míng dài wén yán duǎn piān xiǎo shuō。 gòng zài chuán qí xiǎo shuō sì juàn 'èr shí piān， fù lù yī piān。 zuò zhě qú yòu。
　　 qú yòu（ 1347 héng héng 1433 nián） zì zōng jí， hào cún zhāi， qián táng rén， shǎo yòu shī míng， céng bèi dāng shí shī tán lǐng xiù yáng wéi zhēn， chēng shǎng wéi qú jiā de “ qiān lǐ jū ”。 míng tài zǔ hóng wǔ nián jiànchū shì， lì rèn rén hé、 lín 'ān、 yí yáng děng xiàn xùn dǎo， hòu shēng rèn guó wáng fǔ yòu zhǎngshǐ。 míng chéng zǔ yǒng lè liù nián（ 1408）， yīn shī huò zuì xià yù。 yǒng lè shí sān nián（ 1415） bèi qiǎn sòng zhé shù bǎo 'ān（ jīn hé běi huái róu yī dài）。 rén zōng hóng xī yuán nián（ 1425）， jīng yīng guó gōng zhāng fǔ zòu qǐng shè hái， zài yīng guó gōng jiā zhù lǐ jiā shú， sān nián hòu fàng guī。 xuān dé bā nián（ 1433） zú， xiǎng nián bā shí qī suì。 qú yòu yī shēng zhù shù hěn duō， zhǐ yòu《 jiǎn dēng xīn huà》、《 tián yuán shī huà》、《 yǒng wù shī》 děng jǐ zhǒng bǎo liú xià lái。
　　《 jiǎn dēng xīn huà》 zài hóng wǔ shí yī nián jiù yǐ biān dìng chéng zhì， yǐ chāo běn liú xíng。 yǒng lè shí wǔ nián， qú yòu yǐ qī shí wǔ suì gāo líng zài liú fàng dì bǎo 'ān chóngxīn jiàodìng《 jiǎn dēng xīn huà》。 jù míng gāo rú《 bǎi chuān shū zhì》 juàn liù jìzǎi，《 jiǎn dēng xīn huà》 gòng sì juàn 'èr shí yī duàn（ jí 21 piān）， yǔ jīn tiān wǒ men suǒ jiàn de《 jiǎn dēng xīn huà》 juàn shù piān shù xiāng tóng。 běn shū yòu chéng huà dīng hài（ 1467） kè běn， míng mò kè běn， qīng qián lóng xīn hài（ 1791） kè běn， tóng zhì xīn wèi（ 1871） běn， jūn 'èr juàn。 1917 nián dǒng kāng jù rì běn cáng běn fān kè，《 jiǎn dēng xīn huà》 zú běn shǐ zhòng guī wǒ guó。
　　 qú yòu shēng huó zài yuán mò míng chū， yī shēng kǎn kě。 yuán tǒng zhì zhě de cán kù， shè huì de dòng luàn tādōu qīn shēn jīng lì， ér duì míng tài zǔ zhū yuán zhāng qǐ tú dù jué wén rén pī píng shí zhèng 'ér xīng qǐ de wén jìn tā gèng yòu zhí jiē de gǎn shòu。 rú tā zài《 jiǎn dēng xīn huà》 xiě chéng zhī hòu“ cáng zhī shū sì”， chí chí bù gǎn fā biǎo， kān kè shí hái yòng“ huì yín”“ yǔ guài” zhī lèi de huà jiā yǐ yǎn shì， zhè xiē dū wèitā de chuàng zuò diàn dìng liǎo shēng huó hé sī xiǎng de jī chǔ。 ér zài míng chū yán jùn xíng fǎ 'ér qián， wén rén wéi bì miǎn yǔ tǒng zhì zhě zhí jiē 'āo wǔ 'ér zhāo lái shā shēn zhī huò， biàn zhuī mù táng rén， jiè xiě guī qíng yàn yù、 guǐ guài shén xiān de chuán qí xiǎo shuō lái qū zhé biǎo dá zì jǐ de sī xiǎng。《 jiǎn dēng xīn huà》 jiù shì zài cǐ lì shǐ tiáo jiàn xià chǎn shēng de。
　　《 jiǎn dēng xīn huà》 zhōng yòu xiāng dāng yī bù fēn zuò pǐn shì miáo xiě hūn yīn 'ài qíng de。 huò shì rén yǔ rén de hūn yīn， huò xiě rén yǔ guǐ de 'ài qíng， dū tū chū qiáng diào yī gè“ qíng” zì。 duì 'ài qíng hé měi hǎo hūn yīn de kě wàng， shì guǎng dà fù nǚ de gòng tóng yào qiú， dàn tā men de yào qiú bèi 'ě shā liǎo。《 lǜ yī rén chuán》 zhōng shū shēng wú yuán hé nǚ guǐ lǜ yī rén qián shì wéi nán sòng quán chén jiǎ sì dào jiā de nú pú， tóng yàng de dì wèi、 tóng yàng de mìng yùn cù chéng liǎo tā men de 'ài qíng。 dàn shì， zhè zhǒng chún zhēn de 'ài qíng zài fēng jiàn guān liáo jiā tíng bèi rèn wéi shì dà nì bù dào de， yú shì tā men shuāng shuāng bèi jiǎ sì dào“ cì sǐ yú xī hú duàn qiáo zhī xià”。 lǜ yī rén huó zhe méi yòu 'ài de quán lì， sǐ hòu huà guǐ yě yào yǔ suǒ 'ài zhī rén xiāng huì。 cǐ shí yǐ jīng tuō shēng de zhào yuán bù liǎo jiě tā de lái lì， yǐ wéi shì“ jù shì qiè yìng， yè chū sī bēn” bù yú shēn jiū， yī rì jiǔ zuì xì chēng tā“ lǜ yī huáng cháng” shì dì dì dào dào de bì nǚ， shāng liǎo lǜ yī rén de xīn， jǐ rì bù yǔ tā xiāng huì。 zài lái zhī shí， tā bǎ qián shì yīn yuán hé pán dào chū， zhào yuán fāng liǎo jiě tā jiù shì zì jǐ qián shì suǒ 'ài bìng hé zì jǐ tóng zāo bù xìng zhī rén， jī dòng dì shuō：“ wú yǔ rǔ nǎi zài shì yīn yuán yě， dāng gèng jiā qīn 'ài， yǐ cháng chóu xī zhī yuàn。”
　　 sān nián zhī hòu， lǜ yī rén hún fēi bó sàn，“ yuán dà shāng tòng， wéi zhì guān zǐ liǎn zhī”。 zì tóu líng yǐn sì wéi sēng， yǐ biǎo shì duì 'ài qíng de zhōng zhēn。《 jīn fèng chāi jì》 miáo xiě liǎo wú xīng niàn de guǐ hún duì 'ài qíng de rè liè zhuī qiú。 wú xīng niàn hé cuī xīng gē zì xiǎo dìng hūn， yóu yú xīng gē suí fù huàn yóu yuǎn fāng， shí wǔ nián bù tōng yīn xìn， xīng niàn jué wàng liǎo， yīn wéi xiàng tā zhè yàng de dà jiā guī xiù、 guān huàn zhī nǚ zài jià bèi rèn wéi shì bù zhēn de， yú shì tā yù yù chéng jí， bàn zài 'ér zhōng。 dàn sǐ hòu de xīng niàn bìng bù gān xīn， tā de guǐ hún yǔ xīng gē xiāng huì， bìng yǔ xīng gē sī bēn tā xiāng， xiāng qīn xiāng 'ài de guò liǎo yī nián fū qī shēng huó。 zuì hòu dāng tā shēn fèn jiē chuān， bù dé bù lí qù de shí hòu， hái yòng guǐ hún fù tǐ de bàn fǎ， yào qiú fù mǔ jiāng mèi mèi qìng niàn jià gěi xīng gē， xù liǎo qián yuán。
　　《 téng mù zuì yóu jù jǐng yuán jì》 lǐ de nǚ guǐ wèi fāng huá yě shì shēng qián dé bù dào 'ài qíng， sǐ hòu guǐ hún yǔ rén xiāng 'ài。 bù guǎn shì lǜ yī rén、 wú xīng niàn hái shì wèi fāng huá， tā mendōu shì měi hǎo de nǚ zǐ， dàn dū shēng qián bù xìng， sǐ hòu fāng néng xiǎng shòu 'ài qíng hé hūn yīn shēng huó de xìng fú， kě jiàn fēng jiàn lǐ jiào zhì dù xià， rén bù rú guǐ。 chú liǎo miáo xiě zhè xiē bèi yā pò de nǚ xìng、 bèi 'ě shā de 'ài qíng， zuò pǐn hái yǐ zàn yáng de bǐ diào miáo xiě gǎn yú miǎo shì fēng jiàn lǐ jiào de rén wù。《 ài qīng chuán》 lǐ de zhào liù， chū shēn jù fù， bù shòu zhēn jié guān niàn de yuē shù， qǔ jì nǚ wéi qī， bìng duì tā yòu shēn hòu gǎn qíng。 dāng qī zǐ bèi pò hài zhì sǐ hòu， tā“ fǔ shī dà tòng， jué 'ér fù sū。”《 wèi táng qí yù jì》 lǐ de wáng shēng chū shēn shī lǐ rén jiā， què duì jiǔ jiā nǚ 'ér chǎn shēng 'ài qíng， bìng yǔ zhī jié wéi fū qī。 zhè xiē dū biǎo dá liǎo zuò zhě duì zì yóu liàn 'ài hé zì zhù hūn yīn de lǐ xiǎng。
　　 gèng dà dǎn dì， zuò pǐn duì nán nǚ zhī jiān ròu yù de huān lè yě yú yǐ biǎo xiàn。 gēn jù wú zhōng chuán shuō xiě de《 lián fāng lóu jì》 miáo xiě xuē xìng fù shì zhī nǚ lán yīng、 lán huì“ jiē cōng míng xiù lì， néng wéi shī fù”， ǒu yù“ xīng fàn yú jùn” de zhèng shēng， yāo qí huān huì， fù shī yǐ zèng， zì cǐ wú xī bù huì， zhōng zhuì zhèng shēng yǐ wéi xù。 duì zhè yàng yán zhòng wéi bèi fēng jiàn lǐ jiào de xíng wéi， zuò zhě bìng wèi zhuóyǎn yú biǎn yì tā men de tōu qíng， fǎn 'ér duì 'èr nǚ de cái huá duō yù zàn shǎng zhī yì。 zhōu qín yǐ lái de fēng jiàn lǐ jiào， tè bié shì chéng zhū lǐ xué， yào qiú rén men“ qù rén yù， cún tiān lǐ”， bǎ fēng jiàn lún lǐ dào dé shuō chéng shì tiān jīng dì yì de。 ér《 jiǎn dēng xīn huà》 biǎo xiàn hūn liàn de xiǎo shuō tū chū de“ qíng” zé zhù zhāng bǎi tuō shù fù， shùn yìng zì rán， kěn dìng rén de yù wàng， xiǎn rán yǔ fēng jiàn lǐ jiào xiāng duì kàng， bì rán wéi wèi dào zhě suǒ bù xǐ。
　　《 jiǎn dēng xīn huà》 lìng yòu yī xiē zuò pǐn shì jiè guǐ shén shì jiè fǎn yìng rén men xīn tài， yǐng shè shè huì xiàn shí de。《 shuǐ qìng yú gōng》 miáo xiě wén shì yīn shàn shī wén 'ér zài shén nà lǐ shòu dào zūn zhòng。 cháo zhōu shì rén yú shàn wén wéi hǎi shén guǎng lì wáng de gōng diàn luò chéng zuò《 shàng liáng wén》， guǎng lì wáng wèitā“ yī huī 'ér jiù， wén bù jiā diǎn” de cái qì suǒ zhé fú， yāo tā cān jiā qìng diàn zhī yàn。 zài hǎi guǎng yuān wáng cóng chén duì cǐ bù fú，“ bǐ bái yī 'ér mò zuò zhě wèihé rén sī？ nǎi gǎn yú cǐ táng tū yě！” guǎng yuān wáng“ jù yán yuē： ‘ wén shì zài zuò， rǔ wū dé duō yán？ gū tuì！ ’” cǐ hòu， zhòng shén pěng gōng qǐng yú shàn wén zuò shī， yòu tè shè yī yàn yǐ xiè， lín guī yòu“ yǐ bō lí pán shèng zhào yè zhī zhū shí， tōng tiān zhī xī 'èr， wéi rùn bǐ zhī zī。” rú cǐ hòu yù， shì míng chū wén wǎng yán mì jiān kòng xià de zhī shí fènzǐ mèng mèi nán qiú de， xiàn shí yǔ xiǎo shuō miáo xiě xíng chéng xiān míng duì bǐ。 cǐ wài， zuò zhě hái jiǎ tuō yīn sī， duì yuán mò fǔ bài zhèng zhì hé míng chū wén zì yù jìn xíng liǎo měng liè pēng jī。
　　《 lìng hú shēng míng mèng lù》 lǐ de lìng hú zhuàn， zuò shī jiē lù guǐ guān guǐ lì tān zāng wàng fǎ de zuì xíng， chù nù“ quán guì”， bèi zhuā dào yīn cáo dì fǔ qù shòu shěn， bù fú， yòu zài“ zì gòngzhuàng” lǐ jìn yī bù jiē lù yòu quán shì zhě“ yǐ qiáng líng ruò， shì fù qī pín” de zuì xíng， zhǐ chū fǎ lǜ shì wéi yòu quán shì de rén fú wù de， tā shǐ“ pín zhě rù yù 'ér shòu yāng， fù zhě zhuǎn qīng 'ér miǎn zuì； wéi qǔ shāng gōng zhī niǎo， měi lòu tūn zhōu zhī yú”。 yóu yú lìng hú zhuàn yì zhèng cí yán， shǐ guǐ wáng háo wú bàn fǎ， zhǐ hǎo chéng rèn lìng hú zhuàn chí lùn pō zhèng， nán yǐ jiā zuì， suì fàng xíng。《 xiū wén shè rén chuán》 zé miáo xiě liǎo yī gè zhèng zhí de qióng dú shū rén xià yán， shēng qián bù dé zhì， sǐ hòu zài míng sī lǐ zuò liǎo dà guān。 tā kàn dào de míng sī wáng shì gōng píng de。“ yòng rén bì dāng qí cái， bì chēng qí zhí”，“ chù zhì bì míng， shǎng fá bì gōng”， bù xiàng rén jiān kào huì lù、 mén dì、 miàn mào děng xié mén wāi dào qǔ shì， suǒ yǐ rén jiān“ zhì rì cháng shǎo， luàn rì cháng duō”， zhè shì duì zuì gāo tǒng zhì zhě， fēng jiàn fǎ lǜ hé zhèng zhì de lù gǔ pī píng。
　　 zhōng guó chuán qí xiǎo shuō de chuàng zuò shǐ yú chū táng， shèng yú zhōng táng， sòng yuán dī cháo。 dào míng chū qú yòu yǐ《 jiǎn dēng xīn huà》 dǎ pò liǎo jiāng jú， dài lái liǎo míng chuán qí xiǎo shuō de xīng shèng。 tā jì chéng liǎo liù cháo zhì guài hé táng chuán qí de chuán tǒng， miáo xiě guǐ hún zhuī qiú 'ài qíng yǐ biǎo xiàn qīng nián nán nǚ duì 'ài qíng de zhí zhù zhuī qiú； cóng sòng yuán huà běn zhōng jí qǔ yíng yǎng， xuǎn qǔ tí cái、 qíng jié jí sù zào rén wù， biǎo xiàn shì jǐng shēng huó guān niàn， rú《 jīn fèng chāi jì》 jiè jiàn sòng yuán huà běn《 niǎn yù guān yīn》 zhōng xiù xiù de xíng xiàng，《 mǔ dān dēng jì》 hé《 qīng píng shān táng huà běn》 zhōng《 luò yáng sān guài jì》 děng qíng jié jié gòu lèi sì děng děng。
　　《 jiǎn dēng xīn huà》 de wèn shì zài dāng shí chén mèn de zhèng zhì huán jìng zhōng yǐn qǐ liǎo wú shù dú zhě de xǐ 'ài yǔ gòng míng， shèn zhì lián guó zǐ jiān lǐ de jīng shēng rú shì yě yuè dú tā， ér fǎng nǐ zhě fēn qǐ， yǒng lè nián jiān yòu lú líng lǐ zhēn de《 jiǎn dēng yú huà》， xuān dé nián jiān yòu zhào bì de《 xiào pín jí》， wàn lì nián jiān yòu shào jǐng zhān de《 mì dēng yīn huà》 xiāng jì wèn shì， zhè xiē zuò pǐn gòng tóng gòu chéng liǎo gōu tōng táng chuán qí hé qīng dài《 liáo zhāi zhì yì》 zhè liǎng gè gāo fēng zhī jiān de qiáo liáng。 chú fǎng nǐ zhī zuò wài， bái huà xiǎo shuō hé xìqǔ yě shòu dào《 jiǎn dēng xīn huà》 zuò pǐn de yǐng xiǎng。《 jīn fèng chāi jì》、《 cuì cuì chuán》 bèi yuán mò míng chū de líng chū gǎi xiě chéng bái huà xiǎo shuō， zhè liǎng piān zuò pǐn hái hé《 wèi táng qí yù jì》、《 lǜ yī rén chuán》 děng bèi yī xiē xìqǔ jiā gǎi xiě chéng zá jù、 chuán qí hé dì fāng xìqǔ。
　　《 jiǎn dēng xīn huà》 shì míng dài wén rén chuàng zuò xiǎo shuō zāo dào cháo tíng jìn huǐ de dì yī bù。 jù gù yán wǔ《 rì zhī lù zhī yú》 juàn sì“ jìn xiǎo shuō” jìzǎi：“《 shí lù》： zhèng tǒng qī nián 'èr yuè xīn wèi， guó zǐ jiān jì jiǔ lǐ shí miǎn yán： jìn yòu sú rú jiǎ tuō guài yì zhī shì， shì yǐ wú gēn zhī yán， rú《 jiǎn dēng xīn huà》 zhī lèi。 bù wéi shì jǐng qīng fú zhī tú zhēng xiāng sòng xí， zhì yú jīng shēng rú shì， duō shè zhèng xué bù jiǎng， rì yè jì yì， yǐ zī tán lùn； ruò bù yán jìn， kǒng xié shuō yì duān， rì xīn yuè shèng， huò luàn rén xīn。 qǐ chì lǐ bù xíng wén nèi wài yá mén， jí diào tí wéi xiào qiān shì yù shǐ， bìng 'àn chá sī guān， xún lì qù chù， fán yù cǐ děng shū jí， jí lìng fén huǐ， yòu yìn mài jí cáng xí zhě， wèn zuì rú lǜ， shù bǐ rén zhī zhèng dào， bùwèi xié wàng suǒ huò。 cóng zhī。” cǐ hòu《 jiǎn dēng yú huà》 yě yīn tóng lǐ bèi jìn。