xī jìn tài shǐ 'èr nián（ 266 nián） chūn， yuán wèi guó yī gè jiào wú gāng de nán mán xiào wèi， zài 'ān huī shòu chūn dì fāng tū rán yù dào yī gè dōng wú de lǎo hàn。 èr rén yī jiàn miàn， lǎo hàn jīng qí dì dǎliang zhe wú gāng shuō： “ nǐ de shēn cái xiàngmào hěn xiàng cháng shā wáng wú ruì yā ! zhǐ shì gè tóu shāo 'ǎi liǎo diǎn。 ” wú gāng tīng hòu dà jīng， shuō：“ wú ruì nǎi shì wǒ 16 shì xiān zǔ， yǐ jīng sǐ liǎo 400 duō nián liǎo， nǐ zěn me kàn dé chū wǒ de xiàngmào xiàng tā ní ?” lǎo hàn shuō：“ shí bù xiāng mán， 40 nián qián， dōng wú zài lín xiāng（ jīn cháng shā） yù xiū sūn jiān miào， yīn quē fá mù cái， jiù wā liǎo cháng shā wáng wú ruì de mù， qǔ chū guān guǒ zuò wéi jiàn miào de cái liào。 dāng shí wǒ cān jiā liǎo jué mù zhī shì， dāng guān guǒ dǎ kāi hòu， céng qīn yǎn kàn jiàn wú wáng de shī tǐ miàn mù rú shēng， yī bó wán hǎo ní !”
　　 wú gāng tīng bà， shèn shì jīng qí， duì lǎo hàn dào：“ shī tǐ yī fú jì wán hǎo， yòu méi yòu gǎi huàn gè dì fāng mái zàng 'ā？” lǎo hàn dá：“ huàn dì fāng mái zàng liǎo。”
　　 yǐ shàng zhè gè gù shì de lái yuán sǎnjiàn yú duō chù， zhèng shǐ、 yě shǐ、 dì fāng zhì、 zú pǔ děng diǎn jí duō yòu jìzǎi。 běi wèi zhù míng dì lǐ xué jiā lì dào yuán zài《 shuǐ jīng · xiāng shuǐ zhù》 zhōng， yǐn guō bān《 shì yǔ》 shuō guò cǐ shì， yuán wén yuē：
　　 wèi huáng chū mò， wú rén fā ruì zhǒng qǔ mù， yú xiàn lì sūn jiān miào， jiàn ruì shī róng mào yī fú bìng rú gù。 wú píng hòu， yǔ fā zhǒng rén yú shòu chūn jiàn nán mán xiào wèi wú gāng yuē：“ jūn xíng mào hé lèi cháng shā wáng wú ruì hū？ jūn wēi duǎn 'ěr。” gāng qú rán yuē：“ shì xiān zǔ yě。” zì ruì zú zhì zhǒng fā sì bǎi nián， zhì jiàn gāng yòu sì shí yú nián yǐ。
　　 jù chuán， cháng shā wáng wú ruì mù chū kāi， qún dào xīng fèn， dāng yè 'ér dǐ qí guǒ， yòu yī tóu mù yǐn huǒ xiàng qián tàn chá， sì wǔ zhuàng hàn huī bì nòng qiāo jiē xiān gài bǎn。 hū guǒ nèi qì chū， zī zī zuò dú shé 'áng tóu tù xìn shì wēi zhuàng。 yān guò zhī chù， yòu chòu wèi sàn kāi。 shǎo qīng， mù xué shēn chù hōng rán yī shēng， qí qì yǔ yān huǒ xiāng chù 'ér rán， huǒ qiú tū qǐ， cuàn chū zhàng yú， mù xué rú tóng bái zhòu， bìng bàn yòu hōng hōng zhī shēng rú xiǎng léi。 qún dào qū bì bù jí， mián yī bèi huǒ， shì tóng rán qiú， pūdì bù qǐ， háotáo bēi hū。 mù xué zhī wài zhòng zéi jīng hài， jí yòng ní shā pō zá zháohuǒ zhī shēn， yòu jí hū yú mù zhōng ní shuǐ chù dǎ gǔn 'ér。 chà nà jiān， xué nèi 'āiháo lián lián， bèi huǒ dào zéi tiào yuè téng nuó， shì tóng qún mó luàn wǔ， yè guǐ piāo dàng。 huǒ shì jiàn xiǎo， bèi huǒ zhě zhōu shēn lí hēi， miàn bù xiōng qián jǐ wú wán fū， hū hào shēng zhōng shuāng bì kōu dì， juàn suō rú dòng， qì mài shuāi jié， yǎn yǎn yī xī。
　　 dài nèi guān kāi qǐ， zhǐ jiàn wú ruì jǐn bèi fù shēn， miàn sè rú shēng， xū fā jiē zhěng， rú tóng shuì mián， yǐn yǐn yòu dǎ hān zhī shēng， zhòng dào dà hài。 wéi shǒu zhě shuài sān wǔ zhuàng shì xiàng qián tàn shì， jiàn sǐ zhě yí tài róng yán wán hǎo rú shì rén， bù yóu chēng qí， yǐ wéi yòu shén xiāng zhù， suì mìng rén jiāng wài bù dà piàn guǒ bǎn chāi chú， yǐ qǔ mù cái lì miào。 nèi guān yuán fēng bù dòng， gào zhī qí qīn jìn hòu rén fù zàng qí guān。
　　 wú ruì hòu shì qīn jìn zhě jiàn gào， xiāng yuē zú zhōng sān wǔ míng wàng zhī bèi jí qū qián lái， shí qún dào yǐ dùn， mù xué lángjí bù kān， guǒ mù、 zhēn wù yǐ kōng， zhǐ yòu yī wú gài cǎi guān gū lì yú zhōng yāng。 zhòng rén lì yú guān qián yàn kàn shī shēn， shāng tǎo mái zàng bàn fǎ。 xún sī jiān， yī zhèn yīn fēng chuī guò， guān qián lì zhě dùn gǎn liǎn sè fā má， rú tóng yáng shā zhì yú miàn bù， shēn qián de mù guān rú hé zhōng xiǎo chuán kāi shǐ yáo huàng， zhòng rén hài guài， yí yòu guǐ guài zuò suì。 zhèng lèng jiān， měng tīng guān shēn guāng de yī shēng xiǎng dòng， yī kuài wǔ cǎi jǐn yī sī duàn téng kōng 'ér qǐ， piāomiǎo chōng tiān。 jì 'ér， sǐ zhě cóng guān zhōng fèn qǐ， yáng bì yáo shēn， dèng yǎn zhāng mù， gāo shēng hū yuē：“ zhè yī jué shuìde hǎo cháng hē， cǐ chù bù kě jiǔ liú， kuài sòng wǒ huí yáo lǐ lǎo jiā qù yě １ yán bì， shī shēn rú jiāng mù， xiàng hòu yī yì， pā de yī shēng shuāi yú guān zhōng méi liǎo dòng jìng。 zhòng rén wàng zhī， dāi ruò mù jī， rú zài mèng jìng。 dài huí guò shén 'ér lái， zhī shì wú wáng guǐ shén fù tǐ， tè liú yí yán， wéi zì jǐ 'ān pái hòu lù。 yǎn wàng mù xué zhī cǎn zhuàng， yáo xiǎng dāng nián wú shì jiā zú zhī róng guāng， rú jīn qī liáng zhī jǐng kuàng， bēi bù zì zhì， zhòng jiē fú dì 'ér qì。
　　 wéi liǎo què wú wáng xīn yuàn， wú ruì líng jiù bèi hòu shì qīn jìn zhě cóng mù xué nèi qǔ chū， yóu cháng shā qiān zàng zhì qí chū shēng zhī dì héng héng fú liáng yáo lǐ， mì mì zàng yú wǔ gǔ jiān yǎng tiān tái xià yī gè yán dòng shēn chù。 wéi fáng zéi rén zài cì dào jué pò huài， fēn bié zài xiū níng、 wù yuán、 fú liáng、 gāo lǐng děng sì chù xiū jiàn liǎo yī guān zhǒng（ jīn 'ān huī xiū níng、 jiāng xī jǐng dé zhèn yī dài）， wú shì zōng zú zú pǔ huà yòu yǎng tiān tái dì mào tú， biāo zhù liǎo“ wú wáng mù zài wǔ gǔ jiān shān mài” děng yǔ。 xiàn yí jì shàng cún。
　　 yī dài míng wáng wú ruì zhī zhǒng bèi dào jué， lián tóng hòu shì zǐ sūn wú gāng yǔ dōng wú lǎo hàn qiǎo yù zhī shì， bèi chēng wéi zhōng guó dào mù shǐ shàng dì yī qí shì 'ér wéi shì rén jīn jīn lè dào， tóng shí yě wéi xiàn dài kǎo gǔ xué jiā yán jiū chǔ dì hàn dài líng mù zhì dù， yǐ jí gǔ shī fáng fǔ shù tí gōng liǎo yī gè jù yòu zhòng yào lì shǐ jià zhí de cān zhào xì pǔ。
　　 guān yú cháng shā wáng wú ruì de jīng lì， shǐ liào duō yòu jìzǎi。 cǐ rén jù shuō shì wú wáng fūchāi de hòu dài， shēng yú yáo lǐ， zài qín cháo shí wéi fān yáng xiàn lìng， hào wéi fān jūn， pō wéi dāng dì bǎi xìng jí jiāng hú zhì shì jìng mù。 dāng chén shèng、 wú guǎng děng yī bāng nóng mín xiōng dì káng zhe yòng mù tóu gān zǐ hé bèi dān rù zhào zuò chéng de huáng lóng dà qí， gāo hǎn zhe“ dì wáng jiàngxiàng nìngyòu zhǒng hū” de kǒu hào zào fǎn qǐ shì shí， wú ruì shěn shí duóshì， yì shuài yī bāng shēng sǐ dì xiōng kāi shǐ yǔ qín wáng cháo huàqīng jiè xiàn， miàn nán chēng gū， zì lì wéi wáng。 wèi jiǔ， yǔ zuì yòu shí lì de zào fǎn yīng xióng xiàng yǔ jié chéng lián méng， bèi xiàng yǔ zhèng shì fēng wéi héng shān wáng。 suí zhe zhàn zhēng jú shì de fā zhǎn yǎn biàn， wú ruì jiàn fēng shǐ duǒ， zhuǎn jiàng liú bāng， bìng zài chǔ hàn zhàn zhēng zhōng lì xià liǎo zhuó yuè zhàn gōng。 hàn gāo zǔ yǐ hài wǔ nián ( gōng yuán qián 202 nián )， tiān xià yǐ dìng， wú ruì bèi liú bāng fēng wéi cháng shā guó wáng。

　　cǐ shí de cháng shā guó shì hàn chū fēn fēng de zhū hóu guó zhōng zuì wéi tè shū de yī gè。 xī hàn yǐ qián de cháng shā guó zhǐ shì qín shí de yī gè jùn， qín zhī qián zé shǔ yú chǔ guó de dì pán。 suī rán cǐ cì yóu jùn gǎi guó， zài hàn zhōng yāng cháo tíng de zhào lìng zhōng míng què guī dìng cháng shā、 yù zhāng、 xiàng jùn、 guì lín、 nán hǎi děng wǔ dì dū guī cháng shā guó guǎn xiá， bìng jiāng xiāng xiàn（ jīn cháng shā） gǎi míng lín xiāng xiàn， yǐ zuò wéi cháng shā guó guó dū。 dàn dāng shí de yù zhāng shí shǔ yǐ yīng bù wèiguó wáng de huái nán guó， ér xiàng jùn、 guì lín、 nán hǎi děng sān dì zé bèi dú bà yī fāng de nán yuè wáng zhào tuó suǒ zhàn， wú ruì shí jì zhǎng guǎn de fàn wéi jǐn cháng shā yī jùn， yuē wéi xiāng jiāng hé gǔ píng yuán de shí sān xiàn zhī dì。 jù zuò guò cháng shā wáng tài fù de jiǎ yì yú gōng yuán qián 174 nián shàng shū shuō， hàn chū de cháng shā guó mín hù zhǐ yòu 'èr wàn wǔ qiān， àn《 hàn shū · dì lǐ zhì》 shàng de cháng shā guó hù kǒu bǐ lì tuī suàn， nà shí de rén kǒu shù yuē wéi shí yī 'èr wàn zuǒ yòu。 yóu cǐ kàn lái zhè shì gè jiào xiǎo de wáng guó。
　　 suī rán cháng shā guó guó xiǎo rénshào， què jiā zài hàn cháo tíng suǒ shǔ lǐng dì yǔ nán yuè zhū guó zhī jiān， shì zǔ dǎng bǎi yuè zhū hóu jìn gōng hàn zhōng yāng de mén hù， dì lǐ wèi zhì jí wéi zhòng yào。 dāng nián wú ruì rú hé dài bīng dǎ zhàng， bìng yǐ kāi guó gōng chén zhī shēng wēi bèi fēng wéi dì yī dài cháng shā wáng， shǐ liào zhōng hěn shǎo jìzǎi， dàn qí jūn shì shí lì yòu shǐ kě jiàn。 liú bāng hé lǚ hòu duì gōng gāo gài zhù de yì xìng wáng bìng bù fàng xīn， zuò mèng dū xiǎng qīng chú diào， xiāo hé céng duì liú bāng shuō guò， yào miè wú ruì， qīng quán hàn zhī bīng zài zhàn yī jì（ liù shí nián） shàng nán。 duì cǐ， jiǎo zhà duō móu de liú bāng yú wú kě nài hé zhōng， yòu wěi pài liǎo yī wèi chǔ dì chū shēng， míng jiào lì cāng de qīn xìn chū rèn cháng shā guó chéngxiàng， yǐ jiān shì hé kòng zhì cháng shā guó wáng wú ruì， tóng shí jiān shì bǎi yuè zhī dì zhū hóu guó de yì cháng dòng jìng， tè bié shì jūn shì fāng miàn de xíng dòng。
　　 yì xiǎng bù dào de shì， wú ruì yú fēng cháng shā wáng de dāng nián jí yī mìng wū hū liǎo。 yī gè wú bìng wú zāi de xiǎn hè wáng gōng mò míng qí miào dì sǎ shǒu guī tiān， liú xià liǎo yī dà duī lì shǐ mí tuán。 fāng jiān shuō fǎ yòu 'èr： yī wéi xíng jūn sǐ yú yíng zhōng shuō。 yīn dāng shí biān chuí wèi dìng， wú ruì wéi cháng shā wáng hòu， liú bāng zhào lìng qí shuài bīng qù 'ān dìng fú jiàn， xíng zhì jīn jīng shān yī dài（ jīn jiāng xī níng dū xiàn xī běi 15 lǐ shí gǔ shān）， bù kān láolèi， shēn rǎn chén kē， zhōng tú bìng shì， sǐ hòu shì wén wáng。 lìng yī zhǒng shuō fǎ shì liú bāng mì zhào cháng shā guó chéngxiàng lì cāng jiāng qí yòng dú yào hài sǐ。 liǎng zhǒng shuō fǎ jiē wú guò yìng de zhèng jù zhī chēng， dào dǐ shuí shì shuí fēi， huò zhě 'èr zhě jiē fēi， bù hǎo wàng xià lùn duàn。 bān gù zài《 hàn shū · hán péng yīng lú wú chuán》 zhōng， duì wú ruì zhī sǐ zhǐ shì yī bǐ dài guò， bìng wèi tí jí sǐ yīn， wén zhōng shuō：“ xiàng jí sǐ， shàng yǐ yòu gōng， cóng rù wǔ guān， gù dé ruì， xǐ wéi cháng shā wáng， dū lín xiāng， yī nián hōng， shì yuē wén wáng， zǐ chéng wáng chén sì。” hàn chū liú bāng gòng fēng 8 wèi yì xìng wáng， hòu lái 7 wáng jiē fǎn， xuán bèi jiǎn miè， wéi wú shì cháng shā guó zhōng yú hàn shì， gòng lì 5 dài， yǐ wú sì 'ér guó chú。 yīn 'ér bān gù zàn chēng wú shì“ bù shī zhèng dào， gù néng chuán hào wǔ shì。”
　　 wú ruì zài wèi shí， wéi zhèng yǐ dé， pō dé mín xīn， sǐ hòu chén mín wèitā jǔ xíng liǎo lóng zhòng de zàng lǐ。 jù guāng xù《 jiù fǔ zhì》 zài： wú ruì mù yí zhǐ“ zài běi mén wài sì hàn cháng shā wáng wú ruì。 jīn cǐ mén wài dà dào bàng cài yuán nèi yòu jí xiǎo zhī miào jí qí dì。” chuán shuō wú ruì mù gāo 22 mǐ， mù bàng lì yī sì miào， jiào wú wáng miào。 wú wáng mù yí zhǐ liú chuán dào jīn， dà gài shì rén men zhuī niàn qí gōng dé suǒ zhì。 běi wèi lì dào yuán de《 shuǐ jīng zhù》 chēng：“ lín xiāng xiàn běi yòu wú ruì mù， guǎng yú liù shí bā zhàng， dēng lín xiě mù， wéi chán guō jí jiā qì yě。” lì dào yuán suǒ jiàn zhī jǐng xiàng， lí wú ruì mù bèi jué yǐ guò qù liǎo yuē 250 nián， yí liú de dāng shì yī gè kōng tǔ duī 'ér yǐ。
　　 zhì yú lì dào yuán yǐn《 shì yǔ》 gù shì zhōng tí dào de nà wèi wú gāng， lì shǐ shàng què yòu qí rén， bìng yī dù rèn zhū gé dàn zhǎngshǐ， zhù míng de《 sān guó zhì》 liǎng cì tí dào guò tā de míng zì、 shēn fèn hé zài qún xióng zhēng bà zhōng suǒ bàn yǎn de juésè。《 wèi shū · zhū gé dàn》 zhōng， zuò zhě chén shòu zài lùn jí wèi guó dàjiàng、 láng yá yáng dū rén zhū gé dàn móu fǎn shí， céng yún：“ gān lù yuán nián dōng， wú zéi yù xiàng xú 'è， jì dàn suǒ dū bīng mǎ zú yǐ dài zhī， ér fù qǐng shí wàn zhòng shǒu shòu chūn， yòu qiú lín huái zhù chéng yǐ bèi kòu， nèi yù bǎo yòu huái nán。 cháo tíng wēi zhī dàn yòu yí xīn， yǐ dàn jiù chén， yù rù dù zhī。 èr nián wǔ yuè， zhēng wéi sī kōng。 dàn bèi zhào shū， yù kǒng， suì fǎn。 zhào huì zhū jiāng， zì chū gōng yáng zhōu cì shǐ lè lín， shā zhī。 liǎn huái nán jí huái běi jùn xiàn tún tián kǒu shí yú wàn guān bīng， yáng zhōu xīn fù shèng bīng zhě sì wǔ wàn rén， jù gǔ zú yī nián shí， bì chéng zì shǒu。 qiǎn zhǎngshǐ wú gāng jiāng xiǎo zǐ jìng zhì wú qǐng jiù。 wú rén dà xǐ， qiǎn jiāng quán yì、 quán duān、 táng zī、 wáng zuò děng， shuài sān wàn zhòng， mì yǔ wén qīn jù lái yìng dàn。 yǐ dàn wéi zuǒ dū hù、 jiǎ jié、 dà sī tú、 piàoqí jiāng jūn、 qīng zhōu mù、 shòu chūn hóu。”
　　《 sān guó zhì · wú shū · sūn liàng》 piān yě yòu jìzǎi：“（ tài píng 'èr nián） wǔ yuè， wèi zhēng dōng dàjiàng jūn zhū gé dàn yǐ huái nán zhī zhòng bǎo shòu chūn chéng， qiǎn jiāng jūn zhū chéng chēng chén shàng shū， yòu qiǎn zǐ jìng、 zhǎngshǐ wú gāng zhū yá mén zǐ dì wéi zhì。 …… sān nián chūn zhēngyuè， zhū gé dàn shā wén qīn。 sān yuè， sī mǎ wén wáng kè shòu chūn， dàn jí zuǒ yòu zhàn sǐ， jiāng lì yǐ xià jiē jiàng。” zhè yī jì zài dào chū liǎo wèi guó pàn jiāng zhū gé dàn yǔ bù xià wú gāng děng rén de mìng yùn。