1962 nián， zài měi guó fèi chéng de yī gè huì yì shàng， měi guó zuò jiā xié huì zhù xí sài zhēn zhū（ Pears.Buck， 1892-1973）， zhēn duì xī fāng fǎn duì hé fēng suǒ chǔyú jīng jì kùn nán shí qī zhōng guó de xíng wéi， fā biǎo liǎo yī piān yǎn jiǎng。 tā shuō dào：“ gè wèi， wǒ zhī dào zhōng guó， wǒ zài zhōng guó zhù guò hěn duō nián， yòu hěn duō péng yǒu， wǒ zài nán jīng jiào guò shū。 wǒ hái jì dé wǒ nà xiē fēi cháng yōu xiù de xué shēng men， tā men shì zài rú hé dì fèn dǒu、 nǔ lì xué xí hé zhǎng wò xiàn dài zhī shí。 …… shí cháng yòu rén wèn， wèishénme zhè me gāo bǐ lì de zhōng guó rén shì zhuó yuè de rén ní？ shì jué duì zhuó yuè de rén mín ní？ zhè shì yīn wéi tā men de lì shǐ hěn jiǔ， jīn nián shì huáng dì jì yuán 4660 nián。 zài 4600 duō nián zhōng， zhōng guó yī dài yī dài dì jīng lì guò kǔ nán、 pín kùn、 sǐ wáng， zhǐ yòu zuì qiáng de rén、 zuì cōng míng de rén cái néng liú cún xià lái， ruò zhě dū sǐ guāng liǎo。…… wǒ duì dá 'ěr wén de jìn huà lùn shì hěn xìn de， xiàn zài liú xià de zhōng guó réndōu shì fēi cháng yōu xiù de、 jié chū de、 wěi dà de， zhí dé zūn jìng de rén。”
zài yǎn jiǎng de dì sān duàn， sài zhēn zhū shuō：“ zhōng guó rén shì rén lèi lì shǐ shàng jié chū de yī gè mín zú， xiàn zài tā men pīn mìng dì gǎo xiàn dài huà jiàn shè， gǎo gōng yè huà jiàn shè。 nǐ men kě yǐ xiāng xìn， tā men huì yǐ shǎn diàn bān de sù dù wán chéng tā men de gōng yè huà jiàn shè。…… wǒ rèn wéi měi guó duì zhōng guó de zhèng cè shì cuò wù de， jǐ nián qián， měi guó bǎ tōng xiàng zhōng guó de dà mén guān bì liǎo， yīnggāi jìn zǎo dì kāi fàng， yào hé tā men jiāo liú、 duì huà， kě yǐ tí jiàn yì， tí pī píng， dàn bù néng zhè yàng jué jiāo。 wǒ xiāng xìn， zhè jiàn shì bì xū zài zuì jìn wán chéng， fǒu zé shì duì yī gè wěi dà mín zú de wū rǔ。”（ yè xià zhù《 huí yì sài zhēn zhū》 RobertTem ple： MyMemoriesofpearlBuck， June18， 1998）
sài zhēn zhū zài měi guó fú jí ní yà zhōu chū shēng 4 gè yuè， jiù bèi mǎn huái " zhěng jiù shì jiè " zōng jiào rè qíng de fù mǔ qīn dài dào liǎo zhōng guó。 tā yī shēng zhōng de qián ４ ０ nián jī běn shàng shì zài zhōng guó dù guò de， céng yī dù zuò guò nán jīng dà xué（ yuán zhōng yāng dà xué） wài wén jiào shòu， bìng yǔ shī shēng jí fù jìn jiāo qū de nóng mín jiàn lì liǎo shēn hòu de yǒu yì。 1938 nián， yě jiù shì sài zhēn zhū huí guó dìng jū de dì sān nián， yīn chū bǎn de cháng piān xiǎo shuō《 dà dì》 " duì zhōng guó nóng mín shēng huó shǐ shī bān de miáo shù， qí miáo shù zhēn qiē 'ér qǔ cái fēng fù， yǐ jí tā zài zhuànjì fāng miàn de jié zuò…… shǐ rén lèi de tóng qíng xīn yuè guò yáo yuǎn de zhǒng zú jù lí， bìng duì rén lèi de lǐ xiǎng diǎn xíng zuò liǎo wěi dà 'ér gāo guì de yì shù shàng de biǎo xiàn。 "（ nuò bèi 'ěr wén xué jiǎng huò jiǎng píng yǔ） ér róng huò nuò bèi 'ěr wén xué jiǎng。
shì gé jǐ shí nián， sài zhēn zhū zài fèi chéng de zhè duàn yǎn jiǎng hái ràng xǔ duō rén jì zhù bìng wéi zhī gǎn dòng。 tā suǒ shuō de huáng dì jì yuán， shì xīn hài gé mìng qián hòu， sūn zhōng shān wèile biǎo shì yǔ mǎn qīng wáng cháo huàqīng jiè xiàn， gēn jù dōng jīng lì shǐ xué jiā de tuī suàn， chàng dǎo gǎi yòng yóu zhōng huá shǐ zǔ huáng dì kāi shǐ de jì nián（ gōng yuán qián 2698 nián）， zhè gè jì nián zài sūn zhōng shān dāng xuǎn dà zǒng tǒng hòu， céng yī dù liú xíng kāi lái。 zài zhōng guó shēng huó gōng zuò de sài zhēn zhū jì zhù liǎo sūn zhōng shān xuǎn dìng de zhè gè jì yuán， bìng yǐ zhè gè nián dài wéi qǐ shǐ， lùn shù liǎo zhōng guó sì qiān duō nián yōu jiǔ de lì shǐ hé zhōng huá mín zú de yōu xiù jīng shén。 kě yǐ kàn chū， lì shǐ nián dài de kān dìng， duì zhěng gè shè huì hé shì jiè rén lèi de jīng shén yì zhì dū chǎn shēng qián zài de、 duō fāng miàn de zhòng dà yǐng xiǎng。 dāng sài zhēn zhū zhè piān jiǎng huà guò qù de dì shí gè nián tóu， měi guó zǒng tǒng ní kè sōng jiù kuà guò liáo kuò de hǎi yáng， zǒu jìn zhōng nán hǎi fēng zé yuán máo zé dōng nà jiān pǔ tōng de shū fáng。 suí zhe liǎng wèi jù rén de dà shǒu wò zài yī qǐ， bīng dòng liǎo 20 duō nián de zhōng měi guān xì de dà mén yóu cǐ kāi qǐ， lì shǐ fān kāi liǎo xīn de yī yè。
dāng ní kè sōng yú 1985 nián 9 yuè zuì hòu yī cì lái zhōng guó fǎng wèn shí， céng shuō guò zhè yàng yī duàn shēn qíng de huà：“ wǒ huái zhe jī dòng de xīn qíng lái cān guān zhōng guó de guò qù， yě yòu jī huì kàn dào zhōng guó de xiàn zài， ér qiě yì shí dào wèi lái zhōng guó de qián zài lì liàng。 zhōng guó shì yī gè shén mì de dì fāng， lái yī bǎi cì yě bù néng duì tā jìn xíng quán miàn liǎo jiě。”
zhōng guó jí zhěng gè dōng fāng shì jiè de shén mì， bù dàn yī gè wài guó rén wú fǎ quán miàn liǎo jiě， jí shì zǔ bèi shēng huó zài zhè kuài tǔ dì shàng de rén men， yě nán yī quán miàn liǎo jiě hé quán shì。
dāng nián sūn zhōng shān chàng dǎo qǐ yòng de huáng dì jì yuán， yóu yú zhèng zhì jiè、 zhī shí jiè zài zhōng guó lì shǐ jì nián wèn tí shàng nán yǐ dá chéng gòng shí， gè lù mén pài de yòu shí zhī shì yǔ wú zhī zhī bèi zài xiāng hù chǎo rǎng gōng jī liǎo yī zhèn zǐ zhī hòu， zuì zhōng bǎ zhè gè huáng dì jì nián gǎo chéng“ méi yòu”， fāng cái bà xiū。
shì shí shàng， zhōng guó gǔ dài jì nián， zài miào táng hé fāng jiān jiù zhēng lùn liǎo 2000 duō nián， yóu qí shì zhōng guó wén míng xíng chéng tè sè、 zǒu xiàng fán róng de zhòng yào zhuǎn zhé shí qī de xià、 shāng、 zhōu sān dài nián dài xué de kān dìng， gèng shì zhēng lùn bù xiū， nán yòu dìng lùn。 dāng nián kǒng zǐ zuò《 chūn qiū》 shí， jiù céng zhàn zhàn jīng jīng dì rèn wéi méi yòu bǎ wò， bìng chǎn shēng liǎo“ zhī wǒ zhě chūn qiū， zuì wǒ zhě chūn qiū” de gǎn kǎi。 ér gèng zǎo de xià dài hé shāng dài， zài hòu shì zǐ sūn de xīn zhōng yǐ jīng hěn yáo yuǎn liǎo， yáo yuǎn dé rú tóng méng lóng de yè kōng zhōng yǐn qù de xīng jì， zhǐ liú xià liǎo yī piàn mí wǎng yǔ hùn dùn。 miàn duì zhè yī dú tè de lì shǐ chǎng jìng， hòu shì yòu bù shǎo jí duān de yí gǔ pài xué zhě， zài“ bù néng quán miàn liǎo jiě” de tóng shí， gān cuì fàng yán： zhōng guó lì shǐ shàng de sān huáng wǔ dì、 xià、 shāng、 xī zhōu sān dài gēn běn bù shì kě xìn de lì shǐ， ér zhǐ shì yī zhǒng chuán shuō huò shén huà，“ yòu de zhǐ shì yī diǎn kǒu tóu shàng chuán xià lái de shǐ yǐng bà liǎo。”
zài yǎn jiǎng de dì sān duàn， sài zhēn zhū shuō：“ zhōng guó rén shì rén lèi lì shǐ shàng jié chū de yī gè mín zú， xiàn zài tā men pīn mìng dì gǎo xiàn dài huà jiàn shè， gǎo gōng yè huà jiàn shè。 nǐ men kě yǐ xiāng xìn， tā men huì yǐ shǎn diàn bān de sù dù wán chéng tā men de gōng yè huà jiàn shè。…… wǒ rèn wéi měi guó duì zhōng guó de zhèng cè shì cuò wù de， jǐ nián qián， měi guó bǎ tōng xiàng zhōng guó de dà mén guān bì liǎo， yīnggāi jìn zǎo dì kāi fàng， yào hé tā men jiāo liú、 duì huà， kě yǐ tí jiàn yì， tí pī píng， dàn bù néng zhè yàng jué jiāo。 wǒ xiāng xìn， zhè jiàn shì bì xū zài zuì jìn wán chéng， fǒu zé shì duì yī gè wěi dà mín zú de wū rǔ。”（ yè xià zhù《 huí yì sài zhēn zhū》 RobertTem ple： MyMemoriesofpearlBuck， June18， 1998）
sài zhēn zhū zài měi guó fú jí ní yà zhōu chū shēng 4 gè yuè， jiù bèi mǎn huái " zhěng jiù shì jiè " zōng jiào rè qíng de fù mǔ qīn dài dào liǎo zhōng guó。 tā yī shēng zhōng de qián ４ ０ nián jī běn shàng shì zài zhōng guó dù guò de， céng yī dù zuò guò nán jīng dà xué（ yuán zhōng yāng dà xué） wài wén jiào shòu， bìng yǔ shī shēng jí fù jìn jiāo qū de nóng mín jiàn lì liǎo shēn hòu de yǒu yì。 1938 nián， yě jiù shì sài zhēn zhū huí guó dìng jū de dì sān nián， yīn chū bǎn de cháng piān xiǎo shuō《 dà dì》 " duì zhōng guó nóng mín shēng huó shǐ shī bān de miáo shù， qí miáo shù zhēn qiē 'ér qǔ cái fēng fù， yǐ jí tā zài zhuànjì fāng miàn de jié zuò…… shǐ rén lèi de tóng qíng xīn yuè guò yáo yuǎn de zhǒng zú jù lí， bìng duì rén lèi de lǐ xiǎng diǎn xíng zuò liǎo wěi dà 'ér gāo guì de yì shù shàng de biǎo xiàn。 "（ nuò bèi 'ěr wén xué jiǎng huò jiǎng píng yǔ） ér róng huò nuò bèi 'ěr wén xué jiǎng。
shì gé jǐ shí nián， sài zhēn zhū zài fèi chéng de zhè duàn yǎn jiǎng hái ràng xǔ duō rén jì zhù bìng wéi zhī gǎn dòng。 tā suǒ shuō de huáng dì jì yuán， shì xīn hài gé mìng qián hòu， sūn zhōng shān wèile biǎo shì yǔ mǎn qīng wáng cháo huàqīng jiè xiàn， gēn jù dōng jīng lì shǐ xué jiā de tuī suàn， chàng dǎo gǎi yòng yóu zhōng huá shǐ zǔ huáng dì kāi shǐ de jì nián（ gōng yuán qián 2698 nián）， zhè gè jì nián zài sūn zhōng shān dāng xuǎn dà zǒng tǒng hòu， céng yī dù liú xíng kāi lái。 zài zhōng guó shēng huó gōng zuò de sài zhēn zhū jì zhù liǎo sūn zhōng shān xuǎn dìng de zhè gè jì yuán， bìng yǐ zhè gè nián dài wéi qǐ shǐ， lùn shù liǎo zhōng guó sì qiān duō nián yōu jiǔ de lì shǐ hé zhōng huá mín zú de yōu xiù jīng shén。 kě yǐ kàn chū， lì shǐ nián dài de kān dìng， duì zhěng gè shè huì hé shì jiè rén lèi de jīng shén yì zhì dū chǎn shēng qián zài de、 duō fāng miàn de zhòng dà yǐng xiǎng。 dāng sài zhēn zhū zhè piān jiǎng huà guò qù de dì shí gè nián tóu， měi guó zǒng tǒng ní kè sōng jiù kuà guò liáo kuò de hǎi yáng， zǒu jìn zhōng nán hǎi fēng zé yuán máo zé dōng nà jiān pǔ tōng de shū fáng。 suí zhe liǎng wèi jù rén de dà shǒu wò zài yī qǐ， bīng dòng liǎo 20 duō nián de zhōng měi guān xì de dà mén yóu cǐ kāi qǐ， lì shǐ fān kāi liǎo xīn de yī yè。
dāng ní kè sōng yú 1985 nián 9 yuè zuì hòu yī cì lái zhōng guó fǎng wèn shí， céng shuō guò zhè yàng yī duàn shēn qíng de huà：“ wǒ huái zhe jī dòng de xīn qíng lái cān guān zhōng guó de guò qù， yě yòu jī huì kàn dào zhōng guó de xiàn zài， ér qiě yì shí dào wèi lái zhōng guó de qián zài lì liàng。 zhōng guó shì yī gè shén mì de dì fāng， lái yī bǎi cì yě bù néng duì tā jìn xíng quán miàn liǎo jiě。”
zhōng guó jí zhěng gè dōng fāng shì jiè de shén mì， bù dàn yī gè wài guó rén wú fǎ quán miàn liǎo jiě， jí shì zǔ bèi shēng huó zài zhè kuài tǔ dì shàng de rén men， yě nán yī quán miàn liǎo jiě hé quán shì。
dāng nián sūn zhōng shān chàng dǎo qǐ yòng de huáng dì jì yuán， yóu yú zhèng zhì jiè、 zhī shí jiè zài zhōng guó lì shǐ jì nián wèn tí shàng nán yǐ dá chéng gòng shí， gè lù mén pài de yòu shí zhī shì yǔ wú zhī zhī bèi zài xiāng hù chǎo rǎng gōng jī liǎo yī zhèn zǐ zhī hòu， zuì zhōng bǎ zhè gè huáng dì jì nián gǎo chéng“ méi yòu”， fāng cái bà xiū。
shì shí shàng， zhōng guó gǔ dài jì nián， zài miào táng hé fāng jiān jiù zhēng lùn liǎo 2000 duō nián， yóu qí shì zhōng guó wén míng xíng chéng tè sè、 zǒu xiàng fán róng de zhòng yào zhuǎn zhé shí qī de xià、 shāng、 zhōu sān dài nián dài xué de kān dìng， gèng shì zhēng lùn bù xiū， nán yòu dìng lùn。 dāng nián kǒng zǐ zuò《 chūn qiū》 shí， jiù céng zhàn zhàn jīng jīng dì rèn wéi méi yòu bǎ wò， bìng chǎn shēng liǎo“ zhī wǒ zhě chūn qiū， zuì wǒ zhě chūn qiū” de gǎn kǎi。 ér gèng zǎo de xià dài hé shāng dài， zài hòu shì zǐ sūn de xīn zhōng yǐ jīng hěn yáo yuǎn liǎo， yáo yuǎn dé rú tóng méng lóng de yè kōng zhōng yǐn qù de xīng jì， zhǐ liú xià liǎo yī piàn mí wǎng yǔ hùn dùn。 miàn duì zhè yī dú tè de lì shǐ chǎng jìng， hòu shì yòu bù shǎo jí duān de yí gǔ pài xué zhě， zài“ bù néng quán miàn liǎo jiě” de tóng shí， gān cuì fàng yán： zhōng guó lì shǐ shàng de sān huáng wǔ dì、 xià、 shāng、 xī zhōu sān dài gēn běn bù shì kě xìn de lì shǐ， ér zhǐ shì yī zhǒng chuán shuō huò shén huà，“ yòu de zhǐ shì yī diǎn kǒu tóu shàng chuán xià lái de shǐ yǐng bà liǎo。”
yí gǔ pài men zhì suǒ yǐ hàn rán duì zhōng guó gǔ dài lì shǐ shǐ shí dà dǎn huái yí hé quán pán fǒu dìng， zì yòu yòu lì shǐ jì lù de quē hàn suǒ zài。 jìn guǎn zài dú lì qǐ yuán de shì jiè sì dà gǔ wén míng zhōng， lì jǐ qiān nián cāng sāng jù biàn 'ér wèi céng zhōng duàn de wéi yòu zhōng huá wén míng， dàn zài chuán shì wén xiàn shàng， zhōng guó zuì zǎo díquè qiē jì nián， zhǐ yòu sī mǎ qiān zài《 shǐ jì》 zhōng suǒ zhuī sù dào de gōng yuán qián 841 nián， jí xī zhōu gòng hé yuán nián， zài wǎng qián， biàn mó hú yī piàn， nán biàn fēn míng。 kě yǐ xiǎng xiàng de shì， wěi dà de shǐ xué zhī fù sī mǎ qiān wéi biān zuǎn qiān qiū《 shǐ jì》， zài kǎo zhèng zì huáng dì dào xià、 shāng、 xī zhōu sān dài de jù tǐ lì shǐ nián dài shí， yī dìng shì jié jìn xīn lì， bǎi bān qióng jiū， fǎn fù tuī yán， shè fǎ qiú běn sù yuán， zhuī zhī shǐ shí。 dàn yóu yú tiáo jiàn suǒ yòu， zuì zhōng wèi néng jiāng zhōng guó yuǎn gǔ wén míng de liàn tiáo qīng xī 'ér què záo dì lián jiē qǐ lái。 zhè ràng hòu rén zài duì tài shǐ gōng qiú zhēn wù shí de jīng shén chǎn shēng jìng yǎng de tóng shí， yě càn zá zhe nán yán de yí hàn ── zhè shì sī mǎ qiān de bù xìng， yě shì zhōng guó yuǎn gǔ wén míng shǐ de bù xìng。
zhè shuāngchóng de bù xìng， zài lì shǐ cháng hé de liú dòng zhōng， zhú jiàn yù jié wéi yī méi qíng gǎn de huà shí， zài huá xià zǐ sūn xīn zhōng péng zhàng， tā yā pò rén men de xuè ròu， qiān dòng mín zú de shén jīng。 jì sī mǎ qiān zhī hòu de 2000 duō nián lái， duì yú zhōng guó wén míng lì shǐ de tàn suǒ， chéng wéi lì dài xué zhě hé rén rén zhì shì suǒ zhuī xún de kē xué lǐ xiǎng hé wěi dà zhì xiàng。 měi féng shèng shì， miào táng mín jiān， jiù yòu rén zhàn chū lái wéi zhōng guó gǔ dài shǐ de yán jiū zuò chū nǔ lì hé gòng xiàn， qí zhōng bù shǎo hóng xué shuò rú wèicǐ hào jìn liǎo yī shēng de jīng lì hé xīn xuè。 wú shù lì shǐ xué jiā、 zì rán kē xué jiā rú bān gù、 liú xīn、 huáng fǔ mì、 sēng yīháng、 shào yōng、 jīn lǚ xiáng、 gù yán wǔ、 yán ruò qú、 liáng qǐ chāo、 zhāng hóng zhāo、 liú cháo yáng、 dǒng zuò bīn、 táng lán、 chén mèng jiā、 zhāng yù zhé děng dài dài xián zhé， cóng gǔ dài liú chuán xià lái hé bù duàn fā xiàn de wén xiàn、 jiá gǔ wén、 jīn wén、 tiān wén jì lù děng tòu chū huò míng huò 'àn de zhū sī mǎ jì， duì dōng zhōu zhī qián de shǐ shí zuò liǎo wú shù cì lùn zhèng yǔ tuī duàn， dàn yóu yú lì shǐ běn shēn de fēn fán zá luàn yǐ jí yán jiū tiáo jiàn suǒ xiàn， zǒng shì nán yǐ rú yuàn。 yě jiù shì shuō， sī mǎ qiān dāng nián suǒ tuī dìng de gòng hé yuán nián ( gōng yuán qián 841 nián )， yǐ qián de lì shǐ jì nián yǐ rán shì mí wù chóngchóng， nán yǐ kuò qīng。 zhōng guó wǔ qiān nián wén míng de liàn tiáo， tè bié shì zì huáng dì yǐ lái zhì xià、 shāng、 xī zhōu sān dài díquè qiē jì nián， biàn chéng wéi zuì liáo rén xīn xián、 cuī rén xiá xiǎng de qiān gǔ xué shù xuán 'àn。
1996 nián 5 yuè qǐ dòng de guó jiā“ jiǔ wǔ” zhòng diǎn kē jì gōng guān xiàng mù── xià shāng zhōu duàn dài gōng chéng， xiàng liú chuán qiān nián de xué shù nán tí fā qǐ chōng jī， jīng guò lì shǐ xué、 kǎo gǔ xué、 tiān wén xué hé kē jì cè nián xué děng bù tóng xué kē mén lèi de 200 yú míng guó nèi yī liú zhuān jiā、 xué zhě jìn 5 nián de bù xiè nǔ lì， zhōng yú jiě jué liǎo yī pī lì shǐ jì nián zhōng cháng qī xuán 'ér wèi jué de yí nán wèn tí， kuò qīng liǎo yí liú qiān gǔ de xué shù mí wù， tián bǔ liǎo zhōng guó gǔ dài jì nián zhōng zuì lìng rén mí wǎng de yī duàn kòngbái。 zhè shì jiàn guó yǐ lái zhōng guó gǔ dài wén míng shǐ lǐng yù zuì wéi zhòng dà de yán jiū chéng guǒ， zhè xiàng chéng guǒ zài mí bǔ liǎo zhōng guó gǔ dài wén míng shǐ yán jiū lǐng yù yī gè jù dà quē hàn de tóng shí， yě jiāng 2000 duō nián lái lì dài hóng xué shuò rú duì sān dài jì nián tàn xún de lǐ xiǎng hé qiú suǒ de huǒ zhǒng dé yǐ yán xù， wéi zhōng guó wén huà chuán xiāng huǒ yú tiān xià。
héng héng guān yú xià shāng zhōu duàn dài jiě mì de gù shì yóu cǐ kāi shǐ。
zhè shuāngchóng de bù xìng， zài lì shǐ cháng hé de liú dòng zhōng， zhú jiàn yù jié wéi yī méi qíng gǎn de huà shí， zài huá xià zǐ sūn xīn zhōng péng zhàng， tā yā pò rén men de xuè ròu， qiān dòng mín zú de shén jīng。 jì sī mǎ qiān zhī hòu de 2000 duō nián lái， duì yú zhōng guó wén míng lì shǐ de tàn suǒ， chéng wéi lì dài xué zhě hé rén rén zhì shì suǒ zhuī xún de kē xué lǐ xiǎng hé wěi dà zhì xiàng。 měi féng shèng shì， miào táng mín jiān， jiù yòu rén zhàn chū lái wéi zhōng guó gǔ dài shǐ de yán jiū zuò chū nǔ lì hé gòng xiàn， qí zhōng bù shǎo hóng xué shuò rú wèicǐ hào jìn liǎo yī shēng de jīng lì hé xīn xuè。 wú shù lì shǐ xué jiā、 zì rán kē xué jiā rú bān gù、 liú xīn、 huáng fǔ mì、 sēng yīháng、 shào yōng、 jīn lǚ xiáng、 gù yán wǔ、 yán ruò qú、 liáng qǐ chāo、 zhāng hóng zhāo、 liú cháo yáng、 dǒng zuò bīn、 táng lán、 chén mèng jiā、 zhāng yù zhé děng dài dài xián zhé， cóng gǔ dài liú chuán xià lái hé bù duàn fā xiàn de wén xiàn、 jiá gǔ wén、 jīn wén、 tiān wén jì lù děng tòu chū huò míng huò 'àn de zhū sī mǎ jì， duì dōng zhōu zhī qián de shǐ shí zuò liǎo wú shù cì lùn zhèng yǔ tuī duàn， dàn yóu yú lì shǐ běn shēn de fēn fán zá luàn yǐ jí yán jiū tiáo jiàn suǒ xiàn， zǒng shì nán yǐ rú yuàn。 yě jiù shì shuō， sī mǎ qiān dāng nián suǒ tuī dìng de gòng hé yuán nián ( gōng yuán qián 841 nián )， yǐ qián de lì shǐ jì nián yǐ rán shì mí wù chóngchóng， nán yǐ kuò qīng。 zhōng guó wǔ qiān nián wén míng de liàn tiáo， tè bié shì zì huáng dì yǐ lái zhì xià、 shāng、 xī zhōu sān dài díquè qiē jì nián， biàn chéng wéi zuì liáo rén xīn xián、 cuī rén xiá xiǎng de qiān gǔ xué shù xuán 'àn。
1996 nián 5 yuè qǐ dòng de guó jiā“ jiǔ wǔ” zhòng diǎn kē jì gōng guān xiàng mù── xià shāng zhōu duàn dài gōng chéng， xiàng liú chuán qiān nián de xué shù nán tí fā qǐ chōng jī， jīng guò lì shǐ xué、 kǎo gǔ xué、 tiān wén xué hé kē jì cè nián xué děng bù tóng xué kē mén lèi de 200 yú míng guó nèi yī liú zhuān jiā、 xué zhě jìn 5 nián de bù xiè nǔ lì， zhōng yú jiě jué liǎo yī pī lì shǐ jì nián zhōng cháng qī xuán 'ér wèi jué de yí nán wèn tí， kuò qīng liǎo yí liú qiān gǔ de xué shù mí wù， tián bǔ liǎo zhōng guó gǔ dài jì nián zhōng zuì lìng rén mí wǎng de yī duàn kòngbái。 zhè shì jiàn guó yǐ lái zhōng guó gǔ dài wén míng shǐ lǐng yù zuì wéi zhòng dà de yán jiū chéng guǒ， zhè xiàng chéng guǒ zài mí bǔ liǎo zhōng guó gǔ dài wén míng shǐ yán jiū lǐng yù yī gè jù dà quē hàn de tóng shí， yě jiāng 2000 duō nián lái lì dài hóng xué shuò rú duì sān dài jì nián tàn xún de lǐ xiǎng hé qiú suǒ de huǒ zhǒng dé yǐ yán xù， wéi zhōng guó wén huà chuán xiāng huǒ yú tiān xià。
héng héng guān yú xià shāng zhōu duàn dài jiě mì de gù shì yóu cǐ kāi shǐ。