dèng xī( ? ~ gōng yuán qián 501), chūn qiū mò nián zhèng guó sī xiǎng jiā hé gé xīn jiā。 zǐ chǎn zhí zhèng shí, rèn zhèng guó dà fū。 cóng xiàn yòu shǐ liào kàn, tā shì jiān jué fǎn duì “ lǐ zhì ” de xiān xíng zhě,“ bù fǎ xiān wáng, bù shì lǐ yì”。 tā bù mǎn zǐ chǎn suǒ zhù xíng shū, jìng zì jǐ biān liǎo yī bù《 zhú xíng》。 jìn rén dù yù zài zhù《 zuǒzhuàn》 shí shuō, dèng xī“ yù gǎi zhèng suǒ zhù jiù zhì, bù shòu jūn mìng, ér sī zào xíng fǎ, shū zhī yú zhú jiǎn, gù yán zhú xíng”。 dèng xī tí chū“ shì duàn yú fǎ” de zhù zhāng, yì jí bì xū yǐ fǎ zuò wéi pàn duàn rén men yán xíng shì fēi de biāo zhǔn, zhè zhèng shì hòu lái fǎ jiā fǎn duì“ lǐ zhì”、 zhù zhāng“ fǎ zhì” de yào qiú。 mù qián liú chuán de《 dèng xī zǐ》 jù chuán shì hòu rén wěi tuō。 dàn qí zhōng yòu xiē guān diǎn dāng yuán yú dèng xī。
dèng xī hái céng sī jiā zhāo shōu mén tú, chuán shòu fǎ lǜ zhī shí hé sù sòng fāng fǎ, dāng shí xiàng tā“ xué sòng zhě bù kě shèngshǔ”。 zhè yě shì zhōng guó fǎ zhì shǐ shàng de chuàng jǔ。 dèng xī yòu yǐ shàn cháng biàn lùn zhù chēng:“ cāo liǎng kě zhī shuō, shè wú qióng zhī cí”, bìng néng“ chí zhī yòu gù, yán zhī chéng lǐ”。 zài tā de chàng dǎo hé gǔ dòng xià, dāng shí zhèng guó céng xīng qǐ yī gǔ gé xīn làng cháo, gěi xīn、 lǎo guì zú de tǒng zhì zào chéng yán zhòng wēi xié, yǐ zhì“ zhèng guó dà luàn, mín kǒu huān huá”, zuì hòu zhōng yú chū xiàn liǎo“ zhèng sì chuǎn shā dèng xī, ér yòng qí zhú xíng” de jié jú。 sì chuǎn shì jì zǐ chǎn、 zǐ dà shū zhī hòu de zhèng guó zhí zhèng, tā shā liǎo dèng xī, què bù dé bù yòng《 zhú xíng》;《 xún zǐ · fēi shí 'èr zǐ》 wèi qí:“ bù fǎ xiān wáng, bù shì lǐ yì; ér hǎo zhì guài shuō, wán qǐ cí。 shèn chá 'ér bù huì, biàn 'ér wú yòng, duō shì 'ér guǎ gōng, bù kě yǐ wéi zhì gāng jì。 rán 'ér qí chí zhī yòu gù, qí yán zhī chéng lǐ, zú yǐ qī huò yú zhòng。 shì huì shī、 dèng xī yě。
dèng xī hái céng sī jiā zhāo shōu mén tú, chuán shòu fǎ lǜ zhī shí hé sù sòng fāng fǎ, dāng shí xiàng tā“ xué sòng zhě bù kě shèngshǔ”。 zhè yě shì zhōng guó fǎ zhì shǐ shàng de chuàng jǔ。 dèng xī yòu yǐ shàn cháng biàn lùn zhù chēng:“ cāo liǎng kě zhī shuō, shè wú qióng zhī cí”, bìng néng“ chí zhī yòu gù, yán zhī chéng lǐ”。 zài tā de chàng dǎo hé gǔ dòng xià, dāng shí zhèng guó céng xīng qǐ yī gǔ gé xīn làng cháo, gěi xīn、 lǎo guì zú de tǒng zhì zào chéng yán zhòng wēi xié, yǐ zhì“ zhèng guó dà luàn, mín kǒu huān huá”, zuì hòu zhōng yú chū xiàn liǎo“ zhèng sì chuǎn shā dèng xī, ér yòng qí zhú xíng” de jié jú。 sì chuǎn shì jì zǐ chǎn、 zǐ dà shū zhī hòu de zhèng guó zhí zhèng, tā shā liǎo dèng xī, què bù dé bù yòng《 zhú xíng》;《 xún zǐ · fēi shí 'èr zǐ》 wèi qí:“ bù fǎ xiān wáng, bù shì lǐ yì; ér hǎo zhì guài shuō, wán qǐ cí。 shèn chá 'ér bù huì, biàn 'ér wú yòng, duō shì 'ér guǎ gōng, bù kě yǐ wéi zhì gāng jì。 rán 'ér qí chí zhī yòu gù, qí yán zhī chéng lǐ, zú yǐ qī huò yú zhòng。 shì huì shī、 dèng xī yě。