|
zēngguófān shēng píng
（ zuò zhě bù xiáng）
zēngguófān（ 1811--1872 nián） shì zhōng guó lì shǐ shàng zuì yòu yǐng xiǎng de rén wù zhī yī， tā cóng hú nán shuāng fēng yī gè piān pì de xiǎo shān cūn yǐ yī jiè shū shēng rù jīng fù kǎo， zhōng jìn shì liú jīng shī hòu shí nián qī qiān， lián shēng shí jí， 37 suì rèn lǐ bù shì láng， guān zhì 'èr pǐn。 jǐn jiē zhe chuàng jiàn yīn mǔ sàng fǎn xiāng， qià féng tài píng tiān guó jù lán héng sǎo xiāng hú dà dì， tā yīn shì zài jiā xiāng lā qǐ liǎo yī zhī tè bié de mín tuán xiāng jūn， lì jìn jiān xīn wéi qīng wáng cháo píng dìng liǎo tiān xià， bèi fēng wéi yī děng yǒng yì hóu， chéng wéi qīng dài yǐ wén rén 'ér fēng wǔ hóu de dì yī rén， hòu lì rèn liǎng jiāng zǒng dū、 zhí lì zǒng dū， guān jū yī pǐn， sǐ hòu bèi shì “ wén zhèng ”。 zēngguófān suǒ chù de shí dài， shì qīng wáng cháo yóu qián jiā shèng shì zhuǎn 'ér wéi mòluò、 shuāi bài， nèi yōu wài huàn jiē zhǒng 'ér lái de dòng dàng nián dài， yóu yú zēngguófān děng rén de lì wǎn kuáng lán， yī dù chū xiàn“ tóng zhì zhōng xīng” de jú miàn， zēngguófān zhèng shì zhè yī guò dù shí qī de zhòng xīn rén wù， zài zhèng zhì、 jūn shì、 wén huà、 jīng jì děng gè gè fāng miàn chǎn shēng liǎo lìng rén zhù mùdì yǐng xiǎng。 zhè zhǒng yǐng xiǎng bù jǐn jǐn zuò yòng yú dāng shí， ér qiě yī zhí yán zhì jīn rì。 cóng 'ér shǐ zhī chéng wéi jìn dài zhōng guó zuì xiǎn hè hé zuì yòu zhēng yì de lì shǐ rén wù。
yī ) shàonián dé zhì shì tú hēng tōng
zēngguófān， zì bó hán， hào dí shēng。 1811 nián chū shēng yú hú nán shěng shuāng fēng xiàn jǐng zì zhèn hé yè táng de yī gè háo mén dì zhù jiā tíng。 zǔ bèi yǐ nóng wéi zhù， shēng huó jiào wéi kuān yù。 zǔ fù céng yù píng suī shǎo wén huà， dàn yuè lì fēng fù； fù qīn céng lín shū shēn wéi shú shī xiù cái， mǎn fù jīng guān， zuò wéi zhǎngzǐ zhǎngsūn de zēngguófān， zì rán dé dào 'èr wèi xiān bèi de 'ài fǔ， tā men wàng zǐ chéng lóng xīnqiè， biàn zǎo zǎo dì duì zēngguófān jìn xíng fēng jiàn lún lǐ jiào yù liǎo。 zēngguófān 6 suì shí rù shú dú shū， 8 suì néng dú bā gǔ wén sòng wǔ jīng， 14 suì shí néng dú zhōu lǐ， shǐ jì wén xuǎn， bìng cān jiā cháng shā de tóng zǐ shì， chéng jì jù jiā liè wéi yōu děng， kě jiàn tā zì yòu tiān zī cōng míng， qín fèn hàoxué。 zhì 1832 nián tā kǎo qǔ liǎo xiù cái， bìng yǔ 'ōu yáng cāng míng zhī nǚ chéng hūn， tà shàng liǎo rén shēng de yī dà tái jiē。 zēngguófān gāng 28 suì biàn kǎo zhōng liǎo jìn shì， cóng cǐ zhī hòu， tā yī bù yī jiē de tà shàng shì tú zhī lù， bìng chéng wéi jūn jī dà chén mù zhāng 'ā de dé lì mén shēng。 zài jīng shí duō nián jiān， tā xiān hòu rèn hàn lín yuàn shù jí shì， lěi qiān shì dú， shì jiǎng xué shì， wén yuān gé zhí gé shì， nèi gé xué shì， jī chá zhōng shū kē shì wù， lǐ bù shì láng jí shǔ bīng bù， gōng bù， xíng bù， lì bù shì láng děng zhí， zēngguófān jiù shì yán zhe zhè fēng shì tú zhī dào， bù bù shēng qiān dào 'èr pǐn guān wèi。 cóng wén cái shàng kàn， zēngguófān de shì tú chàng tōng shì yǔ tā hàoxué yòu guān， tā xué xí zī zī bù juàn， kǔ dú rì yè bù xī， yóu qí zài jīng cān jiā cháo kǎo jìn rù shù cháng guǎn xué xí hòu，“ rì yǐ dú shū wéi yè”。 qín yú qiú jiù， bù chǐ xià wèn， bó lǎn lì shǐ， zhòng shì lǐ xué， hái dú liǎo dà liàng de shī cí gǔ wén， cái huá héng yì， mǎn fù jīng guān。 guān lì zhōng rú cǐ qín fèn hàoxué zhě shí bù duō jiàn。 yóu yú tā bó lǎn qún shū， shè liè wén xiàn， gù zài zhèng zhì shàng yòu zì jǐ de dú tè guān diǎn： rú yào tǒng zhì zhě“ nèi shèng wài wáng”， yào zì rú dì yùn yòng rú fǎ sī xiǎng zhì lǐ tiān xià。 tā tuī chóng chéng zhū lǐ xué， rèn wéi chéng zhū lǐ xué zhèng tǒng yú kǒng mèng zhī dào， hòu jūn chén yìng yǐ xí zhī。 yóu qí tā céng zhù zhāng huò zòu míng huáng shàng， tí chū zhì lǐ tiān xià zhī bàn fǎ， shè jí lì zhì yǔ lián jié， xuǎn cái yǔ yòng cái， wù zhì yǔ cái yòng， bīng lì yǔ bīng fǎ děng。 tā yìng zhào chén shù zhèng zhì zhù zhāng shuō：“ jīn rì suǒ dāng jiǎng qiú zhě， wéi zài yòng rén， rén cái bù fá， yù zuò yòng 'ér jī yáng zhī， zé lài huáng shàng zhī miào yòng， yòu zhuǎn yí zhī dào， yòu péi yǎng zhī fāng， yòu kǎo chá zhī fǎ， sān zhě bù kě fèi。 chén guān jīn rì jīng guān bàn shì tōng bìng yòu 'èr， yuē tuì suō， yuē suǒ xiè。 wài guān bàn shì tōng bìng yòu 'èr， yuē fū yǎn， yuē mān hān。 xí sú xiāng yán， dàn qiú gǒu 'ān， wú guò bù kěn zhèn zuò qǐ lái， jiāng yī yù kùn nán， guó jiā bì yòu fá cái zhī huàn。” yào xiǎng shǐ guān yuán zhèn zuò qǐ lái， yòu xū huáng shàng yǐ shēn zuò zé。 tā cóng lǐ lùn nǎi zhì shí jiàn shàng dū jí lì biāo bǎng fēng jiàn lún lǐ dào dé， lái wéi hù dì zhù jiē jí de gēn běn lì yì。 cóng wǔ jiāng shàng shuō， tā běn bù jù bèi xiān jué tiáo jiàn， rán 'ér zhèng shì yóu yú tā de bù bù qīng yún， dé dào liǎo huáng shàng yǔ tóng liáo men de qīng lái， tā gǎn huáng 'ēn， xiè huáng yì， gān wéi bǎo zhù zǐ jìn xīn jìn lì， biǎo xiàn zài wéi jiàn xiāng jūn 'ǒu xīn lì xuè， jīng xīn cāo láo liàn chū liǎo yī zhī zhàn dǒu lì sài guò lùyíng de zhèng guī jūn， wéi zhèn yā tài píng tiān guó lì xià liǎo hè hè zhàn gōng， wéi qīng wáng cháo xī pīn dōng shā， zhēng zhàn bì shēng， zhí zhì zú sǐ zài liǎng jiāng zǒng dū de bǎo zuò shàng。
èr ) zēngguófān zhī sī xiǎng xué shù
zēngguófān zuò wéi jìn dài zhù míng de zài zhèng zhì jiā， duì“ qián jiā shèng shì” hòu qīng wáng cháo de fǔ bài shuāi luò， dòng ruò guān huǒ， tā shuō：“ guó pín bù zú huàn， wéi mín xīn huàn sàn， zé wéi huàn shèn dà。” duì yú“ shì dà fū xí yú yōu róng gǒu 'ān”，“ chāng wéi yī zhǒng bù bái bù hēi、 bù tòng bù xiáng zhī fēng”，“ tòng hèn cì gǔ”。 tā rèn wéi，“ lì zhì zhī huài， yóu yú qún mù， qiú lì cái yǐ tī mù bì， chéng wéi tàn yuán zhī lùn”。 jī yú cǐ， zēngguófān tí chū，“ xíng zhèng zhī yào， shǒu zài dé rén”， wēi jí zhī shí xū yòng dé qì jiān bèi zhī rén， yào chàng lián zhèng zhī fēng， xíng lǐ zhì zhī rén zhèng， fǎn duì bào zhèng、 rǎo mín， duì yú nà xiē tān zāng wǎng fǎ、 yú mín féi yǐ de guān lì， yī dìng yào yú yǐ yán chéng。 zhì yú guān xì guó yùn mín shēng de cái zhèng jīng jì， zēngguófān rèn wéi， lǐ cái zhī dào， quán zài zhuó yíng jì xū， jiǎo tà shí dì， jié yǐ fèng gōng，“ jiàn qiú zhěng dùn， bù zài yú qiú qǔ sù xiào”。 zēngguófān jiāng nóng yè tí dào guó jiā jīng jì zhōng jī chǔ xìng de zhàn lüè dì wèi， tā rèn wéi，“ mín shēng yǐ sè shì wéi xiān， guó jì yǐ fēng nián wéi ruì”。 tā yào qiú“ jīn rì zhī zhōu xiàn， yǐ zhòng nóng wéi dì yī yào wù”。 shòu liǎng cì yā piàn zhàn zhēng de chōng jī， zēngguófān duì zhōng xī bāng jiāo yòu zì yǐ de kàn fǎ， yī fāng miàn tā shí fēn tòng hèn xī fāng rén qīn lüè zhōng guó， rèn wéi wò tà zhī bàng， qǐ róng tā rén hān shuì， bìng fǎn duì jiè shī zhù jiǎo， yǐ jiè zhù wài guó wéi shēn kuì”； lìng yī fāng miàn yòu bù máng mù pái wài， zhù zhāng xiàng xī fāng xué xí qí xiān jìn de kē xué jì shù。
《 zhì xué lùn dào zhī jīng》
zēngguófān shì qīng mò zhù míng huàn lǐ xué dà shī， xué shù zào yì jí shēn。 tā shuō：“ gài zhēn néng dú shū zhě， liáng yì guì hū qiáng yòu lì yě”， yào yòu“ jiù yǔ sān nián jīng huà bì， gū dēng wǔ yè yǎn cháng qīng” de jīng shén。 xiě zì huò yáng gāng zhī měi，“ zhuólì 'ér qǔ xiǎn jìn zhī shì”； huò yīn róu zhī měi，“ zhuólì 'ér dé zì rán zhī wèi”。 wén zhāng xiě zuò， xū zài qì shì shàng xià gōng fū，“ qì néng xié lǐ yǐ xíng， ér hòu suī yán lǐ 'ér bù huī”。 yào zhù yì xiáng lüè dé dāng， xiáng rén suǒ lüè， lüè rén suǒ xiáng， ér“ zhī wèi zhì zhě xiān hòu， jiǎn cái zhī fán jiǎn”， yòu“ wéi wén jiā dì yī yào yě”。 wéi wén guì zài zì bì xī jìng，“ wén zhāng zhī dào， yǐ qì xiàng guāng míng jùn wěi wéi zuì nán 'ér kě guì”。“ qīng yùn bù kuì， shēng diào kēng qiāng， nǎi wén zhāng dì yī miào jìng”。
《 chí jiā jiào zǐ zhī shù》
zhù míng lì shǐ xué jiā zhōng shū hé xiān shēng shuō guò， zēngguófān jiào zǐ chéng gōng shì yī gè shì shí。 wú fǎ mǒ shā， yě wú xū mǒ shā。 zēngguófān rèn wéi chí jiā jiào zǐ zhù yào yìng zhù yì yǐ xià shí shì： yī、 qín lǐ jiā shì， yán míng jiā guī。 èr、 jìn xiào tì， chú jiāo yì。 sān、“ yǐ xí láo kǔ wéi dì yī yào yì”。 sì、 jū jiā zhī dào， bù kě yòu yú cái。 wǔ、 lián yīn“ bù bì dìng fù shì míng mén”。 liù、 jiā shì jì shē huá， shàng jiǎn。 qī、 zhì jiā bā zì： kǎo、 bǎo、 zǎo、 sǎo、 shū、 shū、 yú、 zhū。 bā、 qīn qī jiāo wǎng yí zhòng qíng qīng wù。 jiǔ、 bù kě yàn juàn jiā cháng suǒ shì。 shí、 zé liáng shī yǐ qiú jiào。
《 jiāng chǎng jìng dǒu zhī jì》
zēngguófān yǐ biān liàn xiāng jūn qǐ jiā， shū shēng zhì guó， zhèn yā liǎo zhōng guó lì shǐ shàng guī mó zuì dà de nóng mín qǐ yì héng héng tài píng tiān guó yùn dòng , qí jūn shì sī xiǎng nèi hán jí fēng , què yòu guò rén zhī chù。 tā rèn wéi， bīng bù zài duō 'ér zài yú jīng，“ bīng shǎo 'ér guó qiáng”，“ bīng yù duō， zé lì yù ruò； xiǎng yù duō， zé guó yù pín”。 zhù zhāng jūn zhèng fēn lǐ， kòu fù qí zé。 tā gòu mǎi yáng qiāng、 yáng pào、 yáng chuán， tuī jìn zhōng guó jūn duì wǔ qì de jìn dài。 zhì jūn yǐ yán míng jūn jì wéi xiān， tóng shí zhuóyì péi yǎng“ hé qì”， jiàngshì tóng xīn， tā rèn wéi“ jiāng jūn yòu sǐ zhī xīn， shì zú wú shēng zhī qì”。 xuǎn zé yòu sì diǎn yào qiú：“ yī yuē zhī rén shàn rèn， èr yuē shàn chān dí qíng， sān yuē lín zhèn dǎn shí shí， sì yuē yíng wù zhěng qí”。 zēngguófān jūn shì sī xiǎng zhōng zuì fēng fù bìng zhí dé jīn rén jiè jiàn de shì qí zhàn lüè zhàn shù。 rú“ yòng bīng dòng rú tuō tù。 jìng rú chǔnǚ”， zhù kè qí zhèng zhī shù，“ zhā yìng zhài， dǎ sǐ zhàng”， shuǐ shī bù kě shùn fēng jìn jī， shàn zé yíng dì，“ xiān zì zhì， hòu zhì dí”， shēn gōu gāo lěi， dì dào gōng chéng zhī shù， shuǐ lù pèi hé， yǐ jìng zhì dòng，“ xiān bá gēn běn， hòu jiǎn zhī yè” děng děng。
《 chǔshì jiāo yǒu zhī dào》
zēngguófān duì jiāo yǒu zhī dào pō yòu jiàn dì， tā rèn wéi jiāo yǒu guì yǎ liàng， yào“ tuī chéng shǒu zhèng， wěi qū hán hóng， ér wú sī yì cāi yí zhī bì”。“ fán shì bù kě zhàn rén bàn diǎn piányí。 bù kě qīng qǔ rén cái”。 yào jí sī guǎng yì， jiān tīng 'ér bù shī cōng。“ guān rén zhī fǎ， yǐ yòu cāo shǒu 'ér wú guān qì、 duō tiáo lǐ 'ér shǎo dà yán wéi zhù”。 chǔshì fāng miàn， zēngguófān rèn wéi，“ chù cǐ luàn shì， yù qióng yù hǎo”。 shēn jū gāo guān，“ zǒng yǐ qián shǎo chǎn bó wéi miào”。“ jū guān yǐ nài fán wéi dì yī yào yì”，“ dé yǐ mǎn 'ér sǔn， fú yǐ jiāo 'ér jiǎn yǐ”。 wéi rén xū zài yī“ dàn” zì shàng zhe yì，“ bù tè fù guì gōng míng jí shēn jiā zhī shùn nì， zǐ xìng zhī wàng fǒu xī yóu tiān dìng， jí xué wèn dé xíng zhī chéng lì yǔ fǒu， yì dà bàn guān hū tiān shì， yī gài xiào 'ér wàng zhī”。“ gōng bù bì zì yǐ chū， míng bù bì zì yǐ chéng”，“ gōng chéng shēn tuì， yù jí yù hǎo”。 zēngguófān xiě yòu gé yán shí 'èr shǒu， jī běn shàng gài kuò liǎo tā de chǔshì jiāo yǒu zhī dào。
《 xiū shēn yǎng xìng zhī jué》
zēngguófān zǒng jié liǎo xiū shēn shí 'èr kuǎn： jìng、 jìng zuò、 zǎo qǐ、 dú shū bù 'èr、 dú shǐ、 jǐn yán、 yǎng qì、 bǎo shēn、 rì zhī suǒ wáng、 yuè wú wáng bù néng、 zuò zì、 yè bù chū mén。 tā rèn wéi gǔ rén xiū shēn yòu sì duān kě xiào：“ shèn dú zé xīn tài， zhù jìng zé shēn qiáng， qiú rén zé rén yuè， sī chéng zé shén qīn”。 zēngguófān bù xìn yī yào， bù xìn sēng wū， bù xìn dì xiān， shǒu dǔ chéng， jiè jī qiǎo， bào dào shǒu zhēn， bù mù fù guì，“ rén shēng yòu qióng dá， zhī mìng 'ér wú yōu。” zēngguófān rèn wéi：“ yǎng shēng zhī fǎ yuē yòu wǔ shì： yī yuē mián shí yòu héng， èr yuē chéng pín， sān yuē jié yù， sì yuē měi yè lín shuì qián xǐ jiǎo， wǔ yuē měi rì liǎng fàn hòu gè xíng sān qiān bù。” yǎng shēng zhī dào，“ shì”、“ xī”、“ mián”、“ shí” sì zì zuì wéi yào jǐn， yǎng bìng xū zhī diào wèi zhī dào。
bāo biǎn bù yī
“ yù zhī zé wéi shèng xiāng， yàn zhī zé wéi yuán xiōng”。
zhèng rú xīn hài gé mìng zhōng de guài jié zhāng bǐng lín duì zēngguófān de píng jià yī yàng， jìn bǎi nián lái rén zhě jiàn rén， zhì zhě jiàn zhì， duì zēngguófān bāo yáng zhě yòu zhī， chì mà zhě yě bù fá qí rén。 zǎo zài zēngguófān zhèn yā tài píng tiān guó shí， jí yòu rén zé qí shā rén guò duō， sòng qí chuò hào“ céng tì tóu”。 dào liǎo 1870 nián“ tiān jīn jiào 'àn”， bù shǎo rén mà tā shì mài guó zéi， yǐ zhì zēngguófān yě jué dé“ nèi jiù shén míng， chù jiù qīng yì”， shèn zhì yòu sì miàn chǔ gē zhī lǜ。 xīn hài gé mìng hòu， yī xiē gé mìng dǎng rén shuō tā“ kāi jiù dì zhèng fǎ zhī xiān hé”， shì yí chòu wàn nián de hàn jiān， jiàn guó hòu de shǐ xué jiè duì tā gèng shì yī mà dào dǐ， chì wéi fēng jiàn dì zhù jiē jí de wèi dào shì、 dì zhù mǎi bàn jiē jí de jīng shén 'ǒu xiàng、 hàn jiān、 mài guó zéi、 shā rén bù zhǎ yǎn huàn guì zǐ shǒu děng děng， yú yǐ quán miàn fǒu dìng。 lì shǐ shì gè zhǒng fù zá yīn sù de yòu jī zǔ hé tǐ， lì shǐ cóng wù yě shì rú cǐ， duì fù zá de lì shǐ rén wù yú yǐ jiǎn dān、 piàn miàn de kěn dìng huò fǒu dìng， dōushì bù kè guān de， dōubù fú hé mǎ kè sī zhù yì wéi wù shǐ guān hé shí shì qiú shì de yào qiú。 80 nián dài yǐ lái， xué shù jiè duì zēngguófān de yán jiū zhú bù shēn rù， duì tā de píng jià yě xiāng duì kè guān。 suí zhe yòu guān zēngguófān de xiǎo shuō hé chuán qí gù shì de chū bǎn， yuè lái yuè duō de rén duì qí chǎn shēng xīng qù， tā men xī wàng néng tòu guò zuò jiā miáo shù de rén wù xíng xiàng gèng duō de liǎo jiě zēngguófān de xué shí、 jiàn jiě hé zhù zhāng， gèngzhíjiē、 gèng qīng xī、 gēngshēn rù dì kuī jiàn tā de nèi xīn shì jiè。
sān ) yì shì diǎn dī
máo zé dōng“ dú fú céng wén zhèng” zhī mí
máo zé dōng nián qīng shí， céng duì zēngguófān qīng fú bèi zhì， xiàn cáng sháo shān jì niàn guǎn de guāng xù nián jiān bǎn《 zēngguófān jiā shū》 zhōng， shù juàn fēi yè shàng dōuyòu máo shǒu shū de“ yǒng zhī zhēn cáng”。 tā céng shuō： zēngguófān jiàn lì de gōng yè hé wén zhāng sī xiǎng dōukě yǐ wéi hòu shì qǔ fǎ。 rèn wéi céng biān zuǎn de《 jīng shǐ bǎi jiā zá chāo》“ yùn qún jí 'ér bào fāng yòu”， shì guó xué de rù mén shū。 zēngguófān zhì jūn zuì zhòng shì jīng shén jiào yù， máo yī shēng hěn zhù yì zhè diǎn。 céng“ ài mín wéi zhì bīng dì yī yào yì”。 máo jiàn lì hóng jūn zhī chū biàn zhì dìng liǎo《 sān dà jì lǜ， bā xiàng zhù yì》。
jiǎng jiè shí tuī chóng zēngguófān zhī mí
jiǎng duō cì gào jiè tā de zǐ dì liáo shǔ：“ yìng duō kàn céng wén zhèng， hú lín yì děng shū bǎn jí shū lǐ”，“ céng wén zhèng jiā shū jí shū lǐ ......， wéi rèn hé zhèng zhì jiā suǒ bì dú。” tā shěn dìng《 céng hú zhì bīng yǔ lù zhù shì》 shí shuō： céng shì yǐ zú wéi wú rén zhī shī zī yǐ。 zài huáng pǔ jūn xiào， tā yǐ zēngguófān de《 ài mín gē》 xùn dǎo xué shēng。 tā shuō wǒ rèn wéi céng、 zuǒ néng dǎ bài hóng、 yáng shì tā men de dào dé xué wèn、 jīng shén yǔ xìn xīn shèng guò dí rén。
“ yù zhī wéi shèng xiāng， yàn zhī wéi yuán xiōng” zhī mí
zēngguófān céng bèi rén tuī xǔ wéi kǒng zǐ、 zhū zǐ yǐ hòu， zài dù fù xīng rú xué de shèng zhé； jiàn shù gōng yè、 zhuǎn yí yùn shì de wěi rén xián zhě， qīng cháo xián tóng zhōng xīng dì yī míng chén。 rán 'ér， yě yòu rén mà tā shì mín zéi、 yuán xiōng、 hàn jiān、 mín zú zuì rén、 shàn quán làn shā de“ céng tì tóu”、 hǎo míng shī dé de“ wěi jūn zǐ”。
《 zēngguófān jiā shū》 yǐng xiǎng lì shǐ bù shuāi zhī mí
tài píng tiān guó shī bài hòu， qīng tíng duì quán zhòng shì dà de zēngguófān jí dù cāi jì， céng wéi biǎo míng xīn jì， zuò chū liǎo yòu wéi gè rén xìng gé de shì kān yìn《 jiā shū》。
wéi cháo tíng dà jìn nà qiè zhī mí
wǔ shí yī suì shí， xián fēng dì dà sàng qī jiān， mì qǔ xiǎo qiè，“ wéi zhì shī dé”， gù yòu rén chì qí wéi“ wěi jūn zǐ”。 zhōng shēng yǐ“ zhuō chéng”“ jiān rěn” xíng shì zēngguófān“ mào zhī guò rén zhě， yǎn zuò sān jiǎo xíng， cháng rú yù shuì， shēn cái jǐn zhōng rén， xíng bù zé jí hòu zhòng， yán yǔ chí huǎn。”
“ yī shēng 'ài qián” zhī mí
sān shí suì shí， zuò yī jiàn qīng duàn mǎ guà， yù qìng hè jí xīn nián shí chuān yī cì， sān shí nián hòu， yī yóu rú xīn。 zài nán jīng zǒng dū fǔ rèn nèi， yào qiú fū rén hé 'ér xí men， měi wǎn yào jì má fǎng shā， xià chú zuò fàn。
sì ) dà shì nián biǎo
1811 nián（ jiā qìng 16 nián） 11 yuè 26 rì（ nóng lì 10 yuè 11 rì） shēng yú hú nán shěng shuāng fēng xiàn hé yè xiāng tiān píng cūn , rǔ míng kuān yī。
1815 nián（ jiā qìng 20 nián） 5 suì zài jiā shí zì dú shū。 yī nián hòu rù jiā shú“ lì jiàn zhāi”。
1826 nián（ dào guāng 6 nián） 16 suì chūn， yìng cháng shā fǔ shì（ tóng zǐ shì）， míng liè dì qī。
1830 nián（ dào guāng 10 nián） 20 suì jiù dú yú héng yáng táng shì zōng cí， shī cóng wāng jué 'ān。 yī nián hòu zhuǎn rù xiāng xiāng lián bīn shū yuàn。 gǎi hào dí shēng。
1833 nián（ dào guāng 13 nián） 23 suì qiū， cān jiā xiāng xiāng xiàn shì， kǎo qǔ xiù cái。
1834 nián（ dào guāng 14 nián） 24 suì chūn， rù yuè lù shū yuàn。 qiū， cān jiā xiāng shì zhōng dì sān shí liù míng jǔ rén。 dōng， rù jīng zhǔn bèi huì shì， tú jìng cháng shā， shǐ yǔ liú róng xiāng jiāo。
1835 nián（ dào guāng 15 nián） 25 suì 4 yuè， huì shì luò dì， liú jīng yù cháng shā huì guǎn dú shū。
1836 nián（ dào guāng 16 nián） 26 suì chūn， ēn kē huì shì zài cì bù dì， chū jīng fǎn jiā。 zhì cháng shā， yǔ liú róng、 guō sōng dào zài xiāng xiāng huì guǎn xiāng jù liǎng gè yuè。
1838 nián（ dào guāng 18 nián） 28 suì huì shì zhōng dì sān shí bā míng gòng shì。 shì hòu gǎi míng guó fān。 diàn shì qǔ zài sān jiá dì sì shí 'èr míng， cì tóng jìn shì chū shēn。 cháo kǎo liè dì yī děng dì sān míng， dào guāng dì bá zhì dì 'èr míng。 shòu hàn lín yuàn shù jí shì。 nián dǐ qǐ jiǎ fǎn jiā。
1839 nián（ dào guāng 19 nián） 29 suì xià， chū héng yáng， yè dù gōng bù cí、 shí gǔ shū yuàn。 qiū， chū shào yáng， chá fǎng wǔ gǎng、 xīn huà、 lán tián、 yǒng fēng。 12 yuè， zǐ jì zé shēng， lí jiā qǐ chéng fù jīng。 běn nián qǐ shǐ zuò rì jì， chí zhī yǐ héng， zhì zhōng bù chuò。
1840 nián（ dào guāng 20 nián） 30 suì 5 yuè， shù jí shì sàn guǎn， liè 'èr děng shí jiǔ míng， shòu hàn lín yuàn jiǎn tǎo。 7 yuè， dé bìng， jīng 'ōu yáng zhào xióng、 wú tíng dòng zhì liáo、 hù lǐ， liǎng yuè shǐ yù， sān rén suì chéng hǎo yǒu。
1841 nián（ dào guāng 21 nián） 31 suì 8 yuè， xié wō rén wǎng yè lǐ xué dà shī táng jiàn， qǐng jiào zhì xué zhī fāng， jiǎn shēn zhī yào。“ kǎo dé wèn yè”，“ wéi yì lǐ suǒ xūn zhēng”。 11 yuè， rèn guó shǐ guǎn xié xiū， biàn jiàn qián shǐ， biàn jù dé shī。 shì nián， xǐ dú hú lín yì zèng sòng de《 táo wén yì gōng wén jí》。 xiě zuò《 lǐ xū》， zhí dào mín jiān jí kǔ， biān chī fǔ bài gèng zhì。
1842 nián（ dào guāng 22 nián） 32 suì zhì lì chéng zhū zhī xué， měi rì bì zuò rì kè： zǎo qǐ、 zhù jìng、 jìng zuò、 dú shū bù 'èr、 dú shǐ、 jǐn yán、 yǎng qì、 bǎo shēn， rì zhī suǒ wáng、 yuè wú wàng suǒ néng、 zuò zì、 yè bù chū mén。
1843 nián（ dào guāng 23 nián） 33 suì 4 yuè， shēng rèn hàn lín yuàn shì jiǎng。 7 yuè， qīn mìng wéi xiāng shì（ sì chuān） zhèng kǎo guān。 12 yuè， chōng wén yuān gé xiào lǐ。 8 yuè， bǔ shòu hàn lín yuàn shì jiǎng。
1844 nián（ dào guāng 24 nián） 34 suì 8 yuè， guō sōng dào yǐn jiāng zhōng yuán lái jiàn， jié wéi shī shēng。 pài chōng hàn lín yuàn jiào xí shù jí shì。
1845 nián（ dào guāng 25 nián） 35 suì 10 yuè， shēng hàn lín yuàn shì jiǎng xué shì。 lǐ hóng zhāng rù jīng huì shì， yǐ nián jiā zǐ tóu qí mén xià shòu yè。
1846 nián（ dào guāng 26 nián） 36 suì 1 yuè， chōng wén yuān gé zhí gé shì。 zì shū qí shū shè yuē：“ qiú jué zhāi”。 xià qiū jiān， yǎng bìng chéng nán bào guó sì， yǔ tóng yù liú chuán yíng jiù hàn xué、 sòng xué shēn rù yán tǎo， zhī xué xū fǎn běn wù yào，“ zhí liǎng yòng zhōng”。
1847 nián（ dào guāng 27 nián） 37 suì 7 yuè， shēng shòu nèi gé xué shì、 jiān lǐ bù shì láng jiē。 11 yuè， qīn pài wǔ huì shì zhèng zǒng cái， diàn shì dú juàn dà chén。
1848 nián（ dào guāng 28 nián） 38 suì 3 yuè， zǐ jì hóng shēng。 10 yuè， ji lù gǔ jīn míng chén dà rú yán lùn， àn xiū shēn、 qí jiā、 zhì guó sān mén fēn sān shí 'èr mù ji chéng《 céng shì jiā xùn》。
1849 nián（ dào guāng 29 nián） 39 suì 2 yuè， shēng shòu lǐ bù yòu shì láng。 9 yuè， shǔ bīng bù yòu shì láng。
1850 nián（ dào guāng 30 nián） 40 suì 4 yuè， shàng《 yìng zhào chén yán shū》， zhí jiē guān chǎng“ wěimǐ yīn xún”、 guān lì“ wèi xǐ”“ róu mí”。“ jīn rì suǒ dāng jiǎng zhě， wéi zài yòng rén yī duān 'ěr”。 7 yuè， jiān shǔ bù zuǒ shì láng。
1851 nián（ xián fēng yuán nián） 41 suì 1 yuè， hóng xiù quán zài guǎng xī guì píng jīn tián cūn zǔ zhì qǐ yì。 5 yuè， shàng《 jìng chén shèng dé sān duān yù fáng liú bì shū》， xián fēng dì“ nù zhì qí zhé yú dì” yù zuì zhī。
1852 nián（ xián fēng 2 nián） 42 suì 1 yuè， shàng《 bèi chén mín jiān jí kǔ shū》。 7 yuè， rèn jiāng xī xiāng shì zhèng kǎo guān。 xíng dǐ 'ān wēi tài hú xiàn xiǎo chí yì， dé mǔ fù wén， huí jí bēn sàng。 10 yuè chū dǐ jiā。 tài píng jūn chū guǎng xī、 rù hú nán， 9 yuè gōng cháng shā， 10 yuè qǔ jué yuè zhōu。
1853 nián（ xián fēng 3 nián） 43 suì 1 yuè 21 rì， jiē bāng bàn hú nán tuán liàn zhǐ。 jīng guō sōng dào lì quàn chū bǎo sāng zǐ。 30 rì， dǐ cháng shā yǔ hú nán xún fǔ zhāng liàng jī shāng bàn tuán liàn。 3 yuè 19 rì， tài píng jūn gōng zhàn jiāng níng， dìng dū wéi tiān jīng。 9 yuè， zòu zhǔn yí zhù héng zhōu liàn bīng。 11 yuè， jiàn héng zhōu chuán chǎng gǎn zào zhàn chuán。 pài rén fù guǎng dōng gòu mǎi yáng pào， chóu jiàn shuǐ shī。
1854 nián（ xián fēng 4 nián） 44 suì 2 yuè 25 rì， fèng mìng shuài shī chū zhēng tài píng jūn。 fā bù《 tǎo yuè fěi xí》。 mìng chǔ rǔ háng wéi shuǐ shī zǒng tǒng、 tǎ qí bù wéi lù jūn xiān fēng， tǒng shuài 17000 rén， huī shī běi shàng。 5 yuè， bīng bài jìng gǎng， tóu shuǐ zì cái huò jiù。
7 yuè 25 rì， zhòng zhěng shuǐ lù gè jūn hòu， chū shī gōng xiàn yuè zhōu。 10 yuè 14 rì qǔ wǔ chāng。 xián fēng dì lìng qí bù shǔ lǐ hú běi xún fǔ。 7 tiān hòu shōu huí chéng mìng。 gǎi shǎng bīng bù shì láng xián。 12 yuè 2 rì gōng xiàn tián jiā zhèn。
1855 nián（ xián fēng 5 nián） 45 suì 2 yuè 12 rì yè， shí dá kāi zǒng gōng xiāng jūn shuǐ yíng， shāo huǐ xiāng jūn zhàn chuán 100 yú sōu。 zēngguófān zuò chuán bèi fú，“ wén juàn cè dú jù shī”。” gōng fèn jí， yù cè mǎ fù dí yǐ sǐ”， luó zé nán、 liú róng lì quàn nǎi zhǐ。
1856 nián（ xián fēng 6 nián） 46 suì 7 yuè， zuò kùn nán chāng。 9 yuè 2 rì， yáng、 hóng nèi hòng（ tiān jīng shì biàn） hòu， tài píng jūn yuán qì dà shāng。 10 yuè， zēngguófān zài cháng mù yǒng zǔ jiàn jí zì yíng rù yuán jiāng xī。
1857 nián（ xián fēng 7 nián） 47 suì 2 yuè 27 rì， qí fù qù shì， xié dì guó huá huí jí bēn sàng。 7 yuè， liǎng cì shàng shū， qǐng qiú zài jiā zhōng zhì， huò xián fēng dì zhǔn xǔ。 shì nián jiàn“ sī yún guǎn”。
1858 nián（ xián fēng 8 nián） 48 suì 5 yuè 19 rì， lǐ xù bīn、 yáng yuè bīn shuài shuǐ lù liǎng jūn gōng xiàn jiǔ jiāng。 dì guó huá rù lǐ mù。 7 yuè 13 rì， jiē shàng yù mìng qí chū bàn zhè jiāng jūn wù， 17 rì qǐ chéng。 8 yuè 5 rì， dǐ wǔ chāng。 yǔ hú lín yì huì shāng jìn bīng、 chóu xiǎng zhī cè。 11 yuè 15 rì， lǐ xù bīn、 céng guó huá sǐ yú sān hé zhī yì。 12 yuè， zuò《 ài mín gē》 yǐ xùn xiāng jūn。
1859 nián（ xián fēng 9 nián） 49 suì 1 yuè， lǐ hóng zhāng lái jiàn chāng jìn yè、 liú yíng xiāng bàn jūn wù。 shì yuè， céng guó bǎo gǎi míng zhēn gān rù xiāng jūn， wéi qí xiōng guó huá bào chóu。 2 yuè， zuò《 shèng zhé huà xiàng jì》。 11 yuè， nǐ sì lù jìn bīng zhī cè， gōng qǔ 'ān qìng。
1860 nián（ xián fēng 10 nián） 50 suì 5 yuè， ji lù《 jīng shǐ bǎi jiā zá chāo》 26 juàn，“ qǔ jīng yòng hóng”，“ jìn lún sì bù jīng yào”。
6 yuè， zuǒ zōng táng lái yíng， liú zhù liǎng xún， shāng tǎo dōng nán dà jú； fèng mìng yǐ bīng bù shàng shū xián shǔ lǐ liǎng jiāng zǒng dū。
7 yuè， wěi shòu liǎng jiāng zǒng dū， bìng yǐ qīnchāi dà chén dū bàn jiāng nán jūn wù。 10 yuè 18 rì yǔ hú lín yì、 lǐ xù bīn shāng chóu běi yuán zhī cè。 shàng shū qǐng qiú dài bīng běi shàng sǎo yí qín wáng、 yǐ“ xuě fū tiān zhī fèn”。 12 yuè， qí mén dà yíng liǎng dù bèi kùn， tài píng jūn jù dà yíng jǐn 20 lǐ，“ wēi xiǎn wàn zhuàng”。
1861 nián（ xián fēng 11 nián） 51 suì 8 yuè 23 rì， shì《 fù chén gòu mǎi wài yáng chuán pào zhé》：“ gòu mǎi wài yáng chuán pào， zé wéi jīn rì jiù shí zhī dì yī yào wù。” 9 yuè 5 rì， xiāng jūn gōng xiàn 'ān qìng。 25 rì， yí zhù 'ān qìng。 11 yuè 20 rì， fèng zhǐ dū bàn sì shěng（ sū、 wǎn、 zhè、 gàn） jūn wù， qí xún fǔ、 tí zhèn yǐ xià xī guī jié zhì。 12 yuè， zài 'ān guān bào bàn nèi jūn xiè suǒ。 nián dǐ， dìng sān lù jūn jìn jūn zhī cè：“ yǐ wéi gōng jīn líng shǔ zhī guó quán， ér yǐ zhè shì shǔ zuǒ zōng táng， sū shì shǔ lǐ hóng zhāng， yú shì dōng nán sù qīng zhī jú dìng yǐ。
1862 nián（ tóng zhì yuán nián） 52 suì 1 yuè 31 rì， fèng zhǐ rèn liǎng jiāng zǒng dū xié bàn dà xué shì， céng guó quán bǔ shòu zhè jiāng 'àn chá shǐ。 2 yuè 14 rì， zuǒ zōng táng shuài jūn yóu jiāng xī rù zhè jiāng。 4 yuè， lǐ hóng zhāng shuài jūn dǐ shàng hǎi。 5 yuè， céng guó quán shuài jūn jìn zhù yǔ huā tái， huì tóng péng yù lín de shuǐ shī wéi gōng tiān jīng。 7 yuè 18 rì， wéi jiè bīng zhù jiǎo shì zài shū lì chén lì hài：“ dǎo rén jiè zhù jiǎo wéi tú lì zhī jì ...... ér zhōng huá zhī nán， zhōng huá dāng zhī”， jué bù néng ràng yáng rén yǐ zhù jiǎo lái“ róu lìn zhōng guó zhī tǔ dì”。 9 yuè， wéi sǐ yú zhàn luàn 'ér wèi jí 'ān zàng de tóng chéng rú shēng fāng dōng shù、 dài jūn héng 6 rén lì shí xiū mù， tuǒ wéi 'ān zàng。 12 yuè， qí dì céng guó bǎo bìng sǐ yú yǔ huā tái xiāng jūn dà yíng。 nián dǐ， huá héng fāng yǔ xú shòu fù zǐ shì zhì chéng zhōng guó dì yī tái zhēng qì jī， zēngguófān jiàn hòu， yú dāng tiān rì jì zhōng xiě dào：“ qiè xǐ yáng rén zhī zhì qiǎo wǒ guó yì néng wéi zhī， bǐ bù néng 'ào wǒ yǐ qí suǒ bù zhī yǐ！”
1863 nián（ tóng zhì 2 nián） 53 suì 1 yuè 28 rì， ān qìng nèi jūn xiè suǒ zào chū de wǒ guó dì yī tiáo mù ké xiǎo huǒ lún， zēngguófān dēng chuán shì háng hòu， xǐ 'ér mìng míng“ huáng hú hào”。 5 yuè 7 rì， zhì hán zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén， wèi“ yáng rén běn yòu qī líng zhī xīn， ér gèng shòu yǐ kě líng zhī shì； huá rén běn yòu wèi qiè zhī sù， ér bī chù kě qiè zhī dì”， fǎn duì gòu mǎi yào yóu hǎi jūn shàng xiào zhǐ huī kòng zhì de chuán jiàn。 6 yuè 13 rì， shí dá kāi bīng bài dà dù hé。 9 yuè， yǔ róng hóng jiàn miàn， shāng chóu jiàn lì yī gè kě yǐ zāi pǔ nǐ qì de gōng chǎng。 12 yuè 3 rì， jiāo róng hóng 68000 liǎng yín fù měi gòu mǎi jī qì。
1864 nián（ tóng zhì 3 nián） 54 suì 1 yuè， pài lǐ fèng bāo cèliáng jiāng zhè wài hǎi gè dǎo yǔ shā xiàn。 5 yuè， jiāng zhè cáng shū zāo bīng dòng duō yòu huǐ sǔn， dìng kān shū zhāng chéng， jí yú 'ān qìng shè shū jú， kān kè gè zhǒng jīng shǐ。 6 yuè 3 rì， hóng xiù quán bìng shì tiān jīng， qí zhǎngzǐ jì wèi。 7 yuè 19 rì， xiāng jūn gōng qià xiàn tiān jīng， tài píng jūn xuān gào shī bài。 7 yuè， zēngguófān shǎng jiā tài zǐ tài bǎo、 yī děng hóu jué。 céng guó quán shǎng tài zǐ shàobǎo、 yī děng bó jué。 8 yuè 15 rì， zòu zhǔn cái chè xiāng jūn 25000 rén。
10 yuè， xíng yuán yí zhù 'ān líng。 11 yuè， zòu zhǔn tíng zhēng lí shè、 mǔ juān。 12 yuè， zhù chí xiū fù jiāng nán gòng yuàn， bǔ xíng jiāng nán xiāng shì， huì kǎo jiāng nán yōu gòng。
1865 nián（ tóng zhì 4 nián） 55 suì 1 yuè， xuǎn hàn táng yǐ lái gè chén zòu shū 17 shǒu， biān《 míng yuán táng lùn wén》。 3 yuè， zhù chí xiū qì zhǒng shān、 zūn jīng liǎng shū yuàn。 shōu yǎng bā bǎi gū hán zǐ dì， bìng cóng zì yǐ yǎng lián yín zhōng juān kuǎn kè jiǎng。 5 yuè 26 rì， jiē shàng yù： shuài jūn fù shān dōng jiǎo niǎn。 6 yuè， zhù chí zhěng lǐ《 wáng chuán shān qiǎn shū》 wán gǎo， gòng 320 juàn， jiāo jīn líng shū jú chū bǎn。 6 yuè 18 rì， běi shàng jiǎo niǎn zhī cè： zhòng zhèn shè fáng， huá hé juàn wéi， qīng yě chá wéi， mǎ duì zhuī zōng。 9 yuè， jīng yáng zhōu、 qīng jiāng pǔ dǐ xú zhōu。 yī lù diào bīng bù fáng dǔ wéi， yán tú yòu zhāng bǎng zhāo yuán。 10 yuè， jiāng jīn líng zhì zào jú shàng qiān hǎi hóng kǒu， hé lǐ hóng zhāng yuán shè de pào jú jí gòu zì měi guó rén de tiě chǎng hé bìng， zài jiā róng hóng gòu huí de bǎi duō bù jī qì jiàn chéng jiāng nán zhì zào zǒng jú。 12 yuè， hé dìng cháng jiāng shuǐ shī yǒng yuǎn zhāng chéng jí yíng zhì yíng guī。
1866 nián（ tóng zhì 5 nián） 56 suì 3 yuè， yóu xú zhōu fù jǐníng， yán tú yè mèng、 kǒng、 céng zhū shèng mù。 9 yuè 24 rì， niǎn jūn tū pò fáng xiàn， jìn rù shān dōng。 lián xù 2 cì qǐng jiǎ， zài yíng diào yíng。 10 yuè， zòu chén： jiǎo niǎn wú xiào， bìng nán sù quán， qǐng kāi xié bàn dà xué shì、 liǎng jiāng zǒng dū zhī quē。 12 yuè， huí rèn liǎng jiāng zǒng dū。
1867 nián（ tóng zhì 6 nián） 57 suì 3 yuè， zài jiāng nán zhì zào zǒng jú xià shè zào chuán suǒ shì zhì chuán jiàn。 tóng shí nǐ shè yì shū guǎn。 5 yuè， huì tóng lǐ hóng zhāng jiāng jiāng nán zhì zào zǒng jú yóu hóng kǒu qiān gāo chāng miào， zhēng dì kuò qiān， guī zhì dà zēng。 6 yuè， bǔ shòu tǐ rén gé dà xué shì。
1868 nián（ tóng zhì 7 nián） 58 suì 4 yuè， fèng shàng yù gǎi shòu wéi wǔ yīng diàn dà xué shì。 5 yuè 31 rì， zhì shàng hǎi shì chá jiāng nán zhì zào chéng zǒng jú。 8 yuè， fèng mìng diào rèn zhí lì zǒng dū。 9 yuè， jiāng nán zào chuán chǎng shì zhì de dì yī sōu lún chuán shǐ zhì jiāng níng， céng dēng chuán shì háng， qǔ míng“ tián jí”。 12 yuè， dǐ jīng shī， bì jiàn nà lā shì yǔ tóng zhì huáng dì。
1869 nián（ tóng zhì 8 nián） 59 suì 2 yuè 27 rì， zòu chén zhí lì yìng bàn shì yí， yǐ liàn bīng、 chì lì、 zhì hé wéi zhì yào。 6 yuè， zòu qǐng 'àn xiāng jūn zhì gǎi zào zhí lì liàn jūn。 8 yuè， zuò《 quàn xué piān shì zhí lì shì zǐ》， tí chū rú xué yòu yì lǐ、 kǎo jù、 jīng jì、 cí zhāng sì kē， wéi yì lǐ wéi zhì xué gēn běn。 12 yuè， zòu chén：“ zhí lì qīng lǐ jī yù ...... jì shěn jié bìng zhù xiāo zhī 'àn sì wàn yī qiān yú qǐ， duō zuò chén dú， wéi zhī yī qīng。”
1870 nián（ tóng zhì 9 nián） 60 suì 4 yuè， gān bìng rì zhòng， yòu mù wán quán shī míng。 zòu zhǔn bìngjià yī yuè。 5 yuè xù jiǎ yī yuè。 6 yuè， tiān jīn jiào 'àn fā shēng , fèng mìng qián wǎng chǔlǐ。 7 yuè 11 rì， dǐ jīn。 chū lìng fàng gào， yào qiú jīn mín jù shí jiǎn jǔ jiē fā。 23 rì， fǎ guó gōng shǐ luó shū yà lái jiàn， yào qiú shā tiān jīn dào yuán、 zhī fǔ、 zhī xiàn wéi fǎ lǐng shì dǐ mìng， bìng yǐ zhàn zhēng xiāng wēi xié， zēngguófān yán cí jù jué。 24 rì， zòu chén： wā yǎn pōu xīn， quán wú shí jù； jīn mín shēng fèn， shì chū yòu yīn。” 8 yuè， zòu chén： běn 'àn xiōng fàn yǐ ná huò jiǔ míng， wéi luó shū yà yì yù“ sān yuán yì dǐ”， duàn nán yǔn qiú。 fǔ、 xiàn běn wú dà guò sòng jiāo xíng bù yǐ zhǔqíng qīng fǎ zhòng。 9 yuè， liǎng jiāng zǒng dū mǎ xīn yí yù cì shēn wáng， zēngguófān diào rèn liǎng rèn zǒng dū， lǐ hóng zhāng diào bǔ zhí lì zǒng dū。 10 yuè 17 rì， qǐ chéng nán xià。 11 yuè 3 rì， liù shí dà shòu， yù cì“ xūn gāo zhù shí” biǎn 'é。 24 rì， zuò jiā xùn rì kè sì tiáo： yī yuē shèn dú zé xīn 'ān， èr yuē zhù jìng zé shēn qiáng， sān yuē qiú rén zé rén shuō， sì yuē xí láo zé shén qīn。
1871 nián（ tóng zhì 10 nián） 61 suì 8 yuè 19 rì， qiè lǐ hóng zhāng lián xián huì zòu《 nǐ xuǎn zǐ dì chū yáng xué yì zhé》。 9 yuè， shì chá shuǐ lù gè yíng fáng wù、 xùn liàn qíng kuàng。 11 yuè dǐ shàng hǎi， 23 rì zài hù shè yàn qìng zhù 61 suì shēng rì。
1872 nián（ tóng zhì 11 nián） 62 suì 2 yuè 27 rì， lǐng xián shàng zòu： cù qǐng duì“ pài yí liú xué shēng yī shì” jìn kuài luò shí。 bìng tí chū zài měi guó shè lì“ zhōng guó liú xué shēng shì wù suǒ”， tuī jiàn chén lán bīn、 róng hóng wéi zhèng fù wěi yuán cháng zhù měi guó guǎn lǐ。 zài shàng hǎi shè lì yòu tóng chū yáng yì yè jú， jiàn jǔ liú hàn qīng“ zǒng lǐ hù jú xuǎn sòng shì yí”。 3 yuè 1 rì， shí fā jiǎo má zhī zhèng， shé jiǎn bù néng yǔ。 3 yuè 12 rì， wǔ hòu sàn bù shǔ xī huā pǔ， tū fā jiǎo má， céng jì zé fú yè huí shū fáng， duān zuò sān kè shì shì。 shì yuè， qīng tíng wén fù， chuò cháo sān rì。 zhuī zèng tài fù， shì wén zhèng。 6 yuè 25 rì， líng jiù yùn dǐ cháng shā。 7 yuè 19 rì， zàng yú cháng shā nán mén wài zhī jīn pén lǐng。 cì nián 12 yuè 13 rì， gǎi zàng yú shàn huà xiàn（ jīn wàng chéng xiàn） xiāng xī píng táng fú lóng shān。 yǔ fū rén 'ōu yáng shì hé zàng。
zēngguófān（ 1811--1872 nián） shì zhōng guó lì shǐ shàng zuì yòu yǐng xiǎng de rén wù zhī yī， tā cóng hú nán shuāng fēng yī gè piān pì de xiǎo shān cūn yǐ yī jiè shū shēng rù jīng fù kǎo， zhōng jìn shì liú jīng shī hòu shí nián qī qiān， lián shēng shí jí， 37 suì rèn lǐ bù shì láng， guān zhì 'èr pǐn。 jǐn jiē zhe chuàng jiàn yīn mǔ sàng fǎn xiāng， qià féng tài píng tiān guó jù lán héng sǎo xiāng hú dà dì， tā yīn shì zài jiā xiāng lā qǐ liǎo yī zhī tè bié de mín tuán xiāng jūn， lì jìn jiān xīn wéi qīng wáng cháo píng dìng liǎo tiān xià， bèi fēng wéi yī děng yǒng yì hóu， chéng wéi qīng dài yǐ wén rén 'ér fēng wǔ hóu de dì yī rén， hòu lì rèn liǎng jiāng zǒng dū、 zhí lì zǒng dū， guān jū yī pǐn， sǐ hòu bèi shì “ wén zhèng ”。 zēngguófān suǒ chù de shí dài， shì qīng wáng cháo yóu qián jiā shèng shì zhuǎn 'ér wéi mòluò、 shuāi bài， nèi yōu wài huàn jiē zhǒng 'ér lái de dòng dàng nián dài， yóu yú zēngguófān děng rén de lì wǎn kuáng lán， yī dù chū xiàn“ tóng zhì zhōng xīng” de jú miàn， zēngguófān zhèng shì zhè yī guò dù shí qī de zhòng xīn rén wù， zài zhèng zhì、 jūn shì、 wén huà、 jīng jì děng gè gè fāng miàn chǎn shēng liǎo lìng rén zhù mùdì yǐng xiǎng。 zhè zhǒng yǐng xiǎng bù jǐn jǐn zuò yòng yú dāng shí， ér qiě yī zhí yán zhì jīn rì。 cóng 'ér shǐ zhī chéng wéi jìn dài zhōng guó zuì xiǎn hè hé zuì yòu zhēng yì de lì shǐ rén wù。
yī ) shàonián dé zhì shì tú hēng tōng
zēngguófān， zì bó hán， hào dí shēng。 1811 nián chū shēng yú hú nán shěng shuāng fēng xiàn jǐng zì zhèn hé yè táng de yī gè háo mén dì zhù jiā tíng。 zǔ bèi yǐ nóng wéi zhù， shēng huó jiào wéi kuān yù。 zǔ fù céng yù píng suī shǎo wén huà， dàn yuè lì fēng fù； fù qīn céng lín shū shēn wéi shú shī xiù cái， mǎn fù jīng guān， zuò wéi zhǎngzǐ zhǎngsūn de zēngguófān， zì rán dé dào 'èr wèi xiān bèi de 'ài fǔ， tā men wàng zǐ chéng lóng xīnqiè， biàn zǎo zǎo dì duì zēngguófān jìn xíng fēng jiàn lún lǐ jiào yù liǎo。 zēngguófān 6 suì shí rù shú dú shū， 8 suì néng dú bā gǔ wén sòng wǔ jīng， 14 suì shí néng dú zhōu lǐ， shǐ jì wén xuǎn， bìng cān jiā cháng shā de tóng zǐ shì， chéng jì jù jiā liè wéi yōu děng， kě jiàn tā zì yòu tiān zī cōng míng， qín fèn hàoxué。 zhì 1832 nián tā kǎo qǔ liǎo xiù cái， bìng yǔ 'ōu yáng cāng míng zhī nǚ chéng hūn， tà shàng liǎo rén shēng de yī dà tái jiē。 zēngguófān gāng 28 suì biàn kǎo zhōng liǎo jìn shì， cóng cǐ zhī hòu， tā yī bù yī jiē de tà shàng shì tú zhī lù， bìng chéng wéi jūn jī dà chén mù zhāng 'ā de dé lì mén shēng。 zài jīng shí duō nián jiān， tā xiān hòu rèn hàn lín yuàn shù jí shì， lěi qiān shì dú， shì jiǎng xué shì， wén yuān gé zhí gé shì， nèi gé xué shì， jī chá zhōng shū kē shì wù， lǐ bù shì láng jí shǔ bīng bù， gōng bù， xíng bù， lì bù shì láng děng zhí， zēngguófān jiù shì yán zhe zhè fēng shì tú zhī dào， bù bù shēng qiān dào 'èr pǐn guān wèi。 cóng wén cái shàng kàn， zēngguófān de shì tú chàng tōng shì yǔ tā hàoxué yòu guān， tā xué xí zī zī bù juàn， kǔ dú rì yè bù xī， yóu qí zài jīng cān jiā cháo kǎo jìn rù shù cháng guǎn xué xí hòu，“ rì yǐ dú shū wéi yè”。 qín yú qiú jiù， bù chǐ xià wèn， bó lǎn lì shǐ， zhòng shì lǐ xué， hái dú liǎo dà liàng de shī cí gǔ wén， cái huá héng yì， mǎn fù jīng guān。 guān lì zhōng rú cǐ qín fèn hàoxué zhě shí bù duō jiàn。 yóu yú tā bó lǎn qún shū， shè liè wén xiàn， gù zài zhèng zhì shàng yòu zì jǐ de dú tè guān diǎn： rú yào tǒng zhì zhě“ nèi shèng wài wáng”， yào zì rú dì yùn yòng rú fǎ sī xiǎng zhì lǐ tiān xià。 tā tuī chóng chéng zhū lǐ xué， rèn wéi chéng zhū lǐ xué zhèng tǒng yú kǒng mèng zhī dào， hòu jūn chén yìng yǐ xí zhī。 yóu qí tā céng zhù zhāng huò zòu míng huáng shàng， tí chū zhì lǐ tiān xià zhī bàn fǎ， shè jí lì zhì yǔ lián jié， xuǎn cái yǔ yòng cái， wù zhì yǔ cái yòng， bīng lì yǔ bīng fǎ děng。 tā yìng zhào chén shù zhèng zhì zhù zhāng shuō：“ jīn rì suǒ dāng jiǎng qiú zhě， wéi zài yòng rén， rén cái bù fá， yù zuò yòng 'ér jī yáng zhī， zé lài huáng shàng zhī miào yòng， yòu zhuǎn yí zhī dào， yòu péi yǎng zhī fāng， yòu kǎo chá zhī fǎ， sān zhě bù kě fèi。 chén guān jīn rì jīng guān bàn shì tōng bìng yòu 'èr， yuē tuì suō， yuē suǒ xiè。 wài guān bàn shì tōng bìng yòu 'èr， yuē fū yǎn， yuē mān hān。 xí sú xiāng yán， dàn qiú gǒu 'ān， wú guò bù kěn zhèn zuò qǐ lái， jiāng yī yù kùn nán， guó jiā bì yòu fá cái zhī huàn。” yào xiǎng shǐ guān yuán zhèn zuò qǐ lái， yòu xū huáng shàng yǐ shēn zuò zé。 tā cóng lǐ lùn nǎi zhì shí jiàn shàng dū jí lì biāo bǎng fēng jiàn lún lǐ dào dé， lái wéi hù dì zhù jiē jí de gēn běn lì yì。 cóng wǔ jiāng shàng shuō， tā běn bù jù bèi xiān jué tiáo jiàn， rán 'ér zhèng shì yóu yú tā de bù bù qīng yún， dé dào liǎo huáng shàng yǔ tóng liáo men de qīng lái， tā gǎn huáng 'ēn， xiè huáng yì， gān wéi bǎo zhù zǐ jìn xīn jìn lì， biǎo xiàn zài wéi jiàn xiāng jūn 'ǒu xīn lì xuè， jīng xīn cāo láo liàn chū liǎo yī zhī zhàn dǒu lì sài guò lùyíng de zhèng guī jūn， wéi zhèn yā tài píng tiān guó lì xià liǎo hè hè zhàn gōng， wéi qīng wáng cháo xī pīn dōng shā， zhēng zhàn bì shēng， zhí zhì zú sǐ zài liǎng jiāng zǒng dū de bǎo zuò shàng。
èr ) zēngguófān zhī sī xiǎng xué shù
zēngguófān zuò wéi jìn dài zhù míng de zài zhèng zhì jiā， duì“ qián jiā shèng shì” hòu qīng wáng cháo de fǔ bài shuāi luò， dòng ruò guān huǒ， tā shuō：“ guó pín bù zú huàn， wéi mín xīn huàn sàn， zé wéi huàn shèn dà。” duì yú“ shì dà fū xí yú yōu róng gǒu 'ān”，“ chāng wéi yī zhǒng bù bái bù hēi、 bù tòng bù xiáng zhī fēng”，“ tòng hèn cì gǔ”。 tā rèn wéi，“ lì zhì zhī huài， yóu yú qún mù， qiú lì cái yǐ tī mù bì， chéng wéi tàn yuán zhī lùn”。 jī yú cǐ， zēngguófān tí chū，“ xíng zhèng zhī yào， shǒu zài dé rén”， wēi jí zhī shí xū yòng dé qì jiān bèi zhī rén， yào chàng lián zhèng zhī fēng， xíng lǐ zhì zhī rén zhèng， fǎn duì bào zhèng、 rǎo mín， duì yú nà xiē tān zāng wǎng fǎ、 yú mín féi yǐ de guān lì， yī dìng yào yú yǐ yán chéng。 zhì yú guān xì guó yùn mín shēng de cái zhèng jīng jì， zēngguófān rèn wéi， lǐ cái zhī dào， quán zài zhuó yíng jì xū， jiǎo tà shí dì， jié yǐ fèng gōng，“ jiàn qiú zhěng dùn， bù zài yú qiú qǔ sù xiào”。 zēngguófān jiāng nóng yè tí dào guó jiā jīng jì zhōng jī chǔ xìng de zhàn lüè dì wèi， tā rèn wéi，“ mín shēng yǐ sè shì wéi xiān， guó jì yǐ fēng nián wéi ruì”。 tā yào qiú“ jīn rì zhī zhōu xiàn， yǐ zhòng nóng wéi dì yī yào wù”。 shòu liǎng cì yā piàn zhàn zhēng de chōng jī， zēngguófān duì zhōng xī bāng jiāo yòu zì yǐ de kàn fǎ， yī fāng miàn tā shí fēn tòng hèn xī fāng rén qīn lüè zhōng guó， rèn wéi wò tà zhī bàng， qǐ róng tā rén hān shuì， bìng fǎn duì jiè shī zhù jiǎo， yǐ jiè zhù wài guó wéi shēn kuì”； lìng yī fāng miàn yòu bù máng mù pái wài， zhù zhāng xiàng xī fāng xué xí qí xiān jìn de kē xué jì shù。
《 zhì xué lùn dào zhī jīng》
zēngguófān shì qīng mò zhù míng huàn lǐ xué dà shī， xué shù zào yì jí shēn。 tā shuō：“ gài zhēn néng dú shū zhě， liáng yì guì hū qiáng yòu lì yě”， yào yòu“ jiù yǔ sān nián jīng huà bì， gū dēng wǔ yè yǎn cháng qīng” de jīng shén。 xiě zì huò yáng gāng zhī měi，“ zhuólì 'ér qǔ xiǎn jìn zhī shì”； huò yīn róu zhī měi，“ zhuólì 'ér dé zì rán zhī wèi”。 wén zhāng xiě zuò， xū zài qì shì shàng xià gōng fū，“ qì néng xié lǐ yǐ xíng， ér hòu suī yán lǐ 'ér bù huī”。 yào zhù yì xiáng lüè dé dāng， xiáng rén suǒ lüè， lüè rén suǒ xiáng， ér“ zhī wèi zhì zhě xiān hòu， jiǎn cái zhī fán jiǎn”， yòu“ wéi wén jiā dì yī yào yě”。 wéi wén guì zài zì bì xī jìng，“ wén zhāng zhī dào， yǐ qì xiàng guāng míng jùn wěi wéi zuì nán 'ér kě guì”。“ qīng yùn bù kuì， shēng diào kēng qiāng， nǎi wén zhāng dì yī miào jìng”。
《 chí jiā jiào zǐ zhī shù》
zhù míng lì shǐ xué jiā zhōng shū hé xiān shēng shuō guò， zēngguófān jiào zǐ chéng gōng shì yī gè shì shí。 wú fǎ mǒ shā， yě wú xū mǒ shā。 zēngguófān rèn wéi chí jiā jiào zǐ zhù yào yìng zhù yì yǐ xià shí shì： yī、 qín lǐ jiā shì， yán míng jiā guī。 èr、 jìn xiào tì， chú jiāo yì。 sān、“ yǐ xí láo kǔ wéi dì yī yào yì”。 sì、 jū jiā zhī dào， bù kě yòu yú cái。 wǔ、 lián yīn“ bù bì dìng fù shì míng mén”。 liù、 jiā shì jì shē huá， shàng jiǎn。 qī、 zhì jiā bā zì： kǎo、 bǎo、 zǎo、 sǎo、 shū、 shū、 yú、 zhū。 bā、 qīn qī jiāo wǎng yí zhòng qíng qīng wù。 jiǔ、 bù kě yàn juàn jiā cháng suǒ shì。 shí、 zé liáng shī yǐ qiú jiào。
《 jiāng chǎng jìng dǒu zhī jì》
zēngguófān yǐ biān liàn xiāng jūn qǐ jiā， shū shēng zhì guó， zhèn yā liǎo zhōng guó lì shǐ shàng guī mó zuì dà de nóng mín qǐ yì héng héng tài píng tiān guó yùn dòng , qí jūn shì sī xiǎng nèi hán jí fēng , què yòu guò rén zhī chù。 tā rèn wéi， bīng bù zài duō 'ér zài yú jīng，“ bīng shǎo 'ér guó qiáng”，“ bīng yù duō， zé lì yù ruò； xiǎng yù duō， zé guó yù pín”。 zhù zhāng jūn zhèng fēn lǐ， kòu fù qí zé。 tā gòu mǎi yáng qiāng、 yáng pào、 yáng chuán， tuī jìn zhōng guó jūn duì wǔ qì de jìn dài。 zhì jūn yǐ yán míng jūn jì wéi xiān， tóng shí zhuóyì péi yǎng“ hé qì”， jiàngshì tóng xīn， tā rèn wéi“ jiāng jūn yòu sǐ zhī xīn， shì zú wú shēng zhī qì”。 xuǎn zé yòu sì diǎn yào qiú：“ yī yuē zhī rén shàn rèn， èr yuē shàn chān dí qíng， sān yuē lín zhèn dǎn shí shí， sì yuē yíng wù zhěng qí”。 zēngguófān jūn shì sī xiǎng zhōng zuì fēng fù bìng zhí dé jīn rén jiè jiàn de shì qí zhàn lüè zhàn shù。 rú“ yòng bīng dòng rú tuō tù。 jìng rú chǔnǚ”， zhù kè qí zhèng zhī shù，“ zhā yìng zhài， dǎ sǐ zhàng”， shuǐ shī bù kě shùn fēng jìn jī， shàn zé yíng dì，“ xiān zì zhì， hòu zhì dí”， shēn gōu gāo lěi， dì dào gōng chéng zhī shù， shuǐ lù pèi hé， yǐ jìng zhì dòng，“ xiān bá gēn běn， hòu jiǎn zhī yè” děng děng。
《 chǔshì jiāo yǒu zhī dào》
zēngguófān duì jiāo yǒu zhī dào pō yòu jiàn dì， tā rèn wéi jiāo yǒu guì yǎ liàng， yào“ tuī chéng shǒu zhèng， wěi qū hán hóng， ér wú sī yì cāi yí zhī bì”。“ fán shì bù kě zhàn rén bàn diǎn piányí。 bù kě qīng qǔ rén cái”。 yào jí sī guǎng yì， jiān tīng 'ér bù shī cōng。“ guān rén zhī fǎ， yǐ yòu cāo shǒu 'ér wú guān qì、 duō tiáo lǐ 'ér shǎo dà yán wéi zhù”。 chǔshì fāng miàn， zēngguófān rèn wéi，“ chù cǐ luàn shì， yù qióng yù hǎo”。 shēn jū gāo guān，“ zǒng yǐ qián shǎo chǎn bó wéi miào”。“ jū guān yǐ nài fán wéi dì yī yào yì”，“ dé yǐ mǎn 'ér sǔn， fú yǐ jiāo 'ér jiǎn yǐ”。 wéi rén xū zài yī“ dàn” zì shàng zhe yì，“ bù tè fù guì gōng míng jí shēn jiā zhī shùn nì， zǐ xìng zhī wàng fǒu xī yóu tiān dìng， jí xué wèn dé xíng zhī chéng lì yǔ fǒu， yì dà bàn guān hū tiān shì， yī gài xiào 'ér wàng zhī”。“ gōng bù bì zì yǐ chū， míng bù bì zì yǐ chéng”，“ gōng chéng shēn tuì， yù jí yù hǎo”。 zēngguófān xiě yòu gé yán shí 'èr shǒu， jī běn shàng gài kuò liǎo tā de chǔshì jiāo yǒu zhī dào。
《 xiū shēn yǎng xìng zhī jué》
zēngguófān zǒng jié liǎo xiū shēn shí 'èr kuǎn： jìng、 jìng zuò、 zǎo qǐ、 dú shū bù 'èr、 dú shǐ、 jǐn yán、 yǎng qì、 bǎo shēn、 rì zhī suǒ wáng、 yuè wú wáng bù néng、 zuò zì、 yè bù chū mén。 tā rèn wéi gǔ rén xiū shēn yòu sì duān kě xiào：“ shèn dú zé xīn tài， zhù jìng zé shēn qiáng， qiú rén zé rén yuè， sī chéng zé shén qīn”。 zēngguófān bù xìn yī yào， bù xìn sēng wū， bù xìn dì xiān， shǒu dǔ chéng， jiè jī qiǎo， bào dào shǒu zhēn， bù mù fù guì，“ rén shēng yòu qióng dá， zhī mìng 'ér wú yōu。” zēngguófān rèn wéi：“ yǎng shēng zhī fǎ yuē yòu wǔ shì： yī yuē mián shí yòu héng， èr yuē chéng pín， sān yuē jié yù， sì yuē měi yè lín shuì qián xǐ jiǎo， wǔ yuē měi rì liǎng fàn hòu gè xíng sān qiān bù。” yǎng shēng zhī dào，“ shì”、“ xī”、“ mián”、“ shí” sì zì zuì wéi yào jǐn， yǎng bìng xū zhī diào wèi zhī dào。
bāo biǎn bù yī
“ yù zhī zé wéi shèng xiāng， yàn zhī zé wéi yuán xiōng”。
zhèng rú xīn hài gé mìng zhōng de guài jié zhāng bǐng lín duì zēngguófān de píng jià yī yàng， jìn bǎi nián lái rén zhě jiàn rén， zhì zhě jiàn zhì， duì zēngguófān bāo yáng zhě yòu zhī， chì mà zhě yě bù fá qí rén。 zǎo zài zēngguófān zhèn yā tài píng tiān guó shí， jí yòu rén zé qí shā rén guò duō， sòng qí chuò hào“ céng tì tóu”。 dào liǎo 1870 nián“ tiān jīn jiào 'àn”， bù shǎo rén mà tā shì mài guó zéi， yǐ zhì zēngguófān yě jué dé“ nèi jiù shén míng， chù jiù qīng yì”， shèn zhì yòu sì miàn chǔ gē zhī lǜ。 xīn hài gé mìng hòu， yī xiē gé mìng dǎng rén shuō tā“ kāi jiù dì zhèng fǎ zhī xiān hé”， shì yí chòu wàn nián de hàn jiān， jiàn guó hòu de shǐ xué jiè duì tā gèng shì yī mà dào dǐ， chì wéi fēng jiàn dì zhù jiē jí de wèi dào shì、 dì zhù mǎi bàn jiē jí de jīng shén 'ǒu xiàng、 hàn jiān、 mài guó zéi、 shā rén bù zhǎ yǎn huàn guì zǐ shǒu děng děng， yú yǐ quán miàn fǒu dìng。 lì shǐ shì gè zhǒng fù zá yīn sù de yòu jī zǔ hé tǐ， lì shǐ cóng wù yě shì rú cǐ， duì fù zá de lì shǐ rén wù yú yǐ jiǎn dān、 piàn miàn de kěn dìng huò fǒu dìng， dōushì bù kè guān de， dōubù fú hé mǎ kè sī zhù yì wéi wù shǐ guān hé shí shì qiú shì de yào qiú。 80 nián dài yǐ lái， xué shù jiè duì zēngguófān de yán jiū zhú bù shēn rù， duì tā de píng jià yě xiāng duì kè guān。 suí zhe yòu guān zēngguófān de xiǎo shuō hé chuán qí gù shì de chū bǎn， yuè lái yuè duō de rén duì qí chǎn shēng xīng qù， tā men xī wàng néng tòu guò zuò jiā miáo shù de rén wù xíng xiàng gèng duō de liǎo jiě zēngguófān de xué shí、 jiàn jiě hé zhù zhāng， gèngzhíjiē、 gèng qīng xī、 gēngshēn rù dì kuī jiàn tā de nèi xīn shì jiè。
sān ) yì shì diǎn dī
máo zé dōng“ dú fú céng wén zhèng” zhī mí
máo zé dōng nián qīng shí， céng duì zēngguófān qīng fú bèi zhì， xiàn cáng sháo shān jì niàn guǎn de guāng xù nián jiān bǎn《 zēngguófān jiā shū》 zhōng， shù juàn fēi yè shàng dōuyòu máo shǒu shū de“ yǒng zhī zhēn cáng”。 tā céng shuō： zēngguófān jiàn lì de gōng yè hé wén zhāng sī xiǎng dōukě yǐ wéi hòu shì qǔ fǎ。 rèn wéi céng biān zuǎn de《 jīng shǐ bǎi jiā zá chāo》“ yùn qún jí 'ér bào fāng yòu”， shì guó xué de rù mén shū。 zēngguófān zhì jūn zuì zhòng shì jīng shén jiào yù， máo yī shēng hěn zhù yì zhè diǎn。 céng“ ài mín wéi zhì bīng dì yī yào yì”。 máo jiàn lì hóng jūn zhī chū biàn zhì dìng liǎo《 sān dà jì lǜ， bā xiàng zhù yì》。
jiǎng jiè shí tuī chóng zēngguófān zhī mí
jiǎng duō cì gào jiè tā de zǐ dì liáo shǔ：“ yìng duō kàn céng wén zhèng， hú lín yì děng shū bǎn jí shū lǐ”，“ céng wén zhèng jiā shū jí shū lǐ ......， wéi rèn hé zhèng zhì jiā suǒ bì dú。” tā shěn dìng《 céng hú zhì bīng yǔ lù zhù shì》 shí shuō： céng shì yǐ zú wéi wú rén zhī shī zī yǐ。 zài huáng pǔ jūn xiào， tā yǐ zēngguófān de《 ài mín gē》 xùn dǎo xué shēng。 tā shuō wǒ rèn wéi céng、 zuǒ néng dǎ bài hóng、 yáng shì tā men de dào dé xué wèn、 jīng shén yǔ xìn xīn shèng guò dí rén。
“ yù zhī wéi shèng xiāng， yàn zhī wéi yuán xiōng” zhī mí
zēngguófān céng bèi rén tuī xǔ wéi kǒng zǐ、 zhū zǐ yǐ hòu， zài dù fù xīng rú xué de shèng zhé； jiàn shù gōng yè、 zhuǎn yí yùn shì de wěi rén xián zhě， qīng cháo xián tóng zhōng xīng dì yī míng chén。 rán 'ér， yě yòu rén mà tā shì mín zéi、 yuán xiōng、 hàn jiān、 mín zú zuì rén、 shàn quán làn shā de“ céng tì tóu”、 hǎo míng shī dé de“ wěi jūn zǐ”。
《 zēngguófān jiā shū》 yǐng xiǎng lì shǐ bù shuāi zhī mí
tài píng tiān guó shī bài hòu， qīng tíng duì quán zhòng shì dà de zēngguófān jí dù cāi jì， céng wéi biǎo míng xīn jì， zuò chū liǎo yòu wéi gè rén xìng gé de shì kān yìn《 jiā shū》。
wéi cháo tíng dà jìn nà qiè zhī mí
wǔ shí yī suì shí， xián fēng dì dà sàng qī jiān， mì qǔ xiǎo qiè，“ wéi zhì shī dé”， gù yòu rén chì qí wéi“ wěi jūn zǐ”。 zhōng shēng yǐ“ zhuō chéng”“ jiān rěn” xíng shì zēngguófān“ mào zhī guò rén zhě， yǎn zuò sān jiǎo xíng， cháng rú yù shuì， shēn cái jǐn zhōng rén， xíng bù zé jí hòu zhòng， yán yǔ chí huǎn。”
“ yī shēng 'ài qián” zhī mí
sān shí suì shí， zuò yī jiàn qīng duàn mǎ guà， yù qìng hè jí xīn nián shí chuān yī cì， sān shí nián hòu， yī yóu rú xīn。 zài nán jīng zǒng dū fǔ rèn nèi， yào qiú fū rén hé 'ér xí men， měi wǎn yào jì má fǎng shā， xià chú zuò fàn。
sì ) dà shì nián biǎo
1811 nián（ jiā qìng 16 nián） 11 yuè 26 rì（ nóng lì 10 yuè 11 rì） shēng yú hú nán shěng shuāng fēng xiàn hé yè xiāng tiān píng cūn , rǔ míng kuān yī。
1815 nián（ jiā qìng 20 nián） 5 suì zài jiā shí zì dú shū。 yī nián hòu rù jiā shú“ lì jiàn zhāi”。
1826 nián（ dào guāng 6 nián） 16 suì chūn， yìng cháng shā fǔ shì（ tóng zǐ shì）， míng liè dì qī。
1830 nián（ dào guāng 10 nián） 20 suì jiù dú yú héng yáng táng shì zōng cí， shī cóng wāng jué 'ān。 yī nián hòu zhuǎn rù xiāng xiāng lián bīn shū yuàn。 gǎi hào dí shēng。
1833 nián（ dào guāng 13 nián） 23 suì qiū， cān jiā xiāng xiāng xiàn shì， kǎo qǔ xiù cái。
1834 nián（ dào guāng 14 nián） 24 suì chūn， rù yuè lù shū yuàn。 qiū， cān jiā xiāng shì zhōng dì sān shí liù míng jǔ rén。 dōng， rù jīng zhǔn bèi huì shì， tú jìng cháng shā， shǐ yǔ liú róng xiāng jiāo。
1835 nián（ dào guāng 15 nián） 25 suì 4 yuè， huì shì luò dì， liú jīng yù cháng shā huì guǎn dú shū。
1836 nián（ dào guāng 16 nián） 26 suì chūn， ēn kē huì shì zài cì bù dì， chū jīng fǎn jiā。 zhì cháng shā， yǔ liú róng、 guō sōng dào zài xiāng xiāng huì guǎn xiāng jù liǎng gè yuè。
1838 nián（ dào guāng 18 nián） 28 suì huì shì zhōng dì sān shí bā míng gòng shì。 shì hòu gǎi míng guó fān。 diàn shì qǔ zài sān jiá dì sì shí 'èr míng， cì tóng jìn shì chū shēn。 cháo kǎo liè dì yī děng dì sān míng， dào guāng dì bá zhì dì 'èr míng。 shòu hàn lín yuàn shù jí shì。 nián dǐ qǐ jiǎ fǎn jiā。
1839 nián（ dào guāng 19 nián） 29 suì xià， chū héng yáng， yè dù gōng bù cí、 shí gǔ shū yuàn。 qiū， chū shào yáng， chá fǎng wǔ gǎng、 xīn huà、 lán tián、 yǒng fēng。 12 yuè， zǐ jì zé shēng， lí jiā qǐ chéng fù jīng。 běn nián qǐ shǐ zuò rì jì， chí zhī yǐ héng， zhì zhōng bù chuò。
1840 nián（ dào guāng 20 nián） 30 suì 5 yuè， shù jí shì sàn guǎn， liè 'èr děng shí jiǔ míng， shòu hàn lín yuàn jiǎn tǎo。 7 yuè， dé bìng， jīng 'ōu yáng zhào xióng、 wú tíng dòng zhì liáo、 hù lǐ， liǎng yuè shǐ yù， sān rén suì chéng hǎo yǒu。
1841 nián（ dào guāng 21 nián） 31 suì 8 yuè， xié wō rén wǎng yè lǐ xué dà shī táng jiàn， qǐng jiào zhì xué zhī fāng， jiǎn shēn zhī yào。“ kǎo dé wèn yè”，“ wéi yì lǐ suǒ xūn zhēng”。 11 yuè， rèn guó shǐ guǎn xié xiū， biàn jiàn qián shǐ， biàn jù dé shī。 shì nián， xǐ dú hú lín yì zèng sòng de《 táo wén yì gōng wén jí》。 xiě zuò《 lǐ xū》， zhí dào mín jiān jí kǔ， biān chī fǔ bài gèng zhì。
1842 nián（ dào guāng 22 nián） 32 suì zhì lì chéng zhū zhī xué， měi rì bì zuò rì kè： zǎo qǐ、 zhù jìng、 jìng zuò、 dú shū bù 'èr、 dú shǐ、 jǐn yán、 yǎng qì、 bǎo shēn， rì zhī suǒ wáng、 yuè wú wàng suǒ néng、 zuò zì、 yè bù chū mén。
1843 nián（ dào guāng 23 nián） 33 suì 4 yuè， shēng rèn hàn lín yuàn shì jiǎng。 7 yuè， qīn mìng wéi xiāng shì（ sì chuān） zhèng kǎo guān。 12 yuè， chōng wén yuān gé xiào lǐ。 8 yuè， bǔ shòu hàn lín yuàn shì jiǎng。
1844 nián（ dào guāng 24 nián） 34 suì 8 yuè， guō sōng dào yǐn jiāng zhōng yuán lái jiàn， jié wéi shī shēng。 pài chōng hàn lín yuàn jiào xí shù jí shì。
1845 nián（ dào guāng 25 nián） 35 suì 10 yuè， shēng hàn lín yuàn shì jiǎng xué shì。 lǐ hóng zhāng rù jīng huì shì， yǐ nián jiā zǐ tóu qí mén xià shòu yè。
1846 nián（ dào guāng 26 nián） 36 suì 1 yuè， chōng wén yuān gé zhí gé shì。 zì shū qí shū shè yuē：“ qiú jué zhāi”。 xià qiū jiān， yǎng bìng chéng nán bào guó sì， yǔ tóng yù liú chuán yíng jiù hàn xué、 sòng xué shēn rù yán tǎo， zhī xué xū fǎn běn wù yào，“ zhí liǎng yòng zhōng”。
1847 nián（ dào guāng 27 nián） 37 suì 7 yuè， shēng shòu nèi gé xué shì、 jiān lǐ bù shì láng jiē。 11 yuè， qīn pài wǔ huì shì zhèng zǒng cái， diàn shì dú juàn dà chén。
1848 nián（ dào guāng 28 nián） 38 suì 3 yuè， zǐ jì hóng shēng。 10 yuè， ji lù gǔ jīn míng chén dà rú yán lùn， àn xiū shēn、 qí jiā、 zhì guó sān mén fēn sān shí 'èr mù ji chéng《 céng shì jiā xùn》。
1849 nián（ dào guāng 29 nián） 39 suì 2 yuè， shēng shòu lǐ bù yòu shì láng。 9 yuè， shǔ bīng bù yòu shì láng。
1850 nián（ dào guāng 30 nián） 40 suì 4 yuè， shàng《 yìng zhào chén yán shū》， zhí jiē guān chǎng“ wěimǐ yīn xún”、 guān lì“ wèi xǐ”“ róu mí”。“ jīn rì suǒ dāng jiǎng zhě， wéi zài yòng rén yī duān 'ěr”。 7 yuè， jiān shǔ bù zuǒ shì láng。
1851 nián（ xián fēng yuán nián） 41 suì 1 yuè， hóng xiù quán zài guǎng xī guì píng jīn tián cūn zǔ zhì qǐ yì。 5 yuè， shàng《 jìng chén shèng dé sān duān yù fáng liú bì shū》， xián fēng dì“ nù zhì qí zhé yú dì” yù zuì zhī。
1852 nián（ xián fēng 2 nián） 42 suì 1 yuè， shàng《 bèi chén mín jiān jí kǔ shū》。 7 yuè， rèn jiāng xī xiāng shì zhèng kǎo guān。 xíng dǐ 'ān wēi tài hú xiàn xiǎo chí yì， dé mǔ fù wén， huí jí bēn sàng。 10 yuè chū dǐ jiā。 tài píng jūn chū guǎng xī、 rù hú nán， 9 yuè gōng cháng shā， 10 yuè qǔ jué yuè zhōu。
1853 nián（ xián fēng 3 nián） 43 suì 1 yuè 21 rì， jiē bāng bàn hú nán tuán liàn zhǐ。 jīng guō sōng dào lì quàn chū bǎo sāng zǐ。 30 rì， dǐ cháng shā yǔ hú nán xún fǔ zhāng liàng jī shāng bàn tuán liàn。 3 yuè 19 rì， tài píng jūn gōng zhàn jiāng níng， dìng dū wéi tiān jīng。 9 yuè， zòu zhǔn yí zhù héng zhōu liàn bīng。 11 yuè， jiàn héng zhōu chuán chǎng gǎn zào zhàn chuán。 pài rén fù guǎng dōng gòu mǎi yáng pào， chóu jiàn shuǐ shī。
1854 nián（ xián fēng 4 nián） 44 suì 2 yuè 25 rì， fèng mìng shuài shī chū zhēng tài píng jūn。 fā bù《 tǎo yuè fěi xí》。 mìng chǔ rǔ háng wéi shuǐ shī zǒng tǒng、 tǎ qí bù wéi lù jūn xiān fēng， tǒng shuài 17000 rén， huī shī běi shàng。 5 yuè， bīng bài jìng gǎng， tóu shuǐ zì cái huò jiù。
7 yuè 25 rì， zhòng zhěng shuǐ lù gè jūn hòu， chū shī gōng xiàn yuè zhōu。 10 yuè 14 rì qǔ wǔ chāng。 xián fēng dì lìng qí bù shǔ lǐ hú běi xún fǔ。 7 tiān hòu shōu huí chéng mìng。 gǎi shǎng bīng bù shì láng xián。 12 yuè 2 rì gōng xiàn tián jiā zhèn。
1855 nián（ xián fēng 5 nián） 45 suì 2 yuè 12 rì yè， shí dá kāi zǒng gōng xiāng jūn shuǐ yíng， shāo huǐ xiāng jūn zhàn chuán 100 yú sōu。 zēngguófān zuò chuán bèi fú，“ wén juàn cè dú jù shī”。” gōng fèn jí， yù cè mǎ fù dí yǐ sǐ”， luó zé nán、 liú róng lì quàn nǎi zhǐ。
1856 nián（ xián fēng 6 nián） 46 suì 7 yuè， zuò kùn nán chāng。 9 yuè 2 rì， yáng、 hóng nèi hòng（ tiān jīng shì biàn） hòu， tài píng jūn yuán qì dà shāng。 10 yuè， zēngguófān zài cháng mù yǒng zǔ jiàn jí zì yíng rù yuán jiāng xī。
1857 nián（ xián fēng 7 nián） 47 suì 2 yuè 27 rì， qí fù qù shì， xié dì guó huá huí jí bēn sàng。 7 yuè， liǎng cì shàng shū， qǐng qiú zài jiā zhōng zhì， huò xián fēng dì zhǔn xǔ。 shì nián jiàn“ sī yún guǎn”。
1858 nián（ xián fēng 8 nián） 48 suì 5 yuè 19 rì， lǐ xù bīn、 yáng yuè bīn shuài shuǐ lù liǎng jūn gōng xiàn jiǔ jiāng。 dì guó huá rù lǐ mù。 7 yuè 13 rì， jiē shàng yù mìng qí chū bàn zhè jiāng jūn wù， 17 rì qǐ chéng。 8 yuè 5 rì， dǐ wǔ chāng。 yǔ hú lín yì huì shāng jìn bīng、 chóu xiǎng zhī cè。 11 yuè 15 rì， lǐ xù bīn、 céng guó huá sǐ yú sān hé zhī yì。 12 yuè， zuò《 ài mín gē》 yǐ xùn xiāng jūn。
1859 nián（ xián fēng 9 nián） 49 suì 1 yuè， lǐ hóng zhāng lái jiàn chāng jìn yè、 liú yíng xiāng bàn jūn wù。 shì yuè， céng guó bǎo gǎi míng zhēn gān rù xiāng jūn， wéi qí xiōng guó huá bào chóu。 2 yuè， zuò《 shèng zhé huà xiàng jì》。 11 yuè， nǐ sì lù jìn bīng zhī cè， gōng qǔ 'ān qìng。
1860 nián（ xián fēng 10 nián） 50 suì 5 yuè， ji lù《 jīng shǐ bǎi jiā zá chāo》 26 juàn，“ qǔ jīng yòng hóng”，“ jìn lún sì bù jīng yào”。
6 yuè， zuǒ zōng táng lái yíng， liú zhù liǎng xún， shāng tǎo dōng nán dà jú； fèng mìng yǐ bīng bù shàng shū xián shǔ lǐ liǎng jiāng zǒng dū。
7 yuè， wěi shòu liǎng jiāng zǒng dū， bìng yǐ qīnchāi dà chén dū bàn jiāng nán jūn wù。 10 yuè 18 rì yǔ hú lín yì、 lǐ xù bīn shāng chóu běi yuán zhī cè。 shàng shū qǐng qiú dài bīng běi shàng sǎo yí qín wáng、 yǐ“ xuě fū tiān zhī fèn”。 12 yuè， qí mén dà yíng liǎng dù bèi kùn， tài píng jūn jù dà yíng jǐn 20 lǐ，“ wēi xiǎn wàn zhuàng”。
1861 nián（ xián fēng 11 nián） 51 suì 8 yuè 23 rì， shì《 fù chén gòu mǎi wài yáng chuán pào zhé》：“ gòu mǎi wài yáng chuán pào， zé wéi jīn rì jiù shí zhī dì yī yào wù。” 9 yuè 5 rì， xiāng jūn gōng xiàn 'ān qìng。 25 rì， yí zhù 'ān qìng。 11 yuè 20 rì， fèng zhǐ dū bàn sì shěng（ sū、 wǎn、 zhè、 gàn） jūn wù， qí xún fǔ、 tí zhèn yǐ xià xī guī jié zhì。 12 yuè， zài 'ān guān bào bàn nèi jūn xiè suǒ。 nián dǐ， dìng sān lù jūn jìn jūn zhī cè：“ yǐ wéi gōng jīn líng shǔ zhī guó quán， ér yǐ zhè shì shǔ zuǒ zōng táng， sū shì shǔ lǐ hóng zhāng， yú shì dōng nán sù qīng zhī jú dìng yǐ。
1862 nián（ tóng zhì yuán nián） 52 suì 1 yuè 31 rì， fèng zhǐ rèn liǎng jiāng zǒng dū xié bàn dà xué shì， céng guó quán bǔ shòu zhè jiāng 'àn chá shǐ。 2 yuè 14 rì， zuǒ zōng táng shuài jūn yóu jiāng xī rù zhè jiāng。 4 yuè， lǐ hóng zhāng shuài jūn dǐ shàng hǎi。 5 yuè， céng guó quán shuài jūn jìn zhù yǔ huā tái， huì tóng péng yù lín de shuǐ shī wéi gōng tiān jīng。 7 yuè 18 rì， wéi jiè bīng zhù jiǎo shì zài shū lì chén lì hài：“ dǎo rén jiè zhù jiǎo wéi tú lì zhī jì ...... ér zhōng huá zhī nán， zhōng huá dāng zhī”， jué bù néng ràng yáng rén yǐ zhù jiǎo lái“ róu lìn zhōng guó zhī tǔ dì”。 9 yuè， wéi sǐ yú zhàn luàn 'ér wèi jí 'ān zàng de tóng chéng rú shēng fāng dōng shù、 dài jūn héng 6 rén lì shí xiū mù， tuǒ wéi 'ān zàng。 12 yuè， qí dì céng guó bǎo bìng sǐ yú yǔ huā tái xiāng jūn dà yíng。 nián dǐ， huá héng fāng yǔ xú shòu fù zǐ shì zhì chéng zhōng guó dì yī tái zhēng qì jī， zēngguófān jiàn hòu， yú dāng tiān rì jì zhōng xiě dào：“ qiè xǐ yáng rén zhī zhì qiǎo wǒ guó yì néng wéi zhī， bǐ bù néng 'ào wǒ yǐ qí suǒ bù zhī yǐ！”
1863 nián（ tóng zhì 2 nián） 53 suì 1 yuè 28 rì， ān qìng nèi jūn xiè suǒ zào chū de wǒ guó dì yī tiáo mù ké xiǎo huǒ lún， zēngguófān dēng chuán shì háng hòu， xǐ 'ér mìng míng“ huáng hú hào”。 5 yuè 7 rì， zhì hán zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén， wèi“ yáng rén běn yòu qī líng zhī xīn， ér gèng shòu yǐ kě líng zhī shì； huá rén běn yòu wèi qiè zhī sù， ér bī chù kě qiè zhī dì”， fǎn duì gòu mǎi yào yóu hǎi jūn shàng xiào zhǐ huī kòng zhì de chuán jiàn。 6 yuè 13 rì， shí dá kāi bīng bài dà dù hé。 9 yuè， yǔ róng hóng jiàn miàn， shāng chóu jiàn lì yī gè kě yǐ zāi pǔ nǐ qì de gōng chǎng。 12 yuè 3 rì， jiāo róng hóng 68000 liǎng yín fù měi gòu mǎi jī qì。
1864 nián（ tóng zhì 3 nián） 54 suì 1 yuè， pài lǐ fèng bāo cèliáng jiāng zhè wài hǎi gè dǎo yǔ shā xiàn。 5 yuè， jiāng zhè cáng shū zāo bīng dòng duō yòu huǐ sǔn， dìng kān shū zhāng chéng， jí yú 'ān qìng shè shū jú， kān kè gè zhǒng jīng shǐ。 6 yuè 3 rì， hóng xiù quán bìng shì tiān jīng， qí zhǎngzǐ jì wèi。 7 yuè 19 rì， xiāng jūn gōng qià xiàn tiān jīng， tài píng jūn xuān gào shī bài。 7 yuè， zēngguófān shǎng jiā tài zǐ tài bǎo、 yī děng hóu jué。 céng guó quán shǎng tài zǐ shàobǎo、 yī děng bó jué。 8 yuè 15 rì， zòu zhǔn cái chè xiāng jūn 25000 rén。
10 yuè， xíng yuán yí zhù 'ān líng。 11 yuè， zòu zhǔn tíng zhēng lí shè、 mǔ juān。 12 yuè， zhù chí xiū fù jiāng nán gòng yuàn， bǔ xíng jiāng nán xiāng shì， huì kǎo jiāng nán yōu gòng。
1865 nián（ tóng zhì 4 nián） 55 suì 1 yuè， xuǎn hàn táng yǐ lái gè chén zòu shū 17 shǒu， biān《 míng yuán táng lùn wén》。 3 yuè， zhù chí xiū qì zhǒng shān、 zūn jīng liǎng shū yuàn。 shōu yǎng bā bǎi gū hán zǐ dì， bìng cóng zì yǐ yǎng lián yín zhōng juān kuǎn kè jiǎng。 5 yuè 26 rì， jiē shàng yù： shuài jūn fù shān dōng jiǎo niǎn。 6 yuè， zhù chí zhěng lǐ《 wáng chuán shān qiǎn shū》 wán gǎo， gòng 320 juàn， jiāo jīn líng shū jú chū bǎn。 6 yuè 18 rì， běi shàng jiǎo niǎn zhī cè： zhòng zhèn shè fáng， huá hé juàn wéi， qīng yě chá wéi， mǎ duì zhuī zōng。 9 yuè， jīng yáng zhōu、 qīng jiāng pǔ dǐ xú zhōu。 yī lù diào bīng bù fáng dǔ wéi， yán tú yòu zhāng bǎng zhāo yuán。 10 yuè， jiāng jīn líng zhì zào jú shàng qiān hǎi hóng kǒu， hé lǐ hóng zhāng yuán shè de pào jú jí gòu zì měi guó rén de tiě chǎng hé bìng， zài jiā róng hóng gòu huí de bǎi duō bù jī qì jiàn chéng jiāng nán zhì zào zǒng jú。 12 yuè， hé dìng cháng jiāng shuǐ shī yǒng yuǎn zhāng chéng jí yíng zhì yíng guī。
1866 nián（ tóng zhì 5 nián） 56 suì 3 yuè， yóu xú zhōu fù jǐníng， yán tú yè mèng、 kǒng、 céng zhū shèng mù。 9 yuè 24 rì， niǎn jūn tū pò fáng xiàn， jìn rù shān dōng。 lián xù 2 cì qǐng jiǎ， zài yíng diào yíng。 10 yuè， zòu chén： jiǎo niǎn wú xiào， bìng nán sù quán， qǐng kāi xié bàn dà xué shì、 liǎng jiāng zǒng dū zhī quē。 12 yuè， huí rèn liǎng jiāng zǒng dū。
1867 nián（ tóng zhì 6 nián） 57 suì 3 yuè， zài jiāng nán zhì zào zǒng jú xià shè zào chuán suǒ shì zhì chuán jiàn。 tóng shí nǐ shè yì shū guǎn。 5 yuè， huì tóng lǐ hóng zhāng jiāng jiāng nán zhì zào zǒng jú yóu hóng kǒu qiān gāo chāng miào， zhēng dì kuò qiān， guī zhì dà zēng。 6 yuè， bǔ shòu tǐ rén gé dà xué shì。
1868 nián（ tóng zhì 7 nián） 58 suì 4 yuè， fèng shàng yù gǎi shòu wéi wǔ yīng diàn dà xué shì。 5 yuè 31 rì， zhì shàng hǎi shì chá jiāng nán zhì zào chéng zǒng jú。 8 yuè， fèng mìng diào rèn zhí lì zǒng dū。 9 yuè， jiāng nán zào chuán chǎng shì zhì de dì yī sōu lún chuán shǐ zhì jiāng níng， céng dēng chuán shì háng， qǔ míng“ tián jí”。 12 yuè， dǐ jīng shī， bì jiàn nà lā shì yǔ tóng zhì huáng dì。
1869 nián（ tóng zhì 8 nián） 59 suì 2 yuè 27 rì， zòu chén zhí lì yìng bàn shì yí， yǐ liàn bīng、 chì lì、 zhì hé wéi zhì yào。 6 yuè， zòu qǐng 'àn xiāng jūn zhì gǎi zào zhí lì liàn jūn。 8 yuè， zuò《 quàn xué piān shì zhí lì shì zǐ》， tí chū rú xué yòu yì lǐ、 kǎo jù、 jīng jì、 cí zhāng sì kē， wéi yì lǐ wéi zhì xué gēn běn。 12 yuè， zòu chén：“ zhí lì qīng lǐ jī yù ...... jì shěn jié bìng zhù xiāo zhī 'àn sì wàn yī qiān yú qǐ， duō zuò chén dú， wéi zhī yī qīng。”
1870 nián（ tóng zhì 9 nián） 60 suì 4 yuè， gān bìng rì zhòng， yòu mù wán quán shī míng。 zòu zhǔn bìngjià yī yuè。 5 yuè xù jiǎ yī yuè。 6 yuè， tiān jīn jiào 'àn fā shēng , fèng mìng qián wǎng chǔlǐ。 7 yuè 11 rì， dǐ jīn。 chū lìng fàng gào， yào qiú jīn mín jù shí jiǎn jǔ jiē fā。 23 rì， fǎ guó gōng shǐ luó shū yà lái jiàn， yào qiú shā tiān jīn dào yuán、 zhī fǔ、 zhī xiàn wéi fǎ lǐng shì dǐ mìng， bìng yǐ zhàn zhēng xiāng wēi xié， zēngguófān yán cí jù jué。 24 rì， zòu chén： wā yǎn pōu xīn， quán wú shí jù； jīn mín shēng fèn， shì chū yòu yīn。” 8 yuè， zòu chén： běn 'àn xiōng fàn yǐ ná huò jiǔ míng， wéi luó shū yà yì yù“ sān yuán yì dǐ”， duàn nán yǔn qiú。 fǔ、 xiàn běn wú dà guò sòng jiāo xíng bù yǐ zhǔqíng qīng fǎ zhòng。 9 yuè， liǎng jiāng zǒng dū mǎ xīn yí yù cì shēn wáng， zēngguófān diào rèn liǎng rèn zǒng dū， lǐ hóng zhāng diào bǔ zhí lì zǒng dū。 10 yuè 17 rì， qǐ chéng nán xià。 11 yuè 3 rì， liù shí dà shòu， yù cì“ xūn gāo zhù shí” biǎn 'é。 24 rì， zuò jiā xùn rì kè sì tiáo： yī yuē shèn dú zé xīn 'ān， èr yuē zhù jìng zé shēn qiáng， sān yuē qiú rén zé rén shuō， sì yuē xí láo zé shén qīn。
1871 nián（ tóng zhì 10 nián） 61 suì 8 yuè 19 rì， qiè lǐ hóng zhāng lián xián huì zòu《 nǐ xuǎn zǐ dì chū yáng xué yì zhé》。 9 yuè， shì chá shuǐ lù gè yíng fáng wù、 xùn liàn qíng kuàng。 11 yuè dǐ shàng hǎi， 23 rì zài hù shè yàn qìng zhù 61 suì shēng rì。
1872 nián（ tóng zhì 11 nián） 62 suì 2 yuè 27 rì， lǐng xián shàng zòu： cù qǐng duì“ pài yí liú xué shēng yī shì” jìn kuài luò shí。 bìng tí chū zài měi guó shè lì“ zhōng guó liú xué shēng shì wù suǒ”， tuī jiàn chén lán bīn、 róng hóng wéi zhèng fù wěi yuán cháng zhù měi guó guǎn lǐ。 zài shàng hǎi shè lì yòu tóng chū yáng yì yè jú， jiàn jǔ liú hàn qīng“ zǒng lǐ hù jú xuǎn sòng shì yí”。 3 yuè 1 rì， shí fā jiǎo má zhī zhèng， shé jiǎn bù néng yǔ。 3 yuè 12 rì， wǔ hòu sàn bù shǔ xī huā pǔ， tū fā jiǎo má， céng jì zé fú yè huí shū fáng， duān zuò sān kè shì shì。 shì yuè， qīng tíng wén fù， chuò cháo sān rì。 zhuī zèng tài fù， shì wén zhèng。 6 yuè 25 rì， líng jiù yùn dǐ cháng shā。 7 yuè 19 rì， zàng yú cháng shā nán mén wài zhī jīn pén lǐng。 cì nián 12 yuè 13 rì， gǎi zàng yú shàn huà xiàn（ jīn wàng chéng xiàn） xiāng xī píng táng fú lóng shān。 yǔ fū rén 'ōu yáng shì hé zàng。
|
|
|
|