dì yī jié wén xué yì shù de qǐ yuán
　　 wén xué yì shù qǐ yuán yú shēng chǎn láo dòng。 tā de chǎn shēng yī zhí yào zhuī sù dào rén lèi shēng huó de zuì yuán shǐ jiē duàn。 yuán shǐ rén zài qí láo dòng de guò chéng zhōng， yóu yú jīn lì de zhāng chí hé gōng jù yùn yòng de pèi hé， zì rán dì fā chū láo dòng de hū shēng。 zhè zhǒng hū shēng jù yòu yī dìng de gāo dī hé jiànxiē， zài yī dìng shí jiān nèi， huò zhě chóngfù 'ér wú biàn huà， huò zhě biàn huà 'ér yòu guī lǜ， zhè yàng jiù chǎn shēng liǎo jié zòu。 zhè zhǒng jiǎn dān de jié zòu jiù shì yīnyuè、 wǔ dǎo de jié pāi hèshī gē yùn lǜ de qǐ yuán。 cóng wén xiàn lái kàn， wén xué yì shù qǐ yuán yú láo dòng shì kě yǐ dé dào hěn hǎo de shuō míng de。 lì rú《 huái nán zǐ ? dào yìng xùn》 shuō： " jīn fū jǔ dà mù zhě， qián hū ' xié xǔ '， hòu yì yìng zhī， cǐ jǔ zhòng quàn lì zhī gē yě。 " zhè jǐ jù huà shì gēn jù《 lǚ shì chūn qiū ? yín cí piān》 lái de， " xié xǔ " běn zuò " yú hū "。 suǒ wèi " jǔ zhòng quàn lì zhī gē "， jiù shì zhǐ rén men jí tǐ láo dòng shí， yī chàng yī hé， jiè yǐ tiáozhěng dòng zuò、 jiǎn qīng pí láo、 jiā qiáng gōng zuò xiàolǜ de hū shēng。 jǔ zhòng shí shì zhè yàng， chōng duì shí yě shì zhè yàng。《 lǐ jì》 de《 qū lǐ》 hé《 tán gōng》 èr piān dōushuō： " lín yòu sàng， chōng bù xiāng。 "" xiāng " shì sòng chǔ shēng， qí zuò yòng yǔ jǔ dà mù zhě de hū " xié xǔ " zhèng fù xiāng tóng。 zài cóng xiàn shí shēng huó lái kàn， shuǐ shǒu de yáo lǔ hé lāqiàn， jiàn zhù gōng rén de dǎ bèn， mǎ tóu gōng rén de bān yùn， dōukě yǐ tīng dào jí tǐ de、 gè rén de huò bǐ cǐ hù xiāng chànghè de gē shēng， yīn diào hé xié 'ér yòu jié zòu。 cóng zhè xiē dì fāng wǒ men jí qí míng xiǎn dì kàn dào láo dòng hé wén xué yì shù de mìqiè guān xì， ér qiě nà zhǒng jié zòu shì zài láo dòng shí de tè shū tiáo jiàn xià chǎn shēng de、 guī dìng de。 zhè jiù zài yī cì yòu lì dì zhèng míng liǎo wén xué yì shù qǐ yuán yú láo dòng dìng lùn duàn de zhèng què xìng。
　　 yuán shǐ rén zài láo dòng zhōng fā chū de yòu jié zòu de hū shēng， suī rán zhǐ shì yī zhǒng shēng yīn， méi yòu rèn hé gē cí， dàn nà zhǒng zì rán 'ér jiàn kāng de yùn lǜ shí jì shàng jiù shì shī gē de qǐ yuán， yě shì wén xué chuàng zuò de kāi shǐ。 guān yú zhè， lǔ xùn gèng shuō dé hěn míng bái：
　　 rén lèi zài wèi yòu wén zì zhī qián， jiù yòu liǎo chuàng zuò de， kě xī méi yòu rén jì xià， yě méi yòu fǎ zǐ jì xià。 wǒ men de zǔ xiān de yuán shǐ rén， yuán shì lián huà yě bù huì shuō de， wèile gòng tóng láo zuò， bì xū fā biǎo yì jiàn， cái jiàn jiàn de liàn chū fù zá de shēng yīn lái。 jiǎ rú nà shí dà jiā tái mù tóu， dū jué dé chī lì liǎo， què xiǎng bù dào fā biǎo。 qí zhōng yòu yī gè jiào dào " háng yù háng yù "， nà me zhè jiù shì chuàng zuò。 ...... cháng ruò yòng shénme jì hào liú cún liǎo xià lái， zhè jiù shì wén xué； tā dāng rán jiù shì zuò jiā， yě jiù shì wén xué jiā， shì " háng yù háng yù " pài。
　　--《 qiě jiè tíng zá wén · mén wài wén tán》
　　 dàn suī rán rú cǐ， nà zhǒng yòu shēng wú yì de yùn lǜ jiū jìng bù shì shī gē。 zhēn zhèng yòu yì yì de shī gē yòu shì zěn yàng chǎn shēng de ní ? yuán lái yuán shǐ rén zài cháng qī de láo dòng zhōng， yóu yú dà nǎo hé fā yīn qì guān de fā dá， zhú jiàn chǎn shēng liǎo sī wéi hé yǔ yán。 dāng rán yǔ yán zài zuì chū yě bù guò shì jiǎn dān de hū hǎn， hòu lái cái zhú jiàn fā zhǎn wéi yīn jié fēn míng、 yǐ zhì yú néng gòu zuò wéi rén lèi de sī xiǎng jiāo liú hé shè huì jiāo jì de gōng jù。 zhè shí hòu rú guǒ zài hū shēng de jiànxiē zhōng suí yì tiān shàng yī xiē yǔ yán， jí shǐ shì zuì jiǎn dān de yǔ yán， rú《 hòu rén gē》 nà yàng： " hòu rén xī yī !"(《 lǚ shì chūn qiū ? yīn chū piān》 ) zhǐ shì zài " xī "、 " yī " de hū shēng shàng tiān liǎo liǎng gè cí。 rán 'ér zhè zhǒng biǎo yì de yǔ yán yī dàn tóng jù yòu jié zòu xìng de hū shēng huò tàn shēng jié hé shí， biàn chéng wèiyòu yì yì de shī gē。 dāng rán， zhè jǐn jǐn shì yuán shǐ de shī gē xíng shì。 hòu lái hái yòu bù shǎo mín gē bǎo cún zhè zhǒng xíng shì， jù mò cháng cháng dài yòu hū tàn zuò yòng de shēng fú， rú " xī "、 " yī " zhī lèi。 dàn zhè gè shēng fú de zuò yòng yǐ jīng bù rú yuán shǐ shī gē zǔ chéng bù fēn nà me zhòng yào。 shè huì shēng huó rì yì fù zá， yǔ yán rì yì fā zhǎn， zhè zhǒng shī gē xíng shì， tè bié shì wén rén zuò pǐn zhōng zuò wéi yǔ zhù cí de hū tàn cí， qí zuò yòng jīhū jiàng dào kě yòu kě wú de dì wèi。 jiān yòu bǎo liú zhè zhǒng yuán shǐ xìng de， yòu rú liáng hóng de《 wǔ 'ài gē》， měi jù mò dū yòng yī gè gǎn tàn cí --" ài " zì， nà shì hěn shǎo de。 zhè yàng de jié wěi xíng shì， rú guǒ wǒ men bù cóng yuán shǐ shī gē de fā zhǎn shàng qù tàn tǎo， nà jiù bù hǎo lǐ jiě。 tā bìng bù shì yī zhǒng xīn xíng shì， ér shì yuán shǐ xíng shì de yí liú， zuò zhě yòu yì shí dì jiā qiáng shī gē jù wěi de jié zòu xìng de hū tàn zuò yòng 'ér yǐ。《 shī jīng》 zhōng de《 lín zhī zhǐ》、《 zōu yú》 děng piān yǐ jí cáo pī de《 shàng liú tián xíng》 dōushì shǔ yú zhè yī lèi xíng de。
　　 bù kě xiǎng xiàng， yuán shǐ rén gāng gāng xué huì shuō huà， huò zhě hái méi yòu chuàng zào rèn hé jì lù yǔ yán de jiǎn dān fú hào de shí hòu， huì chū xiàn shénme dān chún de wén xué zuò pǐn。 yīn cǐ gē wǔ hé yīnyuè róng hé zài yī qǐ jiù chéng wéi yuán shǐ rén yì shù huó dòng de yī bān xíng shì。 lì rú《 lǚ shì chūn qiū ? gǔ lè piān》 de yī duàn jìzǎi：
　　 xī gětiān shì zhī lè， sān rén cāo niú wěi， tóu zú yǐ gē bā què： yī yuē " zài mín "， èr yuē " xuán niǎo "， sān yuē " suì cǎo mù "， sì yuē " fèn wǔ gǔ "， wǔ yuē " jìng tiān cháng "， liù yuē " dá dì gōng "， qī yuē " yǐ dì dé "， bā yuē " zǒng qín shòu zhī jí "。
　　 yòu rú《 hé tú yù bǎn》 yě yòu yī duàn jìzǎi：
　　 gǔ yuè sú jì fáng fēng shén， zòu fáng fēng gǔ lè。 jié zhú cháng sān chǐ， chuī zhī rú háo， sān rén bèi fā 'ér wǔ。
　　 yóu cǐ kě jiàn， yuǎn gǔ shí dài de gē wǔ shì hù xiāng jié hé de。 " tóu zú " shì yī zhǒng wǔ de zī tài。 sān gè rén shǒu lǐ ná zhe niú wěi bā， tóu zú 'ér gē， hé sān gè rén chuī zhe zhú tǒng， bèi fā 'ér wǔ， zhè zhèng shì gē wǔ hé yīnyuè xiāng jié hé de zuì hǎo de shuō míng。 zài zhè zhǒng zuì pǔ sù de jí tǐ wén yì huó dòng zhōng， bìng méi yòu mǒu zhǒng dān chún de wén xué dú lì cún zài zhe。
　　 yuán shǐ rén de wén xué yì shù huó dòng， běn shì yī zhǒng shēng chǎn xíng wéi de chóngyǎn， huò zhě shuō shì láo dòng guò chéng de huí yì， yě kě yǐ shuō shì shēng chǎn yì shí de yán xù hé shēng huó yù wàng de kuò dà。 yīn wéi qí zhōng xiǎn rán bāo hán zhe gōng lì de mùdì， biǎo shì rè liè de yuàn wàng。 yīn cǐ， yuán shǐ de shī gē yùn yǔ cháng cháng fǎn yìng liǎo dāng shí de shè huì shēng huó。 lì rú《 wú yuè chūn qiū》 de《 gòu jiàn yīn móu wàizhuàn》 suǒ zài de《 dàn gē》：
　　 duàn zhú， xù zhú， fēi tǔ， zhú ròu ( gǔ ròu zì， zhǐ qín shòu )。
　　 cóng qián yòu rén rèn wéi zhè shì huáng dì shí dài de gē yáo， gù rán méi yòu gēn jù， dàn cóng tā de nèi róng hé xíng shì shàng kàn， wú yí de zhè shì yī shǒu bǐ jiào yuán shǐ de liè gē。 tā huí yì liǎo jīhū quán bù de shòu liè guò chéng， fǎn yìng liǎo yú liè shí dài de shè huì shēng huó。 bù jǐn《 dàn gē》 rú cǐ， jí rú shàng wén suǒ tí dào de gětiān shì zhī lè yě zú yǐ shuō míng zhè yī diǎn。 wèishénme chàng gē tiào wǔ yī dìng yào ná zhe niú wěi bā ní ? xiǎn rán yīn wéi yě niú huò jiā chù dōushì nà shí de rén men suǒ zuì zhēn guì de dōng xī。 wèile biǎo shì tā hé shēng chǎn láo dòng yòu mìqiè de guān xì yǐ jí duì zì jǐ shēng huó de xū yào， zhè zhǒng gē wǔ de biǎo xiàn xíng shì zài tā men kàn lái， zì rán shì zuì qiàdàng de。 kě yǐ lián xiǎng dào， zhè hé yìn dì 'ān rén de " yě niú wǔ " yòu diǎn lèi sì。 ( pǔ liè hàn nuò fū《 yì shù lùn》 dì 90 yè， lǔ xùn yì )。 zài kàn nà gětiān shì de bā què， qí gē míng suī huò yú hòu rén de zhuī shù， dàn qí zhōng rú " suì cǎo mù "、 " fèn wǔ gǔ "、 " zǒng qín shòu " děng míng chēng， yě xiǎn rán fú hé gǔ dài láo dòng rén mín de shòu liè、 mù chù hé gēngzhòng jǐ gè jiē duàn de shēng huó nèi róng。 ér suǒ wèi " jìng tiān cháng "、 " yǐ dì dé " děng gē， kě néng jiù shì fǎn yìng rén men duì yú shēng chǎn yòu guān de qì hòu hé tǔ rǎng de zhòng shì。 zǒng zhī， wén xué yì shù qǐ yuán yú láo dòng， ér yuán shǐ rén de wén xué yì shù huó dòng shì hé tā men de jí tǐ shēng chǎn láo dòng fēn bù kāi de。
　　 yuán shǐ rén bù rèn shí zì rán de kè guān guī lǜ， rèn wéi zhōu wéi de shì jiè kě yǐ yòng zì jǐ zhù guān de yì zhì suí biàn gǎi biàn。 tā men xiāng xìn zì jǐ yǔ yán de lì liàng， qǐ tú yòng tā lái " kòng zhì zì fā de hài rén de zì rán xiàn xiàng "， shèn zhì qǐ tú yòng tā qù yǐng xiǎng shén， yǐ dá dào mǒu zhǒng yuàn wàng； yú shì cháng cháng bǎ shī gē dāng zuò " zhòu yǔ " lái shǐ yòng。 mùdì shì wèile mǎn zú duì xiàn shí de yào qiú， ér fāng fǎ zé shì bǎ rén men de néng lì jiā yǐ lǐ xiǎng huà。 zhè shì shǔ yú yì shù de chuàng zuò。 lì rú xiāng chuán wéi yī qí shì de《 là cí》：
　　 tǔ fǎn qí zhái， shuǐ guī qí hè， kūn chóng wú zuò， cǎo mù guī qí zé。
　　--《 lǐ jì · jiāo tè shēng》
　　 suī rán shì yǐ zhù cí de miàn mào chū xiàn， dàn běn zhì shàng shí jù yòu " zhòu yǔ " de zuò yòng。 yīn wéi cóng cí jù shàng kàn， yǔ qí shuō shì qí dǎo， bù rú shuō shì mìng lìng。 zhè lǐ， zuò zhě zài zhǐ huī zì rán fú cóng zì jǐ de yuàn wàng。 tā rú xiāng chuán wéi shùn de《 cí tián cí》 (《 wén xīn diāo lóng ? zhù méng》 )， yǐ jí chún yú kūn suǒ shù de《 tián zhě zhù》 (《 shǐ jì ? huá jī lièzhuàn》 ) děng， dōushì xiǎng tōng guò shī gē xíng shì de yǔ yán lái dá dào mǒu zhǒng huàn xiǎng de mùdì， dài yòu nóng hòu de yuán shǐ zōng jiào sè cǎi。 suǒ yǐ shuō， shī gē de fā zhǎn， yòu yǔ yuán shǐ zōng jiào de " zhòu yǔ " yòu mìqiè guān xì。
　　 sǎnwén de chǎn shēng jiào wǎn yú shī gē， tā shì yǔ yán hé luó ji sī wéi jìn yī bù fā zhǎn de jiēguǒ， ér yǐ wén zì wéi qí bì yào de tiáo jiàn。 wèi yòu wén zì， zǎo yòu shī gē， ér sǎnwén zé chǎn shēng yú jì yòu wén zì zhī hòu。 yóu yú shè huì shēng huó de xū yào， cù jìn liǎo sǎnwén de fā zhǎn。 sǎnwén běn lái bù yòng yùn， dàn tā zài fā zhǎn de zuì chū jiē duàn， yóu yú wù zhì tiáo jiàn de xiàn zhì， yě yào qiú jiǎn duǎn、 jīng liàn， biàn yú jì sòng， suǒ yǐ wǎng wǎng yòu jié zòu、 yòu yùn diào 'ér fù yú shī de wèi dào。 xiān qín sǎnwén zhōng cháng zá yòu dà liàng yùn yǔ， kě néng yǔ zhè zhǒng qíng kuàng yòu guān。 lì rú：
　　 wú piān wú pō ( gǔ běn zuò " pō "， jīn běn zuò " bēi ")， zūn wáng zhī yì； wú yòu zuò hǎo， zūn wáng zhī dào； wú yòu zuò 'è， zūn wáng zhī lù； wú piān wú dǎng， wáng dào dàng dàng； wú dǎng wú piān， wáng dào píng píng； wú fǎn wú cè， wáng dào zhèng zhí。 huì qí yòu jí， guī qí yòu jí。
　　--《 shàng shū · hóng fàn》
　　 yòu rú：
　　 gǔ zhī yǐ léi tíng， rùn zhī yǐ fēng yǔ， rì yuè yùn xíng， yī hán yī shǔ。 qián dào chéng nán， kūn dào chéng nǚ。
　　--《 zhōu yì · xì cí chuán》
　　 jūn zǐ zhī dào， huò chū huò chù， huò mò huò yǔ。 èr rén tóng xīn， qí lì duàn jīn。 tóng xīn zhī yán， qí chòu rú lán。
　　--《 zhōu yì · xì cí chuán》
　　 fán yùn yǔ bù fēn， dà dǐ yě jiù shì yǔ yán de xuán lǜ zuì zì rán、 yīnyuè xìng zuì qiáng liè、 cí yì zuì jīng cuì de bù fēn。 zhè zhǒng xiàn xiàng bù shì 'ǒu rán de， tā fǎn yìng liǎo sǎnwén fā zhǎn zuì chū jiē duàn de tè diǎn。
　　 dì 'èr jié gǔ dài shén huà
　　 shénme shì shén huà ? gēn jù mǎ kè sī de kē xué de gài kuò， shén huà shì " zài rén mín huàn xiǎng zhōng jīng guò bù zì jué de yì shù fāng shì suǒ jiā gōng guò de zì rán jiè hé shè huì xíng tài "。 wǒ men kě yǐ yǐn shēn dì shuō， shén huà shì yuǎn gǔ shí dài de rén mín， duì qí suǒ jiē de zì rán xiàn xiàng、 shè huì xiàn xiàng， huàn xiǎng chū lái de jù yòu yì shù yì wèi de jiě shì hé miáo shù de jí tǐ kǒu tóu chuàng zuò。
　　 shén huà shì zěn yàng chǎn shēng de ní ? zài yuán shǐ shí dài， yóu yú shēng chǎn lì de dī xià xiàn zhì liǎo rén men de zhī shí shuǐ píng， dāng tā men tóng zì rán ( zhǐ yī qiē duì xiàng yán， yě bāo kuò shè huì zài nèi ) zuò dǒu zhēng de guò chéng zhōng， bù kě néng liǎo jiě bìng zhǎng wò zì rán de guī lǜ， zài zì rán de lì liàng miàn qián， xiǎn dé shí fēn wú néng。 yīn cǐ， jiù bǎ zì rán jiè gè zhǒng biàn huà de dòng lì dū guī zhī yú shén de yì zhì hé quán lì。 tā men rèn wéi zhè xiē biàn huà mò cè de xiàn xiàng dōuyòu yī gè shén zài zhǐ huī zhe、 kòng zhì zhe。 yú shì zài tā men xīn mù zhōng， yī qiē zì rán lì dōubèi tā men de xiǎng xiàng xíng xiàng huà、 rén gé huà liǎo。 suí hòu tā men yòu zài shēng chǎn láo dòng zhōng yǐ zhào zì jǐ de yīng xióng rén wù xíng xiàng， chuàng zào liǎo xǔ duō shén de gù shì， zài kǒu tóu liú chuán， zhè jiù shì shén huà de qǐ yuán。
　　 shén huà suī yóu yú rén men de huàn xiǎng suǒ gòu chéng， dàn zhè zhǒng huàn xiǎng bù shì háo wú gēn jù de， ér shì yòu xiàn shí shēng huó zuò jī chǔ de； tā de zhǒng zhǒng jiě shì hé miáo shù suī bù miǎn huāng táng kě xiào， dàn jué bù shì chún yì shí hé xīn lǐ de huó dòng， ér shì kè guān xiàn shí hé shēng huó dǒu zhēng de fǎn yìng。 bǐ rú《 shān hǎi jīng》 suǒ zài de jīng wèi tián hǎi、 kuā fù zhú rì de shén huà ( jiàn《 běi shān jīng》、《 hǎi wài jīng》、《 dà huāng běi jīng》 )， jiù míng xiǎn dì fǎn yìng yuán shǐ rén zài shí jì shēng huó zhōng tóng zì rán zuò dǒu zhēng de jiān jué yì zhì。 tā men zài láo dòng de jīng yàn zhōng jiān xìn rén men de lì liàng kě yǐ zhēng fú zì rán， yīn cǐ zài rèn hé qíng kuàng xià dū bào yòu kè fú kùn nán de xìn xīn。 yòu rú yǔ mín guó de rén shēn shàng shēng yǔ yì， huān tóu guó de rén yòu yì、 niǎo huì， zài hǎi zhōng bǔ yú， zhàng yì yān xíng ( jiàn《 shān hǎi jīng ? hǎi wài nán jīng》、《 dà huāng nán jīng》 )。 zhè yī lèi de xiǎng xiàng， xiǎn rán yě shì shēng huó dǒu zhēng de fǎn yìng。 yīn wéi yuán shǐ rén shàng wèi fā míng wǎng gǔ děng gōng jù， tā men kàn jiàn shuǐ niǎo bǔ yú， fēi cháng biàn lì， bù jìn fā shēng xiàn mù zhī xīn。 yú shì shè xiǎng rén yě kě néng yòu cháng chì bǎng de， zuǐ yě kě néng tóng niǎo huì yī yàng， zài hǎi shàng yǐ bǔ yú wéi shēng， hé děng líng huó、 qīng biàn。 zài shēng chǎn zhōng jiǎn shǎo kùn nán， jiǎn qīng láo dòng， shì rén men pǔ biàn de yuàn wàng hé yào qiú， suǒ yǐ zhè xiē huàn xiǎng de chǎn shēng shì jí qí zì rán de。 huàn xiǎng shì rén lèi shè huì shēng chǎn jìn bù de yī dà tuī dòng lì。 wèile tū pò zhǒng zhǒng xiàn zhì， zēng jiā zǒu lù de sù dù， suō duǎn zǒu lù de shí jiān， yuán shǐ rén hěn zǎo jiù huàn xiǎng fēi。《 bó wù zhì》 zài jīgōng guó de rén " néng wéi fēi chē， cóng fēng yuǎn xíng "( jiàn《 bó wù zhì》， dàn《 shān hǎi jīng ? hǎi wài xī jīng》 jīgōng guó xià guō pú zhù yì yòu cǐ wén。 yòu guō pú《 shān hǎi jīng tú zàn》 " jīgōng guó zàn " yún： " miào zāi gōng qiǎo， jīgōng zhī rén ! yīn fēng gòu sī， zhì wéi chē lún。 " shì《 bó wù zhì》 běn jù《 shān hǎi jīng》， ér jīn běn jīng wén yì zhī )， biàn shì zhè zhǒng huàn xiǎng de jù tǐ huà。 fēi zài yuán shǐ rén kàn lái， shì rèn wéi zuì néng jiě jué wèn tí de。 rén zuì chū de fēi de huàn xiǎng yì shí dào " fēi chē " de jù tǐ gài niàn， shì rén lèi sī wéi jìn yī bù de fā zhǎn。 rén lèi de zhì lì shuǐ píng fā zhǎn dào tóng yī jiē duàn shí， yòu xǔ duō xiǎng fǎ wǎng wǎng huì bù yuē 'ér tóng， suǒ yǐ wǒ men de " fēi chē " yě jiù tóng xī fāng shén huà de " fēi tǎn " hé " kuài xuē " děng děng de xìng zhì chàbù duō， dū fǎn yìng liǎo yuán shǐ rén duì xiàn shí shēng huó de pò qiē yào qiú。 zhì yú rén men zài shēng huó jīng yàn zhōng suǒ fā míng、 zhì zào de xǔ duō qì wù， rú wǎng gǔ、 zhú dàn、 gōng jiàn、 lěi sì、 chē chuán děng， yòu rú fā xiàn wǔ gǔ huòyào cǎo， xùn yǎng shēng chù， zhì zuò yī cháng， jiàn zhù fáng wū， chuàng zhì wén zì děng， dōushì qiān bǎi wàn rén zài shēng chǎn láo dòng zhōng cháng qī nǔ lì de jiēguǒ。 ér zài shén huà chuán shuō zhōng què bǎ wú shù láo dòng rén mín de jīng yàn hé zhì huì jiā yǐ zǒng jié、 jí zhōng， chuàng zào liǎo bù shǎo wěi dà de yīng xióng rén wù xíng xiàng， rú fú xī、 shén nóng、 huáng dì、 léi zǔ、 cāng jié děng， bǎ gè zhǒng chuàng zào fā míng dū guī gōng yú tā men shēn shàng， zài yòng yǐ zhǐ dǎo zì jǐ de shēng huó shí jiàn， shǐ shè huì bù duàn dì xiàng qián tuī jìn， xiàng qián fā zhǎn， zhè jiù shì shén huà de jī jí yì yì。
　　 xiàn zài jǔ chū jǐ gè zhù míng de gǔ dài shén huà jiǎn shù rú xià：
　　( yī ) nǚ wā bǔ tiān《 huái nán zǐ ? lǎn míng xùn》 yòu zhè yàng yī duàn jìzǎi：
　　 wǎng gǔ zhī shí， sì jí fèi， jiǔ zhōu liè， tiān bù jiān fù， dì bù zhōu zài， huǒ làn yán 'ér bù miè， shuǐ hào yáng 'ér bù xī， měng shòu shí zhuān mín， zhì niǎo jué lǎo ruò。 yú shì nǚ wā liàn wǔ sè shí yǐ bǔ cāng tiān， duàn 'áo zú yǐ lì sì jí， shā hēi lóng yǐ jì jì zhōu， jī lú huī yǐ zhǐ yín shuǐ。 cāng tiān bǔ， sì jí zhèng， yín shuǐ hé， jì zhōu píng。 jiǎo chóng sǐ， zhuān mín shēng。
　　 zhè shì wǒ guó yuán shǐ shè huì liú chuán xià lái de guān yú kāi tiān pìdì de shén huà gù shì。 tā fǎn yìng liǎo wǒ guó yuán shǐ rén duì zì rán zuò dǒu zhēng de wú bǐ wěi dà de lì liàng。 xiǎn rán， shén huà de chuàng zuò zhě duì yǔ zhòu wàn wù de qǐ yuán shì zhè yàng xiǎng xiàng de： zuì chū de shí hòu， tiān dì bù zhī wèishénme jīng guò yī dù dà pò huài， hóng shuǐ bào fā liǎo， huǒ yě fén shāo qǐ lái liǎo， rén lèi hé yī qiē shēng wù dū huǐ miè liǎo。 hòu lái nǚ wā zhè gè nǚ shén xiǎng jìn liǎo fāng fǎ， cái bǎ tiān dì chóngxīn chuàng zào qǐ lái。 tā pū miè liǎo yán huǒ， nòng gān liǎo hóng shuǐ， shù lì liǎo sì jí， rán hòu màn màn dì zào chū shēng wù hé rén lèi lái， cái yòu jīn tiān de shì jiè。 suǒ yǐ nǚ wā bù dàn shì shì jiè de chuàng zào zhě， ér qiě hái shì rén lèi wàn wù de shǐ zǔ。 dàn《 huái nán zǐ》 zhè yī piàn duàn de jìzǎi bù wán quán， bì xū cān kǎo qí tā wén xiàn， shàng shù yì yì cái gèng míng xiǎn。 lì rú《 fēng sú tōng yì》 yǐn sú shuō， wèi " tiān dì kāipì， wèi yòu rén mín。 nǚ wā tuán huáng tǔ zuò rén。 jù wù lì bù xiá gōng， nǎi yǐn sī héng yú ní zhōng， jǔ yǐ wéi rén。 gù fù guì zhě， huáng tǔ rén yě； pín jiàn fán yōng zhě， sī héng rén yě "(《 tài píng yù lǎn》 qī shí bā yǐn )。 yòu rú《 jīng chǔ suì shí jì》 jí dǒng xūn《 wèn lǐ sú》 dōushuō yīn lì zhēngyuè yī rì wéi jī， èr rì wéi gǒu， sān rì wéi zhū， sì rì wéi yáng， wǔ rì wéi niú， liù rì wéi mǎ， qī rì wéi rén， bā rì wéi gǔ。 zhè xiē dōushì yòu guān nǚ wā chuàng zào rén lèi wàn wù shén huà de bù fēn cán yú。 bù guò shàng shù " sú shuō " zhōng de jiě shì bù fēn shèn rù liǎo jiē jí shè huì de yì shí， tā bǎ bèi bō xuē jiē jí de " pín jiàn fán yōng " shuō chéng shì xiān tiān zhù dìng de， tóng shí wéi bō xuē jiē jí de tè shū dì wèi zhǎo dào liǎo lǐ yóu。
　　( èr ) hòu yì shè rì hòu yì shè rì de shén huà gù shì yě shì《 huái nán zǐ》 jì dé zuì xiáng xì：
　　 dài zhì yáo zhī shí， shí rì bìng chū， jiāo hé jià， shā cǎo mù， ér mín wú suǒ shí。 yà quǎn yú、 záo chǐ、 jiǔ yīng、 dà fēng、 fēng xī、 xiū shé jiē wéi mín hài。 yáo nǎi shǐ yì zhū záo chǐ yú chóu huá zhī yě， shā jiǔ yīng yú xiōng shuǐ zhī shàng， jiǎo dà fēng yú qīng qiū zhī zé， shàng shè shí rì 'ér xià shā yà quǎn yú， duàn xiū shé yú dòng tíng， qín fēng xī yú sāng lín。 wàn mín jiē xǐ， zhì yáo yǐ wéi tiān zǐ。
　　--《 běn jīng xùn》
　　 zhè dà gài shì wǒ guó shì zú shè huì hòu qī de yī gè wèimín chú hài de yīng xióng shén huà。 zhè gè shén huà zhī suǒ yǐ chǎn shēng， dà gài shì yóu yú yuǎn gǔ shí dài fā shēng guò yī cì huò shù cì dà hàn， rú gǔ shū suǒ wèi tānɡ yòu qī nián de dà hàn zāi。 rén mín qún zhòng dù guò zhè chǎng zāinàn zhī hòu， jiǔ 'ér jiǔ zhī， huàn xiǎng chū yī gè shàn shè de shén gōng shǒu hòu yì céng jīng shè qù liǎo jiǔ gè tài yáng， zhǐ liú xià yī gè。 cóng cǐ yǐ hòu， cái jiǎn qīng liǎo hàn zāi de wēi xié。 tóng shí yòu shè sǐ liǎo xǔ duō dú shé měng shòu， shǐ dà jiā néng gòu 'ān xīn shēng chǎn。 zhè lǐ hán yòu gē sòng láo dòng yīng xióng de yì yì， yě yòu zàn yáng yōu liáng de láo dòng gōng jù hé qiǎo miào de láo dòng jì shù de yì yì。 kàn tā néng gòu yùn yòng zì jǐ de wǔ qì tóng xǔ duō hài rén de dōng xī zuò dǒu zhēng， tì rén mín zuò liǎo wú shù de hǎo shì， kě jiàn yuán shǐ rén shì zài sù zào yī gè zì jǐ de yīng xióng xíng xiàng， miáo huì yī gè yī qiē zì rán zāinàn de zhàn shèng zhě。 dāng rán， zhè gè shén huà tōng guò hòu rén de chuán shuō， bǎ fǎn yìng shì zú bù luò jí tǐ kàng hàn、 chú hài de xíng dòng guī gōng yú shénme yáo tiān zǐ， xiǎn rán shì jiē jí shè huì de yì shí。
　　( sān ) gǔn、 yǔ zhì hóng shuǐ guān yú gǔn、 yǔ zhì hóng shuǐ de shén huà gù shì，《 shān hǎi jīng ? hǎi nèi jīng》 yòu rú xià de jìzǎi：
　　 hóng shuǐ tāo tiān， gǔn qiè dì zhī xī rǎng yǐ yān hóng shuǐ， bù dài dì mìng， dì mìng zhù róng shā gǔn yú yǔ jiāo。 gǔn fù shēng yǔ， dì nǎi mìng yǔ zú bù tǔ yǐ dìng jiǔ zhōu。
　　 dà gài yě shì shàng gǔ shí dài mǒu yī dì qū céng fā shēng guò dà shuǐ zāi， yóu yú rén mín qún zhòng bù duàn nǔ lì， cháng qī tóng hóng shuǐ bó dǒu， zhōng yú dá dào shèng lì， huī fù liǎo zhèng cháng shēng chǎn， yú shì jiù chǎn shēng liǎo gǔn、 yǔ zhì shuǐ de shén huà。 gǔn shì wèirénmín 'ér xī shēng de yīng xióng xíng xiàng。 dàn tā de 'ér zǐ yǔ zhōng néng jì fù zhī zhì， zhàn shèng hóng shuǐ， suǒ yǐ yě jiù chéng wèirénmín yōng dài de yīng xióng de shǒu lǐng。 gǔn、 yǔ fù zǐ liǎng dài zhì hóng shuǐ， shì wǒ guó gǔ dài liú chuán zuì guǎng、 nèi róng zuì fēng fù de shén huà，《 shān hǎi jīng ? hǎi nèi jīng》 zhè duàn jìzǎi shí zài guò yú jiǎn dān， bù néng kàn dào tā de quán mào， lì rú gǔn、 yǔ huà xióng děng。 yòu tóng shū《 hǎi wài běi jīng》、《 běi huāng běi jīng》 dōushuō yǔ shā gòng gōng chén xiāng liǔ ( yáo )， gòng gōng shì shuǐ shén， céng " zhèn tāo hóng shuǐ， yǐ bó kōng sāng "(《 huái nán zǐ ? běn jīng xùn》 )。 zhù róng yòu shì huǒ shén， shā gǔn yú yǔ jiāo。 bù nán xiǎng xiàng， zhè gè shén huà bì bāo kuò fēng fù qū zhé、 jí wéi dòng rén de dǒu zhēng nèi róng。 bù guò zhè gè shén huà， yě càn zá liǎo jiē jí shè huì de yì shí， yīn wéi gǔn zhī bèi shā， zhèng shì zuì gāo tǒng zhì zhě tóng rén mín duì lì yǐ jí dì shàng wáng quán -- nú lì zhù de quán wēi rì yì tí gāo de fǎn yìng。
　　( sì ) huáng dì qín chī yóu《 shān hǎi jīng ? dà huāng běi jīng》 zài：
　　 chī yóu zuò bīng fá huáng dì， huáng dì nǎi lìng yìng lóng gōng zhī jì zhōu zhī yě。 yìng lóng chù shuǐ， chī yóu qǐng fēng bó、 yǔ shī cóng ( zòng ) dà fēng yǔ。 huáng dì nǎi xià tiān nǚ yuē bá， yǔ zhǐ， suì shā chī yóu。
　　 jù《 lóng yú hé tú》 shuō： " chī yóu xiōng dì bā shí yī rén， bìng shòu shēn rén yǔ， tóng tóu tiě 'é， shí shā shí zǐ。 zào lì bīng zhàng， dāo jǐ dà nǔ， wēi zhèn tiān xià。 " xiāng chuán chī yóu shì gǔ dài lí zú de shǒu lǐng， nà shí lí zú hěn duō， hào chēng jiǔ lí。 " jiǔ " kě néng shì biǎo shì duō shù。 měi zú bāo kuò jiǔ gè xiōng dì shì zú， gòng yòu bā shí yī gè shì zú。 kě jiàn chī yóu shì gǔ dài yī gè qiáng dà de bù zú lián méng de dài biǎo。 huáng dì qín shā chī yóu de shén huà gù shì shì wǒ guó shì zú shè huì bù zú zhī jiān xiāng hù dǒu zhēng de fǎn yìng。 chuán shuō zhōng de chī yóu dōuhǎo xiàng yāo guài， ér huáng dì jiù xiàng yī gè jiàng mó dàjiàng jūn， suǒ yǐ bǎ zhè chǎng zhàn zhēng miáo xiěde shí fēn jīng xīn dòng bó， fù yú yì shù xiǎng xiàng。 yòu jù chuán shuō， huáng dì yǔ chī yóu zhàn yú zhuō lù zhī yě。 zhuō lù zài jīn hé běi huái lái xiàn， kě jiàn wǒ guó gǔ dài běi fāng shì yòu guò zhè zhǒng zú jiān de jī liè dǒu zhēng de。
　　 cǐ wài hái yòu hěn duō shén huà zài jīn tiān kàn lái jí yòu yì yì。 lì rú《 shù yì jì》 wèi pán gǔ sǐ hòu " tóu wéi sì yuè， mù wéi rì yuè， zhī gāo wéi jiāng hǎi， máo fā wéi cǎo mù " děng chuán shuō， biǎo xiàn yuán shǐ rén de pǔ sù wéi wù sī xiǎng， zhè biǎo míng liǎo tā men cóng shì wù biàn huà de chū bù rèn shí zhōng chǎn shēng liǎo jiǎn dān de jìn huà guān niàn， nà jiù shì shì jiè bù shì shàng dì chuàng zào de， ér shì yóu wù zhì biàn huà 'ér lái de。 yòu rú《 shān hǎi jīng ? hǎi wài xī jīng》 zài， " xíng tiān yǔ dì zhēng shén， dì duàn qí shǒu， ...... nǎi yǐ rǔ wéi mù， yǐ qí wéi kǒu， cāo gān qī yǐ wǔ "， biǎo xiàn liǎo jiē jí shè huì nú lì fǎn kàng nú lì zhù de pàn nì jīng shén。 tā jí qí míng xiǎn dì biǎo míng liǎo láo dòng rén mín duì yú xiàng zhēng jué duì quán wēi de tiān dì de fǎn kàng， zhè shì yī zhǒng jí wéi dà dǎn de gé mìng sī xiǎng。 yóu cǐ kě jiàn， wǒ guó gǔ dài liú chuán de shén huà gù shì shì fēng fù duō cǎi de。
　　 yuán shǐ rén zài qiáng dà de zì rán lì zhī pèi xià， yòu shí bù miǎn huì jīng kǒng、 zàn tàn， dāng dǒu zhēng shī bài shí， yòu bù miǎn 'ào nǎo、 huái yí， shèn zhì gǎn dào zì jǐ miǎo xiǎo hé ruǎn ruò wú lì。 wèile liǎo jiě yī xiē wèn tí， lì rú duì sǐ hòu de tuī xiǎng jí rú hé zhàn shèng dí rén děng， tā men bǎ qǐ tú kè fú yī qiē zì rán lì de yào qiú biàn wéi lèi rén de shén dào -- shàng dì de xíng xiàng， yú shì zài chuàng zào shén huà de tóng shí， yě chuàng zào liǎo yuán shǐ zōng jiào。 zhè běn shì shǐ zì jǐ de jīng yàn、 qíng gǎn hé huàn xiǎng huà wéi xíng xiàng， tóng yàng shǔ yú yì shù de chuàng zào， méi yòu sī háo kǒnghè yì yì ( cān kàn gāo 'ěr jī《 shuō wén huà》 hé《 dá fù》， jiàn《 gāo 'ěr jī lùn wén xuǎn jí》 )。 dàn jiē jí shè huì chǎn shēng yǐ hòu， tǒng zhì zhě jiù lì yòng tā má zuì rén mín， tǒng zhì rén mín， bǎ yuán shǐ rén suǒ chuàng zào de " lèi rén de shén dào " gǎi biàn wéi yī gè chōu xiàng de shàng dì lái zhù zǎi yī qiē， zhè yàng， zōng jiào jiù wéi bō xuē jiē jí fú wù， yù lái yù dài yòu mí xìn de xìng zhì。 suǒ yǐ shén huà hé hòu shì de zōng jiào mí xìn gēn běn bù tóng， bù néng hùn wéi yī tán。 yīn wéi shén huà shì yào tóng zì rán zuò dǒu zhēng de， yào xiǎng zhàn shèng zì rán de， ér zōng jiào mí xìn de shén zé shì zhì gāo wú shàng bù kě kàng jù de rén lèi wàn wù de zhù zǎi。 yīn cǐ， hòu shì zōng jiào bù dàn yào qiú rén men chóng bài shén， xiàng shén shēn shǒu qǐ qiú， ér qiě duì shén qū fú、 tóu jiàng， bǎ zì jǐ de mìng yùn wán quán jiāo gěi shén。 lì rú hòu yì gǎn yú shè rì， ér mí xìn zhě zé bài tài yáng shén， zhè jiù shuō míng shén huà hé zōng jiào mí xìn de gēn běn qū bié。 suǒ yǐ shén huà duì shì jiè cǎi qǔ jī jí tài dù， gǎn yú fǎn kàng shén de quán wēi， fù yú gé mìng xìng； zōng jiào mí xìn zǒng shì xiāo jí de， tā xuān chuán rén duì shén de wú lì hé wú néng， bì xū zuò shén de xī shēng pǐn。 yīn cǐ， shén huà shì xiàn shí shēng huó dǒu zhēng de fǎn yìng， ér zōng jiào mí xìn zé shì tuō lí xiàn shí de chún xīn lǐ huó dòng de biǎo xiàn。
　　 yóu yú nián dài jiǔ yuǎn 'ér zhú jiàn shī chuán， yóu yú gǔ dài wén zì fán nán， shū xiě gōng jù bù biàn， shǐ qián shén huà wán zhěng liú chuán xià lái de jiào shǎo。 dàn gèng zhù yào de yuán yīn zé shì lì shǐ jiā hé zhé xué jiā de qū jiě， yǐ zhì bù shǎo fēng fù měi lì de shén huà gù shì zhú jiàn biàn zhì， zhú jiàn jiāng huà。 lì rú " huáng dì sān bǎi nián "( jiàn《 dà dài lǐ jì ? wǔ dì dé》 )、 " huáng dì yòu sì miàn "( jiàn《 shī zǐ》 ) yǐ jí " kuí yī zú "( jiàn《 hán fēi zǐ ? wài chǔ shuō zuǒ xià》 ) de chuán shuō，《 shī jīng ? shāng sòng》 " xuán niǎo shēng shāng " de shén huà， chūn qiū zhàn guó shí shàng zài kǒu tóu liú chuán， ér huò bèi wāi qū， huò bèi chì wéi qí dōng yě rén zhī yǔ， jí lì shè fǎ gǎi biàn tā men de zhēn xiāng， jiā yǐ suǒ wèi hé lǐ de jiě shì。 tè bié shì gǔ dài de " wǔ dì "， qín hàn yǐ qián， běn shì yī gè shén huà chuán shuō de zhōng xīn， ér sī mǎ qiān rèn wéi nà xiē bǎi jiā zhī shuō， " qí wén bù yǎ xùn "， shān qù xǔ duō cái liào， zǔ chéng《 shǐ jì》 zhōng de " wǔ dì běn jì "， yīn 'ér xǔ duō shén huà dōubèi lì shǐ huà liǎo。 zhè shì hěn kě xī de。
　　 gǔ dài shén huà shì làng màn zhù yì wén xué de méng yá， tā duì hòu shì wén xué de yǐng xiǎng hěn dà， yī bān shuō， shén huà de chuàng zuò jī chǔ shì xiàn shí de， shén huà de chuàng zuò fāng fǎ shì làng màn de。 ér shén huà de làng màn zhù yì jīng shén， nà zhǒng xīn qí bēn fàng de huàn xiǎng， qǐ fā zuò jiā de xiǎng xiàng lì， tí gōng liǎo fēng fù de wén xué tí cái hé yì shù xíng xiàng。 lì rú qū yuán de chǔ cí， zhuāng zǐ de sǎnwén， ruǎn jí、 táo yuān míng、 lǐ bái、 lǐ hè、 sū shì děng de shī gē， tè bié shì xiǎo shuō xì jù rú《 liǔ yì chuán shū》、《 zhāng shēng zhǔ hǎi》、《 xī yóu jì》、《 fēng shén yǎn yì》 yǐ jí lǔ xùn de《 gù shì xīn biān》 děng， huò cǎi yòng qí gù shì， huò xué xí qí zuò fēng， huò gǎi biān qí yuán zuò， yīn 'ér chuàng zuò chū xǔ duō gèng wán zhěng、 gèng měi lì、 gèng tí gāo、 gèng jīng xīn dòng bó， fù yú yì shù gǎn rǎn lì de xīn zuò pǐn lái。 yòu de cí fù jiā、 shī jiā、 sǎnwén jiā wǎng wǎng bǎ shén huà gù shì zài rù piān zhāng， xíng zhū gē yǒng， huò yòng zuò diǎn gù， yǐ chōng shí zuò pǐn de nèi róng； huò jiè wéi fěng cì， yǐ shū xiě zuò zhě de qíng xù； huò liàn chéng cí zǎo， biàn wéi jīng cuì de、 xíng xiàng de wén xué yǔ yán。 yóu qí zhòng yào de shì shén huà de lè guān zhù yì、 yīng xióng zhù yì yǐ jí duì xiàn shí de jī jí tài dù， qiáng liè yào qiú gǎi biàn xiàn shí、 zhuī qiú měi hǎo shēng huó de yuàn wàng， gǔ wǔ rén men de gé mìng jīng shén， duì zuò jiā jìn bù shì jiè guān de xíng chéng hé jī jí làng màn zhù yì de chuàng zuò qǐ zhòng yào zuò yòng。

　　dì yī jié guān yú shī jīng
　　《 shī jīng》 shì wǒ guó dì yī bù shī gē zǒng jí， gòng shōu rù zì xī zhōu chū nián zhì chūn qiū zhōng yè dà yuē wǔ bǎi duō nián de shī gē sān bǎi líng wǔ piān， ér " xiǎo yǎ " zhōng de shēng shī liù piān， yòu mù wú cí， bù suàn zài nèi。《 shī jīng》 gòng fēn fēng、 yǎ、 sòng sān gè bù fēn。 qí zhōng fēng bāo kuò shí wǔ " guó fēng "， yòu shī yī bǎi liù shí piān； yǎ fēn " dà yǎ "、 " xiǎo yǎ "， yòu shī yī bǎi líng wǔ piān； sòng fēn " zhōu sòng "、 " lǔ sòng "、 " shāng sòng "， yòu shī sì shí piān。 tā men de chuàng zuò nián dài hěn nán yī yī jù tǐ zhǐ chū， dàn cóng qí xíng shì hé nèi róng de tè diǎn lái kàn， kě yǐ dà tǐ què dìng： " zhōu sòng " quán bù hé " dà yǎ " de dà bù fēn shì xī zhōu mò nián de zuò pǐn； " guó fēng " de dà bù fēn hé " lǔ sòng "、 " shāng sòng " de quán bù zé shì dōng qiān yǐ hòu zhì chūn qiū zhōng yè de zuò pǐn。
　　 guān yú《 shī jīng》 de biān jí， hàn dài xué zhě yòu cǎi shī de shuō fǎ。 bān gù shuō： " mèng chūn zhī yuè， qún jū zhě jiāng sàn， xíng rén zhèn mù duó xùn yú lù yǐ cǎi shī， xiàn zhī tài shī， bǐ qí yīn lǜ， yǐ wén yú tiān zǐ。 "(《 hàn shū · shí huò zhì》 yòu hé xiū shuō： " nán nián liù shí、 nǚ nián wǔ shí wú zǐ zhě， guān yī shí zhī， shǐ zhī mín jiān qiú shī。 xiāng yí yú yì， yì yí yú guó， guó yǐ wén yú tiān zǐ。 "(《 chūn qiū gōngyángzhuàn》 xuān gōng shí wǔ nián《 jiě gǔ》 ) zhè xiē shuō fǎ de jù tǐ qíng xíng céng yòu rén huái yí guò， dàn wǒ men rèn wéi zhè bìng fēi wán quán chū yú hòu rén yì dù。《 shī jīng》 sān bǎi piān de yùn bù xì tǒng hé yòng yùn guī lǜ jī běn shàng shì yī zhì de， xíng shì jī běn shàng shì zhěng qí de sì yán shī； ér tā bāo kuò de dì yù yòu hěn guǎng， yǐ shí wǔ " guó fēng " ér yán， jiù zhàn yòu jīn shǎn xī、 shān xī、 shān dōng、 hé nán、 hé běi、 hú běi děng shěng de quán bù huò yī bù fēn， zài gǔ dài jiāo tōng bù biàn、 yǔ yán hù yì de qíng kuàng xià， bù jīng guò yòu yì shí、 yòu mùdì de cǎi jí hé zhěng lǐ， xiàng《 shī jīng》 zhè yàng tǐ xì wán zhěng、 nèi róng fēng fù de shī gē zǒng jí de chū xiàn kǒng pà shì bù kě néng de。《 shī jīng》 zhè bù shū， wǒ men rèn wéi dāng shì zhōu wáng cháo jīng guò zhū hóu gè guó de xié zhù， jìn xíng cǎi jí， rán hòu mìng yuèshī zhěng lǐ、 biān zuǎn 'ér chéng de。 dàn zhè zhǐ shì " guó fēng " hé " xiǎo yǎ " de bù fēn shī gē rú cǐ， rú《 guó yǔ》 suǒ wèi " gǔ xiàn qū " zhī lèi。 zhì yú yǎ shī hé sòng shī de dà bù fēn， kě néng shì gōng qīng liè shì suǒ xiàn de shī (《 guó yǔ · zhōu yǔ》： " tiān zǐ tīng zhèng， shǐ gōng qīng zhì yú liè shì xiàn shī， gǔ xiàn qū， ...... shī zhēn， sǒu fù， méng sòng。 " xiāng gōng shí sì nián《 zuǒzhuàn》 shī kuàng yǔ lüè tóng。 ) tǒng zhì jiē jí cǎi jí shī gē de mùdì， chú yòng yǐ jiào yù zì jǐ de zǐ dì hé yú lè wài， zhù yào shì wèile liǎo jiě rén mín de fǎn yìng， kǎo chá qí zhèng zhì de xiào guǒ， yǐ biàn jìn yī bù gǒng gù zì jǐ de tǒng zhì， suǒ wèi " wáng zhě suǒ yǐ guān fēng sú， zhī dé shī， zì kǎo zhèng yě "(《 hàn shū · yì wén zhì》 )。
　　 hàn dài de xué zhě yě hái yòu rén rèn wéi《 shī jīng》 sān bǎi piān shì jīng guò kǒng zǐ shān dìng 'ér chéng de， lì rú sī mǎ qiān jiù céng shuō guò： " gǔ zhě shī sān qiān yú piān， jí zhì kǒng zǐ qù qí zhòng， qǔ kě shī yú lǐ yì ...... sān bǎi wǔ piān， kǒng zǐ jiē xián gē zhī。 "(《 shǐ jì · kǒng zǐ shì jiā》 ) xián gē shī zhāng kě néng shì shì shí， shān shī de huà shì bù kě xìn de。《 shī jīng》 zuì hòu biān dìng chéng shū， dà yuē zài gōng yuán qián liù shì jì zhōng yè， bù huì zài kǒng zǐ chū shēng yǐ hòu。 kǒng zǐ bù zhǐ yī cì shuō guò " shī sān bǎi " de huà， kě jiàn tā kàn dào de shì hé xiàn cún《 shī jīng》 piān mù dà tǐ xiāng tóng de běn zǐ。 ér gèng zhòng yào de fǎn zhèng shì gōng yuán qián wǔ sì sì nián， wú gōng zǐ jì zhá zài lǔ guó guān lè， lǔ guóyuè gōng wèitā suǒ zòu de gè guó fēng shī de cì xù yǔ jīn běn《 shī jīng》 jī běn xiāng tóng。 qí shí kǒng zǐ gāng gāng bā suì， xiǎn rán shì bù kě néng shān dìng《 shī jīng》 de。《 shī jīng》 zài xiān qín diǎn jí zhōng zhǐ chēng wéi " shī "， hàn dài xué zhě fèng wéi jīng diǎn， zhè cái chēng zuò《 shī jīng》。
　　《 shī jīng》 gè piān dōushì kě yǐ hé lè gē chàng de， suǒ yǐ《 mò zǐ · gōng mèng piān》 shuō " xián shī sān bǎi， gē shī sān bǎi "， sī mǎ qiān yě shuō， kǒng zǐ céng xián gē sān bǎi wǔ piān。 fēng、 yǎ、 sòng de huàfēn yě shì yóu yú yīnyuè de bù tóng。 fēng shì dài yòu dì fāng sè cǎi de yīnyuè， shí wǔ " guó fēng " jiù shì shí wǔ gè dì fāng de tǔ fēng gē yáo， chéng gōng jiǔ nián ( zuǒzhuàn ) fàn wén zǐ shuō： " lè cāo tǔ fēng， bù wàng jiù yě。 " zhèng hǎo shuō míng liǎo fēng de hán yì。 tā men chǎn shēng de dì qū， chú " zhōu nán "、 " zhào nán " zài jiāng hàn rǔ shuǐ yī dài wài， qí yú shí sān " guó fēng " dōuzài huáng hé liú yù。 yǎ shì zhōu wáng cháo zhí jiē tǒng zhì dì qū de yīnyuè； yǎ yòu zhèng de yì sī， dāng shí rén men bǎ wáng cháo zhí jiē tǒng zhì dì qū de yīnyuè kàn chéng zhèng shēng。 sòng yòu xíng róng de yì sī， tā shì yī zhǒng zōng miào jì sì yòng de wǔ qū。 zì chūn qiū yǐ lái， zhàn luàn pín réng， zuò wéi yuèzhāng de《 shī jīng》 pō wéi xiáo luàn， gōng yuán qián sì bā sì nián， kǒng zǐ zhōu yóu liè guó hòu， huí dào liǎo lǔ guó， kāi shǐ tā de zhù shù gōng zuò， tóng shí yě zhěng lǐ guò《 shī jīng》 de yuèzhāng， shǐ " yǎ、 sòng gè dé qí suǒ "。 tā hái lì yòng shī lái jiào yù mén dì zǐ， bìng qiě qiáng diào shī de shí jì yòng tú， zhè duì《 shī jīng》 de bǎo cún hé liú chuán shì yòu zuò yòng de。 zhèng yīn wéi kǒng zǐ yǔ《 shī jīng》 yòu zhè yàng mìqiè de guān xì， hàn dài rén cái bǎ tā fù huì chéng wéi《 shī jīng》 de zuì hòu shān dìng zhě。
　　《 shī jīng》 suī zāo qín huǒ fén huǐ， dàn yóu yú xué zhě de fěng sòng， zhì hàn fù dé liú chuán。 dāng shí chuán shòu《 shī jīng》 de yòu sì jiā： qí zhī yuán gù、 lǔ zhī shēn péi、 yàn zhī hán yīng、 zhào zhī máo cháng。 huò qǔ guó míng， huò qǔ xìng shì， ér jiǎn chēng qí、 lǔ、 hán、 máo sì jiā。 qí、 lǔ、 hán sān jiā wǔ dì shí yǐ lì xué guān， máo shī wǎn chū， wèi dé lì。 máo shì shuō shī， shì shí duō lián xì《 zuǒzhuàn》， xùn gǔ duō tóng yú《 ěr yǎ》， chēng wéi gǔ wén， qí yú sān jiā zé chēng jīn wén。 zì dōng hàn mò nián， rú xué dà shī zhèng xuán wéi máo shī zuò jiān， xué xí máo shī de rén zhú jiàn zēng duō， qí hòu sān jiā shī wáng， dú máo shī dé dà xíng yú shì。
　　 dì 'èr jié yǎ sòng
　　 yǎ shī hé sòng shī dōushì tǒng zhì jiē jí zài tè dìng chǎng hé suǒ yòng de yuègē。 yóu yú tā men huò duō huò shǎo dì fǎn yìng liǎo shè huì shēng huó de mǒu xiē fāng miàn， zài jīn tiān kàn lái hái yòu yī dìng de shè huì yì yì hé rèn shí jià zhí。
　　" zhōu sòng " gòng sān shí yī piān， quán bù shì xī zhōu chū nián de zuò pǐn。 tā men shì zhōu wáng cháo jì sì zōng miào de wǔ qū， jù yòu hěn nóng hòu de zōng jiào qì fēn， suǒ wèi " měi shèng dé zhī xíng róng， yǐ qí chéng gōng， gào yú shén míng zhě yě "(《 máo shī xù》 )。 tā men yòng bǎn zhì de xíng shì hé diǎn zhòng de yǔ yán， gē sòng zhōu wáng cháo zǔ xiān de " gōng dé "。 xiàng sòng yáng wǔ wáng miè shāng de " dà wǔ wǔ " yuèzhāng jiù zài " zhōu sòng " zhōng， jí《 wǔ》、《 huán》、《 lái》 děng piān。 cóng《 yuèjì》 de yī xiē jìzǎi zhōng， wǒ men hái kě yǐ liǎo jiě zhè yī wǔ dǎo de dà zhì qíng xíng。 " zhōu sòng " zhōng hái yòu yī bù fēn chūn xià qí gǔ、 qiū dōng bào sài ( dá xiè shén yòu ) de jì gē， qí zhōng xiě dào dāng shí nóng yè shēng chǎn de qíng kuàng hé guī mó， rú《 chén gōng》、《 ài xī》、《 fēng nián》、《 zài shān》、《 liáng sì》 děng， shì wǒ men liǎo jiě xī zhōu chū nián nóng yè shēng chǎn hé rén mín shēng huó de zhòng yào shǐ liào。
　　" lǔ sòng "、 " shāng sòng " shì chūn qiū qián qī lǔ guó hé sòng guó yòng yú cháo tíng、 zōng miào de yuèzhāng， qí zhōng chú " lǔ sòng " de《 pàn shuǐ》 hé《 bì gōng》 shì chén xià duì guó jūn de gē sòng wài， ér qí yú de zé dōushì zōng miào de jì gē。 yóu yú tā men de shí dài jiào wǎn， zài chuàng zuò shàng shòu yǎ shī yǐng xiǎng， wén xué jì qiǎo jiào zhī " zhōu sòng " yòu hěn dà jìn bù， dàn yóu yú cǐ shí shè huì yǐ bù néng hé zhōu chū de fán róng jǐng xiàng xiāng bǐ， shī zhōng suǒ shù shí jìn yú 'ēyú， qián rén shuō tā " bāo měi shī shí ...... kāi xī hàn yáng mǎ xiān shēng "(《 shī jīng yuán shǐ》 )， shì zhǐ chū liǎo zhè xiē miào táng wén xué de shí zhì de。
　　 yǎ shī wèishénme yòu dà xiǎo zhī fēn， cóng qián shuō shī zhě yòu xǔ duō zhēng lùn。 qīng dài huì shì qí《 shī shuō》 wèi dà xiǎo yǎ dāng yǐ yīn lè lái qū bié tā men， rú lǜ yòu dà xiǎo lǚ， shī yòu dà xiǎo míng， qí yì yì bìng bù zài " dà "、 " xiǎo " shàng。 wǒ men rèn wéi fēng、 yǎ、 sòng jì shì gēn jù yīn lè lái fēn lèi， yǎ shī zhī fēn dà xiǎo， dāng rán yǔ yīnyuè yòu guān。
　　" dà yǎ " de dà bù fēn hé " xiǎo yǎ " shǎo shù piān zhāng， hé " zhōu sòng " yī yàng， dōushì zài zhōu chū shè huì jǐng xiàng bǐ jiào fán róng de shí qī， shì yìng tǒng zhì jiē jí gē sòng tài píng de xū yào 'ér chǎn shēng de。 zhǐ shì yóu yú tā men zhù yào shì tǒng zhì jiē jí cháo huì yàn xiǎng shí yòng de， bù yī dìng pèi hé wǔ róng gē chàng， yīn cǐ nèi róng yóu dān chún duì zǔ xiān yǔ shén de sòng yáng， kāi shǐ zhù yì duì shè huì shēng huó， zhù yào shì duì tǒng zhì jiē jí shēng huó de miáo xiě。 yǔ zhè zhǒng nèi róng xiāng shì yìng， yǎ shī de piān fú jiā cháng liǎo， bìng qiě fēn liǎo zhāng。 zhí dé zhù yì de shì zài zhōu chū de yǎ shī zhōng， chú jí lì xuān yáng shén quán、 jūn quán zhì shàng wài， hái cháng cháng hán yòu jiào xùn guī jiàn de yì sī，《 wén wáng》 (" dà yǎ ") shuō： " tiān mìng mí cháng "。 yòu shuō： " yīn zhī wèi sàng shī， kè pèi shàng dì， yí jiàn yú yīn， jùn mìng bù yì。 " dōushì zhèng miàn jiào xùn tǒng zhì zhě bù yào chóngdǎo yīn zhòu wáng de fù zhé， zhè yǔ《 shàng shū · wú yì》 děng piān de sī xiǎng nèi róng shì yī zhì de。 " xiǎo yǎ " zhōng de《 chǔ cí》、《 xìn nán shān》、《 fǔ tián》、《 dà tián》 sì piān， zhù tí yǔ《 liáng sì》 děng xiāng tóng， dàn xiàng《 fǔ tián》 zhōng： " diào bǐ fǔ tián， suì qǔ shí qiān； wǒ qǔ qí chén， shí wǒ nóng rén " hé《 dà tián》 zhōng " bǐ yòu bù huò zhì， cǐ yòu bù liǎn（ hé qí）； bǐ yòu yí bǐng， cǐ yòu zhì suì； yī guǎ fù zhī lì " děng shī jù， zé jiào wéi qū zhé dì fǎn yìng liǎo dāng shí bō xuē zhě yǔ bèi bō xuē zhě zhī jiān xuán shū de shēng huó zhuàng kuàng。
　　 gèng néng tǐ xiàn yǎ shī zhòng shì shè huì shēng huó miáo xiě zhè yī tè diǎn de， shì " dà yǎ " zhōng《 shēng mín》、《 gōng liú》、《 mián》、《 huáng yǐ》、 dà míng děng shī， tā men yǔ hòu shì de xù shì shī xiāng dāng jiē jìn。 zhè xiē shī xù shù liǎo zì zhōu shǐ zǔ hòu jì jiàn guó zhì wǔ wáng miè shāng de quán bù lì shǐ。 zǒng de shuō lái， tā men méi yòu hòu shì xù shì shī nà yàng dòng rén de qíng jié hé xiān míng de xíng xiàng， dàn yòu xiē piàn duàn xiě de hái xiāng dāng shēng dòng， jù yòu yī dìng de gǎn rén lì liàng， xiàng《 shēng mín》 zhōng miáo xiě hòu jì chū shēng bèi qì bù sǐ de nà yī zhāng：
　　 dàn zhì zhī 'ài xiàng， niú yáng féi zì zhī。 dàn zhì zhī píng lín， huì fá píng lín。 dàn zhì zhī hán bīng， niǎo fù yì zhī。 niǎo nǎi qù yǐ， hòu jì gū yǐ。 shí qín shí jié， jué shēng zài lù。
　　 shī rén yòng jiǎn pǔ de yǔ yán， miáo xiě nà chōng mǎn shén huà sè cǎi de hòu jì gù shì， pō wéi shēng dòng。《 shēng mín》 zhōng hái xiě hòu jì xiǎo shí jiù shì zhǒng gè zhǒng zhuāng jià， ér qiě shēngzhǎng de hěn hǎo， zài miáo xiě gǔ wù chéng cháng shí， lián yòng liǎo xǔ duō bù tóng de xíng róng cí， xiǎn shì chū shī rén zhǎng wò yì cháng fēng fù de cí huì yǐ jí duì shēng huó xì zhì de guān chá lì。 hòu jì xiāng chuán shì nóng yè de fā míng zhě， shī rén de zhè xiē miáo xiě fǎn yìng liǎo zhōu rén duì zhè yī chuán qí rén wù de rè 'ài。《 gōng liú》、《 mián》 miáo xiě liǎo zhōu rén yóu tái zhì bīn jí yóu bīn zhì qí liǎng cì qiān yí de qíng xíng， qí zhōng yòu yī xiē láo dòng shēng huó qíng jǐng de miáo xiě， yě yòu shēng yòu sè， rú《 gōng liú》 zhōng xiě yí mín 'ān jū hòu， shī rén lián yòng liǎo jǐ gè dié jù： " yú shí chù chù， yú shí lú lǚ， yú shí yán yán， yú shí yǔ yǔ "， jiù bǎ nà huān lè xiào yǔ de shēng huó qíng jǐng chéng xiàn zài dú zhě yǎn qián。 zài rú《 mián》 zhōng bǎ " bǎi dǔ jiē zuò " de láo dòng chǎng miàn xiěde shí fēn jǐn zhāng rè nào， nà shèng tǔ、 dǎo tǔ、 dǎo tǔ、 xuē tǔ de shēng yīn， bǎ gǔ lì láo dòng qíng xù de jù dà de gǔ shēng dū yā xià qù liǎo。 zhè sān shǒu gē sòng zǔ xiān de yuègē， shì zhōu chū wáng cháo de shǐ guān héyuè gōng lì yòng rén mín kǒu tóu de chuán shuō cái liào chuàng zào de， tā bǎ zì jǐ de zǔ xiān shén shèng huà liǎo， dàn qí zhōng yě què shí fǎn yìng liǎo rén mín de chuàng zào lì liàng、 rén mín de zhì huì hé láo dòng rè qíng， zhè yě zhèng shì tā dòng rén de suǒ zài。《 huáng yǐ》 xiě wén wáng fá mì、 fá chóng liǎng cì zhàn zhēng，《 dà míng》 xiě wǔ wáng miè shāng， shì jǐn chéng qián sān shǒu de， suǒ bù tóng de shì tā men gèng jiē jìn yú lì shǐ xiàn shí de jì xù。
　　 suí zhe zhōu chū shè huì shēng chǎn lì de fā zhǎn hé wáng cháo tǒng zhì dì wèi de gǒng gù， tǒng zhì jiē jí de shēng huó yě rì qū fǔ xiǔ。《 zhàn lù》 (" xiǎo yǎ ") zhōng shuō tā men " yàn yàn yè yǐn， bù zuì wú guī "，《 yú lì》 (" xiǎo yǎ ") yī shī gèng miáo xiě liǎo tā men yán xí de fēng fù hé jiǎng jiū。 zài《 bīn zhī chū yán》 (" xiǎo yǎ ") lǐ， hái jù tǐ miáo xiě liǎo guì zú yàn yǐn de chǎng miàn；
　　 bīn zhī chū yán， wēn wēn qí gōng， qí wèi zuì zhǐ， wēi yí fǎn fǎn； yuē jì zuì zhǐ， wēi yí fān fān， shè qí zuò qiān， lǚ wǔ xiān xiān。 qí wèi zuì zhǐ， wēi yí yì yì； yuē jì zuì zhǐ， wēi yí（ xīn bì xīn bì）， shì yuē jì zuì， bù zhī qí zhì。
　　 bīn jì zuì zhǐ， zài hào zài náo； luàn wǒ biān dòu， lǚ wǔ qī qī。 shì yuē jì zuì， bù zhī qí yóu； cè biàn zhī 'é， lǚ wǔ（ rén chā rén chā）。 ......
　　 zhè lǐ xiě liǎo yàn huì kāi shǐ shí guì zú men de bǐ cǐ lǐ ràng， xiǎn dé nà me bīn bīn yòu lǐ， ér jiǔ zuì hòu jiù kuáng tài bì lù。 bù guǎn zuò zhě chuàng zuò yì tú rú hé， kè guān shàng zhèng hǎo bào lù liǎo tā men de fàng sì hé xū wěi。
　　" xiǎo yǎ " jué dà bù fēn hé " dà yǎ " de shǎo shù piān zhāng shì zài zhōu shì shuāi wēi dào píng wáng dōng qiān de lì shǐ bèi jǐng xià chǎn shēng de， shēn kè dì fǎn yìng liǎo nú lì zhì xiàng fēng jiàn zhì wéi gé de shè huì xiàn shí。 zhè xiē yǎ shī de zuò zhě dà dū shì tǒng zhì jiē jí nèi bù de rén wù， yóu yú tā men zài zhè yī jù dà shè huì biàn gé zhōng shè huì dì wèi de biàn huà， shǐ tā men duì xiàn shí yòu bǐ jiào qīng xǐng de rèn shí， bìng duì běn jiē jí de dāng quán zhě de hūn yōng fǔ xiǔ chí yòu pī pàn de tài dù， bù tóng chéng dù dì biǎo xiàn liǎo shī rén duì guó jiā qián tú hé rén mín mìng yùn de guān xīn， yīn 'ér shǐ tā men de chuàng zuò jù yòu jiào shēn kè de shè huì nèi róng。《 běi shān》 de zuò zhě kě néng shì yī gè xià céng de guān lì， zài shī zhōng tā bǎ zì jǐ bēn zǒu sì fāng de láo kǔ hé cháo tíng xiǎn guì de yōu xián shēng huó zuò duì bǐ， biǎo shì liǎo zì jǐ de fèn kǎi。《 shí yuè zhī jiāo》 zhōng shī rén cóng tiān shí bù zhèng zhè yī zài dāng shí rén men rèn wéi shí fēn yán zhòng de zāi yì chū fā， zhèng gào nà xiē dāng quán rén wù shuō： " rì yuè gào xiōng， bù yòng qí xíng "， shì yóu yú " sì guó wú zhèng， bù yòng qí liáng " de yuán gù。 tā gèng dà dǎn dì bǎ nà xiē zhí zhèng de xiǎo rén míng zì dū xiě liǎo chū lái， zhǐ chū tā men hé jūn wáng chǒng fēi xiāng gòu jié shì tiān shí bù zhèng、 zhèng zhì hūn 'àn de gēn běn yuán yīn。《 zhēngyuè》 yě shì cóng tiān shí shì jǐng xiě qǐ， shū fā liǎo shī rén shāng shí yōu guó de xīn qíng， ér piān zhōng " wèi tiān gài gāo， bù gǎn bù jú， wèi dì gài hòu， bù gǎn bù jí "； " yú zài yú zhǎo， yì fěi kè lè， qián suī fú yǐ， yì kǒng zhī zhào " děng shī jù， gèng shí fēn shēn kè dì gài kuò liǎo nà gè shí dài rén mín shì chù zài zěn yàng cán kù de huán jìng xià shēng huó de。《 xiǎo biàn》、《 xiàng bó》 biǎo dá liǎo zhèng zhí wú gū de rén zāo shòu pò hài de chóu sī hé fèn kǎi。 " dà yǎ " zhōng《 dàng》、《 yì》、《 zhān yìn》、《 zhào mín》 děng piān de zuò zhě de shè huì dì wèi kě néng jiào gāo， dàn miàn duì zhe " jīn yě rì cù guó bǎi lǐ " de xiàn shí hé " jīng jīng yè yè， kǒng tián bù níng， wǒ wèi kǒng biǎn "(《 zhào mín》 ) de zì shēn zāo yù， yě bù néng bù gǎn dào yōu xīn yǐnyǐn， yīn cǐ tā men xiàng zuì gāo tǒng zhì zhě qiāo qǐ liǎo jǐng zhōng： " rén yì yòu yán， diān pèi zhī jiē， zhī yè wèi yòu hài， běn shí xiān bá。 yīn jiàn bù yuǎn， zài xià hòu zhī shì "(《 dàng》 )， bìng yào qiú tā " wú tiǎn huáng zǔ， shì jiù 'ěr hòu "(《 zhān (36 yè )》 )。 zhè lǐ shī rén jìn guǎn shì cóng wéi hù qí tǒng zhì dì wèi chū fā， dàn tā men duì hūn jūn nìng chén de chì zé， duì shè huì wèn tí de jiē lù， réng yòu yī dìng yì yì。
　　 zhè shí qī de yǎ shī jiào zhōu chū de sòng shī hé yǎ shī zài yì shù shàng yòu hěn dà jìn bù， tā men de piān fú dū bǐ jiào dà， jù fǎ xiāng dāng zhěng qí， ér yǔ qì tōng chàng， méi yòu sòng shī nà zhǒng bǎn zhì chén zhòng de máo bìng。 tè bié shì yóu yú shòu liǎo mín gē de yǐng xiǎng， yòu xiē shī yòu hěn hǎo de qǐ xīng， yòu xiē shī bǐ yù shēng dòng xiān míng。 zhè shí qī de yǎ shī yě méi yòu zhōu chū sòng shī hé yǎ shī nà zhǒng sì shén de zōng jiào qì fēn hé dān chún xù shì de tè diǎn， ér piān zhòng yú shū qíng， jí shǐ zài xù shì zhōng yě dài yòu jiào duō de shū qíng chéngfèn， yòu jiào qiáng de xíng xiàng xìng hé gǎn rǎn lì， rú《 cǎi wēi》 (" xiǎo yǎ ") zuì hòu yī zhāng：
　　 xī wǒ wǎng yǐ， yáng liǔ yǐ yǐ， jīn wǒ lái sī， yǔ xuě fēi fēi。 hángdào chí chí， zài kě zài jī， wǒ xīn shāng bēi， mò zhī wǒ 'āi。
　　 shī rén bǎ shū qíng róng huà dào jǐng wù de miáo huì zhōng， bǎ zhēng fū jiǔ yì jiāng guī de yòu bēi yòu xǐ de sī xiǎng gǎn qíng biǎo xiàn dé nà me shēng dòng zhēn qiē。 zài rú《 dà dōng》 (" xiǎo yǎ ") gèng bǎ dōng fāng zhū hóu gè guó rén mín kùn yú chén zhòng fù yì de mǎn qiāng fèn nù jiè tiān shàng xīngxiù de xíng xiàng hěn hǎo dì shū fā chū lái， shī rén bào yuàn tā men de yòu míng wú shí， bù jǐn wú zhù yú rén mín de shēng huó， ér qiě yě hǎo xiàng zài bāng zhù tǒng zhì jiē jí duì rén mín jìn xíng lüè duó。 zài xī zhōu hòu qī de yǎ shī zhōng， hái yòu shǎo shù láo dòng rén mín de zuò pǐn， rú《 sháo zhī huá》、《 hé cǎo bù huáng》 ( jūn jiàn " xiǎo yǎ ")， tā men jiē lù liǎo tǒng zhì jiē jí nú yì rén mín、 bō xuē rén mín de zuì 'è， biǎo dá liǎo rén mín de fèn kǎi， dū jù yòu qiáng liè de rén mín xìng， gèng zhí dé zhòng shì。
　　 dì sān jié guó fēng
　　" guó fēng " bǎo cún liǎo bù shǎo láo dòng rén mín de kǒu tóu chuàng zuò， tā men zài zuì hòu xiě dìng shí， suī kě néng yòu suǒ rùn sè， yòu de shèn zhì hái bèi cuàn gǎi， dàn yǐ rán jù yòu nóng hòu de mín gē tè sè。 zhè xiē zhōu dài mín gē biǎo dá liǎo láo dòng rén mín de sī xiǎng gǎn qíng hé tā men duì shè huì shēng huó de rèn shí， tóng shí yě xiǎn shì liǎo láo dòng rén mín de yì shù chuàng zào cái néng。 tā men shì《 shī jīng》 zhōng de jīng huá， shì wǒ guó gǔ dài wén yì bǎo kù zhōng jīng yíng de zhū bǎo。
　　" guó fēng " zhōng de zhōu dài mín gē yǐ xiān míng de huà miàn， fǎn yìng liǎo láo dòng rén mín de shēng huó chǔjìng， biǎo dá liǎo tā men duì bō xuē、 yā pò de bù píng hé zhēng qǔ měi hǎo shēng huó de xìn niàn， shì wǒ guó zuì zǎo de xiàn shí zhù yì shī piān。 xiàng《 qī yuè》 (" bīn fēng ") zài bù hěn cháng de piān fú lǐ fǎn yìng liǎo dāng shí nú lì chōng mǎn xuè lèi de shēng huó， shì nà gè shí dài shè huì de yī gè suō yǐng。 cóng zhōng kě yǐ qīng chǔ dì kàn dào dāng shí de láo dòng rén mín wú dōng wú xià dì láo dòng， ér réng jiù guò zhe yī shí bù dé wēn bǎo， fáng wū bù néng dǐ yù fēng hán de bēi cǎn shēng huó。 cóng " chūn rì chí chí， cǎi fán qí qí， nǚ xīn shāng bēi， dài jí gōng zǐ tóng guī " de miáo xiě zhōng， gèng shǐ rén xiǎng xiàng dào dāng shí de láo dòng fù nǚ bù jǐn yǐ zì jǐ jǐn zhāng de láo dòng wéi nú lì zhù chuàng zào liǎo dà liàng de cái fù， ér qiě lián shēn tǐ yě wéi nú lì zhù suǒ zhàn yòu， rèn píng tā men jiàn tà hé zāo tà。《 qī yuè》 de zuò zhě hái yòu yì shí dì duì zhào láo dòng rén mín yǔ nú lì zhù de shēng huó， cóng 'ér xiǎn shì liǎo jiē jí shè huì de bù hé lǐ。《 dài tán》 (" wèi fēng ") de zuò zhě gèng yǐ xiān míng de shì shí qǐ fā liǎo bèi bō xuē zhě de jiē jí yì shí de jué xǐng， diǎn rán liǎo tā men de jiē jí chóu hèn de huǒ yàn：
　　 kǎn kǎn fá tán xī， zhì zhī hé zhī gān xī， hé shuǐ jù qiě lián yī。 bù jià bù sè， hú qǔ hé sān bǎi chán xī ? bù shòu bù liè， hú zhān 'ěr tíng yòu xiàn huán huán ? bǐ jūn zǐ xī， bù sù cān xī !
　　 zhè shì yī qún zài hé biān kǎn fá mù cái de nú lì chàng de gē， tā men xiàng bō xuē zhě tí chū liǎo zhèng yì de zé wèn： wèishénme nà xiē zhěng tiān dōuzài láo dòng de rén fǎn 'ér wú yǐ wú shí， ér nǐ men zhè xiē " bù jià bù sè "、 " bù shòu bù liè " de rén， fǎn 'ér zuò xiǎng bié rén de láo dòng chéng guǒ ? zhè zhǒng duì xiàn shí de qīng xǐng rèn shí yǐ jí duì yú yā pò hé bō xuē de fèn jī qíng xù， bù néng bù dǎo zhì rén mín de fǎn kàng。 suī rán " guó fēng " zhōng méi yòu bǎo cún fǎn yìng rén mín yǔ tǒng zhì jiē jí zhí jiē dǒu zhēng de shī piān， dàn《 shuò shǔ》 (" wèi fēng ") zhōng miáo xiě liǎo rén mín yóu yú bù kān rěn shòu chén zhòng de bō xuē 'ér xiǎng dào táo wáng， zhè zài dāng shí shè huì lǐ shì dài yòu fǎn kàng yì yì de。 shī zhōng bǎ bō xuē zhě bǐ zuò " tān 'ér wèi rén " de dà lǎo shǔ， tā biǎo dá liǎo rén mín duì tā men de miè shì hé chóu shì。 shī zhōng suǒ zài sān yǒng tàn de méi yòu rén wéi jī hán 'ér bēi hào de lè tǔ， jìn guǎn zài dāng shí shì wú fǎ shí xiàn de， dàn yǐ rán qiáng liè dì biǎo dá liǎo yì duì měi hǎo shēng huó de zhuī qiú， ér qiě zài tā liú chuán guò chéng zhōng yī zhí chéng wéi gǔ wǔ láo dòng rén mín wéi fǎn kàng bō xuē hé yā pò， zhēng qǔ měi hǎo shēng huó 'ér dǒu zhēng de jīng shén lì liàng。
　　" guó fēng " zhōng rú《 shì wēi》、《 jī gǔ》 ( jūn jiàn " bèi fēng ")、《 zhì hù》 (" wèi fēng ")、《 yáng zhī shuǐ》 (" wáng fēng ") děng shī piān， hái fǎn yìng liǎo láo dòng rén mín zài chén zhòng de yáo yì、 bīng yì fù dān xià suǒ zāo shòu de tòng kǔ hé zhé mó。 bīng yì hé yáo yì bù jǐn gěi bèi yì zhě běn shēn dài lái zhòng dà de tòng kǔ， hái pò huài liǎo zhèng cháng de shēng chǎn hé jiā tíng shēng huó， shǐ tā men de fù mǔ wú rén fèng yǎng， ér xiàn yú nán yǐ cún huó de jìng dì。《 bǎo yǔ》 (" táng fēng ") wèicǐ tí chū liǎo chén tòng de kòng sù：
　　 sù sù bǎo yǔ， jí yú bāo xǔ。 wáng shì mí gǔ， bù néng yì jì shǔ。 fù mǔ hé hù ? yōu yōu cāng tiān， hé qí yòu suǒ !
　　" guó fēng " zhōng hái yòu yī xiē sī fù de shī， tā men tóng yàng fǎn yìng liǎo bīng yì、 bó yì dài gěi rén mín de tòng kǔ， rú《 yǐnqíléi》 (" zhào nán ")、《 bó xī》 (" wèi fēng ")、《 jūn zǐ yú yì》 (" wáng fēng ") děngdōu shì zhè yī lèi de shī piān。《 bó xī》 zhōng " zì bó zhī dōng， shǒu rú fēi péng。 qǐ wú háo mù ? shuí shì wèiróng " yī zhāng， gèng shí fēn xíng xiàng dì biǎo xiàn liǎo nǚ zhù rén gōng duì xíng rén de huái niàn hé duì 'ài qíng de zhōng zhēn， qí cí yì pō wéi hàn wèi yǐ hòu de sī fù shī suǒ jí qǔ。《 dōng shān》 (" bīn fēng ") xiě xíng rén jiǔ yì jiāng guī de xīn qíng， shī zhōng zhù rén gōng duì jiā xiāng、 qīn rén de huái niàn hé xiàng wǎng， biǎo dá liǎo zài cháng qī de fú yì zhōng， rén mín yào qiú guò zhèng cháng láo dòng shēng huó de yuàn wàng， shì zhè lèi shī zhōng zuì zhù míng de yī piān。 dàn yīnggāi zhǐ chū， láo dòng rén mín bìng bù tān tú gǒu 'ān， dāng qiáng dí yā jìng、 wài zú rù qīn shí， rén mín suǒ biǎo xiàn de shì " wáng yú xīng shī， xiū wǒ gē yú， yǔ zǐ tóng chóu "(" qín fēng "《 wú yī》 )， dǒu zhì shì 'áng yáng de。 zhè zhǒng gòng tóng yù wǔ de yào qiú hé zhàn dǒu de rè qíng， shì rén mín zhēng qǔ hé píng shēng huó hé 'ài guó jīng shén de jìn yī bù biǎo xiàn。
　　 yǐ hūn yīn liàn 'ài wéi zhù tí de mín gē zài " guó fēng " zhōng zhàn yòu jiào dà de shù liàng。 zài jiē jí shè huì zhōng， hūn yīn zhì dù shì shè huì zhì dù de yòu jī zǔ chéng bù fēn， " guó fēng " zhōng zhè lèi shī gē duì cǐ yòu qiáng liè de fǎn yìng。 yóu yú fù nǚ de tè dìng shè huì dì wèi， bù hé lǐ de hūn yīn dài gěi tā men de tòng kǔ gēngshēn， suǒ yǐ zhè lèi shī gē duō cóng nǚ zǐ fāng miàn lái shū yǔ，《 máng》 (" wèi fēng ") jiù shì yòu dài biǎo xìng de yī piān qì fù shī。 shī zhōng de nǚ zhù rén yǐ chún jié chéng zhì de xīn zhuī qiú 'ài qíng hé xìng fú， dàn tā méi yòu dé dào， fù xīn de nán zǐ piàn qǔ liǎo tā de cái wù， yě piàn qǔ liǎo tā de 'ài qíng， jié hūn cái zhǐ sān nián， tā jiù bèi yí qì liǎo：
　　 zì wǒ cú 'ěr， sān suì shí pín ...... nǚ yě bù shuǎng， shì 'èr qí xíng。 shì yě wǎng jí， èr sān qí dé。
　　 sān suì wéi fù， mǐshì láo yǐ， sù xīng yè mèi， mǐyòu cháo yǐ。 yán jì suì yǐ， zhì yú bào yǐ。 xiōng dì bù zhī， dié qí xiào yǐ。 jìng yán sī zhī， gōng zì dào yǐ !
　　 xiàn shí shì zhè yàng de cán kù， yī gè wú gū de bèi yí qì de fù nǚ jìng zài zì jǐ xiōng dì nà lǐ dōubù néng dé dào tóng qíng， yīn cǐ， tā duì yú zì jǐ de guò qù， bù jǐn shì huǐ， ér qiě yòu zhe wú bǐ de hèn。 zài tā nà " yú jiē nǚ xī， wú yǔ shì dān ! shì zhī dān xī， yóu kě shuō yě； nǚ zhī dān xī， bù kě shuō yě " de rè qíng hū hǎn zhōng， bāo hán zhe zì jǐ xuè lèi de jiào xùn。 fǎn yìng fù nǚ zhè zhǒng bēi cǎn zāo yù de hái yòu《 gǔ fēng》 (" bèi fēng ")、《 zhōng gǔ yòu tuī》 (" wáng fēng ")、《 zūn dà lù》 (" zhèng fēng ") děng。《 bǎi zhōu》 (" yōng fēng ") gèng shì jù yòu qiáng liè fǎn kàng yì shí de shī piān， shī zhōng de nǚ zhù rén zì jǐ xuǎn zé liǎo pèi 'ǒu， dāng fù mǔ bī pò tā fàng qì shí， tā biǎo shì liǎo zhì sǐ bù biàn de tài dù：
　　 fàn bǐ bǎi zhōu， zài bǐ zhōng hé。 dàn bǐ liǎng máo， shí wéi wǒ yí， zhī sǐ yǐ shǐ mí tā。 mǔ yě tiān zhǐ ! bù liàng rén zhǐ !
　　 zhè zhǒng wéi zhuī qiú xìng fú 'ér wán qiáng dǒu zhēng de jīng shén zài hòu lái de xǔ duō fù nǚ xíng xiàng rú liú lán zhī、 zhù yīng tái、 bái niàn zǐ děng shēn shàng dé dào gèng wán shàn de fā zhǎn。
　　" guó fēng " zhōng hái yòu bù shǎo liàn gē。 yóu yú láo dòng rén mín de jīng jì dì wèi hé láo dòng shēng huó， jué dìng liǎo zhè xiē liàn gē de jiàn kāng、 lè guān de jī diào。《 qín wěi》 (" zhèng fēng ") biǎo xiàn liǎo zài hé shuǐ huàn huàn de chūn tiān lǐ， qīng nián nán nǚ qún yóu xī xì de huān lè。《 jìng nǚ》 (" bèi fēng ")、《 mù guā》 (" wèi fēng ")、《 tuò xī》 (" zhèng fēng ") děng xiǎo shī zé biǎo xiàn liǎo 'ài qíng shēng huó de hé xié yǔ xǐ yuè。 cóng zhè lǐ， rén men kàn dào liǎo láo dòng rén mín de chún jié de nèi xīn hé kāi lǎng de xiōng huái， jí shǐ nà xiē biǎo xiàn 'ài qíng shēng huó qū zhé de yě shì shì rú cǐ， xiàng《 jiǎo tóng》、《 qiān cháng》 (" zhèng fēng ")， tā men huò biǎo xiàn nèi xīn de kǔ mèn， huò biǎo xiàn huān lè de cháo xì， yědōu xiǎn dé nà me zhí shuài dà dǎn， ér jué bù niǔ ní zuò tài。 ér zài " yī rì bù jiàn， rú sān qiū xī " de xiāng sī zhōng， zài " fēng yǔ rú huì， jī míng bù yǐ " de hūn yè huì jiàn zhōng， kě yǐ xiǎng jiàn láo dòng rén mín 'ài qíng de zhēn zhì。《 chū qí dōng mén》 (" zhèng fēng ")、《 dà chē》 (" wáng fēng ") gèng biǎo xiàn liǎo tā men duì 'ài qíng de yán sù tài dù， nà " gǔ zé yì shì， sǐ zé tóng xué。 wèi yú bù xìn， yòu rú jiǎo rì " de shì yán， xiǎn shì liǎo shī zhōng zhù rén gōng rèn hé lì liàng yě cuī huǐ bù liǎo de xiāng 'ài de jué xīn。
　　" guó fēng " zhōng hái yòu bù shǎo mín gē shì fěng cì tǒng zhì jiē jí de huāng yín wú chǐ de， rú《 xīn tái》 (" bèi fēng ")、《 nán shān》 (" qí fēng ")、《 zhū lín》 (" chén fēng ") děngdōu shì。 rén mín zài zhè xiē shī lǐ jiē lù liǎo tǒng zhì zhě de huì xíng， biān tà liǎo tā men chǒu 'è de líng hún， ér qiě biǎo shì liǎo jí dà de miè shì， xiàng《 xiāng shǔ》 (" yōng fēng ") yī shī jiù bǎ tǒng zhì zhě kàn chéng liǎo lián lǎo shǔ dōubù rú de dōng xī：
　　 xiāng shǔ yòu pí， rén 'ér wú yí。 rén 'ér wú yí， bù sǐ héwèi !
　　 xiāng shǔ yòu chǐ， rén 'ér wú zhǐ。 rén 'ér wú zhǐ， bù sǐ hé sì !
　　 xiāng shǔ yòu tǐ， rén 'ér wú lǐ。 rén 'ér wú lǐ， hú bù chuán sǐ !
　　 zài zhè xiē duō duō bī rén de yǔ qì zhōng， biǎo xiàn liǎo rén mín de jù dà fèn kǎi hé duì tǒng zhì jiē jí qīng xǐng de rèn shí。 tóng shí yě biǎo xiàn liǎo rén mín de shèng lì、 zì háo de qíng xù， yīn wéi tā men què xìn zài jīng shén pǐn gé shàng tā men shì gāo gāo líng jià zài tǒng zhì zhě de tóu shàng de。
　　 shàng miàn shì duì " guó fēng " sī xiǎng nèi róng de fēn xī， xià miàn zài tán tán tā de yì shù tè diǎn。
　　 gǔ dài láo dòng rén mín suī rán hái chù zài shēng chǎn lì fā zhǎn jiào dī de lì shǐ jiē duàn， dàn yóu yú tā men cháng qī cān jiā shēng chǎn láo dòng hé shè huì dǒu zhēng， jiù zhú jiàn yǎng chéng liǎo mǐn ruì de guān chá lì， yě jī lěi liǎo fēng fù de zhī shí。 tā men shàn yú qū bié shì wù de shàn 'è， fā xiàn shì wù de tè zhēng， bìng qiě tōng guò kǒu tóu yǔ yán hègē wǔ chǎng jǐng biǎo xiàn chū lái。 yīn 'ér zài shī gē chuàng zuò zhōng， bù jǐn biǎo xiàn liǎo tā men duì xiàn shí de rèn shí hé 'ài zēng， ér qiě hái biǎo xiàn liǎo tā men shàn yú yǐ jiǎn pǔ de yǔ yán miáo mó shì wù， yǐ pǔ sù de shēng huó huà miàn fǎn yìng shè huì xiàn shí de cái néng。 zhè zhǒng xiàn shí zhù yì chuàng zuò fāng fǎ， zài " guó fēng " zhōng yòu jiào hǎo de tǐ xiàn， bìng qiě chéng wéi tā xiǎn zhù de yì shù tè diǎn， jǐyǔ hòu shì shī gē chuàng zuò yǐ jí dà de yǐng xiǎng。《 qī yuè》 yǐ sù miáo de shǒu fǎ xiě nóng nú men yī nián jǐn zhāng de láo dòng shēng huó， xiàng yī fú fú fēng sú huà yī yàng， nà me zhēn shí、 nà me shēng dòng dì bǎ tā men bèi yā pò bèi bō xuē de chǔjìng chéng xiàn zài dú zhě miàn qián。 kě shì zì hàn yǐ lái de rú zhě dū rèn wéi tā shì zhōu gōng suǒ zuò， lián bó xiǎo xù zuì lì de zhū xī yě kàn zuò shì " zhōu gōng yǐ chéng wáng wèi zhī jià sè zhī jiān nán， gù chén hòu jì gōng liú fēng huà zhè suǒ yóu， shǐ gǔ méng zhāoxī fěng sòng yǐ jiào zhī "。 zhè dū shì fēng jiàn xué zhě wéi yǎn gài tā de zhēn shí miàn mù suǒ shī fàng de yān mù dàn。 qí shí， zhè shǒu shī zhēn zhèng de yì yì jiù zài yú tā shì láo dòng rén mín zì jǐ de chuàng zuò， yǐ jí tā suǒ biǎo xiàn de xiàn shí zhù yì jīng shén。 fāng yù rùn shuō dé hǎo： "《 qī yuè》 suǒ yán jiē nóng sāng jià sè zhī shì， fēi gōng qīn lǒng mǔ， jiǔ yú qí dào， bù néng yán zhī qīnqiè yòu wèi yě rú shì。 zhōu gōng shēngzhǎng shì zhòu， wèi jū zhǒng zǎi， qǐ xiá wèicǐ ?"(《 shī jīng yuán shǐ》 )" guó fēng " zhōng gèng duō de shī piān zé shì tōng guò duì jù tǐ shì wù de miáo xiě， tū chū shēng huó de yī gè cè miàn huò rén wù tè zhēng lái biǎo xiàn zuò zhě duì shè huì de rèn shí hé pī pàn。 xiàng《 huáng niǎo》 (" qín fēng ") zuò zhě xuǎn zé liǎo yòng huó rén xùn zàng de tí cái， tōng guò rén men duì xùn zàng zhě shēnqiè de tóng qíng hé wǎn xī lái kàng yì zhè zhǒng bào xíng。《 zhì hù》 (" wèi fēng ") tōng guò zhēng fū xiǎng xiàng zhōng de qīn rén duì zì jǐ de zhǔ fù lái biǎo xiàn dāng shí yáo yì、 bīng yì dài gěi rén mín de tòng kǔ。《 máng》 (" wèi fēng ") zé tōng guò nǚ zhù rén bèi yí qì de bù xìng zāo yù、 wú xiàn huǐ hèn de qīng sù hé jué jué de tài dù， shǐ rén men kàn chū nà gè shè huì zhì dù de zuì 'è， jù yòu gēngshēn kè de pī pàn lì liàng。 ér《 jiāng zhòng zǐ》 (" zhèng fēng ") nǚ zhù rén gōng zì shù de máo dùn xīn qíng， lìng rén gǎn dào nà hēi 'àn xiàn shí lìng rén zhì xī de kōng qì hé jiē jí shè huì jiā yú nǚ zǐ de zhì gù。 " guó fēng " zhōng nà xiē jiē lù tǒng zhì zhě chǒu xíng de mín gē， huò zài sān zhǐ chì， huò xīn là cháo xiào， huò hěn hěn zǔ zhòu， dū shēn kè dì biǎo dá liǎo rén mín duì jiē jí dí rén de tòng hèn， yě shì duì hēi 'àn xiàn shí de yòu lì chōng jī。
　　 zài xíng xiàng sù zào shàng " guó fēng " yě biǎo xiàn liǎo xiàn shí zhù yì yì shù de tè sè。 jìn guǎn " guó fēng " zhōng dà dōushì shū qíng shī， dàn tā men de zuò zhě réng néng tōng guò shū qíng zhù rén gōng nèi xīn de zhí jiē qīng sù， biǎo xiàn liǎo tā men de huān lè hé bēi 'āi， jī qǐ dú zhě de tóng qíng， ér qiě yě ràng dú zhě kàn dào zhù rén gōng de xíng dòng hé tā men xìng gé de tè zhēng， yǐ jí tā men de bù tóng miàn mào。《 qiān cháng》 (" zhèng fēng ") shì hěn duǎn de yī shǒu shī， dàn nà shàonǚ de shēng yīn xiào mào shì rú cǐ shēng dòng dì fú xiàn chū lái。《 yě yòu sǐ jūn》 (" zhào nán ") de mò zhāng shì yī gè shàonǚ de dú bái， tā shēng dòng dì biǎo xiàn liǎo tā zài děng dài yǔ 'ài rén xiāng huì shí nèi xīn de jī dòng。《 gǔ fēng》 (" bèi fēng ") hé《 máng》 dōushì miáo xiě fù nǚ bèi yí qì de shī， èr shī de zhù rén gōng dōuyòu xiāng tóng de bù xìng zāo yù， dàn zài zhù rén gōng de qīng sù zhōng què biǎo xiàn liǎo wán quán bù tóng de xìng gé： qián zhě xìng gé shì róu wǎn 'ér wēn shùn de， tā nà rú qì rú sù de xù shù hé pái huái chí yí de xíng dòng， yǐ jí " bù niàn xī zhě， yī yú lái jí " de jié wěi， biǎo xiàn liǎo tā sī xiǎng de ruǎn ruò hé hú tú。 hòu zhě xìng gé zé shì gāng qiáng 'ér guǒ duàn de， tā néng bǐ jiào lěng jìng dì chén shù shì lǐ， bìng yán lì qiǎn zé liǎo nán zǐ de fù xīn， ér " fǎn shì bù sī， yì yǐ yān zāi " de jié wěi， gèng biǎo xiàn liǎo tā zài jué bié shí de yuàn fèn qíng xù hé jiān jué tài dù。
　　" guó fēng " zhōng de jǐng wù miáo xiě duì rén wù yě qǐ liǎo hōng tuō de zuò yòng， lì rú《 jūn zǐ yú yì》：
　　 jūn zǐ yú yì， bù zhī qí qī。 hé zhì zāi ? jī qī yú shí， rì zhī xī yǐ， yáng niú xià lái。 jūn zǐ yú yì， rú zhī hé wù sī !
　　 jūn zǐ yú yì， bù rì bù yuè。 hé qí yòu huó " jī qī yú jié， rì zhī xī yǐ， yáng niú xià kuò。 jūn zǐ yú yì， gǒu wú jī kě ?
　　 shī rén yǐ jiā chù、 jiā qín bàng wǎn guī lái de shēng dòng jǐng xiàng chèn tuō liǎo nǚ zhù rén gōng yǐ mén zhù wàng guī rén de bēi shāng xīn qíng， xiěde nà me pǔ sù jiǎn jìng 'ér yòu gǎn rén shēn zhì。《 jiān jiā》 (" qín fēng ") zé yǐ " jiān jiā cāng cāng， bái lù wéi shuāng " de qīng qiū xiāo sè de jǐng xiàng， chèn tuō zhù rén gōng zhuī qiú yì zhōng rén 'ér bù jiàn de kōng xū hé chàng wǎng。 yòu xiē shī de qǐ xīng yě tóng yàng duì rén wù xíng xiàng qǐ chèn tuō zuò yòng， rú《 táo yāo》 (" zhōu nán ") yǐ xiān yàn shèng kāi de táo huā qǐ xīng， tā zhèng hǎo shì xíng jiāng chū jià de shàonǚ men guāng cǎi huàn fā de zī róng。 ér《 gǔ fēng》 yǐ " xí xí gǔ fēng， yǐ yīn yǐ yǔ " qǐ xīng， zé 'àn shì liǎo jiāng yòu yī jiàn bù xìng de shì qíng fā shēng。
　　" guó fēng " zài xíng shì shàng duō shù shì sì yán yī jù， gé jù yòng yùn， dàn bìng bù jū ní， fù yú biàn huà， xǔ duō shī cháng cháng chōng pò sì yán de dìng gé， ér zá yòng 'èr yán、 sān yán、 wǔ yán、 liù yán、 qī yán huò bā yán de jù zǐ， rú《 fá tán》 jiù shì yī shǒu zá yán shī， dàn bìng bù 'ào kǒu， fǎn 'ér jué dé cuò luò yòu zhì， dú qǐ lái yòu zì rán de jié zòu。 zhāng jié de fù dié shì " guó fēng " zài xíng shì shàng de lìng yī tè diǎn。 zhè dāng yǔ " guó fēng " quán bù dōukě yǐ gē chàng yòu guān， dàn tā tóng shí yě zēng jiā liǎo shī gē de yīnyuè xìng hé jié zòu gǎn， bù shǎo shī piān jiù shì zài fǎn fù yín chàng zhōng， chuán dá liǎo shī rén de gǎn qíng hèshī de yùn wèi。 xiàng《 fú yǐ guān》 (" zhōu nán ") yī shī， shì fù nǚ cǎi jí yě cài shí chàng de， quán shī sān zhāng shí 'èr jù， zhōng jiān zhǐ huàn liǎo liù gè dòng cí， dàn tā què xiě chū liǎo cǎi jí suǒ dé yóu shǎo dào duō de qíng kuàng， ér qiě zhèng rú fāng yù rùn suǒ shuō： " dú zhě shì píng xīn jìng qì hán yǒng cǐ shī， huǎng tīng tián jiā fù nǚ， sān sān wǔ wǔ， yú píng yuán kuàng yě、 fēng hé rì lì zhōng， qún gē hù dá， yú yīn niǎo niǎo， ruò yuǎn ruò jìn， hū duàn hū xù， bù zhī qíng zhī hé yǐ yí， ér shén zhī hé yǐ kuàng。 "(《 shī jīng yuán shǐ》 )《 hàn guǎng》 (" zhōu nán ") yī shī zhǐ měi zhāng de mò sì jù dié chàng， dàn shī rén nà zhǒng qiú 'ǒu shī wàng de xīn qíng hé nà kě wàng bù kě jí de hàn shàng yóu nǚ de xíng xiàng sì hū jiù yǐn xiàn zài zhè cháng gē hào tàn de dié chàng zhōng。《 cǎi gé》 (" wáng fēng ") yě zài fǎn fù dié chàng zhōng biǎo dá liǎo liàn rén men shēn zhì de sī niàn， " yī rì bù jiàn rú sān qiū "， zhí dào jīn tiān hái huó zài rén mín de yǔ yán zhōng。
　　" guó fēng " de yǔ yán， zhǔn què、 yōu měi， fù yú xíng xiàng xìng， tè bié shì yóu yú tā men de zuò zhě gēn jù hàn yǔ yīn yùn pèi hé de tè diǎn， yùn yòng liǎo shuāng shēng ( rú " cēncī "、 " xuán huáng "、 " chí chú ")、 dié yùn ( rú " cuī wéi "、 " yǎo tiǎo ")、 dié zì ( rú " yāo yāo "、 " tì tì "、 " chōng chōng ") de yǔ cí lái miáo mó xì zhì qū zhé de gǎn qíng hé zì rán jǐng xiàng de tè zhēng， yīn 'ér shōu dào liǎo jiào dà de yì shù xiào guǒ。 liú xié zài《 wén xīn diāo lóng ? wù sè》 piān zhōng yòu hěn hǎo de shuō míng， tā shuō： " shī rén gǎn wù， lián lèi bù qióng ...... gù zhuó zhuó zhuàng táo huā zhī xiān， yǐ yǐ jìn yáng liǔ zhī mào， gǎo gǎo wéi rì chū zhī róng， biāo biāo nǐ yǔ xuě zhī zhuàng， jiē jiē zhú huáng niǎo zhī shēng， yāo yāo xué cǎo chóng zhī yùn。 jiǎo rì huì xīng， yī yán qióng lǐ； cēncī wò ruò， liǎng zì qióng xíng， bìng yǐ shǎo zǒng duō， qíng mào wú yí yǐ。 " dàn yīnggāi zhǐ chū， mín gē yǔ yán zhè yī tè diǎn， bìng bù shì xiàng hòu shì wén rén nà yàng kǔ xīn jīng yíng chū lái de， tā jué dìng yú láo dòng rén mín duì shì wù de xì zhì guān chá hé kǒu yǔ de zì rán， yīn 'ér cái nà yàng pǔ sù、 xiān míng， méi yòu jiáo róu zào zuò de hén jì。
　　 zài qián rén yán jiū《 shī jīng》 de zhù zuò zhōng， duì fù、 bǐ、 xīng yòu zhǒng zhǒng jiě shì， dàn jīn tiān kàn lái tā men zhǐ shì qián rén guī nà de sān zhǒng biǎo xiàn shǒu fǎ。 fù、 bǐ、 xīng zuì zǎo jiàn yú《 zhōu lǐ》， tā men yǔ fēng、 yǎ、 sòng hé chēng " liù yì "。 tā de jī běn hán yì jù zhū xī shuō： " fù zhě， fū chén qí shì 'ér zhí yán zhī yě "； " bǐ zhě， yǐ bǐ wù bǐ cǐ wù yě "； " xīng zhě， xiān yán tā wù yǐ yǐn qǐ suǒ yǒng zhī cí yě "。 fù jiù shì chén shù pū xù de yì sī。 yǎ shī、 sòng shī zhōng duō yòng zhè zhǒng fāng fǎ。 " guó fēng " zhōng zé jiào shǎo shǐ yòng， dàn yì yòu yǐ cǐ jiàn cháng zhě， rú《 qín wěi》、《 qī yuè》 děng。 bǐ jiù shì pì yù， tā " huò yù yú shēng， huò fāng yú mào， huò nǐ yú xīn， huò pì yú shì "(《 wén xīn diāo lóng ? bǐxìng》 )， cóng 'ér shǐ xíng xiàng gèng jiā xiān míng， rú《 xiāng shǔ》、《 shuò shǔ》 yòng lǎo shǔ lái bǐ yù tǒng zhì jiē jí de kě zēng kě bǐ，《 máng》 yòng sāng shù yóu fán mào dào diāo luò bǐ yù fū fù 'ài qíng de biàn huà。《 zhōng fēng》 (" bèi fēng ") yǐ jì fēng qiě bào de 'è liè tiān qì bǐ yù zhàng fū de jiāo héng bào nüè hé xǐ nù wú cháng。 xīng de jī běn hán yì shì jiè zhù qí tā shì wù zuò wéi shī gē de kāi tóu， xiàng《 chén fēng》 (" qín fēng ") shǒu zhāng：
　　 yù bǐ chén fēng， yù bǐ běi lín。 wèi jiàn jūn zǐ， yōu xīn qīn qīn； rú hé rú hé， wàng wǒ shí duō。
　　 kāi tóu liǎng jù shì qǐ xīng， tā yǔ xià sì jù méi yòu rèn hé yì yì shàng de lián xì。 tā de zuò yòng zhǐ shì wèile yǐn qǐ xià wén， shǐ shī gē qū zhé wěi wǎn， ér bù gěi rén yǐ tū wù de gǎn jué。 dàn yě yòu qǐ xīng hé xià wén yòu lián xì， dà dǐ tóng yàng qǐ zhe bǐ yù de zuò yòng。 shī gē zuò wéi yì shù chuàng zuò huó dòng， tā bì xū yòu zhe xuǎn zé hé jiā gōng， yīn cǐ " guó fēng " yòu bù shǎo qǐ xīng， bù jǐn biǎo xiàn liǎo shī rén zhuàng wù de gōng qiǎo， ér qiě yě yòu zhù yú shī rén duì xíng xiàng de kè huá， jiā qiáng shī gē de shēng dòng xìng hé xiān míng xìng， rú qián miàn suǒ jǔ de《 táo yāo》、《 gǔ fēng》 jiù shì hěn hǎo de lì zǐ。 zhōu dài mín gē bǐxìng shǒu fǎ de yùn yòng， dà dà fēng fù liǎo shī gē de biǎo xiàn shǒu fǎ， tā kě yǐ zài jí duǎn de piān zhāng lǐ zào chéng jí dòng rén de jìng jiè hé xíng xiàng。 bǐxìng shǒu fǎ zài wǒ guó shī gē chuàng zuò zhōng yī zhí jì chéng zhe、 fā zhǎn zhe， zhè shì zhōu dài mín gē duì hòu dài wén xué yòu zhòng dà yǐng xiǎng de yī gè fāng miàn。
　　 dì sì jié shī jīng zài wén xué shǐ shàng de dì wèi hé yǐng xiǎng
　　《 shī jīng》 shì wǒ guó wén xué de guāng huī qǐ diǎn， tā de chū xiàn yǐ jí tā de sī xiǎng xìng hé yì shù chéng jiù， shì wǒ guó wén xué fā dá hěn zǎo de biāo zhì， zài wǒ guó nǎi zhì shì jiè wén huà shǐ shàng dū zhàn yòu jí gāo de dì wèi。
　　《 shī jīng》， tè bié shì qí zhōng mín gē bù fēn suǒ biǎo xiàn de " jī zhě gē qí shí， láo zhě gē qí shì " de xiàn shí zhù yì jīng shén duì hòu shì wén xué yǐng xiǎng zuì dà。 tā tuī dòng shī rén、 zuò jiā qù guān xīn guó jiā de mìng yùn hé rén mín de jí kǔ， ér bù yào bǎ wén xué kàn chéng liú lián guāng jǐng、 xiāo qiǎn xián qíng de dōng xī。 lì dài mín gē shì tā de dí chuán， cóng hàn wèi yuèfǔ zhí dào jìn dài gē yáo dū shēn kè tǐ xiàn liǎo zhè zhǒng jīng shén， tā men yī zhí shì rén mín shǒu zhōng zuì ruì lì de zhàn dǒu wǔ qì。 lì dài jìn bù wén rén zài chuàng zuò zhōng chàng dǎo " bǐxìng "、 " fēng yǎ "， shí zhì shàng yě jiù shì chàng dǎo《 shī jīng》 de xiàn shí zhù yì jīng shén。 tè bié shì dāng tā men fǎn duì wén tán shàng xíng shì zhù yì qīng xiàng shí， cháng cháng yǐ huī fù fēng yǎ xiāng hào zhào。 táng chū chén zǐ 'áng zài shī gē gé xīn yùn dòng zhōng jiù shì yǐ " fēng yǎ bù zuò "、 " xīng jì dū jué " pī pàn qí liáng jiān shī de " cǎi lì jìng fán "； wěi dà de xiàn shí zhù yì shī rén dù fǔ yě yǐ " bié cái wěi qīn fēng yǎ " zuò wéi zì jǐ de chuàng zuò fāng xiàng。 bái jū yì zài xīn lè fǔ yùn dòng zhōng， yě yǐ " fēng yǎ "、 " bǐxìng " wéi biāo zhǔn， pī píng liǎo qí liáng yǐ lái de xíng shì zhù yì wén fēng， shuō tā men " bù guò shì cháo fēng xuě、 nòng huā cǎo 'ér yǐ "。 tóng shí， tā yòu zǒng jié liǎo wèi jìn yǐ lái xiàn shí zhù yì shī gē chuàng zuò de chéng jiù， tí chū liǎo " wén zhāng hé wéi shí 'ér zhù， gē shī hé wéi shì 'ér zuò " de yào qiú， zhè zhèng shì《 shī jīng》 xiàn shí zhù yì de jìn yī bù fā yáng。
　　《 shī jīng》 hái yǐ xiān míng de shì shí zhèng míng liǎo láo dòng rén mín de yì shù chuàng zào cái néng。 zhēn zhèng de shī gē shǒu xiān shì láo dòng rén mín chuàng zào chū lái de， tā yòu lì dì qǐ fā hé tuī dòng liǎo hòu shì zuò jiā qù zhòng shì mín gē， xiàng mín gē xué xí， cóng 'ér shǐ tā men de chuàng zuò zēng jiā liǎo xīn de xuè yè， yòu liǎo xīn de jìn zhǎn。 zài wén xué shǐ shàng yóu yú zuò jiā men xiàng mín gē xué xí， cháng cháng xíng chéng yī gè shí dài wén xué de gé xīn， xíng chéng yī gè shí dài wén xué chuàng zuò de gāo cháo， wèi jìn wǔ yán shī de fā zhǎn， táng dài shī gē de fán róng， hěn hǎo dì shuō míng liǎo zhè yī diǎn； yóu shī dào cí， yóu cí dào qū de wén tǐ zhuǎn biàn， yě hěn hǎo dì shuō míng liǎo zhè yī diǎn。
　　《 shī jīng》 duì hòu dài wén xué yě yòu yǐng xiǎng bù hǎo de yī miàn。 tā de bù shǎo yǎ shī hé sòng shī shì shǔ yú tǒng zhì jiē jí de miào táng wén xué hé gōng tíng wén xué， hòu shì fēng jiàn wén rén zhèng shì bǎ zhè xiē jì chéng xià lái， yòng yǐ gē sòng tǒng zhì jiē jí de wén zhì、 wǔ gōng hé zǔ xiān de " shèng míng "， chéng wéi tā men xiàn mèi qiú chǒng de shǒu duàn， lì dài lǐ lè zhì zhōng suǒ zài de jiāo miào gē、 yàn shè gē， yǐ jí xū kuā de fù、 sòng、 míng、 lěi děngdōu shì zhè yī lèi zuò pǐn。
　　 yóu yú《 shī jīng》 nèi róng shí fēn fù zá， jiā shàng cóng hàn dài yǐ lái bèi dìng wéi rú jiā jīng diǎn， lì dài jīng xué jiā bìng zuò liǎo zhǒng zhǒng wāi qū de jiě shì，《 shī jīng》 de zhēn zhèng miàn mù bèi yǎn gài liǎo， jīhū wán quán biàn chéng liǎo wéi tǒng zhì jiē jí fú wù de " hòu rén lún "、 " měi jiào huà " de shuō jiào gōng jù。 dàn rén mín hé lì dài de jìn bù wén rén bìng méi yòu wán quán bèi tǒng zhì jiē jí sàn bù de yān wù suǒ mí huò， tā men néng gòu liǎo jiě《 shī jīng》 de zhēn zhèng jià zhí， jì chéng bìng fā yáng tā de chuán tǒng， shǐ shī gē chéng wéi zì jǐ de zhàn dǒu wǔ qì。 zhèng shì zài zhè gè yì yì shàng shuō，《 shī jīng》 diàn dìng liǎo wǒ guó gǔ diǎn shī gē xiàn shí zhù yì de jī chǔ， zài wén xué shǐ shàng yǒng yuǎn shǎn shuò zhe bù miè de guāng huī !