yán lǎo shī yāo qǐng zuò《 xù》， shēn wéi chéng huáng chéng kǒng。 xiǎo bèi bù cái， yǔ yán lǎo shī hé zuò bìng chéng wàng nián jiāo， shí shǔ sān shēng yòu xìng。 xiàn jiāng yǔ yán lǎo shī de liǎng cì móu miàn xiǎo jì rú xià： yī lái xiě xiě wǒ yǎn zhōng de yán lǎo shī， èr lái yě shuō shuō cǐ shū de lái lì， jiù gū qiě chēng wéi《 xù》 bā。
shǒu cì bài fǎng yán lǎo shī shì zài tā de jiā zhōng， wǒ chuài zhe lán mù chū jù de cèhuà rén yuán yāo qǐng hán， xīn zhōng pō wéi tǎn tè。
“ lì shǐ shì jìng zǐ， lì shǐ yě shì yì shù。 tā kě yǐ jiè jiàn， gèng kě yǐ xīn shǎng。” jiǎng qǐ lì shǐ， yán lǎo shī jiù xiàng shì shuō gù shì。 zuò liǎo sān nián duō de yāng shì《 bǎi jiā jiǎng tán》 lán mù zhì piàn rén， jiē chù de zhuān jiā xué zhě jìn qiān wèi， néng bǎ xué wèn dāng píng shū jiǎng de， néng bǎ lì shǐ dāng gù shì shuō de， yán lǎo shī shì dì yī rén。
“ qián lóng shǔ tù， guān yú tā mā shì shuí kě yòu hěn duō chuán wén ……” tán qǐ“ qīng shí 'èr dì”， yán lǎo shī jiù xiàng shuō qǐ gé bì de lǎo shú rén。 zhè zhǒng píng mín shì jiǎo wǒ jiǔ mì bù dé， ér zài yán lǎo shī zhè 'ér què“ dé lái quán bù fèi gōng fū”！
wǒ zhèng shì yāo qǐng yán lǎo shī zuò《 bǎi jiā jiǎng tán》 lán mù dà xíng lì shǐ xì liè jié mù《 qīng shí 'èr dì yí 'àn》 de cèhuà rén jiān zhù jiǎng rén， chéng kěn dì dì shàng yāo qǐng shū。
dì 'èr cì móu miàn shì zài《 bǎi jiā jiǎng tán》 lán mùdì jī fáng。 yán lǎo shī zhèng jīn wēi zuò， zhuān zhù yú biān ji jī de jiān shì qì zhōng zì jǐ de biǎo xiàn， wǒ méi yòu guò qù dǎ rǎo tā。 biān dǎo gào sù wǒ， měi qī jié mù yán lǎo shī dōuyào qīn zì guò mù， jiāng zì jǐ biǎo dá bù gòu zhǔn què de dì fāng、 biān dǎo biān ji zhōng bù gòu què qiē de dì fāng nǎi zhì cuò bié zì dū yī yī tiǎo chū。
lái《 bǎi jiā jiǎng tán》 zuò guò jié mùdì xué zhě yǐ yòu jǐ bǎi wèi， yán lǎo shī de rèn zhēn ràng wǒ chī jīng。 wǒ kàn dào guò tā wéi zhǔn bèi yī qī jié mù zuò de wén 'àn， shí jǐ yè dǎ yìn zhǐ， yáng yáng shù wàn yán， bù zuò rèn hé gǎi dòng jí shì yī piān jí hǎo de rén wù zhuànjì， ér diàn shì yóu yú qí biǎo xiàn shàng de jú xiàn， zhǐ néng cóng zhōng xié qǔ ruò gān gè xīng qù diǎn， bù dé bù ruò huà qí zhōng de xì tǒng xìng、 shǐ liào xìng hé wán zhěng xìng。 wǒ dà hū kě xī， jiàn yì yán lǎo shī jiāng zhè xiē wén gǎo jí jié chū shū。 yán lǎo shī xiào dá： zuò wán jié mù zài shuō bā。 nà fèn dàn rán ràng wǒ sù rán。
ér jīn， jié mù yǐ jīng bō chū， zhōng huá shū jú yòu jiāng zhè xiē wén gǎo jīng biān chū shū， yú yán lǎo shī yě xǔ shì wú xīn chā liǔ， yú wǒ què shì zhèng zhōng xià huái。
zhù yán lǎo shī yǒng bǎo xué shù qīng chūn。
shǒu cì bài fǎng yán lǎo shī shì zài tā de jiā zhōng， wǒ chuài zhe lán mù chū jù de cèhuà rén yuán yāo qǐng hán， xīn zhōng pō wéi tǎn tè。
“ lì shǐ shì jìng zǐ， lì shǐ yě shì yì shù。 tā kě yǐ jiè jiàn， gèng kě yǐ xīn shǎng。” jiǎng qǐ lì shǐ， yán lǎo shī jiù xiàng shì shuō gù shì。 zuò liǎo sān nián duō de yāng shì《 bǎi jiā jiǎng tán》 lán mù zhì piàn rén， jiē chù de zhuān jiā xué zhě jìn qiān wèi， néng bǎ xué wèn dāng píng shū jiǎng de， néng bǎ lì shǐ dāng gù shì shuō de， yán lǎo shī shì dì yī rén。
“ qián lóng shǔ tù， guān yú tā mā shì shuí kě yòu hěn duō chuán wén ……” tán qǐ“ qīng shí 'èr dì”， yán lǎo shī jiù xiàng shuō qǐ gé bì de lǎo shú rén。 zhè zhǒng píng mín shì jiǎo wǒ jiǔ mì bù dé， ér zài yán lǎo shī zhè 'ér què“ dé lái quán bù fèi gōng fū”！
wǒ zhèng shì yāo qǐng yán lǎo shī zuò《 bǎi jiā jiǎng tán》 lán mù dà xíng lì shǐ xì liè jié mù《 qīng shí 'èr dì yí 'àn》 de cèhuà rén jiān zhù jiǎng rén， chéng kěn dì dì shàng yāo qǐng shū。
dì 'èr cì móu miàn shì zài《 bǎi jiā jiǎng tán》 lán mùdì jī fáng。 yán lǎo shī zhèng jīn wēi zuò， zhuān zhù yú biān ji jī de jiān shì qì zhōng zì jǐ de biǎo xiàn， wǒ méi yòu guò qù dǎ rǎo tā。 biān dǎo gào sù wǒ， měi qī jié mù yán lǎo shī dōuyào qīn zì guò mù， jiāng zì jǐ biǎo dá bù gòu zhǔn què de dì fāng、 biān dǎo biān ji zhōng bù gòu què qiē de dì fāng nǎi zhì cuò bié zì dū yī yī tiǎo chū。
lái《 bǎi jiā jiǎng tán》 zuò guò jié mùdì xué zhě yǐ yòu jǐ bǎi wèi， yán lǎo shī de rèn zhēn ràng wǒ chī jīng。 wǒ kàn dào guò tā wéi zhǔn bèi yī qī jié mù zuò de wén 'àn， shí jǐ yè dǎ yìn zhǐ， yáng yáng shù wàn yán， bù zuò rèn hé gǎi dòng jí shì yī piān jí hǎo de rén wù zhuànjì， ér diàn shì yóu yú qí biǎo xiàn shàng de jú xiàn， zhǐ néng cóng zhōng xié qǔ ruò gān gè xīng qù diǎn， bù dé bù ruò huà qí zhōng de xì tǒng xìng、 shǐ liào xìng hé wán zhěng xìng。 wǒ dà hū kě xī， jiàn yì yán lǎo shī jiāng zhè xiē wén gǎo jí jié chū shū。 yán lǎo shī xiào dá： zuò wán jié mù zài shuō bā。 nà fèn dàn rán ràng wǒ sù rán。
ér jīn， jié mù yǐ jīng bō chū， zhōng huá shū jú yòu jiāng zhè xiē wén gǎo jīng biān chū shū， yú yán lǎo shī yě xǔ shì wú xīn chā liǔ， yú wǒ què shì zhèng zhōng xià huái。
zhù yán lǎo shī yǒng bǎo xué shù qīng chūn。
jìn xiē nián zhōng wài chū bǎn yòu guān nǔ 'ěr hā chì de chuán jì、 lùn zhù、 xiǎo shuō yǐ jí yǐng shì zuò pǐn dá 60 duō bù , shuō míng nǔ 'ěr hā chì shì shǐ xué jiè yán jiū de yī gè rè diǎn， shì wén yì jiè chuàng zuò de yī gè rè diǎn， yě shì lǎo bǎi xìng guān zhù de yī gè rè diǎn。
zài 'èr sān shí nián qián bìng bù shì zhè yàng。 bǐ zhě zài wén gé qī jiān xiě liǎo yī bù《 nǔ 'ěr hā chì chuán》 shū gǎo， wén gé jié shù hòu， mǒu chū bǎn shè xiǎng chū bǎn。 zài tǎo lùn xuǎn tí shí， yī wèi fù zé rén shuō，“ sān jiā cūn” dèng tuò、 wú hán、 liào mò shā de chuán jì hái méi yòu chū bǎn， zěn me néng chū bǎn xiě wài guó rén de zhuànjì ní！ zhè běn shū gǎo jiù bèi gē xià， zhí dào 1983 nián cái yóu běi jīng chū bǎn
shè chū bǎn。 kě jiàn dāng shí rén men duì nǔ 'ěr hā chì mò shēng dào hé zhǒng chéng dù。
xiàn zài， nǔ 'ěr hā chì bù jǐn zài guó nèi chéng wéi rè diǎn， zài guó wài yě bèi shòu guān zhù。 yī wèi xī fāng xué zhě shuō， xī fāng rén zuì guān zhù de zhōng guó gǔ dài yīng jié rén wù shì chéng jí sī hàn hé nǔ 'ěr hā chì。 zài zhōng guó càn rú xīng hàn de lì shǐ rén wù zhōng， bù fá xiàng qín huáng、 hàn wǔ、 táng zōng、 sòng zǔ zhè yàng de jié chū dì wáng， ér tā men wèishénme gèng zhōng qíng yú chéng jí sī hàn hé nǔ 'ěr hā chì？ zhù yào yuán yīn kě néng shì chéng jí sī hàn yǔ nǔ 'ěr hā chì dū shì shǎo shù mín zú， yóu shǎo shù mín zú rù zhù zhōng yuán， tǒng zhì yǐ hàn zú wéi zhù de、 rén kǒu zhòng duō de duō mín zú guó jiā， bù néng bù shuō shì gè qí jì。 tóng chéng jí sī hàn xiāng bǐ， nǔ 'ěr hā chì de chuán qí sè cǎi sì hū gèng nóng。 zài zhōng guó zì qín shǐ huáng yǐ xià 2000 duō nián de huáng cháo lì shǐ zhōng， jiàn lì guò 200 nián yǐ shàng dà yī tǒng huáng cháo de zhǐ yòu xī hàn、 táng、 míng、 qīng。 dà qīng dì guó zhàn jù zhōng guó lì shǐ wǔ tái cháng dá 268 nián， wéi zì qín yǐ jiàng zhěng gè zhōng guó huáng cháo lì shǐ de bā fēn zhī yī。 ér hàn gāo zǔ liú bāng、 táng gāo zǔ lǐ yuān、 míng tài zǔ zhū yuán zhāng， dōushì hàn zú， zhǐ yòu qīng tài zǔ nǔ 'ěr hā chì shì shǎo shù mín zú。 nǔ 'ěr hā chì zài zhōng huá wén míng shǐ shàng kāi chuàng liǎo yī gè shí dài， yóu tā diàn jī de dà qīng dì guó， dào kāng qián shèng shì shí， chéng wéi dāng shí shì jiè shàng rén kǒu zuì zhòng duō、 fú yuán zuì liáo kuò、 jīng jì fù shù、 wén huà fán róng、 guó lì qiáng shèng de dà dì guó。 nǔ 'ěr hā chì zuò wéi dà qīng dì guó de diàn jī rén， zuò wéi yī gè xīn shí dài de kāi chuàng zhě， duì qīng dài lì shǐ chǎn shēng liǎo yuán shēng xìng de yǐng xiǎng： jì bō xià liǎo“ kāng qián shèng shì” de zhǒng zǐ， yě mái xià liǎo“ guāng xuān shuāi shì” de jī yīn。 zhè jiù shì nǔ 'ěr hā chì sǐ hòu 378 nián de jīn tiān， rén men yán jiū、 guān xīn nǔ 'ěr hā chì de guān jiàn suǒ zài。
jìn yī gè shì jì yǐ lái， shǐ xué jiā yán jiū nǔ 'ěr hā chì， yòu hěn duō chéng guǒ， yě yòu hěn duō mí tuán。 nǔ 'ěr hā chì zhì shǎo liú xià 12 zhuāng lì shǐ yí 'àn héng héng xiān shì zhī mí、 xìng shì zhī mí、 shēn shì zhī mí、 yōu dì zhī mí、 shā zǐ zhī mí、 zú míng zhī mí、 bā qí zhī mí、 jiàn yuán zhī mí、 dà fēi zhī mí、 yè hè lǎo nǚ zhī mí、 pào shāng zhī mí hé yí zhào zhī mí， děng děng。 zhè xiē lì shǐ zhī mí， hái shì yóu mǎn xué jiā hé qīng shǐ xué jiā men qù yán jiū、 qù jiě yí bā！
wǒ men yào tàn tǎo de shì nǔ 'ěr hā chì rén shēng de liǎng gè zuì dà de lì shǐ mí dǐ： yī gè shì tā shì yè chéng gōng de mí dǐ héng héng nǔ 'ěr hā chì yóu pì chù biān sài de yī gè shí sōng zǐ、 cǎi mó gū de shàonián， chéngzhǎng wéi wěi dà de zhèng zhì jiā、 jūn shì jiā， tā zài lì shǐ wǔ tái shàng yǎn chū de rén shēng xǐ jù de mí dǐ shì shénme？ qí chéng gōng de 'ào miào hé zài？ lìng yī gè shì nǔ 'ěr hā chì wǎn nián、 tè bié shì tā 68 suì nà nián， tā zài jūn shì wǔ tái shàng zāo yù liǎo“ níng yuǎn zhī bài”， zhàn wú bù shèng de shén huà suí zhī pò miè， yī dài tiān jiāo yù yù 'ér zhōng。 kě yǐ shuō， nǔ 'ěr hā chì rén shēng de jié jú shì yīcháng bēi jù， tā rén shēng bēi jù de mí dǐ yòu shì shénme？
shí dà gōng jì yǔ chéng gōng zhī mí
yòu yī běn měi guó lì rèn zǒng tǒng de hé chuán， tí dào gè jiè zǒng tǒng zhí dé lì shǐ xué jiā kěn dìng de lì shǐ gōng jì， yòu de yī 'èr jiàn， duō zhě yě bù guò sān sì jiàn， yòu de yī jiàn méi yòu。
nǔ 'ěr hā chì huó liǎo 68 suì（ 1559 ～ 1626 nián）， tā cóng 25 suì（ 1583 nián） qǐ bīng， dào shēng mìng jié shù， zhèng zhì jūn shì shēng yá 44 nián。 lì shǐ xué jiā pán diǎn nǔ 'ěr hā chì de lì shǐ gòng xiàn， jǔ qí dà duān， gòng yòu shí jiàn：
tǒng yī nǚ zhēn gè bù。 jīn wáng zhī hòu， nǚ zhēn gè bù， fēn zhēng bù yǐ， qiáng líng ruò， zhòng bào guǎ， yuán、 míng 300 nián lái， wèi néng shí xiàn tǒng yī。 nǔ 'ěr hā chì xīng qǐ， cǎi yòng“ shùn zhě yǐ dé fú， nì zhě yǐ bīng lín” de cè lüè， jīng guò 30 duō nián de zhēng fǔ，
shí xiàn liǎo nǚ zhēn gè bù de dà tǒng yī。 jīn tiān shì jiè shàng yòu nà me duō de mín zú zài zhēng dǒu sī shā， qí yuán yīn zhī yī， shì méi yòu yī wèi jié chū de mín zú lǐng xiù， néng jiāng běn mín zú gè zhǒng lì yì jí tuán xié diào tǒng yī qǐ lái。 kě jiàn , nǔ 'ěr hā chì cù chéng nǚ zhēn héng héng mǎn zhōu de mín zú dà tǒng yī， què shì yī jiàn fēi cháng liǎo bù qǐ de shì qíng。
tǒng yī dōng běi dì qū。 míng zhōng qī yǐ hòu huáng quán shuāi luò， yǐ bù néng duì dōng běi guǎng dà dì qū shí xíng yòu xiào guǎn xiá。 nǔ 'ěr hā chì jí qí zǐ huáng tài jí jīng guò jiān kǔ nǔ lì， tǒng yī liǎo dōng běi：“ zì dōng běi hǎi bīn， qì xī běi hǎi bīn， qí jiān shǐ quǎn、 shǐ lù zhī bāng， jí chǎn hēi hú、 hēi diāo zhī dì， bù shì gēngzhòng、 yú liè wéi shēng zhī sú， è lǔ tè bù luò， yǐ zhì wò (wò) nán hé yuán， yuǎn 'ěr（ ěr） zhū guó， zài zài chén fú。” jiù shì shuō， dōng qǐ 'è huò cì kè hǎi， xī běi dào bèi jiā 'ěr hú， xī zhì qīng hǎi， nán bīn rì běn hǎi， běi kuà wài xīng 'ān lǐng de dì yù， shí jì xiá jìng dà yuē yòu 500 wàn píng fāng gōng lǐ， hé míng cháo shí jì kòng zhì miàn jī dà zhì xiāng děng。 dōng běi dì qū de chóngxīn tǒng yī， jié shù liǎo cháng qī róu lìn lǔ lüè、 xiāng hù shā fá，“ jiè zhòu shēng jǐ shī”、“ lí mín zāo tú tàn” de bēi cǎn jú miàn。 zhè jiù wéi kāng xī 'èr shí bā nián（ 1689 nián） zhōng 'é《 ní bù chǔ tiáo yuē》 de qiān dìng diàn dìng liǎo jī chù rú guǒ méi yòu nǔ 'ěr hā chì duì dōng běi de tǒng yī， hòu lái shā 'é dōng qīn， rì běn nán jìn， liè qiáng zhēng zhú， dōng běi jiāng yù bèi shuí rén zhàn yòu， shí zài nán bǔ。
zhì dìng mǎn zú wén zì。 jīn miè wáng hòu， tōng xiǎo nǚ zhēn wén de rén yuè lái yuè shǎo， dào míng cháo zhōng qī yǐ zhú jiàn shī chuán。 mǎn yǔ shǔ 'ā 'ěr tài yǔ xì mǎn héng tōng gǔ sī yǔ zú， mǎn zhōu méi yòu wén zì。 nǔ 'ěr hā chì xīng qǐ hòu， jiàn zhōu yǔ cháo xiān、 míng cháo de lái wǎng gōng wén， yóu yī gè míng jiào gōng zhèng lù de hàn rén yòng hàn wén shū xiě； zài xiàng nǚ zhēn rén fā bù jūn lìng、 zhèng lìng shí， zé yòng měnggǔ wén， yī bān nǚ zhēn rén jì kàn bù dǒng， yòu tīng bù dǒng。 míng wàn lì 'èr shí qī nián (1599 nián )， nǔ 'ěr hā chì mìng bā kè shí 'é 'ěr dé ní hé zhā 'ěr gù qí gá gài， yòng měnggǔ zì mǔ pīn xiě mǎn yǔ， chuàng zhì mǎn wén， zhè jiù shì wú juàn diǎn mǎn wén ( lǎo mǎn wén )， huáng tài jí shí gǎi jìn chéng wèiyòu juàn diǎn mǎn wén（ xīn mǎn wén）。 mǎn wén shì pīn yīn wén zì， yòu 6 gè yuán yīn zì mǔ、 22 gè fǔ yīn zì mǔ hé 10 gè tè dìng zì mǔ。 mǎn yǔ wén chéng wéi qīng cháo guān fāng yǔ yán hé wén zì。 dāng shí， dōng běi yà mǎn héng tōng gǔ sī yǔ zú de gè mín zú， chú mǎn zhōu wài dōuméi yòu wén zì。 mǎn wén jì lù xià dōng běi yà dì qū wén huà rén lèi xué de zhēn guì zī liào， bìng chéng wéi mǎn hàn、 zhōng xī wén huà jiāo liú de zhòng yào qiáo liáng。 hòu lái yé sū huì shì tōng guò mǎn wén jiāng“ sì shū”、“ wǔ jīng” fān yì dào xī fāng。 suǒ yǐ， nǔ 'ěr hā chì zhù chí chuàng zhì mǎn wén， shì mǎn zú fā zhǎn shǐ shàng de yī kuài lǐ chéng bēi， shì zhōng huá wén huà shǐ hé dōng běi yà wén míng shǐ shàng de yī jiàn dà shì。
zài 'èr sān shí nián qián bìng bù shì zhè yàng。 bǐ zhě zài wén gé qī jiān xiě liǎo yī bù《 nǔ 'ěr hā chì chuán》 shū gǎo， wén gé jié shù hòu， mǒu chū bǎn shè xiǎng chū bǎn。 zài tǎo lùn xuǎn tí shí， yī wèi fù zé rén shuō，“ sān jiā cūn” dèng tuò、 wú hán、 liào mò shā de chuán jì hái méi yòu chū bǎn， zěn me néng chū bǎn xiě wài guó rén de zhuànjì ní！ zhè běn shū gǎo jiù bèi gē xià， zhí dào 1983 nián cái yóu běi jīng chū bǎn
shè chū bǎn。 kě jiàn dāng shí rén men duì nǔ 'ěr hā chì mò shēng dào hé zhǒng chéng dù。
xiàn zài， nǔ 'ěr hā chì bù jǐn zài guó nèi chéng wéi rè diǎn， zài guó wài yě bèi shòu guān zhù。 yī wèi xī fāng xué zhě shuō， xī fāng rén zuì guān zhù de zhōng guó gǔ dài yīng jié rén wù shì chéng jí sī hàn hé nǔ 'ěr hā chì。 zài zhōng guó càn rú xīng hàn de lì shǐ rén wù zhōng， bù fá xiàng qín huáng、 hàn wǔ、 táng zōng、 sòng zǔ zhè yàng de jié chū dì wáng， ér tā men wèishénme gèng zhōng qíng yú chéng jí sī hàn hé nǔ 'ěr hā chì？ zhù yào yuán yīn kě néng shì chéng jí sī hàn yǔ nǔ 'ěr hā chì dū shì shǎo shù mín zú， yóu shǎo shù mín zú rù zhù zhōng yuán， tǒng zhì yǐ hàn zú wéi zhù de、 rén kǒu zhòng duō de duō mín zú guó jiā， bù néng bù shuō shì gè qí jì。 tóng chéng jí sī hàn xiāng bǐ， nǔ 'ěr hā chì de chuán qí sè cǎi sì hū gèng nóng。 zài zhōng guó zì qín shǐ huáng yǐ xià 2000 duō nián de huáng cháo lì shǐ zhōng， jiàn lì guò 200 nián yǐ shàng dà yī tǒng huáng cháo de zhǐ yòu xī hàn、 táng、 míng、 qīng。 dà qīng dì guó zhàn jù zhōng guó lì shǐ wǔ tái cháng dá 268 nián， wéi zì qín yǐ jiàng zhěng gè zhōng guó huáng cháo lì shǐ de bā fēn zhī yī。 ér hàn gāo zǔ liú bāng、 táng gāo zǔ lǐ yuān、 míng tài zǔ zhū yuán zhāng， dōushì hàn zú， zhǐ yòu qīng tài zǔ nǔ 'ěr hā chì shì shǎo shù mín zú。 nǔ 'ěr hā chì zài zhōng huá wén míng shǐ shàng kāi chuàng liǎo yī gè shí dài， yóu tā diàn jī de dà qīng dì guó， dào kāng qián shèng shì shí， chéng wéi dāng shí shì jiè shàng rén kǒu zuì zhòng duō、 fú yuán zuì liáo kuò、 jīng jì fù shù、 wén huà fán róng、 guó lì qiáng shèng de dà dì guó。 nǔ 'ěr hā chì zuò wéi dà qīng dì guó de diàn jī rén， zuò wéi yī gè xīn shí dài de kāi chuàng zhě， duì qīng dài lì shǐ chǎn shēng liǎo yuán shēng xìng de yǐng xiǎng： jì bō xià liǎo“ kāng qián shèng shì” de zhǒng zǐ， yě mái xià liǎo“ guāng xuān shuāi shì” de jī yīn。 zhè jiù shì nǔ 'ěr hā chì sǐ hòu 378 nián de jīn tiān， rén men yán jiū、 guān xīn nǔ 'ěr hā chì de guān jiàn suǒ zài。
jìn yī gè shì jì yǐ lái， shǐ xué jiā yán jiū nǔ 'ěr hā chì， yòu hěn duō chéng guǒ， yě yòu hěn duō mí tuán。 nǔ 'ěr hā chì zhì shǎo liú xià 12 zhuāng lì shǐ yí 'àn héng héng xiān shì zhī mí、 xìng shì zhī mí、 shēn shì zhī mí、 yōu dì zhī mí、 shā zǐ zhī mí、 zú míng zhī mí、 bā qí zhī mí、 jiàn yuán zhī mí、 dà fēi zhī mí、 yè hè lǎo nǚ zhī mí、 pào shāng zhī mí hé yí zhào zhī mí， děng děng。 zhè xiē lì shǐ zhī mí， hái shì yóu mǎn xué jiā hé qīng shǐ xué jiā men qù yán jiū、 qù jiě yí bā！
wǒ men yào tàn tǎo de shì nǔ 'ěr hā chì rén shēng de liǎng gè zuì dà de lì shǐ mí dǐ： yī gè shì tā shì yè chéng gōng de mí dǐ héng héng nǔ 'ěr hā chì yóu pì chù biān sài de yī gè shí sōng zǐ、 cǎi mó gū de shàonián， chéngzhǎng wéi wěi dà de zhèng zhì jiā、 jūn shì jiā， tā zài lì shǐ wǔ tái shàng yǎn chū de rén shēng xǐ jù de mí dǐ shì shénme？ qí chéng gōng de 'ào miào hé zài？ lìng yī gè shì nǔ 'ěr hā chì wǎn nián、 tè bié shì tā 68 suì nà nián， tā zài jūn shì wǔ tái shàng zāo yù liǎo“ níng yuǎn zhī bài”， zhàn wú bù shèng de shén huà suí zhī pò miè， yī dài tiān jiāo yù yù 'ér zhōng。 kě yǐ shuō， nǔ 'ěr hā chì rén shēng de jié jú shì yīcháng bēi jù， tā rén shēng bēi jù de mí dǐ yòu shì shénme？
shí dà gōng jì yǔ chéng gōng zhī mí
yòu yī běn měi guó lì rèn zǒng tǒng de hé chuán， tí dào gè jiè zǒng tǒng zhí dé lì shǐ xué jiā kěn dìng de lì shǐ gōng jì， yòu de yī 'èr jiàn， duō zhě yě bù guò sān sì jiàn， yòu de yī jiàn méi yòu。
nǔ 'ěr hā chì huó liǎo 68 suì（ 1559 ～ 1626 nián）， tā cóng 25 suì（ 1583 nián） qǐ bīng， dào shēng mìng jié shù， zhèng zhì jūn shì shēng yá 44 nián。 lì shǐ xué jiā pán diǎn nǔ 'ěr hā chì de lì shǐ gòng xiàn， jǔ qí dà duān， gòng yòu shí jiàn：
tǒng yī nǚ zhēn gè bù。 jīn wáng zhī hòu， nǚ zhēn gè bù， fēn zhēng bù yǐ， qiáng líng ruò， zhòng bào guǎ， yuán、 míng 300 nián lái， wèi néng shí xiàn tǒng yī。 nǔ 'ěr hā chì xīng qǐ， cǎi yòng“ shùn zhě yǐ dé fú， nì zhě yǐ bīng lín” de cè lüè， jīng guò 30 duō nián de zhēng fǔ，
shí xiàn liǎo nǚ zhēn gè bù de dà tǒng yī。 jīn tiān shì jiè shàng yòu nà me duō de mín zú zài zhēng dǒu sī shā， qí yuán yīn zhī yī， shì méi yòu yī wèi jié chū de mín zú lǐng xiù， néng jiāng běn mín zú gè zhǒng lì yì jí tuán xié diào tǒng yī qǐ lái。 kě jiàn , nǔ 'ěr hā chì cù chéng nǚ zhēn héng héng mǎn zhōu de mín zú dà tǒng yī， què shì yī jiàn fēi cháng liǎo bù qǐ de shì qíng。
tǒng yī dōng běi dì qū。 míng zhōng qī yǐ hòu huáng quán shuāi luò， yǐ bù néng duì dōng běi guǎng dà dì qū shí xíng yòu xiào guǎn xiá。 nǔ 'ěr hā chì jí qí zǐ huáng tài jí jīng guò jiān kǔ nǔ lì， tǒng yī liǎo dōng běi：“ zì dōng běi hǎi bīn， qì xī běi hǎi bīn， qí jiān shǐ quǎn、 shǐ lù zhī bāng， jí chǎn hēi hú、 hēi diāo zhī dì， bù shì gēngzhòng、 yú liè wéi shēng zhī sú， è lǔ tè bù luò， yǐ zhì wò (wò) nán hé yuán， yuǎn 'ěr（ ěr） zhū guó， zài zài chén fú。” jiù shì shuō， dōng qǐ 'è huò cì kè hǎi， xī běi dào bèi jiā 'ěr hú， xī zhì qīng hǎi， nán bīn rì běn hǎi， běi kuà wài xīng 'ān lǐng de dì yù， shí jì xiá jìng dà yuē yòu 500 wàn píng fāng gōng lǐ， hé míng cháo shí jì kòng zhì miàn jī dà zhì xiāng děng。 dōng běi dì qū de chóngxīn tǒng yī， jié shù liǎo cháng qī róu lìn lǔ lüè、 xiāng hù shā fá，“ jiè zhòu shēng jǐ shī”、“ lí mín zāo tú tàn” de bēi cǎn jú miàn。 zhè jiù wéi kāng xī 'èr shí bā nián（ 1689 nián） zhōng 'é《 ní bù chǔ tiáo yuē》 de qiān dìng diàn dìng liǎo jī chù rú guǒ méi yòu nǔ 'ěr hā chì duì dōng běi de tǒng yī， hòu lái shā 'é dōng qīn， rì běn nán jìn， liè qiáng zhēng zhú， dōng běi jiāng yù bèi shuí rén zhàn yòu， shí zài nán bǔ。
zhì dìng mǎn zú wén zì。 jīn miè wáng hòu， tōng xiǎo nǚ zhēn wén de rén yuè lái yuè shǎo， dào míng cháo zhōng qī yǐ zhú jiàn shī chuán。 mǎn yǔ shǔ 'ā 'ěr tài yǔ xì mǎn héng tōng gǔ sī yǔ zú， mǎn zhōu méi yòu wén zì。 nǔ 'ěr hā chì xīng qǐ hòu， jiàn zhōu yǔ cháo xiān、 míng cháo de lái wǎng gōng wén， yóu yī gè míng jiào gōng zhèng lù de hàn rén yòng hàn wén shū xiě； zài xiàng nǚ zhēn rén fā bù jūn lìng、 zhèng lìng shí， zé yòng měnggǔ wén， yī bān nǚ zhēn rén jì kàn bù dǒng， yòu tīng bù dǒng。 míng wàn lì 'èr shí qī nián (1599 nián )， nǔ 'ěr hā chì mìng bā kè shí 'é 'ěr dé ní hé zhā 'ěr gù qí gá gài， yòng měnggǔ zì mǔ pīn xiě mǎn yǔ， chuàng zhì mǎn wén， zhè jiù shì wú juàn diǎn mǎn wén ( lǎo mǎn wén )， huáng tài jí shí gǎi jìn chéng wèiyòu juàn diǎn mǎn wén（ xīn mǎn wén）。 mǎn wén shì pīn yīn wén zì， yòu 6 gè yuán yīn zì mǔ、 22 gè fǔ yīn zì mǔ hé 10 gè tè dìng zì mǔ。 mǎn yǔ wén chéng wéi qīng cháo guān fāng yǔ yán hé wén zì。 dāng shí， dōng běi yà mǎn héng tōng gǔ sī yǔ zú de gè mín zú， chú mǎn zhōu wài dōuméi yòu wén zì。 mǎn wén jì lù xià dōng běi yà dì qū wén huà rén lèi xué de zhēn guì zī liào， bìng chéng wéi mǎn hàn、 zhōng xī wén huà jiāo liú de zhòng yào qiáo liáng。 hòu lái yé sū huì shì tōng guò mǎn wén jiāng“ sì shū”、“ wǔ jīng” fān yì dào xī fāng。 suǒ yǐ， nǔ 'ěr hā chì zhù chí chuàng zhì mǎn wén， shì mǎn zú fā zhǎn shǐ shàng de yī kuài lǐ chéng bēi， shì zhōng huá wén huà shǐ hé dōng běi yà wén míng shǐ shàng de yī jiàn dà shì。