yī、 yǐn yán
　　 èr、 jìn gōng de jǐ gè zhù yào jù diǎn
　　 sān、 quán miàn wéi gōng
　　 sì、 liǎng gè zuì hòu bǎo lěi tū pò
　　
　　 yī、 yǐn yán
　　《 guǎn zǐ。 qīng zhòng》 shí jiǔ piān， wáng shī liǎo sān piān， xiàn cún shí liù piān。 tā hé《 guǎn zǐ》 qí tā gè piān bù shì yī gè sī xiǎng tǐ xì。 tā shì yī bù zhuān mén tǎo lùn cái zhèng jīng jì wèn tí de shū。 qí zhōng yòu xǔ duō wèn tí， shì xī hàn yī dài hé wáng mǎng shí dài suǒ tè yòu de， yǔ pǔ tōng de cái zhèng jīng jì de xìng zhì jiǒng bù xiāng tóng。 yóu yú zuò zhě gù nòng xuán xū， bǎ zì jǐ zài cái zhèng jīng jì shàng de yì jiàn， yòng tuō gǔ gǎi zhì de fāng fǎ， shuō chéng shì lì shǐ shàng yòu míng de dà zhèng zhì jiā guǎn zhòng de zhù zhāng， méng bì liǎo bù shǎo cóng shì yán jiū zhè bù shū de xué zhě。 liáng qǐ chāo zuò《 guǎn zǐ chuán》 yī shū， duì yú shū zhōng yòu guān cái zhèng jīng jì fāng miàn de lǐ lùn， yòu xiē dì fāng suàn shì zuì néng fā qián rén zhī suǒ wèi fā。 dàn tā yī zé wù xìn cǐ shū wéi guǎn zhòng suǒ zuò， bǎ shí dài tí qián liǎo hǎo jǐ bǎi nián； yòu yóu yú liáng shì duì shū zhōng de cái zhèng jīng jì lǐ lùn， wán quán cǎi yòng zī chǎn jiē jí jīng jì xué de guān diǎn lái jìn xíng jiě shì， suǒ yǐ tā duì yú cǐ shū de liǎo jiě， yě jiù bù néng dá dào“ xīn zhī qí yì” de jìng jiè。 wáng guó wéi zài qí suǒ zhù《 yuè shì wèi xī xǐ dà xià shí gù dì kǎo》 yī wén zhōng， zé rèn wéi《 qīng zhòng》 zhū piān shì hàn wén、 jǐng jiān suǒ zuò， dàn tā yǐn yǐ wéi wéi yī zhī zhèng jù， jǐn shū zhōng“ yù qǐ yú yú shì” yī tiáo， ér wú shì yú shū zhōng suǒ fǎn yìng de yòu guān wén、 jǐng yǐ hòu de xǔ duō shǐ shí， wèi miǎn yòu“ zhǐ jiàn shù mù， bù jiàn sēn lín” de máo bìng。 luó gēn zé zài qí suǒ zhù《 guǎn zǐ tàn yuán》 yī shū zhōng， céng liè jǔ liǎo shí 'èr tiáo zhèng jù， zhèng míng cǐ shū nǎi hàn wǔ、 zhāo shí lǐ cái jiā suǒ zuò， zài shí dài shàng bǐ liáng、 wáng 'èr shì tuī jìn liǎo yī bù； dàn luó shì suǒ yǐn zhèng jù， zhǐ shì cóng zì miàn shàng zhuóyǎn， méi yòu néng gēngshēn rù de qù liǎo jiě shū zhōng suǒ tǎo lùn wèn tí de zhēn zhèng hé xīn， yīn 'ér tā de jié lùn yě jiù bù néng wán quán lìng rén mǎn yì。 wén huà dà gé mìng qián hú jì chuāng zài qí suǒ zhù《 zhōng guó jīng jì sī xiǎng shǐ》 zhōng， zé bǎ《 guǎn zǐ》 liè rù zhàn guó shí dài mèng kē zhī hòu hé xún kuàng zhī qián， jì wù jiāng běn shū yǔ《 guǎn zǐ》 qí tā gè piān hùn wéi yī gè sī xiǎng tǐ xì， ér zài shí dài wèn tí shàng yòu cóng wáng、 luó 'èr shì yǐ jīng qián jìn liǎo yī bù de dì fāng dàotuì liǎo huí qù， zhè yě shì wèi miǎn shǐ rén shī wàng de。
　　 gēn jù wǒ gè rén bù chéng shú de yì jiàn， zé rèn wéi běn shū yǔ《 guǎn zǐ》 qí tā gè piān bù shì yī gè sī xiǎng tǐ xì。 tā shì xī hàn mò nián wáng mǎng shí dài de rén suǒ zuò。 guān yú zhè zhǒng guān diǎn， dū sǎnjiàn zài zhuō gǎo《 guǎn zǐ qīng zhòng piān xīn quán》 gè piān zhōng。 yī jiǔ wǔ sì nián shí yuè， yǐ gù zhōng guó kē xué yuàn yuàn cháng guō mò ruò tóng zhì zài qí suǒ zhù《 guǎn zǐ jí xiào。 yǐn yòng xiào shì shū mù tí yào》 zhōng duì cǐ yòu suǒ pī píng， shuō shì“ zhèng jù bó ruò， shuìnán chéng lì”。 dàn tóng nián sì yuè xiě xìn gěi wǒ， bù jiǔ yòu yuē wǒ dào tā jiā lǐ qù tán huà， dū yòng jí qí rè chén de tài dù biǎo yáng wǒ， bìng gǔ lì wǒ：“ bǎ zhè xiē guān diǎn xiě chéng yī piān zōng hé de yán jiū ── jí shì xiě chéng yī piān lùn wén xíng shì， sì hū gèng biàn yú fā huī。” zhè jiù chōng fēn biǎo xiàn liǎo tā duì yī gè zài xué shù shàng chí bù tóng yì jiàn de rén de gāo dù mín zhù fēng gé。 shì gé 'èr shí duō nián， wǒ cái bǎ zhè piān lùn wén xiě liǎo yī gè lún kuò， bù yì guō lǎo yǐ yīn bìng shì shì， jiù zhèng wú cóng， tòng dào hé jí！ xiàn zài bǎ tā zhěng lǐ chū lái， jìng xiàn yú zūn jìng de guō lǎo yīng líng zhī qián， jiān yǐ qiú jiào yú hǎi nèi tóng hǎo！
　　　 èr、 jìn gōng de jǐ gè zhù yào jù diǎn
　　 běn shū shì gǔ rén gù nòng xuán xū， yòng wěi zhuāng de fāng fǎ， zài xué shù shǐ shàng dǎ de yī gè mái fú。 yào gōng pò zhè gè mái fú， jiē kāi tā de wěi zhuāng， yǐ qī lù chū běn lái miàn mù， shì fēi cǎi yòng zuò zhàn de fāng fǎ， xiān jiàn lì jǐ gè zhù yào de jù diǎn， zuò wéi jìn gōng de gēn jù dì； rán hòu wěn zhā wěn dǎ， yóu diǎn jí xiàn， zài jìn xíng quán miàn de wéi gōng， jué bù zú yǐ huò dé zuì hòu de shèng lì。
　　 xiàn zài， jiù ràng wǒ men yǐ zhào zhè gè zuò zhàn jì huà jìn xíng bā！
　　 dì yī， běn shū zhī chéng， bù dé zài hàn gāo zǔ liú bāng qī nián（ qián 'èr ００） fēng chén píng wéi qū nì hóu yǐ qián──《 qīng zhòng jiá》：“ guǎn zǐ yuē： ‘ nǚ huá zhě， jié zhī suǒ 'ài yě， tānɡ shì zhī yǐ qiān jīn； qū nì zhě， jié zhī suǒ shàn yě， tānɡ shì zhī yǐ qiān jīn。 nèi zé yòu nǚ huá zhī yīn， wài zé yòu qū nì zhī yáng， yīn yáng zhī yì hé 'ér dé chéng qí tiān zǐ， cǐ tānɡ zhī yīn móu yě ’。” zhè lǐ yòu“ qū nì” èr zì， biàn shì yī gè dà pò zhàn。 kǎo《 hàn shū。 chén píng chuán》 zài liú bāng bèi xiōng nú wéi yú bái dēng， yòng chén píng qí jì， shǐ shǐ jiān hòu yí chányú 'ě shì， chányú， xiōng nú jūn zhù chēng hào。 ě shì yīn yān zhī， chányú dí qī de chēng hào。 wéi yǐ dé jiě。 liú bāng huí shī， lù guò qū nì， nǎi zhào yù shǐ yǐ chén píng wéi qū nì hóu。 zhè shì hàn gāo zǔ qī nián de shì。 zhè lǐ zuì yí zhù yì de：
　　 yī、 qū nì shì chén píng de fēng hào， shì hàn gāo zǔ qī nián cái bèi fēng de， zài cǐ yǐ qián méi yòu guò。
　　 èr、 chén píng zhī bèi fēng wéi qū nì hóu， shì yóu yú tā shì hàn cháo de yī wèi dà jiàndié。 tā céng wéi liú bāng qián hòu chū guò liù cì qí jì， bù jǐn jiě liǎo bái dēng zhī wéi， ér qiě yuǎn zài chǔ hàn zhàn zhēng qī jiān， tā hái yī cì cóng liú bāng shǒu lǐ lǐng yòng guò huáng jīn sì wàn jīn， qù líjiàn xiàng yǔ hé fàn zēng de jūn chén guān xì， pò huài tā men zhī jiān de tuán jié， shōu dào liǎo miè wáng chǔ guó de xiào guǒ。 zhè yǔ“ tānɡ shì zhī yǐ qiān jīn” zhèng xiāng fú hé。
　　 sān、 liú bāng zài bái dēng bèi wéi dé jiě， què shí shì dé liǎo xiōng nú mòdú chányú 'ě shì de lì liàng。 ér 'ě shì de kěn yú chū lì， yòu què shí shì tōng guò dà jiàndié chén píng de qí jì， shǐ shǐ hòu yí tā cái shí xiàn de。 zhè yǔ suǒ wèi“ tānɡ yǐ qiān jīn shì nǚ huá” hé“ yīn yáng zhī yì hé” děng shuō fǎ yě wán quán yī zhì。 dāng rán， tā jué bù shì zài xiě liú bāng， dàn yě jué bù shì zài xiě tānɡ。 tā zhǐ shì yào shuō míng yī gè guān yú yòng jīn qián shí xíng líjiàn de jiàndié zhèng cè， suǒ yǐ jiù cóng nǎo zǐ zhōng suǒ néng jì yì de yòu guān zhè yī lèi shì jiàn de rén wù xìn shǒu niān lái， biān chéng yī gè gù shì， zuò wéi zhè gè zhèng cè de jù tǐ lì zhèng bà liǎo。
　　 dì 'èr， běn shū zhī chéng， bù dé zài hàn wén dì liú héng shí 'èr nián（ qián yī liù bā） xǐ huái nán wáng wéi liáng wáng yǐ qián──《 qīng zhòng wù》：“ héng gōng yuē：‘ jīn wú yù xià lǔ、 liáng， hé xíng 'ér kě？’ guǎn zǐ duì yuē：‘ lǔ、 liáng zhī mín sú wéi tí， gōng fú tí， lìng zuǒ yòu fú zhī， mín cóng 'ér fú zhī。 gōng yīn lìng qí wù gǎn wéi， bì yǎng yú lǔ、 liáng。 zé shì lǔ、 liáng shì qí nóng shì 'ér zuò tí yǐ。’ huán gōng yuē：‘ nuò。’ jí wéi fú yú tài shān zhī yáng， shí rì 'ér fú zhī。” yǐn zhù yún：“ lǔ、 liáng 'èr guó zài tài shān zhī nán， gù wéi fú yú cǐ， jìn qí jìng yě， yù lǔ、 liáng rén sù zhī zhī。” àn dāng qí huán gōng shí， qí、 lǔ fù jìn wú liáng guó。 zhì zhàn guó， wèi dū dà liáng， shǐ yǐ liáng chēng。 rán dà liáng zhī liáng， bìng bù zài tài shān zhī nán。 tài shān zhī nán zhī liáng guó， zhì hàn wén dì liú héng yòng jiǎ yì yán， xǐ huái yáng wáng wéi liáng wáng shǐ yòu zhī。《 hàn shū。 jiǎ yì chuán》：“
　　 liáng wáng shèng sǐ， wú zǐ。 yì shàng shū yuē：‘ chén yuàn jǔ huái nán dì yǐ yì huái yáng 'ér wéi liáng wáng lì hòu。 gē huái yáng běi biān 'èr sān liè chéng yǔ dōng jùn yǐ yì liáng。 bù kě zhě， kě xǐ dài wáng 'ér dū huī yáng。 liáng qǐ yú xīn qī yǐ běi zhe zhī hé， huái yáng bāo chén yǐ nán qián zhī jiāng。 zé dà zhū hóu zhī yòu yì xīn zhě pò dǎn 'ér bù gǎn móu。 liáng zú yǐ hàn qí、 zhào， huái yáng zú yǐ jìn wú、 chǔ。 bì xià gāo zhěn， zhōng wú shān dōng zhī yōu yǐ。’ wén dì yú shì cóng yì jì， nǎi xǐ huái yáng wáng wǔ wéi liáng wáng， běi jiè tài shān， xī zhì gāo yáng， dé dà xiàn sì shí yú chéng。” yòu《 hàn shū。 wén sān wáng chuán》 yě yòu“ liáng xiào wáng wǔ wéi dài wáng。 sì nián， xǐ wéi huái yáng wáng。 shí 'èr nián， xǐ liáng …… jū tiān xià gāo yú dì， běi jiè tài shān， xī zhì gāo yáng， sì shí yú chéng duō dà xiàn” de jìzǎi。 jù cǐ， shì“ běi jiè tài shān” zhī liáng zhì hàn wén dì liú héng shí 'èr nián cái kāi shǐ chū xiàn。 jīn cǐ wén yán liáng yǔ lǔ jiē zài tài shān zhī nán， zú zhèng qí suǒ wèi liáng zhě， què xì zhǐ“ gē huái yáng běi biān 'èr sān liè chéng yǔ dōng jùn yǐ yì liáng” ér“ qǐ yú xīn qī yǐ běi zhe zhī hé” zhī hòu de“ běi jiè tài shān” zhī liáng 'ér yán， shí shèn míng xiǎn。
　　 dì sān， běn shū zhī chéng， bù dé zài hàn wǔ dì liú chè yuán dǐng 'èr nián（ qián yī yī wǔ） xiū kūn míng chí jí yuán dǐng liù nián（ qián yī yī yī） píng dìng nán yuè yǐ qián──《 qīng zhòng jiá》：“ huán gōng yuē：‘ tiān xià zhī guó mò qiáng yú yuè。 jīn guǎ rén yù běi jǔ shì gū zhú lí zhī， kǒng yuè rén zhī zhì， wèicǐ yòu dào hū？’ guǎn zǐ duì yuē：‘ jūn qǐng 'è yuán liú， dà fū lì zhǎo chí。 lìng yǐ jǔ yóu wéi lè。 zé yuè rén 'ān gǎn zhì？…… qǐng yǐ lìng yǐn sān chuān， lì yuán dū（ □）， lì dà zhōu zhī dū。 dà zhōu zhī dōuyòu shēn yuān， lěi shí rèn。 lìng yuē： néng yóu zhě cì qiān（ shí） jīn。’ wèi néng yòng jīn qiān， qí mín zhī yóu shuǐ zhě bù bì wú yuè。 huán gōng zhōng běi jǔ shì yú gū zhú lí zhī， yuè rén guǒ zhì， yǐn qū qiáng（ zāi） yǐ shuǐ qí。 guǎn zǐ yòu fú（ tóng fú） shēn zhī shì wǔ wàn rén， yǐ dài zhàn yú qū qiáng（ zāi）， dà bài yuè rén。 cǐ zhī wèi shuǐ yù。” àn yuè yú chūn qiū zhū guó， zuì wéi hòu qǐ。 zài qí huán gōng shí， shàng wèi tōng yú zhōng guó。 yǐ hòu gòu jiàn běi shàng zhōng yuán， yǔ zhū hóu zhēng bà， rán jù qí huán gōng zhī sǐ， yǐ bǎi qī shí yú nián。 qiě wéi shí shèn zàn， jí yòu jì yān wú wén。 qí huán gōng shí， ān dé yún“ tiān xià zhī guó mò qiáng yú yuè”？ zhè shì yǐ hàn wǔ dì liú chè xiū kūn míng chí xùn liàn shuǐ jūn yǐ píng dìng nán yuè shì wéi bèi jǐng。 shǐ zài gāo hòu lǚ zhì sǐ， zhào tuó yīn yǐ bīng wēi cái wù lù yí mǐn yuè xī 'ōu luò yì shǔ yān。 dōng xī wàn yú lǐ， shènghuáng wū zuǒ dào， chēng zhì yǔ zhōng guó móu。 wén dì liú héng shí， suī jīng lù jiǎ shuō lìng chén fú yú hàn， rán zhì wǔ dì chū nián， qí xiāng lǚ jiā juéjiàng yì shèn。 shì shí， hàn zhèng yǔ běi fāng xiōng nú duì kàng， ér nán yuè cháng wéi běi zhēng jūn hòu gù zhī yōu。 liú chè zhī yù miè nán yuè， shí fēi yīzhāoyīxī zhī gù。《 shǐ jì。 píng zhǔn shū》 zài：“ shì shí yuè（ yuè） yù yǔ hàn yòng chuán juézhú。 nǎi dà xiū kūn míng chí， liè guān huán zhī。 zhì lóu chuán， gāo shí yú zhàng， qí zhì jiā qí shàng， shèn zhuàng。” suǒ yǐn：“ kūn míng chí yòu yù zhāng guǎn。 yù zhāng， dì míng， yǐ yán jiāng chū jūn yú yù zhāng yě。” zhè shì yuán dǐng 'èr nián（ qián yī yī wǔ） de shì。 zhì yuán dǐng wǔ nián（
　　 qián yī yī 'èr）， bù guò sān nián， liú chè guǒ pài fú bō jiāng jūn lù bó duō děng jiāng jiāng huái yǐ nán lóu chuán 'èr shí wàn rén（《 hàn shū》 zuò shí wàn rén） yǔ yuè chí yì hóu suǒ jiāng bā shǔ yè láng zhī bīng qí huì fān yú。 cì nián（ qián yī yī yī）， suì píng dìng yuè dì yǐ wéi nán hǎi děng jiǔ jùn。 jīn guān cǐ wén， yòu yún：“ tiān xià zhī guó mò qiáng yú yuè， jīn guǎ rén yù běi jǔ shì gū zhú lí zhī， kǒng yuè rén zhī zhì”， bù jiù shì liú chè yù běi fá xiōng nú 'ér nán yuè cháng wéi hòu gù zhī yōu de fǎn yìng má？“ dà fū lì zhǎo chí…… qǐng yǐ lìng yǐn sān chuān， lì yuán dū， lì dà zhōu zhī dū”， bù jiù shì liú chè dà xiū kūn míng chí de fǎn yìng má？ qí tā rú“ sān chuān”， zé shì cháng 'ān jīng、 wèi、 qiān sān chuān zhī fǎn yìng。 rú“ dà zhōu” yún yún， zé shì suǒ wèi“ zhì lóu chuán， gāo shí yú zhàng， ér qí zhì jiā qí shàng” de fǎn yìng。 rú“ fú shēn zhī shì wǔ wàn rén”， zé shì lù bó duō děng suǒ shuài jiāng huái yǐ nán lóu chuán 'èr shí wàn rén de fǎn yìng。 rú“ qū zāi” zé shì“ fān yú” de fǎn yìng。 suǒ bù tóng de， zhǐ shì bǎ hàn rén nán zhēng， gǎi wéi yuè rén běi fàn bà liǎo。
　　 dì sì， běn shū zhī chéng， bù dé zài wáng mǎng jū shè sān nián（ xī yuán bā） yú zhèn yā dí yì、 zhào míng jí xī qiāng děng qǐ yì jūn shí dà jǔ fēng bài jí shǐ jiàn guó sì nián（ xī yuán yī 'èr） lì wéi fù chéng wǔ chā zhī zhì yǐ qián──《 kuí dù piān》 yún：“ jīn tiān xià qǐ bīng jiā wǒ， chén zhī néng móu shǔ guó dìng míng zhě， gē rǎng 'ér fēng； chén zhī néng yǐ chē bīng jìn tuì， chéng gōng lì míng zhě， gē rǎng 'ér fēng； rán zé shì tiān xià jìn fēng jūn zhī chén yě， fēi jūn fēng zhī yě。 tiān xià yǐ fēng jūn zhī chén shí lǐ yǐ， tiān xià měi dòng， zhòng fēng jūn zhī mín 'èr shí lǐ……” àn cǐ chù suǒ lùn， xiǎn rán shì yǐ wáng mǎng jū shè sān nián zhèn yā dí yì、 zhào míng jí xī qiāng děng qǐ yì jūn hòu dà fēng gōng chén， hé shǐ jiàn guó sì nián lì wéi“ fù chéng wǔ chā” zhī zhì wéi bèi jǐng。 dì yī， suǒ wèi“ jīn tiān xià qǐ bīng jiā wǒ， chén zhī néng móu lì guó dìng míng zhě， gē rǎng 'ér fēng， chén zhī néng yǐ chē bīng jìn tuì chéng gōng lì míng zhě， gē rǎng 'ér fēng” yún yún， gài jí wáng mǎng yú zhèn yā dí yì shí， xià zhào fēng chē qí dū wèi sūn xián děng wǔ shí wǔ rén jiē wéi liè hóu jí zhèn yā zhào míng、 xī qiāng děng shí，“ zhì jiǔ bái hǔ diàn， dà fēng bài…… yǐ dà xiǎo wéi chā， fēng hóu bǎizǐ nán fán sān bǎi jiǔ shí wǔ rén”（ jiàn《 hàn shū。 dí xiān jìn chuán》） de fǎn yìng。 dì 'èr， suǒ wèi“ fēng dì shí lǐ”， gǔ wú cǐ zhì。《 mèng zǐ。 wàn zhāng piān》、《 lǐ jì。 wáng zhì》、 dǒng zhòng shū《 chūn qiū fán lù。 jué guó piān》 lùn fēng jiàn， jiē wú fēng dì shí lǐ zhī shuō。《 shǐ jì hàn xīng yǐ lái zhū hóu nián biǎo》 yán：“ wǔ wáng、 chéng、 kāng suǒ fēng shù bǎi， ér tóng xìng wǔ shí wǔ， dì shàng bù guò bǎi lǐ， xià bù guò sān shí lǐ。” yòu yún：“ tiān zǐ guān yú shàng gǔ，…… shǐ zhū hóu dé tuī 'ēn fēn fēng zǐ guó yì，…… dà guó bù guò shí yú chéng， xiǎo hóu bù guò shí yú lǐ。” shì lì dài shì shí shàng yì wú yòu“ fēng dì shí lǐ” zhě。 zhì wáng mǎng shǐ jiàn guó sì nián lì wéi“ fù chéng wǔ chā” zhī zhì， rán hòu cái yòu suǒ wèi“ zì jiǔ yǐ xià， jiàng shā yǐ liǎng， zhì yú yī chéng” de guī dìng。（《 hàn shū。 wáng mǎng chuán》）“ jiàng shā yǐ liǎng” jiù shì shuō yǐ liǎng shù xiāng jiǎn， zì jiǔ yǐ xià 'ér qī、 ér wǔ、 ér sān， yǐ zhì yú yī。“ zhì yú yī chéng” zhě， rú chún zhù yún：“ shí lǐ wéi chéng。” jīn cǐ yòu yún“ tiān xià yǐ fēng jūn zhī chén shí lǐ”， zhèng shì wáng mǎng zhì dù zhī fǎn yìng。 zhì xià wén yòu yán“ tiān xià měi dòng， zhòng fēng jūn zhī mín 'èr shí lǐ” zhě， shì shuō jiǎ rén lì yòng zhàn zhēng suǒ dé zhī yíng lì， xiāng dāng yú fāng 'èr shí lǐ zhī fēng jūn， zhè hé《 shǐ jì。 huò zhí chuán》 suǒ yán“ jīn yòu wú zhì lù zhī fèng， jué yì zhī rù， ér lè yǔ zhī bǐ zhě， mìng yuē sù fēng”， yì yì shì yī yàng de。
　　　 sān、 quán miàn wéi gōng
　　 jù diǎn jì jīng jiàn lì， dì 'èr bù jiù kě yǐ gēn jù zhè xiē jù diǎn， xiàng zhěng gè mái fú shí xíng quán miàn wéi gōng。 guān yú běn shū suǒ yòng gè zhǒng lì zhèng， què wéi hàn dài jí wáng mǎng shí dài de shí jì lì shǐ shì shí zhě， chú yǐ shàng gè gè jù diǎn wài， qí tā sǎnjiàn yú shū zhōng gè piān zhě， wéi shù shàng duō。 bǎ zhè xiē wěi zhuāng quán miàn jiē kāi， yǐ qī lù chū tā de běn lái miàn mù， wǒ xiǎng yīnggāi bù shì méi yòu yì yì de gōng zuò。 cí wéi biàn yú shuō míng qǐ jiàn， tè 'àn zhào hàn dài dì wáng cì xù fēn bié xù shù rú hòu：
　　 jiá、 shǔ yú hàn gāo zǔ shí dài zhě──
　　 yī、 hè xiàn zhì dù de fǎn yìng──《 qīng zhòng jiá》：“ guǎn zǐ duì yuē： qǐng yǐ lìng shǐ hè xiàn chū zhèng jí zhě bì yǐ jīn。”“ hè xiàn” èr zì， yòu fēn jiàn《 qīng zhòng yǐ》 jí《 qīng zhòng dīng》。 qí zhì shí shǐ yú hàn。《 hàn shū。 gāo jì》：“ shí yī nián 'èr yuè zhào yuē： yù shěng fù shèn， jīn xiàn wèi yòu chéng。 lì huò duō fù yǐ wéi xiàn， ér zhū hóu wáng yóu duō； mín jí zhī。 lìng zhū hóu wáng cháng yǐ shí yuè cháo xiàn， jí jùn gè yǐ qí kǒu shù， shuài rén suì liù shí sān qián， yǐ gěi xiàn fèi。” kě jiàn hè xiàn jí cháo xiàn， ér cháo xiàn zhī yòu chéng， shí zì hàn gāo zǔ shí yī nián cái kāi shǐ guī dìng de。
　　 èr、 gōng zàng zhì dù de fǎn yìng──《 kuí dù》：“ guǎn zǐ yuē： pǐ fū wéi guān， pǐ fù wéi guǎ， lǎo 'ér wú zǐ zhě wéi dú。 jūn wèn qí ruò yòu zǐ dì shī yì 'ér sǐ zhě， fù mǔ wéi dú。 shàng bì zàng zhī， yī qīn sān lǐng， mù bì sān cùn。 xiāng lì shì shì， zàng yú gōng rǎng。” zhè lǐ suǒ shù， yǔ《 hàn shū。 gāo jì》 suǒ zài：“ bā nián shí yī yuè， lìng shì zú cóng jūn sǐ zhě， wéi huì， guī qí xiàn， xiàn gěi yī qīn guān zàng jù， cí yǐ shàoláo， zhǎnglì shì zàng”， nèi róng wán quán xiāng tóng。
　　 yǐ、 shǔ yú wén dì shí dài zhě──
　　 yī、 yán dào tóng shān zhù qián de fǎn yìng──《 shān quán shù》：“ tānɡ yǐ zhuāng shān zhī jīn zhù bì。” àn cǐ yǔ yòu jiàn《 qīng zhòng wù》 piān。《 yán tiě lùn。 lì gēng piān》 yì yòu cǐ yǔ， wéi zhuāng shān zuò yán shān。 yán shān jí zhuāng shān， dōng hàn bì míng dì huì， gù gǎi wéi yán shān。 yán shān jiù shì yán dào shān， qí shān chǎn tóng。《 shǐ jì。 nìng xìng chuán》：“ tài zhōng dà fū dèng tōng fāng chǒng xìng， shàng yù qí fù， cì zhī shǔ yán dào tóng shān， dé zì zhù qián， dèng shì qián biàn tiān xià。” àn《 míng yī tǒng zhì》：“ yán dào fèi xiàn， zài yǎ zhōu zhì dōng。 qín shǐ huáng miè chǔ， xǐ yán wáng zhī zú yǐ shí qí dì， gù míng。” yòu《 tài píng yù lǎn》 liù shí liù yǐn《 shǔ jì》 yì yún：“ qín miè chǔ， xǐ yán wáng zhī zú yú yán dào。”《 kuò dì zhì》 zé yún：“ qín zhāo wáng xiāng yán jūn jí fēng yú cǐ， gù xiàn yòu shì chēng。” shì yán dào zhī dé míng， bù lùn shì yóu yú yán jūn jí， huò chǔ zhuāng wáng， yào zhī jiē zài zhàn guó mò nián huò qín shǐ huáng shí， zé kě què dìng。 zhì qí yǐ yán dào tóng shān zhī tóng zhù qián， zé zhí zhì hàn wén dì shí， shǐ yóu dèng tōng wéi zhī。 kě zhèng běn shū zhī chéng， jué bù dé zài hàn wén dì cì dèng tōng tóng shān yǐ qián liǎo！
　　 èr、 chú qí tián zū de fǎn yìng──《 shān guó guǐ》 yòu“ qù qí tián fù yǐ zū qí shān” de huà。 tā zhù zhāng“ lì sān děng zhī zū yú shān”， yǐ dài tì tián fù dì shōu rù。《 guó xù piān》 yě rèn wéi“ yǐ tián mǔ jí， wèi zhī jìn gēng”。 zhè hé《 hàn shū。 wén jì》 èr nián hé shí 'èr nián， liǎng cì cì tiān xià nóng mín tián zū zhī bàn； shí sān nián， quán chú tián zhī zū shuì， yòng yì shì wán quán yī yàng de。
　　 bǐng、 shǔ yú jǐng dì shí dài zhě──
　　 yī、 zhū yù jīn yín děng sān děng bì zhì zhī fǎn yìng──《 guó xù piān》 yún：“ yǐ zhū yù wéi shàng bì， yǐ huáng jīn wéi zhōng bì， yǐ dāo bù wéi xià bì。 sān bì wò zhī fēi yòu bǔ yú nuǎn yě， shí zhī fēi yòu bǔ yú bǎo yě。 xiān wáng yǐ shǒu cái wù， yǐ yù mín shì 'ér píng tiān xià yě。”《 dì shù》、《 kuí dù》、《 qīng zhòng yǐ》 děng piān suǒ yán lüè tóng。 àn yǐ zhū yù、 huáng jīn jí dāo bù tóng yòng wéi bì， yú gǔ wú wén。 zhì qín bìng tiān xià， shǐ xíng sān děng huò bì zhì。《 shǐ jì。 píng zhǔn shū》 yún：“ zhì qín， zhōng yī guó zhī bì wéi sān děng， huáng jīn yǐ yì míng wéi shàng bì； tóng qián shí yuē bàn liǎng， zhòng rú qí wén， wéi xià bì； ér zhū yù guī bèi yín xī zhī shǔ wéi qì shì bǎozàng， bùwèi bì， rán gè suí shí 'ér qīng zhòng wú cháng。”《 hàn shū。 shí huò zhì》“ sān děng” zuò“ èr děng”。 yán shī gǔ yuē：“ shàng bì zhě， èr děng zhī zhōng， huáng jīn wéi shàng， ér qián wéi xià yě。” hàn xīng， bì zhì lǚ yòu biàngēng， rán dà dǐ jiē yīn qín jiù。 jù“ gè suí shí 'ér qīng zhòng wú cháng” yī yǔ， zé zhū yù zài qín hàn shí suī bùwèi bì， ér yī bān rén zhī xīn lǐ， yǐ qí nán dé， réng shèn zhòng shì zhī。 qí jià zhí yǔ dì wèi， wǎng wǎng yuǎn jià yú huáng jīn zhī shàng。 suī wú huò bì zhī míng， ér shí jì zé děng yú zuì gāo děng zhī huò bì。 gù《 píng zhǔn shū》 jí jìng yún“ qín zhōng yī guó zhī bì wéi sān děng”。 shì shí shàng， zài hàn shí， zhū yù què yǐ qǔ dé zuì gāo děng huò bì zhī dì wèi。 gù《 hàn shū。 jǐng jì》 hòu sān nián zhēngyuè zhào yún：“ huáng jīn zhū yù， jī bù kě shí， hán bù kě yī， yǐ wéi bì yòng， bù zhī qí zhōng shǐ。”《 shí huò zhì》 cháo cuò shàng shū yún：“ fū zhū yù jīn yín， jī bù kě shí， hán bù kě yī， rán 'ér zhòng guì zhī zhě， yǐ shàng yòng zhī gù yě。 qí wéi wù qīng wēi yì cáng， zài yú bǎ wò， kě yǐ zhōu hǎi nèi 'ér wú jī hán zhī huàn。”《 gòng yǔ chuán》 zài yǔ shū yì yún：“ yí bà cǎi zhū yù jīn yín zhī guān， wú fù yǐ wéi bì。” gòng yǔ cǐ shū， shàng yú hàn yuán dì chū yuán wǔ nián， wéi yù shǐ dà fū shí。 kě jiàn dào liǎo yuán dì shí dài， hàn cháo hái shì yǐ zhū yù jīn yín wéi bì de liǎo。 běn wén suǒ lùn sān děng bì zhì， bù jǐn shì fǎn yìng liǎo qín hàn shí dài de shí jì qíng xíng， ér qiě qí suǒ wèi“ sān bì wò zhī fēi yòu bǔ yú nuǎn yě， shí zhī fēi yòu bǔ yú bǎo yě” èr yǔ， yì xì cóng shàng yǐn jǐng dì zhào wén jí cháo cuò shū wén zhōng“ jī bù kě shí， hán bù kě yī” tuì huà 'ér lái。 yòu“ xiān wáng yǐ shǒu cái wù， yǐ yù mín shì， ér píng tiān xià” shù yǔ， zé yǔ《 shí huò zhì》 zài jiǎ yì shū suǒ wèi“ shàng xié tóng jī， yǐ yù qīng zhòng， yǐ lín wàn huò， yǐ diào yíng xū， yǐ shōu jīxiàn” yī duàn wén zì， yòu chāo xí zhī guān xì， ér tā de shí dài xìng， yě jiù hěn xiǎn 'ér yì jiàn liǎo！
　　 èr、 gēngmíng zhū hóu chéngxiàng wéi xiāng de fǎn yìng──《 qīng zhòng wù》：“ chǔ wáng wén zhī， gào qí xiāng yuē”； yòu yún：“ dài wáng wén zhī， gào qí xiāng yuē”； yòu yún：“ héng shān zhī jūn gào qí xiāng yuē”。《 qīng zhòng jǐ》 yě shuō：“ lù yòu xíng qǐ zhě， zé xiàngzhī zuì yě。” àn hàn chū zhū hóu wáng guó， jiē shè yòu chéngxiàng， yǔ zhōng yāng tóng。 zhì jǐng dì zhōng wǔ nián， shǐ gēngmíng zhū hóu chéngxiàng wéixiàng。 jiàn《 shǐ jì。 jǐng jì》、《 hàn shū。 jǐng jì》 jí《 bǎi guān gōng qīng biǎo》。 chǔ zài chūn qiū zhàn guó shí， jiē yòu lìng yǐn 'ér wú xiāng。 héng shān wéi hàn suǒ lì guó。 jīn cǐ wén yán chǔ、 dài、 héng shān jiē yòu xiāng， zé qí suǒ wèi xiāng， bì fēi“ zhāng yí xiāng qín” jí“ sū qín bìng xiāng liù guó” zhī xiāng， ér wéi hàn jǐng dì zhōng wǔ nián suǒ gǎi zhī xiāng， shí shèn míng xiǎn。
　　 dīng、 shǔ yú wǔ dì shí dài zhě── běn shū shì hàn mò wáng mǎng shí dài de rén tǎo lùn fēng jiàn guó jiā tǒng zhì jīng jì zhèng cè de shū， ér wǔ dì yī dài， zé shì zhè yī zhèng cè chuàng zào hé shí xíng de zhù yào shí dài。 suǒ yǐ shū zhōng duì yú wǔ dì yī dài de lì shǐ shì shí zhī fǎn yìng， fènliàng yě jiù tè bié de duō。 zhè lǐ jǐn jǔ qí zuì xiǎn zhù de shù tiáo yú zuǒ：
　　 yī、 mín bù yì fù 'ér tiān xià yòng ráo de lǐ cái sī xiǎng zhī fǎn yìng──《 jù（ cè） chéng mǎ》：“ guǎn zǐ yuē： guó qì jiē zī（ shàn）， wú jí yú mín。” jí jiù shì fù liǎn。 zhè shì shuō bù bì fù liǎn yú mín， ér guó jiā suǒ xū yào de qì xiè dōunéng zú yòng de yì sī。 zhè lèi de jù zǐ， zài běn shū zhōng bù zhǐ yī jiàn。 rú：“ gù kāi hé jiē zài shàng， wú qiú yú mín”（《 chéng mǎ shù》），“ gù wàn mín wú jí 'ér guó lì guī yú jūn yě”（《 guó xù》），“ gù bù qiú yú wàn mín 'ér jí yú hào lìng yě”（ tóng shàng），“ zé jí yú cái wù， bù jí yú rén”（《 shān guó guǐ》），“ chéng lìng 'ér jìn tuì， wú qiú yú mín”（ tóng shàng），“ huán gōng wèn yú guǎn zǐ yuē： bù jí 'ér shàn guó， wéi zhī yòu dào hū？ guǎn zǐ duì yuē： guǐ shǒu qí shí， yòu（ yòu） guān（ guǎn） tiān cái， hé qiú yú mín”（ tóng shàng），“ qí zhī zhàn chē zhī jù jù yú cǐ， wú qiú yú mín， cǐ qù qiū yì zhī jí yě。”（ tóng shàng），“ jūn wǔ suì wú jí yī yú mín”（《 dì shù》），“ zhōng shēn wú jí yú mín”（ tóng shàng），“ wǔ guān（ guǎn） zhī shù， bù jí yú mín”（《 kuí dù》），“ rán zé zì zú， hé qiú yú mín yě”（《 qīng zhòng jiá》），“ qǐng yǐ lìng duàn shān mù gǔ shān tiě， shì kě yǐ wú jí 'ér yòng zú”（《 qīng zhòng yǐ》），“ gù guó bā suì 'ér wú jí”（
　　《 qīng zhòng dīng》），“ wèi cháng jí qiú yú mín 'ér shǐ yòng ruò hé hǎi”（ tóng shàng）。 gài běn shū zhù zhě zhèng yǐ wú jí 'ér yòng zú wéi qí lǐ cái zhī zhōng xīn sī xiǎng。 gù jí lì zhù zhāng shī xíng qīng zhòng zhī cè， ér bù zhù zhāng zhí jiē xiàng rén mín jìn xíng fù liǎn。 liáng qǐ chāo míng zhī yuē“ wú jí zhù yì”， shì hěn yòu dào lǐ de。 rán cǐ zhǒng wú jí zhù yì， shí wán quán běn zhī yú hàn wǔ dì shí zhī dà lǐ cái jiā sāng hóng yáng 'ér fēi zhù zhě suǒ zì chuàng。《 shǐ jì。 píng zhǔn shū》 jì sāng hóng yáng lǐ cái zhī chéng jì yún：
　　“ yú shì tiān zǐ běi zhì shuò fāng， dōng dào tài shān， xún hǎi shàng， bìng běi biān yǐ guī。 suǒ guò shǎng cì， yòng bó bǎi yú wàn pǐ， qián jīn yǐ jù wàn jì， jiē qǔ zú dà nóng。…… ér zhū nóng gè zhì sù shān dōng， cáo yì suì liù bǎi wàn shí。 yī suì zhī zhōng， tài cāng gān quán cāng mǎn， biān yú gǔ。 zhū wù jūn shū bó wǔ bǎi wàn pǐ。 mín bù yì fù 'ér tiān xià yòng ráo。……”
　　“ yī suì zhī zhōng” shì zhǐ de hàn wǔ dì yuán fēng yuán nián。 zhè shì duì sāng hóng yáng tuī xíng de yán tiě、 jūn shū děng guān yíng zhèng cè de zǒng jié。 jù《 hàn shū。 xiāo wàng zhī chuán》， zhāng chǎng yě shuō：“ xī xiān dì（ zhǐ wǔ dì） zhēng sì yí， bīng xíng sān shí yú nián， bǎi xìng yóu bù jiā fù 'ér jūn yòng gěi。”《 yán tiě lùn。 qīng zhòng piān》 yù shǐ yì yún：“ dà fū gè（ jūn） yùn chóu cè， jiàn guó yòng， lóng tiān xià yán tiě zhū lì， yǐ pái fù shāng dà jiǎ。 mǎi guān shú zuì， sǔn yòu yú， bǔ bù zú， yǐ qí lí mín。 shì yǐ bīng gé dōng xī zhēng fá， fù liǎn bù zēng 'ér yòng zú。” kě jiàn cǐ zhǒng chéng jì， què wéi wǔ dì shí sāng hóng yáng suǒ chuàng zào zhī lì shǐ xīn jì lù。 suī《 yán tiě lùn。 fēi yàng piān》 jí《 jìn gēng piān》， dà fū céng yòu“ shāng jūn xiāng qín…… bù fù bǎi xìng 'ér shī yǐ shàn” zhī yán，《 hàn shū。 wú wáng bì chuán》 yì zài“ wú yòu yù zhāng tóng shān，…… yǐ gù wú fù guó yòng ráo zú”， sì“ wú jí zhù yì”， zài sāng hóng yáng qián， qín xiāng shāng yàng jí wú wáng bì jí yǐ xiān hòu xíng zhī。 rán liǎng zhě jiē bù guò cái zhèng jīng jì shàng zhī zì fā de shì shí， ér shàng wèi néng yǎn wéi wán zhěng zhī lǐ lùn tǐ xì。 zhì sāng hóng yáng gēn jù hàn wǔ dì yī dài zài cái zhèng jīng jì shàng zhī shí jiàn， shǐ yǐ jí kěn dìng 'ér qiáng diào zhī yǔ qì， zhèng shì xuān bù yú quán guó jīng jì huì yì zhī qián。 ér běn shū zhù zhě zé yòu jì chéng cǐ yī lǐ lùn tǐ xì 'ér gèng fā yáng guāng dà zhī。 dà dǐ quán shū zhī zhōng， wú yī piān bù shì yǐ“ wú jí zhù yì” wéi qí zhōng xīn de zhù tí； suǒ tí fāng 'àn yì wú yī 'ér fēi shí xiàn cǐ yī zhōng xīn zhù tí zhī jù tǐ shè jì。 gù《 guǎn zǐ。 qīng zhòng》 yī shū， wǒ men jìng kě yǐ chēng zhī wéi“ wú jí shàn guó lùn”。《 jù（ cè） chéng mǎ》 piān de“ guó qì jiē shàn， wú jí yú mín”， bù guò shì wú shù jù tǐ shè jì zhōng zhī yī duān 'ér yǐ！
　　 èr、 yán tiě zhuān mài zhèng cè de fǎn yìng── gǔ wú yǐ yán tiě bìng chēng zhě， zhì qín hàn shí shǐ yòu zhī。 zhè yī diǎn， luó gēn zé zài qí suǒ zhù《 guǎn zǐ tàn yuán》 zhōng， yǐ yòu jí xiáng jìn zhī lùn zhèng， zhè lǐ bù bì zài zhuì。 běn shū zé wǎng wǎng yǐ yán tiě bìng chēng。 rú《 shān guó guǐ》 yún：“ yán tiě zhī cè zú yǐ lì guǐ guān”， yòu shuō：“ yán tiě fǔ guǐ”， jí qí míng zhèng。 zhì《 hǎi wáng piān》 zé wèi zhī“ guān shān hǎi”。 guān jí guǎn zhī jiǎ jiè。 guǎn jiù shì jīn rì jīng jì xué shàng de suǒ wèi guǎn zhì、 dú zhàn。 shān chǎn tiě， hǎi chǎn yán。 gù guān shān hǎi， jiù shì yán tiě zhuān mài。《 hǎi wáng piān》 qián bàn jiǎng“ zhèng yán cè”， hòu bàn jiǎng“ tiě guān zhī shù”， jiù shì yán tiě zhuān mài zhèng cè de jù tǐ nèi róng。 cǐ wài《 dì shù》、《 qīng zhòng jiá》、《 qīng zhòng yǐ》 děng piān yědōu yòu zhuān zhāng jiǎng dào yán tiě zhuān mài。 ér lì shǐ shàng dà guī mó shí xíng yán tiě zhuān mài zhě shí yǐ hàn wǔ dì shí wéi zuì shèng。 běn shū suǒ shù， chú《 qīng zhòng yǐ》 tí chū guān yú shān tiě mín yíng xì duì sāng hóng yáng zhèng cè yòu suǒ xiū zhèng wài， qí yú zé yǔ hàn wǔ dì suǒ xíng zhī fǎ wán quán xiāng tóng。 zhì《 dì shù piān》 suǒ yún：“ gǒu shān zhī jiàn róng zhě， jǐn fēng 'ér wéi jìn， yòu dòng fēng shān zhě， zuì sǐ 'ér bù shè。 yòu fàn lìng zhě， zuǒ zú rù， zuǒ zú duàn； yòu zú rù， yòu zú duàn。” zé yǔ kǒng jǐn、 dōng guō xián yáng suǒ yán“ gǎn sī zhù tiě qì zhǔ yán zhě dì zuǒ zhǐ， mòrù qí qì wù”， bù jǐn zhì dù xiāng tóng， jí wén zì yì wú dà yì liǎo！
　　 sān、 biān jiāng sì yì jí qí tè chǎn zhī fǎn yìng──《 qīng zhòng jiá》 yán wú、 yuè chǎn zhū xiàng， fā、 cháo xiān chǎn wén pí□ fú， yú shì chǎn bái bì， kūn lún zhī xū chǎn qiú lín láng gān， ér qí dì jù zhōng guó jiē wéi bā qiān lǐ。《 dì shù》、《 kuí dù》、《 qīng zhòng yǐ》 děng piān， zé yán“ zhū qǐ yú chì yě zhī mò guāng”，“ yù qǐ yú yú shì zhī biān shān”。 huò yuē“ yú shì zhī yù”， huò yuē“ yú shì biān shān zhī yù”， huò yuē“ yù qǐ yú yú shì zhī bàng shān”， huò yòu yuē“ yù qǐ yú niú shì zhī biān shān”， qí dì jù zhōu jiē wéi qī qiān bā bǎi lǐ。 zhè xiē yědōu shì yǐ hàn wǔ dì shí dài zhī jiāng tǔ qíng kuàng wéi bèi jǐng zhě。《 qīng zhòng jiá》 yī kāi shǒu jí yǐ“ sì yí bù cháo” wéi tán huà zhī zhù tí， biàn fēi hàn wǔ dì yǐ qián zhī rèn hé dì wáng suǒ néng shuō chū de kǒu qì。 ér wén zhōng suǒ liè jǔ de sì yí guó míng jí qí fāng wèi， yì wéi hàn wǔ dì shí dài zhī jiāng yù zú yǐ xiāng dāng。 suǒ wèi wú yuè， dāng rán shì zhǐ hàn wǔ dì shí dài de liǎng yuè 'ér yán。 chì yě mò guāng， dì wàng wèi xiáng。 dàn chì yě huò dāng zuò chì dào zhī yě jiǎng， qí dì bì zài nán fāng， yě shì shǔ yú liǎng yuè de dì fāng。 suǒ wèi fā、 cháo xiān， fā jiù shì běi fā， fā yǔ cháo xiān lián yán， kě néng jiù shì hàn wǔ dì shí de huì mò cháo xiān。 suǒ wèi yú shì huò niú shì， yú niú yī yīn zhī zhuǎn， yīnggāi jiù shì hàn wǔ dì shí dài de dà yuè shì。 zhì kūn lún zhī xū， suī hàn wǔ dì shí dài wú cǐ guó míng， rán《 shǐ jì。 dàyuān chuán》 yún：“ hàn shǐ qióng hé yuán， hé yuán chū yú tián。 qí shān duō yù shí， cǎi lái， tiān zǐ 'àn gǔ tú shū， míng hé yuán suǒ chū shān yuē kūn lún yún。” zé suǒ wèi“ kūn lún zhī xū” zhě， sì yì zhǐ jīn xīn jiāng zhī hé tián jí qí yǐ xī de xī yù gè guó 'ér yán。 kūn lún zhī xū hěn zhòng yào。 kūn lún yǔ chū yù zhī hé yuán yú tián fā shēng lián xì， zhì hàn wǔ dì shí shǐ yòu zhī。 wáng guó wéi yǐ yuè shì wéi xiōng nú suǒ bài， zài hàn wén dì sì nián， ér qí xī jū dà xià， zé zài wǔ dì zhī chū， yīn 'ér duàn dìng yuè shì jì bài yú xiōng nú yǐ hòu， xǐ jū dà xià yǐ qián， qí jū bì zài qiě mò yú tián jiān。 qí shuō shèn shì。 dàn yīn cǐ suì yí běn shū wéi hàn wén、 jǐng shí suǒ zuò， zhì wǔ dì shí shǐ yòu zhī kūn lún zhī xū jí wǔ dì yǐ hòu de qí tā zhǒng zhǒng shì shí 'ér bù tí， zé wèi miǎn yòu duàn zhāng qǔ yì、 bù cóng lián xì kàn wèn tí zhī qiào liǎo！
　　 sì、 píng mǔ mǎ jià de fǎn yìng──《 kuí dù piān》：“ yīn shān zhī mǎ jù jià zhě qiānshèng， mǎ zhī píng jià wàn yě。” àn gǔ wú píng mǎ jià zhī shuō， hàn wǔ dì shí shǐ yòu zhī。《 hàn shū。 wǔ jì》：“ yuán shòu wǔ nián， tiān xià mǎ shǎo， píng mǔ mǎ pǐ 'èr shí wàn。” yòu《 jǐng wǔ zhāo xuān yuán chéng gōng chén biǎo》：“ liáng qī hóu dāng qiān， tài shǐ sì nián， zuò mài mǎ yī pǐ jiǎ qián shí wǔ wàn， guò píng， zāng wǔ bǎi yǐ shàng， miǎn。” guò píng， shì shuō chāo guò liǎo guī dìng de jià gé。 yuán shòu wǔ nián píng jià wéi 'èr shí wàn。 cǐ yán“ shí wǔ wàn guò píng”， kě jiàn yuán shòu wǔ nián yǐ hòu， tài shǐ sì nián yǐ qián， yòu yòu yī cì píng mǎ jià zhī jǔ， ér qí jià zé zài shí wǔ wàn yǐ xià。 bù lùn qí jià wéi duō shǎo， dàn dōushì hàn wǔ dì shí de shì zé kě kěn dìng。 yòu yīn shān yuán shǔ xiōng nú。 zhì hàn wǔ dì tài chū sān nián qiǎn guāng lù xūn xú zì wéi zhù wǔ yuán sài wài liè chéng， xī běi zhì lú qú（ jiàn《 hàn shū。 wǔ jì》）， cái zhèng shì shōu rù zhōng guó bǎn tú。 cǐ chù shuō yīn shān zhī mǎ kě yǐ yòng píng jià shōu gòu， shàng wén yòu yán“ yīn shān zhī ruǎn□”， kě yǐ zuò wéi“ hǎi nèi yù bì” zhī yī。 zài hàn wǔ dì yǐ qián shì bù kě néng de。
　　 wǔ、 héng shān wáng cì shǐ qí tài zǐ xiào kè jiāng dū rén jiù hè chén xǐ zuò péng chē zú shǐ de shì jiàn zhī fǎn yìng──《 qīng zhòng wù》：“ huán gōng wèn yú guǎn zǐ yuē： wú yù zhì héng shān zhī shù， wéi zhī nài hé？ guǎn zǐ duì yuē： gōng qí lìng rén mǎi héng shān zhī xiè qì 'ér mài zhī。” àn gè shū jiē bù yán chūn qiū zhàn guó jiān yòu héng shān guó。 héng shān zhī míng， zuì zǎo jiàn yú《 shǐ jì。 qín shǐ huáng běn jì》。 qí yuán wén yún：“ shǐ huáng 'èr shí bā nián， nǎi xī nán dù huái shuǐ， zhī héng shān、 nán jùn， fú jiāng， zhì xiāng shān cí。…… shàng zì nán jùn、 wǔ guān guī。”《 zhèng yì》 yǐn《 kuò dì zhì》 yún：“ héng shān yī míng gǒu lǒu shān， zài héng zhōu xiāng tán xiàn xī sì shí yī lǐ。 shǐ huáng yù xiàng héng shān， jí xī běi guò nán jùn， rù wǔ guān， zhì xián yáng。” ruò rú cǐ shuō， yǐ héng shān wéi nán yuè zhī héng shān， shì shǐ huáng dāng rì bìng wèi dào dá héng shān liǎo。 dàn《 shǐ jì》 yuán wén míng míng jìzǎi“ zhī héng shān” sān zì yú“ dù huái shuǐ” zhī hòu， yǔ zhì“ nán jùn， fú jiāng， zhì xiāng shān cí” zhī qián。 kě zhī shǐ huáng dāng rì zài zhì nán jùn fú jiāng zhì xiāng shān cí zhī qián， què yǐ dào dá héng shān， ér qí dì zé bì zài huái shuǐ yǔ nán jùn zhī jiān。 qiě nán yuè de héng shān， zài qín、 hàn shí， shàng wèi wéi rén suǒ zhòng shì， gù bù zài tiān xià míng shān zhī nèi。《 shǐ jì。 fēngshàn shū》 yán qín hàn guān dōng míng shān fán wǔ： jí shí shì（ sōng shān）、 héng shān、 xiāng shān（ jí shǐ huáng suǒ cí zhě， nǎi dòng tíng hú zhōng de jūn shān）、 kuàijī、 tài shān shì yě。 rán zé shǐ huáng suǒ dào zhī héng shān， bì fēi nán yuè zhī héng shān shèn míng。 kǎo chǔ xiàng yǔ fēng wú ruì wéi héng shān wáng， dū zhū。《 zhèng yì》 yǐn《 kuò dì zhì》 yún：“ gù zhū chéng zài huáng zhōu huáng gāng xiàn dōng nán 'èr shí lǐ。 běn chūn qiū shí zhū guó。” qí dì zài qín dāng wéi yī jùn， ér xiàng yǔ yīn zhī yǐ wéi guó。 cǐ wéi héng shān guó zhī chū jiàn。 hàn shí， héng shān fù wéi jùn， shǔ huái nán wáng qíng bù。 wén dì shí liù nián， lì huái nán lì wáng zǐ 'ān yáng hóu bó wéi héng shān wáng。 shì wéi héng shān guó zhī zài jiàn。 jǐng dì wǔ nián， wú chǔ qī guó fǎn， wú chǔ shǐ zhě zhì héng shān， héng shān wáng jiān shǒu wú 'èr xīn。 jí wú chǔ yǐ pò， héng shān wáng rù cháo， shàng yǐ wéi zhēn xìn， láo kǔ zhī yuē， nán fāng bēi shī， xǐ wáng yú jì běi yǐ bāo zhī。 lú jiāng wáng yǐ biān yuè， shù shǐ shǐ xiāng jiāo， xǐ wéi héng shān wáng， wáng jiāng běi。 shì wéi héng shān guó zhī sān jiàn。 wǔ dì shí， huái nán wáng 'ān、 héng shān wáng cì móu fǎn。 yuán shòu yuán nián， héng shān wáng cì yǐ fǎn zì shā。 guó chú wéi héng shān jùn。 yú shì héng shān guó zhī míng nǎi jué。 yòu《 shǐ jì。 héng shān wáng chuán》 chēng“ wáng shǐ（ tài zǐ） xiào kè jiù（《 hàn shū》 zuò“ méi”） hè、 chén xǐ zuò péng chē zú shǐ。” zhè lǐ suǒ shuō de“ péng chē zú shǐ” hěn yòu yì yì。 zhè biàn shì běn shū suǒ zhǐ de“ gōng qí guì mǎi héng shān zhī xiè qì 'ér mài zhī” de xiè qì。 zhè xiē xiè qì de zhì zuò fāng fǎ hé tā de wēi lì， wǒ men jīn tiān yǐ bù néng xiáng zhī。 dàn héng shān wáng jì yào móu fǎn， zé tā suǒ zhì zào de péng chē zú shǐ， bì shì yī zhǒng yòu míng de wǔ qì， shí wú kě yí。 yīn cǐ， héng shān de xiè qì， suì wéi dāng shí rén suǒ shèng chēng， yīn 'ér yě suì néng fǎn yìng dào běn shū zhù zhě de nǎo hǎi nèi。 ér zhè jiàn shì zhèng chū zài hàn wǔ dì shí dài。 nà me běn shū zhī chéng， jué bù dé zài hàn wǔ dì yǐ qián， zhè yòu shì yī gè bàng zhèng liǎo。
　　 wù、 shǔ yú xuān dì shí dài zhě──
　　 yī、 cháng dù zhì dù de fǎn yìng──《 qīng zhòng jiá》：“ mín wú yǐ yǔ zhèng jí zhě， yú zhī cháng jiǎ； sǐ 'ér bù zàng zhě， yú zhī cháng dù。” cóng lái zhù jiā， duì“ cháng dù” yī cí， tí chū liǎo hěn duō bù tóng de jiě shì， dàn dōushì jiù zì lùn zì， yǔ yuán yòu hán yì jiē bù xiāng guān。 wǒ zài zhuō gǎo《 guǎn zǐ qīng zhòng piān xīn quán》 zhōng biàn zhī shèn xiáng。 shí zé“ cháng dù” yī cí， nǎi hàn dài yī zhǒng yòu guān cái zhèng kāi zhī zhī zhuān mén shù yǔ。《 hàn shū。 yáng yùn chuán》：“ yùn wéi zhōng láng jiāng， bà shān láng， yí cháng dù dà sī nóng yǐ gěi cái yòng。” yìng shào zhù：“ cháng， jiǔ yě， yī suì zhī diào dù yě。” yán shī gǔ yuē：“ yán zǒng jì yī suì suǒ xū cái yòng jí wén shū zhī diào dù 'ér yí dà sī nóng， yǐ guān qián gōngjǐ zhī， gèng bù qǔ yú láng yě。” yuán lái hàn zhì： láng guān chū dào， yǐ lì yào xiān jiǎo yī bǐ fèi yòng， zuò wéi gāi jī guān suǒ xū cái yòng jí wén shū zhī kāi zhī。 yáng yùn wéi zhōng láng jiāng hòu， gé chú liǎo zhè gè zhì dù， lìng xíng zào jù yù suàn， yí wén tōng zhī dà sī nóng bō kuǎn yìng yòng。 zhè lǐ shì shuō sǐ 'ér wú qián 'ān zàng zhě， dé yóu zhèng fǔ yǐ suǒ wèi“ cháng dù” zhě yú zhī， shǐ qí chí xiàng suǒ zài dì guān fǔ zhī qǔ guān qián， zuò wéi gòu bèi guān qīn zhī yòng。 kǎo yáng yùn wéi zhōng láng jiāng， jù《 hàn shū。 bǎi guān gōng qīng biǎo》 zài xuān dì dì jié sì nián（ xī yuán qián liù liù）。 zhì shén jué yuán nián（ xī yuán qián liù yī） qiān wéi zhū lì guāng lù xūn zhǐ， gòng zài zhí wǔ nián。 zhè gè zhì dù de gǎi gé shǐ yú hé nián？ jīn yǐ wú yóu xiáng zhī。 dàn zhì xuān dì pài yáng yùn wéi zhōng láng jiāng shí， cái zài lì shǐ shàng dì yī cì chū xiàn， zé shì kě yǐ kěn dìng de。
　　 jǐ、 shǔ yú wáng mǎng shí dài zhě──
　　 yī、 jū shè sī xiǎng de fǎn yìng──《 qīng zhòng wù piān》：“ huán gōng yuē：‘ rán zé dāng shì zhī wáng zhě hé xíng 'ér kě？’ guǎn zǐ duì yuē：‘ dì wáng zhī dào bèi yǐ， bù kě jiā yě。 gōng qí xíng yì 'ér yǐ yǐ。’ gōng yuē：‘ qí xíng yì nài hé？’ guǎn zǐ duì yuē：‘ tiān zǐ yòu ruò， zhū hóu kàng qiáng， pìn xiǎng bù shàng。 gōng qí ruò qiáng jì jué， shuài zhū hóu yǐ qǐ zhōu shì zhī sì。’ gōng yuē：‘
　　 shàn’。” àn qí huán gōng shí， zhōu tiān zǐ suī ruò， dàn wú shèn nián yòu zhě。 huán gōng shēng yú zhōu zhuāng wáng shí 'èr nián， zú yú xiāng wáng jiǔ nián。 zhuāng wáng lì shí wǔ nián zú， zǐ lí wáng lì。 lí wáng lì sān nián， huán gōng shǐ bà。 lí wáng wǔ nián zú， zǐ huì wáng lì。 huì wáng lì 'èr shí wǔ nián zú， zǐ xiāng wáng lì。 xiāng wáng yòu dì yuē shū dài。 xiāng wáng jí wèi shí， shū dài yǔ wáng zhēng lì， jǐ cì zhú wáng yú wài。 lài jìn wén gōng nà wáng 'ér zhū shū dài， dà nán shǐ píng。 yǐ shàng gè wáng， yòu zǐ yòu dì， jiē fēi“ yòu zhù” kě zhī。 yǐ zhào běn shū gè piān suǒ fǎn yìng zhī lì shǐ shì shí， yǐ zhèng shí wéi hàn rén zuò pǐn。 zé cǐ chù suǒ wèi“ tiān zǐ yòu ruò” zhě， yì dāng yú hàn dài dì wáng zhōng qiú zhī。 hàn dài gòng shí sān dì， yòu zhù fán sān。 yī wéi zhāo dì liú fú líng， jí wèi shí nián jǐn bā suì。 èr wéi píng dì liú kàn， jí wèi shí yì jǐn jiǔ suì。 sān wéi rú zǐ yīng， jí wèi shí nián cái 'èr suì。 liú kàn zhī shí， wú“ zhū hóu kàng qiáng， pìn xiǎng bù shàng” zhī shì。 wéi liú fú líng shí， yàn wáng dàn yǔ shàng guān jié děng yòu yǔ huò guāng zhēng duó quán wèi zhī xíng wéi。 rú zǐ yīng shí， yì yòu 'ān zhòng hóu liú chóng yǔ qí xiāng zhāng shào děng bǎi yú rén qǐ bīng gōng wǎn jí dōng jùn tài shǒu dí yì lì yán xiāng hóu liú xìn wéi tiān zǐ， yí xí jùn guó gòng qǐ zhū mǎng zhī jǔ。 rán liú fú líng shí， liú chè yòu zǐ shèn duō。 tiān zǐ suī yún“ yòu ruò”， dàn bù dé yán“ jì jué”。 wéi 'āi dì liú xīn sǐ hòu， què yòu“ dà tǒng jǐ jué” qíng shì。《 hàn shū。 wáng mǎng chuán》 yún：
　　“ āi dì bēng， wú zǐ。 tài huáng tài hòu jí rì jià zhī wèi yāng gōng， qiǎn shǐ chí zhào mǎng， bài mǎng wéi dà sī mǎ， yǔ yì lì sì。 mǎng bái yǐ 'ān yáng hóu wáng shùn wéi chē qí jiāng jūn， shǐ yíng zhōng shān wáng fèng chéng dì hòu， shì wéi xiào píng huáng dì。 dì nián jiǔ suì。 tài hòu lín cháo chēng zhì， wěi zhèng yú mǎng。”
　　 tóng chuán yòu yún： zhāng sǒng wéi liú jiā zuò zòu yuē：“ jiàn píng、 yuán shòu zhī jiān， dà tǒng jǐ jué， zōng shì jǐ qì。 lài méng bì xià shèng dé， fú fú zhèn jiù， zhē hàn kuāng wèi， guó mìng fù yán。” yòu《 píng jì》 yún：“ zhōng shān wáng jí huáng dì wèi，…… dì nián jiǔ suì。…… dà sī mǎ mǎng bǐng zhèng。…… qún chén zòu yán dà sī mǎ mǎng gōng dé bǐ zhōu gōng。” yòu《 zhū hóu wáng biǎo》 yún：“ ér běn cháo duǎn shì， guó tǒng sān jué。 shī gǔ yuē： wèi chéng、 āi、 píng jiē zǎo bēng， yòu wú jì sì。 shì gù wáng mǎng zhī hàn zhōng wài dān wēi， běn mò jù ruò， wáng suǒ jì dá， shēng qí jiān xīn。 yīn mǔ hòu zhī quán， jiǎ yī zhào zhī chēng。 zhuān zuò wēi fú miào táng zhī shàng， bù jiàng jiē xù 'ér yùn tiān xià。” kě jiàn cǐ wén nèi róng， bì xì 'àn zhǐ wáng mǎng jū shè 'ér yán， ér qiě zuò zhě hái yòu yì shí dì bǎ zhè jiàn shì jiào zuò“ xíng yì”， tā de lì chǎng， xiǎn rán shì zhàn zài wáng mǎng yī biān de。
　　 èr、 huáng yú sī xiǎng de fǎn yìng──《 jù（ cè） chéng mǎ piān》 yún：“ yú guó dé cè chéng mǎ zhī shù yǐ。” yòu yún：“ cǐ yòu yú zhī cè chéng mǎ yě。” páng shù diǎn yǐ“ yú guó jí yú shū zhī guó。 zài chūn qiū qián yú guó shèng shí， bì yòu shàn fǎ， wéi guǎn zǐ suǒ qǔ fǎ”。 àn cǐ shuō wú jù。 jì yuē“ yòu yú”， zé fēi chūn qiū zhī yú kě zhī。 cǐ yú guó jí yòu yú， gài yì zuò zhě jiǎ tuō zhī cí， rán yì shí wéi yī dìng zhèng zhì bèi jǐng xià zhī yì shí xíng tài de fǎn yìng。 kǎo《 hàn shū。 wáng mǎng chuán》 zài：
　　“ shǐ jiàn guó yuán nián， wáng mǎng yuē：‘ wéi wáng shì， yú dì zhī hòu yě， chū zì dì kù。’ yú shì fēng guī chāng wéi shǐ mù hóu， fèng yú dì hòu。”
　　“ yú qián zài shè shí， shǐ jiàn jiāo gōng， dìng tiāo miào， lì shè jì，…… yǐ zhe huáng yú zhī liè yān。 zì huáng dì zhì yú Jǐnán bàwáng， ér zǔ shì shì xìng yòu wǔ yǐ。 huáng dì 'èr shí wǔ zǐ， fēn cì jué xìng shí yòu 'èr shì。 yú dì zhī xiān shòu xìng yuē yáo。 qí zài táo táng yuē guī， zài zhōu yuē chén， zài qí yuē tián， zài Jǐnán yuē wáng。 yú fú niàn huáng zǔ kǎo huáng dì， huáng shǐ zǔ kǎo yú dì， yǐ zōng sì yú míng táng， yí xù yú zǔ zōng zhī qīn miào。…… yáo、 guī、 chén、 tián、 wáng shì fán wǔ xìng zhě， jiē huáng、 yú miáo yì， yú zhī tóng zú yě。”
　　 cǐ wài， chuán zhōng jí《 yuán hòuzhuàn》， yǐ“ yú zhī huáng zǔ kǎo huáng dì， huáng shǐ zǔ kǎo yú dì” zuò“ jiā shǐ” xuān chuán zhī chù bù yī 'ér zú。 yóu cǐ kě jiàn huáng、 yú 'èr dì yǔ wáng mǎng shì hěn yòu guān xì de。 gù bān gù yún：“ ér mǎng yàn rán zì yǐ wéi huáng、 yú fù chū yě。” jīn guān běn shū， kāi zōng míng yì dì yī zhāng， jiù tí chū yòu yú wéi suǒ wèi“ cè chéng mǎ zhī shù” zhī chuàng lì zhě。《 dì shù piān》 zé yǐ huáng dì wéi“ táo tiān xià wéi yī jiā” zhī diǎn xíng rén wù。 zài《 kuí dù》、《 guó zhǔn》、《 qīng zhòng wù》 zhū piān， huò yǐ huáng dì yǔ yáo、 shùn bìng chēng， huò yǐ huáng dì、 yòu yú bìng chēng， jiē yǔ yī bān xù shù gǔ dài dì wáng shì xì zhī yǐ táng、 yú bìng chēng zhě bù tóng。 zhè wú yí shì shòu liǎo wáng mǎng xuān chuán zǔ dé zhī yǐng xiǎng yòu yǐ shǐ rán。 ér běn shū zuò zhě duì yú wáng mǎng de tài dù， yě jiù bù shuō zì míng liǎo。
　　 sān、“ bǎo huáng zhǒng chì” sī xiǎng de fǎn yìng──《 qīng zhòng jǐ》：“ yǐ chūn rì zhì shǐ shù sì shí liù rì， chūn jìn 'ér xià shǐ。 tiān zǐ fú huáng 'ér jìng chù。” wèile zhè yī gè“ huáng” zì， yǐn qǐ liǎo hěn duō xué zhě men de zhēng lùn。 shí zé hàn dài shàng chì， xīn mǎng shàng huáng。 zhè lǐ suī jǐn yī zì zhī bù tóng， rán shí wéi liǎng gè shí dài tè zhēng zhī fǎn yìng。 hàn xīng zhī chū， yīn liú bāng yè shā dà shé， zì yǐ wéi shé zhě bái dì zǐ， ér shā zhī zhě chì dì zǐ， gù fú sè shàng chì。 qí hòu， wǔ dì tài chū gǎi zhì， suī céng yī dù shàng huáng， dàn bìng bù tóng shí pái chì。 qiě zì liú xiàng fù zǐ chàng wéi hàn dé huǒ dé zhī shuō， yú shì fú sè shàng chì， nǎi chéng dìng lùn。 zhì yú xīn mǎng， nǎi dà chàng qí“ bǎo huáng zhǒng chì” zhī shuō。《 hàn shū。 wáng mǎng chuán》 yún：
　　“ zǐ tóng rén 'āi zhāng jiàn mǎng jū shè， jí zuò tóng kuì wéi liǎng jiǎn， shǔ qí yī yuē‘ tiān dì xíng xǐ jīn kuì tú’， qí yī shǔ yuē‘ chì dì xíng xǐ mǒu chuán yú huáng dì jīn cè。’…… jí rì hūn shí yī huáng yī chí kuì zhì gāo miào yǐ fù pú shè。 wù chén， mǎng zhì gāo miào bài shòu jīn kuì shén tán， xià shū yuē：‘ chì dì hàn shì gāo huáng dì zhī líng， chéng tiān mìng chuán guó jīn cè zhī shū， yú shèn zhǐ wèi， gǎn bù qīn shòu。 yǐ wù chén zhí dìng yù wáng guān， jí zhēn tiān zǐ wèi。 dìng yòu tiān xià zhī hào yuē xīn。 qí gǎi zhèng shuò， yì fú sè， yǐ shí 'èr yuè shuò guǐ chǒu wéi jiàn guó yuán nián zhēngyuè zhī shuò， yǐ jī míng wéi shí， fú sè pèi dé shàng huáng， xī shēng yìng zhèng yòng bái。 shǐ jié zhī máo fān jiē chún huáng， qí shǔ yuē xīn shǐ wǔ wēi jié， yǐ chéng huáng tiān shàng dì wēi mìng yě。’”
　　 mǎng yòu yuē：
　　“ yú qián zài dà lù， zhì yú shè jiǎ。 shēn wéi hàn shì sān qī zhī 'è， chì dé qì jìn。 sī suǒ guǎng qiú suǒ yǐ fǔ liú yán qī zhī shù， mí suǒ bù yòng。…… chì shì jì jìn， zhōng bù kě qiáng jì。 huáng tiān míng wēi， huáng dé dāng xīng。 lóng xiǎn dà mìng， shǔ yú yǐ tiān xià。”
　　 mǎng yòu xià shū yuē：
　　“ bǎo huáng zhǒng chì， qí lìng láng cóng guān yī jiàng。”
　　 fú qián zhù yún：“ yǐ huáng wéi bǎo， zì yòng qí xíng qì yě。 zhǒng chì， zhǒng yì jiàn zhě jiē yī chì， jiàn pú xíng yě。” shì yǐ cǐ yǔ běn piān hù xiāng duì zhào， běn piān chūn shǐ tiān zǐ fú qīng 'ér miǎn（ miǎn） qīng。 xià shǐ tiān zǐ fú huáng 'ér jìng chù。 qiū zhì tiān zǐ fú bái 'ér miǎn bái。 dōng shǐ tiān zǐ fú hēi miǎn hēi 'ér jìng chù。 dōng zhì tiān zǐ fú hēi 'ér miǎn hēi。 yòu qīng、 huáng、 bái、 hēi sì sè 'ér dú wú chì sè。《
　　 lǚ shì chūn qiū》、《 yuè lìng》 jí《 huái nán zǐ。 shí zé piān》， sān xià jiē shàng chì， běn piān zé dài zhī yǐ huáng。 zhè shì jù tǐ shǐ shí zhī fǎn yìng， jué bù shì 'ǒu rán de。
　　 sì、 jīng shī jùn guó mín gē wǔ cí xī wáng mǔ zhī fǎn yìng──《 qīng zhòng jǐ》：“ yǐ chūn rì zhì shǐ shǔjiǔ shí 'èr rì， wèi zhī xià zhì 'ér mài shú。…… jiē qí dà cái， chū jì wáng mǔ。 tiān zǐ zhī suǒ yǐ zhù shǐ 'ér jì huì yě。” zhāng pèi guān wèi“‘ jiē qí’ wéi jù，‘ dà cái’ dāng zuò‘
　　 dà shēng’。 fù zhī bǐ yuē‘ wáng mǔ’”。 àn rú wáng mǔ wéi fù zhī bǐ， qǐ yòu duì fù zhī bǐ bù zài jiā miào jǔ xíng jì sì 'ér chū jì yú wài zhī lǐ？ cǐ dāng zuò“ jiē qí dà cái” wéi jù。“ qí” yǔ“ jī” tōng， chí yě。 cái jí mù cái。 dà cái， zhǐ mù cái zhī dà zhě 'ér yán。 cǐ wén sì yì wéi hàn mò mín jiān cí jì xī wáng mǔ yī shì zhī fǎn yìng。《 hàn shū。 wǔháng zhì》 yún：
　　“ hàn 'āi dì jiàn píng sì nián（ qián sān） zhēngyuè， mín jīng zǒu， chí□ huò zōu yī méi， chuán xiāng fù yǔ， yuē‘ xíng zhào chóu’。 dào zhōng xiāng guò féng， duō zhì qiān shù。 huò bèi fā tú jiàn， huò yè zhé guān， huò yú qiáng rù， huò chéng chē qí bīn shì， yǐ zhì yì chuán xíng。 jīng lì jùn guó 'èr shí liù， zhì jīng shī。 qí xià， jīng shī jùn guó mín jù huì lǐ xiàng qiān bǎi， shè jì， zhāng bó jù， gē wǔ， cí xī wáng mǔ。 yòu chuán shū yuē：‘ mǔ gào bǎi xìng： pèi cǐ shū zhě bù sǐ。 bù xìn wǒ yán， shì mén shū xià dāng yòu báifà。’ zhì qiū zhǐ。”
　　 zōu， yīn zōu，《 shuō wén》：“ mù xīn yuē zōu”。 qiān bǎi jí qiān mò。 cǐ wén suǒ yán“ jiē jī dà cái”， jiù shì《 wǔháng zhì》“ mín chí zōu yī méi” de yì sī。 suǒ yán“ chū jì wáng mǔ”， jiù shì《 wǔháng zhì》“ jīng shī jùn guó mín jù huì lǐ xiàng qiān bǎi， shè jì…… gē wǔ cí xī wáng mǔ” de yì sī。 yòu cǐ wén liè“ chū jì wáng mǔ” yú xià zhì，《 wǔháng zhì》“ jīng shī jùn guó mín cí xī wáng mǔ” yě zài xià jì。 rú cǐ xiāng hé， jué bù néng shuō shì 'ǒu rán de。 yòu《 wǔháng zhì》 yú xù shù cǐ shì zhī hòu， suí jí yǐn yòng dù yè zhī yán， rèn wéi shì 'āi dì wài jiā dīng fù zhī yìng。 dàn zuì hòu yòu shuō：“ yī yuē， dīng fù suǒ luàn zhě xiǎo， cǐ yì nǎi wáng tài hòu wáng mǎng zhī yìng yún。” guān《 hàn shū。 yuán hòuzhuàn》 wáng mǎng xià zhào yún：
　　“ yú fú niàn huáng tiān mìng yú wéi zǐ， gèng mìng tài huáng tài hòu wéi xīn shì wén mǔ tài huáng tài hòu， xié yú xīn gù jiāo dài zhī jì， xìn yú hàn shì 'āi dì zhī dài。 shì chuán xíng zhào chóu wéi xī wáng mǔ gòng jù zhī xiáng。 dāng wéi lì dài mǔ， zhāo rán zhe míng。”
　　 shì zài shǐ jiàn guó yuán nián（ xī yuán jiǔ）。 rán zé“ cí xī wáng mǔ” wéi“ yuán hòu wáng mǎng zhī yìng”， wáng mǎng yì zì chéng zhī liǎo。
　　 wǔ、 sì sì wàng zhī fǎn yìng──《 qīng zhòng jǐ piān》 yòu“ hào yuē jì rì”，“ hào yuē jì xīng”，“ hào yuē jì yuè”，“ hào yuē fā yáo” sì yǔ。 àn“ fā yáo” èr zì wú yì。 zhāng pèi guān yǐ“ fā yáo” dāng wéi“ jì hǎi” zhī wù。 běn wén shàng yán“ jì r씓 jì xīng”“ jì yuè”， zé cǐ jù“ jì hǎi”， shí shǔ dà yòu kě néng。 rú guǒ zhè yàng， zé cǐ shì yòu yǔ wáng mǎng yòu guān。《 hàn shū。 jiāo sì zhì》 zài：
　　“ píng dì yuán shǐ wǔ nián（ xī yuán wǔ）， dà sī mǎ wáng mǎng zòu yán yí rú jiàn shǐ chéng dì nián hào， qián sān 'èr── qián 'èr jiǔ shí， chéng xiāng héng děng yì fù cháng 'ān nán běi jiāo rú gù。 mǎng yòu pō gǎi qí jì sì， yuē：“ zhōu guān tiān dì zhī sì， lè yòu bié yòu hé。 qí hé lè yuē yǐ liù lǜ liù zhōng wǔ shēng bā yīn liù wǔ dà hé lè sì tiān shén， jì dì zhǐ， sì sì wàng， jì shān chuān， xiǎng xiān bǐ xiān zǔ。 fán liù lè zòu liù gē 'ér tiān dì shén zhǐ zhī wù jiē zhì。 sì wàng， gài wèi rì、 yuè、 xīng、 hǎi yě。 sān guāng gāo 'ér bù kě dé qīn， hǎi guǎng dà wú xiàn jiè， gù qí lè tóng。”
　　 jù cǐ， zé yǐ rì、 yuè、 xīng、 hǎi wéi sì wàng， suī zuì zǎo jiàn yú《 zhōu lǐ。 dà zōng bó》， dàn qí jù tǐ liè rù jì sì zhī zhōng， zé zhì wáng mǎng pō gǎi jiāo jì zhī lǐ shǐ yòu zhī。 běn wén shàng yán“
　　 xià shǐ fú huáng”， yòu yán“ chū jì wáng mǔ”， jì jiē wáng mǎng shí shì zhī fǎn yìng， zé cǐ yǐ“ rì、 yuè、 xīng、 hǎi” wéi sì wàng 'ér fēn bié jì zhī， yì wéi wáng mǎng shí shì zhī fǎn yìng， jiù bù shì shénme qiānqiǎng fù huì zhī tán liǎo。
　　 liù、 wǔ jūn shē dài zhì dù de fǎn yìng──《 guó xù piān》：“ fán qīng zhòng zhī dà lì， yǐ zhòng shè qīng， yǐ jiàn xiè píng， wàn wù zhī mǎn xū， suí cái zhǔn píng 'ér bù biàn， héng jué zé chóngjiàn。 rén jūn zhī qí rán， gù shǒu zhī yǐ zhǔn píng。 shǐ wàn shì zhī dū， bì yòu wàn zhōng zhī cáng， cáng qiǎng qiān wàn； shǐ qiān shì zhī dū， bì yòu qiān zhōng zhī cáng， cáng qiǎng bǎi wàn。 chūn yǐ fèng gēng， xià yǐ fèng yún， lěi sì xiè qì， zhōng（ zhǒng） xiǎng liáng shí， bì qǔ shàn yú jūn。 gù dà jiǎ xù jiā bù dé háo duó wú mín yǐ。 rán zé（ zhě） hé？ jūn yǎng qí běn jǐn yě。 chūn fù yǐ liǎn zèng bó， xià dài yǐ shōu qiū shí。 shì gù mín wú fèi shì， ér guó wú shī lì yě。” àn cǐ jié suǒ lùn， yǔ wáng mǎng zhī wǔ jūn shē dài zhì dù， nèi róng wán quán xiāng tóng。《 hàn shū。 shí huò zhì》 yún：
　　“ mǎng nǎi xià zhào yuē：‘ fū《 zhōu lǐ》 yòu shē dài，《 lè yǔ》 yòu wǔ jūn， zhuànjì gè yòu wò yān。 jīn kāi shē dài、 zhāng wǔ jūn、 shè zhū wò zhě， suǒ yǐ qí zhòng shù， yì bìng jiān yě。’ suì yú cháng 'ān jí wǔ dū lì wǔ jūn guān。 gēngmíng cháng 'ān dōng xī shì lìng jí luò yáng、 hán dān、 lín zī、 wǎn、 chéng dū shì cháng jiē wéi wǔ jūn sī shì， chēng shī； dōng shì chēng jīng， xī shì chēng jī， luò yáng chēng zhōng。 yú sì dū gè yòng dōng xī nán běi wéi chēng。 jiē zhì jiāo yì chéng wǔ rén， qián fǔ chéng yī rén。 gōng shāng néng cǎi jīn、 tóng、 lián、 xī， dēng guī qǔ bèi zhě， jiē zì zhàn， sī shì qián fǔ shùn shí qì 'ér qǔ zhī。…… zhū qǔ zhòng wù niǎo shòu yú biē bǎi chóng yú shān lín shuǐ zé jí xùmù zhě， pín fù sāng cán zhì rèn fǎng jì bǔ féng， gōng jiàng yī wū bǔ zhù jí tā fāng jì shāng fàn jiǎ rén， zuò sì liè lǐ qū yè shè， jiē gè zì zhàn suǒ wéi yú qí zài suǒ zhī xiàn guān。 chú qí běn， jì qí lì， shí yī fēn zhī， ér yǐ qí yī wéi gòng。…… zhū sī shì cháng yǐ sì shí zhōng yuè， shí dìng suǒ zhǎng wéi wù shàng zhōng xià zhī jiǎ， gè zì yòng wéi qí shì píng， wú jū tā suǒ。 zhòng mín mǎi mài wǔ gǔ bù bó sī mián zhī wù， zhōu yú mín yòng 'ér bù shòu zhě， jūn guān yòu yǐ kǎo yàn jué shí， yòng qí běn jiǎ qǔ zhī， wú lìng shéqián。 wàn wù 'áng guì guò píng yī qián， zé yǐ píng jiǎ mài yǔ mín。 qí jiǎ dī jiàn jiǎn píng zhě， tīng mín zì xiāng yǔ shì， yǐ fáng guì yǔ zhě。 mín yù jì sì sāngjì 'ér wú yòng zhě， qián fǔ yǐ suǒ rù gōng shāng zhī gòng dàn shē zhī。 jì sì wú guò xún rì， sāngjì wú guò sān yuè。 mín huò fá jué， yù dài yǐ zhì chǎn yè zhě， jūn shòu zhī。 chú qí fèi， jì suǒ dé shòu xī， wú guò suì shí yī。”
　　 kǎo hàn dài yán cái zhèng jīng jì zhě， sāng hóng yáng yán yán tiě jūn shū jiǔ què， bù yán wǔ gǔ， jiǎ yì、 cháo cuò、 gěng shòu chāng yán wǔ gǔ jí cháng píng cāng， bù yán cáng gǔ zhī wài yòu xū cáng qián。 yòu cóng jiǎ yì、 cháo cuò、 sāng hóng yáng dào gěng shòu chāng， jūn bù yán shē dài。 qí yǐ wǔ jūn liù wò shē dài bìng xíng zhě， shí shǐ yú wáng mǎng。 jīn běn shū duì yú xī hàn yī dài suǒ shī xíng zhī gè zhǒng cái zhèng jīng jì zhèng cè， chú jiǔ què yī shì wài， qí yú jǐ yú wú yī bù tán。 rú suǒ wèi“ shǒu zhī yǐ zhǔn píng”， jiù shì wáng mǎng“
　　 shì píng” de yì sī。 suǒ wèi“ wàn shì zhī dū bì yòu wàn zhōng zhī cáng， cáng qiǎng qiān wàn” yún yún， jiù shì wáng mǎng yú“ cháng 'ān jí wǔ dū lì wǔ jūn guān” de yì sī。 suǒ wèi“ chūn yǐ fèng gēng， xià yǐ fèng yún， lěi sì xiè qì zhǒng xiǎng liáng shí， bì qǔ shàn yú jūn。 chūn fù yǐ liǎn zèng bó， xià fù yǐ shōu qiū shí”， jiù shì wáng mǎng“ mín huò fá jué， yù dài yǐ zhì chǎn yè zhě jūn shòu zhī。 chú qí běn， jì suǒ dé shòu xī， wú guò suì shí yī” de yì sī。 qí tā rú《 chéng mǎ shù》 zhī“ bù zhì cái wù jiē lì qí zī”，《 shān guó guǐ》 zhī“ nǚ gòng zhì bó gǒu hé yú guó fèng zhě， jiē zhì 'ér quàn zhī”，《 shān zhì shù》 zhī“ pí gé jīn jiǎo yǔ máo zhú jiàn， qì xiè cái wù， gǒu hé yú guó qì jūn yòng zhě， jiē yòu jǔ quàn yú shàng”， zé dōushì wáng mǎng suǒ wèi“ gōng shāng mù chù pín rèn jiē zì zhàn suǒ wéi yú qí zài suǒ zhī xiàn guān” de fǎn yìng。《 shān quán shù》 zhī jiǎng lì nóng yè、 mù chù、 sēn lín、 yuán yì、 yī yào、 lìshǔ、 cán sāng děng qī kē，“ guān（ guǎn） wǔ jì” yǔ“ néng jiē yǐ guān， dé shī zhī shù wàn wù zhī zhōng shǐ， jūn jiē yǐ guān zhī yǐ”， zé dōushì wáng mǎng suǒ wèi“ gōng jiàng yī wū bǔ zhù jí tā fāng jì shāng fàn jiǎ rén zuò sì liè lǐ qū yè shè， jiē gè zì zhàn suǒ wéi yú qí zài suǒ zhī xiàn guān” de fǎn yìng。《 qīng zhòng dīng》 zhī“ mèng chūn…… jǐn shǒu quán jīn zhī xiè wù， qiě wéi zhī jǔ。 dà xià…… jǐn shǒu quán（ bó） bù zhī xiè wù， qiě wéi zhī jǔ” yún yún， zé dōushì wáng mǎng suǒ wèi“ lìng shì guān shōu jiàn mài guì”（《 hàn shū。 wáng mǎng chuán》） jí“ zhòng mín mǎi mài wǔ gǔ bù bó sī mián zhī wù zhōu yú mín yòng 'ér bù shòu zhě， jūn guān yòu yǐ kǎo yàn jué shí， yòng qí běn jiǎ qǔ zhī， wú lìng shéqián。 wàn wù 'áng guì guò píng yī qián， zé yǐ píng jiǎ mài yǔ mín， yǐ fáng guì yǔ zhě” de fǎn yìng。 zhū rú cǐ lèi de lì zǐ， běn shū zhōng suí chù jiē shì， zhè lǐ jiù bù yī yī liè jǔ liǎo。
　　 qī、 qí tā wáng mǎng shí dài zhū tè yòu míng cí jí shù yǔ zhī fǎn yìng── běn shū zhōng suǒ jiàn míng cí jí shù yǔ， dà dǐ dōushì hàn rén kǒu qì。 zhè yàng de lì zǐ， chú zài shàng miàn gè tiáo zhōng yǐ jīng tí chū lái de bù jì wài， jīhū dào chù jiē shì。 rú“ yī qiē”、“ zhāng”、“ ruò gān”、“ lóng”、“ bù xiāngzhòng”、“ rǎng xuē”、“ shuǐ duàn rǎng jué”、“ fǔ guān”、“ jiǎ”、“
　　 kuí dù”、“ qǐng”、“ jué”、“ bīng jué”、“ zhé quàn”、“ zhì shù”、“ zuò yè”、“ gōng chén shì jiā”、“ guān（ guǎn） shān hǎi”、“ xiān wēi”、“ zhuāng shān zhī jīn”、“ qiǎo bì”、“ shān”、“ guǐ”、“ tōng shī”、“ xiāng dǔ”、“ gǔ”、“ dà nán、 dà nǚ”、“ zǐ dà fū”、“ yǎng shì”、“ bèi chēng”、“ suǒ”、“ yīn shān”、“ kūn lún”、“ guān yú zhōu shì”、“ féi”（ fèi）、“ rǎng liè”（ dì liè）、“ bǎi bèi”、“ héng shān guó”、“ lǚ rǎng 'ér fēng”（ liè dì 'ér fēng）、“ jué sài”、“ qīng chē”、“ niǎn”、“ jiù”、“ yōng”、“ shì yōng”、“ tiān cái”、“ guó jī”、“
　　 chéng tiān wēi”…… děng děng， zhè xiē huò zé shì hàn dài yǐ qián suǒ cóng wèi jiàn guò de， huò zhě suī rán jiàn guò 'ér zài hàn dài réng jí liú xíng。 zhè lǐ zhǐ jiù wáng mǎng shí dài suǒ tè yòu de yī xiē míng cí hé shù yǔ， liè jǔ shù lì rú zuǒ：
　　（ yī） jīn zhī píng jiǎ wàn──《 kuí dù piān》 yòu“ mǎ zhī píng jiǎ wàn yě， jīn zhī píng jiǎ wàn yě” yǔ。 mǎ yòu píng jià， shì hàn wǔ dì shí shì de fǎn yìng， shàng yǐ yán zhī。 jīn yòu píng jià， zé shì wáng mǎng shí shì de fǎn yìng。《 hàn shū。 shí huò zhì》 yún：“ mǎng jí zhēn…… huáng jīn yī jīn， zhí qián yī wàn”。 shì zài shǐ jiàn guó 'èr nián（ xī yuán yī０）。
　　（ èr） tōng huò──《 qīng zhòng yǐ》：“ huáng jīn dāo bù zhě， mín zhī tōng huò yě。 xiān wáng shàn zhì qí tōng huò yǐ yù qí sī mìng。” àn“ tōng huò”《 guó xù piān》 zuò“ tōng shī”，《 yán tiě lùn。 cuò bì piān》 yě zuò“ tōng shī”。 zhèng míng zài hàn zhāo dì shǐ yuán liù nián（ qián bā yī） zhào kāi yán tiě huì yì shí， hái méi yòu“ tōng huò” zhī míng。 zhè lǐ dú zuò“ tōng huò”， xiǎn yǔ wáng mǎng gǎi zhì yòu guān。《 hàn shū。 shí huò zhì》：“ mǎng jí zhēn， yǐ wéi shū‘ liú’ zì yòu jīn dāo， nǎi bà cuò dāo、 qì dāo jí wǔ zhū qián， ér gèng zuò jīn yín guī bèi qián bù zhī pǐn， míng yuē bǎo huò。…… shì wéi qián huò liù pǐn，…… yín huò 'èr pǐn，…… guī huò wǔ pǐn，…… bù huò shí pǐn。 fán bǎo huò wǔ wù liù míng 'èr shí bā pǐn。” shì qí zhèng。
　　（ sān） jīng máo──《 qīng zhòng dīng》：“ jiāng huái zhī jiān yòu yī máo 'ér sān jǐ， mǔ（ guàn） zhì qí běn， míng zhī yuē jīng máo。 qǐng tiān zǐ zhī lì huán 'ér shǒu zhī。 fū tiān zǐ zé fēng yú tài shān， chán yú liáng fù。 hào lìng tiān xià zhū hóu yuē：‘ zhū cóng tiān zǐ fēng yú tài shān、 chán yú liáng fù zhě， bì bào jīng máo yī shù yǐ wéi chán jiè。 bù rú lìng zhě bù dé cóng。’…… jīng máo zhī móu yě。” àn lì shǐ shàng fēngshàn tài shān zhě， zhǐ yòu qín shǐ huáng hé hàn wǔ dì liǎng rén。（《 dì shù piān》 hé《 shǐ jì。 fēngshàn shū》、《 guǎn zǐ。 fēngshàn piān》 dōushuō fēngshàn zhī wáng qī shí 'èr jiā， bù zú xìn。） qín shǐ huáng fēngshàn， xí yòng jū□。 zhì hàn wǔ dì fēngshàn， shǐ yòng jiāng huái jiān yī máo sān jǐ wéi chán jiè， rán shàng wú“ jīng máo” zhī míng。 qí yǐ“ jīng máo” èr zì lián yòng 'ér rèn wéi yī wù zhě， shí shǐ yú wáng mǎng。《 hàn shū。 wáng mǎng chuán》：“ shǐ jiàn guó sì nián（ xī yuán yī 'èr） liù yuè， gèng shòu zhū hóu máo tǔ yú míng táng”， yuē：“ chén jīng máo wǔ sè zhī tǔ。……” yán shī gǔ zhù yún：“
　　《 shàng shū。 yǔ gòng》：‘ bāo guǐ jīng máo’。 rú zhě yǐ wéi jīng， cài míng yě； máo， sān jǐ máo yě。 ér mǎng yǐ‘ jīng máo’ wéi yī wù， zé shì wèi shàn máo wéi jīng máo yě。” kě jiàn“ jīng máo” yī cí， nǎi shì wáng mǎng suǒ tè chuàng， yán shī gǔ yě zǎo jiù zhī dào liǎo。
　　（ sì） yuè jià──《 shān zhì shù piān》：“ féng huì lóng xià niú mǎ xī shēng yuè jiǎ shí bèi yì rì。” àn“ yuè jiǎ” yī cí， yú gǔ wú wén。 wáng mǎng shǐ jiàn guó 'èr nián（ xī yuán yī０）， shè lì wǔ jūn guān， lìng“ zhū sī shì cháng yǐ sì shí zhōng yuè shí dìng suǒ zhǎng wéi wù shàng zhōng xià zhī jiǎ， gè zì yòng wéi qí shì píng， wú jū tā suǒ”， cái yòu suǒ wèi“ sì shí zhōng yuè shàng zhōng xià zhī jiǎ”， yě jiù shì suǒ wèi“ yuè jiǎ” de chū xiàn， zài cǐ yǐ qián shì méi yòu de。
　　（ wǔ） shěng──《 kuí dù piān》：“ shàn zhèng shāng rèn zhě， shěng yòu sì。” shěng zhě， zhǐ gōng jìn huò guān fǔ 'ér yán。《 hàn shū。 zhāo jì》：“ gòng yǎng shěng zhōng。” fú yǎn yuē：“ cài yōng yún：‘ běn wéi jìn zhōng， mén hé yòu jìn， fēi shì yù chén bù dé wàng rù。 hángdào bào wěi zhōng yì wéi jìn zhōng。 xiào yuán huáng hòu fù míng jìn， bì zhī， gù yuē shěng zhōng。’” zhè lǐ yīnggāi zhù yì xià liè 'èr diǎn：
　　 qí yī、 cài yōng shì dōng hàn shí rén。 tā duì hàn cháo de lì shǐ hé zhì dù， yīnggāi bǐ hòu rén liǎo jiě dé gèng qīng chǔ。
　　 qí 'èr、“ shěng” zì shǐ jiàn yú zhāo jì， bù yī dìng jiù shì zhāo dì shí suǒ bì gǎi。 bì gǎi de yuán yīn bì hé yuán hòu yòu guān。
　　 yǐ cǐ wǒ rèn wéi zhè yě shì wáng mǎng shí dài de yì shí xíng tài de biǎo xiàn。 yīn wéi yuán hòu shì wáng mǎng de qīn gū， wáng mǎng de dé yǐ cuàn hàn， wán quán shì yǐ kào yuán hòu de tí bá hé zhī chí。 wáng mǎng zài wèi cuàn hàn yǐ qián， duì yú yuán hòu de féng yíng shì wú suǒ bù zhì qí jí de。 wèile qǔ dé tā de huān xīn， tì tā de fù qīn bì huì， biǎo shì zūn jìng， shì hěn hé hū qíng lǐ de。 suǒ yǐ wáng mǎng jū shè shí， suǒ jū lú jiù jiào zuò“ shè shěng”（ jiàn《 hàn shū。 wáng mǎng chuán》）， yě shì yī gè bàng zhèng。
　　（ liù） jiāng yáng zhī zhū──《 shān zhì shù piān》：“ jiāng yáng zhī zhū yī cè yě。”《 kuí dù piān》 yě yòu“ jiāng yáng zhī zhū yī cè yě” yǔ。 dàn tóng piān piān shǒu zé yuē“ yáo、 shùn zhī wáng， běi yòng yú shì zhī yù， nán guì jiāng hàn zhī zhū”。 kě jiàn jiāng yáng zhī zhū， jiù shì jiāng hàn zhī zhū。 àn jiāng yáng yòu 'èr： yī wéi hàn zhī jiāng yáng， jiān wéi jùn shǔ xiàn， jí jīn sì chuān shěng lú zhōu shì。（《 shǐ jì。 huì jǐng jiān hóu zhě nián biǎo》 yòu“ jiāng yáng hóu sū jiā”， suǒ yǐn yún：“ xiàn míng， zài dōng hǎi。” yòu《 hàn shū。 wáng zǐ hóu biǎo》“ yuán fèng liù nián fēng chéng yáng huì wáng zǐ rén wéi jiāng yáng hóu”， zì zhù yì yán zài dōng hǎi。 dàn《 hàn zhì》 dōng hǎi jùn wú jiāng yáng xiàn，《 shuǐ jīng。 jiāng shuǐ zhù》 zé liè sū jiā suǒ fēng guó yú jiān wéi zhī jiāng yáng。 zhèng míng“ hàn biǎo” zì zhù zhī wù， lì dào yuán zǎo yǐ zhī zhī。） gāi chù cóng gǔ wèi wén yòu chǎn zhū zhī shuō。 èr wéi wáng mǎng zhī jiāng yáng。 jù《 hàn shū。 dì lǐ zhì》， jiù shì hàn jiāng xià jùn xī líng xiàn。 yuán wén yún：“ jiāng xià jùn， xī líng yòu yún mèng guān。 mǎng yuē jiāng yáng。” xī líng gù chéng zài jīn hú běi shěng huáng gāng xiàn xī běi。 yún mèng guān zhě， guǎn lǐ yún mèng zé zhī guān。 yún mèng yòu 'èr zé， fēn kuà jīn hú běi shěng jìng dà jiāng nán běi， jiāng nán wéi mèng， jiāng běi wéi yún。 miàn jī bā jiǔ bǎi píng fāng lǐ。 zé zhōng wù chǎn fēng fù， gù hàn shí chú xī líng xiàn yòu yún mèng guān wài， zài nán jùn biān xiàn（ jīn hú běi shěng jīng mén xiàn xī） yě yòu yún mèng guān yī chù。 qín、 hàn zhī jì， jiāng、 hàn yī dài chǎn zhū， gè shū jì zhī zhě bù yī。《 lǚ shì chūn qiū。 zhòng jǐ piān》：“ rén bù 'ài kūn shān zhī yù， jiāng hàn zhī zhū。” yòu《 guì shēng piān》 yún：“ yǐ suí hóu zhī zhū， dàn qiān rèn zhī què。” yòu《 huái nán zǐ。 shuō shān piān》 yě yòu“ bù 'ài jiāng hàn zhī zhū” yǔ。 suí jí jīn hú běi shěng suí xiàn， zài hàn shuǐ zhōng yóu。 rán zé jiāng、 hàn zhī jiān， gǔ gù cháng chǎn zhū liǎo。 jīn běn shū《 shān zhì shù》 jí《 kuí dù piān》， liǎng yán“ jiāng yáng zhī zhū”， yòu yán“ jiāng hàn zhī zhū”， kě jiàn suǒ wèi jiāng yáng yī dìng shì zhǐ wáng mǎng gǎi xī líng wéi jiāng yáng zhī jiāng yáng， ér fēi jiān wéi jùn zhī jiāng yáng liǎo。
　　（ qī） wáng yì──《 qīng zhòng wù》：“ lìng zuǒ sī mǎ bó gōng jiāng bái tú 'ér zhù qián yú zhuāng shān， lìng zhōng dà fū wáng yì zài qián 'èr qiān wàn qiú shēng lù yú chǔ。” bó gōng shì shénme rén， wǒ men qiě bù qù guǎn tā。 dàn zhè lǐ tū rán chū xiàn liǎo yī gè“ wáng yì” de míng zì。 rú guǒ bǎ zhè jiàn shì hé shàng miàn suǒ shù gè jié jí“ zuǒ sī mǎ” yǔ“ zhōng dà fū” jiē wáng mǎng suǒ lì guān míng（ jiàn《 hàn shū。 wáng mǎng chuán》） lián xì qǐ lái kàn， nà me zhè gè wáng yì， yě hěn yòu kě néng yǔ wáng mǎng shí xiān wéi dà sī kōng， hòu wéi dà sī mǎ、 dà cháng qiū de wáng yì yòu guān。 dāng rán， zhè zhǒng lián xì， zhǐ shì zhù zhě suí shǒu niān lái， bìng wú rèn hé nèi zài yīn sù， hé shū zhōng qí tā gè piān zhōng de“ tài shē”、“
　　 yì tián”、“ liáng jù”、“ qǐng shì”、“ tè”、“ bó gāo”、“ qū nì”、“ nǚ huá”、“ guǐ sì”、“ guǐ dù” yǔ běn piān xià wén de“ wáng shī běi”， xìng zhì gài wán quán xiāng tóng。
　　　 sì、 liǎng gè zuì hòu bǎo lěi de tū pò
　　 shàng miàn liè jǔ liǎo xǔ duō zhèng jù， dàn wén zhāng hái bù néng dào cǐ wéi zhǐ。 zhè lǐ， hái yòu liǎng gè zuì hòu bǎo lěi bì xū tū pò， fǒu zé běn shū de zhù zuò nián dài wèn tí hái shì dé bù dào chè dǐ de jiě jué。 dì yī gè bǎo lěi biàn shì sī mǎ qiān de《 shǐ jì》。 zài《 shǐ jì。 guǎn yàn lièzhuàn》 zhōng， yòu“ wú dú guǎn shì《 mù mín》、《 shān gāo》、《 chéng mǎ》、《 qīng zhòng》、《 jiǔ fǔ》， xiáng zāi qí yán zhī yě” yī yǔ， hǎo xiàng《 guǎn zǐ。 qīng zhòng》 yī shū， sī mǎ qiān yě céng dú guò。 dì 'èr gè bǎo lěi， biàn shì huán kuān zhěng lǐ de yán tiě huì yì de jì lù──《 yán tiě lùn》。 shū zhōng yòu bù shǎo wén zì hé běn shū xiāng léi tóng， shèn zhì yòu xiē dì fāng hái yòu“ guǎn zǐ yuē” sān zì， hěn róng yì shǐ rén xiāng xìn shì yóu chū xí yán tiě huì yì de shuāng fāng dài biǎo fēn bié cóng běn shū zhōng yǐn yòng lái de。 zhè yàng， jiù zài rén men de yì shí zhōng， zào chéng yī zhǒng jiǎ xiàng， hǎo xiàng běn shū de xiě chéng， bù dé zài《
　　 shǐ jì》 hé《 yán tiě lùn》 zhī hòu 'ér yīnggāi zài qí yǐ qián。 zhè gè wèn tí， rú guǒ gū lì dì lái tǎo lùn， shì bù róng yì dé dào lìng rén xìn fú de jié lùn de。 máo zhù xí jiào dǎo shuō：
　　“ shì jiè shàng de shì qíng shì fù zá de， shì yóu gè fāng miàn de yīn sù jué dìng de。 kàn wèn tí yào cóng gè fāng miàn qù kàn， bù néng zhǐ cóng dān fāng miàn kàn。”
　　 zhè shì shuō yào cóng shì wù de lián xì hé fā zhǎn shàng lái kàn wèn tí。 wǒ zhī suǒ yǐ bǎ zhè liǎng gè bǎo lěi fàng zài zuì hòu lái jiě jué， qí lǐ yóu jiù zài yú cǐ。
　　 xiàn zài， xiān cóng dì yī gè bǎo lěi──《 shǐ jì》 shuō qǐ。
　　 guān yú cǐ diǎn， yīnggāi cóng liǎng fāng miàn lái fēn xī。 yī fāng miàn kàn sī mǎ qiān shì fǒu dú guò《 guǎn zǐ。 qīng zhòng》 zhè bù shū？ yòu yī fāng miàn zé yào kàn liǎng shū zhōng zài jǐ gè zhòng yào wèn tí shàng de tài dù hé tā men zhī jiān de xiāng hù guān xì。 gēn jù wǒ gè rén yán jiū de jiēguǒ， bù jǐn sī mǎ qiān kàn bù dào běn shū， ér qiě běn shū zhōng yòu xǔ duō lǐ lùn hé shí lì， hái shì cóng sī mǎ qiān de《 shǐ jì》 lǐ pī pàn jì chéng hé fā zhǎn 'ér lái。 guān yú qián zhě， wǒ yòu xià liè jǐ tiáo zhèng jù：
　　 dì yī、《 guǎn zǐ》 shū zhōng gēn běn méi yòu《 shān gāo》 hé《 jiǔ fǔ》 de piān míng。《 shǐ jì jí jiě》 yǐn liú xiàng《 bié lù》 yún：“《 jiǔ fǔ》 shū mín jiān wú yòu，《 shān gāo》 yī míng《 xíng shì》。” zhè huà yě bù kě kào。 yīn wéi zhè yàng hái shì chéng rèn liú xiàng dé jiàn běn shū de shuō fǎ。 shí zé《 guǎn zǐ。 qīng zhòng》 liè zài《 guǎn zǐ jiě》 zhī hòu。《 guǎn zǐ》 ér yòu jiě， zú zhèng qí shū yǐ zài《 guǎn zǐ》 shū zhī hòu。 jīn《 guǎn zǐ qīng zhòng》 yòu zài《 guǎn zǐ jiě》 zhī hòu， qí wéi liú xiàng yǐ hòu rén suǒ fù jiā shèn míng。 jù liú xiàng zì xù yán《 guǎn zǐ》 shū bā shí liù piān， dàn jīn rì 'àn zhào tā suǒ liè jǔ de shù zì chóngxīn jì suàn， zé qí shì wéi：《 zhōng guǎn zǐ shū》 ３ ８ ９ piān ＋《 bǔ guī shū》 ２ ７ piān＋《 chén fù cān shū》 ４ １ piān＋《 shè shēng xiào wèi lì shū》１１ piān＋《 tài shǐ shū》９ ６ piān －４８４ piān ＝ ５６４ piān－４８４ piān＝８０ piān xiǎn xì hòu rén fù jiā běn shū yú《 guǎn zǐ》 shū shí， bǎ yuán yòu de shù mù zì yě nòng luàn liǎo。 liú xiàng qiě bù dé jiàn běn shū， sī mǎ qiān zài liú xiàng yǐ qián， rú hé néng kàn dé jiàn？
　　 dì 'èr、《 shǐ jì》 duì yú gǔ dài cái zhèng jīng jì xué jiā， fán shì yòu lǐ lùn jí zhòng yào shì shí zhě， zǒng shì jìn kě néng dì jiā yǐ 'ě yào de yǐn yòng hé xù shù。 lì rú duì fànlǐ、 jì rán jí bái guī de xué shuō， dū bǎ tā de nèi róng qiàrúqífèn dì jié lù bǎo cún liǎo xià lái。 shèn zhì nà xiē suǒ wèi“
　　 dāng shì qiān lǐ zhī zhōng xián rén suǒ yǐ fù zhě” de dà shāng fù jiǎ dài biǎo rén wù， suǒ yòu“ wú cái zuò lì， shǎo yòu dǒu zhì， jì ráo zhēng shí” de zhǒng zhǒng huó dòng fāng shì jí qí shēng huó xí guàn hé gōng zuò zuò fēng， dōuwú bù miáo huì dé wéi miào wéi xiào。 dú duì yú céng zì chēng wéi“ xiáng zāi qí yán zhī yě” de《 guǎn shì qīng zhòng jiǔ fǔ》， zé jǐn yòu xià liè de jí qí jiǎn dān 'ér yòu hán hú de jìzǎi：
　　“ huán gōng jì dé guǎn zhòng， shè qīng zhòng yú yán zhī lì。”（《 shǐ jì。 qí tài gōng shì jiā》）
　　“ guǎn zhòng jì rèn zhèng xiāng qí…… guì qīng zhòng， shèn quán héng。”（ tóng shàng shū《 guǎn yàn lièzhuàn》）
　　“ guǎn zǐ…… shè qīng zhòng jiǔ fǔ。”（ tóng shàng shū《 huò zhí lièzhuàn》）
　　“ qí huán gōng yòng guǎn zhòng zhī móu， tōng qīng zhòng zhī quán。”（ tóng shàng shū《 píng zhǔn shū》） zhì yú shèn me shì“ qīng zhòng”？ shèn me shì“ tōng qīng zhòng zhī quán”？ tā de“ xiáng zāi qí yán zhī yě”，“ xiáng” zài nǎ lǐ？ zé yī jù huà yě méi yòu tí dào。 zhè chú liǎo shuō míng sī mǎ qiān méi yòu jiàn dào běn shū zhī wài， shì wú fǎ jiā yǐ jiě shì de。
　　 dì sān、《 shǐ jì》 zì xiě chéng dào jīn tiān， yǐ jīng guò hěn duō rén cì de cuàn gǎi hé zēng tiān。 rú《 jiǎ yì chuán》 yún：“ ér jiǎ jiā zuì hǎo xué， yǔ yú tōng shū。 zhì xiào zhāo shí， liè wéi jiǔ qīng。” xiào zhāo nǎi zhāo dì liú fú líng sǐ hòu shì míng， sī mǎ qiān rú hé néng yù zhī tā de sǐ hòu shì？ yòu《 bó yí lièzhuàn》“ tài shǐ gōng yuē yú dēng jī shān” xià《 suǒ yǐn》 yún：“ gài yáng yùn、 dōng fāng shuò jiàn qí wén chēng‘ yú’ ér jiā‘ tài shǐ gōng yuē’ yě。” yáng yùn、 dōng fāng shuò jì néng yòu suǒ zēng jiā， hòu rén dāng rán yě tóng yàng kě yǐ zēng jiā de。
　　 guān yú hòu zhě， wǒ rèn wéi bù jǐn sī mǎ qiān méi yòu jī huì chāo xí běn shū， zhèng yǔ cǐ xiāng fǎn， sī mǎ qiān de《 shǐ jì》， dǎo shì běn shū xiě chéng de zhù yào gēn jù。 chú wǒ men zài zhōng piān jí jiāng chǎn míng de《 guǎn zǐ。 qīng zhòng》 de shū míng jiù shì cóng《 shǐ jì》 zhōng qiè qǔ 'ér lái yī diǎn wài， zhè lǐ tè yǐ xià liè sān piān zuò wéi diǎn xíng jiā yǐ shuō míng。
　　（ yī） běn shū yǔ《 shǐ jì。 tài shǐ gōng zì xù》 de guān xì──《 tài shǐ gōng zì xù》 zhōng zhuǎnzǎi liǎo tā de fù qīn sī mǎ tán《 lùn liù jiā yào zhǐ》 de quán wén。 gāi wén zài lùn mò jiā xué shuō shí， duì mò jiā sī xiǎng， dà bù fēn shì fǒu dìng de。 dàn duì yú tā de“ qiáng běn jié yòng” de zhù zhāng， zé wán quán cǎi qǔ kěn dìng de tài dù。 yī zé yuē：“ rán qí qiáng běn jié yòng， bù kě fèi yě。” zài zé yuē：“ yào yuē qiáng běn jié yòng。 zé rénjǐjiāzú zhī dào yě。 cǐ mò zǐ zhī suǒ cháng， suī bǎi jiā fú néng fèi yě。” bǎ wèn tí tí dào jì shì“ bù kě fèi”， yòu shì“ suī bǎi jiā fú néng fèi” de zhòng yào dì wèi。 ér běn shū zhù zhě zé cóng tā de qīng zhòng lǐ lùn chū fā， rèn wéi suǒ wèi“ qiáng běn jié yòng”， bù jǐn“ bù zú yǐ wéi cún”， ér qiě yǔ cǐ xiāng fǎn， hái kě yǐ zhùzhǎng rén mín de gǒu qiě tōu 'ān de xīn lǐ， shèn zhì hé jìn guó de fàn shì yuán wén zuò“ jì shì”， wù。 cǐ yǐ《 yán tiě lùn》 jiàogǎi。 yī yàng， nòng dé“ guó wáng 'ér shēn wú suǒ chù”（《 qīng zhòng yǐ》）。 běn lái， zhàn guó shí de xún zǐ zài qí suǒ zhù《 tiān lùn》 zhōng yě shuō guò“ qiáng běn 'ér jié yòng， zé tiān bù néng pín” de huà。 dàn zhè lǐ yòu yī gè“ cún” zì， hěn zhí dé zhù yì，“ cún” yǔ“ fèi” hù wéi duì wén。 zhè míng míng shì zhēn duì sī mǎ tán de huà 'ér tí chū de。 yī gè shuō qiáng běn jié yòng zhè zhǒng xué shuō“
　　 bù kě fèi”，“ suī bǎi jiā fú néng fèi”； yī gè shuō 'àn zhào zhè zhǒng xué shuō qù zhì lǐ guó jiā， zhǐ néng zhùzhǎng rén men de gǒu qiě tōu 'ān de“ yì yù” de xīn lǐ， què bìng bù néng shǐ zhè gè guó jiā yǒng cún 'ér miǎn yú miè wáng。 zhè jiù hěn míng xiǎn dì gào sù wǒ men， tā bù shì zài pī pàn xún zǐ， ér shì zài pī pàn《 shǐ jì。 zì xù》 de liǎo。
　　（ èr） běn shū yǔ《 shǐ jì。 huò zhí lièzhuàn》 de guān xì──《 huò zhí chuán》 shì sī mǎ qiān wèile fǎn duì hàn wǔ dì hé sāng hóng yáng suǒ shī xíng de guān yíng gōng shāng yè zhèng cè 'ér xiě de yī piān zhuān mén lùn wén。 tā hé dǒng zhòng shū zhù zhāng“ yán tiě jiē guī yú mín” yī yàng， yī fāng miàn wéi hàn wǔ dì de zhèng zhì lù xiàn suǒ dǎ jī de zhù yào duì xiàng── fù shāng dà jiǎ， jí suǒ wèi“ dāng shì qiān lǐ zhī zhōng xián rén suǒ yǐ fù zhě” de“ xián rén” shù bēi lìzhuàn， lìng yī fāng miàn yòu cóng zhèng miàn fā huī liǎo tā zì jǐ de jīng jì lǐ lùn。 ér běn shū zhù zhě duì yú qián zhě， wán quán cǎi qǔ fǎn duì tài dù， rèn wéi fù shāng dà jiǎ dōushì qīng zhòng zhī cè de zhù yào dǎ jī duì xiàng。 zhè yàng de lì zǐ， shū zhōng dào chù dōushì， wú xū yī yī liè jǔ。 duì yú hòu zhě， suī bù shì quán pán fǒu dìng， dàn yě bù shì quán pán kěn dìng， ér shì yòu suǒ xī shōu gǎi zào， yòu suǒ pī pàn fā zhǎn de。
　　 shuō běn shū duì《 huò zhí chuán》 yòu suǒ xī shōu gǎi zào， shǒu xiān jiù biǎo xiàn zài tā duì《 huò zhí chuán》 suǒ gē sòng de fù shāng dà jiǎ suī rán cǎi qǔ wán quán fǎn duì tài dù， dàn duì yú zhè xiē rén de suǒ wèi“
　　 zhì shēng” zhī shù， zé wú bù jìn liàng xī shōu， jiā yǐ gǎi zào， shǐ qí yóu wéi gè rén fú wù zhuǎn biàn wéi wéi fēng jiàn tǒng zhì zhě fú wù。 tā chú liǎo wǒ men zài xià miàn jí jiāng shuō míng de duì jì rán xué shuō de jì chéng fā zhǎn wài， duì táo zhū gōng de“ zé rén 'ér rèn shí”， zǐ gòng de“ fèi zhe yù cái yú cáo lǔ zhī jiān”， bái guī de“ lè guān shí biàn”，“ rén qì wǒ qǔ， rén qǔ wǒ yú” jí“ qū shí ruò zhì niǎo zhī fā”， yī dùn de“ yòng gǔ yán qǐ”， hán dān guō zòng de“ yǐ tiě yě chéng yè”， wū shì□ de yǐ xùmù qiú qí zèng wù， yǔ róng wáng jiāo yì shí bèi de mǎ niú， nǎi zhì shǔ zhuó shì、 chéng zhèng shì、 wǎn kǒng shì、 cáo bǐng shì děng de yǐ yě zhù qǐ jiā， diāo jiān、 shī shǐ huò yòng“ jié xiá nú”“ zhú yú yán shāng jiǎ zhī lì”， huò yòng“ xué shì fù jiā” de“ pín rén”“ zhuǎn gǔ yǐ bǎi shù”“ jiǎ jùn guó wú suǒ bù zhì”， xuān qū rénshì de jiào cáng cāng sù， qiáo yáo de cóng shì mù chù， wú yán shì de dài fàng zǐ qián děng děng， jīhū háo wú yí lòu dì fǎn yìng zài tā de gè piān zhī zhōng。 suǒ bù tóng zhě， zhǐ bù guò shì bǎ gè rén sī yíng， gǎi zào chéng wéi fēng jiàn guó jiā de guān yíng bà liǎo。
　　 shuō běn shū duì《 huò zhí chuán》 yòu suǒ xī shōu gǎi zào， hái biǎo xiàn zài quán shū gè piān suǒ jiǎ tuō zhī guó míng， dà duō shù hé《 huò zhí chuán》 xiāng léi tóng。 tǒng jì《 guǎn zǐ。 qīng zhòng piān》 suǒ jiǎ tuō de guó míng， gòng yòu yú、 xià、 yīn、 zhōu、 qí、 jìn、 gū zhú、 lí zhī、 chéng yáng、 jì yīn、 qín、 chǔ、 yàn、 liáng、 zhào、 sòng、 wèi、 pú yáng、 yuè、 wú、 fā、 cháo xiān、 yú shì、 fàn shì、 lāi、 jǔ、 téng、 lǔ、 dài、 héng shān děng sān shí guó。 qí zhōng wú、 chǔ、 lǔ、 héng shān、 qí、 chéng yáng、 yàn、 zhào、 liáng、 jì yīn、 dài děng shí yī guó， jiàn yú《 shǐ jì。 jǐng jì》 jí《
　　 hàn xīng yǐ lái zhū hóu nián biǎo》， xià、 shāng、 zhōu、 qí、 lǔ、 chǔ、 yuè、 yàn、 zhào、 dài、 wèi、 qín、 liáng、 jǔ、 chéng yáng shí sì guó jiàn yú《 shǐ jì。 rú lín chuán》， téng guó jiàn yú《 shǐ jì。 huì jǐng jiān zhū hóu nián biǎo》， fā（ jí běi fā）、 cháo xiān、 yuè jiàn yú《 shǐ jì。 píng zhǔn shū》、《 cháo xiān chuán》 jí《 nán yuè chuán》。 yòu chú lāi、 jǔ、 téng、 fàn shì、 lí zhī、 gū zhú、 yú shì、 chéng yáng、 jì yīn děng jiǔ guó fēn bié jiàn yú《 shǐ jì》 qí tā gè piān wài， qí yú 'èr shí yī guó， zé jiē jiàn yú《 huò zhí chuán》 zhōng。 jǐn《 qīng zhòng wù》 yī piān suǒ liè yú、 xià、 yīn、 zhōu、 qí、 chǔ、 lǔ、 liáng、 lāi、 jǔ、 dài、 héng shān、 yàn、 qín、 zhào gòng shí wǔ guó zhōng， jiù yòu xià、 yīn、 zhōu、 qí、 lǔ、 liáng、 chǔ、 dài、 yàn、 zhào、 jǔ、 qín shí 'èr guó yǔ《 shǐ jì。 rú lín chuán》 xiāng tóng， lǔ、 liáng、 chǔ、 dài、 héng shān、 yàn、 qí、 zhào bā guó yǔ《 shǐ jì。 jǐng jì》 jí《 hàn xīng yǐ lái zhū hóu nián biǎo》 xiāng tóng， yú、 xià、 yīn、 zhōu、 qí、 qín、 lǔ、 liáng、 chǔ、 dài、 héng shān、 yàn、 zhào shí sān guó yǔ《 huò zhí chuán》 xiāng tóng。 ér qiě《 huò zhí chuán》 bù yán“ hán、 wèi”， běn shū gè piān yě bù yán“ hán、 wèi”。《 huò zhí chuán》 yǐ“ liáng lǔ” lián yán， běn shū《 qīng zhòng wù》 yì yǐ“ lǔ liáng” lián yán；《 huò zhí chuán》 yǐ“ yàn dài” lián yán，《 qīng zhòng wù》 yì yǐ“ yàn dài” lián yán。 tè bié shì《 huò zhí chuán》 jiǎng gǔ dài shǐ， shì yǐ táng、 yú、 xià、 yīn、 zhōu wéi wǔ dài de， ér běn shū《 guó zhǔn》 jí《 qīng zhòng wù》 liǎng piān zé jiē yǐ huáng dì dài táng。 zhè shì wáng mǎng huáng yú sī xiǎng de fǎn yìng。 ér liǎng shū de shú xiān shú hòu yě jiù bù zhèng zì míng liǎo。
　　 shuō běn shū duì《 huò zhí chuán》 yòu suǒ xī shōu gǎi zào， yě biǎo xiàn zài tā yǔ《 huò zhí chuán》 tóng yī yǐn yòng gǔ shū， ér qí mùdì zé dà xiāng qí yì yī diǎn shàng。“ qiǎo zhě yòu yú， zhuō zhě bù zú” zhè liǎng jù huà， běn shì《 guǎn zǐ。 xíng shì piān》 shǒu xiān tí chū lái de。 běn shū《 dì shù piān》 hé《 huò zhí chuán》 yědōu yǐn yòng liǎo。 zài《 guó xù piān》 hái yǐn shēn wéi“ zhì zhě yòu shí bèi rén zhī gōng， yú zhě yòu bù gēng běn zhī shì”。 zhèng míng tā duì zhè yī shè huì shì shí， shì rèn shí de。 dàn qí yǐn yòng de mùdì， zài《 dì shù piān》 zhōng， bù shì zhǐ de gè rén， ér shì zhǐ de fēng jiàn tǒng zhì zhě。 suǒ yǐ xià wén jiù shuō“ fēngshàn zhī jūn qī shí 'èr jiā、 dé shī zhī shù， jiē zài cǐ nèi”。 zài《 guó xù piān》 zé yī fǎn sī mǎ qiān de“ fán biān hù zhī mín， fù xiāng shí， zé bēi xià zhī； bǎi， zé wèi dá zhī； qiān， zé yì； wàn， zé pú； wù zhī lǐ yě” hé“ gù shàn zhě yīn zhī，…… zuì xià zhě yǔ zhī zhēng” de zì yóu fàng rèn zhù yì， ér cǎi qǔ jiān jué de gān shè zhù yì。 bìng qiě yóu cǐ dé chū mín zhī suǒ yǐ yòu“ xiāng bǎi bèi zhī shēng”， wán quán bù shì shénme“ wù zhī lǐ”， ér shì“ rén jūn bù néng diào”，“ bù néng sàn jī jù， jūn xiàn bù zú， fēn bìng cái lì 'ér diào mín shì” de bì rán jiēguǒ。 yǔ cǐ xiāng tóng， tā hé《 huò zhí chuán》 yědōu yǐn yòng guò《 guǎn zǐ。 mù mín piān》 de“ cāng lǐn shí 'ér zhī lǐ jié， yī shí zú 'ér zhī róng rǔ” zhè liǎng jù huà。 dàn《 huò zhí chuán》 de yǐn yòng， shì yòng lái shuō míng sī mǎ qiān de“ rén fù 'ér rén yì fù yān” de chóng fù sī xiǎng de。 ér běn shū de yǐn yòng， zé yǔ cǐ wán quán bù tóng。 zài《 shì yǔ piān》 yǐn yòng zhè huà， shì zhǐ guó jiā de bèi zhàn bèi huāng 'ér yán， shì zuò wéi“ wú wěi zhì wéi， chéng féi zhì chōng” de lǐ lùn gēn jù de。 ér zài《 qīng zhòng jiá piān》， zé rèn wéi“ shí” zhě hé“ zú” zhě rú guǒ shì zhǐ gè rén， nà me，“ mín fù zé bù kě yǐ lù shǐ”（《 guó xù》），“ mín fù zé bù rú pín”（《 shān quán shù》）， rén jūn jiù bù yīnggāi tí chàng， ér qiě hái yào cǎi qǔ yǔ cǐ xiāng fǎn de“ sàn jī jù， tiáogāo xià， fēn bìng cái” de zhèng cè， jiā yǐ xiàn zhì。 fǒu zé guó jiā suī rán“ qiáng běn qù gēng， fā cǎo lì bì 'ér wú zhǐ”， hái shì bù néng bì miǎn“ mín yóu ruò bù zú” de bù liáng hòu guǒ de。
　　 shuō běn shū duì《 huò zhí chuán》 yòu suǒ xī shōu gǎi zào， hái biǎo xiàn zài tā duì“ sān guī” yī cí tí chū liǎo dú shù yī zhì de xīn jiě shì shàng。“ guǎn shì yòu sān guī”， běn shì《 lùn yǔ》 zuì xiān jì lù de yī gè chuán tǒng shuō fǎ。 sī mǎ qiān zài《 huò zhí chuán》 zhōng， bǎ zhè jù huà hé yǔ jīng jì yòu guān de“ fù yú liè guó zhī jūn” de huà lián xì qǐ lái。 zhè bǐ nà xiē yǐ“ qǔ sān xìng nǚ”（ hé yàn shuō）、“ zhù sān tái”（ zhū xī shuō） huò dì míng（ jiàn《 yàn zǐ chūn qiū nèi piān》） lái jiě shì“ sān guī” de yào hé lǐ dé duō。 dàn jiū jìng shèn me shì“ sān guī”？ wèishénme yòu liǎo“ sān guī”， jiù kě yǐ“ fù yú liè guó zhī jūn”？ sī mǎ qiān bìng méi yòu jiǎng qīng chǔ。 dào liǎo běn shū cái pò tiān huāng dì dú shù yī zhì， bǎ“ sān guī” zhí jié liǎo dāng dì shuō chéng shì yǔ sǎo chú shēng chǎn zhàng 'ài yòu guān de suǒ wèi“ guī qí sān bù guī” de zhèng cè（《 qīng zhòng dīng》、《 qīng zhòng wù》） shì yī jiàn shì qíng。 suī rán tā suǒ tí chū de jù tǐ cè lüè， rú wǒ men zài xià piān suǒ zhǐ chū， wèi miǎn jìn yú yòu zhì kě xiào， dàn duì yú《 huò zhí chuán》 lái shuō， zé bù néng bù rèn wéi shì dà dà dì tí gāo liǎo yī bù。
　　 shuō běn shū duì《 huò zhí chuán》 yòu suǒ pī pàn fā zhǎn， zhǐ xū jǔ chū xià liè liǎng diǎn， jiù zú yǐ chōng fēn zhèng míng：
　　 qí yī、 duì yú“ pín fù zhī dào， mò zhī duó yú” lùn de zhēn fēng xiāng duì de pī pàn。── zhè yī diǎn， wǒ men jiāng zài xià piān zhuān zhāng xiáng jiā shuō míng， zhè lǐ zàn bù xiān zhuì。
　　 qí 'èr、 duì yú jì rán guì jiàn lùn de yǎn yì hé fā zhǎn── běn shū zuì jīn jīn lè dào de yī tiáo jī běn jīng jì guī lǜ， jí《 guó xù piān》 suǒ wèi“ wù duō zé jiàn， guǎ zé guì， sàn zé qīng， jù zé zhòng” de gōng qiú guī lǜ， yě shì cóng《 huò zhí chuán》 suǒ jì lù de jì rán de guì jiàn lùn yǎn yì fā zhǎn 'ér lái。 jì rán shuō：
　　“ lùn qí yòu yú bù zú， zé zhī guì jiàn。 guì shàng jí zé fǎn jiàn， jiàn xià jí zé fǎn guì。 guì chū rú fèn tǔ， jiàn qǔ rú zhū yù。” zhè shì shuō yī qiē huò wù zhī jià gé， yóu huò wù shù liàng yǔ huò bì shù liàng zhī bǐ lì jué dìng zhī。 huò wù shù liàng huò huò bì shù liàng fā shēng zhòng dà biàn huà， yī qiē huò wù jià gé jí yòu zhǎng diē。 jiù shì shuō huò wù liàng zēng jiā， jià gé xià luò； huò bì liàng zēng jiā， jià gé téng guì。 fǎn zhī， huò wù liàng jiǎn shǎo， jià gé téng guì； huò bì liàng jiǎn shǎo， jià gé xià luò。 zhè shì dì yī diǎn。 dàn dāng huò wù téng guì shí， rén men kàn jiàn jīng yíng cǐ yī huò wù zhī qǐ yè dé lì dú hòu， gù qún qǐ xiàng zhè yī qǐ yè tóu zī， ér mài zhě jiān de jìng zhēng yǐ qǐ。 mài zhě jì duō， shè huì shàng xū yào cǐ yī huò wù zhě bìng bù yīn zhī zēng jiā， qí jià gé bì xià diē。 fǎn zhī， yóu yú jià gé xià diē， jīng yíng zhě jiàn wú lì kě tú， yòu bù dé bù fēn fēn gǎi yè， yú shì mài zhě jì shǎo， ér shè huì shàng zhī xū yào zé réng jiù wèi biàn。 yīn cǐ， yòu chǎn shēng gōng bù yìng qiú de xiàn xiàng， qí jià gé yòu bì yīn zhī shàng zhǎng。 suǒ wèi“ guì shàng jí zé fǎn jiàn， jiàn xià jí zé fǎn guì” de yì yì jiù shì rú cǐ。 zhè shì dì 'èr diǎn。 yǐ shàng shì shuō míng huò wù jià gé guì jiàn de yuán yīn。 cóng shì shāng yè zhī rén liǎo jiě liǎo zhè gè yuán yīn， biàn kě yǐ xiǎng chū yìng fù de fāng fǎ。 zuì hǎo de fāng fǎ， jiù shì yào bǎ yǎn guāng fàng liàng xiē， shǒu duàn fàng líng huó xiē， shí shí kè kè guān chá shì chǎng qíng kuàng。 kàn dào wù jià shàng zhǎng dào liǎo yī dìng chéng dù shí， jiù yīnggāi mǎ shàng chū shòu， bǎ tā kàn chéng fèn tǔ yī yàng， bù yào 'ài xī。 kàn dào wù jià xià luò dào yī dìng chéng dù shí， jiù yīnggāi mǎ shàng mǎi jìn， bǎ tā kàn chéng zhū yù yī yàng bǎo guì， bù yào cuò guò jī huì。 zhè shì dì sān diǎn。 dàn jì rán hái zhǐ fā míng liǎo zhè gè guī lǜ de yī bàn， hái zhǐ shì jiù shì chǎng zhōng wù jià zhǎng luò de zì rán xiàn xiàng jiā yǐ lì yòng。 tā hái méi yòu yì shí dào yòng rén gōng zhì zào wù jià guì jiàn de dào lǐ。 dào liǎo běn shū， zé cóng“ wù duō zé jiàn， guǎ zé guì” de zì rán guī lǜ， yòu jìn yī bù yǎn yì fā zhǎn chū yī gè“ sàn zé qīng， jù zé zhòng” de zhǎng wò zì rán guī lǜ de rén wéi guī lǜ lái， zuò wéi shí shī qīng zhòng zhèng cè de gēn jù。 suǒ wèi“ sàn zé qīng， jù zé zhòng” zhě， gài wèi yī qiē huò wù zhī jià gé， suī shì yóu huò wù shù liàng yǔ huò bì shù liàng zhī bǐ lì lái jué dìng， dàn shì shí shàng yǐng xiǎng yī qiē huò wù jià gé zhě， bìng bù shì quán guó suǒ yòu zhī huò wù liàng yǔ huò bì liàng， ér zhǐ shì chū xiàn yú shì chǎng zhōng zhī huò wù liàng yǔ liú tōng yú shì chǎng zhōng zhī huò bì liàng。 zhì yú chǔ cáng bù yòng zhī huò bì， duì yú yī qiē huò wù jià gé， zé bù fā shēng rèn hé yǐng xiǎng。 bǎo cún bù shòu zhī huò wù， duì yú yī qiē huò wù jià gé， yě bù fā shēng rèn hé yǐng xiǎng。 zhè yàng， yùn yòng“ wù duō zé jiàn， guǎ zé guì” de yuán lǐ shí， biàn bù bì jiāng quán guó suǒ yòu zhī huò wù liàng yǔ huò bì liàng， yú yǐ zhēn zhèng zhī zēng jiā huò jiǎn shǎo。 dàn xū yǐ“ sàn”“ jù” zhī shǒu duàn， shí xíng“ liǎn qīng”“ sàn zhòng”， shǐ liú tōng yú shì chǎng zhī huò bì liàng， huò dài shòu yú shì chǎng zhī huò wù liàng， yǐ zhào kè guān zhī xū yào 'ér zēng jiā zhī huò jiǎn shǎo zhī， jí kě dá dào tái gāo huò yā dī wù jià de mùdì 'ér yòu yú liǎo。 běn shū gè piān suǒ tí chū de zhǒng zhǒng kòng zhì wù jià de fāng 'àn， chú shǎo shù dì fāng shì lì yòng zì rán guī lǜ wài， qí yú dà duō shù zé dōushì yǐ rén wéi guī lǜ wéi zhù。 gù yuē：“ héng wú shù yě， héng zhě， shǐ wù yī gāo yī xià， bù dé cháng gù。” yòu yuē：“ héng shǔbù kě diào， diào zé chéng， chéng zé cháng， cháng zé gāo xià bù 'èr， gāo xià bù 'èr， zé wàn wù bù kě dé 'ér shǐ gù（ yòng）， gù yuē héng wú shù。” zhè zhǒng xiān yòng rén gōng zhì zào wù jià de zhǎng diē， rán hòu jìn 'ér lì yòng zhī de fāng fǎ， duì yú jì rán de“ guì jiàn lùn”， xiǎn rán shì yī gè fā zhǎn。 zhè hé běn shū zài liú tōng lǐ lùn fāng miàn， zhù zhāng“ xíng liú”、“ chí liú”、“ duó liú”、“ shǒu liú”、“ shòu liú”、“ tuán liú”、“ zhàn liú”， shì duì jì rán de“ cái bì yù qí xíng rú liú shuǐ” de zhù zhāng shì yī gè fā zhǎn， shì yī yàng de。 zhè shì shè huì shí jiàn de hòu lái jū shàng de bì rán jiēguǒ。 jiǎ shǐ sī mǎ qiān guǒ zhēn jiàn dào běn shū， zé tā jì néng jiāng jì rán de xué shuō yú yǐ jì lù bǎo cún， wèishénme duì yú bǐ jì rán gèng fā zhǎn liǎo de suǒ wèi“ xiáng zāi qí yán zhī yě” de《 qīng zhòng jiǔ fǔ》 xué shuō， què zhǐ zì bù tí ní？
　　（ sān） běn shū yǔ《 shǐ jì。 píng zhǔn shū》 de guān xì── hé shàng miàn suǒ shuō de yī yàng， wǒ rèn wéi yě shì běn shū chāo xí《 píng zhǔn shū》。 zhèng jù hěn duō。 chú shàng miàn yǐ xù shù guò de hàn wǔ dì xiū kūn míng chí yī tiáo wài， qí yú rú yòu guān“ guān shān hǎi” jí“ yán tiě zhuān mài” wèn tí（《
　　 hǎi wáng》 jí《 dì shù》）、 sān děng bì zhì wèn tí（《 guó xù》、《 dì shù》、《 kuí dù》、《 qīng zhòng jǐ》）、 mǎ zhèng wèn tí（《 shān guó guǐ》《 dì shù》）， jiù quán cóng《 píng zhǔn shū》 chāo xí 'ér lái。 cǐ wài《 qīng zhòng jiá》 zhī“ wéi qīng zhòng zhī jiā wéi néng sàn zhī 'ěr， qǐng yǐ lìng qīng zhòng zhī jiā”， zé shì duì《 píng zhǔn shū》“ chú gù yán tiě jiā fù zhě wéi lì” de mó fǎng，《 qīng zhòng dīng》 zhī“ shí bì móu”“ jīng máo móu”， zé shì duì《 píng zhǔn shū》“ wáng hóu zōng shì cháo jìn pìn xiǎng bì yǐ pí bì jiàn bì rán hòu dé xíng” de mó fǎng。《 shān guó guǐ》 zhī“ guān guó guǐ” jí“ bié qún guǐ”， zé shì duì《 píng zhǔn shū》“ ér sāng hóng yáng wéi dà nóng chéng， guǎn zhū kuàijì shì” de mó fǎng。 zhè lǐ， tè bié zhí dé zhù yì de， jiù shì běn shū zhōng suǒ dà lì gǔ chuī de“ wú jí shàn guó lùn”。 shí wán quán běn zhī yú《 píng zhǔn shū》 ér fēi qí suǒ zì chuàng。 wǒ men zài shàng miàn jiù yǐ lùn zhèng guò liǎo。
　　 qí cì， ràng wǒ men lái tán tán dì 'èr gè bǎo lěi──《 yán tiě lùn》 bā！
　　 hé《 shǐ jì》 yī yàng， běn shū de cái zhèng jīng jì nǎi zhì zhèng zhì lǐ lùn hé wén zì， yě yòu hěn duō yǔ《 yán tiě lùn》 xiāng léi tóng。 guò qù de xué zhě chàbù duō dū zhòng kǒu yī cí de shuō shì《 yán tiě lùn》 chāo xí běn shū。 dàn wǒ gè rén de yì jiàn què bù rú cǐ。 tǒng jì běn shū yǔ《 yán tiě lùn》 xiāng léi tóng zhī chù， chú shàng shù sān shí gè guó míng zhōng de 'èr shí sì gè jí gè zhǒng hàn rén tōng yòng míng cí jí shù yǔ wài， qí zuì tū chū zhě， gòng yòu xià liè gè duàn。 cí liè biǎo rú zuǒ：
　　《 guǎn zǐ。 qīng zhòng》 yǔ《 yán tiě lùn》 tóng wén yī lǎn biǎo
　　
　　《 yán tiě lùn》
　　
　　《 guǎn zǐ。 qīng zhòng》
　　《 lì gēng piān》
　　 dà fū yuē：“ xī yǔ shuǐ tānɡ hàn， bǎi xìng kuì fá， huò xiāng jiǎ yǐ gěi yī shí。 yǔ yǐ lì shān zhī jīn， tānɡ yǐ yán shān zhī tóng， zhù bì yǐ zèng qí mín， ér tiān xià chēng rén。”
　　 wén xué yuē：“ gù sān nián gēng 'ér yú yī nián zhī xù， jiǔ nián gēng 'ér yòu sān nián zhī xù， cǐ suǒ yǐ bèi shuǐ hàn 'ér 'ān bǎi xìng yě。”
　　《 shān quán shù piān》
　　 guǎn zǐ duì yuē：“ tānɡ qī nián hàn， yǔ wǔ nián shuǐ。 tānɡ yǐ zhuāng shān zhī jīn zhù bì， ér shú mín zhī wú□ mài zǐ zhě， yǔ yǐ lì shān zhī jīn zhù bì， ér shú mín zhī wú□ mài zǐ zhě。 gù tiān quán shī， rén dì zhī quán jiē shī yě。 gù wáng zhě suì shǒu shí fēn zhī cān， sān nián yǔ shǎo bàn chéng suì。 sān shí yī nián 'ér cáng shí。 yī nián yǔ shǎo bàn cáng sān zhī yī， bù zú yǐ shāng mín， ér nóng fū jìng shì lì zuò。 gù tiān huǐ dì（ suì） xiōng hàn shuǐ yì， mín wú rù yú gōu hè qǐ qǐng zhě yě。 cǐ shǒu shí yǐ dài tiān quán zhī dào yě。”
　　《 lì gēng piān》
　　 dà fū yuē：“ jīn…… rǔ hàn zhī jīn， xiān wēi zhī gòng， suǒ yǐ yòu wài guó 'ér diào qiāng gù zhī bǎo yě。”
　　
　　
　　《 lì gēng piān》
　　
　　《 guó xù piān》
　　 jīn qǐ yú rǔ hàn zhī yòu wū……
　　
　　
　　《 dì shù piān》
　　 fū chǔ yòu rǔ hàn zhī jīn……
　　
　　
　　《 kuí dù piān》
　　 rǔ hàn shuǐ zhī yòu qú huáng jīn yī cè yě。
　　
　　
　　《 qīng zhòng jiá piān》
　　 chǔ yòu rǔ hàn zhī huáng jīn。
　　
　　
　　《 qīng zhòng yǐ piān》
　　 jīn qǐ yú rǔ hàn zhī yòu qú
　　《 lì gēng piān》
　　 wén xué yuē：“ gǔ zhě shāng tōng wù 'ér bù yù， gōng zhì láo 'ér bù wěi。”
　　《 shān quán shù piān》
　　 guǎn zǐ duì yuē：“ wù yòu yù， zé jūn shī cè 'ér mín shī shēng yǐ。 gù shàn wéi tiān xià zhě， cāo yú 'èr yù zhī wài。”
　　《 jìn gēng piān》
　　 wén xué yuē：“ guó fù 'ér jiào zhī yǐ lǐ， zé hángdào yòu ràng， ér gōng shāng bù xiāng yù。”
　　
　　
　　《 lì gēng piān》
　　 wén xué yuē：“ xī jié nǚ lè chōng gōng shì， wén xiù yī cháng。 gù yī yǐn gāo shì yóu bó， ér nǚ lè zhōng fèi qí guó。”
　　《 qīng zhòng jiá piān》
　　 guǎn zǐ duì yuē：“ xī zhě jié zhī shí， nǚ lè sān wàn rén。 duān zào chén lè wén yú sān qú。 shì wú bù fú wén xiù yī cháng zhě。 yī yǐn yǐ bó zhī yóu nǚ gōng wén xiù zuǎn zǔ， yī chún dé sù bǎi zhōng yú jié zhī guó。 fū jié zhī guó zhě， tiān zǐ zhī guó yě。 jié wú tiān xià yōu， shì fù nǚ zhōng gǔ zhī lè， gù yī yǐn dé qí sù 'ér duó zhī liú。”
　　《 lì gēng piān》
　　 wén xué yuē：“ shì yǐ gǔ zhě shàng lì wù běn 'ér zhǒng shù fán， gōng gēng qù shí 'ér yī shí zú， suī lěi xiōng nián 'ér rén bù bìng yě。 gù yī shí zhě mín zhī běn， jià sè zhě mín zhī wù yě。 èr zhě xiū， zé guó fù 'ér mín 'ān yě。”
　　 dà fū yuē：“ shèng xián zhì jiā fēi yī shì， fù guó fēi yī dào。 xī guǎn zhòng yǐ quán jué bà， ér fàn shì yǐ qiáng dà（ běn） wáng。…… gù shàn wèiguó zhě， tiān xià zhī xià wǒ gāo， tiān xià zhī qīng wǒ zhòng。 yǐ mò yì qí běn， yǐ xū dàng qí shí。
　　《 qīng zhòng yǐ piān》
　　 huán gōng yuē：“ qiáng běn jié yòng， kě yǐ wéi cún hū？” guǎn zǐ duì yuē：“ kě yǐ wéi yì yù 'ér wèi zú yǐ wéi cún yě。 xī zhě jì（ fàn） shì zhī guó， qiáng běn jié yòng zhě， qí wǔ gǔ fēng mǎn 'ér bù néng lǐ yě。 sì liú 'ér guī yú tiān xià。 ruò shì zé jì（ fàn） shì qí qiáng běn jié yòng， shì zú yǐ shǐ qí mín gǔ jìn 'ér bù néng lǐ， wéi tiān xià lǔ。 shì yǐ qí guó wáng 'ér shēn wú suǒ chù。 gù kě yǐ wéi yì yù 'ér bù zú yǐ wéi cún。 gù shàn wèiguó zhě， tiān xià xià wǒ gāo， tiān xià qīng wǒ zhòng， tiān xià duō wǒ guǎ， rán hòu kě yǐ cháo tiān xià。”
　　《 tōng yòu piān》
　　 dà fū yuē：“ guǎn zǐ yuē：‘ bù shì gōng shì， zé cái mù bù kě shèng yòng。 bù chōng páo chú， zé qín shòu bù sǔn qí shòu。 wú wèi（ mò） lì， zé běn yè hé chū？ wú fǔ fú， zé nǚ gōng bù shī。’……”
　　《 shì yǔ piān》
　　 huán gōng yuē：“ tài shē jiào wǒ yuē：‘ wéi gài bù xiū， yī fú bù zhòng， zé nǚ shì bù tài， zǔ dòu zhī lǐ bù（ bì） zhì shēng， zhū hóu dà láo， dà fū shàoláo。 bù ruò cǐ， zé liù chù bù yù。 fēi gāo qí tái xiè， měi qí gōng shì， zé qún cái bù sàn。’”
　　 guǎn zǐ duì yuē：“ fēi shù yě。”
　　《 cuò bì piān》
　　 dà fū yuē：“ jiāo bì tōng shī， mín shì bù jí， wù yòu suǒ bìng yě。 jì běn liàng wěi， mín yòu jī zhě， gǔ yòu suǒ cáng yě。 zhì zhě yòu bǎi rén zhī gōng， yú zhě yòu bù gèng běn zhī shì。 rén jūn bù diào， mín yòu xiāng fáng zhī fù yě。 cǐ qí suǒ yǐ huò chǔ bǎi nián zhī yú， huò bù yàn zāo kāng yě。 mín dà fù zé bù kě yǐ lù shǐ yě， dà qiáng zé bù kě yǐ wēi fá yě。 fēi sàn jù jūn lì zhě bù qí。 gù rén zhù jī qí shí， shǒu qí yòng， zhì qí yòu yú， diào qí bù zú， jìn yì xiàn， è lì tú， rán hòu bǎi xìng kě jiā gěi rén zú yě。”
　　《 guó xù piān》
　　 gù rén jūn xié qí shí， shǒu qí yòng， jù yòu yú 'ér zhì bù zú。…… zhì zhě yòu shí bèi rén zhī gōng， yú zhě yòu bù gēng běn zhī shì。 rán 'ér rén jūn bù néng diào， gù mín yòu xiāng bǎi bèi zhī shēng yě。 fū mín fù zé bù kě yǐ lù shǐ yě， pín zé bù kě yǐ fá wēi yě。 fǎ lìng zhī bù xíng， wàn mín zhī bù zhì， pín fù zhī bù qí yě。 qiě jūn yǐn zhuì liàng yòng， gēng tián fā cǎo， shàng dé qí shù（ gǔ） yǐ。 mín rén suǒ shí， rén yòu ruò gān bù mǔ zhī shù yǐ。 jì běn liàng wěi zé zú yǐ。 rán 'ér mín yòu jī 'è bù shí zhě hé yě？ gǔ yòu suǒ cáng yě。 rén jūn zhù qián lì bì， mín shù zhī tōng shī yě， rén yòu ruò gān bǎi qiān zhī shù yǐ。 rán 'ér rén shì bù jí， yòng bù zú zhě hé yě？ lì yòu suǒ bìng yě。 rán zé rén jūn fēi néng sàn jī jù， jūn xiàn bù zú， fēn bìng cái lì 'ér diào mín shì yě。 zé jūn suī qiáng běn qù gēng 'ér zì wéi zhù bì 'ér wú yǐ， nǎi jīn shǐ mín xià xiāng yì 'ěr， è néng yǐ wéi dà zhì hū？
　　《 pín fù piān》
　　 dà fū yuē：“ gù fēn gōng ruò yī， xián zhě néng shǒu zhī。 fēn cái ruò yī， zhì zhě néng chóu zhī。”
　　《 guó xù piān》
　　 fēn dì ruò yī， qiáng zhě néng shǒu。 fēn cái ruò yī， zhì zhě néng shōu。
　　《 běn yì piān》
　　 wén xué yuē：“ jīn jùn guó yòu yán tiě jūn shū jiǔ què， yǔ mín zhēng lì，…… yuàn bà yán tiě jūn shū jiǔ què。”
　　《 qīng zhòng yǐ piān》
　　 huán gōng yuē：“ héng wèi guǎ rén yuē：‘ qǐng yǐ lìng duàn shān mù gǔ shān tiě， shì kě yǐ wú jí 'ér yòng zhī。’” guǎn zǐ duì yuē：“ bù kě。…… gù shàn zhě bù rú yǔ mín……”
　　《 yuán chí piān》
　　 wén xué yuē：“ yú yǐ wéi fēi xiān dì zhī kāi yuàn yòu chí yù， kě fù guī zhī yú mín。……”
　　
　　
　　《 néng yán piān》
　　 xián liáng yuē：“ bà lì guān， yī guī zhī yú mín。”
　　
　　
　　《 xiāng cì piān》
　　 wén xué yuē：“ shāng gōng fú jiǎ zhī lì， wèi guī yú mín， mín wàng wèi sài yě。”
　　
　　
　　《 shòu shí piān》
　　 dà fū yuē：“ gòng qí dì jū shì shì yě， fēi yòu zāi hài jí yì， dú yǐ pín qióng， fēi duò zé shē yě。 wú qí yè bàng rù 'ér yóu yǐ fù gěi， fēi jiǎn zé lì yě。”
　　《 kuí dù piān》
　　 guǎn zǐ yuē：“ jūn zhōng suì xíng yì lǐ， qí rén lì tóng 'ér gōng shì měi zhě， liáng méng yě， lì zuò zhě yě。”
　　《 zhōu qín piān》
　　 yù shǐ yuē：“ yī shì zhī zhōng， fù xiōng zhī jì， ruò shēn tǐ xiāngzhǔ， yī jié dòng 'ér zhī yú xīn。 gù jīn zì guān nèi hóu yǐ xià， bǐ dì yú wǔ， jū jiā xiāng chá， chū rù xiāng sī。 fù bù jiào zǐ， xiōng bù jiào dì， shè shì shuí zé hū。？” wén xué yuē：“ fǎ zhě yuán rén xìng 'ér zhì， fēi shè zuì yǐ xiàn rén yě。 gù chūn qiū zhī zhì yù， lùn xīn dìng zuì。 zhì shàn 'ér wéi yú fǎ zhě miǎn， zhì 'è 'ér hé yú fǎ zhě zhū。…… chūn qiū yuē：‘ zǐ yòu zuì zhí qí fù， chén yòu zuì zhí qí jūn， tīng shī zhī dà zhě yě。’ jīn yǐ zǐ zhū fù， yǐ dì zhū xiōng， qīn qī xiǎo zuò， shí wǔ xiāng lián。 ruò yǐn gēn běn zhī jí huá yè， shāng xiǎo zhǐ zhī lěi sì tǐ yě。 rú cǐ， zé yǐ yòu zuì zhū jí wú zuì， wú zuì zhě guǎ yǐ。…… zì shǒu nì xiāng zuò zhī fǎ lì， gǔ ròu zhī 'ēn fèi 'ér xíng zuì duō。 wén fù mǔ zhī yú zǐ， suī yòu zuì yóu nì zhī。 qǐ bù yù fú zuì 'ěr？‘ zǐ wéi fù yǐn， fù wéi zǐ yǐn。’ wèi wén fù zǐ zhī xiāng zuò yě。 wén‘ è 'è zhǐ qí rén’， jí shǐ 'ér zhū shǒu 'è， wèi wén shí wǔ zhī xiāng zuò。”
　　《 shān quán shù piān》
　　 guǎn zǐ duì yuē：“ jūn dào dù fǎ 'ér yǐ yǐ。 rén xīn jìn miù 'ér yǐ yǐ。” huán gōng yuē：“ hé wèi dù fǎ？ hé wèi jìn miù？” guǎn zǐ duì yuē：“ dù fǎ zhě liàng rén lì 'ér jǔ gōng； jìn miù zhě， fēi wǎng 'ér jiè lái。 gù huò bù méng tōng 'ér mín wú huàn jiù。” huán gōng yuē：“ qǐng wèn xīn jìn。” guǎn zǐ duì yuē“ jìn yòu chén bù zhōng yú qí jūn， lǜ shā qí zhù， wèi zhī gōng guò。 zhū gōng guò zhī jiā， wú shǐ dé shì jūn。 cǐ jìn zhī guò shī yě。 qí zhī gōng guò， zuò lì cháng chā。‘ è 'è hū lái xíng， shàn shàn hū lái róng。’ jiè yě。 cǐ zhī wèi guó jiè。”
　　 shàng biǎo suǒ liè， zhǐ bù guò shì jǔ qí zuì xiǎn zhù de jǐ tiáo 'ér yǐ。 shí zé liǎng shū zhōng hù xiāng léi tóng de dì fāng， hái kě yǐ jǔ chū hěn duō。 dàn jiù shì zài zhè jǐ tiáo zhōng， yě jiù kě yǐ kàn chū lái liǎng shū jiān de guān xì shì shí fēn mìqiè de liǎo。 zhè lǐ yòu jǐ diǎn， wèiwǒ men suǒ bù kě hū shì de：
　　（ yī）《 yán tiě lùn》 zhè bù shū， nǎi shì wǒ guó lì shǐ shàng zuì yòu míng de yī cì fēng jiàn tǒng zhì zhě nèi bù guān yú hàn wǔ dì yī dài“ zǒng lùn zhèng zhì dé shī”（《 hàn shū。 tián qiān qiū chuán》 yán shī gǔ zhù） de dà lùn zhàn de xiáng shí jì lù。 tā tǎo lùn dedōu shì dāng dài de xiàn shí wèn tí。 duì yú zhè xiē wèn tí， shuāng fāng gè chí jǐ jiàn， yíng lěi fēn míng， yòu rú bīng□ zhī bù xiāng róng。 dàn cóng shàng biǎo suǒ liè kàn lái， běn shū yǔ《 yán tiě lùn》 xiāng léi tóng zhě， shǔ yú dài biǎo fēng jiàn dì zhù dāng quán pài zhī dà fū（ sāng hóng yáng） jí yù shǐ（ sāng hóng yáng zhǔlì） fāng miàn zhě gòng wéi qī tiáo， shǔ yú dài biǎo zài yě dì zhù zhī xián liáng wén xué fāng miàn zhě gòng wéi shí tiáo。 ér běn shū duì yú cǐ děng léi tóng zhī chù， yòu kě yǐ fēn wéi xià liè sān zhǒng qíng kuàng：
　　 yī zhǒng qíng kuàng， jí jiāng liǎng pài yì jiàn hé 'ér wéi yī， lì rú《 shān quán shù piān》“ yǔ shuǐ tānɡ hàn” yī jié， zài《 yán tiě lùn》 zhōng， nǎi dà fū hé wén xué liǎng fāng miàn zhēng biàn zhī cí。 dà fū fāng miàn zhǐ tí dào yǔ shuǐ tānɡ hàn， yǔ tānɡ yǐ jīn tóng zhù bì zèng mín 'ér zhǐ。 zhì yǐ sān gēng yú yī， jiǔ gēng yú sān zhī yuán zé， jī xù bèi zāi， zé shì wén xué fāng miàn de yì jiàn。 jīn běn shū zé jiāng shuāng fāng yì jiàn hé 'ér wéi yī， bìng yǐ zhī quán shǔ yú guǎn zǐ。 rú guǒ shì《 yán tiě lùn》 chāo xí běn shū， zé zài shuāng fāng biàn lùn shí， bù kě néng bǎ guǎn zǐ yī gè rén shuō de huà， fēn wéi liǎng duàn， ér gè zì yǐn yòng qí yī duàn。 ér qiě yǐ zhuāng shān zhī tóng zhù bì， zhì hàn wén dì cì xìng chén dèng tōng shǔ yán dào tóng shān， dé zì zhù qián（ jiàn《 shǐ jì。 nìng xìng lièzhuàn。 dèng tōng chuán》） shǐ yòu zhī。 xiǎn shì běn shū zuò zhě bǎ liǎng pài zhī yán hé 'ér wéi yī liǎo。
　　 yòu yī zhǒng qíng kuàng shì quán pán jiē shòu dà fū fāng miàn de yì jiàn。 rú guān yú fǎn duì“ qiáng běn jié yòng”， yǐ pín fù wéi lì bù lì zhī jiēguǒ，“ fēn tǔ ruò yī” yún yún， jí《 guó xù piān》 duì yú《 cuò bì piān》 zhī quán wén zhào chāo děng jiē shì。
　　 zuì hòu yě shì zuì zhòng yào de yī zhǒng qíng kuàng， jiù shì wú tiáo jiàn dì quán pán jiē shòu liǎo xián liáng wén xué fāng miàn de yì jiàn。
　　 lì yī、“ yù” zì（ chú《 qīng zhòng jiá》“ shuǐ yù” zhī“ yù” jí《 guó zhǔn》“
　　 wáng shǔbù kě yù zhì” zhī“ yù” wài） zài《 yán tiě lùn》 zhōng fán 'èr jiàn， jiē wén xué suǒ tí， yì sī shì shuō kuáng jià。 cǐ nǎi xián liáng wén xué yàn chēng zhī rú jiā zhèng zhì lǐ xiǎng de tè yòng shù yǔ。《 xún zǐ。 rú xiào piān》 yún：“ kǒng zǐ wéi sī kòu， lǔ zhī yù niú mǎ zhě bù yù jiǎ。” yòu《 shǐ jì。 xún lì chuán》 yún：“ zǐ chǎn wéixiàng， yī nián…… shì bù yù jià。” běn shū duì yú“ wù yòu yù” hé“ gōng shāng xiāng yù”（ èr yù） yě shì jiān jué fǎn duì de， yǔ xián liáng wén xué zhù zhāng wán quán xiāng tóng。
　　 lì 'èr、 guān yú jié hǎo nǚ lè， zhàn guó qín hàn shí rén běn yòu cǐ chuán shuō。《 tài píng yù lǎn》 yǐn《 mò zǐ》 yún：“ jié nǚ lè sān wàn rén， chén zào wén yú qú， fú wén xiù yī cháng。” yòu《
　　 guǎn zǐ。 qī chén qī zhù piān》 yě yòu jié、 zhòu“ cái nǚ lè sān qiān rén” zhī yǔ。 dàn《 qī chén qī zhù》 xià wén yòu yún：“ yù zhōu wǔ wáng， suì wéi zhōu shì zhī qín。” shì yòu yǐ“ nǚ lè wáng guó” wéi“ shāng zhòu” zhī shì。 ér qiě liǎng chù dōuméi yòu shuō dào yī yǐn。《 yán tiě lùn》 shuō dào liǎo yī yǐn， dàn yòu méi yòu shuō dào yī yǐn zěn yàng lì yòng nǚ lè bǎ“ jié zhī guó” miè wáng diào。 dào liǎo běn shū， zài wén xué suǒ shuō de jī chǔ shàng， yòng qīng zhòng lǐ lùn lái jiā yǐ fù huì， zhè gè gù shì， cái suàn yòu liǎo xīn de nèi róng。
　　 lì sān、 guān yú《 qīng zhòng yǐ piān》“ bù rú yǔ mín” yī jié， běn lái shì xī hàn qián qī zì yóu zhù yì yǔ gān shè zhù yì liǎng zhǒng jīng jì sī xiǎng dǒu zhēng de yī gè zhòng yào nèi róng。 cóng hàn wǔ dì yī kāi shǐ jǔ bàn yán tiě guān yíng， jiù céng yǐn qǐ liǎo zì yóu zhù yì xué pài dài biǎo rén wù dǒng zhòng shū de“ qǐng yán tiě jiē guī yú mín”（《 hàn shū。 shí huò zhì》） hé sī mǎ qiān de“ gù shàn zhě yīn zhī， qí cì lì dǎo zhī， qí cì jiào huì zhī， qí cì zhěng qí zhī， zuì xià zhě yǔ zhī zhēng”，（《 shǐ jì。 huò zhí lièzhuàn》） de“ jù shì zhī yì”（《 shǐ jì。 píng zhǔn shū》）。 dào liǎo xú yǎn， zé gèng jìn yī bù wěi zào tiān zǐ mìng lìng（ jiáo zhì）， ràng jiāo dōng、 lǔ guó gōng kāi gǔ zhù yán tiě（《 hàn shū。 zhōng jūn chuán》）， yòu jìhuà dì pò huài zhōng yāng jí quán de tǒng yī de cái zhèng jīng jì zhèng cè。 zài yán tiě huì yì shí， xián liáng wén xué bù zhǐ yī cì dì jiù huà chóngtí， dàn sāng hóng yáng què shǐ zhōng jiān chí bìng hàn wèi hàn wǔ dì de xíng zhī yòu xiào de gān shè zhù yì jīng jì zhèng cè， duì xián liáng wén xué de yì jiàn， quán lì fǎn duì。 běn shū zé tí chū liǎo hé sāng hóng yáng xiāng fǎn de zhù zhāng， bǎ cǎi kuàng quán hé zhù zào quán（ fá shān mù， gǔ shān tiě） dū ràng liǎo chū lái， réng yóu mín yíng， ér cǎi qǔ jūn sān mín qī de bǐ lì fēn pèi chǎn pǐn。 zhè yòu liǎng gè yuán yīn， yī gè shì jiàn yú hàn chéng dì yáng shuò sān nián（ qián 'èr 'èr） hé yǒng shǐ sān nián（ qián yī sì） xiān hòu fā shēng yǐng chuān tiě guān wáng tú shēn tú shèng děng bǎi bā shí rén jí shān yáng tiě guān wáng tú sū lìng děng 'èr bǎi 'èr shí bā rén de dà bào dòng（ jiàn《 hàn shū。 chéng jì》 jí《 wǔháng zhì》） de yǐng xiǎng（ suǒ wèi“ fā tú lì 'ér zuò zhī， zé táo wáng 'ér bù shǒu”）， lìng yī gè shì běn shū zuò zhě sù chí“ wù zhī suǒ shēng， bù ruò qí suǒ jù”（ jiàn xià piān） de lǐ cái yuán zé， suǒ yǐ jiù cǎi qǔ liǎo zhè yàng de liǎng zhǒng jīng jì zhèng cè hù xiāng tiáohé de zhèng cè。 zhè bù shì shénme“ yǔ” yǔ“ bù yǔ” zì miàn shàng de wèn tí， ér shì liǎng gè bù tóng shí dài de bù tóng sī xiǎng de jù tǐ fǎn yìng。 yě kě yǐ shuō shì duì sāng hóng yáng de cái zhèng jīng jì zhèng cè de xiū zhèng。 jù《 hàn shū。 huò zhí chuán》 zài， wǔ dì shí dài sī mǎ qiān céng wéi zhī shù bēi lìzhuàn de nà xiē dà shāng fù jiǎ， rú shǔ zhuó、 wǎn kǒng、 qí zhī diāo jiān， dū yóu yú“ gōng shàn shān chuān tóng tiě yú yán shì jǐng zhī rù， yùn qí chóu cè， shàng zhēng wáng zhě zhī lì， xià gù qí mín zhī yè， jiē xiàn bù guǐ zhī 'è” yǐ zhì shuāi wáng， ér jì zhī 'ér qǐ de， zé wéi chéng、 āi、 wáng mǎng shí xīn chū xiàn de chéng dū luó póu， luò yáng zhāng cháng shū、 xuē zǐ zhòng， jīng shī fù rén dù líng fán jiā、 mào líng zhì gāng、 píng líng rú shì jū shì， cháng 'ān dān wáng jūn fáng， chǐ fán shǎo wēng， wáng sūn dà qīng zhī liú。 huò zé“ wéi tiān xià gāo zǐ”， huò zé“ zǐ yì shí qiān wàn”， huò zé“ wǔ qiān wàn”，“ qí yú yì jiē jù wàn”。 zhè xiē dà gài jiù shì cóng dǒng zhòng shū dào xián liáng wén xué men suǒ kǒu kǒu shēng shēng lì zhēng yào“ yǔ mín” de“ mín”。 zài yán tiě huì yì shí méi yòu dé chěng de， dào běn shū zhù zhě zé zì dòng dì bǎ tā ràng liǎo chū lái liǎo！
　　 lì sì、 zuì hòu， tè bié zhí dé zhù yì de， mò guò yú《 shān quán shù piān》“ qǐng wèn xīn jìn” yī duàn。 běn shū gè piān， jī běn shàng dōushì yǐ cái zhèng jīng jì wèn tí wéi tǎo lùn wù jiàn， dú cǐ chù hū rán tí chū liǎo yī gè fǎ lǜ wèn tí。 zhè míng míng shì yǐ《 yán tiě lùn》 zhōng yù shǐ yǔ wén xué guān yú cóng shāng yàng biàn fǎ yǐ lái jiù yǐ chuàng xíng de“ lián zuò fǎ” zhī zhēng lùn wéi bèi jǐng。 yù shǐ fāng miàn shì xiào guǒ lùn zhě， rèn wéi“ lǐ ràng bù zú jìn xié， ér xíng fǎ kě yǐ zhǐ bào”（《 zhào shèng piān》）， gù míng jūn bì xū shí xíng lián zuò fǎ， cái néng“ cháng zhì qún xià 'ér jiǔ shǒu qí guó”（ tóng shàng）。 dàn wén xué fāng miàn， zé jiān chí rú jiā de wéi xīn zhù yì de dòng jī lùn， rèn wéi duàn duàn bù néng shí xíng。 gù qí yán yuē：“ gù chūn qiū zhī zhì yù， lùn xīn dìng zuì。 zhì shàn 'ér wéi yú fǎ zhě miǎn， zhì 'è 'ér hé yú fǎ zhě zhū。”（《 xíng dé piān》） shuāng fāng zhēng lùn， hù bù xiāng xià。 ér qí suǒ yǐ jù zhī lǐ lùn wǔ qì， zài yù shǐ fāng miàn zé wéi fǎ jiā xué pài zhī shāng、 wú、 shēn、 hán（ jiàn《 xíng dé》、《 shēn hán》 děng piān）； zài wén xué fāng miàn zé wéi rú jiā xué pài zhī《 chūn qiū》（ jiàn《 zhōu qín piān》）。 shāng yàng、 wú qǐ dōushì wèi guó rén lǐ kuī de xué shēng。 shēn bù hài、 hán fēi jiē wéi hán rén。 liǎng zhě tóng shǔ yú sān jìn。《 chūn qiū》 zài hàn chū zhuān zhǐ gōng yáng， ér《 gōng yáng chūn qiū》 zhī shǐ chuàng zhě gōng yáng gāo hé hàn chū chuán《 gōng yáng chūn qiū》 zhī hú mǔ shēng， zé jiē wéi qí rén（ jiàn《 shǐ jì。 rú lín chuán》）。 yóu cǐ， kě yǐ dé chū jié lùn： qí yī， gōng yáng zhī xué shǐ yú hàn jǐng dì， shèng yú wǔ dì。 qí hòu xuān dì tí chàng gǔ liáng， gǔ liáng zhī xué nǎi dài zhī 'ér xīng。 dàn gōng yáng xué réng wèi yīn zhī fèi qì。 guān wáng mǎng jū shè sān nián（ xī yuán bā） qún chén zòu yán“《 chūn qiū》‘ shàn shàn jí zǐ sūn’， huáng dì zhī hòu yí yòu tǔ dì”， yòu tiān fèng wǔ nián mǎng yuē“《 chūn qiū》 zhī yì， jūn qīn wú jiāng， jiāng 'ér zhū yān” yún yún， zé zhì wáng mǎng shí， gōng yáng xué réng yòu fǎ lǜ xiào lì， kě yǐ wéi zhèng。 qí 'èr， gōng yáng gāo suī wéi zhàn guó shí rén， dàn《 gōng yáng chūn qiū》 zhè bù shū， zé zhì hàn jǐng dì shí shǐ yóu qí xuán sūn gōng yáng shòu biān xiě chéng shū（ jiàn xú yàn shū yǐn dài hóng xù）。 yǐ《 chūn qiū》 zhì yù， suī shǐ yú dǒng zhòng shū， ér gōng yáng xué pài yǔ shēn hán xué pài fā shēng miàn duì miàn de zhí jiē zhēng lùn， zé zài yán tiě huì yì yǐ qián shí wú suǒ wén。 jīn běn shū zhù zhě yòng jí qí yǐn bì 'ér yòu jiǎn liàn zhī shǒu fǎ， jiāng《 yán tiě lùn》 zhōng shuāng fāng zhēng lùn zhī zhōng xīn wèn tí， gài kuò zhī wéi duì suǒ wèi“ gōng guò” wèn tí chǔlǐ tài dù zhī fēn qí。 ér duì yú zhēng lùn zhī shuāng fāng dài biǎo rén wù， zé gài kuò zhī wéi“ qí”、“ jìn” liǎng pài。 gù zhè lǐ suǒ wèi de“ qí”、“ jìn”， jì bù shì zhǐ chūn qiū shí dài zhī qí guó yǔ jìn guó， yě bù shì zhǐ zhàn guó shí dài zhī qí guó yǔ jìn guó， ér shì zhǐ hàn zhāo dì shí dài zài yán tiě huì yì shàng fā shēng zhí jiē zhēng lùn zhī gōng yáng xué pài yǔ shēn hán xué pài 'ér yán。 ér zhù zhě zài zhè yī diǎn shàng， yě wán quán shì zhàn zài gōng yáng xué pài yī biān de。
　　 lì wǔ、 chú liǎo yǐ shàng gè tiáo wài， běn shū hái tí dào《 shī》《 chūn qiū》《 yì》 děng rú jiā jīng diǎn， yòu bù duàn tí dào“ rén yì”（《 shān zhì shù》 sān jiàn，《 kuí dù》 èr jiàn，《
　　 guó zhǔn》 yī jiàn，《 qīng zhòng dīng》 yī jiàn），“ lǐ yì”（《 shān zhì shù》 yī jiàn，《 qīng zhòng jiá》 yī jiàn），“ rén”（《 shān quán shù》 èr jiàn），“ yì”（《 shān quán shù》 yī jiàn，《 qīng zhòng wù》 yī jiàn），“ cí xiào”（《 shān quán shù》 èr jiàn），“ xiào zǐ”（
　　《 shān quán shù》 èr jiàn），“ lǐ jié”（《 qīng zhòng jiá》） děng rú jiā dào dé jiào tiáo。 běn lái， suǒ wèi“ y씓 lì” zhī biàn， nǎi xiān qín rú fǎ sī xiǎng dǒu zhēng zhòng yào nèi róng zhī yī。 kǒng qiū jiǎng“ kè jǐ fù lǐ wéi rén”， mèng kē jiǎng“ rén yì” hé“ rén zhèng”。《 mèng zǐ》 qī piān， kāi tóu jiù tí chū“ wáng hé bì yuē lì？ yì yòu rén yì 'ér yǐ yǐ”。 sī mǎ qiān zài《 shǐ jì。 mèng xún lièzhuàn》 zhōng， suī shì mèng、 xún bìng liè， dàn duì mèng kē cǐ yī zhù zhāng， tè bié biǎo shì zàn yáng， zhèng míng tā yě shì piān yú mèng kē zhè yī biān de。 zài yán tiě huì yì zhōng， xián liáng wén xué kāi kǒu rén yì， bì kǒu rén yì， ér sāng hóng yáng， zé zài qí yī bǎi yī shí sì cì fā yán zhōng， méi yòu yī cì jiǎng dào“
　　 rén yì” liǎng zì。 dàn dào liǎo běn shū， zé bǎ“ rén y씓 lǐ y씓 lǐ ji锓 zhōng xiào” děng děng， yě cóng rú jiā nà lǐ jiē shōu guò lái， zuò wéi shí xiàn qí suǒ wèi“ dàn jiàn yú zhī xíng， bù jiàn duó zhī lǐ” de zhòng yào bō xuē shǒu duàn liǎo。 cǐ zhǒng jiāng rú fǎ liǎng jiā sī xiǎng tiáohé zài yī qǐ de zuò fǎ， zài hàn wǔ dì shí jiù yǐ jīng kāi shǐ chū xiàn， dào yán tiě huì yì yǐ hòu gèng shì jì cháng zēng gāo。 hàn xuān dì yòu suǒ wèi“ hàn jiā zì yòu zhì dù， běn yǐ bà wáng dào zá zhī”（《 hàn shū。 yuán jì》）。 tè bié zài wáng mǎng shí dài， cóng lì yòng rú jiā yàn chuán de zhōu gōng jū shè de gù shì zuò wéi huǎng zǐ， chéng hàn tǒng sān jué de jī huì duó qǔ zhèng quán， zhì shí shī wǔ jūn liù guǎn、 huī fù fēn fēng zhì dù、 jǐng tián zhì dù jí nú lì zhì dù děng děng， wú yī bù yǐ rú jiā jīng diǎn rú《 zhōu lǐ》《 lè yǔ》《 lùn yǔ》 zhī lèi wéi yǐ jù。 bān gù suǒ wèi“ mǎng měi yòu suǒ xīng zào， bì yù yǐ gǔ dé jīng yì”（《 hàn shū。 shí huò zhì》）。 yòu shuō“ mǎng yì yǐ wéi zhì dìng zé tiān xià zì píng， gù ruì sī yú dì lǐ， zhì lǐ zuò lè， jiǎng hé liù jīng zhī shuō”，“ mǎng sòng liù yì yǐ wén jiān yán”（《 hàn shū。 wáng mǎng chuán》）， yǔ cǐ zhèng tóng。 rán zé běn shū zhī chéng， bù dé zài《 yán tiě lùn》 yǐ qián， cǐ yòu qí yī bàng zhèng liǎo。
　　（ èr） biǎo zhōng suǒ liè tài shē zhī shù， zài《 yán tiě lùn》 zhōng， nǎi dà fū fāng miàn zhī zhù yào jīng jì guān diǎn。 gài dà fū guān yú chóng shàng shē chǐ zhī yì lùn， zài《 yán tiě lùn》 zhōng， shí shù jiàn 'ér bù yī jiàn。 rú《 cì quán piān》 wén xué zhǐ zhāi dāng shí quán guì jiā zú zhī jiāo shē yín yì de qíng xíng yún：“ zì lì hài（ guān） zhī shè， sān yè zhī qǐ， guì rén zhī jiā， yún xíng yú tú， gǔ jī yú dào。…… yú fú jiàn yú wáng gōng， gōng shì yì yú zhì dù。 bìng jiān liè zhái， gé jué lǘ xiàng， gé dào cuò lián， zú yǐ yóu guān。 záo chí qū dào， zú yǐ chěng wù， lín yuān diào yú， fàng quǎn zǒu tù， lóng chái dǐng lì， tà jū dǒu jī。 zhōng shān sù nǚ fǔ liú zhēng yú táng shàng， míng gǔ bā yú zuò yú táng xià。 fù nǚ bèi luó wán， bì qiè yè chī zhù。 zǐ sūn lián chē liè qí， tián liè chū rù，…… jiàn chǐ xiāng xiào， shàng shēng 'ér bù xī。” yòu《 jiù kuì piān》 xián liáng yě shuō：“ gù liáng tián guǎng zhái， mín wú suǒ zhī。 bù chǐ wéi lì zhě mǎn zhāoshì， liè tián zhái zhě mí jùn guó， hèngbào chè dùn， dà dì jù shè zhī bàng， dào lù qiě bù tōng。” dà fū duì yú hòu zhě， zhǐ shì“ bó rán zuò sè， mò 'ér bù yìng”。 duì yú qián zhě， zé bù jǐn wèi jiā yǐ fǒu rèn， fǎn yìng zhī yuē：“ guān zūn zhě lù hòu， běn měi zhě zhī mào。 gù wén wáng dé 'ér zǐ sūn fēng， zhōu gōng xiāng 'ér bó qín fù。 shuǐ guǎng zhě yú dà， fù zūn zhě zǐ guì。…… gù fū guì yú cháo， qī guì yú shì。” kě jiàn xián liáng wén xué suǒ zhǐ zhāi， bìng fēi xū gòu， jí dà fū zì jǐ yě shì chéng rèn de liǎo。 dàn zài běn shū zhōng， zé duì yú cǐ xiàng zhù zhāng， yán yú bó chì。 yī zé yuē“ fēi shù yě”， zài zé yuē“ tài shē zhī shù bù kě yòng yú wēi 'ài zhī guó”。 zhè yàng， wèn tí jiù chū lái liǎo。 rú guǒ zài yán tiě huì yì shí， běn shū yǐ xiān cún zài， yòu shǐ dà fū fāng miàn guǒ dé qīn jiàn cǐ shū， zé duì yú běn shū zhù zhě pī píng cǐ xiàng zhù zhāng zhī yì jiàn， bù néng shú shì wú dǔ， ér mào rán qǔ rén suǒ pī píng wéi“ fēi shù” zhě zuò wéi yǔ lùn dí biàn lùn zhī wǔ qì。 qiě yǐ guǎn zǐ suǒ bó chì zhī rén zhī yì jiàn zuò wéi guǎn zǐ zì jǐ de yì jiàn， ér chēng zhī wéi“ guǎn zǐ yuē” yún yún， zhè jiù hé bǎ yáng zhū、 mò dí、 gào zǐ、 xǔ xíng děng rén de yì lùn zhī wéi mèng kē suǒ bó chì zhě， rú“ wèiwǒ” lā，“ jiān 'ài” lā，“ shēng zhī wèi xìng” lā，“ bìng gēng” lā， dū rèn wéi shì mèng kē de zhù zhāng， dū xiě zài mèng kē zhàng shàng， shì tóng yàng méi yòu dào lǐ de。 yòu liǎng shū xiāng tóng zhī chù shèn duō， dàn zài《
　　 yán tiě lùn》 zhōng， jiē bù zhe“ guǎn zǐ yuē” sān zì。 dú cǐ yī chù jí《 běn yì piān》“ dà fū yuē： guǎn zǐ yuē：‘ guó yòu wò yě zhī ráo 'ér mín bù zú yú cái zhě， shāng gōng bù bèi yě’” yī duàn yòu“ guǎn zǐ yuē”， ér yóu jīn kàn lái， yī zé běn shū zhōng gēn běn méi yòu zhè xiē wén zì， yī zé wéi guǎn zǐ suǒ bó chì zhī yán lùn。 yīn cǐ， wǒ pō huái yí《 yán tiě lùn》 zhè liǎng duàn wén zì， kě néng shì yǐn zì《 guǎn zǐ》 qí tā yì piān（ jù liú xiàng zì xù chēng《 guǎn zǐ》 shū běn yòu wǔ zhǒng， gòng wǔ bǎi liù shí sì piān）。 běn shū zhù zhě bù tóng yì dà fū fāng miàn zhī yì jiàn， gù yòu yòng“ tài shē” de míng yì， bǎ tā zhuǎn yǐn guò lái zuò wéi pī pàn de duì xiàng。 zhè hé《 qīng zhòng yǐ piān》 pī pàn“ qiáng běn jié yòng” de chuán tǒng shuō fǎ shí， yě shì jiāng《 shǐ jì。 zì xù》 zhōng sī mǎ tán chēng zàn mò jiā xué pài de“ qiáng běn jié yòng” hé《 yán tiě lùn。 lì gēng piān》 wén xué fāng miàn suǒ zhù zhāng de“ shàng lì wù běn” de yì jiàn yǐn lái jiā yǐ pī pàn shì yī yàng de。 gài bèi pī pàn zhě zhī yì jiàn， bì zài pī pàn zhě zhī qián。 rú mèng kē chì yáng、 mò， yáng、 mò bì zài mèng kē zhī xiān； xún zǐ fēi shí 'èr zǐ， shí 'èr zǐ bì zài xún zǐ zhī xiān。 zhè nǎi shì gǔ jīn zhù shū zhī tōng lì， běn shū yě shì bù néng lì wài de。
　　（ sān） shàng miàn shuō dào《 qīng zhòng yǐ piān》 pī pàn“ qiáng běn jié yòng” yī diǎn， rú guǒ gū lì dì lái kàn， sì nán yǐ shǐ rén xiāng xìn shì běn shū chāo xí《 yán tiě lùn》。 dàn rú guǒ bǎ tóng piān zhōng xià liè jǐ diǎn lián xì qǐ lái kàn， wèn tí yě jiù róng yì nòng míng bái liǎo。
　　 yī、“ tōng huò” yī cí de chū xiàn；
　　 èr、“ rǎng liè” zhì dù zhōng zēng jiā liǎo suǒ wèi“ jiān bà zhī rǎng sān bǎi yòu yú lǐ” yī jí；
　　 sān、 zài《 yán tiě lùn》“ tiān xià zhī xià wǒ gāo， tiān xià zhī qīng wǒ zhòng” wài， yòu zēng jiā liǎo“ tiān xià duō wǒ guǎ” yī jù；
　　 sì、 fǎn duì“ shān tiě” guān yíng， tí chū“ bù rú yǔ mín” de zhù zhāng。
　　《 guó xù》“ tōng shī”，《 yán tiě lùn》 yě zuò“ tōng shī”。 běn piān dú gǎi zuò“ tōng huò”。 ér“ tōng huò” zé shì dào wáng mǎng shí dài cái yòu de。 fēn fēng zhì dù，《 mèng zǐ》、《 wáng zhì》、《 jiǎ yì xīn shū》、《 chūn qiū fán lù》、《 shǐ jì》、《 yán tiě lùn》， shèn zhì《
　　 hàn shū。 dì lǐ zhì》 dōuméi yòu suǒ wèi“ jiān bà zhī rǎng sān bǎi yòu yú lǐ” yī jí。 dú běn piān jí《 kuí dù piān》 suǒ yán“ qiānshèng zhī guó， zhōng 'ér lì shì， dōng xī nán běi dù bǎi wǔ shí yú lǐ”， yǔ《 hàn shū。 xíng fǎ zhì》 suǒ zài“ zhū hóu zhī dà zhě yī fēng sān bǎi yī shí liù lǐ” zhī shuō xiāng fú。 zhèng míng cǐ shuō bì xì wǎn chū。“ tiān xià duō wǒ guǎ” yī jù hěn zhòng yào。 nà shì duì《 yán tiě lùn》 de yī gè fā zhǎn， zhè wǒ men jiāng zài xià miàn lìng xíng shuō míng。 zhì fǎn duì shān tiě guān yíng， nǎi hàn chéng dì yǐ hòu chǎn wù， ér qí suǒ wèi“ shàn zhě bù rú yǔ mín” zé wán quán shì cóng《 yán tiě lùn》 wén xué men de yì jiàn xī shōu 'ér lái， wǒ men zài shàng miàn yě yǐ jīng lùn zhèng guò liǎo。 nà me， shì běn shū chāo xí《 yán tiě lùn》， ér bù shì《 yán tiě lùn》 chāo xí běn shū， yě jiù bù zhèng zì míng liǎo。
　　（ sì） tè bié yòu yì yì de， jiù shì“ rǔ hàn zhī jīn” zhè jù huà de wèn tí。 huáng jīn chū chǎn yú chǔ zhī rǔ hàn， gǔ jí zhōng dū méi yòu shuō dào， zhǐ yòu《 yán tiě lùn》 hé běn shū cái zhèng shì tí liǎo chū lái。《 yán tiě lùn》 zhōng suī rán zhǐ chū xiàn liǎo yī cì， dàn zhè lǐ yòu yī gè“ jīn” zì， zuì zhí dé wǒ men zhù yì。 shèn me shì“ jīn” ní？ jīn jiù shì xiàn zài， jiù shì sāng hóng yáng jiǎng huà de shí hòu。 gèng jù tǐ dì shuō， jiù shì hàn zhāo dì shǐ yuán liù nián（ qián bā yī） jǔ xíng yán tiě huì yì de shí hòu。 zhè lǐ míng míng gào sù liǎo wǒ men， zài hàn wǔ、 zhāo shí dài de duì wài mào yì， bù jǐn chū kǒu sī zhì wù（ xiān wēi zhī gòng）， ér qiě hái chū kǒu huáng jīn（《 shǐ jì。 dàyuān chuán》 zhāng qiān dì 'èr cì xī zhēng shí“ suǒ jī jīn bì bó zhí shù qiān jù wàn” kě zhèng）。 ér huáng jīn de zhù yào lái yuán， zé zài rǔ hàn shuǐ liú yù。 běn shū méi yòu zhí jiē shuō míng“ rǔ hàn zhī jīn” de shí dài， dàn tā zài《 kuí dù piān》 zhōng， tè bié bǎ“ rǔ hàn zhī jīn”， hé“ yú shì zhī yù”、“ yīn shān zhī ruǎn□”、“ jiāng yáng zhī zhū”， tóng liè wéi“ hǎi nèi yù bì qī cè” zhī yī。 yú shì hé yù fā shēng lián xì， jù wáng guó wéi kǎo zhèng， nǎi hàn wén、 jǐng jiànshì。 yīn shān yì zhì hàn wǔ dì dà bài xiōng nú shí， cái shōu rù hàn dài bǎn tú（ jiàn《 hàn shū。 xiōng nú chuán》）。 ér jiāng yáng zhī míng chēng， zé zhí dào wáng mǎng tuō gǔ gǎi zhì hòu cái yóu hàn xī líng xiàn gǎi míng 'ér lái。 kě jiàn tōng xī hàn yī dài dōushì yòng de“ rǔ hàn zhī jīn”， ér qí xià xiàn， zé zài wáng mǎng shí dài， zhè hái néng shuō shì《 yán tiě lùn》 chāo xí běn shū má？