féng mèng lóng（ 1574 yī 1646）， zì yóu lóng， yòu zì gōng yú、 zǐ yóu， bié hào lóng zǐ yóu、 mò hān zhāi zhù rén、 wú xià cí nú、 gū sū cí nú、 qián zhōu zhù shǐ， tā shǐ yòng de qí tā bǐ míng hái gèng duō。 tā chū shēng yú míng hòu qī wàn lì 'èr nián。 zhè shí zài shì jiè de xī fāng zhèng shì wén yì fù xīng shí qī， yǔ zhī yáo xiāng hū yìng， zài wǒ men zhè gè yòu zhe jǐ qiān nián wén míng de dōng fāng dà guó， yě chū xiàn liǎo xǔ duō lí jīng pàn dào de sī xiǎng jiā、 yì shù jiā。 lǐ zhuó wú、 tānɡ xiǎn zǔ、 yuán hóng dào děng děng yī dà pī wén rén， yǐ tā men jīng shì hài sú de jiàn jiě， xiān míng de gè xìng tè sè， zhuó jué de yì shù chéng jiù， xiě xià liǎo wǒ guó sī xiǎng shǐ、 wén xué shǐ shàng cuǐ càn de piān zhāng。 zài zhè yī pī wén rén zhōng， féng mèng lóng yǐ qí duì xiǎo shuō、 xìqǔ、 mín gē、 xiào huà děng tōng sú wén xué de chuàng zuò、 sōu jí、 zhěng lǐ、 biān ji， wèiwǒ guó wén xué zuò chū liǎo dú yì de gòng xiàn。 tā zú yú nán míng táng wáng lóng wǔ 'èr nián， yě jiù shì qīng shùn zhì sān nián， zhōng nián qī shí sān suì。 zài zhè yī nián de qián hòu， yòu xǔ duō hěn yòu chéng jiù de wén xué jiā， rú líng méng chū（ 1644）， hóu dòng céng、 huáng chún yào、 huáng dào zhōu、 wú yìng jī、 xià yǔn yí、 qí biāo jiā、 liú zōng zhōu（ 1645）， ruǎn dà yuè、 wáng sī rèn（ 1646）， yáng tíng shū、 chén zǐ lóng、 xià wán chún（ 1647） děng děng， zài zhàn luàn zhōng sǐ qù。 yīcháng jù yòu zī běn zhù yì méng yá zhuàng tài de zhōng guó shì de wén yì fù xīng zài yì zú rù qīn de tiě tí xià yāo zhé liǎo。
féng mèng lóng shì nán zhí lì sū zhōu fǔ wú xiàn jí cháng zhōu（ jīn sū zhōu） rén， chū shēn míng mén shì jiā， féng shì xiōng dì sān rén bèi chēng wéi “ wú xià sān féng ”。 qí xiōng mèng guì shì huà jiā， qí dì mèng xióng shì tài xué shēng， zuò pǐn jūn yǐ bù chuán。 féng mèng lóng zì jǐ de shī jí jīn yě bù cún， dàn zhí dé qìng xìng de shì yóu tā biān zuǎn de sān shí zhǒng zhù zuò dé yǐ chuán shì， wèiwǒ guó wén huà bǎo kù liú xià liǎo yī pī bù xiǔ de zhēn bǎo。 qí zhōng chú shì rén jiē zhī de“ sān yán” wài， hái yòu《 xīn liè guó zhì》、《 zēng bǔ sān suì píng yāo chuán》、《 zhì náng》、《 gǔ jīn tán gài》、《 tài píng guǎng jì chāo》、《 qíng shǐ》、《 mò hān zhāi dìng běn chuán qí》， yǐ jí xǔ duō jiě jīng、 jì shǐ、 cǎi fēng、 xiū zhì de zhù zuò。
tā yī shēng yòu shè jí miàn rú cǐ guǎng， shù liàng rú cǐ duō de zhù zuò， zhè chú liǎo hé tā běn rén de zhì qù hé cái huá yòu guān wài， yě hé tā yī shēng de jīng lì mì bù kě fēn。 tā de tóng nián hé qīng nián shí dài yǔ fēng jiàn shè huì de xǔ duō dú shū rén yī yàng， bǎ zhù yào jīng lì fàng zài sòng dú jīng shǐ yǐ yìng kē jǔ shàng。 tā céng zài《 lín jīng zhǐ yuè》 yī shū de《 fā fán》 zhōng huí yì dào：“ bù nìng tóng nián shòu jīng， féng rén wèn dào， sì fāng zhī mì fù， jìn dé shū guān； niàn zài zhī kǔ xīn， yì duō yán wù。” tā de wàng nián jiāo wáng tǐng zé shuō tā：“ shàng xià shù qiān nián， lán fān niàn yī shǐ。” rán 'ér tā de kē jǔ dào lù què shí fēn kǎn kě。 zhí dào chóng zhēn sān nián（ 1630）， tā wǔ shí qī suì shí， cái bǔ wéi gòng shēng， cì nián pò lì shòu dān tú xùn dǎo， qī nián（ 1634） shēng rèn fú jiàn shòu níng zhī xiàn。 sì nián yǐ hòu huí dào jiā xiāng。 zài tiān xià dòng dàng de jú shì zhōng， qīn lì liǎo nǚ zhēn de róu lìn 'ér yù yù qù shì。
zòng lǎn tā de yī shēng， suī yòu jīng shì zhì guó zhī zhì， dàn tā bù yuàn shòu fēng jiàn dào dé yuē shù de kuáng fàng， tā duì“ gǎn chàng luàn dào， huò shì wū mín” de lǐ zhuó wú de tuī chóng， tā yǔ gē 'ér jì nǚ de sī hùn， tā duì lǐ cí xiǎo shuō de xǐ 'ài …… dōubèi lǐ xué jiā men rèn wéi shì pǐn xíng yòu wū、 shū fàng bù jī， ér nán yǐ róng rěn。 yīn 'ér， tā zhǐ dé cháng qī chén lún xià céng， huò shé gēng shòu tú hú kǒu， huò wéi shū jiǎ biān ji yǎng jiā。 yě zhèng yīn wéi rú cǐ， bù dàn diàn dìng liǎo tā zài zhōng guó wén xué shǐ shàng de chóng gāo dì wèi， yě diàn dìng liǎo tā zhōng guó chū bǎn shǐ shàng de chóng gāo dì wèi héng héng zhè yī diǎn， wǒ men zhì jīn yán jiū、 rèn shí dé hái hěn bù gòu， rú guǒ méi yòu tā de xīn qín láo zuò hé chāo chū tóng shí dài rén yǎn guāng bǎi bèi de jiàn shí， nà xiē dào míng dài yǐ sàn yì dài jìn de sòng yuán huà běn yǐ jí zài mín jiān liú chuán de gē yáo、 xiào huà、 xìqǔ， dū jiāng zì shēng zì miè， shǐ wén xué shǐ shàng liú xià dà duàn dà duàn de kòngbái。 féng mèng lóng de zhè xiē gōng zuò chéng jiù， shí kě yǔ kǒng zǐ shān dìng《 shī jīng》 de yì yì bìng jiān pì měi！
féng mèng lóng suǒ biān zuǎn de zhè xiē shū， cóng chū bǎn xué de jiǎo dù lái kàn， yòu yī gè gòng tóng de zhòng yào tè diǎn， jiù shì zhù zhòng shí yòng。 tā de nà xiē jì lù dāng shí lì shǐ shì jiàn de zhù zuò zài dāng shí jù yòu hěn qiáng de xīn wén xìng； tā de nà xiē jiě shuō jīng shū de fǔ dǎo jiào cái shòu dào xí kē jǔ díshì zǐ men de huān yíng； tā de nà xiē gōng shì jǐng xì mín yuè dú de nǐ huà běn、 cháng piān shuō bù、 xiǎo shuō lèi shū， yǐ jí jù běn mín gē、 xiào huà děng yòu gèng dà de dú zhě qún， wéi shū shāng dài lái liǎo jù dà de lì rùn。 zhè shǐ dé féng mèng lóng de biān ji gōng zuò， jù yòu yī dìng de jìn dài shì chǎng jīng jì xià de chū bǎn yè de tè sè。 zài《 zhì náng》 yī shū zhōng， yě chōng fēn tǐ xiàn liǎo zhè xiē tè diǎn。
《 zhì náng》、《 gǔ jīn tán gài》、《 qíng shǐ》 sān bù shū， kě wèi féng mèng lóng zài“ sān yán” zhī wài de yòu yī gè“ sān bù qū” xì liè de xiǎo shuō lèi shū。《 zhì náng》 zhī zhǐ zài“ yì zhì”、《 gǔ jīn tán gài》 zhī zhǐ zài“ liáo fǔ”、《 qíng shǐ》 zhī zhǐ zài“ qíng jiào”， jūn biǎo dá liǎo féng mèng lóng duì shì shì de guān xīn。 ér《 zhì náng》 shì qí zhōng zuì jù shè huì zhèng zhì tè sè hé shí yòng jià zhí de gù shì jí。 tā zài《 zhì náng xù》 zhōng shuō：
rén yòu zhì， yóu dì yòu shuǐ； dì wú shuǐ wéi jiāo tǔ， rén wú zhì wéi xíng shī。 zhì yòng yú rén， yóu shuǐ xíng yú dì， dì shì 'ào zé shuǐ mǎn zhī， rén shì 'ào zé zhì mǎn zhī。 zhōu lǎn gǔ jīn chéng bài dé shī zhī lín， miè bù yóu cǐ。
tā xiǎng yóu cǐ zǒng jié“ gǔ jīn chéng bài dé shī” de yuán yīn， qí yòng yì bù kě wèi bù shēn yuǎn。
《 zhì náng》 chū biān chéng yú míng tiān qǐ liù nián（ 1625）， zhè nián féng mèng lóng yǐ jiè tiān mìng zhī nián， hái zhèng zài gè dì yǐ zuò guǎn shú xiān shēng guò huó， jiān wéi shū shāng biān shū yǐ jiě wú mǐ zhī chuī。 cǐ shí yě shì jiān dǎng wèi zhōng xián zài cháo zhōng zhǎng quán， tí dū tè wù jī guān dōng chǎng， dà xīng yuān yù， zhèng hóng dé fā zǐ zhī jì， shì zhōng guó fēng jiàn shè huì zuì hēi 'àn de shí qī zhī yī。 féng mèng lóng biān zuǎn zhè bù zhèng zhì sè cǎi jí nóng， bìng qiě xǔ duō piān zhāng zhí chì yān dǎng zhǎng quán zhī bì de lèi shū， bù néng bù lìng rén duì féng shì dà zhì dà yǒng de dǎn shí biǎo shì jìng pèi。
yǐ hòu cǐ shū yòu jīng féng mèng lóng zēng bǔ， zhòng kān shí gǎi míng《 zhì náng bǔ》， qí tā kān běn yě chēng《 zhì náng quán jí》、《 zēng zhì náng bǔ》、《 zēng guǎng zhì náng bǔ》 děng， nèi róng shàng jūn tóng《 zhì náng bǔ》。 quán shū gòng shōu shàng qǐ xiān qín， xià qì míng dài de lì dài zhì huì gù shì 1238 zé， yǐ nèi róng fēn wéi shí bù 'èr shí bā juàn。《 shàng zhì》、《 míng zhì》、《 chá zhì》 suǒ shōu lì dài zhèng zhì gù shì biǎo dá liǎo féng shì de zhèng zhì jiàn jiě hé míng chá qín zhèng de wéi guān tài dù；《 dǎn zhì》、《 shù zhì》、《 jié zhì》 biān xuǎn de shì gè zhǒng zhì lǐ zhèng wù shǒu duàn de gù shì；《 yǔ zhì》 shōu biàn cái shàn yán de gù shì；《 bīng zhì》 jí gè zhǒng chū qí zhì shèng de jūn shì móu lüè；《 guī zhì》 zhuān ji lì dài nǚ zǐ de zhì huì gù shì；《 zá zhì》 shōu gè zhǒng xiá jiǎo xiǎo jì yǐ zhì yú zhǒng zhǒng piàn shù。 féng mèng lóng zài《 zá zhì bù zǒng xù》 zhōng shuō：“ zhèng zhì wú qǔ yú jiǎo， ér zhèng zhì fǎn wéi jiǎo zhě kùn； dà zhì wú qǔ yú xiǎo， ér dà zhì huò fǎn wéi xiǎo zhě qī。 pò qí jiǎo， zé zhèng zhě shèng yǐ； shí qí xiǎo， zé dà zhě yòu shèng yǐ。 kuàng jiǎo 'ér guī zhī yú zhèng， wèi shǐ fēi zhèng， xiǎo 'ér chōng zhī yú dà， wèi shǐ bù dà hū？” diǎn míng liǎo zhè xiē zá zhì gù shì de rèn shí jià zhí。 quán shū jì yòu zhèng zhì、 jūn shì、 wài jiāo fāng miàn de dà móu lüè， yě yòu shì zú、 piào fù、 pú nú、 sēng dào、 nóng fū、 huà gōng děng xiǎo rén wù rì cháng shēng huó zhōng de qí jī zhì。 zhè xiē gù shì huì chéng liǎo zhōng huá mín zú gǔ dài zhì huì de hǎi yáng。 shū zhōng shè jí de diǎn jí jīhū hán gài liǎo míng dài yǐ qián de quán bù zhèng shǐ hé dà liàng de bǐ jì、 yě shǐ， shǐ zhè bù guān yú zhì huì hé jì móu de lèi shū hái jù yòu zhòng yào de zī liào jià zhí、 jiàokān jià zhí。 shū zhōng de yī qiān duō zé gù shì， duō shù xìn 'ér yòu zhēng， chá 'ér yòu jù， zhēn shí shēng dòng， duì wǒ men jīn tiān xué xí lì shǐ， zēng qiáng mín zú zì xìn xīn hé zì háo gǎn yě shì shí fēn yòu yì de。 yīngdāng tè bié tí jí de shì shū zhōng zhuān ji《 guī zhì》 yī bù， jì xù liǎo xǔ duō yòu cái zhì、 yòu yǒng móu、 yòu yuǎn jiàn zhuó shí de fù nǚ， zhè zài“ nǚ zǐ wú cái biàn shì dé” de fēng jiàn shí dài， shǐ cǐ shū jù yòu xiān míng de fǎn fēng jiàn de rén mín xìng。
shū zhōng gè bù lèi zhī qián de zǒng xù、 fēn xù， gè piān zhī hòu de píng yǔ， wén zhōng de jiā pī， jūn yóu féng mèng lóng zhuàn xiě。 zhè xiē dì fāng shì féng shì zhèng zhì tài dù、 rén shēng jiàn jiě、 ài zēng zhī qíng de zuì jí zhōng、 zuì zhí jiē de biǎo dá， xǐ xiào nù mà jiē chéng wén zhāng， shì yán jiū féng shì sī xiǎng de dì yī shǒu cái liào。《 sì kù quán shū zǒng mù tí yào》 wèi cǐ shū“ jiān xì yǐ píng yǔ， tiāo bó shū shèn。” zhè yī zhàn zài fēng jiàn zhèng tǒng dào dé yī biān de píng jià shì bù gōng píng de。 bù guò shū zhōng què shí yòu yī xiē mí xìn guān niàn， duì shǎo shù mín zú、 nóng mín qǐ yì yòu yī xiē wū miè zhī cí， zhè xiē luò hòu de dōng xī jīn tiān bìng bù nán shí bié， zhè lǐ jiù bù zài zhuì yán liǎo。
《 zhì náng》 de kè běn hěn duō， wǒ men zhè cì xiào yì suǒ yòng de dǐ běn míng《 zēng guǎng zhì náng bǔ》， tí wéi féng mèng lóng zhòng ji， zhāng míng yù、 shěn jǐ、 zhāng wǒ chéng tóng yuè。 suī rán shì qīng chū de yìn běn， dàn hé qí tā qīng kè běn xiāng bǐ， cǐ běn bù bì“ yí”、“ lǔ” děng zì， rú juàn sān《 xuē jiǎn sù》 zhōng de“ lǔ qiú”， tā běn gǎi zuò“ hú rén” huò“ hàn”； tóng juàn《 gāo gǒng》 zhōng de“ yí mín”、“ yí sú”、“ yí rén”， tā běn gǎi zuò“ qí mín”、“ mín sú”、“ mín rén”， zhèng míng cǐ běn kě néng shì míng mò de yuán kè běn huò lí yuán kè běn hěn jìn de fān kè běn。
wǒ men zài jiàodiǎn zhōng， chú yǔ qí tā kān běn jiàokān wài， duì wén zhōng yòu yí wèn de dì fāng hái jìn kě néng chá zhǎo yuán chū chù jiā yǐ dìng zhèng。 yī xiē wù kè rù zhèng wén zhōng de pī yǔ、 píng yǔ， wǒ men yě zǎi xì jiā yǐ biàn bié yī yī xī chū。 zhāng míng yù、 shěn jǐ yǐ jí lǐ yú de xù fù lù yú shū hòu。
wǒ men de yì wén jìn kě néng zhōng yú yuán zhù， bù jiā shān gǎi。 dàn duì yú yuán wén zhōng xū yào jiě shì de zhí guān、 diǎn zhāng、 gǔ dì míng， wǒ men zài yì wén zhōng yú yǐ chuàn jiǎng， bù zài lìng wài zhù shì， yǐ shěng qù dú zhě fān jiǎn zhī láo， yě shǐ yì wén yì sī gèng chàng dá yì dǒng。 cóng zhè yī jiǎo dù lái kàn， yì wén yǐ bù wán quán shì zhí yì， ér shì jù shǐ liào jiā yǐ zēng bǔ de yì yì。 shū míng wéi《 wén bái duì zhào quán yì zhì náng quán jí》。 zhè zhǒng zuò fǎ shì fǒu tuǒdàng， hái pàn fāng jiā hé dú zhě zhǐ zhèng。
běn shū gè juàn de jiàodiǎn、 fān yì zhě fēn bié wéi： dì 1 yī 3 juàn， xǔ yán； dì 4 yī 5 juàn， zhāng xiáng shēng； dì 6 yī 9 juàn zhào zhì hǎi； dì 10 yī 16 juàn， wèi shào shēng； dì 17 yī 23 juàn zhī《 hè ruò yù》， péi zé rén； dì 23 juàn zhī《 yòng jiān sān tiáo》 yī 28 juàn， zhèng mǐn、 gé fēng。
xǔ yán
1995 ． 6． 26
féng mèng lóng shì nán zhí lì sū zhōu fǔ wú xiàn jí cháng zhōu（ jīn sū zhōu） rén， chū shēn míng mén shì jiā， féng shì xiōng dì sān rén bèi chēng wéi “ wú xià sān féng ”。 qí xiōng mèng guì shì huà jiā， qí dì mèng xióng shì tài xué shēng， zuò pǐn jūn yǐ bù chuán。 féng mèng lóng zì jǐ de shī jí jīn yě bù cún， dàn zhí dé qìng xìng de shì yóu tā biān zuǎn de sān shí zhǒng zhù zuò dé yǐ chuán shì， wèiwǒ guó wén huà bǎo kù liú xià liǎo yī pī bù xiǔ de zhēn bǎo。 qí zhōng chú shì rén jiē zhī de“ sān yán” wài， hái yòu《 xīn liè guó zhì》、《 zēng bǔ sān suì píng yāo chuán》、《 zhì náng》、《 gǔ jīn tán gài》、《 tài píng guǎng jì chāo》、《 qíng shǐ》、《 mò hān zhāi dìng běn chuán qí》， yǐ jí xǔ duō jiě jīng、 jì shǐ、 cǎi fēng、 xiū zhì de zhù zuò。
tā yī shēng yòu shè jí miàn rú cǐ guǎng， shù liàng rú cǐ duō de zhù zuò， zhè chú liǎo hé tā běn rén de zhì qù hé cái huá yòu guān wài， yě hé tā yī shēng de jīng lì mì bù kě fēn。 tā de tóng nián hé qīng nián shí dài yǔ fēng jiàn shè huì de xǔ duō dú shū rén yī yàng， bǎ zhù yào jīng lì fàng zài sòng dú jīng shǐ yǐ yìng kē jǔ shàng。 tā céng zài《 lín jīng zhǐ yuè》 yī shū de《 fā fán》 zhōng huí yì dào：“ bù nìng tóng nián shòu jīng， féng rén wèn dào， sì fāng zhī mì fù， jìn dé shū guān； niàn zài zhī kǔ xīn， yì duō yán wù。” tā de wàng nián jiāo wáng tǐng zé shuō tā：“ shàng xià shù qiān nián， lán fān niàn yī shǐ。” rán 'ér tā de kē jǔ dào lù què shí fēn kǎn kě。 zhí dào chóng zhēn sān nián（ 1630）， tā wǔ shí qī suì shí， cái bǔ wéi gòng shēng， cì nián pò lì shòu dān tú xùn dǎo， qī nián（ 1634） shēng rèn fú jiàn shòu níng zhī xiàn。 sì nián yǐ hòu huí dào jiā xiāng。 zài tiān xià dòng dàng de jú shì zhōng， qīn lì liǎo nǚ zhēn de róu lìn 'ér yù yù qù shì。
zòng lǎn tā de yī shēng， suī yòu jīng shì zhì guó zhī zhì， dàn tā bù yuàn shòu fēng jiàn dào dé yuē shù de kuáng fàng， tā duì“ gǎn chàng luàn dào， huò shì wū mín” de lǐ zhuó wú de tuī chóng， tā yǔ gē 'ér jì nǚ de sī hùn， tā duì lǐ cí xiǎo shuō de xǐ 'ài …… dōubèi lǐ xué jiā men rèn wéi shì pǐn xíng yòu wū、 shū fàng bù jī， ér nán yǐ róng rěn。 yīn 'ér， tā zhǐ dé cháng qī chén lún xià céng， huò shé gēng shòu tú hú kǒu， huò wéi shū jiǎ biān ji yǎng jiā。 yě zhèng yīn wéi rú cǐ， bù dàn diàn dìng liǎo tā zài zhōng guó wén xué shǐ shàng de chóng gāo dì wèi， yě diàn dìng liǎo tā zhōng guó chū bǎn shǐ shàng de chóng gāo dì wèi héng héng zhè yī diǎn， wǒ men zhì jīn yán jiū、 rèn shí dé hái hěn bù gòu， rú guǒ méi yòu tā de xīn qín láo zuò hé chāo chū tóng shí dài rén yǎn guāng bǎi bèi de jiàn shí， nà xiē dào míng dài yǐ sàn yì dài jìn de sòng yuán huà běn yǐ jí zài mín jiān liú chuán de gē yáo、 xiào huà、 xìqǔ， dū jiāng zì shēng zì miè， shǐ wén xué shǐ shàng liú xià dà duàn dà duàn de kòngbái。 féng mèng lóng de zhè xiē gōng zuò chéng jiù， shí kě yǔ kǒng zǐ shān dìng《 shī jīng》 de yì yì bìng jiān pì měi！
féng mèng lóng suǒ biān zuǎn de zhè xiē shū， cóng chū bǎn xué de jiǎo dù lái kàn， yòu yī gè gòng tóng de zhòng yào tè diǎn， jiù shì zhù zhòng shí yòng。 tā de nà xiē jì lù dāng shí lì shǐ shì jiàn de zhù zuò zài dāng shí jù yòu hěn qiáng de xīn wén xìng； tā de nà xiē jiě shuō jīng shū de fǔ dǎo jiào cái shòu dào xí kē jǔ díshì zǐ men de huān yíng； tā de nà xiē gōng shì jǐng xì mín yuè dú de nǐ huà běn、 cháng piān shuō bù、 xiǎo shuō lèi shū， yǐ jí jù běn mín gē、 xiào huà děng yòu gèng dà de dú zhě qún， wéi shū shāng dài lái liǎo jù dà de lì rùn。 zhè shǐ dé féng mèng lóng de biān ji gōng zuò， jù yòu yī dìng de jìn dài shì chǎng jīng jì xià de chū bǎn yè de tè sè。 zài《 zhì náng》 yī shū zhōng， yě chōng fēn tǐ xiàn liǎo zhè xiē tè diǎn。
《 zhì náng》、《 gǔ jīn tán gài》、《 qíng shǐ》 sān bù shū， kě wèi féng mèng lóng zài“ sān yán” zhī wài de yòu yī gè“ sān bù qū” xì liè de xiǎo shuō lèi shū。《 zhì náng》 zhī zhǐ zài“ yì zhì”、《 gǔ jīn tán gài》 zhī zhǐ zài“ liáo fǔ”、《 qíng shǐ》 zhī zhǐ zài“ qíng jiào”， jūn biǎo dá liǎo féng mèng lóng duì shì shì de guān xīn。 ér《 zhì náng》 shì qí zhōng zuì jù shè huì zhèng zhì tè sè hé shí yòng jià zhí de gù shì jí。 tā zài《 zhì náng xù》 zhōng shuō：
rén yòu zhì， yóu dì yòu shuǐ； dì wú shuǐ wéi jiāo tǔ， rén wú zhì wéi xíng shī。 zhì yòng yú rén， yóu shuǐ xíng yú dì， dì shì 'ào zé shuǐ mǎn zhī， rén shì 'ào zé zhì mǎn zhī。 zhōu lǎn gǔ jīn chéng bài dé shī zhī lín， miè bù yóu cǐ。
tā xiǎng yóu cǐ zǒng jié“ gǔ jīn chéng bài dé shī” de yuán yīn， qí yòng yì bù kě wèi bù shēn yuǎn。
《 zhì náng》 chū biān chéng yú míng tiān qǐ liù nián（ 1625）， zhè nián féng mèng lóng yǐ jiè tiān mìng zhī nián， hái zhèng zài gè dì yǐ zuò guǎn shú xiān shēng guò huó， jiān wéi shū shāng biān shū yǐ jiě wú mǐ zhī chuī。 cǐ shí yě shì jiān dǎng wèi zhōng xián zài cháo zhōng zhǎng quán， tí dū tè wù jī guān dōng chǎng， dà xīng yuān yù， zhèng hóng dé fā zǐ zhī jì， shì zhōng guó fēng jiàn shè huì zuì hēi 'àn de shí qī zhī yī。 féng mèng lóng biān zuǎn zhè bù zhèng zhì sè cǎi jí nóng， bìng qiě xǔ duō piān zhāng zhí chì yān dǎng zhǎng quán zhī bì de lèi shū， bù néng bù lìng rén duì féng shì dà zhì dà yǒng de dǎn shí biǎo shì jìng pèi。
yǐ hòu cǐ shū yòu jīng féng mèng lóng zēng bǔ， zhòng kān shí gǎi míng《 zhì náng bǔ》， qí tā kān běn yě chēng《 zhì náng quán jí》、《 zēng zhì náng bǔ》、《 zēng guǎng zhì náng bǔ》 děng， nèi róng shàng jūn tóng《 zhì náng bǔ》。 quán shū gòng shōu shàng qǐ xiān qín， xià qì míng dài de lì dài zhì huì gù shì 1238 zé， yǐ nèi róng fēn wéi shí bù 'èr shí bā juàn。《 shàng zhì》、《 míng zhì》、《 chá zhì》 suǒ shōu lì dài zhèng zhì gù shì biǎo dá liǎo féng shì de zhèng zhì jiàn jiě hé míng chá qín zhèng de wéi guān tài dù；《 dǎn zhì》、《 shù zhì》、《 jié zhì》 biān xuǎn de shì gè zhǒng zhì lǐ zhèng wù shǒu duàn de gù shì；《 yǔ zhì》 shōu biàn cái shàn yán de gù shì；《 bīng zhì》 jí gè zhǒng chū qí zhì shèng de jūn shì móu lüè；《 guī zhì》 zhuān ji lì dài nǚ zǐ de zhì huì gù shì；《 zá zhì》 shōu gè zhǒng xiá jiǎo xiǎo jì yǐ zhì yú zhǒng zhǒng piàn shù。 féng mèng lóng zài《 zá zhì bù zǒng xù》 zhōng shuō：“ zhèng zhì wú qǔ yú jiǎo， ér zhèng zhì fǎn wéi jiǎo zhě kùn； dà zhì wú qǔ yú xiǎo， ér dà zhì huò fǎn wéi xiǎo zhě qī。 pò qí jiǎo， zé zhèng zhě shèng yǐ； shí qí xiǎo， zé dà zhě yòu shèng yǐ。 kuàng jiǎo 'ér guī zhī yú zhèng， wèi shǐ fēi zhèng， xiǎo 'ér chōng zhī yú dà， wèi shǐ bù dà hū？” diǎn míng liǎo zhè xiē zá zhì gù shì de rèn shí jià zhí。 quán shū jì yòu zhèng zhì、 jūn shì、 wài jiāo fāng miàn de dà móu lüè， yě yòu shì zú、 piào fù、 pú nú、 sēng dào、 nóng fū、 huà gōng děng xiǎo rén wù rì cháng shēng huó zhōng de qí jī zhì。 zhè xiē gù shì huì chéng liǎo zhōng huá mín zú gǔ dài zhì huì de hǎi yáng。 shū zhōng shè jí de diǎn jí jīhū hán gài liǎo míng dài yǐ qián de quán bù zhèng shǐ hé dà liàng de bǐ jì、 yě shǐ， shǐ zhè bù guān yú zhì huì hé jì móu de lèi shū hái jù yòu zhòng yào de zī liào jià zhí、 jiàokān jià zhí。 shū zhōng de yī qiān duō zé gù shì， duō shù xìn 'ér yòu zhēng， chá 'ér yòu jù， zhēn shí shēng dòng， duì wǒ men jīn tiān xué xí lì shǐ， zēng qiáng mín zú zì xìn xīn hé zì háo gǎn yě shì shí fēn yòu yì de。 yīngdāng tè bié tí jí de shì shū zhōng zhuān ji《 guī zhì》 yī bù， jì xù liǎo xǔ duō yòu cái zhì、 yòu yǒng móu、 yòu yuǎn jiàn zhuó shí de fù nǚ， zhè zài“ nǚ zǐ wú cái biàn shì dé” de fēng jiàn shí dài， shǐ cǐ shū jù yòu xiān míng de fǎn fēng jiàn de rén mín xìng。
shū zhōng gè bù lèi zhī qián de zǒng xù、 fēn xù， gè piān zhī hòu de píng yǔ， wén zhōng de jiā pī， jūn yóu féng mèng lóng zhuàn xiě。 zhè xiē dì fāng shì féng shì zhèng zhì tài dù、 rén shēng jiàn jiě、 ài zēng zhī qíng de zuì jí zhōng、 zuì zhí jiē de biǎo dá， xǐ xiào nù mà jiē chéng wén zhāng， shì yán jiū féng shì sī xiǎng de dì yī shǒu cái liào。《 sì kù quán shū zǒng mù tí yào》 wèi cǐ shū“ jiān xì yǐ píng yǔ， tiāo bó shū shèn。” zhè yī zhàn zài fēng jiàn zhèng tǒng dào dé yī biān de píng jià shì bù gōng píng de。 bù guò shū zhōng què shí yòu yī xiē mí xìn guān niàn， duì shǎo shù mín zú、 nóng mín qǐ yì yòu yī xiē wū miè zhī cí， zhè xiē luò hòu de dōng xī jīn tiān bìng bù nán shí bié， zhè lǐ jiù bù zài zhuì yán liǎo。
《 zhì náng》 de kè běn hěn duō， wǒ men zhè cì xiào yì suǒ yòng de dǐ běn míng《 zēng guǎng zhì náng bǔ》， tí wéi féng mèng lóng zhòng ji， zhāng míng yù、 shěn jǐ、 zhāng wǒ chéng tóng yuè。 suī rán shì qīng chū de yìn běn， dàn hé qí tā qīng kè běn xiāng bǐ， cǐ běn bù bì“ yí”、“ lǔ” děng zì， rú juàn sān《 xuē jiǎn sù》 zhōng de“ lǔ qiú”， tā běn gǎi zuò“ hú rén” huò“ hàn”； tóng juàn《 gāo gǒng》 zhōng de“ yí mín”、“ yí sú”、“ yí rén”， tā běn gǎi zuò“ qí mín”、“ mín sú”、“ mín rén”， zhèng míng cǐ běn kě néng shì míng mò de yuán kè běn huò lí yuán kè běn hěn jìn de fān kè běn。
wǒ men zài jiàodiǎn zhōng， chú yǔ qí tā kān běn jiàokān wài， duì wén zhōng yòu yí wèn de dì fāng hái jìn kě néng chá zhǎo yuán chū chù jiā yǐ dìng zhèng。 yī xiē wù kè rù zhèng wén zhōng de pī yǔ、 píng yǔ， wǒ men yě zǎi xì jiā yǐ biàn bié yī yī xī chū。 zhāng míng yù、 shěn jǐ yǐ jí lǐ yú de xù fù lù yú shū hòu。
wǒ men de yì wén jìn kě néng zhōng yú yuán zhù， bù jiā shān gǎi。 dàn duì yú yuán wén zhōng xū yào jiě shì de zhí guān、 diǎn zhāng、 gǔ dì míng， wǒ men zài yì wén zhōng yú yǐ chuàn jiǎng， bù zài lìng wài zhù shì， yǐ shěng qù dú zhě fān jiǎn zhī láo， yě shǐ yì wén yì sī gèng chàng dá yì dǒng。 cóng zhè yī jiǎo dù lái kàn， yì wén yǐ bù wán quán shì zhí yì， ér shì jù shǐ liào jiā yǐ zēng bǔ de yì yì。 shū míng wéi《 wén bái duì zhào quán yì zhì náng quán jí》。 zhè zhǒng zuò fǎ shì fǒu tuǒdàng， hái pàn fāng jiā hé dú zhě zhǐ zhèng。
běn shū gè juàn de jiàodiǎn、 fān yì zhě fēn bié wéi： dì 1 yī 3 juàn， xǔ yán； dì 4 yī 5 juàn， zhāng xiáng shēng； dì 6 yī 9 juàn zhào zhì hǎi； dì 10 yī 16 juàn， wèi shào shēng； dì 17 yī 23 juàn zhī《 hè ruò yù》， péi zé rén； dì 23 juàn zhī《 yòng jiān sān tiáo》 yī 28 juàn， zhèng mǐn、 gé fēng。
xǔ yán
1995 ． 6． 26
féng zǐ yuē： rén yòu zhì yóu dì yòu shuǐ， dì wú shuǐ wéi jiāo tǔ， rén wú zhì wéi xíng shī。 zhì yòng yú rén， yóu shuǐ xíng yú dì， dì shì 'ào zé shuǐ mǎn zhī， rén shì 'ào zé zhì mǎn zhī。 zhōu lǎn gǔ jīn chéng bài dé shī zhī lín， miè bù yóu cǐ。 hé yǐ míng zhī？ xī zhě liáng、 zhòu yú 'ér tānɡ、 wǔ zhì； liù guó yú 'ér qín zhì； chǔ yú 'ér hàn zhì； suí yú 'ér táng zhì； sòng yú 'ér yuán zhì； yuán yú 'ér shèng zǔ zhì。 jǔ dà zé xì kě jiàn， sī《 zhì náng》 suǒ wéi shù yě。 huò nán zhī yuē： zhì mò dà yú shùn， ér kùn yú wán 'áo； yì mò dà yú kǒng， ér 'è yú chén cài； xī lín zhī zǐ， liù yì xián xí， huái pú bù shòu， chún yī gòu shí， dōng lín zhī zǐ， gē zì wèi shí， zuò xiǎng sù fēng， pú cóng yíng bǎi， yòu 'ān zài hū yú shī 'ér zhì dé？ féng zǐ xiào yuē： zǐ bù jiàn fū záo jǐng zhě hū？ dōng luǒ 'ér xià qiú， shéng yǐ rù， běn yǐ chū， qí píng dì huò quán zhě， zhì yě， fěi fū tǔ jiū 'ér shí jiàn， zé biàn yě。 yòu zhǒng shì héng zhě， xiè shí chū quán， rùn jí wàn jiā。 shì gù yú rén jiàn shí， zhì zhě jiàn quán， biàn néng qióng zhì， zhì fù bù qióng yú biàn。 shǐ zhì fēi shùn、 kǒng， fāng qiě huī yú lǐn、 ní yú jǐng、 fú yú chén ruò cài， hé xiá qín yú chuáng 'ér xián yú yě？ zǐ qiě wèi zhī shèng rén zhī zhì zhī miào yòng， ér yòu hé yǐ kuī wú náng？ huò yòu yuē： shùn、 kǒng zhī shì zé chéng rán yǐ。 rán 'ér“ zhì náng” zhě， gù dà fū cuò suǒ yǐ gāo fén yú hàn shì yě， zǐ hé qǔ yān？ féng zǐ yuē： bù bù！ cuò bù sǐ yú zhì， sǐ yú yú， fāng qí zuò 'ér tán bīng， rén zhù dòng sè， dài qī guó shì qǐ， nǎi yù shǐ tiān zǐ jiāng 'ér yǐ jū shǒu， yī wéi bù zhì， chán xīng shēn miè。 suī rán， cuò yú yú wèi shēn， ér zhì yú chóu guó， gù shēn sǐ shù qiān nián， rén yóu tòng zhī， liè yú míng chén。（ zuǒ chē yòu miǎn） dǒu xiāo zhī liú， wèi shēn piān zhì， chóu guó piān yú， yǐ cǐ jiào bǐ， shuí yán shuí chī？ qiě“ zhì náng” zhī míng， zǐ zhī qí yī， wèi zhī 'èr yě。 qián hū cuò， yòu chū lǐ zǐ yān； hòu hū cuò， yòu lǔ kuāng、 zhī qiān、 dù yù、 huán fàn、 wáng jiǎn yān； qí zài huáng míng， yáng wén xiāng gōng bìng shàn cǐ hào。 shù jūn zǐ zhě， jì bù yī guǐ， yì duō yòu chéng gōng shù xūn、 shēn róng dào tài。 zǐ shè qí lì 'ér chéng qí hài， shì yóu dǔ yī rén zhī nì， ér fèi zhōu yī zhī yòng， fū yì yù bù zhì yǐ！ huò yòu yuē： zǐ zhī shù《 zhì náng》， jiànglìng rén xué zhì yě。 zhì yóu xìng shēng hū， yóu zhǐ shàng hū？ féng zǐ yuē： wú xiàng zhě gù yán zhī： zhì yóu shuǐ， rán cáng yú dì zhōng zhě， xìng； záo 'ér chū zhī zhě， xué。 jǐng jiàn zhī yòng， yǔ jiāng hé cān。 wú yōu fū rén xìng zhī gù yú tǔ shí， ér yǐ zhǐ shàng yán wéi zhī běn chā， shù yú yìng shì yòu liào 'ěr。 huò yòu yuē： pú wén“ qǔ fǎ hū shàng， jǐn dé hū zhōng”。 zǐ zhī pǐn zhì， shén jiān jù huá， huò dēng shàng chéng， jī míng gǒu dào， yì bèi qí wén， náng qiě huì yǐ， hé yǐ xùn shì？ féng zǐ yuē： wú pǐn zhì fēi pǐn rén yě。 bù wéi qí rén wéi qí shì， bù wéi qí shì wéi qí zhì， suī hǎo huá dào zéi， shuí fēi wú yào lóng zhōng xiāo、 jǐ？ wú yī yǐ wéi zhū wǎng 'ér tuī zhī kě yú， yī yǐ wéi cán jiǎn 'ér tuī zhī kě shì。 pì zhī gǔ wáng， zhòng shuǐ tóng guī， qǐ qí zé liú 'ér shòu！ huò wú yǐ nán， suì shū qí yǔ yú piān shǒu。 féng zǐ míng mèng lóng， zì yóu lóng， dōng wú zhī jī rén yě。
zhì náng zì xù zhì náng bǔ zì xù yì bǐng yín suì， yú zuò jiǎng shì sān jìng zhāi xiǎo lóu jìn liǎng yuè， ji chéng《 zhì náng》 èr shí qī juàn。 yǐ qǐng jiào yú hǎi nèi zhī míng zhé， wǎng wǎng làn méng jiā xǔ， ér shì chī zhě suì jì yú yòu xù kè。 yú gū lú zhōng lǎo rú 'ěr， mù wèi dǔ xī shān zhī mì jí， ěr wèi wén hǎi wài zhī pì shì， ān suǒ dé pǐ cǐ zhě 'ér xù zhī？ gù shù nián yǐ lái， wén jiàn suǒ chù， gǒu lín yú zhì， wèi cháng bù cún zhū xiōng yì， yǐ cǐ bǔ qián ji suǒ wèi bèi， shù jǐ qí kě。 suī rán， yuè zhōng wǔ yòu yán：“ yùn yòng zhī miào， zài hū yī xīn。” shàn yòng zhī， míng fèi zhī cháng kě yǐ táo sǐ； bù shàn yòng zhī， zé mǎ fú zhī shū wú yǐ jiù bài。 gù yǐ yáng wù mǎ， qián kè yǐ qìng qí fán； zhí fāng liáo jí， zài bǔ shàng yú qí guǎ。 dì yú gèng yòu shuō yān。 táng tài zōng xǐ yòu jūn bǐ yì， mìng shū jiā fēn lín lán tíng běn， gè yīn qí zhì， wù ní xíng mó， ér mín jiān piàn zhǐ zhǐ zì， nǎi zhì sōu kuò wú yí。 fó fǎ shàng chéng， bù lì wén zì， sì shí 'èr zhāng， hòu zēng tiān zhì wǔ qiān sì shí bā juàn 'ér yóu wèi yǐ。 gù zhì yòng suī guì hū shén míng， wǎng jì hé fáng hū duō shí？ cí bǔ huò yì hǎi nèi míng zhé zhī suǒ bù qì， bù zhǐ sài shì jiā zhě zhī qǐng 'ér yǐ yě。 shū chéng， zhí yú jiāng fù mǐn zhōng， ér shè yǒu dé zhòng shì yǐ sòng yú， gù tóng zhì sōng líng。 dé zhòng xiān xíng yú《 zhǐ yuè》、《 héng kù》 zhū shū， gài shì jiā zhī yóu zhě， yīn shù shì yǔ wéi xù 'ér zhī。
wú mén féng mèng lóng tí yú sōng líng zhī zhōu zhōng
zhì náng zì xù zhì náng bǔ zì xù yì bǐng yín suì， yú zuò jiǎng shì sān jìng zhāi xiǎo lóu jìn liǎng yuè， ji chéng《 zhì náng》 èr shí qī juàn。 yǐ qǐng jiào yú hǎi nèi zhī míng zhé， wǎng wǎng làn méng jiā xǔ， ér shì chī zhě suì jì yú yòu xù kè。 yú gū lú zhōng lǎo rú 'ěr， mù wèi dǔ xī shān zhī mì jí， ěr wèi wén hǎi wài zhī pì shì， ān suǒ dé pǐ cǐ zhě 'ér xù zhī？ gù shù nián yǐ lái， wén jiàn suǒ chù， gǒu lín yú zhì， wèi cháng bù cún zhū xiōng yì， yǐ cǐ bǔ qián ji suǒ wèi bèi， shù jǐ qí kě。 suī rán， yuè zhōng wǔ yòu yán：“ yùn yòng zhī miào， zài hū yī xīn。” shàn yòng zhī， míng fèi zhī cháng kě yǐ táo sǐ； bù shàn yòng zhī， zé mǎ fú zhī shū wú yǐ jiù bài。 gù yǐ yáng wù mǎ， qián kè yǐ qìng qí fán； zhí fāng liáo jí， zài bǔ shàng yú qí guǎ。 dì yú gèng yòu shuō yān。 táng tài zōng xǐ yòu jūn bǐ yì， mìng shū jiā fēn lín lán tíng běn， gè yīn qí zhì， wù ní xíng mó， ér mín jiān piàn zhǐ zhǐ zì， nǎi zhì sōu kuò wú yí。 fó fǎ shàng chéng， bù lì wén zì， sì shí 'èr zhāng， hòu zēng tiān zhì wǔ qiān sì shí bā juàn 'ér yóu wèi yǐ。 gù zhì yòng suī guì hū shén míng， wǎng jì hé fáng hū duō shí？ cí bǔ huò yì hǎi nèi míng zhé zhī suǒ bù qì， bù zhǐ sài shì jiā zhě zhī qǐng 'ér yǐ yě。 shū chéng， zhí yú jiāng fù mǐn zhōng， ér shè yǒu dé zhòng shì yǐ sòng yú， gù tóng zhì sōng líng。 dé zhòng xiān xíng yú《 zhǐ yuè》、《 héng kù》 zhū shū， gài shì jiā zhī yóu zhě， yīn shù shì yǔ wéi xù 'ér zhī。
wú mén féng mèng lóng tí yú sōng líng zhī zhōu zhōng