《 sān xiá wǔ yì》 yuán míng《 zhōng liè xiá yì chuán》， cháng piān xiá yì gōng 'àn xiǎo shuō。 qīng dài wú míng shì gēn jù shuō shū yì rén shí yù kūn shuō chàng de《 lóng tú gōng 'àn》 jí qí bǐ lù běn《 lóng tú 'ěr lù》 biān xiě 'ér chéng， quán shū １ ２ ０ huí。 qīng rén yú yuè（１ ８２１ －１ ９０ ７） jiā yǐ zēng shān xiū dìng， gǎi xiě chéng《 qī xiá wǔ yì》 , shǒu kān yú guāng xù wǔ nián (1879)， shǔ shí yù kūn shù。 juàn shǒu yòu wèn zhú zhù rén xù jí tuì sī zhù rén、 rù mí dào rén 'èr xù。 shí yù kūn ( yuē 1810 ～ 1871)， zì zhèn zhī， tiān jīn rén， mǎn qīng xián fēng、 tóng zhì jiān zhù míng shuō shū yì rén。 qí shuō chàng zhī《 lóng tú gōng 'àn》， jīn yóu yòu chuán chāo běn， chàng cí shèn duō。 hòu yòu rén zài cǐ jī chǔ shàng， shān qù chàng cí， zēng shì wéi xiǎo shuō , tí《 lóng tú 'ěr lù》。 guāng xù nián jiān , wèn zhú zhù rén yòu jiā yǐ xiū gǎi rùn sè， gēngmíng wéi《 zhōng liè xiá yì chuán》， yòu míng《 sān xiá wǔ yì》， jūn wéi 120 huí。 jìn dài xué zhě yú yuè rèn wéi běn shū dì 1 huí “ lí māo huàn tài zǐ ” shì ,“ shū shè bù jīng” , suì“ yuán jù shǐ chuán , dìng zhèng sú shuō” , zhòng zhuàn dì 1 huí。 yòu yǐ sān xiá jí nán xiá zhǎn zhāo zhǎn xióng fēi、 běi xiá zǐ rán bó 'ōu yáng chūn、 shuāng xiá dīng zhào lán、 dīng zhào huì , shí wéi sì xiá , zēng yǐ xiǎo xiá 'ài hǔ、 hēi yāo hú zhì huà、 xiǎo zhū gé shěn zhòng yuán gòng wéi qī xiá； yuán wǔ shǔ jí zuàn tiān shǔ lú fāng、 chè dì shǔ hán zhāng、 chuān shān shǔ xú qìng、 fān jiāng shǔ jiǎng píng、 jǐn máo shǔ bái yù táng， réng wéi wǔ yì shì， gǎi shū míng wéi《 qī xiá wǔ yì》， yú guāng xù shí wǔ nián zuò xù kān xíng。 suǒ yǐ jīn yòu《 sān xiá wǔ yì》、《 qī xiá wǔ yì》 liǎng běn liú chuán。
　　
　　
　　【 zhù yào rén wù】
　　
　　 bāo zhěng
　　 sān xiá： nán xiá zhǎn zhāo、 běi xiá 'ōu yáng chūn、 shuāng xiá dīng zhào lán、 dīng zhào huì（ shí wéi sì xiá）
　　 qī xiá： nán xiá zhǎn zhāo、 běi xiá 'ōu yáng chūn、 shuāng xiá dīng zhào lán、 dīng zhào huì、 xiǎo xiá 'ài hǔ、 hēi yāo hú zhì huà、 xiǎo zhū gé shěn zhòng yuán
　　 wǔ yì： zuàn tiān shǔ lú fāng、 chè dì shǔ hán zhāng、 chuān shān shǔ xú qìng、 fān jiāng shǔ jiǎng píng、 jǐn máo shǔ bái yù táng
　　
　　
　　【 nèi róng dà gài】
　　
　　 xiǎo shuō xù xiě sòng cháo bāo zhěng zài xiá kè、 yì shì de bāng zhù xià， shěn qí 'àn、 píng yuān yù、 yǐ jí xiá kè yì shì bāng zhù guān fǔ chú bào 'ān liáng、 xíng xiá zhàng yì de gù shì。 shū zhōng sù zào liǎo yī wèi tiě miàn wú sī、 bù wèi quán shì de qīng guān xíng xiàng， qū zhé dì tǐ xiàn liǎo rén mín de yuàn wàng。 qí zhōng bāo gōng píng yuān yù、“ zhá chǒng yù”、“ chú fān wáng” děng qíng jié， zài yī dìng chéng dù shàng bào lù liǎo fēng jiàn tǒng zhì de hēi 'àn， biǎo xiàn liǎo rén mín qún zhòng de dǒu zhēng jīng shén。 shū zhōng chuān chā liǎo dà liàng xiá kè huó dòng， jì yòu lù jiàn bù píng、 bá dāo xiāng zhù de zhèng yì xíng wéi， yě biǎo xiàn chū tā men zhōng xīn wéi tǒng zhì jiē jí fú wù de běn zhì。 tā de chū xiàn， biǎo míng jìn dài chuán tǒng de gōng 'àn xiǎo shuō yǔ xiá yì xiǎo shuō de wán quán hé liú。 xiǎo shuō de nèi róng dà zhì fēn wéi liǎng bù fēn。 qián 70 huí， shè jí běi sòng rén zōng nián jiān， hé nán chén zhōu hàn qíng yán zhòng， bāo zhěng fèng huáng mìng dào chén zhōu fàng liáng zhèn zāi。 chén zhōu 'è bà páng yù zhàng zhe zì jǐ shì huáng qīn guó jiù， jìng pài rén cì shā bāo dà rén。 nán xiá zhǎn zhāo、 jǐn máo shǔ bái yù táng、 lǎo yǐn shì yàn zǐ tuó děng rén 'àn zhōng bǎo hù、 bāng zhù bāo dà rén， shǐ bāo dà rén dé yǐ dāo zhá guó jiù， chú bào 'ān liáng。 suí hòu， bāo dà rén yòu chá qīng liǎo duō nián qián de huáng gōng yuān 'àn“ lí māo huàn tài zǐ” zhī shì， shǐ rén zōng yǔ lǐ niàn niàn mǔ zǐ 'èr rén dé yǐ tuán jù。 zhù yào xiě bāo gōng duàn gè zhǒng qí 'àn yuān yù yǐ jí chú páng yù、 gé dēng yún hé wéi lǐ tài hòu shēn yuān děng gù shì , qí zhōng chuān chā nán xiá fēng“ yù māo” , wǔ shǔ nào dōng jīng bìng guī fú cháo tíng hé shòu zhí shì。 hòu 50 huí， yǐ yán chūn mǐn（ yán chá sàn） wéi zhōng xīn， xiě tā zài zhòng xiá kè yì shì xié zhù xià， jiǎn chú mǎ cháo xián、 mǎ qiáng、 xiāng yáng wáng zhào yù děng zhū qiáng chú bào de gù shì。
　　
　　
　　【 zhēn shí bèi jǐng】
　　
　　 bāo zhěng , lì shǐ shàng shí yòu qí rén , lú zhōu hé féi（ jīn 'ān huī hé féi） rén，《 sòng shǐ》 yòu chuán。 rén zōng shí céng guān jiān chá yù shǐ、 tiān zhāng gé dài zhì、 lóng tú gé zhí xué shì、 shū mì fù shǐ děng zhí。 yǐ dà chén zhī kāi fēng fǔ shì shí， yǐ gāng zhèng bùē zhù chēng。 sòng yuán yǐ lái bù duàn yòu yǐ bāo gōng wéi tí cái de wén xué zuò pǐn chū xiàn , rú sòng yuán huà běn《 hé tóng wén zì jì》 , yuán zá jù《 bào zhuāng hé》、《 pén 'ér guǐ》、《 chén zhōu tiào mǐ》 děng。 míng mò chū xiàn de《 lóng tú gōng 'àn》， shì yòu guān bāo gōng shěn 'àn duàn yù de duǎn piān gù shì jí。 zhè xiē zuò pǐn， qí zhōng bù shǎo shì mín jiān chuán shuō , càn zá bù shǎo míng líng mí xìn huāng dàn bù jīng de nèi róng ,《 sān xiá wǔ yì》 zhōng de bāo zhěng xíng xiàng， duō qǔ cái yú mín jiān chuán shuō， bìng jiā xū gòu， qiě yán xí liǎo huāng dàn mí xìn bù fēn。 dàn jiāng duǎn piān chuàn lián wéi cháng piān， qíng jié yòu suǒ fā zhǎn , chuán qí sè cǎi nóng hòu , shǐ bāo zhěng bù wèi qiáng bào、 gāng zhèng jí 'è、 chù shì gànliàn de xíng xiàng jiào wéi bǎo mǎn。 tè bié shì xiǎo shuō zēng jiā liǎo dà liàng yǒng xiá zhī shì yóu xíng cūn shì chú bào 'ān liáng、 wèiguó lì gōng de gù shì。 rú nán xiá zhǎn zhāo wéi bāo gōng yú jīn lóng sì shā xiōng sēng , tiān chāng zhèn ná cì kè , zài páng jí huā yuán pò yāo mó děng。
　　
　　
　　【 hé xīn sī xiǎng】
　　
　　 xiǎo shuō bǎ xiá kè yì shì de chú bào 'ān liáng xíng wéi， yǔ bǎo hù guān fǔ dà chén、 wèiguó lì gōng jié hé qǐ lái， nán xiá、 wǔ shǔ jūn bèi shòu huáng jiā hù wèi， biǎo xiàn liǎo xuān yáng zhōng yì hé wéi hù fēng jiàn tǒng zhì zhì xù de sī xiǎng。 dàn shì， xiá kè yì shì yǐ fù tǒng zhì jiē jí zhōng de zhèng miàn rén wù， yǔ xié 'è shì lì duì lì， zhàng yì chú bào , wèimín shēn yuān , fǎn yìng liǎo rén mín qún zhòng de mǒu xiē sī xiǎng hé yuàn wàng。 xiǎo shuō míng xiǎn dì biǎo dá liǎo rén men duì qīng míng zhèng zhì de yào qiú hé duì shì fēi shàn 'è de tài dù， jù yòu yī dìng de yì yì hé rèn shí jià zhí。 rú xiǎo shuō jiē lù hé pēng jī liǎo tài shī páng jí shì chǒng jié dǎng yíng sī , wū xiàn zhōng liáng； páng yù shū dú bǎi xìng , qiǎng lüè mín jiān fù nǚ ; miáo xiù fù zǐ yú ròu xiāng lǐ , zhòng lì pán bō； gé dēng yún、 mǎ gāng sì nüè chěng xiōng , wéi hài dì fāng děng。 tóng shí , duì xián pín 'ài fù de liǔ hóng、 xuě zhōng sòng tàn de liú hóng yì、 jià huò yú rén de féng jūn héng děng， bāo biǎn tài dù yì jí xiān míng。
　　
　　
　　【 tè diǎn píng jià】
　　
　　“ chōng xiāo lóu dào méng dān” xuǎn zì yáng liǔ qīng nián huà《 qī xiá wǔ yì》
　　《 sān xiá wǔ yì》 huì shēng zhuàng wù， bǎo liú liǎo sòng yuán yǐ lái shuō huà yì shù de míng kuài、 shēng dòng、 kǒu yǔ huà de tè diǎn , kè huà rén wù、 miáo xiě huán jìng , néng yǔ qíng jié de fā zhǎn mìqiè jié hé。 tè bié shì duì xiá kè yì shì de miáo huì， gè jù tè sè , duō yòu xìng gé , fù yú shì sú shēng huó qì xī。 lǔ xùn shuō cǐ shū“ ér dú yú xiě cǎo yě háo jié， zhé yì yì yòu shén， jiànhuò chèn yǐ shì tài， zá yǐ huī xié， yì měi lìng mǎng fū fènwài shēng sè”（《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè》）。
　　
　　
　　【 wén huà yǐng xiǎng】
　　
　　《 sān xiá wǔ yì》 shì xiá yì gōng 'àn xiǎo shuō de dài biǎo zuò， yǐng xiǎng shí fēn guǎng fàn。 qí hòu， chū xiàn liǎo《 xiǎo wǔ yì》、《 xù xiǎo wǔ yì》、《 yīng xióng dà bā yì》（ dà sòng bā yì）、《 yīng xióng xiǎo bā yì》（ liáng shān hòu dài） děng lèi shìde zuò pǐn。【 qīng dài lèi sì de xiá yì tōng sú xiǎo shuō hái yòu：《 ér nǚ yīngxióngzhuàn》（ xiá nǚ shí sān mèi gù shì）、《 shī gōng 'àn》、《 péng gōng 'àn》、《 qī jiàn shí sān xiá》、《 hǎi gōng dà hóng páo》、《 hǎi gōng xiǎo hóng páo》、《 yǒng qìng shēng píng quán chuán》、《 lǜ mǔ dān》（ sì wàng tíng quán chuán）、《 xiá yì chán zhēn yì shǐ》、《 xiá yì chán zhēn hòu shǐ》、《 shèng cháo dǐng shèng wàn nián qīng》、《 liú gōng 'àn》、《 dí gōng 'àn》、《 lín gōng 'àn》、《 bái mǔ dān》、《 zhèng dé xià jiāng nán》 děng . mín guó yǐ hòu chū xiàn de《 míng qīng bā yì》、《 sān xiá jiàn》、《 yōng zhèng jiàn xiá tú》（ tóng lín chuán） děng děng， jìn guǎn cóng nián dài huàfēn bù shǔ yú“ gǔ diǎn wén xué”， dàn yědōu shǔ yú chuán tǒng xiá yì xiǎo shuō， duō yǐ qǔyì shuō shū xíng shì liú xíng . dào liǎo dāng dài， yóu yú xiǎo shuō、 yǐng shì、 xìqǔ、 qǔyì de fā zhǎn， chuán tǒng wǔ xiá wén xué bèi gǎi biān wéi píng shū、 píng huà、 táncí děng gè zhǒng xíng shì de zuò pǐn， bù duàn fēng fù fā zhǎn， xù shū yě hěn duō， bǐ rú《 jīn dāo huáng tiān bà》、《 bái méi dà xiá》 děng】 .
　　
　　 ér《 sān xiá wǔ yì》 děng xiá yì gōng 'àn xiǎo shuō de bù shǎo gù shì， yòu chéng wéi gè lèi xì qū de tí cái lái yuán。 rú jīng jù《 dǎ luán jià》、《 yù huáng hòu》、《 běi xiá chú bà》、《 dǎ lóng páo》、《 wǔ shǔ nào dōng jīng》 děng， dōushì fū yǎn《 sān xiá wǔ yì》 de gù shì。《 sān xiá wǔ yì》 qíng jié fēn fán qū zhé 'ér yòu tiáo lǐ qīng xī， yǔ yán tōng sú， bǎo liú liǎo sòng yuán yǐ lái shuō shū yì shù de shēng dòng huó pō、 zhí jié míng kuài de tè sè， duì yǐ hòu de gōng 'àn xiǎo shuō chǎn shēng guò guǎng fàn de yǐng xiǎng。 hòu lái《 xiǎo wǔ yì》、《 xù xiǎo wǔ yì》、《 hòu xù xiǎo wǔ yì》、《 zài xù xiǎo wǔ yì》 děng xù shū de fēn fēn yǒng xiàn， dōushì shòu tā zhí jiē yǐng xiǎng de jiēguǒ。
　　
　　《 sān xiá wǔ yì》 chú yuán kè běn wài， zhōng huá rén mín gòng hé guó chéng lì hòu yòu qiān yìn běn。《 qī xiá wǔ yì》 yòu 1980 nián běi jīng bǎo wén táng de qiān yìn běn。 1981 nián shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè shǒu cì chū bǎn liǎo xiè lán zhāi chāo běn《 lóng tú 'ěr lù》。

　　《 xiǎo wǔ yì》 shì， quán chēng《 zhōng liè xiǎo wǔ yì chuán》， yòu chēng《 xù zhōng liè xiá yì chuán》。 zuò wéi xiá yì xiǎo shuō de dài biǎo zuò zhī yī， tā shēn shòu mín zhòng de xǐ 'ài， liú chuán jí wéi guǎng fàn。
　　
　　 jù qīng dài wén guāng lóu zhù rén《 xiǎo wǔ yì xù》 shuō，《 sān xiá wǔ yì》 jí qí xù shū dōushì“ shí yù kūn yuán gǎo”。
　　
　　 shí yù kūn shì qīng dài dào guāng、 xián fēng nián jiān de shuō chàng yì rén。 yī bān rèn wéi， wén guāng lóu zhù rén de shuō fǎ nán yǐ chéng lì， bù zú zhēng xìn。 cóng zuò pǐn de jù tǐ nèi róng kàn，《 xiǎo wǔ yì》 yǔ《 sān xiá wǔ yì》 chū zì bù tóng zuò zhě zhī shǒu，《 xiǎo wǔ yì》 shuō chàng de hén jì gèng wéi míng xiǎn， ér wén zì shàng de cū shuài yě gèng tū chū。《 xiǎo wǔ yì》 hěn kě néng shì cóng shuō chàng běn gǎi biān guò lái， chéng yú zhòng rén zhī shǒu， ér wèi jīng xì zhì de rùn shì。
　　
　　《 xiǎo wǔ yì》 de zhōng xīn rén wù yǐ yóu《 sān xiá wǔ yì》 zhōng de bāo gōng zhuǎn wéi bāo gōng mén shēng yán chá sàn， ér zhòng yào de xiá yì rén wù， chú liǎo qián bèi“ qī xiá wǔ yì” zhī wài， zēng jiā liǎo jǐ gè wǎn bèi yì shì， jí zuàn tiān shǔ lú fāng zhī zǐ fěn miàn zǐ dū lú zhēn、 chè dì shǔ hán zhāng yì zǐ pī lì guǐ hán tiān jǐn、 chuān shān shǔ xú qìng zhī zǐ shān xī yàn xú liáng、 jǐn máo shǔ bái yù táng zhī zhí xiǎo zhuān zhū bái yún shēng， zhè sì gè xiǎo yì shì jiā shàng《 sān xiá wǔ yì》 zhōng yuán yòu de rén wù xiǎo yì shì 'ài hǔ， biàn shì“ xiǎo wǔ yì”。《 xiǎo wǔ yì》 bìng bù shì jǐn jiē zhe《 sān xiá wǔ yì》 de jié wěi xù xiě de， tā shí jì shàng shì cóng《 sān xiá wǔ yì》 yī bǎi huí hòu kāi shǐ xiě qǐ， bù fēn nèi róng yǔ qián shū chóngchū。 xiǎo shuō yǐ xiāng yáng wáng zhào jué tú móu pàn luàn wéi xiàn suǒ， lì xù yán chá sàn fèng zhǐ xún 'àn xiāng yáng， dà yìn bèi dào； bái yù táng zhuì tóng wǎng 'ér sǐ； zhòng xiá yì yún jí xiāng yáng， jiǎng píng zhǎo huí dà yìn； zhì huà yòng jì， lǐ yìng wài hé， shōu jiàng xiāng yáng wáng dǎng yǔ zhōng xióng； pò tóng wǎng shí， yán chá sàn bèi shěn zhōng yuán jié chí， zhòng yì shì fēn tóu xún zhǎo， yán lù xíng xiá zhàng yì；“ xiǎo wǔ yì” bù qī 'ér yù， jié bài wéi xiōng dì； jì 'ér shěn zhōng yuán guī fù yán chá sàn； zhòng yì shì cān wù zhèn tú， fēn gōng pò zhèn， bù xìng wù luò tóng wǎng。 gù shì zhì cǐ jiá rán 'ér zhǐ， liú xià wú jìn xuán niàn， dài《 xù xiǎo wǔ yì》 xù shuō。
　　
　　《 xiǎo wǔ yì》 zhōng， zhōng xīn rén wù yán chá sàn de zuò yòng bèi dàn huà， gōng 'àn gù shì yě suǒ shèng wú jǐ， xiá yì qún xióng chéng wéi shū zhōng de shí jì zhùjué， xiá yì gù shì gèng jiā guāng càn yào mù。 suī rán zhè xiá yì zhī zhōng bāo hán liǎo gèng duō tì tiān hángdào、 wéi wáng qián qū de yì sī， què yě bù fá chú bào 'ān liáng、 xíng xiá zhàng yì de chéngfèn。 zhè xiē xiá yì yīng xióng lún fān chū chǎng， gè xìng gè yì， xíng xiàng xiān míng， yóu qí shì xiǎo yì shì men chōng mǎn huó lì， yáng yì chū qīng xīn de qīng chūn qì xī， gěi rén liú xià shēn kè de yìn xiàng。 xiǎo shuō jì chéng liǎo mín jiān shuō chàng yì shù de yōu liáng chuán tǒng， yǔ yán qiǎn jìn qīnqiè， xù shì shēng dòng chuán shén， rén wù duì huà kǒu wěn bì xiào， rú jiàn qí rén。 kě xī zuò pǐn chéng yú zhòng rén zhī shǒu， shuǐ píng bù qí， yōu liè hù jiàn， yòu bù xiàng《 sān xiá wǔ yì》 jīng guò wén rén xiū shì， gù nán miǎn yòu cū cāo huāng shuài zhī chù。
　　
　　《 xiǎo wǔ yì》 liú chuán xià lái de bǎn běn jí qí fán duō。 xiàn cún zuì zǎo de běn zǐ shì qīng guāng xù shí liù nián（１８９０） běi jīng wén guāng lóu kān běn。 zhè cì zhěng lǐ jiàodiǎn， jí yǐ wén guāng lóu běn wéi zhù， cān zhuó zǎo qī de guǎng bǎi sòng zhāi běn， xiào yǐ hòu chū de shēn bào guǎn pái yìn běn。 yuán shū wén zì cuò 'é bù shǎo， jiàodiǎn shí duì míng xiǎn chā cuò jìng yú jiū zhèng， duì zhuān yòu míng cí qián hòu máo dùn zhě shì zuò tǒng yī， dàn duì tōng jiǎ zì、 hé yòng de sú zì zé jìn liàng bǎo cún yuán mào。

　　píng shū chuán tǒng shū mù。 cháng piān。 wéi《 sān xiá wǔ yì》 (《 dà wǔ yì》 ) hé《 xiǎo wǔ yì》 de xù shū。 qí shǒu chuàng zhě wéi qīng rén shí yù kūn， hòu lì jīng zhòng shǒu shǐ chéng。 zuì zǎo kě jiàn guāng xù shí qī nián (1891) běi jīng wén guāng lóu kè běn， bù tí zhuàn rén。 cóng qíng jié nèi róng kàn， cǐ shū qián wén suǒ xù gè gè yīng xióng rén wù yǔ fǎn miàn rén wù cái yòu jié jú， gù《 xù xiǎo wǔ yì》 yǔ《 dà wǔ yì》、《 xiǎo wǔ yì》 lián chéng yī tǐ， gòu chéng liǎo yī gè wán zhěng de gù shì。
　　
　　 mín chū yǐ lái， běi jīng shuō shū míng jiā wáng zhì lián、 wáng jié kuí、 liú jié qiān、 fù kuò zēng、 mǎ lián dēng děng shàn cháng shuō cǐ shū， jūn zài《 xiǎo wǔ yì》 hòu jiē shuō。 cóng běi sòng shí zhòng xiá yì yīng xióng gōng pò móu fǎn de xiāng yáng wáng suǒ shè tóng wǎng zhèn kāi shū， xiān xù zhì huà yǔ shěn zhòng yuán sī tàn chōng xiāo lóu， zhì huà bèi yuè yá xíng zhá dāo jī guān kǎ zhù， ài hǔ jiè lái 'ōu yáng chūn bǎo dāoxiāo huǐ zhá dāo jiù chū zhì huà， dào dé pàn zéi míng dān。 zhǎn zhāo、 xú liáng、 jiǎng píng děng jǐ jīng zhōu zhé， zhōng pò tóng wǎng zhèn， fǎn wáng zhào jué yóu 'àn dào táo zhì níng xià guó。 qí hòu dà nèi gēngyī diàn tiān zǐ guān páo dài lǚ bèi dào， kāi fēng fǔ yǐn bāo zhěng fèng zhǐ dài zhǎn zhāo、 jiǎng píng wǎng kān， chá míng nǎi cǎi huā zéi bái jú huā yàn fēi suǒ wéi。 shǐ shǔ xià xíng rú lóng、 xíng rú hǔ xíng zhà， tàn zhī suǒ dào yù wù yǐ xiàn zéi shǒu dōng fāng liàng。 yàn fēi jué chá， jiāng 'èr xíng wān mù duàn shǒu 'ér qù。 zhǎn zhāo dǎ páo yàn fēi， yàn fēi yú táo cuàn zhōng yòu zuò 'è duō qǐ， bèi xú liáng jī bài， sì chù táo mìng。 zhǎn zhāo、 jiǎng píng jí wǔ xiǎo yì shì děng mì cáng yú nán yáng tuán chéng zǐ dōng fāng liàng fǔ fù jìn“ sān qiān hù” yī dì， sì jī pò cáng zhēn lóu。 xú liáng děng shù tàn cáng zhēn lóu， xiǎn zāo bù cè； hòu xún dé lóu tú， zhì huà nǎi shuài xiǎo wǔ yì pò cáng zhēn lóu， dé tiān zǐ guān páo dài lǚ， bìng dé yú cháng jiàn。 zhòng yīng xióng jiè dōng fāng liàng shè léi bǐ wǔ zhī jī， shè fú shēng qín dōng fāng liàng， shǐ qí dǎng wǎ jiě。 dōng fāng liàng zhī mèi dōng fāng yù xiān wéi xiōng bào chóu， yè chuǎng kāi fēng fǔ， cì bāo zhěng wèi chěng， dào xiāng yìn 'ér qù。 xú liáng děng fèng mìng zhì cháo tiān lǐng xún yìn， zhāo qīn yú yán fǔ。 xiāng yáng wáng zhào jué yú níng xià guó xīng bīng， wěi cháo tiān lǐng zhài zhù wáng jì xiān wéi shuài， jìn gōng tóng guān。 xú qìng、 xú liáng děng shuài xiāng mín dà pò fǎn zéi。 jiǎng píng zǒu shuǐ lù tàn cháo tiān lǐng， shā wáng jì xiān。 yù xiān yú wáng mìng zhōng， wéi xiá nǚ yán yīng yún、 zhèng sù huā suǒ shā。 zhòng yīng xióng duó huí xiāng yìn， huǒ fén cháo tiān lǐng。 wén bào yàn fēi shuài zéi zhòng gōng pò xiàn kōng dǎo， shǒu dǎo de lǎo yì shì lú fāng fù zhòng shāng， qún xióng huí jiù xiàn kōng dǎo， shā yàn fēi。 zhào jué yòu gōng tóng guān， qún xióng yǔ qí jué zhàn， dà pò zhī。 zhào jué bèi qín， qì jí 'ér wáng。 níng xià guó suì dǎ lái jiàng biǎo guī shùn cháo tíng。 bāo gōng shàng cháo fù zhǐ， tiān zǐ jiàng zhǐ， suǒ yòu píng pàn yòu gōng rén yuán， jiē fēng shǎng yòu jiā。 zhì cǐ，《 sān xiá wǔ yì》 jí qí xù shū ( quán shū yòu míng《 zhōng liè xiá yì chuán》 ) fāng gào zhōng jié。
　　
　　 wáng jié kuí suǒ shuō《 xù xiǎo wǔ yì》， qíng jié yòu suǒ bù tóng， bāo kuò liǎo qún xióng dà pò tóng wǎng zhèn， běi xiá chū jiā， bái jú huā dào guān páo dài lǚ， huǒ shāo lù 'ān shān， dōng fāng qīng shā tān shè léi， qún xióng dà pò cáng zhēn lóu， xú liáng zuì dǎ měng hǔ， xú liáng zhāo qīn， wáng jì xiān、 wáng jì zǔ bài wáng， gǔ yún fēi qiǎo dé bǎo kǎi， bái yún shēng chū shì yú cháng jiàn， qún xióng chí jiù xiàn kōng dǎo， fēng yǔ tān bái jú huā bèi luàn rèn fēn shī， bǎi zhàn chǎng xiāng yáng wáng bèi qín、 fù qì 'ér wáng děng rè nào guān mù。

　　《 ér nǚ yīngxióngzhuàn》 yī shū， wén tiě xiān xiān shēng kāng suǒ zuò yě。 xiān shēng wéi gù dà xué shì lè wén xiāng gōng bǎo cì sūn， yǐ zī wéi lǐ fān yuàn láng zhōng， chū wéi jùn shǒu， jiàn zhuó guān chá， dīng yōu xuán lǐ， tè qǐ wéi zhù cáng dà chén， yǐ jí bù guǒ xíng， suì zú yú jiā。
　　 xiān shēng shǎo xí jiā shì yú yìn， mén dì zhī shèng， wú yòu lún bǐ。 wǎn nián zhū zǐ bù xiào， jiā dào zhōng luò， xiān shí yí wù， chì mài lüè jìn。 xiān shēng kuài chù yī shì， bǐ mò zhī wài wú cháng wù， gù zhù cǐ shū yǐ zì qiǎn。
　　 qí shū suī tuō yú bài guān jiā yán， ér guó jiā diǎn gù， xiān shì jiù wén， wǎng wǎng 'ér zài。 qiě xiān shēng yī shēn qīn lì hū shèng shuāi shēng jiàng zhī jì， gù yú shì yùn zhī biàn qiān， rén qíng zhī fǎn fù， sān zhì yì yān。 xiān shēng dài huǐ qí yǐ wǎng zhī guò， ér shū qí wèi suì zhī zhì yú？
　　 yú guǎn yú xiān shēng jiā zuì jiǔ， huàn yóu nán běi， suì bù xiāng wén。 zuó lái dū mén， zhī xiān shēng yǐ guī dào shān。
　　 fǎng qí gù zhái， jiǔ yǐ yì zhù。 shēng píng suǒ zhù， wú cóng shōu shí， jǐn yú yǒu rén chù dé cǐ yī biān， jí fù jī jué， yǐ cún xiān shēng zhù zuò。 jiē hū！ fù guì bù kě cháng bǎo， rú xiān shēng zhě， kě wèi guì xiǎn， ér nǎi chuí bái zhī nián， zhòng zāo qióng 'è。 dú shì shū zhě， qí yì dāng yòu suǒ gǎn yě。
　　 shū gù wǔ shí sān huí， huí wéi yī juàn， dù shí zhī yú， jǐn yòu sì shí juàn kě dú。
　　 qí yú shí sān juàn cán quē líng luò， bù néng zhuì jī， qiě bǐ mò jiǎn lòu， yí wéi fū yǐ shì suǒ xù， gù jìng cóng kān xuē。 shū zhōng suǒ zhǐ， jiē yòu qí rén， yú zhī zhī 'ér bù yù míng zāi は rén yí lè lū yùn pá kūn shá ?
　　 shí guāng xù wù yín yáng yuè， gǔ liáo làng pǔ mǎ cóng shàn 'ǒu shù。

　　《 qī jiàn shí sān xiá》 yī míng《 qī zǐ shí sān shēng》， shì wǎn qīng xiá yì xiǎo shuō de dài biǎo xìng zuò pǐn， zài dāng shí jí bèi yù wéi“ chéng jí lì lái jiàn xiá zhī dà guān， bài guān zhī qiáo chǔ”（ jiāng wén pú“ chū jí” xù）。 zuò zhě táng yún zhōu， hào táo huā guǎn zhù， gū sū rén， shēng píng bù xiáng。 cǐ shū fēn sān jí lù xù kān xíng， gè liù shí huí， gòng yī bǎi bā shí huí。 chū jí liù shí huí kān yú guāng xù 'èr shí 'èr nián（ 1896）。 jiāng wén pú zài wéi chū jí zuò de xù yán zhōng shuō：“ wú zhī shì shū yī chū， qí bù jìng 'ér zǒu yě bì yǐ。” chéng rú sī yán， shū kān xíng hòu“ fēng xíng hǎi nèi， jīzhì jiā zhì yī biān”（ yuè hú yú yǐn“ èr jí” xù）。 guāng xù xīn chǒu（ 1901） zhēngyuè， èr jí liù shí sì kān xíng， yǔ chū jí yī yàng， qí“ kuài zhì rén kǒu， shèn zhì yòu shǒu bù shì juàn zhě”（ yuè hú yú yǐn“ sān jí” xù）。 tóng nián liù yuè， sān jí liù shí huí wèn shì， dú zhě dé jiàn jīn bào， yuè hú yú yǐn zàn qí“ bǐ mò zhī qí miào， jīng rén zhī guài shì， yóu jiào zhī chū、 xù liǎng jí yòu guò zhī wú bù jí yě”（ yuè hú yú yǐn“ sān jí” xù）。
　　
　　《 qī jiàn shí sān xiá》 xiě míng wǔ zōng zhèng dé（ 1506-1521） nián jiān， sài mèng cháng xú hè（ zì míng gāo） děng shí 'èr yīng xióng（ xú qìng、 luó jì fāng、 yī zhī méi、 dí hóng dào、 wáng néng、 lǐ wǔ、 yáng xiǎo fǎng、 bāo xíng gōng、 zhōu xiāng fān、 xú shòu、 wǔ tiān xióng） jù yì， gè zhàng xiá gān yì dǎn、 chāo qún wǔ yì， jié fù jì pín， chú bào 'ān liáng， hòu zài qī zǐ（ qī wèi yǐ“ zǐ” mìng míng de jiàn xiān， jí xuán zhēn zǐ、 yī chén zǐ、 fēi yún zǐ、 ní cháng zǐ、 mò cún zǐ、 shān zhōng zǐ、 hǎi 'ōu zǐ） jí shí sān shēng（ shí sān wèi yǐ“ shēng” mìng míng de jiàn xiān， jí líng yún shēng、 yù fēng shēng、 yún yáng shēng、 kuǐ léi shēng、 dú gū shēng、 wò yún shēng、 luó fú shēng、 yī piáo shēng、 mèng jué shēng、 shù shí shēng、 jiāo jì shēng、 hé hǎi shēng、 zì quán shēng） de bāng zhù xià， suí yòu dū yù shǐ yáng yī qīng píng dìng gān sù 'ān huà wáng zhū zhì fán pàn luàn、 suí qiān dū yù shǐ wáng shǒu rén píng dìng jiāng xī níng wáng zhū chén háo pàn luàn， jiēguǒ qī zǐ shí sān shēng yǔ shí 'èr yīng xióng gè shòu fēng shǎng。 shū zhōng suǒ shù 'ān huà wáng zhū zhì fán jí níng wáng zhū chén háo zuò luàn shǐ mò， xì“ jù yuán shǐ 'ér zēng zhuàn zhī”（ yuè hú yú yǐn“ sān jí” xù）， yǔ shǐ shí dà zhì xiāng fú。
　　
　　《 qī jiàn shí sān xiá》 wèn shì hòu， xù zuò yǔ fǎng zuò fēn chū， yǐ zhì yú zài qīng mò mín chū xíng chéng liǎo yī gè wǔ xiá xiǎo shuō de xīn liú pài。 zhè zhǒng jì guàn chuān chéng 'è yáng shàn de chuán tǒng xiá yì jīng shén， yòu shǎn shuò zhe jiàn guāng xiá yǐng、 yì zhēn yì huàn de jiàn xiá xiǎo shuō， bù dàn yǐ qí“ lìng rén sè wǔ méi fēi、 pāi 'àn jiào jué”（ jiāng wén pú“ chū jí” xù） de qí miào bǐ mò yǐng xiǎng liǎo tóng dài rén de chuàng zuò， ér qiě duì yú wǔ shí nián dài xīng qǐ de yǐ jīn yōng、 liáng yǔ shēng wéi dài biǎo de suǒ wèi“ xīn wǔ xiá xiǎo shuō” de chuàng zuò yě yòu zhe zhí jiē de yǐng xiǎng。

　　qīng dài xiǎo shuō
　　 guāng xù niàn qī（１９０１） xīn chǒu nián fǎng jù zhēn bǎn。 liù juàn sān shí huí。
　　 tí“ hǎi shàng jiàn chī zhuàn”。
　　 yǐ nán sòng qínhuì shàn quán wéi bèi jǐng， xù shù xiān xiá xià fán chú jiān xiāo bào de gù shì。 qíng jié shēng dòng， wén zì liú chàng。

　　《 fēi lóng quán chuán》 gòng liù shí huí， suī rán xiě de shì gè kāi guó huáng dì， dàn zhù yào nèi róng què shì zhào kuāng yìn dāng huáng dì zhī qián de qīng nián shí qī de fā jì jīng lì， xiàng dú zhě zhǎn shì liǎo yī gè shì jǐng háo xiá de yòu xuè yòu ròu de xíng xiàng。 zài tā shēn shàng， zuò zhě níng jù liǎo shì mín jiē céng suǒ rèn tóng de lǐ xiǎng rén wù de duō zhǒng pǐn gé： tā dà dǎn cū háo， gǎn zuò gǎn dāng， fú ruò zhū qiáng， xíng xiá zhàng yì， zhōng xìn zhòng yì， yī nuò qiān jīn。 zhè yī xíng xiàng jù yòu qiáng liè de mín jiān wén yì de qì xī， yǔ shuǐ hǔ yīng xióng de xíng xiàng shì yī mài xiāng chéng de。
　　
　　 yǔ zhào kuāng yìn de xíng xiàng xiāng yìng zhào， zhèng 'ēn hé táo sān chūn de xìng gé jī diào zé shì xǐ jù xìng de。 zhèng 'ēn cū lǔ shuǎng zhí， tān chī hǎo jiǔ， yǒng měng wú wèi， yòu yòu diǎn jiǎo kuài huī xié。 táo sān chūn zé shì yī gè xīn de nǚ xìng xíng xiàng， tā miàn mào suī chǒu， què xīn dì shàn liáng， lì dà wú qióng， háo shuǎng bēn fàng， shí fēn rě rén xǐ 'ài， chéng wéi hòu shì xìqǔ wǔ tái shàng yǐng xiǎng jiào dà de yī gè rén wù。

　　qīng qián lóng nián jiān， xǐ huān tán guǐ shuō guài de lǐ bǎi chuān zài sì chù bēn zǒu、 lì jīng jiān kǔ cuò zhé de shēng huó lǚ tú zhōng， huā liǎo jiǔ nián shí jiān， cái xiě chéng liǎo《 lǜ yě xiān zōng》。
　　
　　《 lǜ yě xiān zōng》 zài wén xué shàng qǔ dé liǎo zhuó yuè de chéng jiù。 tā duì chuán tǒng de shén mó xiǎo shuō yòu suǒ tū pò hé chuàng xīn， róng shén mó xiǎo shuō、 shì qíng xiǎo shuō、 lì shǐ xiǎo shuō wéi yī tǐ。
　　
　　 xiǎo shuō de rén wù miáo xiě shí fēn jīng cǎi， yóu qí shì nà xiē huó yuè yú rén jiān fán shì de xiǎo rén wù。 xiǎo shuō zhōng xiě dá guān zhī zǐ wēn rú yù tān liàn yān huā， qīng jiā dàng chǎn de yī duàn， zuì shì jīng cǎi。 zhèng zhèn duó xiān shēng rèn wéi， zhè shì“《 lǜ yě xiān zōng》 xiěde zuì hǎo de yī duàn， yě shì xǔ duō ‘ jì yuàn wén xué ’ zhōng xiěde zuì hǎo de yī duàn。”
　　
　　 xiǎo shuō de yòng bǐ shí fēn lǎo là， dà qì， fù yòu yōu mò gǎn。 suǒ xiě de rén wù duì huà， zé kǒu wěn bì xiào， huì shēng huì sè， néng bǎ rén wù de gè xìng、 shēn fèn、 xīn lǐ zài kǒu yǔ zhōng biǎo xiàn chū lái， zhēn shì yī gè yǔ yán dà jiā de fēng fàn。
　　
　　 lǐ bǎi chuān de péng yǒu táo jiā hè tàn shǎng cǐ shū wéi“ shuō bù zhōng zhī jí dà shān shuǐ yě”。 zhèng zhèn duó xiān shēng bǎ《 lǜ yě xiān zōng》 hé《 hóng lóu mèng》、《 rú lín wài shǐ》 bìng liè wéi qīng zhōng yè sān dà xiǎo shuō。

　　《 lǜ mǔ dān》 yǐ xíng xiá zhàng yì wéi jī diào， yǎn shù dāng shí nìng xié dāng dào， quán jiān zhàng shì qī rén， yú ròu xiāng lǐ， jī qǐ shān dōng“ hàn dì xiǎng mǎ” huā zhèn fāng、 jiāng nán“ jiāng hú shuǐ kòu” bào zì 'ān de yì fèn， tā men jí jié liǎo yī pī jiāng hú yì shì， chú bào 'ān liáng， chú jiān fú ruò； bìng fǔ zhù zǎixiàng dí rén jié qǐ bīng， pò shǐ wǔ zé tiān tuì wèi、 yíng lú líng wáng hái guó dēng jī， zhòng rén méng shòu fēng shǎng。
　　 xiǎo shuō yǐ táng wǔ zé tiān shí dài wéi bèi jǐng， xù shù jiāng mén zhī zǐ luò hóng xūn yǔ jiāng hú xiá nǚ huā bì lián， zài jiǎn chú wǔ zhōu nìng chén jí qí dǎng yǔ de guò chéng zhōng， xiāng shí xiāng liàn， jǐ jīng cuò zhé， zhōng chéng juàn shǔ de gù shì。
　　 xiǎo shuō pēng jī liǎo quán shì háo qiáng duì bǎi xìng de qī líng， gē sòng liǎo jiāng hú háo xiá de xiá yì xíng wéi。 gù shì qíng jié diē dàng qū zhé， jí fù chuán qí sè cǎi。 wén cí yě tōng sú liú chàng， shēng dòng fēng qù， jù yòu mín jiān wén xué yùn wèi。 rén wù kè huà xì nì chuán shén， rú bào zì 'ān de lǎo liàn huī xié、 wǔ gōng chāo qún， huā zhèn fāng de háo shuǎng gěng zhí、 gǎn zuò gǎn wéi， yì pú yú qiān de jí 'è rú chóu， bào jīn huā de jiāo jīn hàoshèng， huā bì lián de zhì pǔ qíng zhì， dū gè xìng xiān míng。
　　 xiǎo shuō zì qīng dài dào guāng nián jiān wèn shì hòu， guǎng shòu dú zhě huān yíng， chǎn shēng liǎo jiào dà yǐng xiǎng。 xǔ duō dì fāng jù zhǒng dū céng qǔ qí bù fēn qíng jié gǎi biān chéng xì jù shàng yǎn， rú《 dà nào táo huā wù》《 sì wàng tíng》《 jiā xīng fǔ》《 lóng tán zhèn》《 yáng zhōu léi》《 sì jié cūn》《 bā luò hé》 děng。 jīng jù《 hóng bì yuán》， jí yǐ《 lǜ mǔ dān》 wéi lán běn， jiā yǐ gǎi biān chuàng zuò 'ér chéng。

　　qīng dài xiǎo shuō
　　 dào guāng niàn bā（１８ ４８） wù shēn nián jīng guān táng kān běn。 liù juàn sì shí 'èr huí。
　　 bù tí zhuàn rén。
　　 xù shù hàn wǔ dì shí dài liǔ xù、 hǎo lián、 bào gāng、 mǎ jùn sì wèi hǎo hàn chú jiān bào guó de gù shì。 běn shū qíng jié yǔ《 jiàn xiá qí zhōng qí quán chuán》 lèi sì， rén wù yì yòu tóng míng zhě。

　　wǎn qīng zhèng zhì fǔ bài， shè huì dòng dàng， wǔ huā bā mén de shì céng chū bù jìn。 zhè zhǒng“ shān yǔ yù lái fēng mǎn lóu” de tài shì， yù shì zhe qīng cháo tǒng zhì xíng jiāng fù miè。
　　 zài tóng zhì jiǔ nián， yòu fā shēng liǎo liǎng jiāng zǒng dū、 fēng jiāng dà lì mǎ xīn yí bèi cì de yào 'àn， zhēn shì cháo yě zhèn jīng， jǔ guó qīng zhù。 shì qíng fā shēng zài tóng zhì jiǔ nián qī yuè 'èr shí liù rì shàng wǔ， mǎ xīn yí jiàochǎng yuè bīng wán bì， fǎn huí dū shǔ de lù shàng， wéi cì kè zhāng wén xiáng suǒ shā。 cì kè bìng bù táo zǒu， gāo hǎn：“ cì kè shì wǒ zhāng wén xiáng！” ràng nà bān pà sǐ de wèi shì zhuō ná。 zhè gè 'àn zǐ fā shēng hòu， qīng tíng shí fēn jīng kǒng， zhī dào cǐ 'àn shè jí fēng jiāng dà chén de nèi mù xiè wén， yú liǎn miàn shàng dà bù guāng cǎi。 yīn cǐ， zhǐ néng yǎn gài máo dùn， fěn shì mén miàn。 cí xǐ tài hòu wèile wéi xì tā yáo yáo yù zhuì de tǒng zhì， qīn zì chū miàn chǔlǐ cǐ 'àn。 bǎ zhèng zài tiān jīn chǔlǐ jiào 'àn de dà yuán zēngguófān， diào lái shěn lǐ zhè gè 'àn jiàn。 yòu zài zēngguófān chū fā qián xī， zhào jiàn liǎo tā， miàn shòu jī yí， shuō“ mǎ xīn yí bàn shì hěn hǎo”， wèicǐ 'àn dìng liǎo diào zǐ。 zhè hái bù fàng xīn， yī zhōu zhī nèi， yòu lián lián pài chū dà yuán cānyù shěn 'àn。 xíng bù shàng shū zhèng dūn jǐn， yě fèng zhǐ yǔ zēngguófān tóng shěn。 jīng guò yī fān jǐn luó mì gǔ， zhōng yú wéi zhāng wén xiáng dìng liǎo yī gè“ lòu wǎng fā nì” hé“ fù tōng hǎi dào” de zuì míng， jiāng zhāng wén xiáng chǔjué， wān liǎo zhāng wén xiáng de xīn， qù jì diàn zhè wèi mǎ xīn yí， yòu hòu hòu de yú yǐ fǔ xù。 yī jù huà， mǎ xīn yí shì yī gè hǎo guān， zhāng wén xiáng shì yī gè fā nì。
　　 rán 'ér， shì qíng de zhēn xiàng zǒng shì nán yǐ yǐn mán de， zhǐ bāo bù zhù huǒ。 dà liàng de yě shǐ、 bǐ jì、 xiǎo shuō、 xìqǔ， què bù gù guān fāng shǐ jiā de qū bǐ， jiāng mǎ xīn yí bèi cì yuán wěi， yī yī gōng zhū yú zhòng。 yuán lái， mǎ xīn yí zhī suǒ yǐ guān yùn hēng tōng， kào de shì jiǎ bào jūn gōng， yòu jié nà quán guì cái dé lái de。 tā zài suǒ wèi de“ jiǎo fěi” zhàn dǒu zhōng， yuán běn shì yī gè bài jūn zhī jiāng。 bèi fú yǐ hòu， yòu méi yòu gǔ qì， yǔ“ fěi shǒu” yì jié jīn lán， chéng liǎo bài bǎ xiōng dì。 zài yóu tā de bǎ xiōng dì dǎo yǎn yī mù mǎ xīn yí shōu fù shī dì de nào jù， qī mán liǎo cháo tíng， yǐ zhì pá shàng fēng jiāng dà lì de bǎo zuò。 fēi huáng téng dá yǐ hòu， nà xiē bǎ xiōng dì yuán yǐ wéi kě yǐ pān fù yú tā， qiān lǐ tiáo tiáo lái tóu kào。 mǎ xīn yí yòu jiān zhàn liǎo bǎ xiōng dì de qī shì， yòu shā liǎo bǎ xiōng dì。 zhāng wén xiáng yīn 'ǒu rán de yuán yīn táo tuō tā de mó zhǎng， cái nòng chū zhè yī chū cì mǎ de dà 'àn lái。 yóu cǐ kě jiàn， qīng tíng suǒ yǐ zhòng de dà chén， yú sè fù yǒu， xíng tóng qín shòu。 fán cǐ zhǒng zhǒng， zhèng shì qīng tíng guān chǎng fǔ bài de suō yǐng， wú guài cí xǐ tài hòu shàfèi kǔ xīn， yī dìng yào bǎ zhēn xiàng yǎn gài qǐ lái。
　　 běn shū shōu yòu guān cǐ 'àn de xiǎo shuō liǎng zhǒng。 yī shì píng jiāng bù xiào shēng de《 cì mǎ xiáng qíng》 xuǎn zì tā de míng zhù《 jiāng hú qí xiá chuán》。 jù píng jiāng bù xiào shēng shuō， tā duì běn 'àn de xiáng qíng， shì cóng zhèng dūn jǐn de nǚ xù kǒu zhōng suǒ dé。 ér zhèng dūn jǐn de nǚ xù， zé zài zhèng dūn jǐn shěn wèn zhāng wén xiáng shí， zài píng fēng hòu miàn tōu tīng dào de。 qí zhēn shí chéng dù rú hé， bù dé 'ér zhī， dàn dú lái wěi wěi dòng tīng， hé qíng hé lǐ。 dú zhě bù jǐn kě yǐ jiè yǐ zhī dào cì mǎ 'àn de xiáng qíng， hái kě tóng shí zhī dào huǒ shāo hóng lián sì de lái lóng qù mài， zhēn shì yī jǔ liǎng dé。
　　 lìng yī zhǒng shì yì míng zhù《 zhāng wén xiáng cì mǎ》， suǒ shù yǔ píng jiāng bù xiào shēng de dà tóng xiǎo yì， yě yī bìng fù cǐ， yǐ zēng jiā dú zhě de yuè dú xīng wèi。

　　píng shū chuán tǒng shū mù， cháng piān， yòu míng《 dà sòng bā yì》。
　　 biān chuàng yú qīng mò， shì wéi píng shū yì rén kǒu chuán de“ dào 'ér huó”。 jù gū xiè《 píng shū xù tán chēng： shǐ shuō《 dà bā yì》 zhě wéi yáng dé mào。 qí zuǎn nòng zhě“ nǎi wéi yī rì 'ǒu jiàn bā guà， yīn yǐ qí qián、 kǎn、 gèn、 zhèn、 xùn、 lí、 kūn、 duì jiā yǐ zhī pèi”， sù zào liǎo“ bǎo dāo háo xiá” sòng shì gōng、“ shén tōu zhào bù xiào” zhào huá yáng、“ cǎo shàng fēi” miáo yún guāng、“ shuǐ shàng piào” bái shèng gōng、“ chóngtóng xiù shì” zhāng wén yuǎn、“ zhèn bā fāng guǐ tì tóu” táo yù chūn、“ zuàn tiān hóu” ruǎn hóng fāng、“ chè dì shǔ” ruǎn ruò fāng bā gè zhù yào rén wù， bā rén gè zhàn yī guà， ér bā yì de shī fù zuǒ yún péng jí wéi bā guà dāng zhōng de hēi bái yīn yáng yú， gù chēng“ jīn zhēn bā guà dào cháng”。
　　 píng shū《 dà bā yì》 shuō de shì： běi sòng zhé zōng nián jiān， sān yuè sān rì yáng zhōu zhào kāi qún xióng huì， sòng shì gōng xié shī dì xiàn yì hè hào zhòng zhèn bā guà mén， zhào huá yáng“ jiǔ yǔ jiàn” dǎ zhāng hè qiǎo dé“ jiè yín huā”； jiānxiàng cài jīng de shū fù、 shān dōng qīng fēng zhài zhài zhù cài xiào tiān fù yáng zhōu shā guān duó yìn， guān dì miào bā yì dà zhàn cài xiào tiān， zuǒ yún péng jiù tú chū xiǎn， jiàn zhǎn shā fù chóu rén； nán qīng gōng bā qiān suì diū shī guān páo dài lǚ， cài jīng、 tóng guàn xiàn zuì yú bā yì， bā guà mén chuán rén huáng gū zhào pǐn juān lì zhù bā yì dài zuì xún bǎo、 zhuō zéi wán 'àn； bā yì fù shān dōng liǎng tàn dà hǔ tān tūn lóng tào kǒu， bài zài dào bǎo rén“ jīn huā tài suì” pú lián shǒu xià；“ chuān shān sài yě lóng” shí lù bāng zhù bā yì sān dǎ dà hǔ tān， shuāng chǎn zhàn shuāng duó， lì bá“ tiě mó zhǎng”； pú lián xié bǎo táo yì； bā yì xún zōng zhuī bēn tài hú zhōng shān zhài， shī qiǎo jì gōng shān pò zhài， bǔ huò pú lián de shū fù pú jì zōng； pú lián wéi jiù qí shū， xiào zhòng sū zhōu fǔ jié láo fǎn yù； bā yì zhuī xí zéi rén zhì shǎn xī hóng huā gōu， guān yīn diàn hé shàng fǎ duó wéi zéi lì yòng， lǚ xiàng bā yì fānàn； bā yì yè xí hóng huā gōu， zhào huá yáng shī zhǎn qí gōng duó bǎo； zhào pǐn juān yì huì qún xiá， biàn shí jiǎ guān páo dài lǚ； bā yì yǒu rén lǔ qīng shè diào hǔ lí shān jì。 èr yuè 'èr huò jùn táng yú huò jiā jí bǎilèi zhāo xù， huò jiā jí shàng lǔ qīng huǒ shāo pú lián bāo dì pú duó， zuǒ yún péng zhī mǔ shàng guān píng sōng shù lín zhì sōng tǎ qín ná pú lián； bā yì jiě xiōng fàn jìn jīng， biàn liáng chéng shí lù nù dǎ cài jīng； zhēn bǎo bèi liú zhuǎn shān dōng， bā yì zhí bī dà liáng kǒu； dà liáng kǒu zhài zhù“ jīn dāo” wǔ xiǎo shì sǐ bù jiāo zhēn bǎo， shuāng fāng 'è zhàn shāng wáng cǎn zhòng， wǔ xiǎo pōu fù zì qiāng。 bā yì jīn pén xǐ shǒu， tuì chū wǔ lín。
　　 qīng mò mín chū， yòu bǎo shùn tián、 hǎi shèng shān děng shuō《 dà bā yì》。 20 shì jì 40 nián dài， yòu yán bó tāo、 wáng bó zhī děng shuō cǐ shū。

　　guāng xù yǐ wèi（１８９ ５） nián shàng hǎi zhōng xī shū jú shí yìn běn。 liù juàn liù shí huí。
　　 bù tí zhuàn rén。 xù shù jīn tái dǎ bào bù píng， xíng xiá zhàng yì， ān bāng dìng guó de gù shì。 běn shū yóu táncí《 jīn tái chuán》 gǎi xiě， qíng jié qū zhé， fēng gé cū guǎng。

　　yòu míng《 yún zhōng yàn sān nào tài píng zhuāng quán chuán》、《 yún zhōng yàn sān xiá chuán》

　　jiàn xiá qí zhōng qí quán chuán（ yòu míng《 zhēng chūn yuán》、《 qí zhōng qí》、《 sān xiá jì xīn biān》、《 jiàn xiá pèi fèng yuán quán chuán》）
　　 dào guāng yuán（１８２１） nián sān yuán táng kè běn， sì shí bā huí。
　　 bù tí zhuàn rén。 juàn shǒu yòu xù， wěi shǔ“ shí zài jǐ mǎo mù chūn xiū xiē rì jì shēng shì tí yú tǎ yǐng lóu zhī xī piān”，“ jǐ mǎo” jí qīng jiā qìng niàn sì（１８１９） nián。
　　 xù shù hàn píng dì shí dài hǎo luán、 bào gāng、 mǎ jùn děng chú jiān bào guó de gù shì， shì qīng dài jiào zǎo de xiá yì xiǎo shuō。

　　shuǐhǔzhuàn， fèn shū yě， yīng xióng bù néng zhì yòng yú cháo， zé fàng làng jiāng hú， jù xiào shān lín， shū cái zhàng yì， kāng kǎi jī liè。 suī chù jiāng hú， wèi wàng miào táng。 gù shuǐhǔzhuàn jì xiě shān lín yīng xióng， ér bì guànyǐ“ zhōng yì” èr zì。 suī rán， yù yú qī shí huí tiān jié zhī hòu cuò bǐ， shǐ“ zhōng yì” yǔ“ shuǐ hǔ” bìng bǐ， nán yǐ。 zhì xiě chū lú jùn yì mèng sǐ， ér shèn zhì yǐ wèi jìn míng xián zhī jī shū yè yǐn cháng shǐ yǐ fù huì zhāng shū yè， hé qí chě dàn zhī zhì！ huò yǐ wéi jīn shèng tàn zuò cǐ， yú bù xìn yě。 shuǐ hǔ yīng xióng， qǐ bì yǐ jiān miè wéi zhōng jú zāi？ rán suǒ wèi chéng wáng bài kòu， zhōng gǔ bù kān zhī lùn yě， gù cán shuǐ hǔ yī zuò， fēn bié sòng jiāng、 lú jùn yì， yī yǐ“ gān xīn wéi dào”， yī yǐ“ bèi bī shàng shān”； yī yǐ“ jiǎ rén jiǎ yì”， yī yǐ“ shēn cáo xīn hàn”； sòng jiāng děng sān shí liù rén， zhōng shù shǒu yú zhāng shū yè， yǐ fú bài shǐ； lú jùn yì fù háo chū shēn， chái jìn wáng sūn， jí lín chōng、 lǔ zhì shēn děng jūn guān chū shēn， qì 'àn cóng míng， yī jǐn bèi shēn。 cán shuǐ hǔ zhī“ cán”， wéi fēn liè pò cán zhī cán yě。 shì shū jié gòu jīng qiǎo， wén bǐ yì jiā， rán zuò zhě jì kè yì dǐ huǐ liáng shān hǎo hàn， yīng xióng jiē chéng 'ěr yú wǒ zhà zhī bèi， bǐ zhū qián qī shí huí， zé rén wù qíng jié guāi miù zào zuò yì shèn 'ěr。 rú sì xǔ kě cháo gài， ér chǒu huà sòng jiāng， wèi miǎn máo dùn； yòu chēng luán tíng yù wéi“ lǎo yīng xióng”， yǐ yī rén 'ér jìn fù liáng shān zhī lèi。 cǐ shū wéi bù xǐ lǐ kuí、 sòng jiāng、 huā róng zhě， kě kàn qiū fēng、 xiāng tíng diǎn píng。 zhèn jiāng xīn jiāng sū rì bào 1932 bǎn， yīn xiǎo tíng biāo diǎn。 hēi lóng jiāng 1997 bǎn。