lǐyuè rén shēng qián yán
　　 zhōng huá shì lǐ yí zhī bāng， zhōng huá chuán tǒng shì lǐyuè wén huà， zhè céng jīng zuò wéi yī zhǒng cháng shí， yìn rù měi yī wèi huá rén de xīn tián。
　　 zhōng guó gǔ dài lǐ xué yòu sān bù jīng diǎn：《 zhōu lǐ》《 yí lǐ》 hé《 lǐ jì》， hé chēng “ sān lǐ ”， tā men shì zhōng huá lǐyuè wén huà de lǐ lùn xíng tài， yán jiū lǐ xué bù néng bù cóng zhè lǐ qǐ bù。
　　 wǒ yǔ chuán tǒng lǐ xué jié yuán， shǐ yú zuò yán jiū shēng de nián dài， yè shī zhào fèng shēng（ huì guāng xián） xiān shēng zhǐ dìng wǒ yǐ《 zhōu lǐ》 de chéng shū nián dài wéi zhù tí zuò bó shì lùn wén。《 zhōu lǐ》 shì yī bù tōng guò guān zhì lái biǎo dá zhì guó fāng 'àn de zhù zuò， zì lái yǐ gǔ 'ào nán dú 'ér zhù chēng。 dàn zài sān dú zhī hòu， fā xiàn tā jì yòu fēng fù de zhì guó lǐ niàn， yě bù fá zhōu mì de guǎn lǐ cuò shī。 qīng dài zhù míng xué zhě sūn yí ràng zàn měi tā shì cóng huáng dì、 zhuān Xū， zhí dào zhōu wǔ wáng de bā dài diǎn zhì jīng huá zhī jí cuì， jué fēi yì měi zhī cí。 lì dài xué zhě měi měi yòng“ tǐ dà sī jīng” zhè sì gè zì lái píng jià tā。 zhè shì yī gè bó dà de shì jiè。
　　 bì yè hòu， wǒ kāi shǐ yán jiū《 yí lǐ》， tā shì yǐ rén shēng lǐ yí wéi zhù de xiān qín yí guǐ de jí jǐn， yī gòng yòu shí qī piān。 suǒ wèi rén shēng lǐ yí， shì zhǐ cóng chéng nián、 jié hūn， yī zhí dào sāngzàng、 jì sì de xǔ duō lǐ yí。 chú cǐ zhī wài， hái yòu mǒu xiē guó yǔ guó zhī jiān de wài jiāo lǐ yí yǐ jí yī xiē guì zú de lǐ yí。 rén de yī shēng hán yǒng zài lǐyuè zhī zhōng， yī ràng zhōu xuán， shī gē chànghè， biàn huà qì zhì， hán yǎng dé xìng， qí lè róng róng。 zhè shì yī gè diǎn yǎ de shì jiè。
　　 zhī hòu， wǒ yòu kāi shǐ yán jiū《 lǐ jì》， zhè shì kǒng mén qī shí zǐ tàn tǎo lǐ xué sī xiǎng de wén jí， yī gòng yòu sì shí jiǔ piān。 shū zhōng jì yòu duì lǐ yì de chǎn fā， yòu yòu duì lǐ jié de diǎn píng； jì yòu duì rén shēng de gǎn wù， yòu yòu duì dào de tǐ wèi。 shuō lǐ xióng biàn， lùn dào jīng wēi， ér qiě duō ruì yǔ yǔ jǐng jù， měi bù shèng shōu。 shū zhōng yòu xǔ duō liú chuán qiān gǔ de diǎn gù， fǔ jīn zhuī xī， lìng rén xiá sī wàn duān。 zhè shì yī gè shēn suì de shì jiè。
　　“ sān lǐ” zhī xué， lì lái yǐ fán nán zhù chēng， yán jiū zhě bù jué rú lǚ， liáo ruò chén xīng。 cóng wǒ yán jiū《 zhōu lǐ》 kāi shǐ， jiù jìn rù liǎo yī zhǒng jìn hū gū jì de fēn wéi。 wǒ bèi zhōu wéi de shī yǒu gào zhī： zhè shì yī mén lěng xué wèn， ér qiě zhù dìng bù kě néng chéng wéi“ xiǎn xué”。 méi tǐ yě 'ǒu 'ěr huì chū xiàn guān yú“ sān lǐ” zhī xué kě néng yào chéng wéi“ jué xué” de gǎn tàn。 zhè duì yú wǒ gè rén 'ér yán bìng méi yòu shénme guān xì。 kǒng zǐ shuō：“ gǔ zhī xué zhě wéi jǐ， jīn zhī xué zhě wéi rén。” dú shū de yù wàng yuán yú zì shēn de jīng shén xū qiú， zhǐ yào zì jǐ jué dé xīn 'ān lǐ dé， zài jì mò de xué wèn yě shì kě yǐ zuòde xià qù de。 dàn shì，“ sān lǐ” de miào zhǐ 'ào yùn、 rú jiā de gāo chāo zhì huì bù néng chéng wéi dà zhòng de cái fù， zé shì quán shè huì de mò dà sǔn shī。 wǒ měi měi 'ě wàn cháng tàn： zhè shì hé děng bǎo guì de lì shǐ wén huà yí chǎn！ zài cháng jiǔ de shū lí zhī hòu， lǐyuè wén huà zhèng zài dàn chū rén men de jì yì， suī rán 'ěr shú néng xiáng， què shì yǐ xī fǎng fó， bù zhī suǒ yún。 lǐyuè wén huà shì zěn me lái de？ tā de xué lǐ yòu shì zěn yàng de？ lǐyuè wén huà duì yú rén de chéngzhǎng néng yòu shénme bì yì？ tā yǔ xiàn dài shè huì néng fǒu jiān róng？ zhè xiē zhòng yào de wèn tí， sì hū hěn shǎo yòu rén lǐ huì。
　　 zhèng zài shān qióng shuǐ jìn zhī shí， 2008 nián běi jīng 'ào yùn shēn bàn chéng gōng， shǐ dé lǐ xué de jìng yù chū xiàn zhòng dà zhuǎn jī。 yóu yú zhèng fǔ bǎ“ rén wén 'ào yùn” zuò wéi běi jīng 'ào yùn de sān dà mù biāo zhī yī， yú shì， jǔ guó shàng xià dū kāi shǐ guān zhù gōng zhòng de wén míng chéng dù。 rén men sì hū shì zài yī yè zhī jiān fā xiàn： dà zhòng céng miàn lǐ yí wén míng de quē shī yǐ jīng dào liǎo hé děng yán zhòng de dì bù！ suí zhe běi jīng 'ào yùn de rì yì lín jìn， rén men wú bùwèi zhè yī xiàn zhuàng gǎn dào jiāo lǜ， jìn 'ér yì shí dào yào hū huàn zhōng huá lǐ yí wén míng。 zhè yìng liǎo yī jù gǔ huà， jiào zuò“ tiān bù miè sī wén”！ zhèng shì zài zhè yī dà bèi jǐng zhī xià， wǒ yìng yī xiē méi tǐ hé xué xiào、 jī guān zhī yāo， jiù zhōng huá lǐyuè wén huà de zhù tí zuò jiǎng yǎn。 tīng zhòng de fǎn yìng zhī rè liè lìng wǒ shēn shòu gǎn dòng。 dàn wǒ shēn zhī， zhè bìng bù shì wǒ de yǎn jiǎng yòu duō gāo de shuǐ zhǔn， ér shì lǐyuè wén huà zì shēn de mèi lì suǒ zhì。 wǒ yóu cǐ kàn dào liǎo lǐ xué de qiáng dà shēng mìng lì hé jù dà de shè huì xū qiú。
　　 qí shí， wǒ men wú lùn shì fǒu jǔ bàn běi jīng 'ào yùn， zhōng huá lǐ yí wén míng dōushì yào zhèn xīng de， yīn wéi tā jì shì wǒ men de wén huà chuán tǒng， yě shì wǒ men wèi lái de wén míng biāo zhì。 běi jīng 'ào yùn de lì shǐ gōng jì zhī yī shì gěi liǎo quán guó rén mín huí guī zhōng huá lǐ yí wén míng de qì jī， bìng qiě gěi liǎo wǒ men qiáng dà de dòng lì。 zhōng huá mín zú de jué qǐ， shì zhōng huá yìng shí lì hé ruǎn shí lì de tóng shí jué qǐ， shì wù zhì hé jīng shén de tóng shí fā huáng， yě shì zhōng huá lǐyuè wén míng de wěi dà fù xīng。 ér měi yī wèi yòu zhì yú xiū shēn jìn dé、 miǎn wéi jūn zǐ de gōng mín， yóu qí shì qīng nián péng yǒu， dōukě yǐ cóng lǐyuè wén huà zhōng dé dào zhì huì hé qǐ dí。 zhè jiù shì běn shū shì tú gào sù dú zhě péng yǒu de。
　　 péng lín
　　2006 nián 3 yuè 2 rì yú qīng huá yuán yù suǒ

　　lǐyuè yuán diǎn yǔ jūn zǐ rén shēng
　　 lǐyuè rén shēng lǐyuè yuán diǎn yǔ jūn zǐ rén shēng rú jiā de lǐyuè jiào huà zhī dào：
　　 wén míng de jìn bù yǔ lǐyuè de biān yuán huà zhè lǐ wǒ xiǎng jiǎng sān gè wèn tí， dì yī gè shì guān yú zhōu gōng“ zhì lǐ zuò lè”， dì 'èr gè shì rú jiā de lǐyuè jiào huà zhī dào， dì sān gè shì rú jiā lǐ xué sī xiǎng de biān yuán huà。
　　 guān yú zhōu gōng“ zhì lǐ zuò lè”
　　 wǒ men shuō zhōng guó shì yī gè lǐ yí zhī bāng， nà me， zhè gè lǐ yí zhī bāng shì cóng shénme shí hòu kāi shǐ de ní？ sī mǔ wù dà fāng dǐng
　　 yào huí dá zhè gè wèn tí， jiù yī dìng yào zhuī sù dào zhōu gōng， jiù shì xī zhōu de kāi guó zhī chū。 zhōu gōng duì wǒ men zhōng huá wén míng zuì dà de yī gè gòng xiàn， jiù shì“ zhì lǐ zuò lè”。
　　 shāng cháo shì wǒ men zhōng yuán dì qū yī gè yǐ qīng tóng wén míng zhù chēng de qiáng dà wáng cháo。 wǒ men zài bó wù guǎn lǐ kàn dào de xǔ xǔ duō duō zuì jīng měi、 zuì xióng wěi de qīng tóng qì jīhū dōushì shāng cháo sì yáng fāng zūn de， zuì zhù míng de rú sī mǔ wù dà fāng dǐng、 sì yáng fāng zūn děng。 dàn shì， zhè gè cháo dài shì yī gè bǒ zú de jù rén， tā de wù zhì wén míng fēi cháng fā dá， dàn shì tā zài jīng shén shàng què shì yī gè zhū rú。 jìn bǎi nián yǐ lái， ān yáng yīn xū chū tǔ de shí jǐ wàn piàn jiá gǔ wén dà duō shì shāng wáng zhàn bǔ de jì lù。 tā shì wú dà xiǎo dōuyào zhàn bǔ， zhēn suǒ wèi shì“ bù wèn cāng shēng wèn guǐ shén”。 míng tiān tiān qì hǎo bù hǎo， zuó tiān zuò liǎo yī gè shénme mèng， nǎi zhì tā pèi 'ǒu yào shēng hái zǐ liǎo děng děng， tǒng tǒng dōuyào zhàn bǔ。 shāng wáng fēi cháng mí xìn guǐ shén， mí xìn tiān mìng， rèn wéi tā zhí zhǎng zhè gè guó jiā shì chū zì tiān mìng， shuídōu nài hé tā bù dé。 lìng wài tā hái fēi cháng cán bào， shāng cháo yòu yī gè zuì tū chū de xiàn xiàng， jiào zuò“ rén xùn” hé“ rén jì”。 suǒ wèi“ rén xùn”， jiù shì ná huó rén qù xùn zàng， yī gè shāng wáng sǐ liǎo yǐ hòu， yào ná jǐ bǎi rén qù xùn zàng， zhè zhǒng xiàn xiàng wǒ men jīn tiān zài yīn xū kě yǐ qīng chǔ dì jiàn dào。 suǒ wèi“ rén jì”， jiù shì ná huó rén zuò jì pǐn， shāng wáng jì sì yòng de gòngpǐn， bù jǐn yòng niú yáng， ér qiě yòng huó rén， fēi cháng yě mán hé cán rěn。 yóu yú zhè yàng yī xiē yuán yīn， shāng cháo tǒng zhì zhě fēi cháng bù dé rén xīn。 dào liǎo shāng zhòu wáng de shí hòu， mín zhòng de bù mǎn yǐ jīng dào liǎo jí diǎn。
　　 dāng shí de zhōu bù guò shì piān chǔyú xī běi dì qū de yī gè xiǎo guó， tā de guó lì gēn shāng shì bù néng bǐ de， dàn shì zhōu wén wáng dǒng dé yào yòng“ dé” lái shōu lǎn rén xīn， suǒ yǐ xǔ xǔ duō duō xiǎo guó dū yuàn yì guī fù tā， xī wàng gēn suí tā qù gēn shāng wáng cháo zuò zuì hòu de jué zhàn。 dà jiā zhī dào， zài“ mù yě zhī zhàn” de shí hòu， shāng wáng diào jí liǎo qī shí wàn rén shàng zhèn， jiēguǒ shì qián tú dǎo gē， shì bīng zhōu gōng xiàng
　　 zài zhèn qián qǐ yì liǎo。 zhè chǎng zhàn zhēng， zhǐ yòng liǎo yī gè zǎo chén de shí jiān jiù jié shù liǎo。 yī gè guó lì nà me qiáng dà de dì guó， jiù xiàng zhǐ hú de fáng zǐ yī yàng， shuō dǎo jiù dǎo liǎo。
　　 zhè yàng yī gè jú miàn， ràng wǔ wáng hé zhōu gōng gǎn dào fēi cháng zhèn jīng， jiǎn zhí bù néng xiāng xìn。《 shǐ jì ? zhōu běn jì》 shàng miàn jìzǎi， wǎn shàng liǎng gè réndōu shuì bù zhe， jiù zài yī qǐ tǎo lùn zhè jiàn shì， yán jiū zěn yàng cái néng bì miǎn chóngdǎo yīn rén de fù zhé， zěn yàng cái néng cháng zhì jiǔ 'ān。 yóu yú zài zhè gè guò chéng dāng zhōng， tā men kàn dào liǎo mín zhòng de wěi dà lì liàng， suǒ yǐ yì shí dào jīn hòu de tǒng zhì zhèng cè bù néng zài xìn shénme tiān mìng， ér yào zhòng shì mín xīn de xiàng bèi， yào kǎo lǜ dào mín zhòng de gǎn shòu。 zhōu gōng zài fā biǎo de yī xì liè wén gào zhōng， fǎn fǎn fù fù tán dào zhè yī diǎn， bǐ rú tā zài《 jiǔ gào》 zhōng yǐn yòng xiān rén de huà，“ rén wú yú shuǐ jiàn， dāng yú mín jiàn”。 gǔ rén bǎ jìng zǐ jiào“ jiàn”， wǒ men cháng shuō yǐ rén wéi jiàn、 yǐ shǐ wéi jiàn、 yǐ tóng wéi jiàn， jiù shì zhè gè yì sī。 tā shuō bù yào ná shuǐ dāng jìng zǐ， yīnggāi yǐ mín wéi jiàn， yào bǎ lǎo bǎi xìng de fǎn yìng dāng zuò jiǎn yàn zì jǐ wéi zhèng dé shī de yī miàn jìng zǐ。
　　 zhè shì yī gè fēi cháng liǎo bù qǐ de sī xiǎng， hòu lái chéng wèiwǒ guó gǔ dài mín běn zhù yì sī xiǎng de yī gè zhù xuán lǜ。 wǒ men kàn《 zuǒzhuàn》《 guó yǔ》《 mèng zǐ》《 xún zǐ》 yǐ jí hòu dài de wén xiàn， yòu guān de lùn shù fēi cháng zhī duō， zhēn kě yǐ shuō shì“ shǐ bù jué shū”。 yīn rén hěn xiāng xìn tiān， rèn wéi tiān jiù shì guǐ shén； zhōu rén yě jiǎng tiān， dàn tā men bǎ guǐ shén zhì huàn chéng liǎo“ mín”， tā men shuō“ tiān shì zì wǒ mín shì， tiān tīng zì wǒ mín tīng”，“ mín zhī suǒ yù， tiān bì cóng zhī”， zhè yàng yī lái， mín xīn hé tiān yì jiù jī běn shàng huà liǎo děng hào。 mèng zǐ shuō de“ mín wéi guì， shè jì cì zhī， jūn wéi qīng”， xún zǐ shuō de“ shuǐ zé zài zhōu， shuǐ zé fù zhōu”， dōushì yuán yú zhōu gōng de zhè gè sī xiǎng。 suǒ yǐ shuō， gǔ dài zhōng guó zài yīn zhōu gé mìng de guò chéng dāng zhōng， shí xiàn liǎo yī gè fēi cháng wěi dà de zhuǎn biàn。
　　 zhè yàng yī gè zhuǎn biàn， dà jiā qiān wàn bù yào xiǎo kàn。 wǒ men qīng huá de qián bèi wáng guó wéi xiān shēng yòu yī gè dài biǎo zuò jiào《 yīn zhōu zhì dù lùn》。 tā zài《 yīn zhōu zhì dù lùn》 lǐ miàn yī kāi tóu jiù shuō：“ zhōng guó zhèng zhì yǔ wén huà zhī biàn gé， mò jù yú yīn zhōu zhī jì。” tā rèn wéi， zhōu gōng gǎi gé zhèng zhì de mùdì， shì yào jiàn lì yī gè“ dào dé zhī tuán tǐ”， yào yòng dào dé bǎ guì zú、 píng mín hé qí tā de rén wéi xì qǐ lái。 wèile bǎo zhèng zhè yī mù biāo de shí xiàn， zhōu gōng zhì dìng liǎo yī zhěng tào lǐyuè zhì dù， shǐ chēng“ zhōu gōng zhì lǐ zuò lè”。 zhōu gōng zhì lǐ zuò lè， shǐ dé wǒ men zhōng guó shí xiàn liǎo yóu guǐ dào xiàng rén dào de wěi dà fēi yuè， zhè shì jù yòu huàshídài yì yì de wěi dà shì jiàn， bù kě děng xián shì zhī。