dì yī zhāng jīng jì xīn tú jìng /1
　　900 nián qián de xiàn dài huà wèn tí /1
　　《 jiù huāng huó mín shū》 /4
　　 zhǐ bì yǔ xìn yòng /7
　　 qí pú yǔ liáng kuài /10
　　 kāi sì sān wàn jiā /15
　　 nián zài dì shàng de shāng yè /19
　　 huáng jiā wài mào /22
　　 guān bàn “ gōng sī ” /26
　　 zhuān yè hù /29
　　《 gēng zhì tú》 /33
　　 huà jīn cì xiù mǎn luó yī /35
　　 nán sòng guān yáo /38
　　 lóng jǐng wèn chá /42
　　 dì 'èr zhāng chóng wén shí dài /49
　　 sòng xué jīng shén /49
　　 lǐ xué wéi shuí yòng /53
　　 guān xué sī xué /57
　　 xuǎn rén kǎo shí me cái /61
　　 jì yú yī guān 'ér lǎo sǐ bù zhǐ /65
　　 dào xué shōu xīn /68
　　 hóng piān jù zhì /72
　　 lín 'ān sān zhì /75
　　 chūn qiū bǐ fǎ /82
　　 sòng huī zōng de huà yuàn /87
　　 sū huáng mǐ cài /91
　　 bié de dōng xī fàng jìn huà /95
　　 chán cān shī /99
　　 píng dàn rù diào /103
　　 yǎ sòng yǔ zhèng shēng /107
　　 wǎ zǐ gòu lán /110
　　 sì bǎi bā shí sì /119
　　 shì hé shàng shì dào shì /126
　　 dì sān zhāng shì xiāng biàn tài /131
　　 jiàn zài fó bù bài guò qù fó /131
　　 bīng shì shū /134
　　“ dà jiā” yǔ“ nú” /138
　　 shāng xiàn guān guān xiàn shāng /142
　　 hūn yīn bù wèn fá yuè /146
　　 xīn zhōng yòu jì /149
　　 sòng cí sòng yàn /153
　　 xī hú chéngbùxià xǔ duō huān lè /159 dì sì zhāng zhèng jú biàn yì yǔ guān xì /165
　　 bēi jiǔ shì bīng quán /165
　　 yī gè lì shǐ píng héng diǎn /169
　　 jīn kuì zhī méng /172
　　 fá wài fá nèi /177
　　 tiān zǐ zào tiān shū /180
　　 ní mǎ dù kāng wáng /184
　　 jīng shù pài yǔ shǐ xué pài /188
　　 shànwèi nào jù /192
　　 dēng wén gǔ /196
　　 jiàn jūn yǔ jiàn xiāng /200
　　 shuí shì zǎixiàng /203
　　 shén xiān zhī zhí /206
　　 hú tú guān xué /210
　　 wú cháng shǒu zú qíng /214
　　 dà rén wù de xiǎo pí qì /217
　　 zì zhèng zhèng jiàn /220
　　 zhēn jiǎ dì jī /223
　　 sòng jiāng gōng 'àn /226
　　 hè lán gǔ guó /230
　　 dì wǔ zhāng bù kě huò wàng zhī rén wù /235
　　 zhōng guó kē xué shǐ shàng de zuò biāo /235
　　 bì shēng zhè gè míng zì /239
　　 zhù biān sī mǎ guāng /246
　　 bù suí fāng cǎo yuǎn /250
　　 míng xīng sū dōng pō /256
　　 jìn shí líng jūn yuàn jù xīn /260
　　 liào qīng shān jiàn wǒ yìng rú shì /264
　　 yì jìn rén zhì /268
　　 nán sòng sì hóng /272
　　 shuì guān bāo zhěng /283
　　 jiàng jiāng yáng yè jí yáng jiā jiāng /286
　　 dì liù zhāng jūn zhù yǔ quánxiàng /291
　　 wǔ shì tài zǔ /291
　　 sòng tài zōng“ zhì shǐ” /295
　　 yīng ruì zhī shén zōng /299
　　 zhōng xīng 'èr zhù /303
　　 shǎo dì chū jiā /311
　　 cáo gāo 'èr hòu /314
　　 qínhuì dé zhèng /318
　　 jiǎ sì dào yào jūn /323
　　 zhù yào cān kǎo wén xiàn /329

　　sòng huī zōng bàn huà yuàn， zhāo huà shī cǎi yòng táng rén shī jù mìng tí kǎo shì。 qí zhōng yòu yī tí“ hú dié mèng zhōng jiā wàn lǐ”， duó kuí zhě wáng dào hēng huà sū wǔ mù yáng jiǎ mèi， yǐ jiàn wàn lǐ yì。 cǐ jù chū zì táng cuī tú《 chūn xī》 shī：“ shuǐ liú huā xiè liǎng wú qíng， sòng jìn dōng fēng guò chǔ chéng。 hú dié mèng zhōng jiā wàn lǐ， zǐ guī zhī shàng yuè sān gèng。 gù yuán shū dòng jīng nián jué， huá fā chūn wéi mǎn jìng shēng。 zì shì bù guī guī biàn dé， wǔ hú yān jǐng yòu shuí zhēng。” shī jiè mèng dié yì xiàng xiě yóu zǐ gū mián yì xiāng de kōng xū、 shī wàng： sī xiāng rù mèng héng héng mèng xǐng yì sī héng héng zǐ guī shēng lǐ chóu yì chóu。“ hú dié mèng” yǔ“ jiā wàn lǐ” xū shí xiāng yìng，“ hú dié mèng” yǔ“ zǐ guī tí” lè bēi tóng gòu，“ zǐ guī tí” yǔ“ sān gèng yuè” shēng sè xiāng zhào， qīng lěng、 qī liáng、 chóu cǎn de qì fēn lìng rén chù mù shāng huái。 wáng dào hēng de fā huī kuò chōng liǎo yuán shī de yì jìng， zhè zhǒng yì jìng yòu zhèng hǎo yǐng shè liǎo sòng cháo de guó yùn， bāo kuò huī zōng běn rén de mìng yùn。 zì qín hàn yǐ lái， zhōng yuán guó jiā yǔ zhōu biān shǎo shù mín zú guó jiā de chōng tū yī zhí bù duàn， hàn táng shí qī zhōng yuán wáng cháo tōng guò wǔ gōng yǔ hé yì shí fēn kùn nán dì wéi chí zhe duì zhì jú miàn。 sòng chū kāi guó zhī jūn jiàn lì qǐ yī tào bù tóng yú hàn táng de tǐ zhì， gǎi biàn liǎo kāi tuò xiàng wài、 xuān wǔ bō wén de fāng zhēn， dài zhī wéi yǐ qiáng nèi xū wài、 chén qián xiàng nèi wéi tè diǎn de wén zhì jìng guó cè lüè。 zhè shì táng mò wǔ dài zhàn luàn zhī hòu de bì rán xuǎn zé， shì shí zhèng míng shì shí fēn míng zhì wù shí de。 dàn qiáng nèi xū wài、 chén qián xiàng nèi shì tòng kǔ de、 dé yòu nài xīn de， zhǐ yòu tài zǔ dǒng dé qí zhōng de dào lǐ， tài zōng、 zhēn zōng、 rén zōng， bāo kuò huī zōng， dū céng biē bù zhù qì xiǎng duì wài fā xiè yī fān， zài“ qiáng nèi” bù zú de qíng kuàng xià mào rán xíng dòng， jiēguǒ dōubù dé bù suō huí liǎo tóu。 zhēn zōng zài qǔ dé chán yuān zhī zhàn shèng lì de shí hòu， guǒ duàn dì yǐ jù dà de lì yì ràng dù yǔ liáo guó qiān dìng lì shǐ shàng zhù míng de“ chán yuān zhī méng”， shì duì shí shì de shēn kè dòng jiàn。 jì zhēn zōng qiān dìng“ chán yuān zhī méng” zhī hòu， sòng cháo yǔ liáo guó zhī jiān hé píng xiāng chù liǎo 119 nián。 hòu lái liáo guó hòu yuàn jué qǐ nǚ zhēn bù luò， pàn lí qí zōng zhù liáo guó 'ér dú lì， yī nián zhī hòu jiàn lì liǎo hào chēng“ jīn” de guó jiā。 huī zōng hé cài jīng、 tóng guàn、 wáng fǔ děng rèn wéi yòu jī kě chéng， yī xiāng qíng yuàn dì xiǎng yào huǒ zhōng qǔ lì， qǐ tú yǔ qí xiāng hù lián hé， fù bèi jiā jī， gǎo kuǎ liáo guó。 jiēguǒ shì miè liǎo liáo guó， jīn guó huī bīng nán xià， zhí qǔ kāi fēng， yú shì yòu liǎo“ jìng kāng zhī chǐ”。 guó pò jiā wáng， huī zōng běn rén běi lǔ， yě chū xiàn liǎo xǔ xǔ duō duō hóng hào yī yàng de“ sòng zhī sū wǔ”，“ hú dié mèng zhōng jiā wàn lǐ” yóu cǐ chéng wéi yī zhǒng shí dài de kǔ tòng。
　　 piē kāi“ jiā wàn lǐ”，“ hú dié mèng” běn shēn yě shì sòng cháo de yī gè yǐn yù。 yǔ qí tā cháo dài xiāng bǐ， sòng cháo gèng jù yòu mèng huàn tè zhēng。 zài“ wén zhì jìng guó” de fāng zhēn zhī pèi zhī xià， zhuān zhì zhèng quán de dú cái hé cán rěn yòu suǒ xiāo jiě， shì rén dà tán jiàn guó zhì guó fāng lüè， chǎn shēng liǎo wáng 'ān shí zhè děng jù yòu wěi dà sī xiǎng、 wěi dà lǐ xiǎng de gǎi gé jiā。 dāng shí gè zhǒng sī xiǎng dé yǐ jiān róng bìng xù 'ér jí dà chéng， xíng chéng liǎo nán yǐ shèngshǔ de xué shuō， měi gè réndōu kě yǐ yòu bù tóng de huò gèng duō de jià zhí qǔshě。 qí shí kē jǔ zhì dù yòu shí fēn wán shàn， píng mín yòu liǎo gèng duō jìn rù shàng céng shè huì de jī yù。 jīng jì xíng tài rì yì duō yuán huà， yóu qí shì shāng yè、 shǒu gōng yè de dì wèi kōng qián tí gāo， guó mín yòu liǎo gèng duō zì yóu xuǎn zé shēng yè de jī huì。 suí zhī 'ér lái de shì rén de shēng huó fāng shì de gǎi biàn。 shāng rén huó dòng de wǔ tái bù duàn kuò dà， míng xiǎn xíng chéng liǎo shāng rén jiē céng， nóng cūn hé chéng shì chū xiàn liǎo xǔ duō zhǒng yǎng、 jiā gōng zhuān yè hù， cái fù yǔ zhèng zhì de guān xì gèng jiā jǐn mì， bāo kuò huáng shì zài nèi de hūn yīn xiàn zhì rì yì chí jìn。 qián cháo gè dài de kē xué jì shù hé wén xué yì shù dé yǐ quán miàn zōng hé bìng xiàng jīng shēn huà fāng xiàng fā zhǎn。 zào zhǐ、 yìn shuà、 fǎng zhì、 zhì táo、 yī liáo yǐ jí yuǎn yáng、 tiān wén、 wù lǐ děng fāng miàn de kē xué jì shù chéng jiù dá dào xiāng dāng gāo de shuǐ píng。 shī cí、 xìqǔ、 huì huà、 shū fǎ quán miàn qū yú jīng shú， dá yú jí zhì。 chú《 zī zhì tōng jiàn》、《 tōng zhì》、《 xù zī zhì tōng jiàn cháng biān》、《 jiàn yán yǐ lái xì nián yào lù》 děng shǐ xué jù zhù zhī wài， hái chū xiàn liǎo tǐ lì xiáng bèi、 zhēng yǐn gāi qià de《 qián dào lín 'ān zhì》、《 chún yòu lín 'ān zhì》、《 xián chún lín 'ān zhì》 děng dì fāng zhì zhù zuò。 lìng wài， hái kāi chuàng xìng dì biān zuǎn liǎo guī mó hóng dà de《 kāi bǎo dàzàng jīng》、《 tài píng yù lǎn》、《 tài píng guǎng jì》、《 wén yuàn yīng huá》、《 cè fǔ yuán guī》、《 shén yī pǔ jiù fāng》、《 chóng wén zǒng mù》 děng cóng shū、 lèi shū hé mù lù xué zhù zuò。 zài sòng cháo tǐ xì hóng dà 'ér qiě jié gòu fù zá de huáng quán zhì dù hé zhǒng zhǒng hóng piān jù zhì zhī jiān， wǒ men kě yǐ kàn dào wěi dà de lǐ xiǎng zhù yì zhě de“ hú dié mèng”。
　　 cuī tú de“ hú dié mèng” yì xiàng zì yě yǔ zhuāng zhōu mèng dié yòu guān。 zhuāng zhōu mèng dié hái yòu tā běn lái de yī zhǒng zhé xué yì yì： bù zhī shì zhuāng zhōu zuò mèng biàn chéng liǎo hú dié， hái shì hú dié zuò mèng biàn chéng liǎo zhuāng zhōu héng héng rén bù kě néng què qiē qū fēn zhēn shí hé xū huàn， dàn rén yǔ wù qí， ruò néng dǎ pò shēng sǐ、 wù wǒ de jiè xiàn， zé kě wú wǎng 'ér bù kuài lè。 qīng rén zhāng cháo yú《 yōu mèng yǐng》 zhōng yán：“ zhuāng zhōu mèng wéi hú dié， zhuāng zhōu zhī xìng yě； hú dié mèng wéi zhuāng zhōu， hú dié zhī bù xìng yě。” sòng cháo de jūn chén bǎi xìng zài xiāng duì zì yóu de zì wǒ jīng yíng hé shí fēn nóng yù de wén huà jiàn gòu qì fēn zhōng， què shí yòu diǎn 'ér wàng liǎo zì jǐ shì“ zhuāng zhōu” ér gān zuò“ hú dié”。 zì tài zǔ lì bù shā wén chén de guīju hòu， jìn guǎn hòu lái shí jì shàng yě yòu guò yī xiē wén zì yù， dàn cóng zhèng wéi guān de huán jìng hái shì bǐ jiào kuān sōng de， suǒ yǐ wáng 'ān shí、 sī mǎ guāng、 sū shì bèi zài cháo táng shàng shuō huà bàn shìdōu bǐ jiào yì qì yòng shì， gǎn yú dà dǎn xiàng huáng shàng jìn jiàn zì jǐ de yì jiàn， hái cháng cháng jù lǐ lì zhēng。 xǔ duō rén yīn cǐ yī shēng shì huàn fú chén。 qǐ 'ér luò， biǎn 'ér qǐ， rú tóng jiā cháng。 wáng 'ān shí xíng gǎi gé， jiāng gè rén de 'ān wēi hé lì yì zhì zhī dù wài， yī xīn yào shī zhǎn zì jǐ de bào fù。 sū shì yī shēng zài huànnàn zhōng dù guò， dàn qí sì hū cóng lái bù jiē shòu jiào xùn， yòu jī huì hái shì zhào cháng fā biǎo zì jǐ de yì jiàn。 sòng huī zōng tiān fù hěn gāo， bìng bù rú yī bān yì yì shàng rèn wéi de nà yàng shì gè hūn jūn， zhǐ shì zài cháo táng shàng zhì zào liǎo tā měi miào de huà jìng， yòng yì shù shǒu duàn zuò huáng dì de shì。 nán sòng de dà bù fēn huáng dì zé zài guò zhe yī zhǒng xū wú piāomiǎo de shēng huó。 sòng cháo de pǔ tōng bǎi xìng sì hū bìng bù bǐ qián cháo fù yù duō shǎo， dàn tā mendōu shàn yú cóng zì jǐ píng cháng de zhí yè zhōng fā xiàn chuàng zào de lè qù， zhì zào chū zhū rú nán sòng guān yáo、 huà jīn cì xiù zhè děng měi lì de zuò pǐn lái。 dāng shí de xǔ duō wén rén rù bù liǎo cháo táng， biàn qù zuò xíng yín shī rén， qí zhōng xiě dào wàn shǒu shī cí zhī duō de bù zài shǎo shù。 sòng cháo rén jiāng rú、 shì、 dào róng wéi yī tǐ， bù zhī zì jǐ shì wéi rú、 shì wéi shì、 shì wéi dào， yě bù zhī zì jǐ zhī wéi“ zhuāng zhōu” liǎo。 zhuāng zhōu mèng dié yuán běn yě jí yì huá xiàng xū wú zhù yì、 huái yí zhù yì， dàn sòng cháo rén hǎo xiàng bìng wèi rú cǐ， zhè shì nán néng kě guì de。“ zhuāng zhōu” mèng wéi“ hú dié”， shì sòng cháo rén de xìng shì， yě shì sòng cháo de xìng shì。 sòng cháo rén zài tā men de chāo mài zhī jiān， chuàng zào liǎo wú yǔ lún bǐ de wù zhì wén huà hé jīng shén wén huà cái fù， tuò zhǎn liǎo zì shēn de shēng huó yì jìng， gèng duō dì qiú dé liǎo rén xìng huà shēng huó。 dāng rán，“ hú dié” bù zài mèng wéi“ zhuāng zhōu”， yě shì sòng cháo de wèn tí。