míng wàn lì kān běn。 èr juàn。
　　 zuò zhě： lǚ kūn（ １ ５ ３ ６ ～１６１ ８）， zì shū jiǎn、 bēi xīn wú、 xīn wú， zì hào bào dú jū tǔ， shāng qiū níng líng xiàn rén。 běn shū chéng yú míng wàn lì 'èr shí yī（１５ ９３） nián， shì zuò zhě jī sà nián xīn xuè xiě jiù de yī bù bǐ jì tǐ zhù zuò。
　　 běn shū tán zhé lǐ、 pēng shí bì、 tàn qiú rén shēng、 sī kǎo yǔ zhòu， bù shī wéi zhōng guó chuán tǒng sī xiǎng wén huà bǎo kù zhōng de yī zhī qí pā。

　　dì fàn， táng cháo lǐ shì mín zhuàn。 cǐ shū xì táng tài zōng lǐ shì mín zì zhuàn de lùn shù rén jūn zhī dào de yī bù zhèng zhì wén xiàn， tā zài cì yú zǐ nǚ shí yún， zài sān dīng zhǔ， zuò wéi yí xùn： " chì gōng chǎn zhèng zhī dào， jiē zài qí zhōng， zhèn yī dàn bù huì， gèng wú suǒ yán。 " shū chéng yú zhēnguàn 'èr shí 'èr nián（ 648 nián）。 quán shū 12 piān， fēn shàng、 xià liǎng juàn。 yán jiǎn yì gāi， lùn zhèng yòu jù， fán " dì wáng zhī xì， ān wēi xīng fèi， xián zài cí yān。 " yuán shū yòu jiǎ xíng zhù yǔ wéi gōng sù zhù， jūn yì。 běn wén sòng shí yì yì wéi 6 piān。 jīn běn xì sì kù guǎn chén cóng《 yǒng lè dà diǎn》 zhōng ji chū， wén xià yòu zhù， yí wéi yuán rén wén zì。 cǐ shū《 sì kù quán shū zǒng mù》 yǐ zhù lù， bìng kān jù zhēn bǎn chuán shì。 àn yú shì nán《 zhì dé lùn》 chēng《 jīn jìng dì fàn》， yǐ shōu rù《 quán táng wén》 zhōng， jí wéi cǐ shū。 rì běn chuán běn yòu dà zhèng sì nián（ 1915 nián） sān sè yìn běn， yòu jiǎ xíng zhù。

　　sī mǎ guāng yòu liǎng bù shū： yī bù shì《 zī zhì tōng jiàn》， wéi lì dài zhèng zhì jiā、 jūn shì jiā suǒ bì dú； lìng yī bù jiù shì《 jiā fàn》。 sī mǎ guāng zì jǐ shuō，《 jiā fàn》 bǐ《 zī zhì tōng jiàn》 gèng zhòng yào。 tā shuō； yù zhì guó zhě， bì xiān qí qí jiā。 jiù yán jiū lì shēn chǔshì hé chǔlǐ fù zá de shēn biān máo dùn 'ér yán，《 jiā fàn》 què shí bǐ《 zī zhì tōng jiàn》 gèng zhòng yào， gèng shí yòng。 xiàn dài rén xū yào cóng gǔ xùn zhōng jí qǔ zhì huì， zuò yī gè shì shì liàn dá zhī rén。《 jiā fàn》 wéi lì dài tuī chóng wèijiā jiào de fàn běn， quán shū gòng shí jiǔ piān， xì tǒng dì chǎn shù liǎo fēng jiàn jiā tíng de lún lǐ guān xì、 zhì jiā yuán zé， yǐ jí xiū shēn yǎng xìng hé wéi rén chǔshì zhī dào。 shū zhōng yǐn yòng liǎo xǔ duō rú jiā jīng diǎn zhōng de zhì jiā、 xiū shēn gé yán， duì wǒ men pō yòu qǐ fā hái shōu jí liǎo dà liàng lì dài zhì jiā yòu fāng de shí lì hé diǎn fàn， wéi hòu rén shù lì jiē mó。 jù shǐ zhì jìzǎi， táng dài dí rén jié céng zhù《 jiā fàn》 shí juàn， dàn shū yǐ bù chuán。 sī mǎ guāng nǎi qǔ qián rén jiù míng， zhuàn chéng cǐ shū， yǐ wéi jiā jiào kè běn， hòu xué zhǔn shéng。 shǒu zài《 zhōu yì · jiā rén》 guà cí yǐ jí jié lù《 dà xué》、《 xiào jīng》、《 shàng shū · yáo diǎn》、《 shī jīng sī qí》 zhū piān yǔ lù， zuò wéi quán shū zhī xù。 zhèng wén fán zì《 zhì jiā》 zhì《 rǔ mǔ》 gòng shí jiǔ piān， zá cǎi shǐ shì zhōng kě rèn wéi hòu dài fǎ zé zhě， qí jiān yì jiā yòu zuò zhě zì lùn。 zuò zhě rèn wéi， zhì jiā “ mò rú lǐ ”， qí jiā de guī fàn yīngshì： wéi rén zǔ zhě， yào“ yǐ yì xùn qí zǐ， yǐ lǐ fǎ qí qí jiā”； wéi rén fù zhě， yào“ ài zǐ jiào zhī yǐ yì”； wéi rén mǔ zhě，“ bù huàn bù cí， huàn yú zhī 'ài 'ér bù zhī jiào yě”； wéi rén zǐ zhě， zé yìng yǐ xiào wéi tiān jīng dì yì， wéi xíng dòng zhī zhǔn zé。 zuò zhě zhè zhǒng jié lù zhū jīng zhì jiā zhī yǔ wéi gāng lǐng。 yǐ sōu jí shǐ shì wéi lì zhèng， chǎn fā fēng jiàn dà jiā tíng de lún lǐ guān xì、 dào dé guī fàn yǐ jí rú hé zhì jiā de fāng fǎ， shēn shòu fēng jiàn shè huì shì dà fū de tuī chóng， bèi mù wéi jiā tíng bì bèi zhī jiào yù kè běn。 quán shū jié mù bèi jù， jiǎn míng 'ě yào， qiē yú shí yòng， bìng qiě qí dà zhǐ guī yú yì lǐ， yǐ mǐn dé wéi xíng dòng zhī běn， shì wéi hù fēng jiàn lún lǐ gāng cháng、 xiū shēn zhì jiā de guī fàn。 wéi yán jiū gǔ dài jiā tíng jiào yù de zhǐ dǎo sī xiǎng jí jù tǐ fāng shì、 fāng fǎ tí gōng liǎo yuán shǐ cái liào。 qīng kāng xī nián jiān， zhū shì céng píng diǎn cǐ shū， kě gōng yán jiū zhě yī bìng cān zhuó。 zhù yào bǎn běn yòu míng wàn lì jiān kè běn， qīng《 sì kù quán shū》 běn，《 liú yú cǎo táng cóng shū》 běn； zhū shì píng diǎn běn， jiàn zài yú《 zhū wén duān gōng cáng shū》 jí《 hóng shì táng shí jīng guǎn cóng shū》 zhōng。

　　yuán cǎi， zì jūn zài， sòng dài xìn 'ān jiǎn（ jīn shǔ zhè jiāng） rén。 lóng xīng yuán nián dēng jìn shì dì sān， guān zhì jiān dēng wén jiǎn yuàn。 céng rèn yuèqǐng xiàn xiàn lìng， lián míng gāng zhí， zhèng shēng pō jiā。
　　 zài yuèqǐng， yuán cǎi xiū xiàn zhì shí juàn， yòu zhù yòu《 zhèng hé zá zhì》、《 xiàn lìng xiǎo lù》 děng， kě xī duō wáng shī。《 shì fàn》 yī shū jiù shì zuò zhě zài lè qīng shí suǒ zhù。
　　 yóu yú yuán cǎi duì wéi rén chù shì、 rén lún jiào yù tè bié gǎn xīng qù， ér qiě yě hěn yòu yán jiū。 wèile zài yuèqǐng zhè gè dì fāng chún zhèng fēng sú， huà dǎo rén lún， tā yú sòng xiào zōng wǔ nián xiě chéng zhè běn《 shì fàn》。 zuì chū shū míng jiào《 sú xùn》。 rán 'ér， chū rén suǒ liào de shì， gāi shū yī chéng， yuǎn jìn biàn zhēng xiāng chāo lù。“ jiǎ 'ér lù zhī zhě pō duō， bù néng biàn yìng。” yuán cǎi zhè cái kāi shǐ kè bǎn yìn shuà。
　　 yìn xíng shí yóu tā de tóng xué、 fǔ pàn liú zhèn zuò xù。 liú zhèn ná dào cǐ shū shí， ài bù shì shǒu，“ xiáng wèi shù yuè”， gěi zhè běn shū yǐ hěn gāo de píng jià。 rèn wéi zhè běn shū“ qǐ wéi kě yǐ xíng zhū yuèqǐng， dá zhū sì hǎi kě yě； qǐ wéi kě yǐ xíng zhī yī shí， chuí zhū hòu shì kě yě”。 jiù shì shuō yuán cǎi zhè bù shū qí jià zhí zú yǐ kān xíng quán guó， liú chuán hòu shì。 yú shì， liú zhèn jiàn yì yuán cǎi jiāng shū míng gǎi wéi《 shì fàn》。 yuán cǎi qiān xū dì rèn wéi yán guò qí shí， dàn zuì zhōng hái shì tóng yì gēngmíng wéi《 shì fàn》。 hòu shì yòu chēng《 yuán shì shì fàn》。
　　《 shì fàn》 gòng sān juàn， fēn mù qīn、 chù jǐ、 zhì jiā sān mén。 zhè běn shū lùn shù lì shēn chǔshì zhī dào bù tóng yǔ yī bān zhù shù， qí yǔ pō yòu jiàn dì， qiě shēn rù qiǎn chū， jí jù qù wèi， jí yì lǐng huì hé xué xí。《 sì kù quán shū》 zài《 yuán shì shì fàn》 tí yào lǐ jiǎng：“ qí shū yú lì shēn chǔshì zhī dào fǎn fù xiáng jìn。” yòu shuō：“ dà yào míng bái qièyào， shǐ lǎn zhe yì zhī yì cóng， gù bù shī wéi《 yán shì jiā xùn》 zhī yà yě。”
　　 juàn yī mù qīn， zhù yào jiǎng jiā tíng hé mù xiāng chù de dào lǐ hé fāng fǎ； juàn 'èr chù jǐ， lùn shù gè rén xiū yǎng、 wéi rén chǔshì zhī dào， duì rén yī shēng dāng zhōng jīng cháng yù dào de fù guì pín jiàn、 chéng bài dé shī děngdōu zuò liǎo zhé lǐ xìng de chǎn shù； juàn sān zhì jiā， shì chí jiā xīng yè de yī xiē dào lǐ， yì pō jīng cǎi。《 shì fàn》 yī shū de lùn lǐ bìng bù xiàng qí tā gǔ dài xiū shēn qí jiā de shū nà yàng gǔ bǎn zhèng tǒng， xiāng fǎn， yuán cǎi sī xiǎng fēi cháng jī jìn， shèn zhì gǎn yú fǎn chuán tǒng。 tā shì cóng shí yòng hé jìn rén qíng de jiǎo dù lái kàn dài lì shēn chǔshì de yuán zé de， ér bù shì xiàng yī xiē lǎo xué jiū nà yàng， bǎ“ sì shū wǔ jīng”、 kǒng mèng zhī dào nà yī tào lún lǐ qiáng jiā zài rén men tóu shàng。 pì rú， yuán cǎi de《 shì fàn》 tí chàng jiā tíng de chéng yuán yīnggāi shì píng děng de， fù zǐ xiōng dì zhī jiān dōushì píng děng de， kě yǐ bǎo chí gè zì de xìng gé tè diǎn， jí biàn shì jiā zhōng de zhǎngbèi， yě yào yǐ zì jǐ chāo hū bié rén de xiū yǎng lái shù lì zì jǐ de wēi xìn， ér bù néng yā fú bié rén。 zǐ nǚ yě méi bì yào qū cóng zhǎngbèi de quán wēi。
　　《 shì fàn》 lǐ yòu xǔ duō jù zǐ què shí dōushì jīn yù liáng yán， rú：“ xiǎo rén dāng jìng yuǎn”；“ hòu yú zé jǐ 'ér bó zé rén”；“ xiǎo rén wéi 'è bù bì jiàn”；“ jiā chéng yú yōu jù pò yú dài hū”；“ dǎng rén bù shàn zhī zì jǐng”。 děng děng， bù shèng méi jǔ。《 shì fàn》 chuán shì zhī hòu， hěn kuài biàn chéng wéi sī shú xué xiào de xùn méng kè běn。 lì dài shì dà fū dū shí fēn tuī zhòng gāi shū， dū jiāng tā fèng wéi zhì bǎo。 jīn tiān wǒ men zài jiàodiǎn gāi shū shí， yě shēn shēn dì wéi shū zhōng de yī xiē zhuó yuè shēn suì de jiàn dì suǒ dǎ dòng， wéi tā duì shì tài rén lún de shēn kè rèn shí suǒ zhé fú， rèn wéi gāi shū de què kān chēng lì shēn chǔshì de jiē mó。 yóu qí shì zài jīn tiān， wǒ men miàn duì cuò zōng fù zá de shè huì hé rén jì guān xì， liú lǎn gāi shū， rú tóng jiāo gěi nǐ yī bǎ dǎ kāi shì tài bù jiě zhī mén de yàoshì， shǐ nǐ néng gòu dé xīn yìng shǒu dì chù lǐ gè zhǒng fù zá de shì shì， shǐ nǐ zhōng shēn yuǎn huò jìn fú， wàn shì shùn dá。
　　 yuán cǎi de《 shì fàn》 miàn shì yǐ lái， liú chuán shèn guǎng， gù bǎn běn jiào duō， wǒ men yǐ jù《 sì kù quán shū》 suǒ shōu《 yuán shì shì fàn》 wéi dǐ běn， jìn xíng jiàozhù。 duì yú yuán shū zhōng de 'é wù zhī chù， suí shǒu gǎi zhèng， bù zài lìng chū jiàokān jì。 wéi biàn yú dú zhě yuè dú lǐ jiě， yì wén cǎi yòng yì shù de fāng fǎ， zhǐ zài chōng fēn chǎn míng qí dào lǐ。 tóng shí， zài měi yī piān zhī hòu， jiā diǎn píng wén zì， huò lù lì dài lì shēn chǔshì de gù shì， yǔ zhèng wén xiāng cān； huò pōu xī yuán wén， yǐ jiě dú zhě zhī huò。 lìng wài， wèile dú zhě yuè dú fāng biàn， wǒ men zài měi yī duàn yuán wén zhī qián dū jiā nǐ liǎo biāo tí， yǐ qǐ dào tí gāng qiè lǐng de zuò yòng。 zài cǐ yī bìng zhù míng。
　　 yóu yú xué shí shuǐ píng yòu xiàn， diǎn xiào guò chéng zhōng， shū lòu hé cuò wù zhī chù zài suǒ nán miǎn， kěn qǐng fāng jiā bù lìn cì jiào。
　　 xiū yuǎn yú 1998 nián 11 yuè 3 rì
　　
　　《 sì kù quán shū · shì fàn》 tí yào
　　
　　 chén děng jǐn 'àn：《 yuán shì shì fàn》 sān juàn， sòng yuán cǎi zhuàn。 kǎo qú zhōu fǔ zhì， cǎi zì jūn zài， xìn 'ān rén， dēng jìn shì dì sān， zǎi jù yì， yǐ lián míng gāng zhí chēng， shì zhì jiān dēng wén jiǎn yuàn。 chén zhèn sūn《 shū lù jiě tí》 chēng： cǎi cháng zǎi yuèqǐng， xiū xiàn zhì shí juàn。 wáng qí jì《 wén xiàn tōng kǎo》 yòu chēng： qí lìng zhèng hé， shí zhù yòu《 zhèng hé zá zhì》、《 xiàn lìng xiǎo lù》。 jīn jiē bù chuán。 shì biān jí qí zài lè qīng shí suǒ zuò， fēn mù qīn、 chù jǐ、 zhì jiā sān mén， tí yuē：《 xùn sú》。 fǔ pàn liú zhèn wéi zhī xù， shǐ gēngmíng《 shì fàn》。 qí shū yú lì shēn chǔshì zhī dào， fǎn fù xiáng jìn。 suǒ yǐ dǐ lì mò sú zhě， jí wéi dǔ zhì。 suī jiā shú xùn méng zhī shū， yì qiú tōng sú， cí jù bù miǎn yú bǐ qiǎn， rán dà yào míng bái qièyào， shǐ lǎn zhě yì zhī yì cóng， gù bù shī wéi《 yán shì jiā xùn》 zhī yà yě。 míng chén jì rú cháng kè zhī mì jí zhōng， zì jù 'é tuō tè shèn。 jīn yǐ《 yǒng lè dà diǎn》 suǒ zài sòng běn hù xiāng jiàokān， bǔ yí zhèng wù。 réng cóng《 wén xiàn tōng kǎo》 suǒ zài， lè wéi sān juǎnyún。 qián lóng sì shí liù nián jiǔ yuè gōng xiào shàng。
　　 zǒng zuǎn guān： chén jì yún、 chén lù xī xióng、 chén sūn shì yì zǒng xiào guān： chén lù fèi chí yuán shì

　　xú gān sǎnwén， zhù yào yòu《 zhōng lùn》 yī shū。 cǐ shū xiě zuò zhù zhǐ shì： " cháng yù sǔn shì zhī yòu □、 yì sú zhī bù zú， jiàn cí rén měi lì zhī wén bìng shí 'ér zuò， céng wú chǎn hóng dà yì、 fū sàn dào jiào、 shàng qiú shèng rén zhī zhōng、 xià jiù liú sú zhī hūn zhě , gù fèi shī、 fù、 sòng、 míng、 zàn zhī wén , zhù《 zhōng lùn》 zhī shū 'èr shí 'èr piān "（《 zhōng lùn xù》）。 jīn cún ji běn fēn shàng、 xià liǎng juàn， shàng juàn 10 piān， duō lùn shù chù shì yuán zé hé pǐn dé xiū yǎng， xià juàn 10 piān， dà bù fēn lùn shù jūn chén guān xì hé zhèng zhì jī wēi， yīn cǐ， tā shì yī bù yòu guān lún lǐ jí zhèng zhì de lùn jí。 qí sī xiǎng qīng xiàng， dà tǐ shàng zūn fèng rú jiā zhǐ qù， duō zǔ shù xiān wáng、 kǒng、 mèng zhī yán， tóng shí， yě shòu dào jiā、 fǎ jiā de mǒu xiē yǐng xiǎng。《 zhōng lùn》 duì shí bì yòu suǒ zhēn biān， bù guò zuò zhě chí lùn bǐ jiào zhōng yōng jǐn shèn， yī bān bù zhǐ chì shí shì， suǒ yǐ xiǎn dé cí zhǐ miǎo yuǎn， jiào shǎo fēng máng。 yǔ tóng shí de zhòng cháng tǒng《 chāng yán》 xiāng bǐ， qí jiē lù xiàn shí máo dùn de shēn kè xìng hé pī pàn de jiān ruì xìng， dōuyòu suǒ xùn sè。《 zhōng lùn》 de yǔ yán bǐ jiào píng shí， lùn zhèng jiǎng qiú luó ji、 tiáo lǐ guàn tōng， hái bù shī wéi yī bù jiào hǎo de lùn shuō wén zhuān zhù。 tā shì " jiàn 'ān qī zǐ " zhōng jīn cún wéi yī de zhuān zhù。

　　xī hàn liú xiàng zhuàn。 yuán běn sān shí juàn， zhì běi sòng chū jǐn cún shí juàn。 hòu jīng céng gǒng sōu ji zhěng lǐ， réng lí wéi shí juàn。 nèi《 zá shì》 wǔ juàn，《 cì shē》 yī juàn，《 jié shì》 èr juàn，《 shàn móu》 èr juàn。 cǎi jí shùn、 yǔ shí dài zhì hàn dài shǐ shì hé chuán shuō， fēn lèi biān zuǎn， suǒ jì shǐ shì yǔ《 zuǒzhuàn》、《 zhàn guó cè》、《 shǐ jì》 děng pō yòu chū rù。 zuò zhě shàng biān yòu《 shuō yuàn》 yī shū， xìng zhì yǔ cǐ lèi sì。

　　《 xī míng》 yuán míng《 dìng wán》， wéi《 zhèng méng qián chēng piān》 zhōng de yī bù fēn， zhāng zài céng jiāng qí lù yú xué táng shuāng yǒu de yòu cè， tí wéi《 dìng wán》， hòu chéng yí jiāng《 dìng wán》 gǎi chēng wéi《 xī míng》， cái yòu cǐ dú lì zhī piān míng。
　　
　　 cǐ piān zhī hé xīn sī xiǎng zài yú： yǐ qián kūn， tiān dì， hé fù mǔ（ hán nán nǚ， fū fù jí jiā tíng） wéi yī tǐ， yǐ qián kūn què lì qǐ gǎn tōng zhī dé néng， chǎn míng cǐ dé néng rú hé cóng gè tǐ zhī shēn wèi xiàng jiā tíng huò jiā zhèng zhǎn kāi， bìng tuī dá dào tiān xià。 yǐn 'ér bù xiǎn de shì“ qì zhī běn tǐ” gǎn fā de sī xiǎng， shì qì zhī gǎn tōng xìng guàn chuān qí jiān， rú guǒ lí kāi liǎo“ qì” de guàn tōng hé gǎn tōng xìng de huà tí， shì bù huì yòu wén běn yǔ jù zhī céng céng zhǎn kāi de。 zhè yě yǔ zhāng zài běn rén de“ qì běn lùn” shì xiāng tōng， ér qián kūn zhī shuō yuán yú《 yì jīng》， yǔ yīn yáng zhī qì de lǐ lùn yě xiāng guān。
　　
　　 cǐ piān suī“ dà dǐ jiē gǔ rén shuō huà jí lái”（《 zhū zǐ yǔ lèi》 juàn jiǔ shí bā）， dàn quán bù yóu rú jiā diǎn jí zhōng yǐn zhèng shì lì。 kě yǐ bǎ tā fēn wéi liǎng gè bù fēn： qián yī bù fēn wéi sī xiǎng zhī fā huī， hòu yī bù fēn shì jù tǐ zhī shì lì de liè jǔ。 guān qí wén zì， què shí dà dǐ“ jiē” shì duì rú jiā sì shū wǔ jīng de zì jù de cǎi xié， zhè qià hǎo fǎn yìng liǎo nà gè shí dài yǐ jí zhāng zǐ běn rén xiě zuò fāng shì de tè diǎn

　　wáng tōng， zì zhòng yān， shēng gān suí wén dì kāi huáng sì nián（ 584 nián）， zú yú suí yáng dì dà yè shí sān nián（ 617 nián）。 suí hé dōng jùn lóng mén xiàn tōng huà zhèn（ jīn shān xī shěng wàn róng xiàn tōng huà xiāng） rén。 shì suí dài shān xī de yī wèi sī rén jiào yù jiā， sǐ hòu， mén dì zǐ sī shì wéi“ wén zhōng zǐ”。
　　
　　 wáng tōng hǎo zì qiú míng， mó fǎng kǒng zǐ zuò《 xù liù jīng》， zài hé fén jiǎng xué shí， biàn yǐ“ wáng kǒng zǐ” zì xǔ。 zhè yàng yī gè huá 'ér bù shí de rén， tā de《 xù liù jīng》 zì rán bù huì yòu shénme xué shù jià zhí， suǒ yǐ zài táng dài jiù dà duō sàn shī wú cún liǎo。 jīn cún《 yuán jīng》 yī shū， tí wáng tōng zhuàn， xuē shōu chuán， ruǎn yì zhù， shí chū yú wěi zào， qián rù biàn zhī yǐ míng。
　　
　　 jīn tiān yán jiū wáng tōng de sī xiǎng， zhù yào yǐ kào《 zhōng shuō》 yī shū。《 zhōng shuō》 yī shū， yòu rén yí qí wéi wěi zuò， dàn dà duō shù xué zhě rèn wéi， cǐ shū suī fēi wáng tōng suǒ zuò， dàn qí yuán běn shì wáng tōng mén dì zǐ yáo yì、 xuē shōu huì biān 'ér chéng de， dà tǐ shàng shì dì zǐ men duì qí shī yán xíng de huí yì hé zhuī lù。 bù guò， cǐ shū dào liǎo wáng tōng zhī zǐ wáng fú sì shǒu lǐ hòu， fú sì duì qí chóngxīn fēn lèi biān pái， zài zhè gè guò chéng zhōng， jiā jìn liǎo xǔ duō chuī shī wáng tōng de bù shí zhī cí， yǐ zhì hòu rén yí qí wéi wěi zuò。 qí shí，《 zhōng shuō》 hái shì yòu yī dìng jià zhí de， zhū xī jiù jiǎng guò：“《 zhōng shuō》 yī shū rú zǐ dì jì tā yán xíng， yě shàyǒu hǎo chù。 suī yún qí zhōng shì hòu rén jiǎ tuō， bù huì jiǎ dé xǔ duō， xū jù yòu gè rén pī mó， rú cǐ fāng zhuāng diǎn dé chéng。” zhè gè shuō fǎ shì yòu dào lǐ de。
　　
　　《 zhōng shuō》 suǒ fǎn yìng de wáng tōng sī xiǎng， hái shì yòu xǔ duō kě guì zhī chù de。 wáng tōng zài zhèng zhì shàng， yǐ huī fù wáng dào zhèng zhì wéi mù biāo， chàng dǎo shí xíng“ rén zhèng”， zhù zhāng“ sān jiào hé yī”， jī běn shàng shì fú hé shí dài cháo liú de， yòu jìn bù xìng； zài zhé xué shàng， wáng tōng zhì lì yú tàn jiū“ tiān rén zhī shì”， wéi rào“ tiān rén” guān xì zhè gè hé xīn， chǎn shù liǎo tā guān yú zì rán guān、 fā zhǎn xiàn、 rèn shí lùn hé lì shǐ guān děng fāng miàn de sī xiǎng， biǎo xiàn liǎo pǔ sù wéi wù zhù yì de qīng xiàng hé zhù biàn sī xiǎng， zài wén xué shàng， wáng tōng lùn wén zhù lǐ， lùn shī zhù zhèng jiào zhī yòng， lùn wén cí zhù yuē、 dá、 diǎn、 zé， zhù zhāng gǎi gé wén fēng。 zhè xiē dōuyòu yī dìng de jìn bù yì yì。

　　《 xún zǐ》（ táng dài yáng jìng wéi qí zuò zhù， yīn wéi xún zǐ shòu lì dài xué zhě de pēng jī， qí zhù zhě bù duō。 zhí zhì qīng dài kǎo jù xué xīng shèng， zhù shì jiàodìng zhě cái zēng jiā。 xiàn dài yán jiū xún zǐ de xué zhě yě jiào gǔ dài wéi duō。）
　　 bāo kuò qīng dài wáng xiān qiān， mín guó shí dài de liáng qǐ xióng。 qīng mò xué zhě tán sì tóng , zài tā de《 rén xué》 zhōng zhè yàng píng jià“ ( zhōng guó ) èr qiān nián lái zhī xué , xún xué yě , jiē xiāng yuàn yě .”

　　nèi róng duō zhé lǐ shēn kè de gé yán jǐng jù， xù shì yì yùn fěng yù， gù shì xìng pō qiáng， yòu yǐ duì huà tǐ wéi zhù。
　　
　　 shuō yuàn chéng shū yú xī hàn mò nián， shì liú xiàng ji lù cháo yě cáng shū 'ér chéng de zá zhe lèi biān， tǐ lì lèi sì《 guó yǔ》、《 zhàn guó cè》， yǐ jì yán wéi zhù jiān cǎi jì shì， zhù zhǐ shì tōng guò shū zhōng lì shǐ rén wù de yán lùn shì lì lái quàn jiè jūn chén， chǎn shù rú jiā xuǎn xián zūn xián de zhì guó lǐ niàn。
　　
　　 cǐ wài， yě zài lù qí tā xué pài rén wù de yán tán shì jì nǎi zhì xǔ duō 「 jiē tán xiàng yì 」 de xiǎo shuō jiā yán、 kě bǔ《 guó yǔ》、《 zhàn guó cè》 de bù zú， tí gōng lìng yī zhǒng jiǎo dù lái guān chá lì shǐ

　　《 jiǎ yì xīn shū》 shì xī hàn jiǎ yì zhuàn xiě de zhèng lùn míng zhù。 yòu chēng《 xīn shū》。 quán shū fēn wéi shì shì、 lián yǔ、 zá shì sān bù fēn。 qí zhōng shì shì shì zhèng lùn wén zì , lián yǔ dà tǐ shì shuō lǐ hé jiǎng xué wén zì , zá shì shì zá jì。 zuò zhě zài zhé xué shàng jì chéng lǎo zǐ hé xún zǐ de wéi wù zhù yì sī xiǎng , duì“ dào” duō suǒ chǎn fā , bìng bǎ“ dào” jù tǐ yùn yòng yú zhì guó。 fǒu rèn rén gé shén hé zào wù zhù , chéng rèn wàn wù yóu tiān dì、 yīn yáng 'èr qì zì rán chǎn shēng , zhōu liú bù xī , biàn huà wú qióng。 zài shè huì lún lǐ fāng miàn , yùn yòng lǎo zǐ de pǔ sù biàn zhèng fǎ sī xiǎng , tí chū jǐ shí duì hù xiāng máo dùn de shè huì pǐn zhì , chéng rèn shì wù zhī jiān de duì lì yǔ zhuǎn huà , qiáng diào gǎi biàn fǎ lìng zhì dù , biàn wú wéi yòu wéi。 qí zhōng zhù míng de《 guò qín lùn》 yī piān , zǒng jié qín wáng guó jiào xùn , yóu wéi shēn kè。 qí tā zhū piān zé zhēn duì shí bì , tí chū liǎo xuē fān qiáng biān , jiā qiáng zhōng yāng jí quán , zhòng běn yì mò , zhù zhòng lǐ yí děng děng cuò shī。 shì yán jiū dāng shí zhèng lùn、 jīng jì hé sī xiǎng zhuàng kuàng de bǎo guì zī liào。

　　《 shēn jiàn》 shì zhōng guó dōng hàn mò sī xiǎng jiā xún yuè de zhèng zhì、 zhé xué lùn zhù。《 hòu hàn shū》 běn chuán shuō， xún yuè zhì zài kuāng fǔ xiàn dì， yīn cáo cāo lǎn zhèng，“ móu wú suǒ yòng， nǎi zuò《 shēn jiàn》”。 yì wéi chóngshēn lì shǐ jīng yàn， gōng huáng dì jiè jiàn。 quán shū 5 juàn , bāo kuò《 zhèng tǐ》、《 shí shì》、《 sú xián》《 zá yán shàng》、《 zá yán xià》 5 piān。《 zhèng tǐ》 piān lùn shù zhì guó wéi zhèng de gēn běn yuán zé yǔ fāng fǎ；《 shí shì》 piān lùn shù dāng shí suǒ yí shí xíng de ruò gān jù tǐ zhèng cè hé zhì dù；《 sú xián》 piān pī píng shì sú shèng xíng de bǔ shì、 jìn jì、 qí qǐng、 shén xiān fāng shù、 chèn wěi děng zōng jiào mí xìn；《 zá yán》 shàng xià piān tǐ liè yǔ yáng xióng de《 fǎ yán》 xiāng jìn， tǎo lùn xué xí、 xiū yǎng、 rén xìng shàn 'è děng wèn tí。 míng dài huáng shěng céng zuò liǎo zhù shì , yòu míng jiā jìng sì nián (1525) huáng shì wén shǐ táng kān běn， hán fēn lóu《 sì bù cóng kān》 yǐng yìn míng wén shǐ táng běn děng。
　　
　　《 shēn jiàn》 yòu míng huáng shěng céng suǒ zuò zhù，《 sì kù quán shū zǒng mù》 chēng qí“ yǐn jù bó qià， duō dé yuè zhǐ”。 yòu《 lóng xī jīng shè cóng shū》 běn、《 xiǎo wàn juàn lóu cóng shū》 běn yǐ jí《 sì bù cóng kān》 yǐng yìn míng wén shǐ táng kān běn。

　　《 zhōng jīng》 héng héng tiān xià zhì dé， mò dà hū zhōng
　　《 zhōng jīng》， dōng hàn mǎ róng zhuàn。 mǎ róng（ 79～ 166）， zì jì cháng， yòu fú fēng mào líng（ jīn shǎn xī xīng píng dōng běi） rén， míng jiāng mǎ yuán zhī cóng sūn。 zhī shí yuān bó， biàn zhù qún jīng， shì dōng hàn zhù míng jīng gǔ wén xué jiā。
　　《 zhōng jīng》 shì xì tǒng zǒng jié zhōng dé de zhuān mén jīng diǎn， mǎ róng yīn wéi yòu《 xiào jīng》 ér wú《 zhōng jīng》， gù zuò cǐ shū lái bǔ jué， quán piān gòng shí bā zhāng。《 tiān dì shén míng zhāng》 bǎ zhōng shuō chéng shì tiān dì jiān de zhì lǐ zhì dé， shì píng jià rén men xíng wéi de zuì gāo zhǔn zé。“ xī zài zhì lǐ， shàng xià yī dé。 …… tiān zhī suǒ fù， dì zhī suǒ zài， rén zhī suǒ fù， mò dà hū zhōng。” zhōng de yào diǎn zài yú“ yī qí xīn”， zhōng de zuò yòng shì“ wèiguó zhī běn， hé mò yóu zhōng。 zhōng néng gù jūn chén， ān shè jì， gǎn tiān dì， dòng guǐ shén， ér kuàng yú rén hū”。《 zhōng jīng》 duì yú bù tóng děng cì de rén， tí chū liǎo bù tóng de zhōng de yào qiú， shàng zhì jūn wáng， xià zhì píng mín， xū gè jìn qí zhōng， qiě jìn zhōng yòu jūn zǐ yǔ xiǎo rén zhī fēn：“ jūn zǐ jìn zhōng， zé jìn qí xīn； xiǎo rén jìn zhōng， zé jìn qí lì。 jìn lì zhě zhǐ qí shēn， jìn xīn zhě zé hóng yú yuǎn”（《 jìn zhōng zhāng》）。《 zhōng jīng》 tí chū liǎo xǔ duō duì hòu shì zhōng dé guān niàn yòu shēn yuǎn yǐng xiǎng de zhòng yào yuán zé， lì rú“ shàn mò dà yú zhōng， è mò dà yú bù zhōng”（《 zhèng yìng zhāng》），“ rén 'ér bù zhōng zé sī qí 'ēn， zhī 'ér bù zhōng zé wén qí zhà， yǒng 'ér bù zhōng zé yì qí luàn”（《 biàn zhōng zhāng》） děng děng。 yóu cǐ kě jiàn，《 zhōng jīng》 bù jǐn fǎn yìng liǎo liǎng hàn shí qī zhōng dé de zhù yào nèi róng， ér qiě biāo zhì zhe chūn qiū shí qī suǒ chǎn shēng de zhōng dé guān niàn yǐ fā zhǎn chéng wéi jiào xì tǒng de， wán zhěng de zhōng dé xué shuō。

　　hàn　 xún yuè zhuàn　 míng　 huáng shěng céng zhù

　　《 yán tiě lùn》 shì gēn jù zhù míng de“ yán tiě huì yì” jì lù zhuàn xiě de zhòng yào shǐ shū， zuò zhě shì xī hàn de huán kuān， huán kuān zì cì gōng， zài hàn xuān dì shí jǔ wéi láng， hòu rèn lú jiāng tài shǒu chéng。 zhāo dì shǐ yuán liù nián（ gōng yuán qián 81 nián）， xià zhào jiāng gè jùn guó tuī jǔ de xián liáng wén xué rén shì jù jí jīng chéng， diào chá mín jiān jí kǔ。 zhè cì jù huì shàng， xián liáng wén xué men tí chū， yán tiě guān fǔ lǒng duàn zhuān yíng hé“ píng zhǔn jūn shū” děng jīng jì zhèng cè shì zào chéng bǎi xìng jí kǔ de zhù yào yuán yīn， suǒ yǐ qǐng qiú fèi chú yán、 tiě hé jiǔ de guān fǔ zhuān yíng， bìng qǔ xiāo jūn shū guān。

　　《 tóng méng xùn》 sān juàn， sòng lǚ běn zhōng zhuàn。 běn zhōng yòu《 chūn qiū jí jiě》， yǐ zhù lù。 shì shū qí jiā shú xùn kè zhī běn yě。 běn zhōng běi sòng gù jiā， jí jiàn yuán yòu yí lǎo， shī yǒu chuán shòu， jù yòu yuān yuán。 gù qí suǒ jì duō zhèng lùn gé yán， dà dǐ jiē gēn běn jīng xùn， wù qièshí yòng。 yú lì shēn cóng zhèng zhī dào， shēn yòu suǒ bì。 zhōng jiān rú shēn yán、 lǐ qián、 tián yú、 zhāng qí、 hóu wú kě zhū rén， qí shì jì shǐ duō shī chuán， lài cǐ yóu kě yǐ kǎo jiàn dà lüè。 gù bù jǐn wéi yòu xué qǐ dí zhī zī yǐ。 kǎo zhū zǐ《 dá lǚ zǔ qiān shū》， yòu shè rén zhàng suǒ zhù《 tóng méng xùn》 jí lùn shī wén bì yǐ sū huáng wéi fǎ zhī yǔ， cǐ běn wú zhī。 qí tā shū suǒ yǐn lùn shī zhū shuō， yì jiē bù jiàn yú shū nèi。 gù hé chāo bá yí qí dàn jié lù yào yǔ 'ér chéng， yǐ fēi yuán běn。 rán shān xuē jiù wén， bù guò jiǎn qí jīng huá， chú qí zhī màn， hé yǐ jìn yǔ lù zhě quán cún， jìn shī huà zhě quán tài？ yǐ yì tuī qiú， dài luò、 shǔ zhī dǎng jì fēn， chuán shì shū zhě qīng cí zhāng 'ér zhòng dào xué， bù yù yǐ méi shān xù lùn cuò zá qí jiān， suì kān chú qí lùn wén zhī yǔ， dìng wéi cǐ běn yú。 qí shū chū kān yú cháng shā， yòu kān yú lóng xī， é chuǎn pō shèn。 jiā dìng yǐ hài， wù zhōu shǒu qiū shòu juàn zhòng xiào kān zhī， yòu lóu fǎng suǒ wéi bá。 hòu shào dìng jǐ chǒu， méi shān lǐ zhí shǒu jùn， dé běn yú tí xíng lǚ zǔ liè， fù qǐn mù yú yù shān táng。 jīn suǒ chuán běn， jí míng rén yǐ sòng qiàn fān diāo。 xíng kuǎn zì huà， yī réng qí jiù， zuì wéi shàn běn。 jīn yì xī cóng zhī yān。

　　《 kǒng cóng zǐ》， jiù tí chén shèng bó shì kǒng fù zhuàn。 xiàn cún de bǎn běn yòu qī juàn hé sān juàn liǎng zhǒng xì tǒng， piān shù jiē wéi 23 piān， liǎng zhǒng chuán běn chú fēn juàn bù tóng wài， bìng wú tài dà de chā yì。 qí zhōng， 1 zhì 21 piān， shì《 kǒng cóng zǐ》， nèi róng yóu kǒng zǐ（ 1 zhì 4 piān）、 zǐ sī（ 5 zhì 10 piān）、 zǐ gāo（ 12 zhì 14 piān）、 zǐ shùn（ 15 zhì 17 piān）、 zǐ yú（ 18 zhì 21 piān） wǔ wèi kǒng shì rén wù de yán xíng jì lù， jiā shàng shǔ xùn gǔ cái liào de dì 11 piān 〈 xiǎo 'ěr yǎ 〉 suǒ gòu chéng。 dì 22、 23 piān wéi〈 lián cóng zǐ〉 shàng xià， shàng piān jìzǎi liǎo kǒng zāng de fù yǔ shū xìn、 zǐ fēng de yán tán shì jì jí xiāng guān shì xì， xià piān zé wéi kǒng jì yàn de yán tán jì lù。 gè piān de piān míng , dà dǐ yǔ gāi piān de nèi róng yòu guān , rú〈 lùn shū piān〉 shōu lù kǒng zǐ lùn《 shàng shū》 de yán lùn。〈 duì wèi wáng〉 wéi wèi wáng yǔ zǐ gāo de wèn dá jì lù。

　　《 jìn sī lù》 shì zhōng guó gǔ dài rú jiā sī xiǎng wén huà fā zhǎn chéng shú de lǐ lùn xíng tài , dài biǎo zhe gǔ dài sī xiǎng wén huà de fā zhǎn shuǐ píng ; zhōu dūn yí、 chéng hào、 chéng yí、 zhāng zài sì zǐ de dú jīng fāng fǎ , duì wǒ men jīn tiān dú jīng hěn yòu qǐ fā jiè jiàn yì yì ; kē xué de zhì xué cì xù、 fāng fǎ , zhì xué dāng xíng yǔ bù dāng wéi zhī shì , duì dāng jīn de jiào yù zhě、 dú jīng zhě jūn yòu zhǐ dǎo yì yì、 jiè jiàn jià zhí ; dú jīng dāng rán bù yìng shěqì zhī .

　　《 běi xī zì yì》 èr juàn， sòng chén chún zhuàn。 chún zì 'ān qīng， hào běi xī， lóng xī rén。 jiā dìng shí nián shòu dí gōng láng， quán zhōu 'ān xī zhù bù， wèi shàng 'ér zú。 shì jì jù《 sòng shǐ》 běn chuán。 cǐ biān wéi qí mén rén qīng yuán wáng juàn suǒ lù， yǐ sì shū zì yì fēn 'èr shí yòu liù mén， měi niān yī zì， xiáng lùn yuán wěi， bàng yǐn qū zhèng， yǐ chàng qí lùn。 chū kè yú yǒng jiā zhào shì， yòu yòu qīng zhāng běn， kè yú sòng chún yòu jiān， jí jiǔ huá yè xìn yuán běn yě。 jiù bǎn sàn yì， míng hóng zhì gēng xū shǐ zhòng kè。 fù yòu sì míng fēng qìng běn， zēng jiǎn hù yì。 jìn wéi tóng chuān shī shì běn wéi jiào xiáng， rán yì yòu dà quán suǒ yǐn 'ér shī shì běn wèi shōu zhě。 cǐ běn nǎi guó cháo gù xiù hǔ xiào zhèng zhū běn zhī yì tóng， fù qǔ sǎnjiàn yú tā shū zhě lù wéi bǔ yí yī juàn。 yòu fù yǐ yán líng jiǎng yì sì tiáo： yuē dào xué tǐ tǒng， yuē shī yǒu yuān yuán， yuē yòng gōng jié mù， yuē dú shū cì dì。 nǎi chún jiā dìng jiǔ nián dài shì zhōng guī guò yán líng， jùn shǒu zhèng zhī tì yán jiǎng jùn xiáng shí zuò yě。 kǎo chún tóng shí yòu chéng duān méng zhě， yì zhuàn《 xìng lǐ zì xùn》 yī juàn， qí dà zhǐ yì yǔ chún tóng。 rán shū pō qiǎn lòu， gù zhào fāng dá wāng dé mào《 xìng lǐ zì xùn》 yí wèn shū（ àn：《 fāng dōng shān jí》 wù zuò《 xìng lǐ zì yì》）， chēng qí wéi chū xué zhě shè。 jīn wéi lù chún cǐ shū， ér duān méng zhī shū zé gū fù cún qí mù yān。

　　《 yáng zǐ fǎ yán》 shí juàn， hàn yáng xióng zhuàn。 fán shí sān piān， piān gè yòu xù。 tōng lù zài juàn hòu， jǐng yòu chū， sòng xián yǐn zhī yǐ guànpiān shǒu， huò wèi shǐ yú táng zhòng yǒu， fēi yě。 zì qín fén shū zhī hòu， kǒng zǐ zhī xué bù jué rú xiàn， xióng dú qǐ 'ér rèn zhī， gù hán yù yǐ qí yǔ mèng、 xún bìng chēng。 ér sī mǎ guāng yóu hǎo xióng xué， qiě wèi：“ mèng zǐ hǎo《 shī》、《 shū》， xún zǐ hǎo《 lǐ》， yáng zǐ hǎo《 yì》。 mèng wén zhí 'ér xiǎn， xún wén fù 'ér lì， yáng wén jiǎn 'ér 'ào。 wéi jiǎn 'ér 'ào， gù nán zhī。” qí yǔ xióng zhě， zhì yǐ！ shì《 fǎ yán》 zhě， wéi nǐ《 lùn yǔ》 ér zuò。《 lùn yǔ》 chū yú qún dì zǐ zhī suǒ jì， qǐ kǒng zǐ zì wéi zāi？ xióng nǐ zhī， jiàn yǐ！ zhì qí shèn zhě， yòu zhuàn《 tài xuán》 yǐ nǐ《 yì》。 suǒ wèi《 shǒu》、《 chōng》、《 cuò》、《 cè》、《 chī》、《 yíng》、《 shù》、《 wén》、《 nǐ》、《 tú》、《 kǔ》、 zhī lèi， jiē zú yǐ shǐ rén guài hài。 yóu qí zì dé zhě shǎo， gù yán cí yù sì 'ér yù bù sì yě。 wū hū！ xióng bù zú zé yě。 guāng yǐ 'èr dài wěi rén， nǎi jiāo gù xióng xué， fù shù《 qián xū》 yǐ nǐ《 xuán》， yì yòu hé shuō zāi？ yú yīn wéi zhī cháng tàn！ xióng zhī shì， jīng kǎo tíng zhū zǐ lùn dìng zhě， zé wèi huáng jí yě。

　　《 yán píng dá wèn》 yī juàn、《 fù lù》 yī juàn， sòng zhū zǐ zhuàn。 chéng zǐ zhī xué， yī chuán wéi yáng shí， zài chuán wéi luó cóng yàn， yòu zài chuán wéi lǐ dòng。 dòng zì yuàn zhōng， yán píng qí suǒ jū yě。 dòng yú zhū zǐ wéi fù zhí。 shào xīng 'èr shí sān nián， zhū zǐ 'èr shí sì suì， jiāng fù tóng 'ān zhù bù rèn， wǎng jiàn dòng yú yán píng， shǐ cóng shòu xué。 shào xīng sān shí nián dōng， tóng 'ān rèn mǎn， zài jiàn dòng， jǐn liú yuè yú。 yòu yuè sì zài 'ér dòng méi。 jì qián hòu xiāng cóng， bù guò shù yuè。 gù shū zhá wǎng lái， wèn dá wéi duō。 hòu zhū zǐ ji 'ér lù zhī。 yòu zài qí yǔ liú píng fǔ 'èr tiáo， yǐ chéng shì shū。 zhū zǐ mén rén yòu qǔ zhū zǐ píng xī lùn yán píng yǔ， jí jì wén、 xíng zhuàng bié wéi yī juàn， tí yuē《 fù lù》， míng fēi zhū zǐ yuán běn suǒ yòu yě。 hòu dòng yì sūn bǎo chū， bié duō shí dòng zhī zhū wén， zēng rù yī juàn， gǎi tí yuē《 yán píng wén jí》， qiě zǒng tí wéi zhū zǐ suǒ biān， shū shī qí jiù。 jīn réng lù yuán běn， ér bǎo chū cuàn luàn zhī běn bié cún mù yú jí bù yān。

　　běn shū shì nán sòng dà rú zhū xī yǔ qí mén rén duì dá de jí lù。 quán shū gòng yī bǎi sì shí juàn， yóu nán sòng mò qī de lí jìng dé biān chéng， shū de quán míng shì zhū zǐ yǔ lèi dà quán。 zhū zǐ mò hòu， lí jìng dé shōu jí qí mén rén fēn jì de yǔ lù（ zhū zǐ suǒ jiǎng de huà）， jiāng zhī biān ji qǐ lái， bìng 'àn qí nèi róng fēn lèi wéi 'èr shí liù gè xiàng mù。 yǔ lèi de nèi róng shēng dòng， jí jù kuí lì。 qí zhōng mì bù zhe shī tú jiān jǐn còu de duì dá， qiě yǐ kǒu yǔ shì de wén tǐ jì lù xià lái， shǐ zhū zǐ jīng shēn xì zhì de zhé xué guān diǎn， biàn dé jí wéi píng yì 'ér shí yòng。
　　 zhōng guó sòng dài jǐng dìng sì nián（ 1263 nián） lí jìng dé yǐ lèi biān pái， yú xián chún 'èr nián（ 1270 nián） kān wéi《 zhū zǐ yǔ lèi dà quán） 140 juàn， jí jīn tōng xíng běn《 zhū zǐ yǔ lèi》。 cǐ shū biān pái cì dì， shǒu lùn lǐ qì、 xìng lǐ、 guǐ shén děng shì jiè běn yuán wèn tí， yǐ tài jí、 lǐ wéi tiān dì zhī shǐ； cì shì xīn xìng qíng yì、 rén yì lǐ zhì děng lún lǐ dào dé jí rén wù xìng mìng zhī yuán； zài lùn zhī xíng、 lì xíng、 dú shū、 wéi xué zhī fāng děng rèn shí fāng fǎ。 yòu fēn lùn《 sì shū》、《 wǔ jīng》， yǐ míng cǐ lǐ， yǐ kǒng mèng zhōu chéng zhāng zhū wéi chuán cǐ lǐ zhě， pái shì lǎo、 míng dào tǒng。《 zhū zǐ yǔ lèi》 jī běn dài biǎo liǎo zhū xī de sī xiǎng， nèi róng fēng fù， xī lǐ jīng mì。 zhù yào bǎn běn yòu sòng xián chún 'èr nián《 zhū zǐ yǔ lèi》 shū yǐng kān běn、 míng chéng huà jiǔ nián（ 1473） chén huī kè běn、 qīng lǚ liú liáng bǎo gào táng kè běn、 guǎng zhōu shū jú běn děng。 zhōng huá shū jú yòu pái yìn běn。

　　《 fēng shān yǔ lù》 yī juàn， míng zhāng mào zhuàn。 mào zì dé mào， bié hào 'àn rán zǐ， lán xī rén。 chéng huà bǐng xū huì shì dì yī。 gǎi shù jí shì， shòu biān xiū。 huì shàng yuán nèi yàn， mìng zuò 'áo shān dēng shī， bù fèng zhào， qiě yǐ shū jiàn， chù wéi lín wǔ zhī xiàn。 hóng zhì zhèng dé jiān lěi guān nán jīng lǐ bù shàng shū， zhì shì。 shì jì jù《 míng shǐ běn chuán》。 cuī xǐ《 míng chén shí jié》 yuē： chéng huà zhōng bái shā chén xiàn zhāng， xué chán 'ér shū， yī fēng luó lún， shàng zhí 'ér shuài， dìng shān zhuāng quán， hǎo míng 'ér wú shí， jiē fù jù wàng yān。 fēng shān zhāng gōng mào， zhì yuē chún yǎ， qián xiū mò chéng， nián fǔ sì shí， qì guān hái jùn。 hè jiàn yì qīn， zhèng yù shǐ yǐ jiē zé gōng jiāo shū yú chén。 zhuāng gōng xùn xiè zhī hòu， bái shā shòu qīng zhì 'ér jiāo fàn。 yī fēng xíng xiāng yuē 'ér lù zú rén。 zhuāng wǎn nián yòu shì 'ér bài， wéi zhāng gōng dé xíng wú xiá yún yún。 qí zài míng dài， kě yún bù kuì chún rú。 shì biān juàn zhì bù duō， fēn wéi wǔ lèi， yuē xué shù， yuē zhèng zhì， yuē yì wén， yuē rén wù， yuē shí yí。 qí xué shù zhèng zhì suī rén rén xí jiàn zhī lǐ， ér míng bái chún zhèng， bù shī wéi rú zhě zhī yán。 yì wén zhū tiáo， chí lùn yì jí píng yǔn， bù sì jiǎng xué jiā dòng yǐ zài dào wéi cí。 qí píng zhì rén wù， yú chén xiàn zhāng dú yòu wēi cí。 zé mào zhī xué zhù dǔ shí， ér xiàn zhāng huò rù xuán xū yě。 rán xiàn zhāng chū chù zhī jiān， shāo yòu yí yì。 ér mào rén pǐn gāo jié， shǐ zhōng fù yī dài zhòng wàng， zé dǔ shí xiān shī zhī míng yàn yǐ。 yòu wèi hú jū rén bù shì yú yòng， sì yì yòu jiàn。 wéi tuī zūn wú yǔ bì tài guò， zé pō yòu suǒ bù kě jiě 'ěr。