sòng dài wén rén cháng zì chēng “ shū kuáng ”。 liǔ yǒng zài cí zhōng zì chēng shū kuáng fán liù cì， rú《 fèng qī wú》（ zhù yǐ wēi lóu）“ nǐ bǎ shū kuáng tú yī zuì”； yàn jǐ dào《 zhè gū tiān》（ zuì pāi chūn shān）“ tiān jiāng lí hèn nǎo shū kuáng”； sū shì《 hé zǐ yóu chū dào chén zhōu jiàn jì》“ lǎn duò biàn chū sàn， shū kuáng tuō shèng míng”；《 mǎn tíng fāng》（ sān shí sān nián）“ wǒ zì shū kuáng yì qù”；《 mǎn tíng fāng》（ wō jiǎo xū míng）“ qiě chèn shēn xián wèi lǎo， xū fàng wǒ、 xiē zǐ shū kuáng”； qín guān《 hé mǎn zǐ》（ tiān jì jiāng liú）“ ān jìn bēi huān duō shǎo wèi， jiǔ bēi fù yǔ shū kuáng”； zhāng yuán gān《 lán líng wáng》（ juàn zhū bó）“ xún sī jiù jīng luò， zhèng niánshào shū kuáng， gē jiǔ mí zhe”；《 jiǎn zì mù lán huā》（ kè tíng xiǎo huì）“ hūn rán dú zuò， jǔ shì shū kuáng shuí sì wǒ”； fàn chéng dà《 pú sà mán》（ xuě lín yī yè“ qǐ cóng xiāng wù gé， yóu jì shū kuáng kè”； lù yóu《 fēng rù sōng》（ shí nián qiú mǎ）“ yǐ shū kuáng、 qū shǐ qīng chūn”。
　　 hé wèi shū kuáng？ sòng rén rú hé shū kuáng？ běn wén shì tàn tǎo zhī。
　　 yī、 kuáng yǔ shū
　　 hàn yǔ suǒ wèi kuáng， tōng cháng dāng yòu sì zhǒng hán yì： yī shì bìng tài de kuáng， běn zhǐ gǒu de fēng kuáng zhuàng tài（ cān《 shuō wén》）， yǐn shēn yú rén， zé zhǐ rén sàng shī lǐ zhì， kuáng zào shī kòng děng zhuàng tài。 èr shì zì rán xiàn xiàng de shī cháng zhuàng tài， rú bào fēng zhòu yǔ zhī kě wèi kuáng。 sān shì zhèng cháng rén wú zhī zhuàng tài de zào dòng hé wàng xiǎng， jí tōng cháng suǒ wèi kuáng wàng。 sì shì zhèng cháng rén zài lǐ zhì zhī pèi xià de gāo jí de jīng shén xíng tài de kuáng， zhù tǐ shì cái 'ào wù， zì xìn yòu zì fù， fàng zòng xìng qíng， zhí zhe zhuī qiú。 běn wén suǒ wèi wén rén zhī kuáng jí qǔ cǐ yì。
　　 wén huà shǐ shàng zuì zǎo chēng zhèng cháng rén wéi kuáng shì biǎn yì de， ér qiě kuáng de biǎn yì zài hòu shì yī zhí bèi shǐ yòng（ lùn zhèng lüè）。 cóng kǒng zǐ kāi shǐ， kuáng huò dé liǎo jī jí de gāo jí jīng shén xíng tài de hán yì。 tā shuō“ bù dé zhōng xíng 'ér yǔ zhī， bì yě kuáng juàn hū。 kuáng zhě jìn qǔ， juàn zhě yòu suǒ bùwèi yě”。 hé yàn jí jiě yǐn bāo xián yǔ yuē：“ kuáng zhě jìn qǔ yú shàn dào， juàn zhě shǒu jié wú wéi”。 xíng shū yuē：“ kuáng zhě jìn qǔ yú shàn dào， zhī jìn 'ér bù zhī tuì； juàn zhě shǒu jié wú wéi， yìng jìn 'ér tuì yě”。 zhū xī《 jí zhù》：“ kuáng zhě， zhì jí gāo 'ér xíng bù yǎn， juàn zhě， zhī wèi jí 'ér shǒu yòu yú”。 kǒng zǐ yòu shuō：“ kuáng 'ér bù zhí …… wú bù zhī zhī yǐ”。 kǒng 'ān guó rèn wéi kǒng zǐ zhù zhāng“ kuáng zhě jìn qǔ yí zhí yě”。 kě jiàn kǒng zǐ jí hòu rú dū rèn wéi kuáng shì yī zhǒng zhì xiàng gāo yú shí jì、 zhí zhe jìn qǔ、 zhèng zhí wú huǐ de gāo jí jīng shén xíng tài。 kǒng zǐ zài chén guó， yòu yī cì gǎn kǎi dì shuō“ guī yú， guī yú！ wú dǎng zhī xiǎo zǐ kuáng jiǎn， fěi rán chéng zhāng， bù zhī suǒ yǐ cái zhī”。 kǒng zhù：“ jiǎn， dà yě”。 xíng shū：“ fěi rán， wén zhāng mào”。 zhù、 shū jūn rèn wéi kǒng zǐ de yì sī shì： wǒ jiā xiāng de yī xiē xué shēng men jìn qǔ yú dà dào， wàng zuò chuān záo yǐ chéng wén zhāng bù zhī suǒ yǐ cái zhì。 wǒ dāng guī yǐ cái zhī 'ěr。 mèng zǐ duì zhè xiē“ xiǎo zǐ” de kuáng jiǎn yòu yī fān jiě shì：“ qí zhì xiāo xiāo rán， yuē： ‘ gǔ zhī rén， gǔ zhī rén ’， yí kǎo qí xíng， ér bù yǎn yān zhě yě”。 jiù shì shuō zhì dà yán dà， zǒng shì xiàng wǎng bìng yù xiào fǎng gǔ dài de shèng xián， dàn shí jì shàng bìng bù néng wán quán shí xiàn zì jǐ de zhì yǔ yán。 jīn rén yáng bó jùn rèn wéi“ kuáng jiǎn、 fěi rán chéng zhāng” shì zhǐ“ zhì xiàng gāo dà dé hěn， wén cǎi yòu dū fěi rán kě guān”。 kě zhī kǒng zǐ suǒ shuō de“ kuáng jiǎn” shì zhǐ zhì dà cái gāo、 yǒng yú jìn qǔ dàn shū yú cái zhì（ guī fàn）。
　　 kǒng zǐ jiù shì yī wèi kě jìng de kuáng zhě。 tā zhì dà 'ér cái gāo、 zì xìn yòu zì fù、 jī jí jìn qǔ nǎi zhì yú zhī qí bù kě 'ér wéi zhī， fù yú shēng mìng jī qíng 'ér qiě zhèng zhí wú huǐ。 tā yǐ qí wěi dà de zhì huì hé gāo shàng de qíng cāo 'ér chéng wéi chuí fàn hòu shì de shèng xián， àn《 shàng shū》 duì kuáng hé shèng de qū bié， hòu rén yī bān dōubù shuō tā shì kuáng zhě。 dàn rén lèi lì shǐ shàng nǎ yī wèi wěi rén kě néng méi yòu kuáng qì ní？ kuáng qí shí shì wěi rén bì rán 'ér yòu bì yào de rén gé yīn sù。 zhōng guó lì dài wén rén de kuáng， zhèng shì shǒu xiān fā yuán yú kǒng zǐ de。
　　 mèng zǐ duì kǒng zǐ zhī kuáng shēn jù xīn dé。 tā zì xìn、 zì fù 'ér yòu duō liǎo xiē shì cái 'ào wù zhī qì， zài jī jí jìn qǔ zhōng zǒng xiǎn dé duō duō bī rén、 fēng máng bì lù。 jìn guǎn tā de rén zhèng zhù zhāng hé shèng shì lǐ xiǎng yǔ xiàn shí jù lí tài yuǎn， dàn tā què zhí zhe yú cǐ 'ér bù yuàn tuǒ xié。 tā yòu wéi zì jǐ què lì liǎo yī gè shèng xián rén gé lǐ xiǎng， shǐ zhì bù yí、 wú jù wú huǐ dì zhuī qiú zhī“ jū tiān xià zhī guǎng jū， lì tiān xià zhī zhèng wèi， xíng tiān xià zhī dà dào。 dé zhì yǔ mín yóu zhī， bù dé zhì dú xíng qí dào。 fù guì bù néng yín， pín jiàn bù néng yí， wēi wǔ bù néng qū。 shì zhī wèi dà zhàng fū yě”。
　　 kǒng、 mèng zhī kuáng shì gāo jí de、 jī jí de rén lèi jīng shén。 zhōng guó chuán tǒng wén rén zhī kuáng de jī jí hán yì hái bù zhǐ yú cǐ。 qū yuán yě shì yī wèi kuáng rè de jiù shì zhě。 tā zài sī xiǎng shǐ shàng de jiàn shù bù jí kǒng、 mèng， dàn tā shàng xià qiú suǒ、 zhuī qiú měi zhèng lǐ xiǎng de nà fèn“ suī jiǔ sǐ qí yóu wèi huǐ” de chī mí， shì jué bù xùn yú kǒng mèng de， tā shèn zhì yòu gèng duō de shī yì de、 huàn xiǎng de mí kuáng。 dāng rán， tā de shì cái 'ào wù yòu duō liǎo xiē“ dú qīng”、“ dú xǐng” de kǔ mèn， tā de jiù shì qíng huái zhōng hái yòu xǔ duō yàn shì jí sú de jī fèn。 tā de mí kuáng bǐ kǒng、 mèng gèng duō yòu gǎn qíng sè cǎi。
　　 chǔ guó duō kuáng rén， nà wèi“ pī fā yáng kuáng bù shì” de jiē yú， qí jǐng shì kǒng zǐ de“ fèng gē” zhōng fēn míng tòu lù chū zhé rén de ruì zhì。 zhè yòu shǐ wǒ men bù néng bù tí qǐ lìng yī zhǒng lèi xíng de dà kuáng rén zhuāng zhōu。 àn kǒng zǐ de dìng yì， zhuāng zǐ shì wèi“ juàn zhě”， dàn shì shí shàng tā kuáng dé hěn， tā de kuáng bù shì kuáng rè 'ér shì kuáng juàn。 tā de shì cái 'ào wù、 zì xìn zì fù bù yà yú kǒng、 mèng， duì lǐ xiǎng huò huàn xiǎng de mí kuáng yòu guò yú qū zǐ， zhǐ shì tā suǒ zhí zhe zhuī qiú de bù shì kǒng、 mèng、 qū zǐ shì de“ wáng zhèng lǐ xiǎng”， ér shì gèng wéi rén lèi suǒ xīn yí de shēng mìng de zì yóu。 tā de fú yún fù guì、 fèn tǔ wáng hòu、 fēi dǐ shèng xián、 dá guān shēng sǐ， wéi hòu shì wén rén kāipì liǎo guǎng kuò yòu rén de shēng cún zì yóu hé jīng shén kuáng xiǎng de tiān dì。
　　 zhōng guó de chūn qiū zhàn guó shí dài zhēn shì yī gè lìng zhì huì zhě、 cái néng zhě jī dòng kuáng rè de shí dài！ bù zhǐ shì kǒng、 mèng、 zhuāng、 qū， hái yòu zòng héng kuáng rén sū qín、 zhāng yí， tì tǎng kuáng xiá lǔ zhòng lián， zhì móu kuáng kè féng xuān， yì yǒng kuáng shì jīng kē děng děng， bù shèng méi jǔ。 dàn shì dào cǐ wéi zhǐ， chuán tǒng wén rén zhī kuáng hái shì wèi néng dé dào quán miàn de quán shì。
　　 duì yú wèi jìn wén rén lái shuō， dōng hàn de liǎng cì dǎng gù zhī huò shāng hài liǎo tā men zhōng jūn bào guó de qíng huái hé shū shì jiù mín de zhì yuàn， wèi jìn sī mǎ shì zhèng quán zhèng zhì de cán kù hé míng jiào de xū wěi yòu yǐn qǐ liǎo tā men duì quán shì de kǒng jù hé yàn 'è。 tā men yòu shì cái 'ào wù de zì fù què wú fǎ yōng yòu kǒng、 mèng nà yàng jìn qǔ de zì xìn； yòu fèn shì jí sú de qíng huái hé rén gé dú lì de yì yuàn què bù gǎn xiàng qū yuán nà yàng sū shì dú lì、 héng 'ér bù liú， yě bù néng xiàng zhuāng zǐ nà yàng zì yóu zì zòng dì shēng cún hé sī xiǎng。 dàn shì， tā men jīng shēn dì bǎ wò liǎo zhuāng zǐ shēng mìng zhé xué de liǎng dà yào yì ── zì rán hé zì yóu（ xiāo yáo）。 yú shì， tā men fā míng liǎo yáng kuáng yǐ bì huò、 fàng dàn yǐ qiú zhēn、 qīng tán xuán xū yǐ cún zhì huì， qián xīn yì shù yǐ shì xìng qíng de shēng huó fāng shì。“ yuè míng jiào 'ér rèn zì rán” shì tā men de shēng huó zhǔn zé， ér kuáng zuì zé shì tā men pǔ biàn cǎi yòng de tāo huì shǒu duàn。 ruǎn jí、 jī kāng、 liú líng kān wéi dài biǎo。 tā men bèi pò huò zì yuàn dì fàng qì liǎo jìn qǔ jiù shì zhī kuáng xiǎng， ér yòu biàn tài dì fā zhǎn liǎo rén gé zì jiù zhī kuáng fàng。 rú guǒ shuō tā men píng zhe yōu xiù de tiān fù hé yì shù xiū yǎng 'ér shǐ zhè zhǒng kuáng fàng bǎo chí liǎo jiào gāo de shěn měi pǐn wèi， nà me qí hòu zhòng duō de“ xiào pín” zhě zé shǐ zhè zhǒng yì zài jīng shén zì jiù de kuáng fàng huá rù liǎo ròu tǐ fàng dàng de ní tán。《 shì shuō xīn yǔ · dé xíng piān》 dì 23 tiáo wáng、 hú shì xià zhù yǐn wáng yǐn《 jìn shū》 yuē：
　　 wèi mò ruǎn jí shì sǎ huāng fàng， lù dǐng sàn fā， luǒ tǎn jī jù， qí hòu guì yóu zǐ dì…… jiē zǔ shù yú jí， wèi dé dà dào zhī běn， gù qù jīn zé， tuō yī fú， lòuchǒu 'è， tóng qín shòu。 shèn zhě míng zhī wéi tōng， cì zhě míng zhī wéi dá yě“ gèng yòu shèn zhě， zé dāng zhòng xì rén qī qiè， sì yì luǒ lù。 huò zhě jié huǒ rù rén jiā shì， tiáoxì fù nǚ。 shèn zhì” xiāng yǔ wéi sàn fā luǒ shēn zhī yǐn， duì nòng bì qiè。
　　 bù jǐn liǎo wú xiū chǐ zhī yì， fǎn 'ér zì xǔ wéi tōng dá。 hòu shì wén rén zài shēng、 sè、 jiǔ fāng miàn zì yòu qí kuáng làng fàng dàng， dàn bù zhì yú rú cǐ huāng dàn wú chǐ。
　　 lǐ táng wáng cháo xiāng duì kāi míng de zhèng zhì hé kāi fàng de wén huà， dà dà zhùzhǎng liǎo wén rén cái zǐ men shì cái 'ào wù de zì xìn、 jìn qǔ de kuáng xiǎng hèshī yì de xiǎng lè jī qíng。 tā men wú xū zài yáng kuáng bì shì， yě bù bì tuí fèi zì huǐ。 jìn zé yòu zhǐ diǎn jiāng shān、 zhì jūn yáo shùn、 yé yú shèng zhù、 ào shì gōng qīng de kuáng xiǎng， tuì zé kě yǐ zài shān shuǐ huò shēng sè zhōng liú lián、 chī mí。 bù lùn jìn tuì， tā mendōu xǐ huān shī yì de kuáng xiǎng hé jiǔ yì de kuáng zuì， cóng zhōng xiǎng shòu shěn měi de yú yuè。 tā men de kuáng shì yóu zhōng de。 pì rú kuáng zuì， jiù méi yòu wèi jìn rén de tāo huì yì wèi， ér shì chōng yì zhe shěn měi de jī qíng。 lǐ bái《 jiāng jìn jiǔ》、 dù fǔ《 yǐn zhōng bā xiān gē》、 dōushì duì kuáng zuì zhě de lǐ zàn。 hán yù《 sháo yào gē》 yún“ huā qián zuì dǎo gē zhě shuí？ chǔ kuáng xiǎo zǐ hán tuì zhī”。 liú yǔ xī《 zèng lè tiān》 yún：“ tòng yǐn lián xiāo zuì， kuáng yín mǎn zuò tīng”。 yuán zhěn《 fàng yán wǔ shǒu》 zhī yī yún：“ jìn lái féng jiǔ biàn gāo gē， zuì wǔ shī kuáng jiàn yù mó”。 lìng rén táo zuì de bù jǐn shì jiǔ， gèng shì shī qíng hé zì yóu。 jí biàn shì zòng qíng shēng sè， tā men yě bù zhì yú xiàng jìn rén nà yàng tuí fèi cū sú。 wú lùn shì lǐ bái zhī“ hū qǔ jiāng nán nǚ 'ér gē zhào”， hái shì dù mù de“ shí nián yī jué yáng zhōu mèng”， dū dài yòu nóng yù de shī yì de shěn měi xiǎng shòu de gé diào。
　　 jù rì běn xué zhě yǔ yě zhí rén tǒng jì， táng dài shī rén yòng“ kuáng” zì zuì duō zhě， lǐ bái 997 shǒu shī zhōng 27 cì， dù fǔ 1450 shǒu shī zhōng 26 cì， hán yù 387 shǒu shī zhōng 25 cì， bái jū yì 2800 shǒu shī zhōng 97 cì。 tā rèn wéi， dù fǔ zhī“ kuáng” duì liǔ yǒng、 wáng 'ān shí、 sū shì、 huáng tíng jiān děng rén jūn yòu míng xiǎn yǐng xiǎng。 lǐ bái yòng“ kuáng” zì miáo xiě zì rán xiàn xiàng， jiè yǐ xiàng zhēng“ zhù rén gōng jí duān huà xīn lǐ zhuàng tài” de biǎo xiàn fāng fǎ， yě wéi liǔ yǒng suǒ jì chéng。 liǔ yǒng“ yòng‘ kuáng’ zì lái biǎo xiàn zì jǐ zài kuáng gē zuì wǔ zhōng de fàng zòng qíng huái， zhè zhèng shì cóng dù fǔ kāi shǐ de yòng fǎ”。
　　 zài táng、 sòng wén rén de zuò pǐn zhōng， kuáng de xīn tài yǔ dú lì rén gé yì shí、 zì yóu rén shēng guān niàn、 shěn měi shēng huó qíng qù mìqiè xiāng guān。
　　 zhì cǐ， fā yuán yú rú、 dào yòu mìqiè guān xì zhe sú shì xiǎng lè de zhōng guó wén rén zhī kuáng quán miàn xíng chéng liǎo。 tā zuì jī běn de tè zhēng── wú lùn cóng xíng wéi hái shì xīn lǐ yì yì shàng shuō── shì duì cháng guī de chāo chū， shì duì tōng cháng qíng kuàng de chāo yuè， yīn 'ér kuáng zhě wǎng wǎng shì gū dú zhě， bìng qiě cháng cháng xiǎn dé yòu diǎn bù hé shí yí。 zhè zhǒng chāo chū zài shí jiàn yì yì shàng fēn jiě wéi liǎng zhǒng zhǐ xiàng： kě chēng zhī wéi jìn qǔ zhī kuáng hé shū fàng zhī kuáng。
　　 suǒ wèi jìn qǔ zhī kuáng， shì duì shì yè gōng míng 'ér yán， shì zhēng qǔ shí xiàn gè rén duì shè huì shì yè de jià zhí， jí“ wéi jūn、 wèiguó、 wèimín”；“ lì gōng、 lì yán、 lì dé”。 jìn qǔ zhě lì tú zài zhè xiē fāng miàn zuì dà chéng duódì fā huī zì jǐ de zuò yòng， shí xiàn zì jǐ de yì zhì。 wèicǐ 'ér zhí zhe dì、 kuáng rè dì、 chāo chū cháng rén dì fù chū。 shì zhī wèi jìn qǔ zhī kuáng， běn wén zàn qiě bù lùn。
　　 suǒ wèi shū fàng zhī kuáng， piān zhòng yú gè rén de shěn měi zì yóu。 jiào duō dì biǎo xiàn wéi duì gè rén shěn měi qù shàng、 xiǎng lè yù wàng de zhuī qiú。 zhè shì gè rén huà de shēng huó yì xiàng， suī rán yě dài yòu jī jí xíng dòng de xìng zhì， dàn rén men xí guàn shàng bù chēng zhī wéi jìn qǔ， yǐ biàn yǔ shè huì jìn qǔ yòu suǒ qū bié。 sòng rén zì“ kuáng”， duō zhǐ zhè zhǒng gè rén de、 zì yóu huà de xīn lǐ hé xíng wéi。
　　 nà me“ shū” shì hé yì？《 shuō wén》“ shū， tōng yě。”“ tōng， dá yě。”《 guǎng yùn》 dì jiǔ“ yú” bù：“ shū， tōng yě， chú yě， fēn yě， yuǎn yě， yě”。 gài shū zì běn yì wéi shū tōng、 kāi tuò hé dào， qīng chú yū sài。 yóu cǐ yòu yǐn shēn chū xǔ duō yì sī， cí jǔ yǔ běn wén xiāng guān zhě：
　　 shū yuǎn、 dàn mò：《 lùn yǔ · lǐ rén》“ péng yǒu shù， sī yuǎn yǐ”。 xíng shū yún：“ shù wèi sù， shǔshù zé dòu 'ér bù jìng…… péng yǒu shù， sī jiàn shū bó yǐ”。《 xún zǐ · xiū shēn》“ chǎn yú zhě qīn， jiàn zhēng zhě shū”。《 lí sāo》“ wú jiāng yuǎn shì yǐ zì shū”。 yú xìn“ qíng yě fēng yuè kuò， shān xīn rén shì shū”。 lǐ jiào“ qín jiǔ chén sú shū”。 lǐ bái“ shàonián zǎo yù wǔ hú qù， jiàn cǐ mí jiāng zhōng dǐng shū”。
　　 shēng shū、 yū kuò：《 hàn shū》 juàn 48 jiǎ yì chuán“ tiān xià chū dìng， zhì dù shū kuò”。 táo yuān míng《 yǒng jīng kē》“ xī zāi jiàn shù shū， qí gōng suì bù chéng”。 wáng wéi“ dù mén bù fù chū， jiǔ yǔ shì qíng shū”。 bái jū yì“ lǎo gèng wéi guān zhuō， yōng duō xiàng shì shū”。 pí rì xiū“ zàn tīng sōng fēng shēng yì zú， ǒu kàn xī yuè shì qíng shū”。“ zuì duō yǐ rèn jiā rén yàn， bìng jiǔ hái gān lì dào shū”。《 ěr yǎ zhèng yì》 xíng xù yún：“ suī fù yán jīng qín sī， shàng lǜ xué qiǎn yì shū。”
　　 shū fàng xiāo sǎ bù jū ní： xiè líng yùn《 guò bái 'àn tíng》“ wèi ruò cháng shū sàn， wàn shì héng bào pǔ”。《 nán shǐ》 juàn 49“ kǒng guī fēng yùn qīng shū， hǎo wén yǒng， yǐn jiǔ qī、 bā dǒu”。《 nán shǐ》 juàn 15“ liú xiáng shàohǎo wén xué， xìng yùn gāng shū”。 wáng jì“ ruǎn jí shēng yá lǎn， jī kāng yì qì shū”。 dù fǔ“ xiè 'ān bù juàn dēng lín shǎng， ruǎn jí yān zhī lǐ fǎ shū”。《 xīn táng shū》 juàn 127 zhāng jiā zhēn chuán“ jiā zhēn xìng shū jiǎn， yǔ rén bù yí， nèi kuàng rú yě”。
　　 sòng rén suǒ wèi shū kuáng zhī shū， dà zhì shì qǔ yǐ shàng yǐn shēn sān yì， yī zhǐ shū yuǎn zhèng shì、 lì dào、 sú wù yìng chóu； èr zhǐ shū kuàng tōng dá， dàn mò gōng míng fù guì、 shì gù rén qíng、 lǐ fǎ míng jiào、 rú xué jǔ yè； sān zhǐ shū fàng bù jī， sàn dàn zì yóu， yóu shū sàn 'ér kuáng fàng， dān yú shī、 jiǔ、 shān shuǐ huò shēng sè yú lè zhī shì。 dù fǔ shī“ yù tián gōu hè wéi shū fàng， zì xiào kuáng fū lǎo gèng kuáng”， bái jū yì shī“ shū kuáng shǔ niánshào， xiánsǎn wéi guān bēi”， huò wéi sòng rén zì yán shū kuáng de zhí jiē chū chù。 yóu qí shì bái jū yì“ zhōng yǐn” yú luò yáng shí qī， zài hěn duō shī piān zhōng chēng zì jǐ shì“ xián jū” de“ kuáng fū”、“ kuáng wēng”、“ kuáng bīn kè”、“ kuáng kè”、“ kuáng sǒu”“ kuáng gē lǎo”， yòng“ lǎo kuáng”、“ jiǔ kuáng”、“ shī kuáng”、“ kuáng gē”、“ lǎo kuáng cí”、“ kuáng yín”、“ kuáng yán”、“ kuáng qǔ lè” děng yī xì liè“ kuáng” zì xíng róng zì jǐ de shēng huó hé jīng shén zhuàng tài。 zhè duì sòng rén zì yán qí kuáng yǐng xiǎng pō dà。 rì běn jìn nián yòu xiē xué zhě duì sòng dài wén rén zì chēng“ kuáng” de xiàn xiàng yú yǐ guān zhù， jūn zhù yì dào qí yǔ táng dài wén rén zhī“ kuáng” de lián xì。 rú tóng bái jū yì yī yàng， sòng rén shuō zì jǐ shū kuáng shí， yě shì biǎo miàn shàng zì cháo、 zì qiān， shuō zì jǐ lǎnsǎn luò bó， shì tú bù dé zhì， ér shí jì shàng dài yòu yǐ gāo yǎ、 tōng dá、 xiāo sǎ zì shǎng zhī yì。
　　 sòng rén de shū kuáng yǔ kǒng zǐ suǒ shuō de“ juàn zhě yòu suǒ bùwèi”， zài shū yú shì shì zhè yī diǎn shàng jìn sì； yǔ zhuāng zǐ bǐ qì gōng míng fù guì、 zhuī qiú jīng shén zì yóu yì lüè tóng； yǔ chǔ kuáng jiē yú zhī fèng gē 'ào shì、 qū yuán zhī lù cái yáng jǐ、 sòng yù、 sī mǎ xiāng rú zhī wén cǎi fēng liú、 zhú lín míng shì zhī fàng làng xíng hái、 mò shì lǐ jiào、 táo jìng jié zhī dōng lí zuì jiǔ děng děng lì shǐ wén huà yuán xíng dōuyòu zhe nèi zài de lián xì， ér zài biǎo xiàn xíng shì shàng bìng bù xiàng wèi jìn míng shì nà yàng zì huǐ xíng hái， yě jué bù huì zài xiàng qū yuán nà yàng chī mí bēi fèn dé yǐ shēn xùn guó； zài jīng shén xíng tài shàng yě bù bì xiàng chǔ kuáng jiē yú hé ruǎn jí nà yàng yáng kuáng bì shì。 tā men chōng fēn xī qǔ liǎo táng dài cái zǐ men fēng liú tì tǎng、 xiāo sǎ rèn xìng、 shuài zhēn zì dé de shěn měi shēng cún jīng shén， jìn kě néng zài shì tú yǐ wài de rén shēng zhōng xún qiú、 chuàng zào hé xiǎng shòu shēng huó de shī yì yǔ zì yóu， yòng shěn měi de zhuī qiú yǔ huò dé lái mí bǔ gōng lì de zhuī qiú yǔ shī yì。 tā men bǐ qián hái duō liǎo jǐ fēn kuàng dá。 sòng rén de shū kuáng， huò yǔ qí shì tú zhī qióng dá mìqiè xiāng guān； huò yǔ cháo yě fēng shàng、 chéng shì jīng jì、 wén huà fēn wéi、 yóu qí shì gē、 jì wén huà děng yīn sù xiāng guān； huò yǔ gè rén zhī xìng qíng、 qù shàng、 wén huà yì shù xiū yǎng xiāng guān。
　　 jìn nián yòu xué zhě zhù bǐ yú zhōng guó chuán tǒng wén rén zhī“ jī”、 zhī“ kuáng yì”、 zhī“ kuáng juàn”， dà dǐ duō yǐ zhuāng zǐ、 qū yuán、 ruǎn jí、 jī kāng、 lǐ bái、 xú wèi、 zhèng bǎn qiáo、 gōng zì zhēn děng wéi shěn shì duì xiàng， yú sòng rén zé liú yì wú duō。 dà gài shì jué dé sòng rén zhī kuáng bù gòu“ diǎn xíng” bā。 zhè huò kě shuō míng sòng rén zhī kuáng jiào wéi tè shū── shū kuáng， yīn 'ér zhí dé zhuóyì jiǎn tǎo yī fān。
　　 èr、 sòng dài wén rén de shū kuáng
　　 yóu yǐ shàng jiǎn tǎo kě zhī， sòng rén suǒ wèi shū kuáng dài yòu shū lí shì tú guī fàn hé rú jiā míng jiào、 fàng zòng shēng mìng běn zhēn xíng tài de zì yóu qīng xiàng。
　　 shū shì kuáng de qián tí。 rén zài shì tú jiù bù néng tài kuáng。 jìn guǎn rù shì de wén rén cháng huì yòu diǎn“ kuáng zhě jìn qǔ” jīng shén， dàn yī bān dū zhǐ xiàn yú zhí yán zhōng jiàn， ér qiě bù néng bù jiǎng fēn cùn。 jí shǐ zhè yàng， yě hái shì cháng cháng yīn cǐ 'ér bèi biǎn chù。 sòng dài huáng dì de nà jiàn zuò fēng zǒng de kàn yào bǐ qí tā cháo dài hǎo yī xiē， dàn yǐ“ kuáng yán” zhī zuì biǎn chù guān yuán de shì yě shì lǚjiànbùxiǎn。 sòng tài zōng yīn hú dàn xiàn《 tài píng sòng》 bù hé jǐ yì， suì yǐ“ nǎi gǎn zì xiōng yì kuáng zào rú cǐ” de zuì míng“ jí zhú zhī”。 zhēn zōng dà zhōng xiáng fú sān nián“ xià sì yuè xīn hài， zuǒ tún wèi jiāng jūn yǔn yán zuò kuáng shuài， zé shòu tài zǐ zuǒ wèi fù shuài”。 rén zōng cháo míng chén fàn zhòng yān、 ōu yáng xiū děng lǚ yīn“ xiǎo chén zhī kuáng yán”、“ yuè zhí yán shì” ér zāo biǎn zhé。 zhé zōng shào shèng yuán nián bā yuè“ rén chén， yìng zhì kē zhào tiān qǐ yǐ lěi shàng shū kuáng wàng chù”。
　　 liǎng sòng cháo táng dǎng zhēng bù duàn， cóng biǎo miàn kàn， běi sòng dǎng zhēng guān xì yú“ xīn” yǔ“ jiù”， nán sòng dǎng zhēng wéi rào zhe zhàn yǔ hé。 yóu cǐ niàng chū wú xiū zhǐ de shì shì fēi fēi、 zhōng zhèng jiān xié、 dé yì yǔ shī yì。 jī liè de zhèng zhì dǒu zhēng bǎ xǔ duō jìn qǔ de kuáng zhě hé juàn jiè de kuáng rén sòng shàng liǎo qiān zhé de lǚ chéng。
　　 àn kǒng zǐ de shuō fǎ， kuáng hé juàn dōushì bù“ zhōng xíng” de。“ zhōng xíng” jí zhōng yōng， shì tú xū yào zhōng yōng 'ér bù yào kuáng huò juàn。 wén rén men bù lùn yīn hé yuán gù shū yuǎn huò lí kāi liǎo shì tú， qí kuáng huò juàn de xīn sī jí kě yòu suǒ fàng zòng。 shì tú yǔ zì yóu、 zhōng xíng yǔ kuáng juàn zǒng shì cǐ xiāo bǐ cháng de， qí jiān cún zài zhe jià zhí dǐ cháng guān xì。
　　 sòng rén suǒ wèi shū kuáng， zhù yào shì zhǐ zài jiǔ、 shī、 zì rán shān shuǐ、 shēng sè měi nǚ děng fāng miàn fàng zòng xìng qíng， shū yú yuē shù。 yǐ xià yǐ cì jiā yǐ kǎo chá。
　　（ yī）“ kuáng xīn wèi yǐ， bù zuì zěn guǎn”── jiǔ yǔ shū kuáng
　　 jiǔ shì má zuì jì， yòu shì xīng fèn jì。 tā kě yǐ bāng rén zàn shí xiāo jiě fán yōu， zhùzhǎng rén men yóu wán yú lè de xīng zhì， cì jī chuàng zuò jī qíng hé líng gǎn děng děng。 liú líng zòng jiǔ rèn zhēn、 ruǎn jí zuì jiǔ bì shì、 táo qián bǎ jiǔ shǎng jú、 lǐ bái“ dǒu jiǔ shī bǎi piān”…… wén rén yǔ jiǔ de yuán fēn zǒng shì yùn hán zhe shēn hòu de wén huà yì wèi。
　　 sòng dài wén rén shū lí shì tú zhī jì， yě miǎn bù liǎo cháng cháng kuáng yǐn kuáng zuì， yòu jiè jiǔ kuáng yín、 kuáng gē、 kuáng wǔ、 kuáng wán， kuáng zòng zì sì dì xiǎng shòu zì yóu de kuài gǎn。 rén zài shì tú de yuē shù gǎn、 yā yì gǎn、 zhuāng shì gǎn xū yào jiè zhù“ dù kāng” lái xiāo jiě， kuáng yǐn yǐ qiú zhēn shuài； bù zài shì tú de shī luò gǎn xū yào jiè zhù“ zhuó láo” lái bǔ cháng， kuáng yǐn yǐ qiú chōng shí； rén shēng de gè zhǒng fán nǎo、 kǔ mèn、 huò yōu shāng dōukě yǐ jiè zhù zuì yì lái chāo yuè huò jiě tuō， kuáng yǐn yǐ qiú qīng sōng； ér shēng huó zhōng de xǔ duō huān xīn yě cháng cháng yào jiè zhù jiǔ yì lái pǐn cháng， kuáng yǐn yǐ qiú shēng mìng zì yóu zhī měi gǎn yú yuè。
　　 bǐ rú liǔ yǒng shī yì shí yǔ“ kuáng péng guài lǚ， yù dāng gē， duì jiǔ jìng liú lián”；“ wèi gēnglán， yǐ jìn kuáng zuì”。 yàn xiǎo shān rè liàn zhōng“ yè xuě qiān yún liú zuì kè， qiě bàn chūn kuáng”。
　　 sū shùn qīn cóng zhèng bù shèn，“ fàng gē kuáng yǐn bù zhī xiǎo”， jiēguǒ shòu zhèng dí yǐ bǐng， luò zhí xián jū， suǒ xìng“ rì rì fèng bēi yàn， dàn jué huái bào shū”， zài cāng làng tíng lǐ zì yóu zì zài，“ zuì dǎo wéi yòu chūn fēng zhī”。
　　 sū shì zhé huáng，“ wǒ zuì pāi shǒu kuáng gē， jǔ bēi yāo yuè， duì yǐng chéng sān kè”， yǐ zhì“ yè yǐn dōng pō xǐng fù zuì”。 chū yú duì shì huàn fēng bō de yàn juàn， tā xī wàng“ qiě chèn shēn xián wèi lǎo， xū fàng wǒ xiē zǐ shū kuáng， bǎi nián lǐ， hún jiào shì zuì， sān wàn liù qiāncháng”。
　　 nán sòng wén rén duō yīn zhù zhàn bùsuí 'ér shū lí shì tú， zé xiōng zhōng lěi kuài gèng xū bēi jiǔ jiāo zhī。 zhāng yuán gān cháng cháng jiǔ hòu yán kuáng：“ niàn xiǎo shān cóng guì， jīn xiāo kuáng kè， bù shèng bēi sháo”。“ chūn liáo kuáng xīng， xiāng mí tòng yǐn， zhōng shèng zhōng xián”。“ zuì hòu shàonián shēng kuáng， bái zī shū wèi fáng”“ hūn rán dú zuò， jǔ shì shū kuáng shuí sì wǒ”。
　　 fù tiān xià zhī zhì de lù yóu zhǐ néng zài“ zūn qián xiāo jìn shàonián kuáng”。
　　 dà yīng xióng xīn qì jí kōng huái yī qiāng bào guó zhī zhì， què bèi cháo tíng cháng qī qì zhì shān lín， yú shì zhōng rì zuì yǐn kuáng gē， zì chēng“ jiǔ shèng shī háo”， jiè jiǔ jiāo chóu、 xiè fèn、 zì wèi、 qǔ lè、 jiāo yǒu、 dǎ fā shí guāng。
　　 wén rén zhī shì jiǔ， zǒng shì bǐ yī bān zhǐ tú kǒu fù zhī kuài zhě duō jǐ fēn qíng qù、 yì qù、 lǐ qù。 bǐ rú chén shī dào， suī rán xìng qíng jí qí gū 'ào、 bù cháng yú jiāo jì， dàn yě shēn 'ài bēi zhōng zhī wù， shēn dé yǐn zhōng sān mèi。 tā zì wèi“ xiàng lái kuáng shā jīn shàng kuáng”， qí《 cì yùn sū gōng dú zhuó》 shī， pō yán zuì yǐn zòng qíng、 wàng wǒ quán zhēn zhī yì qù：
　　 yún yuè jiǔ xià míng， fēng lù yī shàng luò。 shì zhōng yòu hé hǎo？ cǎo cǎo chéng dú zhuó。 shǐ jūn gù wèi kè： lǎo zǐ xīng bù bó。 yǐn yǐ quán wú zhēn， zuì zé wàng suǒ lè。 wèi jiě yǐn zhōng qù， zhōng zhī rú kuáng yào。 qǐ wǔ lǚ tiào liáng， mà zuò shī chóu cù。 zhōng rán yàn duō shì， chāo rán qū dàn bó。 gōng míng wú qián qī， shān lín yòu chéng yuē。 shēn jiāng suì huá wǎn， yì yǔ tiān yǔ kuò。 xǐng zuì gè yòu shì， duǎn cháng tīng fú hè。
　　 yǐ shàng suǒ jǔ dōushì xīn zhōng yòu suǒ bù píng de sàn dàn wén rén， xià miàn zài jǔ yī wèi shǐ chēng“ xiào yǒu zhōng xìn， gōng jiǎn zhèng zhí， jū chù yòu fǎ， dòng zuò yòu lǐ” de míng chén sī mǎ guāng， huò xǔ gèng yòu zhù yú shuō míng wén rén zhī kuáng yǔ jiǔ de guān xì。
　　 sī mǎ guāng shēng qián shēn hòu dōuyòu zhèng rén jūn zǐ zhī měi yù。 qiě bù shuō tā zài cháo shí rú hé“ yòu fǎ”、“ yòu lǐ”， jí yǐ tuì jū 'ér yán，“ jū luò yáng shí wǔ nián， tiān xià yǐ wéi zhēn zǎixiàng， tián fū yě lǎo jiē hào wéi sī mǎ xiànggōng， fù rén rú zǐ yì zhī qí wéi jūn shí yě”。 tā de xián dá zhī jǐ shào yōng duì qí“ bù hǎo shēng sè， bù 'ài guān zhí， bù zhí huò lì” de jūn zǐ zhī dé bèi jiā chēng dào。 tā lǜ rén lǜ jǐ dū bǐ jiào yán gé， yóu qí bù zàn chéng kuáng rén。 xī níng sān nián《 yǔ wáng jiè fǔ shū》 pī píng tuī xíng xīn fǎ de wáng 'ān shí“ suǒ qiǎn zhě suī jiē cái jùn， rán qí zhōng yì yòu qīng tiāo kuáng zào zhī rén”。 jiù shì zhè yàng yī wèi yán yú guī fàn de dà rú， zài qí tuì jū luò zhōng de suì yuè lǐ（ 52 － 66 suì）， yě bù fá“ zūn qián kuáng qì chū yún xiāo” de zì yóu lè qù。
　　 yǐ jiǔ xiāo chóu、 lè yǐ wàng yōu cháng yòu zhī：
　　 zhí jiǔ quàn jūn jūn jìn zhī， jīnzhāo qǔ zuì bù dāng yí。 hǎo fēng hǎo jǐng xīn wú shì， xián lì xián míng hé zú zhī。
　　──《 zhí jiǔ》（《 quán sòng shī》 P6073 yè， xià yǐn tóng shū zhǐ zhù P cì）
　　 hòu yú tài gǔ nuǎn yú chūn， ěr mù wú yíng jiàn dào zhēn。 guǒ shǐ qū yuán zhī zuì qù， dāng nián bù zuò dú xǐng rén。
　　──《 zuì》 P6089
　　 shēn wài bǎi chóu jù zhì zhì， fàng gē shěn yǐn qiě xūn xūn。
　　──《 sòng zhāng tài bó sù zhī yuè zhōu》 P6111
　　 bīn zhù jù huān zuì， gāo lóu jiǒng yǐ kōng。 xíng wàng jī jiǎn wài， jiǔ sàn xiào tán zhōng。
　　──《 yí fǔ dōng lóu wǎn yǐn》 P6135
　　 péng yǒu jù yǐn xíng lè cháng yòu zhī（ dāng shí luò yáng jù jí liǎo yī qún wén huà lǎo rén， cháng cháng xiāng jù wéi“ qí yīng huì”、“ zhēn shuài huì” děng， wèi wéi luò zhōng rén cái shèng shì）：
　　 nián lǎo féng chūn yóu jiě kuáng， xíng gē nán mò shàng dōng gǎng…… wú chái xìng miǎn zān jū lěi， tòng yǐn xián yín lè wèi yāng。
　　──《 zài hé yáo fū nián lǎo féng chūn》 P6180
　　 luò xià yī guān 'ài xī chūn， xiāng cóng xiǎo yǐn rèn tiān zhēn。
　　──《 hé lù gōng zhēn shuài huì shī》 P6205
　　 bái tóu nán rù shàonián chǎng， lín xià xiāng zhāo mò xiào kuáng。
　　──《 yòu hé nán yuán zhēn shuài huì jiàn zèng》 P6220
　　 qī rén wǔ bǎi yòu yú suì， tóng zuì huā qián jīn gǔ xī。 zǒu mǎ dǒu jī fēi wǒ shì， zhù yī sī fā qiě xiāng huī。
　　 jīng chūn wú shì lián piān zuì， bǐ cǐ wǎng lái néng jǐ jiā。 qièmò cí zhēn shí fēn jiǔ， jìn cóng tā xiào mǎn tóu huā。
　　──《 èr shí liù rì zuò zhēn shuài huì…… yòng 'ān zhī qián yùn》 P6206
　　 bái jū yì wǎn nián jū luò， céng yòu jiǔ lǎo huì zhī yǎ jí。 sī mǎ guāng cǐ shí táo zuì yú luò zhōng yī guān shèng huì， pō yòu bù ràng qián xián、 lè bù sī biàn zhī gǎn：
　　 xī dū zì gǔ fán huá dì， guān gài yōu yóu cuì wǔ fāng。 bǐ hù qīng fēng rén zhǒng zhú， mǎn chuān nóng lù tǔ yí sāng。
　　 záo lóng shān duàn kāi tiān jué， dǎo luò bō huí zài yǔ shāng。 kuàng yòu qí yīng shī jiǔ lè， wèn jūn hé chù bù rú táng。
　　──《 hé zǐ jùn luò zhōng shū shì》 P6208
　　 duì wén huà rén lái shuō， zuì yǐn zhī zhēn dì zài yú zì yóu。 jù tā zì jǐ shuō， jiǔ zhōng zhēn wèi shì yú jū luò shí cái wù dé de：
　　 jué hòu zhuī sī qì wèi cháng， huān qíng chóu xù liǎng jù wàng。 jìn lái fāng dé zuì zhōng qù， shú qǐn chén chén shì zuì xiāng。
　　──《 yòu jí shì 'èr zhāng shàng chéng》 P6213
　　 qīng chá dàn huà nán féng yǒu， zhuó jiǔ kuáng gē yì dé péng。
　　──《 tí zhào shè rén 'ān》 P6225
　　 zuì yǐn zhī lè jì duō， zì rán lìng rén qīng xīn：
　　 yú shēng xìn duō xìng， kuáng zuì yì wú xián。
　　──《 sān yuè sān shí rì…… chéng zhēn shuài zhū gōng》 P6208
　　 luò yì yī guān péi hòu chéng， xún huā zài jiǔ yuàn nián nián。
　　──《 hé zǐ huá…… shǎng mǔ dān》 P6214
　　 tā shèn zhì yòu diǎn shì jiǔ rú kuáng liǎo：
　　 tóu bái xī chūn qíng gēngshēn， huā jiān dú zuì jìng fēn yīn。
　　──《 cì qián yùn 'èr shǒu》 P6213
　　 shèng shí yǐ guò hún rú wǒ， zuì wǔ kuáng gē chā mǎn tóu。
　　──《 hé bǐng guó fú róng wǔ zhāng》 qí sān P6219
　　 zài tā shēng mìng de zuì hòu liǎng nián， cháo tíng de zhào huàn yòu shǐ qí lí kāi liǎo zhè piàn lìng tā kāi xīn qiè yì de lè tǔ。 gào bié zì yóu de gǎn shòu díquè shì fù zá de， tā zuì xiǎng shuō yī shuō de hái shì zhè bēi zhōng“ zhī jǐ”：
　　 bù cí làn zuì zūn qián dǎo， míng rì cǐ huān zhòng dé wú。
　　──《 liú bié dōng jùn zhū liáo yǒu》 qí wǔ P6089
　　 zhè sì hū yòu diǎn bēi liáng， rán 'ér qià kě shuō míng： zuì lǐ kuáng huān zuì shì shū lí shì shì zhě de yī dà lè qù。
　　（ èr）“ kuáng yín wú suǒ jì”── gē shī yǔ shū kuáng
　　 gǔ dài wén rén jiǎng jiū shī jiǔ fēng liú， jiǔ kuáng cháng wéi shī kuáng 'ér shè。 rú guǒ zhǐ yòu jiǔ 'ér méi yòu shī， wén rén jiù bù chéng qí wéi wén rén liǎo， yīn wéi cūn fū yě lǎo yě dǒng dé kǒu fù zhī kuài。 sī mǎ guāng jiù céng shuō guò sū shùn qīn yīn shī 'ér liú míng：“ liáo dǎo huáng guān wú zú lùn， bái tóu shì jiǔ zhù huāng cūn。 kuáng míng 'ǒu wéi liú shī zhù， chén jì réng yīn hǎo shì”。 chén yǔ yì yún“ fēng liú dào zūn jiǔ， yóu zú zhù shī kuáng”。 chén liàng zì chēng“ jiǔ shèng shī kuáng”。 jiǔ kuáng hèshī kuáng shì chéng jiù wén shì fēng liú de liǎng dà xiāng guān yào sù。
　　 duì yú wén rén， jiǔ zhǐ shì zì yóu shēng mìng de“ yào jì”， kuáng yǐn zhù kuáng yín， jiǔ shǐ zì yóu shēng mìng dé yǐ fàng zòng， shī shǐ zì yóu shēng mìng de jià zhí dé yǐ shí xiàn bìng qiě yǒng héng。 lǐ bái shuō“ gǔ lái shèng xián jiē jì mò， wéi yòu yǐn zhě liú qí míng”， qí shí shì yù shè liǎo yī gè bù zhēng de qián tí── shī。 chén wáng shì shī rén， fǒu zé shuō tā gànshénme ní？ lǐ bái zhī“ dǒu jiǔ” suǒ yǐ chéng wéi měi tán， yě shì yīn wéi yòu“ shī bǎi piān” zhè gè qián tí huò zhě shuō jiēguǒ。
　　 yòu liǎo shī， wén rén de kuáng zuì cái néng dé dào shè huì hé lì shǐ de shěn měi què rèn， wén rén de jià zhí cái néng chāo yuè shí kōng zhōng de yī qiē duǎn zàn 'ér huò dé yǒng héng。
　　 wén rén zhī shū kuáng zǒng shì yùn hán zhe fēng fù de shī yì。 lín bū《 dú wáng huáng zhōu shī jí》 yún：
　　 fàng dá yòu táng wéi bái fù， zòng héng wú sòng shì huáng zhōu。 zuǒ qiān shāng lǐng tí wú shù， sān rù chéng míng xīng wèi xiū。
　　 shuō de shì wáng yǔ chēng zhè wèi kāi sòng shī gé xīn zhī xiān shēng de shī rén， zài zuǒ qiān shāng zhōu de liǎng dù hán shǔ zhōng， chuàng zuò liǎo tā yī shēng zhōng zuì kān chēng dào de yī pī shī piān。 xú guī xiān shēng shuō：
　　 yǔ chēng zài shāng shān 'èr nián， wéi yī shēng zhōng zuò shī shù liàng zuì duō、 zhì liàng zuì jiā zhī shí qī， céng yòu“ xīn wén zì fù shān zhōng jí”（ juàn shí《 mù cì xián yín wǔ shǒu》） zhī jù。
　　 wén xué shǐ shàng sù yòu yōu huàn chū shī rén zhī lùn。 jīhū hěn nán jǔ chū nǎ wèi wén xué jiā de chuàng zuò gāo fēng chū xiàn yú shì huàn tōng dá zhī jì； ér jué dà duō shù kān chēng yōu xiù de wén xué jiā， qí chuàng zuò fēng shōu qī chàbù duō dōushì zài qí shū lí shì shì zhī shí。 bǐ rú sū shì、 xīn qì jí de chuàng zuò gāo fēng qī dū chū xiàn zài zhé jū suì yuè zhōng。 zhè yī yīn xīn yòu suǒ gǎn， èr yīn shí jiān kuān yù， sān yīn xīn jìng xiāng duì shū fàng。 rú jiā yú gè rén chū chù zhī dào， sù yòu“ jiān jì”、“ dú shàn” de jìn tuì yuán zé。 shū yú shì shì 'ér jiāng xīn lì qīng zhù yú wén xué， zhè shì wén rén dú shàn qí shēn de zhù yào fāng shì。
　　 wáng yǔ chēng 30 suì jǔ jìn shì， 38 suì zhé shāng zhōu。 zhé shāng qián xī céng yòu shī yún：
　　 fèng qīn jì fēng zú， wěi shēn rèn cuō tuó。 zhōng yān tài píng shì， sǎndì zì kuáng gē。
　　 suí hòu biàn zhé jū shāng zhōu， zhēn de kāi shǐ liǎo cuō tuó kuáng gē de shēng huó。 tā zài shāng jū zhī hòu de《 duì xuě shì jiā yòu》 shī zhōng huí yì dào：
　　 shān chéng qióng lòu wú jì lè， hé yǐ xiāo dé sāo rén yōu？ bào píng zì xiè bù dài quàn， chéng xīng yī yǐn lián shí 'ōu。 wǎn guī shàng mǎ pō zì shì， kuáng gē zuì wǔ yè bù xiū。
　　“ kuáng gē” běn shì wén rén de shì yè， jiā zhī shāng zhōu tuán liàn fù shǐ zhè gè shí wéi jiān dū gǎi zào de shēn fèn shì bèi míng lìng bù dé qiān shǔ gōng shì de， yīn 'ér wáng yǔ chēng gèng bǎ shī gē kàn zuò zhé jū suì yuè lǐ wéi yī de jīng shén jì tuō：
　　 huàn tú liú luò sì cháng shā， lài yòu shī qíng qiǎn suì huá。
　　──《 xīn qiū jí shì sān shǒu》 qí 'èr（《 quán sòng shī》（ xià tóng）， P732）
　　 qiān zhé dú xī xī， jīn huái zì tǎn yí…… xiāo xī hái yǐ dào， shēng yá zhǐ zài shī…… qín jiǔ tú sān lè， shī zhāng xiào《 sì suí》…… wú dào níng qióng yǐ， sī wén wèi yǐ 'ér。 kuáng yín hé suǒ yì？ gū fèn xiè huáng bēi。
　　──《 zhé jū gǎn shì yī bǎi liù shí yùn》 P709－ 712
　　 yǎn qián yòu jiǔ cháng xū zuì， shēn wài chú shī jìn shì kōng。──《 jì hǎi zhōu fù shǐ tián shè rén》 P731
　　 wèi yòu yī yè lì， kōng jīng shuāng bìn shuāi。 wéi lián wén jí lǐ， tiān dé zhé guān shī。
　　──《 chú shàng zhé jū sì shǒu》 qí 'èr P754
　　 dōng lái chú shàng xīng hé cháng， wéi bǎ yín qíng rù zuì xiāng…… zhé huàn lǎo láng wú yī wù， qīng pín yóu qiě fàng huái kuáng。
　　──《 xuě zhōng kàn méi huā yīn shū shī jiǔ zhī xīng》 P755
　　 xián píng sān nián shí yī yuè， sù“ yǐ zhí yán dǎng lùn chàng yú cháo” de wáng yǔ chēng zài zhé huáng zhōu。 zhè shí tā 47 suì， qí shēng mìng de lǚ chéng zài yòu yī nián jiù jié shù liǎo， tā de cái fù hái shì zhǐ yòu shī：
　　 bēi gē yī qū cóng shì shū， chàng yǔ cháo zhōng jiù zhī yǒu。
　　──《 yán shàng kuáng gē sòng shì qí yī 'ǎo tiān shǐ》 P787－ 788
　　 tā yī shēng wéi guān qīng lián， bù zhì chǎn yè。 lí shāng zhōu shí jiù zhǐ shì jiāng“ shī zhāng shōu shí qǔ”，“ liú yǔ zǐ sūn yín”， cǐ fān zhé huáng， tā“ jí zhuóshǒu biān cì píng shēng suǒ wéi wén…… chéng sān shí juàn， míng yuē《 xiǎo chù jí》”。 zhè wèi 48 suì jiù cí bié liǎo kǎn kě rén shēng de shī rén， sì hū zhēn de duì zì jǐ de shēng mìng zǎo yòu yù gǎn， tā jìng rán rú cǐ cóng róng dì qīn shǒu bǎ zì jǐ yī shēng zuì kàn zhòng de“ kuáng gē” liú gěi liǎo hòu rén。 dāng rán， hòu rén yě yǒng yuǎn míng jì liǎo tā de“ zhōng yì zhī qì”，《 sòng shǐ》 zhōng yì chuán xù lì jǔ wǔ wèi zhōng chén zhí shì， jí yòu qí míng。
　　 xīn qì jí shì diǎn xíng de kuáng yǐn kuáng gē zhī shì， tā zì chēng“ jiǔ shèng shī háo”。 zài zuì yì zhōng zuò cí shì tā bà guān shù shí nián xián jū suì yuè lǐ de zhù yào shì yè。 tā bǎ zhè zhǒng shēng huó chēng zhī wéi“ yī shāng yī yǒng”、“ zuì wǔ kuáng gē”、“ zūn zǔ fēng liú”。 tā shì sòng dài cí rén zhōng chuán shì cí zuò zuì duō zhě， yòu shì háo fàng cí pài de zuì yōu xiù dài biǎo。 zài tā de liù bǎi duō shǒu cí zhōng，“ kuáng” zì fán shí sān jiàn， duō wéi qí kuáng yǐn kuáng gē xīn tài zhī xiě zhào， cí jù dèng guǎng míng《 jià xuān cí biān nián jiān zhù》 zēng dìng běn suǒ yǐn yú xià（ zhǐ zhù P cì hé cí pái）：
　　 kuáng gē wèi kě， qiě bǎ yī zūn liào lǐ
　　── P100《 jiǎn zì mù lán huā》
　　 shuō jiàn lùn shī yú shì， wǔ kuáng gē yù dǎo， lǎo zǐ pō kān 'āi
　　── P117《 shuǐ diào gē tóu》
　　 lǎo yǎn kuáng huā kōng chù qǐ， yín gōu wèi jiàn xīn xiān zuì
　　── P127《 dié liàn huā》
　　 zhé huā qù， nà biān shuí jiā nǚ， tài kuáng diān
　　── P144《 táng hé chuán》
　　 zuó yè jiǔ bīng yā chóu chéng， tài kuáng shēng， zhuǎn guān qíng
　　── P168《 jiāng shén zǐ》
　　 yè bàn kuáng gē bēi fēng qǐ， tīng zhèng zhèng、 zhèn mǎ yán jiān tiě
　　── P240《 hè xīn láng》
　　 wǒ zuì kuáng yín， jūn zuò xīn shēng， yǐ gē hèzhī
　　── P292《 qìn yuán chūn》
　　 fēng kuáng yǔ héng， shì yāo lè yuán lín， jǐ duō táo lǐ
　　── P302《 niàn nú jiāo》
　　 cháng hèn fù cháng hèn， cái zuò duǎn gē xíng。 hé rén wèiwǒ chǔ wǔ， tīng wǒ chǔ kuáng shēng。
　　── P317《 shuǐ diào gē tóu》
　　 guān jīn yǔ shàn diān dǎo， yòu sì zhú lín kuáng
　　── P372《 shuǐ diào gē tóu》
　　 zuì wù lán yú， yè lái háo yǐn tài kuáng xiē
　　── P466《 yù hú dié》
　　 kuáng gē jī suì cūn láo， yù wǔ hái lián shān xiù duǎn
　　── P469《 yù lóu chūn》
　　 bù hèn gǔ rén wú bù jiàn， hèn gǔ rén bù jiàn wú kuáng 'ěr
　　── P515《 hè xīn láng》
　　 xīn qì jí de shēng mìng jià zhí zài shì tú hé zhàn chǎng shàng wú fǎ chōng fēn shí xiàn， què zài“ kuáng gē” shì yè zhōng shí xiàn bìng huò dé liǎo yǒng héng。
　　（ sān）“ fù yǔ kuáng 'ér qǔ cì yóu”── zì rán yǔ shū kuáng
　　 shū lí liǎo guān chǎng， jiù jiē jìn liǎo zì rán。 suǒ wèi shū lí， yòu xiē rén kě néng shì zàn shí huò cháng qī lí guān， yòu xiē rén kě néng zhǐ shì shū lí cháo tíng zhèng zhì zhōng xīn， yòu xiē rén shèn zhì zhǐ shì gōng shì zhī yú huò zhě máng lǐ tōu xián dì zǒu jìn zì rán。 bù lùn nǎ zhǒng qíng kuàng， qí shēng cún shí kōng hé xīn lǐ shí kōng dū yǔ zì rán tiē jìn liǎo。 shān shuǐ lín quán tián yuán máo shè shì wén rén men zì yóu shēng huó de lè tǔ， shì dú lì、 zì yóu jīng shén de jiā yuán， shì wén xué yì shù de yáo lán， shì shēng mìng zhé xué de shí jiān hé kōng jiān。 zài zhè lǐ， shuídōu bù fáng shū kuáng fàng zòng yī fān。 shān lín yǐn shì zì bù bì shuō， jiù lián duān fāng yán jǐn rú céng gǒng、 sī mǎ guāng zhè yàng de míng chén dà rú， miàn duì dà hǎo shān shuǐ yě bù miǎn kuáng xīng nán jìn：“ měi kàn xiāng cǎo qiān kuáng sī， céng xiàng yōu lán fèi kǔ yín”；“ nián lǎo féng chūn yóu jiě kuáng， xíng gē nán mò shàng dōng gāng”。
　　 sòng dài wén xué zhōng xǔ duō dé zhī yú shān shuǐ tián yuán de jiā zuò dū jì lù liǎo shū yú shì shì de zuò zhě men kuàng fàng shū sàn、 zòng qíng yú shān shuǐ、 chén zuì yú bēi jiǔ、 qiǎn xīng yí qíng、 xiāo jiě fán yōu de qíng jǐng。
　　 wáng yǔ chēng biǎn guān huáng zhōu， tè jiàn xiǎo zhú lóu，“ yuǎn tūn shān guāng， píng yì jiāng lái”，“ gōng tuì zhī xiá…… fén xiāng mò zuò， xiāo qiǎn shì lǜ。 jiāng shān zhī wài， dì jiàn fēng fān shā niǎo、 yān yún zhú shù 'ér yǐ。 dài qí jiǔ lì xǐng， chá yān xiē， sòng xī yáng， yíng sù yuè， yì zhé jū zhī shèng gài yě”。
　　 ōu yáng xiū zhé zhī chú zhōu， nián fāng bù huò， nǎi zì hào zuì wēng， shī zhèng cóng jiǎn， fàng zòng yú shī jiǔ shān shuǐ zhī lè， liú xià liǎo xǔ duō jì yì shān shuǐ zhī zuò。《 zuì wēng tíng jì》 shì cǐ qī jiān zhī dài biǎo zuò， rén suǒ shú zhī， cí bù yǐn shù。 tā yú jiā yòu yuán nián suǒ zuò zá wén《 zuì wēng yín》， zhuī yì dāng nián qíng jǐng， yì kě wán wèi：
　　 shǐ wēng zhī lái， shòu jiàn 'ér shēn fú， niǎo jiàn 'ér gāo fēi。 wēng xǐng 'ér wǎng xī zuì 'ér guī， cháo xǐng mù zuì xī wú yòu sì shí。 niǎo míng lè qí lín， shòu chū yóu qí xī， yī yīng zhōu zhé yú wēng qián xī zuì bù zhī。 yòu xīn bù néng yǐ wú qíng xī， yòu hé bì yòu lí。 shuǐ chán chán xī wēng hū qù 'ér bù gù， shān cén cén xī wēng fù lái 'ér jǐ shí。 fēng niǎo niǎo xī shān mù luò， chūn nián nián xī shān cǎo fěi。 jiē wǒ wú dé yú qí rén xī， yòu qíng yú shān qín yǔ yě mí……
　　 ōu yáng xiū tuí fàng yú chú shān zhī shí， sū shùn qīn yě yīn tóng yàng de zhèng zhì yuán yóu bà guān xián jū zài sū zhōu cāng làng tíng。 zhè liǎng wèi zhèng zhì shàng de kuáng zhí tóng dào， zài shū lí shì shì zhī jì， yě yǐ tóng yàng de xīn tài kuáng yóu zòng yǐn。 qí《 cāng làng tíng jì》 yún：
　　…… qián zhú hòu shuǐ， shuǐ zhī yáng yòu zhú， wú qióng jí…… yú shí bǎng xiǎo zhōu， fú jīn yǐ wǎng。 zhì zé sǎ rán wàng qí guī， shāng 'ér hào gē， jù 'ér yǎng xiào， yě lǎo bù zhì， yú niǎo gòng lè， xíng hái jì shì zé shén bù fán， guān tīng wú xié zé dào yǐ míng。 fǎn sī xiàng zhī gǔ gǔ róng rǔ zhī chǎng， rì yǔ zī zhū lì hài xiāng mó jiá， gé cǐ zhēn qù， bù yì bǐ zāi……
　　 gòng huànnàn de dào yǒu tǐ huì de shì tóng yī zhǒng rén shēng kuàng wèi， gù 'ěr suī chù yì dì， réng yǐ shī wén jiāo liú xīn dé。 ōu yáng xiū yīn“ zǐ měi jì wǒ cāng làng yín， yāo wǒ gòng zuò cāng làng piān” ér dá yǐ《 cāng làng tíng》 shī， yòu“ qǐ rú piānzhōu rèn piāo wù， hóng qú lǜ làng yáo zuì mián” děng hù miǎn zhī yǔ。
　　 dà zì rán de zhēn shí hé kuān róng duì yú mǐ yuán zhāng yóu qí shì yí。 zhè wèi diān kuáng de dà shū fǎ jiā yě shì shān shuǐ kuáng kè。 tā zhī 'ài qí shí、 ài shān shuǐ， dū tǐ xiàn zhe tā zhēn shuài zì yóu de gè xìng。 jīn cún qí sì juàn shù bǎi shǒu shī， chú xiě shū huà zhī shì yǐ wài， duō wéi shān shuǐ jǐng wù zhī zuò。 yuè kē《 bǎo jìn yīng guāng jí xù》 yǐn《 sī líng hàn mò zhì》 yuē：“ fèi zhī shī wén， yǔ wú dǎo xí， chū fēng yān zhī shàng， jué qí cí hàn jiān yòu líng yún zhī qì”。“ chū fēng yān zhī shàng”、“ yòu líng yún zhī qì”， gù rán yǔ qí xìng gé、 qì zhì、 cái qíng、 xiū yǎng yòu guān， ér qí qǔ yú shì tú zhě shǎo， dé yú zì rán zhě duō yì dāng shì zhòng yào yuán yīn。 qí《 zhuàng guān fù》 yún：“ mǐ yuán zhāng dēng běi shān zhī yǔ， pái huái huí gù， kǎi rán 'ér tàn yuē： zhuàng zāi jiāng shān zhī guān yě！”
　　 zhè wèi bù céng diū guò guān zhí de yì shù jiā yě cóng wèi diū diào guò zì yóu jīng shén， dà zì rán zhèng shì tā zhēn shuài kuáng fàng de tiān dì：
　　 hǎo zuò xīn shī yín jǐng wù， chuí hóng qiū sè mǎn jiāng nán。──《 chuí hóng tíng》
　　 wǒ yù lín fēng qǔ qīng kuàng， jì shēng yú niǎo mò xiāng cāi。──《 shū huái 'àn yǐ zhōu guǎn xiù yě tíng》
　　 yě bó zhōng cháo 'ài qīng jǐng， bù gū xián lù tài píng shēn。──《 gāo yóu jí shì》
　　 yú niǎo nán xùn hú hǎi zhì， àn shā tīng zhú yì shān lín。
　　──《 tài cháng 'èr jué》（ shàng yǐn jūn jiàn《 bǎo jìn yīng guāng jí》 juàn sì）
　　 zhè wèi zì yóu rén zài zì rán zhōng wú jū wú shù， yòu shí xiǎn dé guò yú diān kuáng：
　　 jiě yī tóng sú luǒ， zhuó shuǐ hé kuáng fū。──《 fā rùn zhōu》（ juàn wǔ）
　　 bù guò tā zì jǐ jué dé jì qiè yì yòu hé xié：
　　 zuì yú qīng yè， yǔ shàn guān jīn rén rù huà， jiāng yuǎn huái cháng， jǔ shǒu zōng yīng xǐng gèng kuáng。
　　──《 jiǎn zì mù lán huā》，（ juàn wǔ）
　　 dú qí《 bǎo jìn yīng guāng jí》， hěn shǎo jiàn tā yòu shénme yōu chóu fán nǎo yuàn qì láo sāo。 huò xǔ tā cái zhēn zhèng chēng dé qǐ chè lǐ chè wài de zì yóu rén。 tā de《 zuò yòu míng》 pō jiàn sòng dài wén rén suí yuán shì xìng de zì yóu zhù yì rén shēng zhé xué：
　　 jìn tuì yòu mìng， qù jiù yòu yì， shì huàn yòu shǒu， yuǎn chǐ yòu lǐ， xiáng 'ér hòu jí， sè sī jǔ yǐ。（ juàn liù）
　　 shān shuǐ kuáng yóu duì yú zì chēng“ wǒ zì shū kuáng yì qù” de sū shì lái shuō， chú xiāo jiě fán yōu、 yí qíng yuè yì zhī wài， hái yòu lìng yī fān shēn yì。 zhè wèi wén huà wěi rén duì yǔ zhòu hé rén shēng de sī kǎo、 duì shēng mìng zhé xué de tàn jiū， duì lì shǐ hé shè huì de kòu wèn， duō shì zài dà zì rán cì gěi tā de zì yóu shí kōng zhōng zhēn yú zhì jìng、 huà jìng de。 yīn 'ér tā zài shān shān shuǐ shuǐ zhōng de“ shū kuáng yì qù”， cháng cháng dài yòu fēng fù de“ lǐ qù”。“ lǐ qù” lì lái shì“ sū xué” zhōng bèi shòu guān zhù de huà tí， běn wén wú xū xiáng lùn。 zhè lǐ zhǐ shì zhǐ chū：
　　“ shū kuáng” shì rén lèi shēng mìng guò chéng zhōng de yī zhǒng zì yóu xíng tài， ér zài rén lèi shēng cún de yī qiē huán jìng zhōng， zì rán shì zuì shì hé zhè zhǒng shēng mìng xíng tài liáng xìng fā yù de huán jìng。 duì“ shū kuáng” díshì rén， dāng qí shū yú shì huàn zhī jì， rú guǒ shuō kuáng yú jiǔ hé nǚ rén zhī suǒ dé， zhù yào shì duì shēng mìng zhī běn zhēn díquè rèn， duì shēng mìng běn néng hé jī qíng de fàng zòng， duì xíng 'ér xià de shēng mìng měi gǎn de zì yóu xiǎng yòng； nà me tā men zòng shēn xīn yú shān shuǐ lín quán zhī jiān， suǒ dé dào de zé zhù yào shì duì yǔ zhòu、 rén shēng、 lì shǐ hé shè huì de xíng 'ér shàng de chén sī mò xiǎng， duì zì rán hé rén shēng de shī yì de shěn měi yú yuè。
　　（ sì）“ rěn bǎ fú míng， huàn liǎo qiǎn zhēn dī chàng”── shēng sè yǔ shū kuáng
　　 sòng rén zì chēng shū kuáng， duō shù dū guān hū nán nǚ fēng liú yùn shì。 liǔ yǒng《 hè chōng tiān》 cí suǒ yán zài fēng yuè chǎng shàng“ wēi hóng yǐ cuì”、“ zì yóu kuáng dàng”， shí wéi wén rén shì dà fū zhōng jiào wéi pǔ biàn de xiàn xiàng。 dǎo shì wáng 'ān shí、 sī mǎ guāng、 èr chéng、 zhū zǐ zhè yàng lǐn rán bù jìn nǚ sè zhě shì shǎo shù。
　　 wén rén de fēng liú yùn shì shì gè zhǒng bǐ jì、 xiǎo shuō、 shī huà、 cí huà děng zá shǐ zhōng de rè mén huà tí。 zuò wéi yī dài wén xué zhī dài biǎo de sòng cí， gèng shì sòng shì fēng liú de yì shù xiě zhào。
　　 shū kuáng zhī yú nǚ sè， huò biǎo xiàn wéi qún jù yàn yǐn yǐ jì lè gē wǔ xiāng zuǒ， huò biǎo xiàn wéi yān huā xiàng mò zhōng de sù chāng xiá jì。 rú cǐ“ shū kuáng” zhě， wèi bì dōushì shū yú shì shì zhě， sòng dài huáng dì、 dá guān xiǎn guì、 jīng chéng hé dì fāng gè jí jūn zhèng guān lì、 tài xué shēng、 jǔ zǐ、 zuì chén zhé kè、 luò bó wén rén děng děng jūn kě néng yòu cǐ lèi“ shū kuáng” xíng wéi。 qí shū zhě， zhù yào shì rú jiā míng jiào guī fàn； qí kuáng zhě， zhù yào shì shēng、 sè、 qíng zhī xīn lǐ hé shēng lǐ yù qiú de fàng zòng hé mǎn zú。 zài sòng dài， zhè shì wán quán kě yòng“ pǔ biàn” chēng zhī de shì fēng hé shì fēng。
　　 liǔ yǒng shì zhù míng de làng zǐ cí rén， qí cí zhōng“ kuáng” zì fán 24 jiàn， duō shì zhǐ fàng zòng yú nán nǚ zhī shì。 cí jù《 quán sòng cí》 suǒ yǐn rú xià（ zhǐ zhù P cì hé cí pái）：
　　 zì kuáng zōng jì， liǎng liǎng xiāng hū， zhōng cháo yín fēng wǔ。── P13《 huáng yīng 'ér》
　　 duì mǎn mù luàn huā kuáng xù。── P15《 zhòu yè lè》
　　 wú xiàn kuáng xīn chéng jiǔ xīng， zhè huān yú， jiàn rù jiā jìng。── P15《 zhòu yè lè》
　　 hǎo mèng kuáng suí fēi xù。── P16《 xī jiāng yuè》
　　 jīn wú bù jìn liù jiē yóu， kuáng shā yún zōng bìng yǔ jì。── P20《 yù lóu chūn》
　　 jīn jiāo yè fàn jīn bō qí， wèi gēnglán， yǐ jìn kuáng zuì。── P20《 jīn jiāo yè》
　　 hèn shàonián wǎng fèi shū kuáng， bù zǎo yǔ yī xiāng shí。── P20《 xī chūn láng》
　　 měi zhuī niàn， kuáng zōng jiù jì， cháng zhǐ nèn， chóu mèn zhāoxī。── P22《 zhēng bù lè》
　　 tān kàn hǎi chán kuáng xì， bù dào jiǔ guān qí bì。── P23《 wū shān yī duàn yún》
　　 nǐ bǎ shū kuáng tú yī zuì， duì jiǔ dāng gē， qiáng lè hái wú wèi。── P25《 fèng qī wú》
　　 zhì gēnglán shū kuáng zhuǎn shèn， gēngxiāng jiāng fèng wéi yuān qǐn。── P29《 xuān qīng》
　　 rèn dé zhè shū kuáng yì xià， xiàng rén qiào pì rú xián。── P29《 jǐn táng chūn》
　　 píng kāng xiàng mò， chù chù fán huá， lián rì shū kuáng。── P31《 fèng guī yún》
　　 xiǎo lóu shēn xiàng kuáng yóu biàn， luó qǐ chéng cóng。── P31《 jí xián bīn》
　　 sì nèn shū kuáng， fèi rén jū guǎn， zhēng sì bù fēng liú。── P33《 shàonián yóu》
　　 kuàng yòu kuáng péng guài lǚ， yù dāng gē， duì jiǔ jìng liú lián。── P35《 qī shì》
　　 huā hóng zhì cuì， jìn rì lái， dǒu bǎ kuáng xīn qiān xì。── P35《 cháng shòu lè》
　　 dì lǐ shū sàn， shù zài jiǔ yíng huā xì， jiǔ mò kuáng yóu。── P40《 rú yú shuǐ》
　　 qiū shēng bài yè kuáng piāo， xīn yáo。── P43《 lín jiāng xiān》
　　 zuò zhōng zuì kè fēng liú guàn， zūn qián jiàn， tè dì jīng kuáng yǎn。── P47《 hé chuán》
　　 xī guān guāng dé yì， kuáng yóu fēng jǐng。── P47《 tòu bì xiāo》
　　 kuáng fēng luàn sǎo。── P51《 qīng bēi》
　　 chǔ xiá yún guī， gāo yáng rén sàn， jì mò kuáng zōng jì。── P51《 qīng bēi》
　　 wèi suì fēng yún biàn， zhēng bù zì yóu kuáng dàng。── P51《 hè chōng tiān》
　　 yī yè kuáng fēng yǔ。── P53《 guī qù lái》
　　 liǔ yǒng suǒ wèi“ shū kuáng” huò“ kuáng”， jiào wéi diǎn xíng dì tǐ xiàn liǎo sòng dài“ zì fù fēng liú cái diào”（ liǔ cí《 chuán huā zhī》） de wén rén zòng qíng shēng sè zhī jì de wán shì bù gōng xīn lǐ、 zì yóu xiǎng lè xīn lǐ、 shì huàn shī yì xīn lǐ、 yù qiú dài cháng xīn lǐ děng。
　　 lüè wǎn yú liǔ yǒng de yàn jǐ dào， qí xìng qíng、 shēn shì suī yǔ liǔ yǒng dà bù xiāng tóng， dàn yě shì yī wèi shū yú shì shì， chén zuì yú shēng sè qíng 'ài de“ kuáng” zhě。 tā de“ shū kuáng” yòu qí xiān míng de gè xìng sè cǎi， kě chēng zhī wéi juàn shì zhī chī kuáng， yì wéi sòng rén shū kuáng xīn tài zhī zhòng yào lèi xíng。
　　 yàn jǐ dào shì gè qíng chī。 jīn cún《 xiǎo shān cí》 259 shǒu， jiǔ cì zì yán qí kuáng， jiē yuán yú nán nǚ zhī qíng。 lìng yòu wǎn nián zì biān cí jí suǒ zuò xù chēng zì jǐ de cí wéi“ xī zhī kuáng piān zuì jù”，“ bù dú xù qí suǒ huái， jiān xiě yī shí bēi jiǔ jiān wén jiàn， suǒ tóng yóu zhě yì zhōng shì…… piān zhōng suǒ jì bēi huān lí hé zhī shì， rú huàn rú diàn， rú zuó mèng qián chén”。 kě zhī qí“ kuáng piān zuì jù” jūn nǎi yán qíng zhī zuò。
　　 tā zì yán shū kuáng jiàn yú《 zhè gū tiān》 cí：“ zuì pāi chūn shān xī jiù xiāng， tiān jiāng lí hèn nǎo shū kuáng”。 zhè shì zì xiě xiāng sī zhī cí。 cí zhōng nà wèi bèi lí chóu bié hèn suǒ kùn rǎo de shū kuáng zhě， jiè jiǔ jiāo chóu， zhōng nán pái qiǎn duì“ jiù xiāng” de mí liàn。 kě zhī qí“ shū”， dāng zhǐ shū yú shéng jiǎn（ guī fàn）， shū yú shì shì zì bù bì yán；“ kuáng” zhǐ fàng zòng yú yàn yǐn、 shēng sè、 qíng 'ài děng zì yóu xiǎng lè de shēng huó。 zài shì tú hé 'ài qíng zhī jiān、 guī fàn hé zì yóu zhī jiān、 zhēn chéng hé wěi shì zhī jiān、 xiàn shí hé lǐ xiǎng zhī jiān， tā yī lǜ shū yú qián zhě 'ér kuáng yú hòu zhě。 shǒu xiān， shū yú shì shì， kuáng yú shēng sè yàn xiǎng zhī lè。
　　 yàn jǐ dào shì míng chén yàn shū de xiǎo 'ér zǐ。 yàn shū zì 30 suì jí wéi xiǎn guān， jū yào zhí 'èr shí yú nián， wèi zhì zǎi fǔ， jiàn bá fàn zhòng yān、 fù bì、 ōu yáng xiū děng yī dài míng chén jiē céng zhí zhǎng cháo zhèng。 yàn shū sǐ hòu 33 nián（ yuán yòu sān nián）， shí wéi hàn lín xué shì de sū shì yù qiú jiàn xiǎo yàn， xiǎo yàn cí zhī yuē：“ jīn rì zhèng shì táng zhōng， bàn wú jiā jiù kè， yì wèi xiá jiàn yě”。 xiǎo yàn shuō chū liǎo liǎng gè shì shí： yī shì cháo tíng dāng zhèng zhě zhōng yòu xǔ duō yàn jiā de qīn péng gù jiù； èr shì xiǎo yàn yǔ tā men lái wǎng hěn shǎo。 zhè zú yǐ shuō míng tā duì shì tú de lěng mò。 tā yōng yòu yī bān rén suǒ méi yòu de fù yìn hé zì shēn de“ yòu yú zhī cái”， dàn piān piān bù qiú shì jìn。 huáng tíng jiān shì tā de zhī jǐ， qí《 xiǎo shān cí xù》 yán qí“ chī” yuē：
　　 píng shēng qián xīn liù yì， wán sī bǎi jiā， chí lùn shèn gāo， wèi cháng yǐ gū shì…… shì huàn lián jiǎn 'ér bù néng yī bàng guì rén zhī mén， shì yī chī yě； lùn wén zì yòu tǐ， bù kěn yī zuò xīn jìn shì yǔ， cǐ yòu yī chī yě“。
　　 kě zhī tā yī bù xí jǔ yè， èr bù píng fù yìn gān yè qiú jìn。 huáng tíng jiān shuō tā” lěi kuí quán qí， shū yú gù jì“， shǒu xiān jí zhǐ zhè zhǒng juàn jiè de gè xìng。 tā sì shí duō suì shí yīn zhèng xiá shì qiān lián xià yù， huò yì yǔ qí” bù néng yī bàng guì rén zhī mén“ de juàn jiè xìng qíng yòu guān。 tā zuò yǐng chāng fǔ xǔ tián zhèn de xiǎo xiǎo jiān guān shí， dà yuē yǐ jīng wǔ shí duō suì。 cǐ hòu gèng wú shì huàn xiǎn dá zhī shì。
　　 yú shì tú lì dào rú cǐ juàn jiè shū yuǎn， què chén mí yú shēng sè gē wǔ、 yàn yǐn xiǎng lè zhī shì。《 xiǎo shān cí zì xù》 yún：
　　 shǐ shí， shěn shí 'èr lián shū、 chén shí jūn lóng jiā， yòu lián、 hóng、 pín、 yún， pǐn（ gōng yǐ） qīng 'ōu yú kè。 měi dé yī jiě， jí yǐ cǎo shòu zhū 'ér， wú sān rén chí jiǔ tīng zhī， wéi yī xiào lè 'ér yǐ。 ér jūn lóng jí fèi wò jiā， lián shū xià shì， xī zhī kuáng piān zuì jù， suì yǔ liǎng jiā gē 'ér jiǔ shǐ jù liú zhuǎn yú rén jiān”。
　　 zhè xiǎn rán shì gè hěn cháng de shí qī。 duì shěn、 chén 'èr rén lái shuō， dāng shì hòu bàn shēng； xiǎo yàn zé kě néng shì qīng zhuàng nián。 tā de cí zú kě zhèng míng zhè zhǒng shēng huó de shí jiān kuà dù。 zhè shì yī zhǒng rú mèng rú huàn、 rú zuì rú chī、 nián fù yī nián de kuáng huān suì yuè，“ shū yú gù jì” de fēng liú nán nǚ men zài yī qǐ yàn yǐn、 shī cí gē wǔ、 yě yóu tiáoxiào， shē chǐ dì xiǎng shòu zì yóu：
　　 yī xiào jiě chóu cháng， rén huì 'é zhuāng， ǒu sī shān xiù yù jīn xiāng。 yè xuě qiān yún liú zuì kè， qiě bàn chūn kuáng。
　　──《 làng táo shā》
　　 xiǎo lìng zūn qián jiàn yù xiāo， yín dēng yī qū tài yāo ráo。 gē zhōng zuì dǎo shuí néng hèn， chàng bà guī lái jiǔ wèi xiāo。
　　 chūn qiāoqiāo， yè tiáo tiáo， bì yún tiān gòng chǔ gōng yáo。 mèng hún guàn dé wú jū jiǎn， yòu tà yáng huā guò xiè qiáo。
　　──《 zhè gū tiān》
　　 cóng huáng《 xù》“ fèi zī qiān bǎi wàn， jiā rén jī hán， ér miàn yòu rú zǐ zhī sè” lái kàn， xiǎo yàn wéi zhè zhǒng fàng zòng de shēng huó jīhū qīng jiā dàng chǎn， ér qiě wú kuì wú huǐ。“ rú zǐ zhī sè”， cǐ dāng zhǐ 'ér tóng bān wú yōu wú lǜ de shén sè。 huáng《 xù》 yòu yún：
　　 zhì qí lè fǔ， kě wèi xiá xié zhī dà yǎ， háo shì zhī gǔ chuī。 qí hé zhě gāo táng luò shén zhī liú， qí xià zhě qǐ jiǎn táo yè tuán shàn zāi。 yú shàoshí jiànzuò yuèfǔ yǐ shǐ jiǔ wán shì， dào rén fǎ xiù dú zuì yú yǐ bǐ mò quàn yín， yú wǒ fǎ zhōng， dāng xià lí shé zhī yù。 tè wèi jiàn shū yuán zhī zuò yé？
　　 yòu《 shào shì wén jiàn hòu lù》 juàn shí jiǔ yún：
　　 yī jiān zhèn guān， gǎn yǐ bēi jiǔ jiān zì zuò cháng duǎn jù shì běn dào dà shuài…… shèn wéi háo。 kě zhī xiǎo yàn duì zì jǐ xuǎn zé de shēng huó fāng shì bù jǐn zhì lǎo yì wú huǐ kuì， ér qiě pō zì dé yì， bù wéi zì shǎng， hái xiàng rén xuàn yào， bìng bù zěn me“ gù jì” shì rén de kàn fǎ。 huò zhě tā lián jiā rén zěn me xiǎng yě bù tài kǎo lǜ， suǒ yǐ cái huì yòu“ rú zǐ zhī sè”。
　　 qí cì， shū yú guī fàn， kuáng yú qíng 'ài。
　　 rú cǐ shū yú shì shì yòu shū yú dào dé lún lǐ guī fàn de yàn gōng zǐ， hòu rén què bù kě yǐ jiǔ sè zhī tú、 bài jiā zhī zǐ shì zhī， yīn wéi tā de shū kuáng zhōng shēn hán zhe duì qíng 'ài de zhēn zhòng hé zhuī qiú。
　　 sòng dài wén rén pǔ biàn tuī zhòng chāo yuè shì shì、“ zhǐ yì bēi 'āi” de dá zhě jīng shén， dàn xiǎo yàn shì gè lì wài。 tā shì jué duì de qíng chī， tā de shēng mìng sì hū zhǐ wéi qíng 'ér cún zài， tā wéi lì shǐ liú xià de“ yì yì”， yě kě yǐ shuō zhǐ shì yī gè 'ài── shī yì de、 gǎn shāng de、 zhēn chéng wú wěi de、 zhí zhe chī kuáng de nán nǚ qíng 'ài。
　　 xiǎo yàn duì shì tú gōng míng děng xǔ duō shì shìdōu néng chāo rán chǔzhī， wéi duì nán nǚ zhī qíng 'ài bù néng jiě tuō。 tā xǐ huān zài nán nǚ qíng 'ài shì jiè lǐ jiàn gòu yī zhǒng jù yòu nóng yù yì shù qíng diào de shěn měi qíng jìng， zì jǐ quán shēn xīn dì táo zuì zài lǐ miàn 'ér qiě bù qiú xiāo jiě。 tā zǒng shì dài zhe yī zhǒng jí duān huà de qīng xiàng qù tǐ yàn zì yóu huà de nán nǚ zhī 'ài。
　　 jí duān dì tóu rù：
　　 cǎi xiù yīn qín pěng yù zhōng， dāng nián pīn què zuì yán hóng。 wǔ dī yáng liǔ lóu xīn yuè， gē jìn táo huā shàn dǐ fēng。
　　 cóng bié hòu， yì xiāng féng， jǐ huí hún mèng yǔ jūn tóng。 jīn xiāo shèng bǎ yín gāng zhào， yóu kǒng xiāng féng shì mèng zhōng。
　　──《 zhè gū tiān》
　　 jí duān dì zhēn chéng：
　　 rén bǎi fù zhī 'ér bù hèn， jǐ xìn rén， zhōng bù yí qí qī jǐ， cǐ yòu yī chī yě。
　　── huáng tíng jiān《 xiǎo shān cí xù》
　　 jí duān dì mí kuáng：
　　 kuáng huā qǐng kè xiāng， wǎn dié chán mián yì。──《 shēng chá zǐ》
　　 jí duān dì gǎn shāng：
　　 lán pèi zǐ， jú zān huáng， yīn qín lǐ jiù kuáng。 yù jiāng shěn zuì huàn bēi liáng， qīng gē mò duàn cháng。
　　──《 ruǎn láng guī》
　　 rèn hé xíng shì de kuáng dōushì duì“ zhōng xíng” bèi nì。 xiǎo yàn bèi nì nán nǚ zhī“ zhōng xíng” ér háo wú gù jì dì zhuī qiú jí duān： huān── bēi、 hé── lí、 rè liàn── xiāng sī、 huò dé── shī luò。 tā yuàn yì zài jí duān de jī qíng zhuàng tài zhōng tǐ yàn qíng 'ài de huān yú hé gǎn shāng， ér wú yì zǒu chū zì jǐ xīn zào de“ yī diàn yuán”。
　　 rán 'ér zhè“ yuán” zhōng qiān chě zhe xiǎo yàn qíng 'ài zhī xīn de nǚ zǐ bìng bù shì tā“ hé fǎ” de qī qiè， ér shì yī xiē gē 'ér wǔ nǚ── jiā jì。 suī rán sòng wáng cháo yǔn xǔ dá guān guì rén“ duō xù gē 'ér wǔ nǚ”， dàn tā men bì jìng shì dì wèi bēi wēi、 shēn bù yóu jǐ de wán 'ǒu， shì kào sè yì móu shēng“ zhǔn jì nǚ”。
　　 yī bān shuō lái， xiá jì yǔ 'ài shì bèi nì de。 zài wén míng shè huì de liǎng xìng guān xì zhōng， sù chāng xiá jì shì jí duān huà de dī jí xíng tài， ài shì jí duān huà de gāo jí xíng tài， èr zhě běn shǔ wú 'ài yǔ 'ài de liǎng jí， bù dào dé yǔ dào dé de liǎng jí， chǒu yǔ měi、 bēi xià yǔ gāo shàng de liǎng jí， zì yóu shēng cún xíng tài hé guī fàn shēng cún xíng tài de liǎng jí。 dàn rèn hé wén míng dū zhǐ shì lì shǐ xìng de gài niàn， shì jiù yī dìng shí kōng zhōng de pǔ biàn guī fàn 'ér yán de。 jù tǐ dào zhōng guó de táng sòng shí qī， wén rén shì zǐ yǔ jì nǚ chǎn shēng qíng 'ài shèn zhì 'ài qíng de qíng kuàng yì bìng bù shí fēn hǎn jiàn。 zài jù tǐ dào xiǎo yàn， tā suī rán suǒ 'ài jì bù zhuān yī yě nán cháng jiǔ， dàn què jí duān dì zhēn chéng 'ér qiě rè liè。 tā yào yòng zì jǐ jí duān de zhēn chéng hé chī qíng zài bèi nì de liǎng jí zhī jiān dā qǐ yī zuò měi de qiáo liáng， lián tōng zì jǐ yǔ gē 'ér de qíng gǎn， cóng 'ér fǒu dìng dī jí zhuī qiú gāo jí， fǒu dìng wú 'ài zhuī qiú 'ài， fǒu dìng chǒu zhuī qiú měi。 dì sān、 shū yú xiàn shí kuáng yú huàn xiǎng
　　 xīn zào de“ yī diàn yuán” zài hěn dà chéng dù shàng shì tuō lí xiàn shí de。 xiàn shí zhōng de xiǎo yàn yòu jī hán de jiā rén， tā yīnggāi qiú shì lù yǐ yǎng jiā， bù yìng gāi“ fèi zī qiān bǎi wàn” ér cháng qī zài gē wǔ shēng sè zhōng xiāo mó； tā yòu qī shì， bù yìng duì bié rén jiā de gē 'ér men guòfèn chī qíng； tā shì xiāng mén zhī zǐ， yīnggāi gèng zhù yì dào dé míng shēng。 zài zhè xiē wú fǎ huí bì de xiàn shí wèn tí miàn qián， jìn guǎn tā tiān xìng“ shū yú gù jì”， què yě bù néng bù gǎn dào jù dà de yā lì， yīn 'ér yī miàn zài xíng wéi fāng miàn xū yòu suǒ jiǎn diǎn， yī miàn zài xīn lǐ shàng xū rěn shòu yī dìng de yā yì hé kǔ mèn。 zhè shì tā cháng cháng zài mèng huàn hé chén zuì zhuàng tài zhōng jìn xíng chāo xiàn shí de wén xué xiǎng xiàng huó dòng de yuán yīn zhī yī。
　　 cǐ wài， hái yòu tā gèng jiā wú fǎ chāo yuè de liǎng dà xiàn shí wèn tí： qiān jīn yì jìn； nián huá bì lǎo。
　　 yǎng gē 'ér xū yào yòu cái fù， ér yǎng dé qǐ gē 'ér de shěn、 chén zhōng yú sǐ de sǐ、 bìng de bìng。 gē 'ér men yīn cǐ“ liú zhuǎn yú rén jiān”。 tā yǔ gē 'ér men de“ jìng yuán”“ rú huàn rú diàn” bān shì 'ér bù fǎn liǎo。 zhè wèi nán wàng jiù qíng de“ chī” rén， zhǐ hǎo yòu chén miǎn yú huàn xiǎng hé huí yì zhī zhōng。
　　 qí shí nà xiē wǎng xī de“ jìng yuán”， zài dāng shí jiù dài yòu hěn duō shī yì de huàn xiǎng chéngfèn， shì zài mí kuáng zhuàng tài zhōng bèi dà dà měi huà liǎo de。 rán 'ér zhèng shì zhè zhǒng bèi tā zhēn xīn dì shī huà、 měi huà liǎo de“ jìng yuán”， yòu chéng liǎo tā zài chōng mǎn zuì yì hé mèng xiǎng de huí yì zhōng jì xù měi huà hé 'ōu gē de duì xiàng。
　　 mèng hòu lóu tái gāo suǒ， jiǔ xǐng lián mù dī chuí。 qù nián chūn hèn què lái shí， luò huā rén dú lì， wēi yǔ yàn shuāng fēi。
　　 jì dé xiǎo pín chū jiàn， liǎngchóng xīn zì luó yī。 pí pá xián shàng shuō xiāng sī， dāng shí míng yuè zài， céng zhào cǎi yún guī。
　　──《 lín jiāng xiān》
　　 xiǎo yàn zài qí qíng gǎn shēng huó zhōng， yī zhí shì 'ài mèng huàn shèn yú 'ài xiàn shí， ài shěn zuì shèn yú 'ài qīng xǐng， ài mí kuáng shèn yú 'ài lěng jìng。 rén zài xiàn shí tiáo jiàn xià zǒng yòu xǔ duō shì xiǎng zuò 'ér bù néng zuò， huò duì xǔ duō zhí jiē miàn duì de shěn měi duì xiàng gǎn dào bù jìn rú yì， dàn zài zuì yì huò mèng huàn shì de wén xué chuàng zuò zhōng què kě yǐ jìn xíng yī fān zì yóu tiān xìng de fàng zòng、 qíng gǎn yì xù de xuàn xiè yǔ shēng huá、 jīng shén shì jiè de tián chōng hé wèi jiè， huò duì xiǎng xiàng、 huí yì zhōng de shěn měi duì xiàng jìn xíng xiū bǔ wán shàn。 zài tā de bǐ xià， tā suǒ juàn liàn de nǚ xìng dōushì wán měi de， qíng shìdōu shì mí rén de：
　　 shǒu dé lián kāi jié bàn yóu， yuē kāi píng yè shàng lán zhōu， lái shí pǔ kǒu yún suí zhào， cǎi bà jiāng biān yuè mǎn lóu。
　　──《 zhè gū tiān》
　　 zhè lǐ shì“ lián”、“ pín”、“ yún”， hái shǎo yī zhǐ“ hóng”：
　　 wèn shuí tóng shì yì huā rén？ zuàn dé xiǎo hóng méi dài、 yě dī pín。
　　──《 yú měi rén》
　　 xiàn zài wǒ men yǐ jīng nán yǐ què zhī tā chú liǎo lián、 hóng、 pín、 yún wài， dào dǐ hái 'ài liàn guò shuí？ yě bù tài qīng chǔ nǚ xìng duì tā 'ài liàn dào shénme chéng dù？ dàn kě yǐ kěn dìng de shì xiǎo yàn díquè fēi cháng tóu rù dì xǐ huān guò hǎo jǐ gè gē 'ér wǔ nǚ， tā de zì wǒ gǎn jué qǐ mǎ hěn měi， shàng yǐn cí jiē kě zhèng míng， yòu rú：
　　 lǜ jìng chuān huā， hóng lóu yā shuǐ， xún fāng wù dào péng lāi dì。 yù yán rén shì ruǐ zhū xiān， xiāng féng zhǎn jìn shuāng 'é cuì。
　　 mèng cǎo xián mián， liú shāng qiǎn zuì， yī chūn zǒng jiàn yíng zhōu shì。 bié lái shuāng yàn yòu xī fēi， wú duān bù jì xiāng sī zì。
　　──《 tà suō xíng》
　　 zhè shì mèng huàn bān de xiān jìng， qí zhōng méi yòu shì shì de fán rǎo， zhǐ yòu nán huān nǚ yuè de měi hé zì yóu。 háo wú yí wèn， yī qiēdōu dài yòu xiāng dāng duō de huàn xiǎng chéngfèn。
　　 céng yòu xué zhě zhǐ chū xiǎo yàn de mèng shì“ qǐ mèng”， měi lì yí rén， dàn yòu shì“ pò suì de mèng”， yòu wú xiàn de qī liáng gǎn shāng。 duì zhè zhǒng huàn xiǎng de měi， xiǎo yàn zì rán yě hěn qīng chǔ qí xū wú zhī chù， suǒ yǐ tā yě cháng zài cí zhōng biǎo dá mèng hòu jiǔ xǐng zhī jì de gǎn shāng：
　　 jiù xiāng cán fěn sì dāng chū， rén qíng hèn bù rú。 yī chūn yóu yòu shù xíng shū。 qiū lái shū gèng shū。
　　 qīn fèng lěng， zhěn yuān gū， chóu cháng dài jiǔ shū。 mèng hún zòng yòu yě chéng xū， nà kān hé mèng wú。
　　──《 ruǎn láng guī》
　　 kè qíng jīn gǔ dào， qiū mèng duǎn cháng tíng…… yún hóng xiāng yuē chù， yān wù jiǔ zhōu chéng。
　　──《 lín jiāng xiān》
　　 měi pò suì liǎo， biàn shì bēi jù。 wén xué piān 'ài bēi jù， rén lèi cóng bēi jù zhōng tǐ yàn měi。 zhè shì xiǎo yàn liú yǔ hòu rén de shěn měi jià zhí。
　　 xiǎo jié
　　 rén lèi yǒng yuǎn shēng huó zài guī fàn hé zì yóu de guān xì zhōng。 guī fàn cháng cún cháng xīn， rén men xū shí shí zūn shǒu； ér zì yóu yě biàn cháng xīn， shí shí diǎn zhuì zhe rén men de lǐ xiǎng， fēng fù zhe rén men de shēng huó。 gǔ rén de shū kuáng xīn tài zhèng xì yú hòu zhě。 zì yóu jì wéi rén lèi cháng qīng zhī lǐ xiǎng， zé shū kuáng jīng shén duì yú jiàn quán hé měi huà rén lèi shēng huó jiù yòu jī jí yì yì。 běn wén duì sòng dài wén rén zhī shū kuáng xīn tài de yán jiū， huò kě míng hū cǐ yì。