。 hàn zì chuán chéng liǎo shù qiān nián， cóng gǔ dài hàn zì dào xiàn dài hàn zì， zài bù duàn de yǎn biàn zhōng yě shí xiàn zhe qí shēng mìng de chāo yuè。 rú jīn， miàn duì wǒ men yǐ jīng shú xī de hàn zì jiū jìng yòu hé mì kě tàn？
　　
　　　　 yào xiǎng pò jiě hàn zì， jiù yào zhī dào hàn zì de shǐ yì， yě jiù bì xū zhǎo dào shí bié zuì zǎo de zì xíng。 rú “ zì ” de xiàn dài zì xíng hǎo xiàng hé yǎn jīng yòu guān xì。 yòu rén shuō“ zì” xiàng yǎn jīng jiā shàng yīpiě méi máo。 dàn“ zì” de jiá gǔ wén shì bí zǐ de xiàng xíng， bí zǐ shì hū xī de wài zài qì guān， wǒ men xiān rén rèn wéi qì shì shēng mìng zhī běn。 ér qì xī yī dàn shòu zǔ， rén de shēng mìng jiù huì yòu wēi xiǎn。 jiù shì jīn tiān， rén men shì tàn mǒu gè rén sǐ méi sǐ， hái yán xí gǔ lǎo de fāng shì， shǒu fàng tā bí kǒng chù， kàn yòu méi yòu chū qì。 suǒ yǐ， xiàng hū xī yī yàng zhèng cháng de zhuàng tài jiù shì“ zì rán” de běn yì。 ér“ zì rán” suǒ yǐn fā chū de duō me gāo shēn de zhé xué sī xiǎng， dōushì zài zhuī qiú rén de yī zhǒng zhèng cháng shū fú de zhuàng tài， zhè yě shì zì jǐ de shēng mìng zhuàng tài， tā rén wú fǎ mó fǎng tì dài。“ zì cóng”、“ zì yóu”、“ zì jǐ”、“ zì rán” de lái lì jí yǔ“ zì” xiāng guān de zì。
　　
　　　　 pò jiě hàn zì duì zhòng dú hàn wén jīng diǎn de yì yì， bǐ rú，“ hǎi nèi cún zhī jǐ， tiān yá ruò bǐ lín”。 duì yú wáng bó zhè lián shī wǒ mendōu tōng xiǎo：“ zhǐ yào sì hǎi zhī nèi hái yòu yī gè zhī jǐ péng yǒu， suī rán yuǎn gé tiān yá， yě hǎo sì jìn zài lín jū。” nǐ rú guǒ zhī dào qí zhōng yī gè zì“ cún” de quán bù， zài dú cǐ lián shī， qí yì jìng jiù hé yuán lái bù tóng。“ cún” xiàn zài fā xiàn zuì zǎo de zì xíng yóu“ cái” hé“ liǎo” gòu chéng。“ cái” zhǐ cǎo mù chū shēng，“ zǐ” zhǐ rén de chū shēng。 rén jiàn yòu xiǎo zǒng shēng 'ài lián zhī xīn， suǒ yǐ“ cún” běn yì shì“ qiān guà、 xiāng niàn、 sī liàn、 xù wèn” děng yì sī。 zài kàn zhè lián shī，“ cún zhī jǐ”，“ yòu” zhī jǐ hé“ sī niàn” zhī jǐ， shī de yì jìng yòu tiān rǎng zhī bié。 zhèng yīn wéi xiāng hù sī niàn， shuāng fāng kě dòng chuān shí jiān hé kōng jiān de wú xiàn jù lí， xīn shén xiāng tōng，“ ruò bǐ lín”。
　　
　　　　 cóng shàng miàn lì zhèng kě yǐ kàn chū， zhòng shí hàn zì， néng shǐ jīng diǎn zhòng dú chū“ xīn” yì。 qí shí shì yuán yòu de jiù yì， zhǐ shì yīn wéi wǒ men duì hàn zì shí dé bù quán miàn， bù shēn kè。 ér yào quán miàn shēn kè dì shí bié hàn zì， lí bù kāi fēn xī yán jiū hàn zì zuì zǎo de zì xíng。

　　dèng xiǎo píng tóng zhì jiǎng guò“ kē xué jì shù shì dì yī shēng chǎn lì。” jīn tiān yī qiē fā dá de xiàn dài wén míng néng gòu yòu zhè yàng wěi dà de chéng jiù， kē xué jì shù de fēi sù fā zhǎn shì zuì gēn běn de yīn sù。 wǒ men zuò kǎo gǔ de xí guàn zhuī sù rén lèi lì shǐ de gēn yuán， nà me zhuī sù kē xué jì shù fā zhǎn de gēn yuán， jiù yīnggāi guī jié dào gǔ dài de rén lèi fā míng wén zì。 hěn míng xiǎn， yòu liǎo wén zì， cái néng gòu bǎ wén huà zhī shí yǔ kē xué jì shù jìzǎi xià lái， tōng guò bù duàn de jī lěi yǔ chuàng xīn， fā zhǎn kē jì， tuī dòng shè huì shēng chǎn lì de xùn sù fā zhǎn， cái néng dá dào jīn tiān de wén míng chéng dù。 gǔ dài jiǎn dú de chū tǔ chéng wéi 'èr shí shì jì zuì zhòng yào de kǎo gǔ fā xiàn zhī yī。 kě yǐ shuō， měi yī cì zhòng yào de jiǎn dú fā xiàn， dū yǐn fā yī cì guó jì hàn xué jiè de dì zhèn。 zài jìn yī bǎi nián de shí jiān zhōng， yǐ jīng fā jué chū tǔ liǎo 100 duō pī gǔ dài jiǎn dú， tā mendōu dé dào liǎo hěn hǎo de bǎo hù yǔ yán jiū。 cóng chūn qiū zhàn guó shí qī zhí zhì jìn dài de jiǎn dú cái liào， fǎn yìng liǎo jìn qiān nián de gǔ dài lì shǐ。 yòu rén tǒng jì guò， dào 'èr shí shì jì mò， chū tǔ de jiǎn dú zǒng shù dà yuē yòu 'èr shí wàn méi。 zhè lǐ miàn yòu hěn duō nèi róng fēng fù， yǐng xiǎng jù dà de fā xiàn。 shí kè shì yī zhǒng quán shì jiè dū céng jīng shǐ yòng guò de wén zì zài tǐ。 xiāng duì lái shuō， zhōng guó dà liàng shǐ yòng shí kè de shí jiān yào wǎn yī xiē， cóng xiàn yòu cái liào kàn shì zài hàn dài cái kāi shǐ， dàn shì hòu lái jū shàng， zhōng guó de shí kè bù jǐn shù liàng duō， ér qiě shǐ yòng de fàn wéi shí fēn guǎng fàn， chéng wéi zhōng guó gǔ dài wén huà de yòu yī gè zhòng yào zài tǐ。
　　
　　　　 wén zì shì wén míng fā zhǎn de gēn běn yīn sù。 jiǎng zuò zhōng gài yào jiè shào zhōng guó gǔ dài wén míng zhōng zhòng yào de wén zì chuán bō gōng jù héng héng chū tǔ fā xiàn de jiǎn dú yǔ shí kè。 bāo kuò tā men de xíng zhuàng、 nèi róng、 zhù yào de fā xiàn qíng kuàng yǔ shù liàng， yǐ jí tā men zài gǔ dài wén míng yǔ kǎo gǔ xué yán jiū zhōng de jià zhí。 lìng wài liè jǔ jǐ gè lì zǐ fēn bié shuō míng yī xià jiǎn dú wén shū duì lì shǐ yán jiū de zuò yòng， mù zhì wài xíng zài gǔ dài sī xiǎng shǐ de yì yì， xīn fā xiàn de gǔ dài shí kè zài yán jiū gǔ dài xué shù、 zhōng wài jiāo tōng shàng de zuò yòng。 dà zhì shùn xù wéi：
　　
　　　　 1、 jiè shào gǔ dài wén míng zhōng shǐ yòng de gè zhǒng shū xiě cái liào。
　　
　　　　 2、 shǐ yòng jiǎn dú de lì shǐ。
　　
　　　　 3、 jiǎn dú de fā xiàn yǔ yán jiū， cóng kǒng bì gǔ shū dào 'èr shí shì jì mò de cháng shā wú jiǎn。
　　
　　　　 4、 shí kè de lèi xíng yǔ fā xiàn。
　　
　　　　 5、 mù zhì zài sī xiǎng shǐ shàng de yì yì。
　　
　　　　 6、 shí jīng yǔ wáng xuán cè tí jì de fā xiàn。

　　lì dài xué zhě dū céng duì hàn zì jìn xíng guò tàn zé suǒ yǐn de yán jiū， dàn duō xiàn yú duì xíng、 ?、 yì de kǎo shì， běn shū zé lìng bì xī jìng， cóng hàn zì de wén huà dǐ yùn jiǎo dù chū fā， yǐ gù shì wéi zài tǐ， duì jìn sān bǎi gè cháng yòng hàn zì zuò liǎo jiào wéi shēn rù de tàn tǎo； yóu qí shì duì hàn zì tóng hàn mín zú de chuán tǒng wén huà、 fēng sú xí guàn、 shè huì zhì dù、 shěn měi qíng qù jí xīn lǐ、 sī wéi xí guàn zhū fāng miàn de guān xì zuò liǎo chǎn shù。 gāi shū wéi yán jiū huì sè de gǔ wén zì jí qí wén huà nèi hán kāipì liǎo yī gè xīn de xiàng dù， yě shǐ shēn 'ào de gǔ wén zì cóng cǐ bù rù xún cháng bǎi xìng jiā。

　　《 shuō wén jiě zì》 jiǎn chēng《 shuō wén》， shì zhōng guó dì yī bù xì tǒng dì fēn xī hàn zì zì xíng hé kǎo jiū zì yuán de zì shū。 xǔ shèn zhù， chéng yú 'ān dì jiàn guāng yuán nián (121 nián )。 yuán shū shí sì piān， xù mù yī piān， zhèng wén yǐ xiǎo zhuàn wéi zhù， shōu 9353 zì， yòu gǔ wén、 zhòu wén děng yì tǐ tóng wén 1163 zì， jiě shì shí sān wàn yú zì。 cǐ shū zài liú chuán zhōng dié jīng cuàn luàn， jīn běn yǔ yuán shū pō yòu chū rù。 běn shū shǒu chuàng bù shǒu biān pái fǎ， wéi hòu shì zì shū suǒ yán yòng。 běn shū duì gǔ wén zì、 gǔ wén xiàn hé gǔ shǐ de yán jiū gòng xiàn jí dà。 zài qīng dài yán jiū《 shuō wén》 chéng wéi zhuān mén xué wèn， gěi tā zuò zhù de jiù yòu shù shí jiā。
　　
　　《 shuō wén jiě zì》 - jī běn zī liào
　　
　　 shū míng：《 shuō wén jiě zì》（ jiǎn chēng《 shuō wén》）
　　
　　 zuò zhě：（ hàn） xǔ shèn zhuàn，（ sòng） xú xuàn xiào dìng
　　
　　 chū bǎn shè： zhōng huá shū jú
　　
　　 chū bǎn shí jiān： 2004-2-1
　　
　　 yè shù： 390 yè
　　
　　《 shuō wén jiě zì》 - zuò zhě jiǎn jiè
　　
　　 xǔ shèn xǔ shèn（ yuē 58 nián héng yuē 147 nián）， zì shū zhòng， dōng hàn rǔ nán zhào líng（ xiàn hé nán yǎn chéng xiàn） rén， yòu“ wǔ jīng wú shuāng xǔ shū zhòng” zhī zàn shǎng。 tā shì hàn dài yòu míng de jīng xué jiā、 wén zì xué jiā、 yǔ yán xué jiā， shì zhōng guó wén zì xué de kāi tuò zhě。 yú gōng yuán 100 nián（ dōng hàn hé dì yǒng yuán shí yī nián） zhù《 shuō wén jiě zì》， shì zhōng guó shǒu bù zì diǎn。
　　
　　 xǔ shèn céng dān rèn tài wèi fǔ jì jiǔ， shī cóng jīng xué dà shī jiǎ kuí。 tā lì jīng 21 nián zhù chéng de《 shuō wén jiě zì》， guī nà chū liǎo hàn zì 540 gè bù shǒu。 xǔ shèn lìng zhù yòu《 wǔ jīng yì yì》、《 huái nán hóng liè jiě gǔ》 děng shū， yǐ shī chuán。 xǔ jǐn jīng yuē： shū zhòng zhě， míng shèn， rǔ nán zhào líng rén yě。 xìng chún dǔ， shǎo bó xué jīng jí， mǎ róng cháng tuī jìng zhī， shí rén wéi zhī yǔ yuē：“《 wǔ jīng》 wú shuāng xǔ shū zhòng。” wéi jùn gōng cáo， jǔ xiào lián， zài qiān chú xiáo cháng。 zú yú jiā。 chū， shèn yǐ《 wǔ jīng》 chuán shuō zāng fǒu bù tóng， yú shì zhuàn wéi《 wǔ jīng yì yì》。 yǒng yuán shí yòu 'èr nián (100)， shǐ zuò《 shuō wén jiě zì》， xù yuē：“ gǔ zhě bāo xī shì zhī wáng tiān xià yě， yǎng zé guān xiàng yú tiān， fǔ zé guān fǎ yú dì， shì niǎo shòu zhī wén yǔ dì zhī yí， jìn qǔ zhū shēn， yú shì shǐ zuò《 yì》 bā guà， yǐ chuí xiàn xiàng。 jí shén nóng shì jié shéng wéi zhì 'ér tǒng qí shì， shù yè qí fán， shì wéi méng shēng。 huáng dì zhī shǐ cāng jié， jiàn niǎo shòu tí yuǎn zhī jì， zhī fēn lǐ zhī kě xiāng bié yì yě， chū zào shū qì。“ bǎi gōng yǐ yì， wàn pǐn yǐ chá， gài qǔ zhū fū”，“ fū yáng yú wáng tíng”。 yán wén zhě xuān jiào míng huà yú wáng zhě cháo tíng， jūn zǐ suǒ yǐ shī lù jí tiān xià， jū dé zé jì yě。 cāng jié zhī chū zuò shū， gài yǐ lèi xiàng xíng， gù wèi zhī wén。 qí hòu xíng shēng xiāng yì， jí wèi zhī zì。 wén zhě， wù xiàng zhī běn yě； zì zhě， yán zī rǔ 'ér jìn duō yě。 zhù yú zhú bó zhū zhī shū， shū zhě rú yě。 yǐ qì wǔ dì sān wáng zhī shì， gǎi yì zhū tǐ。 fēng yú tài shān zhě qī yòu 'èr dài， mǐyòu tóng yān。”
　　
　　 jiàn guāng yuán nián (121)， shū chéng。 shōu dān zì jiǔ qiān sān bǎi wǔ shí yòu sān； zhòng wén yī qiān yī bǎi liù shí yòu sān， fēn yú wǔ bǎi sì shí bù。 bìng zhōng zhī shí， qiǎn zǐ chōng xiàn shū yú dì。 zú， zàng yǎn chéng xiàn jī shí xiāng xǔ zhuāng cūn dōng。 mù gāo shí yòu wǔ chǐ， jìng sì shí yòu bā chǐ。 xiāng rén yuē：“ rì dòng yī lí， yè cháng sān chǐ。” miù yě， qǐ yòu zì bá zhī zhǒng。《 hòu hàn shū》 zàn yuē：“ sī wén wèi líng， yì gè yòu chéng。 tú fēn liú bié， zhuān mén bìng xīng。 jīng shū shū huì， tōng hé xiāng zhēng。 qiānzǎi bù zuò， yuān yuán shuí chéng。” zhì qīng， suì yǐ zhòng yuè hòu dīng zhī rì， xiàn lìng、 xué guān dào xǔ fū zǐ mù qián zhì jì， xíng yī guì sān kòu lǐ。 kāng xī sì shí yòu liù nián (1707)， yǎn chéng xiàn zhī xiàn wēn dé yù lì“ xiào lián xǔ gōng zhī mù” bēi。 guāng xù nián jiān (1875-1908)， yǎn chéng zhī xiàn wáng fēng sēn lì“ xǔ fū zǐ cóng sì wén miào bēi”。 xīn zhōng guó chéng lì hòu sān shí qī nián (1985 nián )， xǔ shèn yán jiū huì dì yī cì huì yì shí， lì“ chóngxiū xǔ shèn mù bēi jì”。 zhí bǎi bǎi bā shí yòu 'èr zhū， jīn cún bǎi wǔ shí yòu sān zhū， sān jiǔ zhī shù yě。 mù qián， xǔ shèn cí táng wèi yú hé nán shěng lěi hé shì yǎn chéng qū xǔ shèn lù， lěi hé sì gāo（ yuán yǎn chéng yī gāo， shěng lì yǎn zhōng） bàng。
　　
　　 hàn zì shì shì jiè shàng zuì gǔ lǎo de wén zì， shì lì shǐ zuì cháng de xiàng xíng wén zì。 jīn tiān， rén men fā xiàn， hàn zì shū rù jì suàn jī de fāng biàn chéng dù， shì shì jiè rèn hé yī zhǒng wén zì suǒ wú fǎ bǐ nǐ de， dāng rén men kāi shǐ rè zhōng yú yán jiū hàn zì shí， shǒu xiān huì xiǎng dào xǔ shèn。
　　
　　 xǔ shèn shì dōng hàn shí qī de jīng xué jiā、 wén xué xué jiā， tā biān zhuàn de《 shuō wén jiě zì》 shì zhōng guó dì yī bù yǐ liù shū lǐ lùn xì tǒng fēn xī zì xíng， jiě shì zì yì de kuān zì diǎn， tā bǎo cún liǎo dà bù fēn xiān qín zì tǐ yǐ jí hàn dài hé yǐ qián de bù shǎo wén zì xùn gǔ， fǎn yìng liǎo shàng gǔ hàn yǔ cí huì de miàn mào， bǐ jiào xì tǒng dì tí chū fēn xī wén zì de lǐ lùn， shì zhōng guó yǔ wén xué shǐ shàng dì yī bù fēn xī zì xíng， jiě shuō zì yì、 biàn shí shēng dú de zì diǎn， yě shì 1800 nián lái wéi yī yán jiū hàn zì de jīng diǎn zhù zuò， shì zhōng guó rén mín jīn tiān yán jiū gǔ wén xué hé gǔ hàn yǔ de bì bù kě shǎo de cái liào。 rú guǒ méi yòu zhè bù shū de liú chuán， zhōng guó rén mín jiāng bù néng rèn shí qín、 hàn yǐ lái de zhuàn shū， gèng bù yào shuō dào shāng dài jiá gǔ wén hé shāng、 zhōu de jīn wén yǔ zhàn guó shí de gǔ wén liǎo。 yīn cǐ， tā bù dàn guò qù duì hàn zì yán jiū fā shēng liǎo jù dà de yǐng xiǎng， duì xiàn zài hé jiāng lái de hàn zì yán jiū réng yòu jù dà de yì yì。
　　
　　《 shuō wén jiě zì》 - tú shū jiè shào
　　
　　《 shuō wén jiě zì》， jiǎn chēng《 shuō wén》 ﹐ shì zhōng guó dì yī bù xì tǒng dì fēn xī zì xíng hé kǎo jiū zì yuán de zì shū。 běn shū suǒ shōu wén zì bāo kuò zhuàn wén（ jí xiǎo zhuàn）、（ gǔ wén bì zhōng shū）、 zhòu wén ( dà zhuàn )、 huò tǐ、 sú tǐ。“ wén” zhǐ de shì zhěng tǐ xiàng xíng biǎo yì zì，“ zì” zhǐ de shì jié tǐ yòu biǎo xíng biǎo shēng de hé tǐ zì， suǒ yǐ xǔ shèn yǐ“ shuō wén jiě zì” wéi shū míng， hòu dài cháng cháng jiǎn chēng wéi《 shuō wén》。 dōng hàn xǔ shèn yú 'ān dì jiàn guāng yuán nián (121) xiě chéng。 tā diàn dìng liǎo zhōng guó gǔ dài zì shū de jī chǔ。
　　
　　 yuán shū shí sì piān﹐ xù mù yī piān。 zhèng wén yǐ xiǎo zhuàn wéi zhù﹐ shōu jiǔ qiān sān bǎi wǔ shí sān zì﹐ yòu gǔ wén ﹑ zhòu wén děng yì tǐ zhòng wén yī qiān yī bǎi liù shí sān zì﹐ jiě shuō shí sān wàn sān qiān sì bǎi sì shí yī zì。 gāi shū zài liú chuán zhōng﹐ lǚ jīng cuàn luàn﹐ jīn běn wéi sòng xú xuàn suǒ xiào dìng﹐ yǔ yuán shū pō duō chū rù﹐ xú shì yǐ piān zhì fán zhòng﹐ jiāng měi piān fēn wéi shàng xià 'èr juàn﹐ gòng sān shí juàn﹐ shōu jiǔ qiān sì bǎi sān shí yī zì﹐ zhòng wén yī qiān 'èr bǎi qī shí jiǔ zì﹐ jiě shuō shí 'èr wàn 'èr qiān liù bǎi jiǔ shí jiǔ zì。 gāi shū gǎi biàn liǎo zhōu﹑ qín zhì hàn de zì shū de biān zuǎn fāng fǎ﹐ jí jiāng suǒ shōu zì biān wéi sì yán﹑ qī yán yùn yǔ de xíng shì﹐ shǒu chuàng liǎo bù shǒu biān pái fǎ﹐ fēn wéi wǔ bǎi sì shí bù。 xǔ shì yòu zǒng jié liǎo yǐ qián de“ liù shū” lǐ lùn﹐ kāi chuàng liǎo yòu xì tǒng dì jiě shì wén zì de fāng fǎ﹐ xiān jiě shì zì yì﹐ cì pōu xī xíng tǐ gòu zào﹐ zài shuō míng dú yīn。 pōu xī zì xíng de fāng fǎ﹐ shì yǐ qián zì shū suǒ wèi yòu de。 gāi shū duì gǔ wén zì﹑ gǔ wén xiàn hé gǔ shǐ de yán jiū dōuyòu zhòng dà de gòng xiàn。 dàn shuō jiě zhōng yě zá yòu zhù guān yì duàn hé mí xìn chéng fèn﹐ xū yào cān zhào jiá gǔ﹑ jīn shí﹑ zhú mù jiǎn de wén zì yán tǎo shěn dìng。《 shuō wén》 zhè yàng yī bù jù zhù， shì zài jīng xué dǒu zhēng zhōng chǎn shēng de。 jīn wén jīng xué yǔ gǔ wén jīng xué zhī zhēng shì hàn dài xué shù sī xiǎng lǐng yù zhōng zuì zhòng yào de yīcháng lùn zhēng。 qín yǐ qián de diǎn jí dōushì yòng liù guó shí wén zì xiě de， hàn dài chēng liù guó wén zì wéi“ gǔ wén”， yòng gǔ wén shū xiě de jīng shū chēng wéi gǔ wén jīng。 qín shǐ huáng chū yú yú mín zhèng cè de xū yào， bǎ zhè xiē yòng gǔ wén zì xiě chéng de《 shī》、《 shū》 děng diǎn jí fù zhī yī jù。 xī hàn chū nián， yī xiē lǎo nián rú shēng píng jì yì bǎ wǔ jīng kǒu shòu gěi dì zǐ， dì zǐ yòng lì shū jì xià lái。 lì shū shì hàn dài tōng xíng de wén zì， chēng“ jīn wén”， yòng jīn wén shū xiě de jīng shū， chēng jīn wén jīng。 hòu lái lù xù fā xiàn yòng gǔ wén zì xiě de jīng shū。 zhè yàng zài hàn dài jīng xué jiā zhōng jiù fēn chéng liǎo jīn wén jīng xué jiā hé gǔ wén jīng xué jiā。 liǎng pài de qū bié bù zhǐ shì biǎo xiàn wéi suǒ yǐ jù de jīng xué bǎn běn hé wén zì bù tóng， gèng zhù yào de biǎo xiàn wéi zěn yàng shǐ jīng xué wéi fēng jiàn tǒng zhì fú wù shàng。 jīn wén jīng xué jiā xǐ huān duì jīng shū zuò qiānqiǎng fù huì de jiě shì hé xuān yáng mí xìn de chèn wěi zhī xué； gǔ wén jīng xué jiā zé qiáng diào dú dǒng jīng diǎn， zhēn zhèng lǐ jiě rú xué jīng suǐ， wèicǐ cè zhòng míng wù xùn gǔ， zhòng shì yǔ yán shì shí， bǐ jiào jiǎn míng zhì pǔ。 xǔ shèn shǔ yú gǔ wén jīng xué pài， tā biān zhù《 shuō wén》 shì yào yǐ yǔ yán wén zì wéi wǔ qì， kuò dà gǔ wén jīng xué zài zhèng zhì shàng hé xué shù shàng de yǐng xiǎng。
　　
　　《 shuō wén》 zǎo qī chuán běn bù dé 'ér zhī， yòu jìzǎi zuì zǎo kān kè zhě shì táng dài lǐ yáng bīng， tā zài dài zōng dà lì nián jiān kān dìng《 shuō wén》， dàn qí zhōng càn zá lǐ shì yì shuō pō duō。 gāi shū xiàn cún de bǎn běn yǐ xú xuàn xiào dìng de sòng kān běn wéi zuì zǎo﹐《 sì bù cóng kān》 chū biān jí《 xù gǔ yì cóng kān》 yòu yǐng yìn běn。 qí cì shì xú kǎi de《 shuō wén jiě zì xì chuán》﹐ yòu sòng kān cán běn jí yǐng sòng chāo běn﹐《 sì bù cóng kān》 chū biān 'èr cì yìn běn zhōng yòu yǐng yìn běn。 nán táng xú xuàn、 xú kǎi xiōng dì 'èr rén jīng yán《 shuō wén》， xú kǎi de《 shuō wén jiě zì xì chuán》 shì dì yī zhǒng《 shuō wén》 zhù běn， chéng shū yú nán táng mò nián， shì chēng xiǎo xú běn， xú kǎi duì lǐ yáng bīng miù shuō duō yòu kuāng zhèng。 xú xuàn yú sòng tài zōng yōng xī nián jiān fèng zhǐ xiào dìng《 shuō wén》， shì chēng dà xú běn。 lìng wài， jīn shàng cún yòu táng xiě běn《 shuō wén》 mù bù cán juàn yī juàn， jǐn 188 zì。 qīng rén yán zhì《 shuō wén》， duō yǐ dà xú běn wéi jī chǔ， tóng shí cān xiào xiǎo xú běn。 dà xiǎo xú běn jīn tiān jūn yòu zhōng huá shū jú yǐng yìn běn。
　　
　　《 shuō wén jiě zì》 - gài niàn fā zhǎn
　　
　　 cóng lì shǐ shàng kàn
　　
　　1, wén zì qǐ yuán hěn zǎo。 jìn guǎn chū tǔ de táo qì shàng yě yòu xiàng hěn zǎo de wén zì de dōng xī , dàn tā jiū jìng shǔ yú shénme shí dài , zěn me qù rèn shí , hái yòu dài shēn rù yán jiū。 yīn cǐ , jīn rì suǒ néng jiàn dào de zuì zǎo de yòu xì tǒng de jì lù hàn yǔ de wén zì shì jiá gǔ wén。 cóng jiá gǔ wén fā zhǎn dào tóng qì shàng de wén zì jí jīn wén。 dào liǎo chūn qiū zhàn guó shí qī yòu suǒ wèi liù guó gǔ wén : qín zǎo qī de zhòu wén、 huò bì shàng de wén zì、 táo qì shàng de wén zì děng děng。 dào liǎo qín shǐ huáng shí dài , jiǎn yì liǎo qín de zhòu wén , chéng wéi xiǎo zhuàn。 zài fā zhǎn chéng lì shū、 cǎo shū、 xíng shū、 zhēn shū ( jí jiē shū、 zhèng shū )。
　　
　　 cóng shū xiě fāng shì shàng kàn
　　
　　 xǔ shèn jì niàn bēi hàn zì de fā zhǎn yòu xíng biàn hé shì biàn。 xíng biàn jí zì xíng yòu liǎo gǎi biàn ; shì biàn jí shū xiě de bǐ huà yòu liǎo biàn huà。 xíng biàn rú jīn wén gēn liù guó gǔ wén xiāngchà hěn yuǎn
　　
　　, xiǎo zhuàn gēn jīn wén xiāng bǐ yòu yòu liǎo hěn dà biàn huà。 zhuàn shū shì yuán bǐ jū duō , xiǎo zhuàn yǐ yòu diǎn biàn huà , lì shū biàn huà hěn dà , bǎ yuán bǐ gǎi chéng fāng bǐ。“ dà”、“ rì” , zì xíng yóu yuán de biàn chéng fāng kuài。 zhè zhǒng fā zhǎn yī fāng miàn yóu fán fù qū yú yuē yì , jiǎn dān huà , rú yóu dà zhuàn、 zhòu wén dào xiǎo zhuàn ; lìng yī fāng miàn yòu kě kàn dào yóu dān tǐ biàn wéi hé tǐ , jiā shàng bù tóng piān bàng zé chéng wéi xíng shēng zì。 shū xiě shàng yóu fán fù qū yú yuē yì , zì de fán yǎn shàng yóu xíng yǐ biǎo yì xiàng biǎo yīn fāng xiàng fā zhǎn。 zuì zǎo xiān yòu tú huà dài biǎo xíng xiàng , zuò wéi wén zì bǎ tú huà jiǎn huà 'ér chéng wéi xiàng xíng zì。 hái yòu zhǐ shì ,《 shuō wén》 jǔ“ shàng”、“ xià” wéi lì , yīn wéi wú wù kě xiàng , suǒ yǐ yòu zhǐ shì。 yòu yòu huì yì , huì yì yī bān shì hé tǐ de , rú“ xiāng” , shì yóu liǎng gè dú tǐ hé chéng de huì yì。 cǐ fǎ hái shì yòu shí 'ér qióng de , suì xiàng biǎo yīn fāng xiàng fā zhǎn yīn cǐ yòu liǎo xíng shēng。 yòu yòu zhuǎn zhù、 jiǎ jiè , hé qián jǐ zhǒng wéi liù shū。 zhuǎn zhù ,《 shuō wén · xù》 jiǎng“ jiàn lèi yī shǒu ,.. kǎo lǎo shì yě”。 qián rén yòu gè zhǒng bù tóng de lǐ jiě。 bǐ jiào zhǔn què de shì liú tái gǒng de jiǎng fǎ :“ cóng yī yì shēng shù zì wèi zhī zhuǎn zhù , yǐ yī zì shè shù yì wèi zhī jiǎ jiè ; suí yīn lì zì , wèi zhī zhuǎn zhù , yǐ yīn jì zì wèi zhī jiǎ jiè。” dài zhèn、 duàn yù cái jiǎng zhuǎn zhù shì hù xùn
　　
　　, fēi yě , hù xùn bù shì wén zì zī rǔ de fāng fǎ。 jiǎ jiè yǐ bù zào zì lì zì , tóng yīn jiǎ jiè , ná yī gè zì dài biǎo liǎng gè bù tóng de yǔ cí。 zhuǎn zhù shì biǎo yīn de
　　
　　, jiǎ jiè gèng shì biǎo yīn de , yīn cǐ shuō shì xíng yǐ biǎo yì xiàng biǎo yīn fāng xiàng fā zhǎn。 wén zì shǐ yòng shàng , yī zì duō xíng
　　
　　( huò tǐ , yī gè zì de bù tóng xiě fǎ ) màn màn qū xiàng gù dìng。 cóng lì shǐ shàng kàn , yòu gǔ zì jīn zì zhī bié。
　　
　　 shēng yùn de yǎn biàn。 shǒu xiān yìng lǐ jiě shēng、 yùn shì yī gè xì tǒng (system), bù shì zá luàn wú zhāng de。 yī zhǒng yǔ yán lǐ shēng mǔ、 yùn mǔ gè fēn duō shǎo lèi shì yòu shù de ; shēng yùn de jié hé shì yòu guī lǜ de , shì xì tǒng de。 bǐ rú : xiàn dài hàn yǔ pǔ ‘ .. yī dìng gēn iy( huò yòu iy jiè yīn de yùn ) xiāng pīn , bù gēn AO xiāng pīn。 shēng yùn de yǎn biàn jiù shì zài zhè yī xì tǒng nèi bù yòu xiē fā zhǎn gǎi biàn。 yǎn biàn huò zhě yóu jiǎn 'ér fán , bǐ rú gǔ dài de“ duān tòu dìng” zài yī dìng tiáo jiàn xià fā zhǎn wéi“ zhī chè chéng” hé“ zhào chuān chuáng”。 huò zhě yóu fán 'ér jiǎn bǐ rú“ lán” shì lái mǔ 'ér“ jiān” shì jiàn mǔ , gǔ dài yòu fù fǔ yīn shēng mǔ tōng huà yǔ yīn
　　
　　kl2。 wèishénme shuō gǔ dài yòu fù fǔ yīn ? zhè yàng de shì lì bù shì gè bié de。 bǐ rú :“ shù” cóng rú shēng。 yī gè zì yě kě yǐ yòu liǎng gè dú yīn , bǐ rú“ shuài” shuài、 lǜ, zuì zǎo wéi liǎng gè fǔ yīn , zài yī dìng tiáo jiàn xià , fā zhǎn wèiyòu de bǎo liú liǎo qián miàn de fǔ yīn ( rú“ jiān” ), yòu de bǎo liú liǎo hòu fǔ yīn ( rú“ lán” )。 chú xié shēng wài , cóng hàn zàngyǔ tóng yuán cí bǐ jiào yě kě kàn chū gǔ yòu fù fǔ yīn。 rén men bù tóng yì zhè zhǒng shuō fǎ。 mǐn、 fāng yīn yòu bù tóng。 yīn zhèng zhì、 jīng jì、 shí dài yòu bù tóng。
　　
　　 cóng hàn yǔ yǔ yīn de shēng yùn xì tǒng fā zhǎn lái kàn
　　
　　 kě yǐ fēn chéng jǐ gè jiē duàn (period): shàng gǔ、 zhōng gǔ、 jìn gǔ、 jìn dài、 xiàn dài。 shàng gǔ yòu kě yǐ fēn chéng qián qī (proto-Chinese)、 hòu qī (archaicChinese)。 shí
　　
　　 dài qián hòu yì yòu shēn suō zhì , zhè shì yī gè fā zhǎn qū shì。 , shāng dài wéi shàng gǔ qián qī míng、 wén huà gè fāng miàn jiāo cuò de guān xì , fāng yīn yóu fēn qí 'ér zhú jiàn róng hé , qū yú yī bù yào lǒngtǒng。 , dū yìng zài lì shǐ shàng huàfēn bù tóng de jiē duàn yuán、 qīng shì jìn dài fāng yīn zì gǔ yòu zhī , ér hàn yǔ shì yòu yī gè zuì zǎo de mǔ yǔ de , fāng yán bù guò shì qí bù tóng , zhōu qín jí wéi shàng gǔ hòu qī ; ruò zhōu qín yǐ shàng wéi shàng gǔ , xiàn zài wéi xiàn dài。 yán jiū rèn , zé hàn dài yě kě shuō shì shàng gǔ de hòu qī。 wèi jìn nán běi cháo wéi zhōng gǔ , táng、 sòng wéi jìn gǔ fēn zhī 'ér yǐ。 yòu xiē měi guó xué zhě rèn wéi mǐn yǔ gēn zǎo qī hàn yǔ bù shì yī huí shì
　　
　　, yòu zì jǐ de yuán shǐ mǐn yǔ de mǔ yǔ。 yuè、 wú、 běi fāng huà dōushì yóu yī zhǒng zǎo qī hàn yǔ yǎn biàn lái de。 yīn wéi yī zhǒng yǔ yán bù néng
　　
　　 dān cóng yǔ yīn lái bǐ jiào , hái yào kàn tā de yǔ fǎ、 cí huì。 mǐn yǔ yě shì yīn jié yǔ yán , méi yòu hěn duō de xíng tài (phonolog2
　　
　　ical) biàn huà , yǔ fǎ jié gòu gēn qí tā hàn yǔ fāng yán jī běn yī zhì , shēng diào yě kě yǐ duì yìng。 cí huì shàng de zhèng jù jiù gèng duō liǎo , bù guò yòu xiē cí huì běi fāng huà méi yòu。 zhè lǐ miàn yòu bù tóng mín zú wǎng lái shí hù xiāng yǐng xiǎng de wèn tí , xī shōu yī xiē bié de mín zú yǔ yán de cí huì。 yǔ yán fā zhǎn yě shì bù píng héng de , yòu de kuài yī xiē , yòu de màn yī xiē。 fāng yán de fā zhǎn shì jiāo cuò de , yòu de qū yú yī zhì。 yī zhì yě shì xiāng duì de , bù shì jué duì de。 běi fāng huà yī bān wú rù shēng , dàn shān xī huà hái yòu rù shēng , shēng diào yě bù tóng , yòu de yòu wǔ gè、 liù gè shēng diào。
　　
　　 zǒng zhī , guān yú shēng yùn yǎn biàn yào jiàn lì liǎng gè guān niàn : yī gè shì gǔ jīn shí dài de bù tóng , yī gè shì fāng yīn de bù tóng。
　　
　　 yǔ yì de fā zhǎn
　　
　　 wén zì de yì yì yòu běn yì , yòu biàn yì。 běn yì zhǐ cóng zǎo qī wén zì xíng tǐ shàng suǒ fǎn yìng chū lái de qǔ xiàng jí qí suǒ dài biǎo de cí yì。 biàn yì zhǐ shǐ yòng wén zì zài biǎo yì fāng miàn suǒ qǐ de fā zhǎn biàn huà。 biàn huà yòu shì duō fāng miàn de , zhuǎn yì、 bǐ yù yì、 jiè yì dū shì duì běn yì 'ér yán de biàn yì。 yán jiū yǔ yì , bù néng gū lì dì kàn。 dì yī , yào kàn zhè gè cí zài zuì zǎo de wén xiàn lǐ shì zěn me jiǎng de (thefirstappearance), yòu de bù néng dān cóng zì xíng lái kàn。 dì 'èr , yào gēn
　　
　　 jù zhè gè zì ( cí ) chǔyú yī dìng de jù zǐ zhōng de yì sī lái dìng , bù shì jǐn jǐn dān píng gǔ lǎo de zì shū ( xùn gǔ shū ) lái kàn de , xùn gǔ shū jiǎng de bù yī dìng shì zhè gè zì de quán miàn de yì sī , huò shì zài mǒu gè jù zǐ zhōng de yì sī。 lì rú《 ěr yǎ · shì gǔ》 dì yī tiáo :“ chū、 zāi、 shǒu、 jī、 zhào、 zǔ、 yuán、 tāi、 rén shū、 luò、 quán、 yú , shǐ yě。” zhè xiē zì shì bù shì dū dāng kāi shǐ jiǎng ? qí shí kāi shǐ zhǐ shì hé xīn (kernel) de yì sī , shì shí shàng yòng chù bù yī yàng , suǒ zhǐ de fāng miàn yě bù yī yàng , yào bǎ yǔ cí fàng dào jù tǐ de jù zǐ zhōng lái kàn tā shì shénme yì sī cái xíng。 jiù yǔ yán de zǒng tǐ lái shuō , xíng yīn yì sān zhě shì lián xì zài yī qǐ de , yào yán jiū yǔ yán , jiù bù néng piān yú yī yú , yào bǎ shì wù de gè fāng miàn lián xì qǐ lái guān chá fēn xī ( gǔ jīn , xíng yīn yì ), suǒ wèi“ guān qí huì tōng”、“ hàoxué shēn sī”、“ xīn zhī qí yì” jiù shì yào lián xì qǐ lái guān chá fēn xī。 tóng shí yě yào liǎo jiě lì shǐ de fā zhǎn , suǒ wèi“ tàn běn qiú yuán”、“ míng qí yuán wěi”。
　　
　　《 shuō wén jiě zì》 - zhù yào nèi róng
　　
　　《 shuō wén jiě zì》 shì zhōng guó zuì zǎo de qiě duì hòu dài yǐng xiǎng jí dà de yī bù zì diǎn， yě shì zhōng guó dì yī bù 'àn bù shǒu biān pái de zhōng wén zì diǎn。 běn shū chéng shū yú hé dì yǒng yuán shí 'èr nián（ 100）， dào 'ān dì jiàn guāng yuán nián（ 121）。 yuán zuò xiàn yǐ shī luò。 chuán zhì jīn rì de dà duō shì sòng cháo bǎn běn， huò zhě shì qīng cháo de duàn yù cái zhù shì běn。 yuán wén yǐ xiǎo zhuàn shū xiě， zhú zì jiě shì zì tǐ lái yuán。 xǔ shèn xiě wán zhī hòu， xiàn gěi hàn 'ān dì。 quán shū gòng fēn 540 bù shǒu， shōu zì 9353 gè， lìng yòu“ zhòng wén” jí yì tǐ zì 1163 gè， gòng 10516 zì。
　　
　　《 shuō wén jiě zì》 de shū míng xǔ shèn zhè yàng jiě shì：
　　
　　 cāng jié zhī chū zuò shū yě， gài yǐ lèi xiàng xíng， gù wèi zhī wén。 qí hòu xíng shēng xiāng yì， jí wèi zhī zì。 wén zhě， wù xiàng zhī běn； zì zhě， yán zī rǔ 'ér jìn duō yě。
　　
　　《 shuō wén jiě zì》 shū yǐng（ píng jīn guǎn cóng shū běn）
　　
　　《 shuō wén jiě zì》 gòng 15 juàn， qí zhōng bāo kuò xù mù 1 juàn。 xǔ shèn zài《 shuō wén jiě zì》 zhōng xì tǒng dì chǎn shù liǎo hàn zì de zào zì guī lǜ héng héng liù shū。
　　
　　《 shuō wén jiě zì》 de tǐ lì shì xiān liè chū xiǎo zhuàn， rú guǒ gǔ wén hé zhòu wén bù tóng， zé zài hòu miàn liè chū。 rán hòu jiě shì zhè gè zì de běn yì， zài jié shí zì xíng yǔ zì yì huò zì yīn zhī jiān de guān xì。《 shuō wén jiě zì》 zhōng de bù shǒu pái liè shì 'àn zhào xíng tǐ xiāng sì huò zhě yì yì xiāng jìn de yuán zé pái liè de。
　　
　　 quán shū yǐ xiǎo zhuàn wéi zhù tǐ， fēn xī zì xíng jié gòu， gēn jù bù tóng de piān bàng， fēn lì wéi 514 bù， shǐ yú“ yī” bù， zhōng yú“ hài” bù。 fán zì xíng piān bàng huò bǐ huà jiē jìn de zì dū guī yú yī bù， jǔ piān bàng jū yī bù zhī shǒu。 bù yǔ bù pái liè de shùn xù dà tǐ yǐ bù shǒu de bǐ huà hé xíng tǐ jié gòu shì fǒu xiāng jìn wéi zhǔn zé， bǐ huà jié gòu xiāng jìn de jiù xù liè zài yī qǐ。 xǔ shū 514 bù fēn wéi 14 piān， juàn mò xù mù bié wéi yī piān， gù wéi 15 piān。 měi bù wén zì de pái liè zhù yào běn zhe 3 gè yuán zé：
　　
　　 ① wén zì zài yìng yòng shàng de yì sī shǔ yú hǎo de、 shàn de liè zài qián miàn shǔ yú biǎn yì de、 bù hǎo de liè zài hòu miàn；
　　
　　 ② yī bù zhī nèi shǔ yú zhuān míng cí de liè zài qián miàn， shǔ yú pǔ tōng shì wù míng cí de liè zài hòu miàn；
　　
　　 ③ yī bù zhī nèi de zì， yì lèi xiāng jìn de xù cì zài yī qǐ， yǐ biàn xún jiǎn。 měi yī zhuàn wén xià xiān yán yì， hòu yán xíng tǐ jié gòu， zuì hòu huò shuō míng dú ruò mǒu。
　　
　　 xiǎo zhuàn zhī wài， rú yòu zhòu wén、 gǔ wén yì tǐ， zé liè qí xià， míng wéi“ zhòng wén”。 quán shū gòng shōu zhuàn wén 9353 zì， zhòng wén 1163 zì。 gǔ shū zhōng suǒ shǐ yòng de wén zì dà tǐ jù bèi， qí zhōng jì yòu xiān qín suǒ yòu de zì， yě yòu hàn dài xīn chǎn shēng de zì， wéi hòu dài kǎo chá hàn zì de fā zhǎn lì shǐ tí gōng liǎo jí qí bǎo guì de cái liào。 xǔ shèn fēn xī zì xíng， gēn jù xiāng chuán de“ liù shū shuō”。 xiàng xíng、 zhǐ shì yóu zì xíng yǐ jiàn yì。 huì yì、 xíng shēng zé fēn bié qí zǔ hé chéngfèn。 fán yán“ cóng mǒu cóng mǒu” huò yán“ cóng mǒu mǒu” dōushì huì yì zì； fán yán“ cóng mǒu mǒu shēng” dedōu shì xíng shēng zì。 shū zhōng yě yòu huì yì jiān xíng shēng de。 yě yòu yán“ cóng mǒu mǒu shěng shēng” de。 xǔ shèn zuò liǎo zhè xiē fēn xī， duì guó rén lǐ jiě zhuàn shū de jié gòu dà yòu bāng zhù， xià 'ér kǎo chá lì shū yě kě yǐ zhī dào qí lái lóng qù mài， bù zhī zhuàn shū xíng tǐ， jiù nán yǐ míng qí yīn yì。《 shuō wén》 zhōng de xùn shì， huò yīn xíng yǐ shuō yì， huò qǔ shū chuán zhōng de gǔ xùn， càn rán jù bèi， suī wéi zì shū， shí jì yě shì yī bù jí wéi zhòng yào de xùn gǔ shū。 hòu dài de zì shū dū yuán yǐn《 shuō wén》 xùn shì， yǐ wéi diǎn yào。
　　
　　《 shuō wén jiě zì》 - jià zhí gòng xiàn
　　
　　《 shuō wén jiě zì》 shì zhōng guó dì yī bù xì tǒng dì fēn xī hàn zì zì xíng hé kǎo jiū xué yuán de zì shū， yě shì liú chuán zuì guǎng de zhōng wén bì jiè gōng jù shū。
　　
　　 běn shū zǒng jié liǎo xiān qín、 liǎng hàn wén xué de chéng guǒ， gěi guó rén bǎo cún liǎo hàn zì de xíng、 yīn、 yì， shì yán jiū jiá gǔ wén、 jīn wén hé gǔ yīn、 xùn fǎng bù kě quē shǎo de qiáo liáng。 tè bié shì《 shuō wén》 duì zì yì de jiě shì yī bān bǎo cún liǎo zuì gǔ de hán yì， duì lǐ jiě gǔ shū shàng de cí yì gèng yòu bāng zhù。
　　
　　 bǎo cún liǎo yán jiū gǔ dài shè huì lì shǐ、 wén huà děng gè fāng miàn de cái liào， shì wén rén zhěng lǐ zhōng guó yōu xiù de wén huà yí chǎn de zhòng yào de jiē tī。《 shuō wén》 bāo kuò gè zhǒng hán yì de zì de jiě shì， fǎn yìng liǎo gǔ dài de zhèng zhì、 jīng jì、 wén huà、 fēng sú xí guàn děng děng。 rú《 shuō wén》“ chē， yú lún zhī zǒng míng， xià hòu shí xī zhòng suǒ zào”。 gēn jù《 shuō wén》 de shuō jiě， kě yǐ kěn dìng zài xià dài yǐ yòu“ chē” zhè zhǒng jiāo tōng gōng jù。 yòu rú“ xìng” zì cóng“ nǚ” hé zhū rú“ jiāng”、“ jī”、“ yáo” děng yī xì liè cóng“ nǚ” bàng de xìng， kě yǐ kuī cè dào gǔ dài mǔ xì shè huì de hén jì。 yóu cǐ kě jiàn，《 shuō wén》 fǎn yìng liǎo gǔ dài de yī xiē lì shǐ qíng kuàng hé gè zhǒng zhī shí， yòu zhù yú xiàn zài de zhōng guó rén mín bó gǔ tōng jīn。
　　
　　《 shuō wén》 yī shū de tū chū gòng xiàn kě yǐ gài kuò wéi yǐ xià sì diǎn：
　　
　　1 ． jiàn lì bù shǒu shì xǔ shèn de zhòng dà chuàng zào zhī yī。 hàn zì shì píng jiè xíng tǐ lái biǎo shì yì yì de， yīn cǐ， duì hàn zì yì fú jiā yǐ fēn xī， bǎ suǒ yòu hàn zì dū 'àn suǒ shǔ yì fú jiā yǐ guī lèi， zhè shì hàn zì xué jiā de gōng zuò， zhè xiàng gōng zuò， yóu xǔ shèn zuì xiān wán chéng liǎo。《 shuō wén》 yī gòng fēn 540 bù， chú liǎo gè bié bù shǒu hái kě yǐ hé bìng yǔ tiáozhěng wài， cóng zǒng tǐ shàng shuō dōushì hé lǐ de， dū fú hé zào zì yì tú。 xǔ shèn zài 'ān pái 540 bù de cì xù shàng shàfèi kǔ xīn， bǎ xíng tǐ xiāng jìn huò xiāng sì de pái zài yī qǐ， zhè děng yú bǎ 540 bù yòu fēn chéng ruò gān dà lèi， zhè kě yǐ bāng zhù dú zhě gēngshēn kè dì lǐ jiě yì fú， gēngzhèng què dì lǐ jiě zì yì。 měi bù suǒ shǔ de zì de pái liè yě bù shì zá luàn wú zhāng de， ér shì yǐ jù yǐ lèi xiāng cóng de yuán zé。 jù tǐ shuō lái yòu sān zhǒng qíng kuàng： qí yī， cí yì xiāng jìn de zì pái zài yī qǐ； qí 'èr， cí yì shǔ yú jī jí de pái zài qián biān， shǔ yú xiāo jí de pái zài hòu biān； qí sān， zhuān yòu míng cí pái zài qián biān， pǔ tōng míng cí pái zài hòu biān。 xǔ shèn chuàng zào de 540 bù shǒu hé yī bù zhī zhōng gè gè zì de pái liè fāng fǎ， dōushì cóng wén zì xué jiǎo dù chū fā de， zhè zhǒng pái liè fāng fǎ gèng néng tǐ xiàn bù shǒu yǔ bù shǒu、 zì yǔ zì zhī jiān de yì yì lián xì， zhè yǔ hòu shì cóng jiǎn zì fǎ jiǎo dù de fēn bù hé 'àn bǐ huà duō shǎo fēn lèi jiǒng rán bù tóng。
　　
　　2． xùn shì běn yì。 xǔ shèn zhī qián de jīng xué jiā wéi jīng diǎn zuò zhù， dōushì suí wén 'ér shì， suǒ zhù shì de zì（ cí） yì， jī běn shàng shì zhè gè zì zài yī dìng yǔ yán huán jìng zhōng de jù tǐ yì yì hé líng huó yì yì。 xǔ shèn zài《 shuō wén》 zhōng jǐn jǐn zhuā zhù zì de běn yì， bìng qiě zhǐ jiǎng běn yì（ yóu yú lì shǐ de jú xiàn， gè bié zì de běn yì jiǎng dé bù duì）， zhè wú yí děng yú zhuā zhù liǎo cí yì de hé xīn wèn tí， yīn wéi yī qiē yǐn shēn yì、 bǐ yù yì děngdōu shì yǐ běn yì wéi chū fā diǎn de， zhǎng wò liǎo běn yì， jiù néng gòu yǐ jiǎn yù fán， kě yǐ tuī zhī yǐn shēn yì yì， jiě jué yī xì liè yòu guān cí yì de wèn tí。 cǐ wài， xǔ shèn zài xùn shì běn yì shí， cháng cháng zēng jiā miáo xiě hé xù shù de yǔ yán， shǐ dú zhě jiā shēn duì běn yì de lǐ jiě， kuò dà dú zhě de zhī shí miàn， fēng fù běn yì de nèi hán hé wài yán。
　　
　　3． duì hàn zì xíng yīn yì sān fāng miàn fēn xī。 xǔ shèn zài měi gè zì xià， shǒu xiān xùn shì cí yì， rán hòu duì zì xíng gòu zào jìn xíng fēn xī， rú guǒ shì xíng shēng zì， zài fēn xī zì xíng shí jiù zhǐ shì liǎo dú yīn， rú guǒ shì fēi xíng shēng zì， zé cháng cháng yòng dú ruò、 dú yǔ mǒu tóng děng fāng shì zhǐ shì dú yīn。 hàn zì shì shǔ yú biǎo yì xì tǒng wén zì， shì yóu zuì chū de tú huà wén zì yǎn biàn 'ér lái de， zhè yàng tōng guò zì xíng fēn xī lái què dìng、 zhèng shí zì yì wán quán fú hé hàn mín zú yǔ yán wén zì de yī bān guī lǜ。 ér yǔ yīn shì yǔ yán de wù zhì wàiqiào， wén zì bù guò shì jì lù yǔ yán de fú hào， xǔ shèn shēn zhī“ yīn yì xiāng yǐ”、“ yì fù yú yīn” de yuán zé， suǒ yǐ zài《 shuō wén》 zhōng fēi cháng zhòng shì yīn yì guān xì， cháng cháng yǐ shēng yīn xiàn suǒ lái shuō míng zì yì de yóu lái， zhè wéi hòu shì xùn gǔ xué zhě tí gōng liǎo yīn shēng qiú yì de yuán zé。
　　
　　4． yǐ liù shū fēn xī hàn zì。 zài xǔ shèn zhī qián， yòu cāng jié yǐ jù liù shū zào zì de chuán shuō。 xiàn dài wén zì xué jiā rèn wéi， liù shū shì duì hàn zì zào zì guī lǜ de zǒng jié， ér bù shì hàn zì chǎn shēng zhī qián de zào zì mó shì。 zài xǔ shèn zhī qián， jǐn yòu liù shū de míng chēng： xiàng xíng、 zhǐ shì、 huì yì、 xíng shēng、 zhuǎn zhù、 jiǎ jiè， méi yòu jù tǐ chǎn shù， gèng méi yòu yòng lái dà liàng dì fēn xī hàn zì。 xǔ shèn fā zhǎn liǎo liù shū lǐ lùn， míng què dì wéi liù shū xià dìng yì， bìng bǎ liù shū yòng yú shí jiàn， zhú yī fēn xī《 shuō wén》 suǒ shōu lù de 9353 gè hàn zì， zhè zài hàn zì fā zhǎn shǐ hé yán jiū shǐ shàng yòu zhe chéng qián qǐ hòu、 jì wǎng kāi lái de zhòng yào yì yì， cóng 'ér què lì liǎo hàn zì yán jiū de mín zú fēng gé、 mín zú tè sè。
　　
　　《 shuō wén jiě zì》 - hòu shì yǐng xiǎng
　　
　　 liǎng qiān nián lái，《 shuō wén jiě zì》 shì wén zì xué shàng de shǒu chuàng zhī shū， yě shì zuì yòu quán wēi zhī shū， tā de zuò zhě xǔ shèn de míng zì yǔ tā de jié zuò chéng wéi hòu rén yuè dú gǔ jí， tàn tǎo gǔ dài wén huà， yán jiū gǔ wén bì bù kě shǎo de qiáo liáng hé yàoshì。
　　
　　“ shuō wén” dà jiā duàn yù cái《 shuō wén》 wèn shì yǐ hòu， hěn kuài jiù yǐn qǐ dāng shí xué zhě de zhòng shì， zài zhù shì jīng diǎn shí cháng cháng yǐn zhèng《 shuō wén》。 rú： zhèng xuán zhù sān lǐ， yìng shào、 jìn zhuó zhù《 hàn shū》， dū céng yuán yǐn《 shuō wén》 yǐ zhèng zì yì。《 dào liǎo nán běi cháo shí dài， xué zhě men duì《 shuō wén》 yǐ jīng yòu liǎo bǐ jiào wán zhěng、 xì tǒng de rèn shí。 táng dài kē jǔ kǎo shì guī dìng yào kǎo《 shuō wén》。 zì táng dài yǐ hòu， yī qiē zì shū、 yùn shū jí zhù shì shū zhōng de zì yì xùn gǔ dū yǐ jù《 shuō wén》。
　　
　　《 shuō wén》 wèn shì yǐ hòu， yán jiū zhě fēng qǐ。 qīng dài shì《 shuō wén》 yán jiū de gāo fēng shí qī。 qīng dài yán jiū《 shuō wén》 de xué zhě bù xià 200 rén， qí zhōng chēng dé shàng zhuān jiā de yòu shù shí rén zhī duō。 qīng dài《 shuō wén》 zhī xué， kě fēn wéi sì lèi： qí yī， shì jiàokān hé kǎo zhèng gōng zuò， rú yán kě jūn de《 shuō wén xiào yì》、 qián diàn de《 shuō wén jiě zì jiào quán》 děng； qí 'èr， duì《 shuō wén》 jìn xíng kuāng zhèng， rú kǒng guǎng jū de《 shuō wén yí yí》、 yú yuè de《 ér shān lù》 děng； qí sān， duì《 shuō wén》 de quán miàn yán jiū， rú duàn yù cái de《 shuō wén jiě zì zhù》、 guì fù de《 shuō wén jiě zì yì zhèng》、 zhū jùn shēng de《 shuō wén tōng xùn dìng shēng》、 wáng yún de《 shuō wén jùdòu》； qí sì， dìng bǔ qián rén huò tóng shí dài xué zhě guān yú《 shuō wén》 yán jiū de zhù zuò， rú yán zhāng fú de《 shuō wén xiào yì yì》、 wáng shào lán de《 shuō wén duàn zhù dìng bǔ》 děng。 qí zhōng dì sān zhǒng zuì wéi zhòng yào， zhè sì rén yě bìng chēng“ shuō wén sì dà jiā”。 jìn rén dīng fú bǎo chí yǐ wǎng gè jiā yán jiū《 shuō wén》 de zhuān zhù hé qí tā lùn jí《 shuō wén》 de zhù shù yǐ jí jiá gǔ wén、 jīn wén de cái liào huì jí wéi《 shuō wén jiě zì gǔ lín》， hòu yòu sōu jí yí yì biān wéi《 bǔ yí》， shì gāi shū zhù shì de zǒng huì。
　　
　　《 shuō wén》 shì zhōng guó yǔ yán xué shǐ shàng dì yī bù fēn xī zì xíng、 shuō jiě zì yì、 biàn shí shēng dú de zì diǎn。 tóng shí， tā chuàng lì liǎo hàn mín zú fēng gé de yǔ yán xué héng héng wén xiàn yǔ yán xué，《 shuō wén》 jiù shì wén xiàn yǔ yán xué de mò jī zhī zuò。《 shuō wén》 duì chuán tǒng yǔ yán xué de xíng chéng hé fā zhǎn yòu jù dà yǐng xiǎng， hòu shì suǒ shuō de wén zì、 yīn yùn、 xùn gǔ zhī zì， dà tǐ bù chū《 shuō wén》 suǒ shè jí de fàn wéi， ér《 shuō wén》 běn shēn zé xíng chéng yī gè zhuān mén xué kē。《 shuō wén》 wán zhěng 'ér xì tǒng dì bǎo cún liǎo xiǎo zhuàn hé bù fēn zhòu wén， shì guó rén rèn shí gèng gǔ wén zì héng héng jiá gǔ wén hé jīn wén de qiáo liáng；《 shuō wén》 de xùn jiě gèng shì guó rén jīn tiān zhù shì gǔ shū、 zhěng lǐ gǔ jí de zhòng yào yǐ jù。 suǒ yǐ《 shuō wén》 zài jīn tiān réng yòu jù dà de xué shù jià zhí hèyìng yòng jià zhí。