dì yī、 xué 'ér piān
　　 dì yī zhāng
　　 yuán wén：
　　 zǐ yuē： “ xué 'ér shí xí zhī， bùyìyuèhū？ yòu péng zì yuǎn fāng lái， bù yì lè hū？ rén bù zhī 'ér bù yùn， bù yì jūn zǐ hū？ ”
　　 jiě shuō：
　　（ yī）
　　“ xué 'ér” shì《 lùn yǔ》 kāi piān de piān míng。 xū yào shuō míng de shì， zhěng bù《 lùn yǔ》 gòng fēn 'èr shí piān， dàn bìng méi yòu wéi zhè 'èr shí piān nèi róng， zài zhuān mén qǐ 'èr shí gè néng gòu zhāng xiǎn běn piān zhù tí de piān míng。 ér xiàn zài kàn dào de zhè 'èr shí piān piān míng， jiù shì měi piān zhèng wén kāi tóu， huò shì cóng“ zǐ yuē”、“ zǐ wèi” hòu de dì yī jù huà zhōng xuǎn chū de qián 'èr、 sān gè zì。 yǐ běn piān wéi lì，“ zǐ yuē” hòu de dì yī jù huà wéi“ xué 'ér shí xí zhī”， gù qǔ“ xué 'ér” èr zì wéi piān míng。
　　（ èr）
　　“ zǐ”， zhǐ zhàng fū， yě jiù shì nán zǐ de tōng chēng， zài cǐ zhǐ de shì kǒng zǐ。 rán 'ér zài kǒng zǐ shēng huó de nà gè shí dài， huò shì gèng zǎo yī xiē，“ zǐ” bìng bù shì mǒu gè gù dìng rén de chēng wèi。 àn zhào zhōu cháo de zhì dù， jué wèi fēn chéng gōng、 hóu、 bó、 zǐ、 nán wǔ děng， gù 'ér zài zhōu zhì xià， dāng shí de“ qīng、 dà fū” dōubù gǎn chēng“ zǐ”。 zhí dào chūn qiū shí qī de qí xī gōng、 qí wén gōng yǐ hòu， cóng zhèng de“ qīng、 dà fū” cái kāi shǐ chēng“ zǐ”。
　　 yóu yú dāng shí dà guó de guó wáng chēng wéi“ gū”， xiǎo guó de guó wáng chēng wéi“ jūn”。《 chūnqiūzhuàn》 yún：“ liè guó zhī qīng， dāng xiǎo guó zhī jūn。” xiǎo guó zhī jūn 'àn jué wèi shǔ zǐ、 nán， dàn 'èr zhě bù néng bìng chēng， gù 'ér“ jiù gāo bù jiù dī”， liú“ zǐ” qù“ nán”， yǐ“ zǐ” zì chēng。 kě jiàn， cǐ shí de“ zǐ” hái shì guì zú yǔ tǒng zhì jiē jí de chēng wèi。 dào hòu lái， méi yòu cóng zhèng dāng guān de“ pǐ fū”， rú guǒ qí xué yòu suǒ cháng， qiě néng gòu bèi shì rén kěn dìng、 tuī chóng、 zhuī suí de， yě kě chēng wéi“ zǐ”。 rú： lǎo zǐ、 kǒng zǐ、 sūn zǐ děng zhū zǐ。
　　“ yuē”， zài zì xíng shàng， shì kǒu zhōng yòu yī héng， zhè yī héng jí xiàng zhēng shé tóu。 gù“ yuē” zì shì zhǐ， rén men zài gāng yào shuō huà de shí hòu， bì xiān kāi kǒu、 tù shé、 chū qì de yàng zǐ。
　　（ sān）
　　“ xué”， jué wù zhī yì， jué wù wèi zhī zhī shì。“ xué” zài cǐ kě yòu liǎng zhǒng jiě dú： qí yī， zuò míng cí， zhǐ xué wèn； qí 'èr， zuò dòng cí， yì wéi xiào fǎng。 ruò zuò míng cí jiě： bì yòu jù tǐ zhī xué wèn， rú shǐ xué、 jīng xué děng， rán hòu cái néng“ shí xí zhī”； ruò zuò dòng cí jiě： rén suī píng děng， dàn zhì lì bì yòu chā yì， gù 'ér jué wù yě yòu xiān hòu， nà me“ hòu jué wù” de rén xiào fǎng“ xiān jué wù” de rén， rán hòu zài“ shí xí zhī”。
　　 xū yào shuō míng de shì， xiàn zài duō yǐ huò qǔ zhī shí wéi“ xué”， ér zài gǔ dài bìng bù yǐ huò qǔ zhī shí wéi“ xué” de dì yī yào wù。 gǔ rén yǐ“ qiú dào” wéi xué， cǐ“ dào” jí zhǐ xiū shēn、 chǔshì zhī fǎ yě。 kǒng zǐ zài《 lùn yǔ ? wèi líng gōng piān》 zhōng jiù céng shuō guò：“ jūn zǐ móu dào bù móu shí。 gēng yě， něi zài qí zhōng yǐ； xué yě， lù zài qí zhōng yǐ。 jūn zǐ yōu dào bù yōu pín。”
　　“ shí”， zhǐ shí jiān。 cóng“ wéi xué” de jiǎo dù，“ shí” zài cǐ kě yòu sān zhǒng jiě dú： qí yī， zhǐ sì jì； qí 'èr， zhǐ nián jì； qí sān， zhǐ chén kè。
　　 suǒ wèi“ sì jì”， shì zhǐ de chūn xià qiū dōng。 gǔ rén rèn wéi zài bù tóng de jì jié， xué xí bù tóng de zhī shí， gèng yòu zhù yú lǐ jiě。 chūn xià wéi yáng， qiū dōng wéi yīn； yáng zhě qīng qīng， yīn zhě zhuó zhòng。 yīn cǐ， chūn xià bǐ jiào shì yí qīng qīng zhī xué， rú《 shī》、《 lè》 děng； qiū dōng bǐ jiào shì yí zhuó zhòng zhī xué， rú《 shū》、《 lǐ》 děng。
　　 suǒ wèi“ nián jì”， shì zhǐ rén de yī shēng dōuyào jīng lì shēng、 lǎo、 bìng、 sǐ děng gè gè jiē duàn， yòu de jiē duàn jiù shì yí“ wéi xué”， yòu de jiē duàn jiù bù shì yí wéi xué。 rén zài shàozhuàng zhī shí， jīng lì wàng shèng， jiù shì yí wéi xué； rén zài lǎo shuāi zhī shí， shén zhì hūn 'àn， jiù bù shì yí wéi xué。
　　 suǒ wèi“ chén kè”， shì jiù yī tiān 'ér lùn。 zǎo chén qīng shuǎng， shì yí wéi xué； zhōng wǔ yáng shèng， shì yí wéi xué； yè wǎn jì jìng， shì yí wéi xué。 kě jiàn yī rì sān shí jūn yí wéi xué， yě jiù shì yào qiáng diào rì rì xué xí、 wú shí bù xué、 bù néng tíng fèi de yì sī。
　　 zǒng zhī，“ wéi xué” shì yào yǐ shí jiànzuò bǎo zhèng de。
　　“ xí”， yuán zhǐ xiǎo niǎo pín pín shāndòng chì bǎng， liàn xí fēi xíng de yàng zǐ。 hòu yǐn shēn wéi liàn xí、 xué xí， zhù yào qiáng diào de shì jì néng fāng miàn。 zài cǐ shì zhǐ， měi rì wéi xué 'ér bù tíng fèi， rú chú niǎo pāi chì liàn fēi， xiāng jì 'ér bù jiànduàn yě。
　　“ zhī”， zhǐ dài suǒ xué zhī yè。
　　“ shuō”， tōng“ yuè”， xǐ lè zhī yì。 gǔ shí“ shuō”、“ yuè” tóng wéi“ shuō” zì， hàn dài yǐ hòu yǐ“ xīn” zì bàng jiā yǐ qū fēn。 zài cǐ jí zhǐ xué wèn chún shú 'ér xīn shēng xǐ yuè。
　　 xū yào shuō míng de shì，“ bùyìyuèhū” zhè shì yī zhǒng fǎn wèn yǔ qì de yòng fǎ， nà me zài yī bān yì yì shàng lái jiǎng， fǎn wèn jù shì yùn yòng de mùdì， shì wéi liǎo jiā qiáng yǔ qì lái biǎo dá kěn dìng de yì sī。 zhī suǒ yǐ zài cǐ qiáng diào zhè diǎn， shì wéi xià miàn de jiě shuō liú yī gè fú bǐ。

　　（ sì）
　　“ yòu péng zì yuǎn fāng lái”， shì《 lùn yǔ》 zhōng xiàn dài rén zuì wéi shú xī、 yùn yòng zuì duō de yī jù， yě shì zài lǐ jiě shàng zuì wéi fū qiǎn、 cuò wù de yī jù。 zhè jù sì hū yì sī zài míng bái bù guò de huà， dào dǐ qí zhēn zhèng de hán yì shì shénme ní？
　　“ yòu”， tōng zuò“ yǒu”，“ yòu péng” jí shì“ yǒu péng”。 yī xiē gǔ shū、 gǔ zhù zài yǐn yòng《 lùn yǔ》 zhè jù huà shí， duō zuò“ péng yǒu zì yuǎn fāng lái”， kě jiàn“ yòu péng” zhǐ de jiù shì“ péng yǒu”。 ér“ péng yǒu” yòu shì shénme yì sī ní？ zhèng suǒ wèi“ tóng mén yuē péng， tóng zhì yuē yǒu”。“ mén”， kě yǐ lǐ jiě wéi“ mén hù”。 yě jiù shì shuō， tóng yī wèi lǎo shī de xué shēng， huò shì zhèng jiàn xiāng tóng de rén， chēng zhī wéi“ péng”。 suǒ wèi“ péng dǎng” zhōng de“ péng”， jiù shì cǐ yì。 ér zài zhì xiàng shàng xiāng tóng、 xīng qù shàng xiāng tóu de rén， chēng zhī wéi“ yǒu”。 suǒ yǐ，“ yòu péng” zhǐ de jiù shì“ péng” hé“ yǒu”。
　　“ zì yuǎn fāng lái”， yě shì yī gè lǐ jiě wù qū de suǒ zài。 yī bān rèn wéi， zhè jù huà yīnggāi niàn zuò“ zì / yuǎn fāng / lái”， jí jiāng“ yuǎn fāng” zuò wéi yī gè cí zǔ lái lǐ jiě， ér zhèng què de dú fǎ yìng wéi“ zì yuǎn / fāng lái”。
　　“ zì”， shì“ cóng” de yì sī。
　　“ yuǎn”， yǔ“ jìn” xiāng duì， shì“ jù lí yáo yuǎn” de yì sī。
　　 guān jiàn zài yú duì“ fāng” zì rú hé lǐ jiě， shì fǒu jiù shì“ fāng wèi” de yì sī ní？《 shuō wén jiě zì》 yún：“ fāng， bìng chuán yě。” yě jiù shì shuō“ fāng” yǔ“ bìng” tóng yì。 yīn cǐ，“ fāng lái” jiù shì“ bìng lái”， yě jiù shì“ yī qǐ lái” huò shì“ yī tóng lái” de yì sī。
　　“ lè”， yǔ shàng jù“ shuō” tóng yì， yě shì biǎo shì gāo xīng de yì sī。
　　“ bùyìyuèhū” yǔ“ bù yì lè hū” shì yǐ xiāng tóng de jù shì， biǎo shì xiāng tóng de yì sī， dàn wèile bì miǎn chóngfù， ér huàn yǐ tóng yì zì。 zhè zhǒng xiàn xiàng hěn cháng jiàn， rú《 shī jīng ? guān jū》 yún：“ cēncī xìng cài， zuǒ yòu liú zhī； cēncī xìng cài， zuǒ yòu cǎi zhī； cēncī xìng cài， zuǒ yòu mào zhī。” zhè sān jù jù shì xiāng tóng， ér qí zhōng “ liú”、“ cǎi”、“ mào” yědōu shì miáo xiě nǚ zǐ cǎi zhāi xìng cài de dòng zuò， dàn wèile bì miǎn chóngfù 'ér yòng liǎo sān gè bù tóng de zì bà liǎo。
　　 xiàn zài gāi tán yī xià qián miàn liú xià de nà gè fú bǐ liǎo。 gāng cái jiǎng liǎo， fǎn wèn jù shì de mùdì shì wèile qiáng diào kěn dìng de yì sī。 yě jiù shì shuō， xiàng“ xué 'ér shí xí zhī， bùyìyuèhū” zhè jù huà de yì sī jiù shì shuō： yī gè rén zài bù duàn huò qǔ xīn zhī shí de tóng shí， hái néng bù duàn de wēn xí tā， shǐ tā zhēn zhèng zhuǎn huà chéng wéi zì jǐ de chéng guǒ 'ér bù wàng shī， zhè yàng de“ shuāngchóng” shōu huò， zěn me néng bù lìng rén gāo xīng ní？
　　“ bù yì lè hū” yě shì yī yàng， bì rán yòu yī jiàn“ hǎo shàng jiā hǎo” de shì qíng fā shēng， cái néng shǐ rén gèng jiā gāo xīng， ér bù shì pǔ tōng de、 yī bān yì yì shàng de gāo xīng。 kě zhào mù qián de jiě shì，“ yòu péng zì yuǎn fāng lái” jiù shì zhǐ yòu yī gè péng yǒu cóng yuǎn fāng lái kàn wǒ， nà wǒ gāo xīng jiù xíng liǎo， wèishénme yào jiā bèi gāo xīng ní？ kǒng zǐ yě méi yòu tè bié shuō míng， zhè wèi péng yǒu shì fǒu jù bèi mǒu zhǒng tè shū shēn fèn， huò shì yǔ kǒng zǐ yòu shénme tè shū de jiāo qíng。 sì hū zhè zhǒng lǐ jiě， zài qián hòu de xíng wén yǔ yì shàng yòu suǒ qiàn quē， bù tài jìn rú rén yì。
　　 àn zhào qián miàn de jiě shuō，“ yòu péng zì yuǎn fāng lái， bù yì lè hū” zhè jù huà de yì sī jiù shì shuō： yòu yī tiān kǒng zǐ yī kāi mén， fā xiàn zì jǐ de tóng shì hé hǎo yǒu， bù yuē 'ér tóng dì cóng hěn yuǎn de dì fāng lái kàn wàng kǒng zǐ， zhè zěn me néng bù lìng kǒng zǐ shuāng bèi gāo xīng ní？ zhè yàng jù yì jiù xiǎn rán shùn chàng duō liǎo。
　　 xū yào shuō míng de shì， zhè jù huà shì“ zǐ yuē” de， yě jiù shì kǒng zǐ zì jǐ shuō de。 kǒng zǐ zì jǐ shuō huà de nèi róng， yīnggāi shì cóng kǒng zǐ de gè rén jīng yàn huò jīng lì chū fā de。 jù《 shǐ jì ? kǒng zǐ shì jiā》 yún：“ dìng gōng wǔ nián， lǔ zì dà fū yǐ xià jiē jiàn lí yú zhèng dào， gù kǒng zǐ bù shì， tuì 'ér xiū《 shī》、《 shū》、《 lǐ》、《 lè》。 dì zǐ mí zhòng， zhì zì yuǎn fāng， mò bù shòu yè yān。” kě jiàn， cǐ jí suǒ wèi de“ yòu péng zì yuǎn fāng lái”。
　　（ wǔ）
　　“ rén”， zhǐ de shì tā rén、 bié rén。 zài cǐ shì kǒng zǐ zhǐ chēng zì jǐ yǐ wài de rén， dāng rán yě kě yǐ guǎng yì de lǐ jiě wéi“ suǒ yòu de rén”。
　　“ bù zhī”， shì“ bù zhī dào、 bù liǎo jiě” de yì sī。
　　“ yùn”， jí“ nù” yì， shì“ shēng qì” de yì sī。 dàn zài bìng bù shì zhǐ de dà nù， àn xiàn zài de huà lái shuō， jiù shì xīn zhōng lüè gǎn bù píng 'ér yǐ。 qián miàn yǐ jīng“ xǐ yuè”、“ kuài lè” liǎo， gù zài cǐ jiù gèng bù huì fā nù liǎo。
　　“ jūn zǐ”， rén chéng míng 'ér yòu dé chēng wéi“ jūn”，“ zǐ” wéi zhàng fū de tōng chēng， gù hé chēng wéi“ jūn zǐ”。
　　 nà me， kǒng zǐ suǒ shuō de bù huì shǐ rén shēng qì de“ rén bù zhī”， dào dǐ jù tǐ hé zhǐ ní？ zài cǐ kě yòu sān zhǒng jiě dú：
　　 qí yī， gǔ rén zuò de xué wèn， dà dū shì“ wéi jǐ zhī xué”， yě jiù shì wéi zì wǒ de chōng shí yǔ tí gāo 'ér xué xí。 nà me， bié rén bù liǎo jiě wǒ suǒ xué de nèi róng hé shuǐ píng， yě shì hěn zhèng cháng de； huàn yán zhī， zì jǐ de xué xí qíng kuàng dāng rán shì zì jǐ zuì qīng chǔ， bié rén bì rán bù zhī， jiù hǎo xiàng zì jǐ chī fàn， bié rén bù huì gǎn jué bǎo yī yàng， suǒ yǐ bù bì wèicǐ shēng qì。