qián yán
yīng guó dà zhé xué jiā péi gēn shuō guò： “ dú shǐ shǐ rén míng zhì ”。 zhōng huá wǔ qiān nián de lì shǐ wǎn rú yī zuò qǔ zhī bù jìn yòng zhī bù jié de bǎo kù， měi dāng wǒ men zhì shēn qí zhōng， ěr bàng dōushì jīn yù zhū jī de lì shǐ huí yīn， yǎn qián jìn xiàn lín láng mǎn mùdì lì shǐ shèng jǐng， huò hòu zhòng huò jǐng xǐng huò zhèn hàn huò duō cǎi， ràng wǒ men huí wèi yě ràng wǒ men shēn sī。
bó dà jīng shēn de zhōng huá wén míng shì wǒ men lài yǐ shēng cún hé fā zhǎn de jīng shén jī chǔ， yě shì měi gè zhōng huá zǐ sūn yǐn yǐ wéi 'ào de líng hún suǒ zài。 wǔ qiān nián de biàn qiān， bù jǐn wèiwǒ men liú xià liǎo hào hàn de lì shǐ， yě chéng zài zhe wén míng de yìn jì。 wǒ men de zǔ xiān zài màn cháng 'ér qū zhé de fèn dǒu lì chéng zhōng chuàng zào liǎo càn làn de wén míng， wú shù wáng cháo de gēngdié wéi hòu rén liú xià liǎo lì shǐ nián lún huá guò de zhēn shí yìn jì， ér dà zì rán de guǐ fǔ shén gōng yě zài lì shǐ cháng hé de dàng dí zhī xià wèiwǒ men liú xià liǎo tàn wéi guān zhǐ de zhēn jì， tóng shí gè mín zú yě zài zì jǐ de lǐng yù chuàng zào chū xǔ duō dú jù tè sè fù yòu mèi lì de wén huà qí zhēn。 lì shǐ wèiwǒ men chuàng zào liǎo bǎo guì cái fù， wǒ men yào zhēn xī gèng yào jiā yǐ xuān yáng。
wǔ qiān nián de lì shǐ shì hào fán 'ér hóng dà de， ér gǔ jīn zhōng wài de lì shǐ diǎn jí、 shǐ xué zhù zuò gèng shì hàn niú chōng dòng。 rú hé zài yòu xiàn de shí jiān lǐ jìn lǎn wén míng yǔ lì shǐ de jīng suǐ， duì yú máng lù de xiàn dài rén lái shuō， bìng bù shì yī jiàn róng yì de shì。 yīn cǐ， néng gòu yòu suǒ xuǎn zé de yuè dú zuì yòu jià zhí de wén huà， zuì xiǎng zhī dào de lì shǐ， zuì xiǎng liǎo jiě de míng rén， zuì xiǎng liú lǎn de gǔ jì， wú yí shì wú shù dú zhě mèng mèi yǐ qiú de shì qíng， ér zhè yě zhèng shì běn tào cóng shū suǒ yòu biān ji de chū zhōng。 wèicǐ， wǒ men tè dì yāo qǐng zhòng duō zài gè zì lǐng yù yòu zhuān cháng de xué zhě hé zhuān jiā biān zhuàn liǎo zhè tào《 nǐ zuì gāi zhī dào de zhōng guó》 xì liè cóng shū， gāi shū cóng gè gè céng miàn duì zhōng guó de lì shǐ、 wén huà、 yì shù、 rén wén、 dì lǐ、 mín sú děng zuò liǎo yī cì xì tǒng de shū lǐ。 zhǐ zài bāng zhù dà jiā gèng hǎo dì liǎo jiě zhōng guó、 rè 'ài zhōng guó、 hóng yáng zhōng guó。 gāi shū kě yǐ zuò wéi lì shǐ 'àihào zhě cān yuè de dú běn， yě kě yǐ shì xué shēng zài jiào cái zhī wài gèng qīng xī shēn rù liǎo jiě zhōng guó de yī gè chuāng kǒu， gèng shì suǒ yòu kě wàng ràng xīn líng hé lì shǐ duì huà de dú zhě de zuì hǎo xuǎn zé。 wǒ men zhōng xīn xī wàng běn tào cóng shū de chū bǎn néng huò dé dà jiā de hòu 'ài。
zuò wéi gāi tào cóng shū zhī yī de《 wén huà yì shù》， jiāng dài lǐng dú zhě yī dǔ wǔ qiān nián de wén míng fēng cǎi。
rì wǎng yuè lái， wù huàn xīng yí， jǐ qiān nián lái， rén lèi zǒu guò liǎo yī tiáo bù xún cháng de dào lù， xīng shèng yǔ shuāi wēi， huī huáng yǔ yǔn luò， hé fēng lì rì yǔ xīng fēng xuè yǔ。 xǔ duō shì suí chén yān 'ér shì， xǔ duō shì bèi lì dài chuán chéng。 yòu rén yī shēng fèn dǒu què huái cái bù yù， yòu rén yī shì pīn bó 'ér fú chén shǐ hǎi， zhè xiē rén hé shì huì chéng liǎo hào hàn de lì shǐ cháng hé， yě zhù jiù liǎo rén lèi wén míng。
“ shì fú sān lǘ wén zì， hái yǔ rì yuè zhēng guāng”， zhōng guó wǔ qiān nián de wén huà zhī bù xiǔ， tǐ xiàn zài tā dēng fēng zào jí de wén xué chéng jiù shàng， yě tǐ xiàn zài tā shēn kè de sī xiǎng nèi hán hé shēn yuǎn de lì shǐ yǐng xiǎng shàng。 dāng wǒ men liǎo jiě liǎo kǒng zǐ yǐ jí tā sī xiǎng chǎn shēng de lái yuán， jiù huì míng bái wèishénme rú jiā sī xiǎng néng gòu liú chuán zhì jīn 'ér qiě bèi shì jiè tuī chóng； dāng wǒ men yuè dú liǎo bái jū yì de《 cháng hèn gē》 bìng qiě zhī dào qí shī de bèi jǐng， jiù huì gēngshēn kè dì tǐ huì dào zhàn luàn gěi bǎi xìng dài lái de tòng kǔ hé yī gè wén rén de bēi mǐn qíng huái； ér wén tán dǒu shì lǔ xùn， bù jǐn shǐ wǒ men zhé fú yú tā fēng lì rú qiāng de bǐ chù， gèng bèi tā yī gè wén rén de qì jié hé gǔ qì 'ér gǎn dòng。
rú guǒ shuō wén zì shì lì shǐ de zhēn shí jì lù， nà me huì huà yì shù jiù shì lì shǐ de chóngxiàn。 pū kāi zhōng huá wén míng zhè fú dà huà juàn， liú chuán yú shì de míng jiā míng pǐn kě wèi shì shǔbù shèngshǔ， tā men zài yì shù shàng de zào yì yě shì chū shén rù huà。 yán lì běn de《 bù niǎn tú》， xú wèi de《 huā niǎo tú》， xú bēi hóng háo mài bēn fàng de《 bā jùn tú》， měi yī fù zuò pǐn dū tòu shè zhe yì shù de mèi lì， tóng shí yě róng huì liǎo zuò zhě duì yì shù de lǐ jiě hé duì rén shēng de gǎn wù， dāng wǒ men yòng yǎn jīng xīn shǎng jiā pǐn de shí hòu yòu hé cháng bù shì ràng zì jǐ de xīn líng zuò yī cì qīng sōng qiè yì de lǚ xíng !
huì huà yì shù shì duì lì shǐ wú shēng de zài xiàn， ér xìqǔ yīn lè hé wǔ dǎo jiù shì lì tǐ huí shēng。 liú chuán zhì jīn de wǔ dǎo de huó huà shí héng héng nuó wǔ， fǎn fù guān kàn què kàn zhī bù yàn， shī kuàng de zuò pǐn gǔ qín shí dà míng qū zhī yī de《 yáng chūn bái xuě》， duō cì líng tīng què tīng zhī bù juàn。 yì shù de mèi lì bù zài yú shí jiān de cháng jiǔ， ér zài yú lì jīng suì yuè liú shā， què yǐ rán mèi lì yǐ jiù。
wén huà kě yǐ ràng nǐ zēng shí cháng zhì， yì shù kě yǐ ràng nǐ táo yě xīn xìng， zǒu jìn wén huà yì shù de diàn táng， wǒ men xīn kuàng shén yí、 gān zhī rú chún。 zhuī qiú yì shù de nà zhǒng chāo yuè、 wán měi de jīng shén， shì rén lèi yǒng bù huāng wú de líng gēn、 líng xìng。
yīng guó dà zhé xué jiā péi gēn shuō guò： “ dú shǐ shǐ rén míng zhì ”。 zhōng huá wǔ qiān nián de lì shǐ wǎn rú yī zuò qǔ zhī bù jìn yòng zhī bù jié de bǎo kù， měi dāng wǒ men zhì shēn qí zhōng， ěr bàng dōushì jīn yù zhū jī de lì shǐ huí yīn， yǎn qián jìn xiàn lín láng mǎn mùdì lì shǐ shèng jǐng， huò hòu zhòng huò jǐng xǐng huò zhèn hàn huò duō cǎi， ràng wǒ men huí wèi yě ràng wǒ men shēn sī。
bó dà jīng shēn de zhōng huá wén míng shì wǒ men lài yǐ shēng cún hé fā zhǎn de jīng shén jī chǔ， yě shì měi gè zhōng huá zǐ sūn yǐn yǐ wéi 'ào de líng hún suǒ zài。 wǔ qiān nián de biàn qiān， bù jǐn wèiwǒ men liú xià liǎo hào hàn de lì shǐ， yě chéng zài zhe wén míng de yìn jì。 wǒ men de zǔ xiān zài màn cháng 'ér qū zhé de fèn dǒu lì chéng zhōng chuàng zào liǎo càn làn de wén míng， wú shù wáng cháo de gēngdié wéi hòu rén liú xià liǎo lì shǐ nián lún huá guò de zhēn shí yìn jì， ér dà zì rán de guǐ fǔ shén gōng yě zài lì shǐ cháng hé de dàng dí zhī xià wèiwǒ men liú xià liǎo tàn wéi guān zhǐ de zhēn jì， tóng shí gè mín zú yě zài zì jǐ de lǐng yù chuàng zào chū xǔ duō dú jù tè sè fù yòu mèi lì de wén huà qí zhēn。 lì shǐ wèiwǒ men chuàng zào liǎo bǎo guì cái fù， wǒ men yào zhēn xī gèng yào jiā yǐ xuān yáng。
wǔ qiān nián de lì shǐ shì hào fán 'ér hóng dà de， ér gǔ jīn zhōng wài de lì shǐ diǎn jí、 shǐ xué zhù zuò gèng shì hàn niú chōng dòng。 rú hé zài yòu xiàn de shí jiān lǐ jìn lǎn wén míng yǔ lì shǐ de jīng suǐ， duì yú máng lù de xiàn dài rén lái shuō， bìng bù shì yī jiàn róng yì de shì。 yīn cǐ， néng gòu yòu suǒ xuǎn zé de yuè dú zuì yòu jià zhí de wén huà， zuì xiǎng zhī dào de lì shǐ， zuì xiǎng liǎo jiě de míng rén， zuì xiǎng liú lǎn de gǔ jì， wú yí shì wú shù dú zhě mèng mèi yǐ qiú de shì qíng， ér zhè yě zhèng shì běn tào cóng shū suǒ yòu biān ji de chū zhōng。 wèicǐ， wǒ men tè dì yāo qǐng zhòng duō zài gè zì lǐng yù yòu zhuān cháng de xué zhě hé zhuān jiā biān zhuàn liǎo zhè tào《 nǐ zuì gāi zhī dào de zhōng guó》 xì liè cóng shū， gāi shū cóng gè gè céng miàn duì zhōng guó de lì shǐ、 wén huà、 yì shù、 rén wén、 dì lǐ、 mín sú děng zuò liǎo yī cì xì tǒng de shū lǐ。 zhǐ zài bāng zhù dà jiā gèng hǎo dì liǎo jiě zhōng guó、 rè 'ài zhōng guó、 hóng yáng zhōng guó。 gāi shū kě yǐ zuò wéi lì shǐ 'àihào zhě cān yuè de dú běn， yě kě yǐ shì xué shēng zài jiào cái zhī wài gèng qīng xī shēn rù liǎo jiě zhōng guó de yī gè chuāng kǒu， gèng shì suǒ yòu kě wàng ràng xīn líng hé lì shǐ duì huà de dú zhě de zuì hǎo xuǎn zé。 wǒ men zhōng xīn xī wàng běn tào cóng shū de chū bǎn néng huò dé dà jiā de hòu 'ài。
zuò wéi gāi tào cóng shū zhī yī de《 wén huà yì shù》， jiāng dài lǐng dú zhě yī dǔ wǔ qiān nián de wén míng fēng cǎi。
rì wǎng yuè lái， wù huàn xīng yí， jǐ qiān nián lái， rén lèi zǒu guò liǎo yī tiáo bù xún cháng de dào lù， xīng shèng yǔ shuāi wēi， huī huáng yǔ yǔn luò， hé fēng lì rì yǔ xīng fēng xuè yǔ。 xǔ duō shì suí chén yān 'ér shì， xǔ duō shì bèi lì dài chuán chéng。 yòu rén yī shēng fèn dǒu què huái cái bù yù， yòu rén yī shì pīn bó 'ér fú chén shǐ hǎi， zhè xiē rén hé shì huì chéng liǎo hào hàn de lì shǐ cháng hé， yě zhù jiù liǎo rén lèi wén míng。
“ shì fú sān lǘ wén zì， hái yǔ rì yuè zhēng guāng”， zhōng guó wǔ qiān nián de wén huà zhī bù xiǔ， tǐ xiàn zài tā dēng fēng zào jí de wén xué chéng jiù shàng， yě tǐ xiàn zài tā shēn kè de sī xiǎng nèi hán hé shēn yuǎn de lì shǐ yǐng xiǎng shàng。 dāng wǒ men liǎo jiě liǎo kǒng zǐ yǐ jí tā sī xiǎng chǎn shēng de lái yuán， jiù huì míng bái wèishénme rú jiā sī xiǎng néng gòu liú chuán zhì jīn 'ér qiě bèi shì jiè tuī chóng； dāng wǒ men yuè dú liǎo bái jū yì de《 cháng hèn gē》 bìng qiě zhī dào qí shī de bèi jǐng， jiù huì gēngshēn kè dì tǐ huì dào zhàn luàn gěi bǎi xìng dài lái de tòng kǔ hé yī gè wén rén de bēi mǐn qíng huái； ér wén tán dǒu shì lǔ xùn， bù jǐn shǐ wǒ men zhé fú yú tā fēng lì rú qiāng de bǐ chù， gèng bèi tā yī gè wén rén de qì jié hé gǔ qì 'ér gǎn dòng。
rú guǒ shuō wén zì shì lì shǐ de zhēn shí jì lù， nà me huì huà yì shù jiù shì lì shǐ de chóngxiàn。 pū kāi zhōng huá wén míng zhè fú dà huà juàn， liú chuán yú shì de míng jiā míng pǐn kě wèi shì shǔbù shèngshǔ， tā men zài yì shù shàng de zào yì yě shì chū shén rù huà。 yán lì běn de《 bù niǎn tú》， xú wèi de《 huā niǎo tú》， xú bēi hóng háo mài bēn fàng de《 bā jùn tú》， měi yī fù zuò pǐn dū tòu shè zhe yì shù de mèi lì， tóng shí yě róng huì liǎo zuò zhě duì yì shù de lǐ jiě hé duì rén shēng de gǎn wù， dāng wǒ men yòng yǎn jīng xīn shǎng jiā pǐn de shí hòu yòu hé cháng bù shì ràng zì jǐ de xīn líng zuò yī cì qīng sōng qiè yì de lǚ xíng !
huì huà yì shù shì duì lì shǐ wú shēng de zài xiàn， ér xìqǔ yīn lè hé wǔ dǎo jiù shì lì tǐ huí shēng。 liú chuán zhì jīn de wǔ dǎo de huó huà shí héng héng nuó wǔ， fǎn fù guān kàn què kàn zhī bù yàn， shī kuàng de zuò pǐn gǔ qín shí dà míng qū zhī yī de《 yáng chūn bái xuě》， duō cì líng tīng què tīng zhī bù juàn。 yì shù de mèi lì bù zài yú shí jiān de cháng jiǔ， ér zài yú lì jīng suì yuè liú shā， què yǐ rán mèi lì yǐ jiù。
wén huà kě yǐ ràng nǐ zēng shí cháng zhì， yì shù kě yǐ ràng nǐ táo yě xīn xìng， zǒu jìn wén huà yì shù de diàn táng， wǒ men xīn kuàng shén yí、 gān zhī rú chún。 zhuī qiú yì shù de nà zhǒng chāo yuè、 wán měi de jīng shén， shì rén lèi yǒng bù huāng wú de líng gēn、 líng xìng。
dì yī zhāng wén rén wén xué
lǎo zǐ yǔ《 dào dé jīng》
chūn qiū zhàn guó shí qī shì zhōng guó shè huì jié gòu hé zhōng huá mín zú jīng shén sī xiǎng de yùn xù mó lì qī。 zài nà gè xiàn shí shēng huó xiāng duì hùn luàn dòng dàng、 sī xiǎng lǐng yù què jí qí huó yuè fán róng de nián dài， liú chuán zhì jīn de zhōng guó shì de zuì gēn běn de dào dé、 sī xiǎng nǎi zhì wén huà jīng cuì dé yǐ yùn yù chéng xíng。 nà shí de zhū zǐ bǎi jiā kě wèi shì zhè zhǒng jīng cuì yùn yù chéng xíng guò chéng zhōng gè zhǒng wén huà sī xiǎng bǎi chuān huì liú、 chōng jī diē dàng de shí dài xiàn xiàng。 lǎo zǐ zuò《 dào dé jīng》， chuàng dào jiā xué pài， kāi wén huà yī mài， zé bèi qiān nián， yǐng xiǎng shēn yuǎn。
lǎo zǐ（ yuē qián 570~ qián 470） , xìng lǐ， míng 'ěr，《 zhuāng zǐ》 chēng tā wéi lǎo dān， chǔ guó kǔ xiàn（ jīn wō yáng xiàn） rén， chūn qiū mò qī de sī xiǎng jiā , zhé xué jiā。
lǎo dān zì yòu cōng huì， jìng sī hàoxué， cóng shī yú jīng tōng yīn shāng lǐ lè de shāng róng。 céng zuò guò zhōu cháo de shǒu cáng shǐ guān。 wǎn nián zài gù lǐ chén guó jū zhù， hòu chū guān fù qín jiǎng xué , sǐ yú fú fēng。
lǎo zǐ yán dú《 shàng shū》 de shí qī shì tā sī xiǎng fā zhǎn de chéng shú qī。 dāng shí lǎo zǐ shēng míng què qǐ， xǔ duō xué zhě dū mù míng qián lái tǎo jiào。 jù shuō kǒng zǐ jiù zhuān chéng qián wǎng luò yì xiàng lǐ 'ěr wèn lǐ。 tā men zài miào táng jiē qián kàn dào yī zūn“ sān jiān qí kǒu” de jīn rén， kǒng zǐ wèn tā， bèi hòu de míng wén“ wú duō yán， duō yán duō bài。 wú duō shì， duō shì duō lǜ” shì hé yì。 lǎo zǐ de huí dá shì： yī gè rén děng dào tā de gǔ tóu dōuyǐ fǔ xiǔ liǎo， zhǐ yòu tā de yán lùn shàng cún。 kuàng qiě zuò wéi yī gè jūn zǐ， shí jī chéng shú de shí hòu kě yǐ chū 'ér wéi shì， fǒu zé jiù suí yù 'ér 'ān。 huì zuò shēng yì de shāng rén， cháng bǎ huò wù cáng dé hěn yán mì， fǎng fó yī wú suǒ yòu ; yòu shèng dé de jūn zǐ， kàn tā de róng mào， fǎng fó shí fēn yú dùn。 qù diào nǐ shēn shàng de jiāo qì yǔ guò duō de yù wàng， qù diào nǐ zào zuò de zī tài yǔ guò duō de zhì xiàng， zhè xiē duì nǐ yòu yì wú hài。
kǒng zǐ lí qù hòu， duì zì jǐ de dì zǐ shuō：“ niǎo， wǒ zhī dào tā néng fēi xiáng ; yú， wǒ zhī dào tā néng zài shuǐ zhōng yóu dòng； shòu， wǒ zhī dào tā néng bēn páo。 néng bēn páo de shòu wǒ kě yǐ yòng wǎng qù bǔ zhuō tā， néng yóu de yú kě yǐ yòng diào shéng qù diào， néng fēi de niǎo kě yǐ yòng jiàn qù shè。 zhì yú lóng， wǒ jiù bù zhī dào liǎo， tā shì fǒu néng chéng fēng yún fēi shàng tiān ní ? wǒ jīn tiān jiàn dào lǎo zǐ， gǎn jué tā jiù xiàng lóng yī yàng。”
běn lái， lǎo zǐ de sī xiǎng yǐ kāi shǐ xiàng yǐn jū xiū yǎng、 zhuī qiú wú míng fā zhǎn， qià hǎo cǐ shí zhōu wáng shì de yīcháng nèi luàn yòu shǐ tā dé yǐ yóu shì tú zhōng jiě tuō。 zhōu wáng shì fā shēng nèi luàn， jǐng wáng bēng， wáng zǐ cháo pàn biàn， zài shǒu cáng shì zhōng dài zǒu liǎo dà pī de zhōu cháo diǎn jí táo bēn dào chǔ guó。 cǐ shì bō jí dào lǐ 'ěr， lǐ 'ěr yú shì cí qù shǒu cáng shì shǐ guān zhī zhí， lí kāi zhōu dū， zhǔn bèi cóng cǐ yǐn jū。 xíng zhì hán gǔ guān shí， lìng yǐn xǐ qǐng qiú dào：“ xiān shēng yào yǐn jū liǎo， qǐng jìn lì xiě yī bù shū bā。” yú shì lǎo zǐ xiě liǎo yī bù shū， zhè jiù shì《 dào dé jīng》。
lǎo zǐ de sī xiǎng jí zhōng yú《 dào dé jīng》， zhè shì tā wéi yī de chuán shì zhī zuò， shū zhōng suǒ shù jī běn shàng fǎn yìng liǎo tā de sī xiǎng。 tā yòng“ dào” lái gài kuò yǔ zhòu wàn wù de shēng chéng yǔ yǎn biàn héng héng dào shì kè guān zì rán guī lǜ， yòu jù yòu yǒng héng jué duì de běn tǐ de yì yì。 tā tí chū“ fǎn zhě dào zhī dòng”， zhǐ chū yī qiē shì wù dōuyòu zhèng fǎn liǎng fāng miàn de duì lì， rèn wéi shì wù de biàn huà dōushì yòu hé wú de tǒng yī， yì shí dào duì lì miàn de hù xiāng zhuǎn huà， bìng tí chū“ huò xī fú zhī suǒ yǐ， fú xī huò zhī suǒ fú”。
tā hái zhù zhāng“ róu ruò shèng gāng qiáng”。 tā jiào dǎo hòu shì yìng“ xū qí xīn， shí qí fù， ruò qí zhì， qiáng qí gǔ。 cháng shǐ míng wú yù， shǐ fū zhì zhě suǒ bù gǎn wéi yě； wéi wú wéi， zé wú bù zhì ( wéi )”。 tā rè 'ài hé píng , fǎn duì wú wèi de zhàn zhēng。 tā zhǐ chū“ mín zhī jī， yǐ qí shàng shí shuì zhě duō， shì yǐ jī。” bìng fèng quàn tǒng zhì zhě“ mín bù wèi sǐ， nài hé yǐ sǐ jù zhī？”
《 dào dé jīng》 yī shū yán jiǎn yì gāi、 bó dà jīng shēn， tán yǔ zhòu， tán rén shēng， tí chū liǎo“ dào”、“ zì rán”、“ wú wéi” děng zhù míng de zhé xué gài niàn， chéng wéi zhōng guó zhé xué de jī chǔ zhī zuò。
lǎo zǐ yǔ《 dào dé jīng》
chūn qiū zhàn guó shí qī shì zhōng guó shè huì jié gòu hé zhōng huá mín zú jīng shén sī xiǎng de yùn xù mó lì qī。 zài nà gè xiàn shí shēng huó xiāng duì hùn luàn dòng dàng、 sī xiǎng lǐng yù què jí qí huó yuè fán róng de nián dài， liú chuán zhì jīn de zhōng guó shì de zuì gēn běn de dào dé、 sī xiǎng nǎi zhì wén huà jīng cuì dé yǐ yùn yù chéng xíng。 nà shí de zhū zǐ bǎi jiā kě wèi shì zhè zhǒng jīng cuì yùn yù chéng xíng guò chéng zhōng gè zhǒng wén huà sī xiǎng bǎi chuān huì liú、 chōng jī diē dàng de shí dài xiàn xiàng。 lǎo zǐ zuò《 dào dé jīng》， chuàng dào jiā xué pài， kāi wén huà yī mài， zé bèi qiān nián， yǐng xiǎng shēn yuǎn。
lǎo zǐ（ yuē qián 570~ qián 470） , xìng lǐ， míng 'ěr，《 zhuāng zǐ》 chēng tā wéi lǎo dān， chǔ guó kǔ xiàn（ jīn wō yáng xiàn） rén， chūn qiū mò qī de sī xiǎng jiā , zhé xué jiā。
lǎo dān zì yòu cōng huì， jìng sī hàoxué， cóng shī yú jīng tōng yīn shāng lǐ lè de shāng róng。 céng zuò guò zhōu cháo de shǒu cáng shǐ guān。 wǎn nián zài gù lǐ chén guó jū zhù， hòu chū guān fù qín jiǎng xué , sǐ yú fú fēng。
lǎo zǐ yán dú《 shàng shū》 de shí qī shì tā sī xiǎng fā zhǎn de chéng shú qī。 dāng shí lǎo zǐ shēng míng què qǐ， xǔ duō xué zhě dū mù míng qián lái tǎo jiào。 jù shuō kǒng zǐ jiù zhuān chéng qián wǎng luò yì xiàng lǐ 'ěr wèn lǐ。 tā men zài miào táng jiē qián kàn dào yī zūn“ sān jiān qí kǒu” de jīn rén， kǒng zǐ wèn tā， bèi hòu de míng wén“ wú duō yán， duō yán duō bài。 wú duō shì， duō shì duō lǜ” shì hé yì。 lǎo zǐ de huí dá shì： yī gè rén děng dào tā de gǔ tóu dōuyǐ fǔ xiǔ liǎo， zhǐ yòu tā de yán lùn shàng cún。 kuàng qiě zuò wéi yī gè jūn zǐ， shí jī chéng shú de shí hòu kě yǐ chū 'ér wéi shì， fǒu zé jiù suí yù 'ér 'ān。 huì zuò shēng yì de shāng rén， cháng bǎ huò wù cáng dé hěn yán mì， fǎng fó yī wú suǒ yòu ; yòu shèng dé de jūn zǐ， kàn tā de róng mào， fǎng fó shí fēn yú dùn。 qù diào nǐ shēn shàng de jiāo qì yǔ guò duō de yù wàng， qù diào nǐ zào zuò de zī tài yǔ guò duō de zhì xiàng， zhè xiē duì nǐ yòu yì wú hài。
kǒng zǐ lí qù hòu， duì zì jǐ de dì zǐ shuō：“ niǎo， wǒ zhī dào tā néng fēi xiáng ; yú， wǒ zhī dào tā néng zài shuǐ zhōng yóu dòng； shòu， wǒ zhī dào tā néng bēn páo。 néng bēn páo de shòu wǒ kě yǐ yòng wǎng qù bǔ zhuō tā， néng yóu de yú kě yǐ yòng diào shéng qù diào， néng fēi de niǎo kě yǐ yòng jiàn qù shè。 zhì yú lóng， wǒ jiù bù zhī dào liǎo， tā shì fǒu néng chéng fēng yún fēi shàng tiān ní ? wǒ jīn tiān jiàn dào lǎo zǐ， gǎn jué tā jiù xiàng lóng yī yàng。”
běn lái， lǎo zǐ de sī xiǎng yǐ kāi shǐ xiàng yǐn jū xiū yǎng、 zhuī qiú wú míng fā zhǎn， qià hǎo cǐ shí zhōu wáng shì de yīcháng nèi luàn yòu shǐ tā dé yǐ yóu shì tú zhōng jiě tuō。 zhōu wáng shì fā shēng nèi luàn， jǐng wáng bēng， wáng zǐ cháo pàn biàn， zài shǒu cáng shì zhōng dài zǒu liǎo dà pī de zhōu cháo diǎn jí táo bēn dào chǔ guó。 cǐ shì bō jí dào lǐ 'ěr， lǐ 'ěr yú shì cí qù shǒu cáng shì shǐ guān zhī zhí， lí kāi zhōu dū， zhǔn bèi cóng cǐ yǐn jū。 xíng zhì hán gǔ guān shí， lìng yǐn xǐ qǐng qiú dào：“ xiān shēng yào yǐn jū liǎo， qǐng jìn lì xiě yī bù shū bā。” yú shì lǎo zǐ xiě liǎo yī bù shū， zhè jiù shì《 dào dé jīng》。
lǎo zǐ de sī xiǎng jí zhōng yú《 dào dé jīng》， zhè shì tā wéi yī de chuán shì zhī zuò， shū zhōng suǒ shù jī běn shàng fǎn yìng liǎo tā de sī xiǎng。 tā yòng“ dào” lái gài kuò yǔ zhòu wàn wù de shēng chéng yǔ yǎn biàn héng héng dào shì kè guān zì rán guī lǜ， yòu jù yòu yǒng héng jué duì de běn tǐ de yì yì。 tā tí chū“ fǎn zhě dào zhī dòng”， zhǐ chū yī qiē shì wù dōuyòu zhèng fǎn liǎng fāng miàn de duì lì， rèn wéi shì wù de biàn huà dōushì yòu hé wú de tǒng yī， yì shí dào duì lì miàn de hù xiāng zhuǎn huà， bìng tí chū“ huò xī fú zhī suǒ yǐ， fú xī huò zhī suǒ fú”。
tā hái zhù zhāng“ róu ruò shèng gāng qiáng”。 tā jiào dǎo hòu shì yìng“ xū qí xīn， shí qí fù， ruò qí zhì， qiáng qí gǔ。 cháng shǐ míng wú yù， shǐ fū zhì zhě suǒ bù gǎn wéi yě； wéi wú wéi， zé wú bù zhì ( wéi )”。 tā rè 'ài hé píng , fǎn duì wú wèi de zhàn zhēng。 tā zhǐ chū“ mín zhī jī， yǐ qí shàng shí shuì zhě duō， shì yǐ jī。” bìng fèng quàn tǒng zhì zhě“ mín bù wèi sǐ， nài hé yǐ sǐ jù zhī？”
《 dào dé jīng》 yī shū yán jiǎn yì gāi、 bó dà jīng shēn， tán yǔ zhòu， tán rén shēng， tí chū liǎo“ dào”、“ zì rán”、“ wú wéi” děng zhù míng de zhé xué gài niàn， chéng wéi zhōng guó zhé xué de jī chǔ zhī zuò。