zhè lǐ shōu jí de yī xiē wén zì dà dū shì zuì jìn wǔ nián nèi suí shí xiě de， qí zhōng 'ǒu yòu sān sì piān shì wǔ nián qián xiě de。 zhè xiē wén zì chàbù duō quán shì zài gè zhǒng kān wù shàng fā biǎo guò de。 méi yòu fā biǎo guò de zhǐ yòu zhè jǐ piān：《 sì shí 'èr zhāng jīng kǎo》 hé fù lù sān jiàn，《 lùn liù jīng bù gòu zuò lǐng xiù rén cái de lái yuán》，《 lùn（ chūn qiū） héng héng
　　 dá qián xuán tóng》，《 lùn（ shī jīng） héng héng dá liú dà bái》，《 míng chéng zǔ yù zhì（ fó qū） cán běn bá》，《 cān tóng qì de nián dài》
　　 zhè yī jí běn shì《 hú shì wén cún》 dì sì jí de yī bù fēn。 yīn wéi yòu xǔ duō tǎo lùn zhèng zhì de wén zì héng héng yóu qí shì wǒ zhè sān sì nián lái tǎo lùn guó jì zhèng zhì de wén zì， héng héng zài zhè gè shí hòu bù biàn shōu jí yìn xíng， suǒ yǐ wǒ bǎ qí zhōng guān yú xué shù sī xiǎng de yī bù fēn chōu chū lái， biān chéng zhè yī jí《 lùn xué jìn zhù》。
　　 zhè yī jí fēn wǔ juàn。 dì yī juàn zhǐ yòu sān piān wén zì：《 shuō rú》 jiāng tí chū zhōng guó gǔ dài xué shù wén huà shǐ de yī gè xīn xiān de kàn fǎ， wǒ zì xìn zhè gè kàn fǎ， jiāng lái dà gài kě yǐ jiàn jiàn dé zhe shǐ xué jiā de chéng rèn。 suī rán yǎn qián hái yòu bù shǎo huái yí de píng lùn。 cǐ wài liǎng piān dōushì tǎo lùn zhì xué fāng fǎ de：《 lǎo zǐ》 nián dài yī piān shì kǎo zhèng xué de fāng fǎ lùn； jiàokān xué yī piān shì jiàokān xué de fāng fǎ lùn。
　　 dì 'èr juàn quán shì zhěng lǐ fó jiào shǐ liào de wén zì。 zhǐ yòu《 zhēn gào kǎo》 yī piān shì guān yú dào jiào shǐ liào de， yīn wéi《 zhēn zhì》 qiān shè dào《 sì shí 'èr zhāng jīng》， suǒ yǐ wǒ bǎ zhè yī piān yě shōu zài zhè lǐ。 dì sān juàn quán shì zhěng lǐ xiǎo shuō shǐ liào de wén zì。《 xī yóu jì de dì bā shí yī nán》 shì yī piān yóu xì zhī zuò， shōu zài dì sān juàn lǐ zuò gè fù lù。
　　 dì sì juàn shì wǒ jìn nián duì yú guó nèi jǐ gè zhòng yào de sī xiǎng wèn tí fā biǎo de wén zì。 qīng nián de dú zhě ruò xián zhè yī jí de kǎo jù wén zì tài chén mèn liǎo， tā men zuì hǎo shì xiān dú zhè yī juàn。 zhè yī juàn de wén zì zuì róng yì dú； bìng qiě zhè lǐ tí chū de yī xiē sī xiǎng wèn tí， yědōu shì zhí dé dà jiā píng xīn jìng qì de xiǎng xiǎng de。
　　 dì wǔ juàn shì yī xiē zá wén， zhǐ kě suàn shì quán jí de yī gè fù lù。
　　 wǔ nián zhī zhōng， zhǐ yòu zhè yī diǎn jiǎng xué chéng jì， wǒ zì jǐ hěn gǎn jué cán kuì。 rú guǒ zhè jǐ shí piān wén zì kě yǐ yǐn qǐ guó nèi wài xué zhě de tǎo lùn hé pī píng， nà shì wǒ zuì huān yíng de。
　　 èr shí sì · shí · èr shí jiǔ rì
　　 shuō rú
　　 yī、 wèn tí de tí chū。
　　 èr、 lùn rú shì yīn mín zú de jiào shì； tā men de yī fú shì yīn fú， tā men de zōng jiào shì yīn lǐ， tā men de rén shēng guān shì wáng guó yí mín de róu xùn de rén shēng guān。
　　 sān、 lùn rú de shēng huó： tā men de zhìsāng xiāng lǐ de zhí yè。
　　 sì、 lùn yīn shāng mín zú wáng guó hòu yòu yī gè “ wǔ bǎi nián bì yòu wáng zhě xīng ” de yù yán； kǒng zǐ zài dāng shí bèi rén rèn wéi yìng yùn 'ér shēng de shèng zhě。
　　 wǔ、 lùn kǒng zǐ de dà gòng xiàn：（ －） bǎ yīn shāng mín zú de bù luò xìng de rú kuò dà dào“ rén yǐ wéi jǐ rèn” de rú；（ èr） bǎ róu rú de rú gǎi biàn dào gāng yì jìn qǔ de rú。
　　 liù、 lùn kǒng zǐ yǔ lǎo zǐ de guān xì； lùn lǎo zǐ shì zhèng zōng de rú。 fù lùn rú yǔ mò zhě de guān xì。
　　 yī
　　 èr shí duō nián qián， zhāng tài yán xiān shēng zuò《 guó gù lùn héng》， yòu《 yuán rú》 yī piān， shuō“ rú” yòu guǎng xiá bù tóng de sān zhǒng shuō fǎ：
　　 rú yòu sān kē， guān“ dá”、“ lèi”、“ sī” zhī míng：（《 mò zǐ · jīng shàng》 piān shuō míng yòu sān zhǒng： dá， lèi， sī。 rú“ wù” shì dá míng，“ mǎ” shì lèi míng，“ shùn” shì sī míng。）
　　 zhè míng wéi rú。 rú zhě， shù shì yě（《 shuō wén》）。 tài shǐ gōng《 rú lín lièzhuàn》 yuē，“ tài zhī jì shì kēng shù shì”， ér shì wèi zhī kēng rú。 sī mǎ xiāng rú yán“ liè xiān zhī rú jū shān zé jiān， xíng róng shèn zàng”（《 hàn shū
　　· sī mǎ xiāng rú chuán》 yǔ。《 shǐ jì》 rú zuò chuán， wù）。 …… wáng chōng《 rú zēng》、《 dào xū》、《 tán tiān》、《 shuō rì》、《 shì yìng》， jǔ“ rú shū”， suǒ chēng zhě yòu lǔ bān kè fáng， yóu jī zhōng yáng， lǐ guǎng shè qǐn shí fū méi yǔ，……
　　 huáng dì qí lóng， huái nán wáng quǎn fèi tiān shàng jī míng yún zhōng， rì zhōng yòu sān zú wū， yuè zhōng yòu tù chán chú。 shì zhū míng jí dào、 mò、 xíng fǎ、 yīn yáng、 shén xiān zhī lún， bàng yòu zá jiā suǒ jì， lièzhuàn suǒ lù， yī wèi zhī rú， míng qí jiē gōng zú。“ rú” zhī míng gài chū yú“ xū”， xū zhě yún shàng yú tiān， ér rú yì zhī tiān wén， shí hàn liáo。 hé yǐ míng zhī？
　　 niǎo zhī tiān jiāng yǔ zhě rì wǔ（《 shuō wén》
　　）， wǔ hàn gǔ zhě yǐ wéi yī guān。 wǔ guànzhě yì yuē shù shì guān（《 hàn · wǔháng zhì》 zhù yǐn《 lǐ tú》）， yòu tián yuán guān。 zhuāng zhōu yán rú zhě guān guó guān zhě zhī tiān shí， lǚ jù lǚ zhě zhī dì xíng， huǎn pèi kuài zhě shì zhì 'ér duàn。（《 tián zǐ fāng piān》 wén。《 wǔháng zhì》 zhù yǐn《 yì zhōu shū》 wén tóng。《 zhuāng zǐ》 tú zì zuò péng。《 xù hàn shū · yǔ fú zhì》 yún：“ dài guān qián guó。”） míng líng xīng wǔ yú xū jiē yǐ qiú yǔ zhě wèi zhī rú。…… gǔ zhī rú zhī tiān wén zhàn hòu， wèi qí duō tóu， gù hào piān shī yú jiǔ néng， zhū yòu shù zhě xī gāi zhī yǐ。
　　 lèi míng wéi rú。 rú zhě zhī lǐyuè shè yù shū shù。 rèn guān》 yuē，“ rú yǐ dào dé mín。” shuō rì，“ rú， zhū hóu bǎo shì yòu liù yì yǐ jiào mín zhě。”《 dì guān》 yuē，“ lián shī rú。” shuō yuē，“ shī rú， xiāng lǐ jiào yǐ dào yì zhě。” cǐ zé gōng bèi dé xíng wéi shī， xiào qí cái yì wéi rú。 ·
　　 sī míng wéi rú。《 qī lüè》 yuē，“ rú jiā zhě liú， gài chū yú sī tú zhī guān， zhù rén jūn shùn yīn yáng míng jiào huà zhě yě。 yóu wén yú liù jīng zhī zhōng， liú yì yú rén yì zhī jì， zǔ shù yáo shùn， xiàn zhāng wén wǔ， zōng shī shí ní， yǐ zhòng qí yán， yú dào wéi zuì gāo。” zhōu zhī shuāi， bǎo mín shī qí shǒu， shǐ jí zhī shū， shāng gāo zhī suàn， duō mén zhī shè， fàn shì zhī yù， jiē bù zì rú zhě chuán。 zhèng kǒng zǐ…… zán guǐ bǐ shì， yán jūn zǐ bù duō néng， wéi dāng shì míng shì xiǎn rén yǐn huì。 zé nuò xíng》 chēng shí wǔ rú，《 qī lüè》 shū yàn zǐ yǐ xià wǔ shí 'èr jiā， jiē cū míng dé xíng zhèng jiào zhī qù 'ér yǐ， wèi jí liù yì yě。 qí kē yú men guān》 wéi shī， rú jué 'ér shī jiǎ shè qí míng。……
　　 gè dú yǐ chuán jīng wéi nuò， yǐ sī míng zé yì， yǐ dá míng lèi míng zé piān。 yào zhī tí hào yóu gǔ jīn yì， rú yóu dào yǐ。 nuò zhī míng yú gǔ tōng wéi shù shì， yú gè zhuān wéi shī shì zhī shǒu。 dào zhī míng yú gǔ tōng wéi dé xíng dào yì， yú jīn zhuān wéi lǎo jià zhī tú。……
　　 tài yán xiān shēng zhè piān wén zhāng zài dāng shí zhēn yòu kāi shān zhī gōng， yīn wéi tā shì dì yī gè rén tí chū“ tí hào yóu gǔ jīn yì” de yī gè lì shǐ jiàn jiě， shǐ wǒ men míng bái gǔ rén yòng zhè gè míng cí yòu guǎng xiá bù tóng de sān zhǒng shuō fǎ。 tài yán xiān shēng de dà gòng xiàn zài yú shǐ wǒ men zhī dào“ rú ’ zì de yì yì jīng guò liǎo yī zhǒng lì shǐ de biàn huà， cóng yī gè guǎng yì de， bāo kuò yī qiē fāng shù zhī shì de“ rú”， hòu lái jìng suō xiǎo dào nà“ zǔ shù yáo shùn， xiàn zhāng wén wǔ， zōng shī zhòng ní”
　　 de xiá yì de“ rú”。 zhè suī shì tài yán xiān shēng de chuàng shuō， zài dà tǐ shàng shì wán quán kě yǐ chéng lì de。《 lùn yǔ》 jì kǒng zǐ duì tā de dì zǐ shuō：
　　 nǚ wéi jūn zǐ rú， wú wéi xiǎo rén rú。
　　 zhè kě jiàn dāng kǒng zǐ de shí hòu，“ rú” de liú pǐn shì hěn zá de， yòu jūn zǐ de rú， yě yòu xiǎo rén de rú。 xiàng lái de rén duō bì yú chéng jiàn， bù néng tuī xiǎng zhè jù huà de hán yì。 ruò yǐ zhāng tài yán de shuō fǎ， dāng kǒng zǐ yǐ qián yǐ yòu nà xiē guǎng yì de rú， zhè jù huà jiù hěn míng bái liǎo。
　　 dàn tài yán xiān shēng de shuō fǎ， xiàn zài kàn lái， yě hái yòu kě yǐ xiū zhèng bǔ chōng zhī chù。 tā de zuì dà ruò diǎn zài yú nà“ lèi míng” de rú（ qí shí nà shù shì tōng chēng de“ rú” cái shì lèi míng）。 tā zài nà zuì guǎng yì de rú zhī xià， lìng lì yī lèi“ liù yì zhī rén” de rú。 cǐ shuō de gēn jù zhǐ yòu《 zhōu lǐ》 de liǎng tiáo zhèng xuán zhù。 wú lùn《 zhōu lǐ》 shì fǒu kě xìn，《 zhōu lǐ》 běn wén zhǐ shì yī jù“ rú yǐ dào dé mín” hé yī jù“ lián shī rú”， zhè lǐ bìng méi yòu rú zì de dìng yì。 zhèng xuán zhù lǐ shuō rú shì“ yòu liù yì yǐ jiào mín zhě”， zhè zhǐ shì yī gè dōng hàn wǎn nián de xué zhě de shuō fǎ， wǒ men bù néng yīn cǐ jiù xiāng xìn gǔ dài（ zhōu chū） zhēn yòu nà zhuān xí liù yì de rú。 hé kuàng《 zhōu lǐ》 běn shēn jiù hěn kě yí ní？
　　 tài yán xiān shēng shuō“ rú zhī míng yú gǔ tōng wéi shù tǔ”， cǐ shuō mù wú kě yí。 dàn tā suǒ yǐn zhèng dōushì qín hàn de cái liào， hái bù céng shuō míng zhè gè guǎng yì de rú jiū jìng qǐ yú shénme shí dài， tā men de lái lì shì shénme， tā men de shēng huó shì zěn yàng de， tā men tóng nà xiá yì de kǒng mén de rú yòu hé lì shǐ de guān xì， tā men tóng chūn qiū zhàn guó zhī jiān de xǔ duō sī xiǎng cháo liú yòu yòu hé lì shǐ de guān xì。 zài zhè xiē wèn tí shàng， wǒ men bù miǎn dū gǎn jué bù mǎn zú。
　　 ruò rú tài yán xiān shēng de shuō fǎ， guǎng yì de rú biàn dào xiá yì de rú， zhǐ shì yīn wéi“ zhōu zhī shuāi， bǎo shì shī qí shǒu”， gù shū suàn shè yù dōubù cóng rú zhě chuán shòu chū lái， ér kǒng zǐ yě zhǐ hǎo“ zì guǐ bǐ shì， yán jūn zǐ bù duō néng， wéi dāng shì míng shàng xiǎn rén yǐn huì”。 zhè zhǒng shuō fǎ， hěn nán shǐ wǒ men mǎn yì。 rú guǒ《 zhōu lǐ》 běn bù kě xìn， rú guǒ“ bǎo shì” zhī fù běn lái jiù shì yī zhǒng wū tuō bāng de zhì dù， zhè zhǒng lì shǐ de jiě shì jiù wán quán zhàn bù zhù liǎo。
　　 tài yán xiān shēng yòu yòu《 yuán dào》 sān piān， qí shàng piān zhī wèi yòu zhù yǔ yún：
　　 rú jiā、 fǎ jiā jiē chū yú dào， dào zé fēi chū yú rú yě。
　　 ruò yǐ cǐ shuō， rú jiā bù guò shì dào jiā de yī gè fēn pài， nà me，“ rú” hái gòu bù shàng yī gè“ lèi míng”， gèng gòu bù shàng“ dá míng” liǎo。 lǎo shuō zhè lǐ de“ rú” zhǐ shì nà xiá yì de sī míng de rú， nà me， nà gè zuò rú fǎ de gòng tóng yuán tóu de“ dào” hé nà zuì guǎng yì de“ rú” kě yòu shénme lì shǐ guān xì méi yòu ní？ tài yán xiān shēng shuō，
　　“ rú fǎ zhě liú xuē xiǎo lǎo shì yǐ wéi shěng” yǐ yuán dào shàng》）， tā de zhèng jù zhǐ yòu yī jù huà：
　　 kǒng fù shòu yè yú zhēng cáng shǐ， hán fēi chuán qí shū。（《 yuán dào shàng》）
　　 gū qiě jiǎ dìng zhè gè yuān yuán kě xìn， wǒ men yě hái yào wèn： nà wèi zhēng cáng shǐ（ lǎo lù） tóng nà guǎng yì de“ rú” yòu yòu shénme lì shǐ guān xì méi yòu ní？
　　 wéi yào bǔ chōng yǐn shēn zhāng xiān shēng de shuō fǎ， wǒ xiàn jīn tí chū zhè piān cháng shì de yán jiū。
　　“ rú” de míng chēng， zuì chū jiàn yú《 lùn yǔ mín zǐ shuō de
　　 nǚ wéi jūn zǐ rú， wú wéi xiǎo rén rú。
　　 wǒ zài shàng wén yǐ shuō guò， zhè jù huà shǐ wǒ men míng bái dāng kǒng zǐ shí yǐ yòu hěn duō de rú， yòu jūn zǐ， yòu xiǎo rén， liú pǐn yǐ hěn zá liǎo。 wǒ men yào yán jiū zhè xiē rú shì shénme yàng de rén。
　　 wǒ men xiān kàn kàn“ rú” zì de gǔ yì。《 shuō wén》：
　　 rú， róu yě， shù shì zhī chēng。 cóng rén， xū shēng。
　　 shù shàng shì yòu fāng shù de rén； dàn wèishénme“ rú” zì yòu“ róu” de yì yì ní？“ xū” zì gǔ yǔ“ ào” xiāng tōng；《 guǎng yǎ · shì zhì》
　　：“ ào， ruò yě。” shuǎ jí shì jīn“ jiào” zì， yě xiě zuò“ ruǎn” zì。
　　“ xū” zì yě yòu róu ruǎn zhī yì；《 kǎo gōng jì》：“ gé， yù qí tiáo bái 'ér jí yuàn zhī， zé jiān； yù qí róu huá 'ér dǎn zhī zhī， zé xū。” zhèng zhù yún：“ gù shū， xū zuò zhì。 zhèng sī nóng yún， rú dú wéi róu xū zhī xū， wèi hòu zhī zhī wéi gé róu xū。”’《 kǎo gōng jì》 yòu yún：“ hòu qí cuò zé mù jiān， bó qí yín zé xū。” cǐ liǎng chù，
　　“ xū” jiē yǔ“ jiān”
　　 duì jǔ， xū jí shì róu lèi zhī yào。 róu ruǎn zhī xū， yǐn shēn yòu yòu chí huǎn rú zhì zhī yì。《 zhōu yì · jiā chuán》：“ xū， xū yě。”《 zá guà chuán》：“ xū， bù guò yě。”《 zhōu yì》“ zé shàng yú tiān”（ sān sān） wéi shī， ér“ yún shàng yú tiān”（ wáng sān） wéi xū； yāng shì yǐ xià yǔ liǎo， gù wéi jué duàn zhī xiàng， ér xū shì mì yún wèi yǔ， gù wéi chí dài yí zhì zhī xiàng。《 zuǒzhuàn》 āi liù nián：“ xū， shì zhī xià yě。”
　　 yòu 'āi shí sì nián：“ xū， shì zhī zéi yě。”
　　 fán cóng xū zhī zì， dà dū yòu róu ruò huò rú zhì zhī yì。“ nuò， ruò yě。”“ rú， rǔ zǐ yě。”“ nuò， jià ruò zhě yě。”（ jiē jiàn《 shuō wén rén rén mèng zǐ zuàn“ shì hé dé zhì yě”。 fán cóng yào zhī zì， jiē yòu ruò yì。
　　“ tuò， ruò yě’ ＊ shuō wén》）； duàn yù cái shuō dùn jí shì rú zì。 dào zhī ruǎn 'ér nián zhě wéi“ hán”， jí jīn nuò mǐ dídí nuò zì。《 guǎng yǎ · shì gū》：“ xū， ruò yě。” dà gài gǔ shí“ xū” yǔ“ shuǎ” shì tóng yī gè zì， gǔ qīng tóng dú rú wān， huò rú nuò。 zhū jùn shēng bǎ cóng 'ào zhī zì guī rù“ qián” yùn， cóng“ xū” zhī zì guī rù
　　“ xū” yùn， sì shì hòu qǐ de qū bié。
　　“ rú” zì cóng xū 'ér xùn róu， sì fēi wú gù。《 mò yú · gōng mèng》 piān shuō：
　　 gōng mèng zǐ dài zhāng fǔ， jiè hū， nuò fú 'ér yǐ jiàn yú mò zǐ。
　　 yòu shuō：“ gōng mèng zǐ yuē， jūn zǐ bì gǔ yán fú， rán hòu rén。
　　 yòu máng F rú》 jiāng shuō：
　　 rú zhě sì， jūn zǐ bì gǔ yán fú， rán hòu rén。
　　《 gǒu zǐ · rú xiào》 piān shuō：
　　 féng yī chéng dài（《 hán shī wàizhuàn》 zuò“ bó dài”）， jiě guǒ qí guān，…… shì sú rú zhě yě。
　　 dà gài zuì gǔ de rú， yòu tè bié de yī guān， qí zhì dù chū yú gǔ dài（ shuō xiáng xià）， ér qí xíng shì héng héng féng nóng， fù dài， gāo guān， shòu biān héng héng biǎo chū yī zhǒng wén ruò yū huǎn de shén qì， gù yòu“ rú” zhī míng。
　　 suǒ yǐ“ rú” de dì yī yì shì yī zhǒng chuān dài gǔ yī guān， wài mào biǎo shì wén ruò yū huǎn de rén。
　　 cóng gǔ shū suǒ jì de rú de yī guān shàng， wǒ men yòu kě yǐ tuī cè dào rú de lì shǐ de lái lì。《 mò zǐ》 shū zhōng shuō dāng shí de“ rú” zì chēng tā men de yī guān wéi“ gǔ fú”。 zhōu shí suǒ wèi“ gǔ”， dāng rán shì zhǐ nà bèi zhēng fú de yīn cháo liǎo。 shì yǐ“ zhāng fǔ zhī guān” zhèng zhī。《 shì guànlǐ jì》 yún：
　　 zhāng fǔ， yīn dào yě。
　　《 lǐ jì rú xíng》 piān jì kǒng zǐ duì lǔ 'āi gōng shuō：
　　 lì shǎo jū lǔ， yī féng yè zhī yī； cháng jū sòng， guān zhāng fǔ zhī guān。 qiū wén zhī yě： jūn zǐ zhī xué yě bó， qí fú yě xiāng。 qiū bù zhī nuò fú。
　　 kǒng zǐ de zǔ xiān shì jiā rén ， shì yīn wáng shì de hòu yì， suǒ yǐ tā lín sǐ shí hái zì chēng wéi“ yīn rén”（ zé tán yǐn）。 tā shēng zài lǔ guó， shēng yú yīn rén de jiā tíng， zhǎngdà shí hái huí dào tā de gù guó qù zhù guò yī gè shí qī（ wèi jì 'ā L zǐ shì jiā》
　　 bù jì tā zǎo nián jū sòng de shì。 dàn《 rú xíng》 piān suǒ shuō wú zuò wěi zhī dòng jī， sì kě xìn rén tā shì yòu lì shǐ yǎn guāng de rén， tā dǒng dé dāng shí suǒ wèi“ rú fú” qí shí bù guò shì tā de mín zú hé tā de gù guó de fú zhì。 rú fú zhǐ shì yīn fú， suǒ yǐ tā zhǐ chéng rèn nà shì tā de“ xiāng” fú， ér bù shì shénme tè bié de rú fú。
　　 cóng rú fú shì yīn fú de xiàn suǒ shàng， wǒ men kě yǐ dà dǎn de tuī xiǎng： zuì chū de rú dōushì yīn rén， dōushì yīn de yí mín， tā men chuān dài gǔ de gǔ yī guān， xí xíng yīn de gǔ lǐ。 zhè shì rú de dì 'èr gè gǔ yì。
　　 wǒ men bì xū míng bái， yīn shāng de wén huà de zhōng xīn suī zài jīn zhī hé nán， héng héng zhōu zhī sòng wèi（ wèi jí yīn zì， gǔ dú yīn rú yī， nuó wéi gǔ yīn jiē rú yī， jí yīn zì） héng héng 'ér dōng bù de qí lǔ jiē shì yīn wén huà suǒ bèi， yīn mín zú suǒ jū。《 zuǒzhuàn》 yǐ yàn zǐ chūn qiū》 wài piān tóng） zhāo gōng 'èr shí nián， yàn yīng duì qí hóu shuō：“ xī shuǎng jiū shì shǐ jū cǐ dì， jì jī yīn zhī， yòu féng bó líng yīn zhī， pú gū shì yīn zhī。 ér hòu tài gōng yīn zhī。” yǐ《 hàn shū ·
　　 dì lǐ zhì》 jí dù yù《 zuǒzhuàn zhù》， yòu féng bó líng shì yīn chū zhū hóu， pú gū shì（ jiāo shū》 zuò bó gū shì） shì yīn zhōu zhī jiān de zhū hóu。 lǔ yě shì yīn rén jiù dì。《 zuǒzhuàn》 zhāo gōng jiǔ nián， zhōu wáng shǐ zhān huán bó cí yú jìn rì：
　　“…… jí wǔ wáng kè shāng， pú gū、 shāng yǎn， wú dōng tǔ yě。” kǒng yíng dá《 zhèng yì》 yǐn fú qián huí：“ pú gū， qí yě； shāng yǎn， lǔ yě。” yòu dìng gōng sì nián， wèi hòu shǐ zhù pà sī yú fú hóng rì：“…… zhe wǔ wáng kè shāng， chéng wáng dìng zhī。…… fēn lǔ gōng yǐ dà lù dà qí， xià hòu shì zhī mǎn， fēng fù zhī fán ruò（ dà gōng míng）， yīn mín liù zú héng héng tiáo shì， xú shì， xiāo shì， suǒ shì， cháng sháo shì， wěi sháo shì， héng héng shǐ shuài qí zōng shì， ji qí fēn zú， jiāng qí lèi chǒu（ chǒu， zhòng yě）， yǐ fǎ zé yòng gōng， yòng jí mìng yú zhōu； shì shǐ zhī zhí shì yú lǔ， yǐ zhāo zhōu gōng zhī míng dé； fēn zhī shì tián péi dūn， zhù zōng bǔ shǐ， bèi wù diǎn cè， guān sī yí qì， yīn shāng yǎn zhī mín， mìng yǐ bó shí， ér fēng yú shǎo zī zhī yìng。” zhè kě jiàn lǔ de dì shì shāng yǎn jiù dì， ér yòu yòu xīn xǐ lái de yīn mín liù zú。 suǒ yǐ lǔ yòu xǔ duō yīn rén yí sú， rú“ háo shè” zhī bǎ， lǚ jiàn yú《 chūn qiū》。 fù sī nián xiān shēng qián jǐ nián zuò《 zhōu dōng fēng yǔ yīn yí mín》（ fù lù） yī wén， zhèng míng lǔ“ wéi yīn yí mín zhī guó”。 tā shuō：
　　 àn qiū yáng《 zuǒzhuàn huì suǒ wèi“ háo shè” zhě， shì yī jiàn hěn zhòng yào de shì。“ háo shè” lǚ jiàn yú gé qiū jīng》。 yǐ nà yàng yī gè jiǎn lüè de 'èr bǎi sì shí nián jiān zhī“ duàn làn cháo bào”， suǒ jì jiē shì róng jī huì méng zhī dà shì， ér shì shè dú zhàn yī wèi zhì， zé shì shè zài pǔ zhī zhòng yào kě zhī。 qiě《 chūn qiū》 jì“ háo shè（ sōng yáng jiē pú shè） zāi”
　　 zài 'āi gōng sì nián， qù yīn shāng zhī wáng yǐ liù bǎi yú nián（ gū jù xī jiàn wài jì》），… ·， · shì shè yóu yòu zuò yòng， shì shèn kě zhù yì zhī shì shí。 qiě《 zuǒzhuàn》 suǒ jì shì shè， yòu liǎng shì yóu guān zhòng yào。 āi qī nián，“ yǐ hú zǐ yì lái， xiàn yú shì shè。”……、 zhèng yú bān wéi dōng yí， cǐ děng xiàn fú， dāng yǔ sòng xiāng gōng“ yòng bù zǐ yú cì nán zhī shè， yù yǐ shǔ dōng yí” yī yàng， zhōu rén guǎn yīn guǐ 'ér yǐ。 yòu dìng liù nián，“ yáng hǔ yòu méng gōng jí sān huán yú zhōu shè， méng guó rén yú shì shè。” zhè zhēn qīng qīng chǔ chǔ zhǐ shì wǒ men： pǔ zhī tǒng zhì zhě shì zhōu rén， ér lǔ zhī guó mín shì yīn rén。 yīn wáng liù qī bǎi nián hòu zhī qíng xíng shàng rú cǐ！
　　 fù xiān shēng cǐ lùn， wǒ rèn wéi shì zuì yòu jiàn dì de lùn duàn。
　　 cóng zhōu chū dào chūn qiū shí dài， dōushì yīn wén huà yǔ zhōu wén huà duì zhì 'ér méi yòu wán quán tóng huà de shí dài。 zuì chū shì yīn mín zú chóu shì nà xīn píng dìng yīn cháo de xī lái mín zú， suǒ yǐ yòu wǔ gēng de shì jiàn， zài nà shì jiàn zhī zhōng， dōng bù de bó gū yǔ shāng yǎn dū jiā rù hé zuò。《 hàn shū · dì lǐ zhì》 shuō：
　　 qí dì，…… tānɡ shí yòu féng gōng bǎi líng， yīn mò yòu bó gū shì， jiē wéi zhū hóu， guó cǐ dì。 zhì zhōu chéng wáng shí， pú gū shì yǔ sì guó gòng zuò luàn， chéng wáng miè zhī， yǐ fēng shī shàng fù， shì wéi tài gōng。 yǐ shǐ jì · zhōu běn xì yě shuō：
　　“ dōng dài huái yí， jiàn yǎn， qiān qí jūn bó gū。”《 shū xù》 yún：“ chéng wáng jì jiàn yǎn， jiāng qiān qí jūn yú bó gū。 zhōu gōng gào zhào gōng， zuò ‘ jiāng pú gū’。” dàn jiē wú miè pú gū yǐ fēng tài gōng de shì。）
　　《 shǐ jì》 de《 zhōu běn jì》 yǔ《 qí tài gōng shì jiā》 dōushuō tài gōng fēng yú qí shì wǔ wáng shí de shì，《 hàn shū》 míng bái de pāo qì nà zhǒng jiù shuō，
　　 lìng shuō tài gōng fēng qí shì zài chéng wáng shí sì guó luàn píng zhī hòu。 xiàn zài kàn lái，《 hàn shū》 suǒ shuō， sì jìn yú shì shí。 bù dàn tài gōng fēng qí zài sì guó luàn hòu； bó qín fēng guǎn yě yìng gāi zài zhōu gōng dōng zhēng sì guó zhī hòu。“ sì guó” zhī shuō， xiàng lái bù yī zhì：《 shī máo chuán》 yǐ guǎn， cài， shāng， yǎn wéi sì guó； kǒng yíng dá《 zuǒzhuàn zhèng yì》 shuō dù zhù de“ sì guó” wéi guǎn， cài， lù fù（ wǔ gēng）， shāng yǎn。《 shàng shū ·
　　 duō fāng》 kāi duān jí yún：
　　 wéi wǔ yuè dīng hài， wáng lái zì yǎn， zhì yú zōng zhōu。 zhōu gōng rì：“ wáng ruò yuē： ōu gào 'ěr sì guó duō fāng： wéi 'ěr yīn hòu yǐn mín，……”
　　 cǐ shí wǔ gēng、 guǎn、 cài yǐ miè， rán 'ér hái yòng“ sì guó” zhī míng， kě jiàn guǎn、 cài。 wǔ gēng bù zài“ sì guó”
　　 zhī nèi。“ sì guó” sì shì zhǐ dōng fāng de sì gè yīn； B bù， qí yī wéi yīn běn bù， qí 'èr wéi shāng yǎn（ yǎn yòu dà yì，“ shāng yǎn” yóu yán“ dà shāng”， yóu rú shuō“ dà luó mǎ”“ dà xī là”）， qí sān wéi bó gū， qí sì bù néng què dìng， yě xǔ jí shì“ xú wàn”。 cǐ jiē yīn wén huà suǒ bèi zhī dì。 bó gū miè， shǐ yòu qí guó； shāng yǎn miè， shǐ yòu lǔ guó。 ér yīn běn bù fēn wéi 'èr： qí yī wéi sòng， chéng yīn zhī hòu， wéi yīn wén huà de zhí jiē jì chéng zhě； qí yī wéi wèi， fēng gěi kāng shū， shì xīn cháo yòng lái jiān shì nà cán cún de sòng guó de。 cǐ wài zhōu gōng hái zài luò jiàn lì liǎo yī gè chéng zhōu zhòng zhèn。
　　 wǒ men xiàn zài dú《 dà hào mín duō tǔ》《 duō fāng fēng kāng fǎ fèng jiǔ jié》《 fèi shì》 děng piān， wǒ men bù néng bù gǎn jué dào dāng shí de zuì dà wèn tí shì zhèn fǔ yīn mín de wèn tí。 zài jīn wén《 shàng shū》 èr shí jiǔ piān zhōng， zhè gè wèn tí yào zhàn sān fēn zhī yī de piān fú（《 shū xù》 bǎi piān zhī zhōng， yòu《 jiāng pú gū》， yòu yòu《 liàng gū》）。 qí wèn tí zhī yán zhòng， kě yǐ xiǎng jiàn， kàn xiàn zài de líng suì cái liào， wǒ men kě yǐ kàn chū liǎng gè bù zhòu： dì yī bù shì dǎo yīn zhī hòu， hái lì wǔ gēng， yòu chéng rèn dōng bù zhī duàn jiù guó。 dì 'èr bù shì wǔ gēng sì guó pàn luàn zhī hòu， zhōu shì de lǐng xiù jué xīn yòng wǔ lì dōng zhēng， miè yīn sì guó， jiàn lì liǎo tài gōng de qí guó， zhōu gōng de lǔ guó。 tóng shí yòu zài yīn xū jiàn lì liǎo wèi guó， zài luò jiàn lì liǎo xīn luò yì。 rán 'ér zhōu shì zhōng bù néng bù bǎo liú yī gè sòng guó， dà gài hái shì chéng rèn nà gè yīn mín wèn tí de yán zhòng xìng， suǒ yǐ bù néng bù zài zhōu shì zōng qīn（ wèi yǔ lǔ）（ qí） de bāo wéi jiān shì zhī xià bǎo cún yī gè yīn mín zú wén huà de gù guó。
　　 suǒ yǐ zài zhōu chū jǐ bǎi nián zhī jiān， dōng bù zhōng guó de shè huì xíng shì shì ～ gè zhōu mín zú chéng liǎo tǒng zhì jiē jí， zhèn yā zhe yī gè xià céng bèi zhēng fú bèi tǒng zhì de yīn mín zú。 bó sī nián xiān shēng shuō“ lǔ zhī tǒng zhì zhě shì zhōu rén， ér lǔ zhī guó mín shì yīn rén”（ yǐn jiàn shàng wén）。 zhè gè lùn duàn kě yǐ shì yòng yú dōng tǔ quán bù。 zhè xíng shì pō xiàng hòu shì dōng hú mín zú zhēng fú liǎo zhōng guó， yě pō xiàng běi 'ōu de mín zú zhēng fú liǎo luó mǎ dì guó。 yǐ wén huà lùn， nà xīn qǐ de zhōu mín zú zì rán bǐ bù shàng nà dōng fāng wén huà jiǔ yuǎn de yīn mín zú， suǒ yǐ zhōu shì de lǐng xiù zài nà kāi guó de shí hòu yě bù néng bù zūn zhòng nà yīn shāng wén huà。《 kāng hào》 zuì néng biǎo shì zhè gè tài dù：
　　 wáng rì， wū hū， fēng， rǔ niàn zāi…… wǎng fū qiú yú yīn xiān zhé wáng， yòng bǎo yòu mín。 rǔ pī yuǎn wéi shāng shǒu chéng rén， zhái xīn zhī xùn。……
　　 tóng shí wéi zhèng zhì shàng móu 'ān dìng， yě bù néng bù suí shùn zhe dāng dì rén mín de wén huà xí guàn。《 kāng fǎ》 shuō：
　　 rǔ jì shí zhuō sī， shī cí yīn fá yòu lún。……
　　 rǔ jì shí lái shì， fá bì yīn yí， yòng qí yì xíng yì shā。……
　　 cǐ kě zhèng《 zuǒzhuàn》 dìng gōng sì nián zhù lùn shuō de huà shì hé yú lì shǐ shì shí de。 zhù lùn shuō chéng wáng fēn fēng lǔ yǔ wèi，“ jiē hòu yǐ shāng zhèng， jiāng yǐ zhōu suǒ”； ér tā fēng táng shū yú xià xū， zé“ qǐ yǐ xià zhèng， jiāng yǐ róng suǒ”。（ dù zhù：“ jiē， lǔ wèi yě。 qǐ， kāi yě。 jū yīn gù dì， yīn qí fēng sú， kāi yòng qí zhèng。 jiāng lǐ tǔ dì yǐ zhōu fǎ。 suǒ， fǎ yě”。） dàn tǒng zhì zhě zhōng shì tǒng zhì zhě， tā men zì yòu tā men de wén huà xí guàn， bù xiè mó fǎng nà bèi zhēng fú de mín zú de wén huà。 kuàng qiě xīn xīng de mín zú kàn jiàn nà lǎo mín zú de miè wáng wǎng wǎng yóu yú wén huà shàng yòu mǒu zhǒng bù shì yú shēng cún de huài xí guàn， suǒ yǐ tā men wǎng wǎng kàn bù qǐ zhēng fú mín zú de fēng sú。《 jiǔ hào》 yī piān biàn shì hǎo lì：
　　 wáng yuē， fēng， wǒ xī tǔ…… shàng kè yòng wén wáng jiào， bù tiǎn yú jiǔ， gù wǒ zhì yú jīn， kè shòu yīn zhī mìng。
　　 zhè shì míng bái de zì kuā xī tǔ mín zú de shèng lì shì yīn wéi méi yòu duò luò de xí guàn。 zài kàn tā shuō：
　　 gǔ rén yòu yán rì：“ rén wú yú shuǐ jiān， dāng yú mín jiān。” jīn wéi yīn zhuì jué mìng， wǒ qí kě bù tài jiān fǔ yú shí。
　　 zhè jiù shì shuō： wǒ men bù yào xué nà wáng guó mín zú de huài bǎng yàng！ dàn shì kě zhù yì de shì《 jiǔ hào》 de mò duàn duì yú zhōu de guān lì， yòu fàn jiǔ jìn de， xū yòng yán xíng：
　　 rǔ wù yì， jìn zhí gòu yǐ guī yú zhōu， yú qí shā。
　　 dàn yīn zhī jiù rén kě yǐ bù bì rú cǐ yán lì bàn lǐ：
　　 yòu wéi yīn zhī dí zhū chén wéi gōng， nǎi bó yú jiǔ， wù yōng shā zhī， gū wéi jiào zhī。
　　 zài zhè chǔfá de qí yì lǐ， wǒ men kě yǐ kuī jiàn nà tǒng zhì mín zú yī miàn qīng shì yòu yī miàn fàng rèn nà bèi zhēng fú mín zú de xīn lǐ。
　　 dàn gǔ mín zú zài dōng tǔ yòu liǎo hǎo jǐ bǎi nián de lì shǐ， rén shù shì hěn duō de； suī méi yòu zhèng zhì shì lì， tā men de wén huà de qián shì lì shì bù kě wǔ shì de。 kǒng zǐ shuō guò：
　　 zhōu yīn yú yīn lǐ， suǒ sǔn yì kě zhī yě。
　　 zhè shì jǐ bǎi nián hòu yī gè yòu lì shǐ yǎn guāng de rén de gū jì， kě jiàn zhōu cháo de tǒng zhì zhě suī yòu“ suǒ sǔn yì”， dà tǐ shàng yě hái shì yīn xí liǎo yīn shāng de zhì dù wén wù。 zhè jiù shì shuō，“ luò róng yīn” zhī hòu， jǐ bǎi nián zhī zhōng， yīn shāng mín zú wén huà zhōng jiǔ zhú jiàn zhēng fú liǎo nà rén shù jiào shǎo de xī tǔ mín zú。
　　 yīn zhōu liǎng mín zú de zhú jiàn tóng huà， qí zhōng zì rán yòu zì jué de fāng shì， yě yòu bù zì jué de fāng shì。 bù zì jué de tóng huà shì liǎng zhǒng mín zú wén huà cháng qī jiē chù de zì rán jiēguǒ， yī qiē mín zú dū nán táo miǎn， wǒ men bù yòng shuō tā。 nà zì jué de tóng huà， yǐ wǒ men kàn lái， yǔ“ rú” de yī gè jiē jí huò zhí yè hěn yòu zhòng dà de guān xì。
　　 zài nà gè tiān fān dì fù de wáng guó dà biàn zhī hòu， xī rì de tǒng zhì jiē jí lún luò zuò liǎo fú lǔ， zuò liǎo nú lì， zuò liǎo shòu zhì de píng mín， wǎng chuán》 lǐ zhù lún shuō：
　　 fēn lǔ gōng yǐ…… yīn mín liù zú héng héng tiáo shì， xú shì， xiāo shì， suǒ shì， cháng sháo shì， wěi sháo shì， héng héng
　　 shǐ shuài qí zōng shì， ji qí fēn zú， jiāng qí lèi chǒu， yǐ fǎ zé zhōu gōng， yòng jí mìng yú zhōu； shì shǐ zhī zhí shì yú lǔ， yǐ zhāo zhōu gōng zhī míng dé。 fēn zhī tǔ tián péi dūn， zhù zōng bǔ jiāo， bèi wù diǎn cè， guān sī yí qì。…… fēn kāng shū yǐ
　　…… yīn mín qī zú héng héng táo shì， shī shì， fán mín， zhù shì， fán shì， jī shì， zhōng kuí shì。
　　 zhè shì yīn shāng wáng guó shí de cǎn zhuàng de zhuī shù， zhè shí jǐ zú dōuyòu zōng shì， dōuyòu fēn zú lèi chǒu， zì rán shì shèng guó de guì zú liǎo； rú jīn tā mendōu bèi fēn gěi nà xiē xīn zhū hóu qù“ zhí shì’ shǒu lǔ wèi， héng héng zhè jiù shì qù zuò chén pú。 nà xiē fēn fēng de yí qì shì zhàn shèng zhě de fú huò pǐn， nà xiē“ zhù zōng bǔ shǐ” shì wáng guó de fú lǔ。 nà zhàn shèng de tǒng zhì zhě fēn fù tā men dào：
　　 duō shì， xī zhèn lái zì yǎn， yú dà jiàng 'ěr sì guó mín mìng。 wǒ nǎi míng zhì tiān fá， yí 'ěr tōng lùn， bǐ shì chén wǒ zōng， duō xùn bǔ…… jīn yú wéi bù 'ěr shā，…… yì wéi 'ěr duō shì yōu fú bēn zǒu chén wǒ duō xùn， ěr nǎi shàng yòu 'ěr tǔ， ěr nǎi shàng níng qiān zhǐ。 ěr kè jìng， tiān wéi bìng jīn 'ěr。 ěr bù kè jìng， ěr bù chì bù yòu 'ěr shàng， yú yì zhì tiān zhī fá yú 'ěr gōng！（《 duō shì》； cān kàn《 duō fāng》。）
　　 zhè shì hé děng yán lì de gào jiè nú lì de xùn cí！ zhè zhǒng nú lì de shēng huó shì kě yǐ xiǎng jiàn de liǎo。
　　 dàn wǒ men zhī dào， xī là de zhī shí fènzǐ zuò liǎo luó mǎ zhàn shèng zhě de nú lì， wǎng wǎng cóng nú lì lǐ pá chū lái zuò tā men de zhù rén de shū jì huò jiā tíng jiào shī。 běi 'ōu de yě mán mín zú dǎ dǎo liǎo luó mǎ dì guó zhī hòu， zhōng yú bèi luó mǎ dà zhù jiào de cháng páo jiào tǔ zhēng fú liǎo， dǎo guò lái zuò liǎo tā men de tú dì。 yīn shāng de zhī shí fènzǐ， héng héng wáng cháo de zhēn rén， tài zhù， tài shǐ， yǐ jí guì zú de duō shì， héng héng zài nà xīn dé zhèng de xī zhōu mín zú zhī xià， guò de shēng huó suī rán shì cǎn tòng de nú lǔ shēng huó， rán 'ér yòu yī jiàn shì shì duàn mín zú de tuán jié lì de zhōng。 yǐ， yě jiù shì tā men hòu lái zhōng jiǔ zhēng fú nà zhàn shèng zhě de wǔ qì， héng héng nà jiù shì yīn rén de zōng jiào。
　　 wǒ men kàn yīn xū（ ān yáng） chū tǔ de yí wù yǔ wén zì kě yǐ míng bái duàn rén de wén huà shì yī zhǒng zōng jiào de wén huà。 zhè gè zōng jiào gēn běn shàng shì yī zhǒng zǔ xiān jiào。 zǔ xiān de jì zǔ zài tā men de zōng jiào lǐ zhàn yī gè hěn zhòng yào de dì wèi。 sānglǐ yě shì yī gè zhòng yào bù fēn（ xiáng xià）。 cǐ wài， tā men sì hū jí duān xiāng xìn zhàn bǔ： dà shì xiǎo shì dū yòng bǔ lái jué dìng。 rú guǒ《 hóng fàn》 shì yī bù kě xìn de shū， nà me， zhàn bǔ zhī fǎ dào liǎo yīn shāng de mò qī yǐ qǐ liǎo dà gǎi biàn， yòng guī bǔ hé yòng shòu gǔ bǔ zhī fǎ zhī wài， hái yòu yòng jǐng cǎo de fù fǎ， yǔ bǔ bìng yòng。
　　 zhè zhǒng zōng jiào xū yòng yī pī yòu tè bié xùn liàn de rén。 bǔ lǎn xū yòng“ bǔ dǎo rén”； jì sì xū yòng zhù guān； sānglǐ xū yòng xiāng lǐ de zhuān jiā。 zài yīn shāng shèng shí， zhù zōng bǔ shǐ zì yòu zhuān jiā。 wáng guó zhī hòu， zhè xiē yòu zhuān mén zhī shí de rén wǎng wǎng lún wéi nú lǔ， huò sàn zài mín jiān。 yīn wéi tā men shì yòu zhuān mén de zhī shí jì néng de， gù wǎng wǎng néng kào tā men de zhuān cháng huàn dé yī shí zhī zī。 tā men zài yīn rén shè huì lǐ， réng jiù shòu rén mín de chóng jìng； ér tǒng zhì de jiē jí， wèile yào 'ān dìng mín zhòng， yě xǔ hái wèile tā men zì jǐ yě xū yào zhè zhǒng yòu zhī shí jì néng de rén， suǒ yǐ zhǐ xū nà xiē
　　“ duō shì yōu fú bēn zǒu chén wǒ duō xùn”， yě jiù bù qù guòfèn cuī cán tā men。 zhè yī xiē rén hé tā men de zǐ sūn， jiù zài nà jǐ bǎi nián zhī zhōng， zì chéng liǎo yī gè tè shū jiē jí。 tā men bù shì nà xīn cháo de“ shì”；“ shì’ wèi yī zhǒng néng zhí gān gē yǐ wèi shè jì de wǔ shì jiē jí， shì xīn cháo tǒng zhì jiē jí de xià céng。 tā men zhǐ shì“ rú”。 tā men fù bèi zhe bǎo cún fàng guó wén huà de yí fēng， gù zài nà jǐ bǎi nián shè huì zhòu biàn， mín zú hùn hé tóng huà de xíng shì zhī zhōng， tā men dú néng jì xù bǎo cún yīn shāng de gǔ yī guān， héng héng yě xǔ hái jì xù bǎo cún liǎo yīn shāng de gǔ wén zì yán yǔ（ shàng wén yǐn de《 mò zǐ · gōng mèng》 piān yǔ《 fēi rú》 piān， dōuyòu“ gǔ yán fú” de huà。 wǒ men xiàn zài hái bù míng bái yīn zhōu mín zú zài yǔ yán wén zì shàng yòu duō dà de qū bié）。 zài tā men zì jǐ mín zú de yǎn lǐ， tā men shì“ yīn lǐ”（ yīn de zōng jiào wén huà） de bǎo cún zhě yǔ xuān jiào shī。 zài xī zhōu mín zú de yǎn lǐ， tā men shì shè huì shàng duō cái yì de rén， shì guì zú jiē jí de yòu yòng de qīng kè gù wèn， shì duō shù mín zhòng de 'ān wèi zhě。 tā men suī rán bù shì xīn cháo de“ tǔ”， dàn zài nà chéng zhōu lái wèi qí lǔ qǐng guó de jué dà duō shù de mín zhòng zhī zhōng， tā men yào suàn shì zuì gāo děng de yī gè jiē jí liǎo。 suǒ yǐ tā men hé“ tǔ” jiē jí zuì jiē jìn， xī zhōu tǒng zhì jiē jí yě jiù wǎng wǎng yòng“ shì” de míng chēng wèi fàn chēng tā men。《 duō tǔ》 piān kāi duān jiù shuō：
　　 wéi sān yuè， zhōu gōng chū yú xīn yì luò， yòng gào shāng wáng shì。
　　 wáng ruò rì： ěr yīn yí duō shì bǔ……
　　 xià wén yòu shuō：
　　 wáng ruò rì： ěr yīn duō shì bǔ……
　　 wáng rì： gào 'ěr yīn duō shì bǔ……
　　《 duō fāng》 piān yòu yī chù jìng shì bǎ“ yīn duō tǔ” tè bié fēn kāi lái liǎo：
　　 wáng rì： wū hū， ōu gào 'ěr yòu fāng duō shì， jì yīn duō shì。
　　《 dà yǎ · wén wáng》 zhī shī gèng kě yǐ zhù yì。 cǐ shī xiān shuō zhōu shì：
　　 chén xī zāi zhōu， hòu（ wéi） wén wáng bié、 yú。 wén wáng bié、 zǐ， běn zhī bǎi shì。 jǐ zhōu zhī shì， bù xiǎn yì shì。 shì zhī bù xiǎn， jué yóu yì yì。 sī huáng duō shì， shēng cǐ wáng guó。 wáng guó kè shēng， wéi zhōu zhī lài。 jǐjǐ duō shì， wén wáng yǐ níng。
　　 cì shuō yīn shì：
　　 shāng zhī bié、 zǐ， qí lì bù yì。 shàng dì jì mìng， hòu（ wéi） yú zhōu fú。 hòu fú yú zhōu， tiān mìng mí cháng。
　　 yīn shì fū mǐn， luǒ jiāng yú jīng。 jué zuò luǒ jiāng， cháng fú jǐn huī。 wáng zhī mò chén， wú niàn 'ěr zǔ。
　　 qián miàn shuō de shì xīn cháo de tǔ， shì“ wén wáng sūn zǐ， běn zhī bǎi shì”。 hòu miàn shuō de shì wáng guó díshì， shì chén fú yú zhōu de yīn tǔ。 kàn nà xiē piào liàng de， shǒu wàn mǐn jié de yīn shì， zài nà wáng cháo dà jì lǐ lǐ。 chuānzhuó yīn rén de fǔ pái，（《 shì guànlǐ jì》：“ zhōu jǐng， yīn hā， xià shōu。） pěng zhe dū jiǔ， tì zhù rén sòng jiǔ guàn shī。 zhè zhēn shì yī mù“ qīng yī xíng jiǔ” de wáng guó cǎn jù liǎo！（《 máo chuán》 yǐ“ yīn shì” wéi“ yīn hòu”， shū wú gēn jù。 rèn guànlǐ jì》 suǒ wèi“ yīn pái”， zì shì shì guān）。
　　 dà gài zhōu tǔ shì tǒng zhì jiē jí de zuì xià céng， ér yīn shì shì shòu zhì yí mín de zuì shàng céng。 yī bān pǔ tōng yīn mín， zì rán réng jiù guò tā men de nóng gōng shāng de shēng huó， rú《 duō fāng》 shuō de“ máo 'ěr zhái， gù 'ěr tián。”《 zuǒzhuàn》 zhāo shí liù nián zhèng guó zǐ chǎn shuō，“ xī wǒ xiān jūn huán gōng yǔ shāng rén jiē chū zì zhōu， yōng cì bǐ 'ǒu， yǐ 'ài shā cǐ dì， guǐ zhī péng hāo cuì 'áo， ér gòng chù zhī。 shì yòu méng shì， yǐ xiāng xìn yě， yuē：‘ ěr wú wǒ pàn， wǒ wú qiáng jiǎ， wú huò gài duó； shuǐ yòu lì shì bǎo huì， wǒ wù yǔ zhī。’ shì cǐ zhì shì， gù néng xiāng bǎo， yǐ zhì yú jīn。” xú zhōng shū xiān shēng céng gēn jù cǐ duàn wén zì， shuō：“ cǐ《 shāng rén》 jí duàn rén zhī hòu 'ér wéi shāng jiǎ zhě。” yòu shuō，“ shāng jiǎ zhī míng， yí jí yóu yīn rén 'ér qǐ。”（ guó xué lùn cóng》 yī juàn yī hào， yè héng héng－。） cǐ shuō sì shèn yòu lǐ。
　　“ shāng” zhī míng qǐ yú yīn jiǎ， zhèng rú“ rú” zhī míng qǐ yú gǔ tǔ。 cǐ zhǒng yí mín díshì， gǔ fú gǔ yán， zì chéng yī gè tè shū jiē jí； tā men nà zhǒng cháng páo dà mào de suān yàng zǐ， yòu dōushì bīn bīn zhī lǐ de wáng guó yí mín， xí guàn liǎo
　　“ fàn 'ér bù xiào” de bù dǐ kàng zhù yì， suǒ yǐ dé zhe liǎo“ rú” de hún míng。 rú shì róu nuò zhī rén， bù dàn zhǐ nà féng yī bó dài de wén lián lián de yàng zǐ， hái zhǐ nà wáng guó yí mín rěn rǔ fù zhòng de róu dào rén shēng guān。（ bó sī nián xiān shēng yí。 C“ rú” shì gǔ dài yī gè jiē jí de lèi míng， wáng guó zhī hòu shǐ lún wéi hán shì， jiàn jiàn dé zhe róu nuò de yì yì。 cǐ shuō yì yòu lǐ， dàn cǐ shí shàng wèi yòu lì shǐ zhèng jù kě yǐ zhèng míng“ rú” wéi gǔ jiē jí。）
　　 róu xùn wéi yīn rén zài wáng guó zhuàng tài xià yǎng chéng yī zhǒng yí fēng， yǔ jī dū jiào bù dǐ kàng de xùn tiáo chū yú wáng guó de yóu tài mín zú de zhé rén yé sū， sì yòu tóng yàng de lì shǐ yuán yīn。《 zuǒzhuàn》 zhāo gōng qī nián suǒ jì kǒng zǐ de yuǎn zǔ zhèng kǎo fù de dǐng míng， suī rán shì sòng guó de sān cháo zuǒ mìng dà chén de huà， yǐ shì hěn kě jīng yì de róu dào de rén shēng guān liǎo。 zhèng kǎo fù céng“ zuǒ dài wǔ xuān” sān cháo； jù《 shǐ jì · shí 'èr zhū hóu nián biǎo》， sòng dài gōng yuán nián dāng zhōu xuān wáng 'èr shí jiǔ nián（ qián qī jiǔ jiǔ）， wǔ gōng yuán nián dāng píng wáng liù nián（ qián qī liù wǔ）， xuān gōng yuán nián dāng píng wáng 'èr shí sì nián（ qián qī sì qī）。 tā shì xī lì qián bā shì jì qián bàn de rén， lí zhōu chū yǐ yòu sān bǎi duō nián liǎo。 tā de dǐng míng shuō：
　　 yī mìng 'ér lǚ， zài mìng 'ér 'òu， sān mìng 'ér fǔ， xún qiáng 'ér zǒu， yì mò yú gǎn wǔ。 shì yú shì， yù yú shì， yǐ hú yú kǒu。
　　 zhè shì yīn mín zú de yī gè wěi dà lǐng xiù de jiào xùn。 rú zhī gǔ xùn wéi róu， qǐ shì 'ǒu rán de má？
　　 bù dàn róu dào de rén shēng guān shì yīn de yí fēng， rú de zōng jiào yě quán shì“ yīn lǐ”。 shì jǔ sān nián zhī sàng de zhì dù zuò yī gè zhòng yào de lì zhèng。 shí jǐ nián qián， wǒ céng shuō sān nián zhī sàng shì rú jiā suǒ chuàng， bìng fēi gǔ lǐ； dāng shí wǒ céng jǔ sān zhèng：
　　 yī、《 mò zǐ · fēi rú》 piān shuō rú zhě zhī lǐ rì：“ sàng fù mǔ sān nián。……” cǐ míng shuō sān nián zhī sàng shì rú zhě zhī lǐ。
　　 èr rén lùn yǔ》 jì zǎi wǒ shuō sān nián zhī sàng tài jiǔ liǎo， yī nián yǐ gòu liǎo。 kǒng zǐ dì zǐ zhōng shàng yòu rén bù rèn cǐ zhì hé lǐ， kě jiàn cǐ fēi dāng shí tōng xíng zhī sú。
　　 sān、 mèng zǐ quàn xī shì zǐ xíng sān nián zhī sàng， gǔ guó de fù xiōng bǎi guān jiē bù yuàn yì， shuō dào：“ wú zōng guó lǔ xiān jūn mò zhī xíng， wú xiān jūn yì mò zhī xíng yě。” lǔ wéi zhōu gōng zhī guó， shàng bù céng xíng guò sān nián zhī sàng。 yǐ zhōng guó zhé xué wén dà gāng duì， yè yī sān H）
　　 wǒ zài wǔ liù nián qián hái xìn cǐ shuō， suǒ yǐ zài《 sān nián sāngfú de zhú jiàn tuī xíng》（ wǔ hàn dà xué wèi zhé jì kān》 dì yī juàn 'èr hào） yī piān lǐ， wǒ hái shuō“ sān nián zhī sàng zhǐ shì rú jiā de chuàng zhì。” wǒ nà gè kàn fǎ， yòu yī gè dà lòu dòng， jiù shì bù néng jiě shì kǒng zǐ duì zǎi wǒ shuō de
　　 fū sān nián zhī sàng， tiān xià zhī tōng sàng yě。
　　 rú guǒ kǒng zǐ bù shuō bān， nà jiù shì shèng guó fù xiōng bǎi guān chě huāng liǎo。 rú guǒ“ shè xiān jūn mò zhī xíng”， rú guǒ shèng guó“ xiān jūn yì mò zhī xíng”， nà me， kǒng zǐ rú hé kě shuō zhè shì“ tiān xià zhī tōng sàng” ní？ nán dào shì kǒng zǐ chě liǎo shuō lái chuán jiào má？
　　 bó sī nián xiān shēng qián jǐ nián zuò《 tóng dōng fēng yǔ yīn yí mín》， tā tì wǒ jiě jué liǎo zhè gè máo dùn。 tā shuō：
　　 kǒng zǐ zhī“ tiān xià”， dà yuē jí shì qí lǔ sòng wèi， bù néng shèn dà。…… sān nián zhī sàng， zài dōng guó， zài mín jiān， yòu xiāng dāng zhī tōng xíng xìng， gài yīn zhī yí běi， ér fēi zhōu zhī zhì dù。 dāng shí de“ jūn zǐ（ jí tǒng zhì zhě） sān nián bùwèi lǐ， lì bì huài； sān nián bù wéi lè， lè bì bēng”， ér shì jí qí xiāng jìn zhī jiē jí zé yuān yuán yòu zì，
　　“ qí yǐ yīn zhèng” zhě yě。 shì kàn guān yú dà xiào， sān nián zhī sàng， jí sàng hòu sān nián bù zuò shì zhī dài biǎo rén wù， rú tài jiá， gāo zōng， xiào jǐ， jiē shì yīn rén。 ér“ jūn liàng， bǎi guān zǒng jǐ yǐ tīng yú jiā zǎi zhě sān nián”， quán bù jiàn yú zhōu rén zhī jìzǎi。
　　 fù xiān shēng de shuō fǎ， wǒ wán quán kě yǐ jiē shòu， yīn wéi tā díquè jiě dá liǎo wǒ de kùn nán。 wǒ cóng qián shuō de huà， yòu yī bù fēn shì bù cuò de， yīn wéi sān nián zhī sàng què shì“ rú” de lǐ； dàn wǒ yīn wéi gǔ lǔ xiān jūn bù xíng sān nián sāngzhì， jiù bù xìn“ tiān xià zhī tōng sàng” zhī shuō， jiù yǐ wéi shì rú jiā de chuàng zhì， ér bù shì gǔ lǐ， nà jiù cuò liǎo。 fù xiān shēng zhī shuō， yī miàn kě yǐ xiāng xìn shèng xiāng de tǒng zhì jiē jí bù céng xíng cǐ lǐ， yī miàn yòu kě yǐ shuō míng cǐ zhì xíng yú nà jué dà duō shù de mín zhòng zhī zhōng， shuō tā shì“ tiān xià zhī tōng sàng” yě bù suàn shì guòfèn de xuān chuán。
　　 wǒ kě yǐ tì fù xiān shēng tiān yī xiē zhèng jù。 lǔ wèi gōng sǐ zài tā de sān shí sān nián shí yī yuè yǐ jǐ（ shí 'èr rì）， cì nián（ wén gōng yuán nián） xià sì yuè zàng zhài gōng， yòu cì nián（ wén gōng 'èr nián） dōng“ gōng zǐ suì rú qí nà bì”， wéi wén gōng pìn fù。《 zuǒzhuàn》 shuō，“ lǐ yě。” sōng yáng chuán》 shuō，‘ tuō sāngqǔ yě。 qǔ zài sān nián zhī wài， zé hé jī hū sāngqǔ？ sān nián zhī nèi bù tú hūn。” cǐ kě zhèng lǔ hòu bù xíng sān nián sàng。 cǐ yī shì，《 zuǒzhuàn》 rèn wéi
　　“ lǐ yě”， shè yù jiě shuō dào：“ dé gōng sàng zhōng cǐ nián shí yī yuè， zé nà bì zài shí 'èr yuè yě。” rán 'ér wén gōng sǐ yú shí bā nián 'èr yuè， cì nián zhēngyuè“ gōng zǐ suì rú qí nì nǚ； sān yuè， suì yǐ fū rén fù jiāng zhì zì qí”。 dù yù zhù yún：“ bù jī sāngqǔ zhě， bù dài biǎn zé 'ér zì míng yě！” cǐ gèng shì lǔ hòu bù xíng sān nián sàng de tiě zhèng liǎo。《 zuǒzhuàn》 zhāo gōng shí wǔ nián，
　　 liù yuè yǐ chǒu， wáng tài zǐ shòu zú。
　　 qiū’ ＼ yuè chéng yín， wáng mù hòu bēng。
　　 shí 'èr yuè， jìn yīn chén rú zhōu zàng mù hòu。 jí tán wéi jiè。 jì zàng， chú sàng， yǐ wén bó（ gǒu quē） yàn， zhōng yǐ lǔ hú。 wáng rì，“ bó shì， zhū hóu jiē yòu yǐ zhèn fǔ wáng shì， jìn dú wú yòu， hé yě？” · èr… · jí tán guī， yǐ gào xù xiàng， shū xiàng rì，“ wáng qí bù zhōng píng？ wú wén zhī， suǒ lè bì zú yān。 gè wáng lè huà。…… wáng yī suì 'ér yòu sān nián zhī sàng 'èr 4 yān。
　　（ dù zhù：“ tiān zǐ jué qī， wéi fú sān nián， gù hòu suī qī， tōng wèi zhī sān nián。”） yú shì hū yǐ sàng shí yàn， yòu qiú yí qì， lè yōu shèn yǐ。 ·，… · sān nián zhī sàng， suī guì suì fú， lǐ yě。 wáng suī fú sòng， yàn lè yǐ zǎo， yì fēi lǐ yě。…、 ··”
　　 zhè kě zhèng zhōu wáng cháo yě bù xíng sān nián sāngzhì。《 mèng zǐ》 suǒ jì gǔ guó fù xiōng bǎi guān de huà kě suàn shì yǐ zhèng shí liǎo。
　　 zhōu wáng zhāobù xíng cǐ lǐ， lǔ gǔ zhū guó yě bù xíng cǐ lǐ， ér kǒng zǐ piān dà dǎn de shuō，“ sān nián zhī sàng， tiān xià zhī tōng sàng yě。” jī yǔ》 jì zǐ zhāng wèn：“ shū yún，‘ gāo zōng liàng yīn， sān nián bù yán。’ hé wèi yě？”
　　 kǒng zǐ zhí duì tā shuō：“ hé bì gāo zōng？ gǔ zhī rén jiē rán。 jūn mù， bǎi guān zǒng jǐ yǐ tīng yú xiàng zǎi， sān nián。” xiāng yǐn yòu zhè yàng yī duàn：
　　 zǐ zhāng zhī sāngrén míng yí wéi zhì yān。 zhū mù， shēn zhì， yǐ jié yú sì yú， yīn shì yě。
　　 kǒng zǐ、 zǐ zhāng dōushì yīn rén， zài tā men de yǎn lǐ zuǐ lǐ，“ tiān xià” zhǐ shì nà dà duō shù de yīn shāng mín zhòng，
　　“ gǔ zhī rén” yě zhǐ shì yīn shāng de xiān wáng。 zhè shì tā men de mín zú xīn lǐ de zì rán biǎo xiàn， qí zhōng zì rán yě bù miǎn dài yī diǎn bān rén zì zūn qí zōng jiào lǐ fǎ de xuān chuán yì wèi。 dào liǎo mèng zǐ， tā jìng shuō sān nián sàng shì‘ zán tiān zǐ dá yú shù rén，
　　 sān dài gòng zhī” de liǎo。 dào jiē L jì · sān nián jiān》 de zuò zhě， tā jìng shuō sān nián sàng“ shì bǎi wáng zhī suǒ tóng， gǔ jīn zhī suǒ jìng yě， wèi yòu zhī qí suǒ yóu lái zhě yě！” guǒ rán， yuè dào liǎo hòu lái， yuè“ wèi yòu zhī qí suǒ yóu lái zhě yě”， zhí dào fù sī nián xiān shēng fāng cái jiē pò liǎo zhè yī gè lì shǐ de mí！
　　 sān nián zhī sàng shì“ rú” de sānglǐ， dàn bù shì tā men de chuàng zhì， zhǐ shì yīn mín zú de sānglǐ， héng héng zhèng rú rú zài rú guān bù shì tā men de chuàng zhì， zhǐ shì yīn mín zú de xiāng fú。《 mèng zǐ》 jì shèng guó de fù xiōng bǎi guān fǎn duì sān nián zhī sàng shí， tā men shuō：
　　 qiě zhì huí，‘ kuài jì cóng xiān zǔ， yuē， wú yòu suǒ shòu zhī yě。”
　　 zhè jù huà dāng rán shì gǔ zhèng zhì jiā xī shì níng rén de jué hǎo yuán zé， zuì kě yǐ jiě shì dāng shí yīn zhōu mín zú gè zì yòu qí sàng jì zhì dù de zhèng zhì bèi jǐng。 tǒng zhì jiē jí zì hú shì jīng pǐn jí yòu qí zhōu shè， yī bān“ guó rén” zì yòu qí háo shè； qián zhě zì xíng qí“ jì zàng chú yǎn” de sāngzhì， hòu zhě zì xíng qí“ tiān xià zhī tōng sàng”。
　　 wǒ men xiàn zài yào kàn kàn“ rú” de shēng huó shì zěn yàng de。
　　 kǒng zǐ yǐ qián， rú de shēng huó shì zěn yàng de， wǒ men wú cóng zhī dào liǎo。 dàn wǒ yí xīn《 zhōu yì》 de“ xū”
　　 guà， sì hū kě yǐ gěi wǒ men yī diǎn xiàn suǒ。 rú zì cóng xū， wǒ yí xīn zuì chū zhǐ yòu yī gè“ xū” zì， hòu lái shǐ yòu cóng rén de“ rú” zì。 xū guà zhī xiàng wéi yún shàng yú dà， wéi mì yún bù yǔ zhī xiàng， gù yòu“ xū dài” zhī yì。（《 xiàng chuán》： xū， xū yě。）《 xiàng chuán》 shuō cǐ guà xiàng wéi“ jūn zǐ yǐ yǐn shí yàn lè”。《 xù guà chuán》 shuō：“ xū zhě， yǐn shí zhī dào yě。”《 chéng chuán》 shuō：
　　 xū， xū yě， xiǎn zài qián yě。 gāng jiàn 'ér bù xiàn， qí yì bù kùn qióng yǐ。
　　 chéng yí mā chuán》 shuō cǐ jié yún：
　　 yǐ xiǎn zài yú qián， wèi kě yù jìn， gù xū dài 'ér xíng yě。 yǐ qián zhī gāng jiàn， ér néng xū dài bù qīng dòng， gù bù xiàn yú xiǎn， qí yì bù zhì yú kùn qióng yě。
　　 zhè gè guà hǎo xiàng shì shuō yī gè shòu yā pò de rén， bù néng qián jìn， zhǐ néng dài shí 'ér dòng， yǐ miǎn xiàn yú wēi xiǎn； dāng tā xū dài zhī shí， bié de shì bù néng zuò， zuì hǎo shì zì hú qí kǒu， fàng xū wéi yǐn shí zhī dào。 zhè jiù hěn xiàng yīn shāng mín zú wáng guó hòu de“ rú” liǎo。 zhè yī guà de liù jiāo shì zhè yàng de：
　　 chū jiǔ， xū yú jiāo， lì yòng héng， wú jiù。
　　 chuán》 yuē：“ xū yú jiāo”， bù fàn nán xíng yě。“ lì yòng héng， wú jiù”， wèi shī cháng yě。
　　 jiǔ 'èr， xū yú shā， xiǎo yòu yán， zhōng jí。
　　 zhū》 yuē：“ xū yú shā”， yǎn（ zì） zài zhōng yě。 suī“ xiǎo yòu yán”， yǐ jí zhōng yě。
　　 jiǔ sān， xū yú ní， zhì wēi zhì。
　　 zhū》 yuē：“ xū yú ní”， zāi zài wài yě。 zì wǒ“ zhì wán”， jìng shèn bù bài yě。
　　 liù ④， xū yú xuè， chū zì xué。
　　 chuán》 yuē：“ xū yú xuè”， shùn yǐ tīng yě。
　　 jiǔ wǔ， xū yú jiǔ shí， fù jí。
　　 zhū yáng：“ jiǔ shí fù jí”， yǐ zhōng zhèng yě。
　　 shàng liù， rù yú xué， yòu bù sù zhī kè sān rén lái， jìng zhī， zhōng jí。
　　 xiàng yáng：“ bù sù zhī kè lái， jìng zhī， zhōng jí”， suī bù dāng wèi， wèi dà shī yě。
　　 zhè lǐ de“ xū”， dōukě zuò yī zhǒng rén jiě； cǐ zhǒng rén de dì wèi shì hěn kùn nán de， shì yòu“ xiǎn zài qián”
　　 de， shì bì xū“ gāng jiàn 'ér bù xiàn” de。 rú zài jiāo， wán quán shì zài yě de shī shì zhī rén， bì xū rěn nài zì shǒu， kě yǐ wú jiù。 rú zài shā， shì zì jǐ zhàn bù wěn de， suǒ yǐ shuō“ yǎn（ xiǎng） zài zhōng yě”。 rú zài ní， shì xiàn zài wēi xiǎn kùn nán lǐ liǎo， yòu liǎo wài wǔ， zhǐ yòu jìng shèn， kě yǐ bù bài。 rú zài xuè， shì chōng tū zhī xiàng， tā wú lì hé rén zhēng， zhǐ hǎo róu shùn de chū xué ràng rén， gù《 xiàng chuán》 shuō wéi“ shùn yǐ tīng yě。” rú zài jiǔ shí， shì yòu fàn chī liǎo， shì tā zuì shì yí de dì wèi。 tā huí dào xué lǐ qù， yě hái yòu má fán， tā hái dé yòng jìng shèn de tài dù qù yìng fù。 héng héng“ xū” shì“ xū dài” zhī xiàng， tā bì xū néng rěn nài dài shí； shí hòu dào liǎo， rén jiā“ xū dài’ tā liǎo， bǐ cǐ xiāng“ xū” liǎo， tā jiù yòu fàn chī liǎo。
　　 diào yì》 zhì zuò de shí dài， yǐ bù kě kǎo liǎo。《 xì cí chuán》 yòu liǎng chù shì tí chū zuò《 yì》 nián dài de tuī cè： yī chù shuō：
　　《 yì》 xīng yě， qí dāng yīn zhī běn shì， zhōu zhī shèng dé xié？ dāng wén wáng yǔ zhòu zhī shì xié？ shì gù qí cí wēi。 wēi zhě shǐ píng， yì zhě shǐ qīng。 qí dào shèn dà， bǎi wù bù fèi， jù yǐ zhōng jié， qí yào wú jiù。 cǐ zhī wèi《 zhù zhī dào yě。
　　 yòu yī chù shuō：
　　《 yì》 xīng yě， qí yú zhōng gǔ píng？ zuò《 yì》 zhě qí yòu yōu huàn hū？ shì jì“ lǚ”， dé zhī jī yě；
　　“ qiān”， dé zhī bǐng yě；“ fù”， dé zhī běn yě；“ héng”， dé zhī mù yě；“ sǔn”， dé zhī xiū yě；“ yì”，
　　 dé zhī yù yě；“ kùn”， dé zhī biàn yě ／ jǐng”， dé zhī dì yě；“ fèn”， dé zhī zhì yě。
　　“ lǚ” hé 'ér zhì，“ qiān” zūn 'ér guāng，“ fù” xiǎo 'ér cí yú wù，“ héng” zá 'ér bù yàn，“ sǔn” xiān nán 'ér hòu yì，“ yì” cháng gé 'ér bù shè，“ kùn” qióng 'ér tōng，“ jǐng” jū qí suǒ 'ér bù qiān，“ fèn” chēng 'ér yǐn。
　　“ lǚ” yǐ hé xíng，“ qiān” yǐ zhì lǐ，‘ j” yǐ zì zhī，“。’ yǐ yī dé，‘ lǎn” yǐ yuǎn hài，
　　“ yì” yǐ xīng lì，“ wò’ yǐ guǎ yuàn，“ gè’ yǐ biàn yì，“ xī” yǐ xíng quán。
　　 cì》 guà jiāo cí yǐ yòu“ jī zǐ zhī míng yí”（“ míng yí” wǔ zhī），“ wáng yòng xiǎng yú dú shān”（“ shēng”
　　 sì dà） de huà， sì hū bù huì shì“ wén gōng yǔ zhòu” de shí dài de zuò pǐn。“ wén wáng qiú jū chā lǐ 'ér zuò zhōu yì》”
　　 de shuō fǎ， yě shì gèng hòu qǐ zhī shuō。《 xì cí jiāo shì cāi dù de kǒu qì， kě jiàn dé fú cí》 yǐ qián shàng méi yòu wén wáng zuò《 yì》 de shuō fǎ。《 xì cí》 de tuī cè zuò jiǎ zhèn dài， wán quán shì gēn jù yú《 yì》 de nèi róng de yī zhǒng hěn míng xiǎn de rén shēng guān， jiù shì“ qí cí wēi”“ jù yǐ zhōng shǐ， qí yào wú jiù”。 cóng dì yī guà de“ jūn zǐ zhōng rì qián qián jiǔ tì ruò lì， wú jiù”， dào dì liù shí sì guà de‘ shì lǐ yú yǐn jiǔ， wú jiù”， quán shū chù chù biǎo xiàn yī zhǒng huà wēi de rén shēng guān，
　　 jiào rén jiè jù xiū dé， jiào rén qiān bēi lèi shùn， qí yào guī zài yú qiú“ wú jiù”， zài yú
　　“ lǚ hǔ wěi bù xū rén”。《 xì cí》 de zuò zhě rèn qīng liǎo zhè yī diǎn， suǒ yǐ tuī cè“ zuò péi》 zhě qí yòu yōu huàn hū？” zhè gè guān chá shì hěn yòu jiàn dì de。 wǒ men cóng zhè yī diǎn shàng yě kě yǐ tuī cè《 yì》 de guà jiāo cí de zhì zuò dà gài zài yīn wáng zhī hòu， yīn mín zú shòu zhōu mín zú de yā pò zuì shèn de yī 'èr bǎi nián zhōng。 shū zhōng chēng“ dì yǐ guī mèi”
　　（“ biǎo’ wǔ zhī），“ gāo zōng fá guǐ fāng， sān nián kè zhī”， gèng kě jiàn zuò zhě shì yīn rén。 suǒ wèi“ zhōu yì”， yuán lái shì yīn mín zú de bǔ cè shū de yī zhǒng。 jīng guò liǎo yī gè bù duǎn de shí qī， fāng cái chéng wéi yī bù bǐ jiào zuì tōng yòng de fù shū。《 yì》 de liù shí sì guà， měi guà qǔ zì rán jiè huò rén shì jiè de yī gè xiàn xiàng wéi tí， qí zhōng wú shèn shēn 'ào de zhé lǐ， ér yòu yī xiē shēng huó cháng shí de guān chá。“ xū” guà suǒ shuō sì shì zhǐ yī gè shòu yā pò de zhī shí jiē jí， chù zài yōu huàn xiǎn nán de huán jìng， dài shí 'ér dòng， móu yī gè yǐn shí zhī dào。 zhè jiù shì“ rú”。（“ méng” guà de chū zhī shuō：“ fā méng， lì yòng xíng rén， yòng shuō（ tuō） tí gé yǐ wǎng， lìn。” zhè lǐ shuō de yě hěn xiàng xī là de fú lǔ zài luó mǎ guì zú jiā lǐ tì tā de zhù rén jiào 'ér zǐ de qíng xíng。）
　　 kǒng zǐ de shí hòu， yòu“ jūn zǐ rú”， yě yòu“ xiǎo rén rú”。 wǒ men xiān shuō“ xiǎo rén rú” de shēng huó shì zěn yàng de。
　　《 mò zǐ fēi rú》 piān yòu yī duàn miáo xiě dāng shí de rú：
　　 fū（ fū jí bǐ） fán shì lǐ lè yǐ yín rén， jiǔ sàng wěi 'āi yǐ mán qīn； lì mìng huǎn pín 'ér gāo fǎ jū（ bì liú jù《 kǒng zǐ shì jiā》。 jiě hào jū wéi 'ào jué）， bèi běn qì shì 'ér 'ān dài 'ào。 tān yú yǐn shí， duò yú zuò wù， xiàn yú jī hán， wēi yú dòng něi， wú yǐ wéi（ bì） zhī。 shì ruò rén qì， wǒ shǔ cáng， ér wǒ yáng shì， bēn jiù qǐ（ zī jí bēn zì）。 jūn zǐ xiào zhī， nù rì，“ sǎnrén yān zhī liáng rú！”
　　 fū（ bǐ）（ sūn yě ràng xiào， cǐ chù yí tuō“ chūn qǐ” sì zì）， xià qǐ mài hé。 wǔ gǔ jì shōu， dà sàng shì suí，
　　 zǐ xìng jiē cóng， dé yàn yǐn shí。 bì zhì shù sàng， zú yǐ zhì D yǐ。 guó rén zhī jiā jiě（ cái） yǐ wéi， shì rén zhī yě yǐ wéi zūn。 fù rén yòu sàng， nǎi dà shuō xǐ rì，“ cǐ yī shí zhī duān yě！”
　　 zhè suī rán shì yī gè fǎn rú de zōng pài shuō de huà， què yě yòu rú jiā zì jǐ de bàng zhèng。《 xún zǐ · rú xiào》 piān shuō：
　　 féng yī qiǎn（《 hán shī wàizhuàn》 zuò bó） dài， jiě guǒ qí guān（ yáng jīng zhù yǐn《 shuō yuàn》 chún yú wán shù“ lín pǔ zhī cí tián， zhù yuē， xiè luó zhě yí hé， hàn xié zhě bǎi chē。”“ xiè luó gài gāo dì yě， jīn guān gài yì bǐ zhī。”）， lüè fǎ xiān wáng 'ér zú luàn shì shù； fú xué zá jǔ， bù zhī fǎ hòu wáng 'ér yī zhì dù， bù zhī lóng lǐ yì 'ér shā shī shū。…
　　… hū xiān wáng yǐ qī yú zhě， ér qiú yī shí yān。 dé wěi jī zú yǐ pái qí kǒu， zé yáng yáng rú yě。 suí qí zhǎngzǐ， shì qí shǐ bì， jǔ（ wáng niàn sūn yún： jǔ dú wéixiàng yǔ zhī yǔ） qí shàng kè， lún rán ruò zhōng shēn zhī lǔ 'ér bù gǎn yòu tā zhì。
　　 héng héng shì sú rú zhě yě。
　　 yòng zhàn guó wǎn qī gǒu qīng de huà lái bǐ jiào mò zǐ de huà， wǒ men kě yǐ xiāng xìn， zài chūn qiū shí qī yǔ zhàn guó shí qī zhī jiān， yǐ yòu zhè zhǒng sú rú， dà gài jiù shì kǒng zǐ shuō de“ xiǎo rén rú”。
　　 cóng zhè zhǒng miáo xiě shàng， wǒ men kě yǐ kàn chū tā men de shēng huó yòu jǐ gè yào diǎn： dì～， tā men shì hěn pín qióng de， wǎng wǎng“ xiàn yú jī hán， wēi yú dòng něi”； zhè shì yīn wéi tā men bù wù nóng， bù zuò wù， shì yī zhǒng bù gēng 'ér shí de jì shēng jiē jí。 dì 'èr， tā men pō shòu rén qīng shì yǔ cháo xiào， yīn wéi tā men de yī shí xū kào bié rén gōngjǐ； rán 'ér tā men zì jǐ dǎo hái yòu yī zhǒng jué 'ào de yí fēng，“ lì mìng， huǎn pín， ér gāo hào jū”， suī rán pín qióng， hái bù kěn pāo qì tā men de jì shí héng héng shèn zhì yú qǐ shí héng héng de shēng huó。 dì sān， tā men yě yòu tā men de zhí yè， nà shì yī zhǒng zōng jiào de zhí yè： tā men shú xī lǐyuè， rén jiā yòu sàng jì dà shì， dū dé qǐng jiào tā men。 yīn wéi rén men bì xū qǐng tā men zhìsāng xiāng lǐ， suǒ yǐ tā men suī rán pín qióng， què yòu xiāng dāng chóng gāo de shè huì dì wèi。 mà tā men de kě yǐ shuō tā men
　　“ yīn rén zhī yě yǐ wéi zūn”； tā men zì jǐ què kě yǐ shuō shì kào tā men de zhī shí zuò“ yī shí zhī duān”。 dì sì， tā men zì jǐ shì shí xíng“ jiǔ sàng” zhī zhì de， ér tā men zuì zhòng yào de móu shēng jì néng shì tì rén jiā“ zhìsāng”。 tā men zhèng shì nà yīn mín zú de zǔ xiān jiào de jiào shì， zhè shì rú de běn yè。
　　 cóng zhè zhǒng“ xiǎo rén rú” de shēng huó lǐ， wǒ men gèng kě yǐ míng bái“ rú” de gǔ yì： rú shì yīn mín zú de jiào shì， kào tā men de lǐ jiào zhī shí wéi yī shí zhī duān。
　　 qí shí yī qiē rú， wú lùn jūn zǐ rú yǔ xiǎo rén rú， pǐn gé jìn guǎn yòu gāo dī， shēng huó de lù zǐ shì yī yàng de。 tā mendōu kào tā men de lǐ jiào de zhī shí wéi yī shí zhī duān， tā mendōu shì yīn mín zú de zǔ xiān jiào de jiào shì， xíng de shì yīn lǐ， chuān de shì yīn yī guān。 zài nà yīn zhōu mín zú zá jū yǐ liù qī bǎi nián， wén huà de gé lí yǐ jiàn jiàn hùn miè de shí qī， tā men bù jǐn jǐn shì yīn mín zú de jiào shì， jìng jiàn jiàn chéng liǎo yīn zhōu mín zú gòng tóng xū yào de jiào shī liǎo。
　　《 zuǒzhuàn》 zhāo gōng qī nián jì yì zhí zǐ zì hèn bù néng xiāng lǐ，“ nǎi jiǎng xué zhī。 gǒu néng lǐ zhě， cóng zhī。”
　　《 zuǒzhuàn》 yòu shuō， mèng gā zǐ jiāng sǐ shí， yí mìng yào tā de liǎng gè 'ér zǐ hé jì yǔ shuō qù gēn zhe kǒng zǐ“ xué lǐ yān yǐ dìng qí wèi”。 kǒng zǐ de zhí yè shì yī gè jiào shī， tā shuō：
　　 zì xíng shù xiū yǐ shàng， wú wèi cháng wú hǎi yān。
　　 shù xiū shì shí níng fǔ， shì yī zhǒng zuì bó de lǐ wù。《 shàn gōng》 yòu“ gǔ zhī dà fū， shù xiū zhī wèn bù chū jìng”
　　 de huà， kě zhèng shù xiū shì zèng lǐ。 kǒng zǐ yòu“ bó xu锓 zhī lǐ” de míng yù， yòu yòu“ xué 'ér bù yàn， hǎi rén bù juàn” de jīng shén， fàng xiāng chuán tā de dì zǐ yòu sān qiān zhī duō。 zhè jiù shì tā de zhí yè liǎo。
　　 kǒng zǐ yě hěn zhù zhòng sàng jì zhī lǐ， tā zuò zhōng dū zǎi shí，
　　 céng dìng zhì yòng sì cùn zhī guān， wǔ cùn zhī tíng（ jiàn《 tán yǐn yòu ruò de huà）。 tā chéng rèn sān nián zhī sàng wéi“ tiān xià zhī tōng sàng”， yòu jiàn lì sān nián zhī sàng de lǐ lùn， shuō zhè shì yīn wéi“ zǐ shēng sān nián rán hòu miǎn yú fù mǔ zhī huái”（《 lùn yǔ》 shí qī）。 zhè dū kě biǎo shì tā shì yīn mín zú de zōng jiào de biàn hù zhě， zhèng shì“ rú” de běn sè。《 tán yǐn jì tā lín sǐ zhī qián qī rì， duì tā de dì zǐ zǐ gòng shuō：
　　 xià hòu shì bìn yú dōng jiē zhī shàng， zé yóu zài zuó yě。 yīn rén bìn yú liǎng jiǎn zhī jiān， zé yǔ bīn zhù jiā zhī yě。 zhōu rén bìn yú xī jiē zhī shàng， zé yóu bīn zhī yě。 ér qiū yě， yīn rén yě， yú chóu xī zhī yè， mèng zuò diàn yú liǎng shè zhī jiān。 fū míng wáng bù xīng， ér tiān xià qí shú néng zōng yú？ yú dài jiāng sǐ yě？
　　 kàn tā de kǒu qì， tā bù dàn zì jǐ； lù sǐ hái zì rèn shì yīn rén， bìng qiě hái yòu“ tiān xià zōng yú” de jiào zhù sī xiǎng。（ kàn xià zhāng）
　　 tā hé tā de dà dì zǐ de shēng huó， dōushì kào shòu tú yǔ xiāng lǐ liǎng zhǒng zhí yè。 dà gài dāng shí de lǐ sú， fán yòu sāngshì， bì xū qǐng xiāng lǐ de zhuān jiā。《 tán yǐn shuō：
　　 dù qiáo zhī mǔ zhī sàng， gōng zhōng wú xiāng， jūn zǐ yǐ wéi gū yě。（《 qī jīng kǎo wén》 gōng pà běn zú lì běn， yòu“ jūn zǐ” èr zì， tā běn jiē wú。）
　　“ gū” shì hán jiàn zhī yì。 dāng shí zhōu mín zú yǐ yǔ yīn mín zú zá jū liǎo liù bǎi nián， tóng huà de chéng dù yǐ hěn shēn liǎo， suǒ yǐ lǔ guó de dà fū tǔ zú yě chuán rǎn dào liǎo zhù zhòng sānglǐ de fēng qì。 yòu dà sàng de rén jiā， xiào zǐ shì yīnggāi
　　“ hūn mí bù fù zì zhī lǐ” liǎo， suǒ yǐ bì xū yòu zhuān jiā xiāng dǎo， zhè zhèng shì rú de“ yī shí zhī duān”。 dù qiáo zhī mǔ zhī sàng， jìng bù yòng“ xiāng”， jiù bèi dāng shí de“ jūn zǐ” rèn wéi hán chuàng liǎo。
　　 kǒng zǐ wéi rén xiāng sānglǐ， jiàn yú《 tán yǐn：（ cān kàn xià wén dì liù zhāng yǐn《 Zēngzǐ wèn》， jì kǒng zǐ“ cóng lǎo lù yòu zàng”）
　　 guó zhāo zǐ zhī mǔ sǐ， wèn yú zǐ zhāng kǒu：“ zàng jí mù， nán zǐ fù rén 'ān wèi？” zǐ zhāng rì：“ sī tú jìng zǐ zhī sàng， fū zǐ xiāng， nán zǐ xī xiāng， fù rén dōng xiāng。”
　　 jù《 tán yǐn， sī tú jìng zǐ shì wèi guó dà fū。 kǒng zǐ zài wèi guó， hái wéi rén xiāng sānglǐ， wǒ men kě yǐ tuī xiǎng tā zài lǔ guó yě cháng yòu wéi rén jiā xiāng sānglǐ de shì。（ shì 'àn， wěi shū《 jiā yǔ》 yě cǎi kǒng zǐ xiāng sī tú jìng zǐ zhī sàng de gù shì。）
　　《 tán gōng》 shuō：
　　 kǒng zǐ zhī gù rén kǒu yuán rǎng， qí mǔ sǐ， fū zǐ zhù zhī mù zǐ。 yuán rǎng dēng mù rì：“ jiǔ yǐ yú zhī bù tuō yú yīn yě。” gē yuē：
　　 lí shǒu zhī bān rán，
　　 zhí nǚ shǒu zhī juàn rán。
　　 fū zǐ wéi fú wén yě zhě 'ér guò zhī。 cóng zhě yuē，“ zǐ wèi kě yǐ jǐ shǒu？” fū zǐ yuē：“ qiū wén zhī， qīn zhě wú shī qí wéi qīn yě， gù zhě wú shī qí wéi gù yě。”
　　 zhè yī gè bù shǒu lǐ fǎ de péng yǒu hǎo xiàng bù hěn huān yíng kǒng 'èr xiān shēng de bāng máng； dàn tā gù niàn gù rén， hái yào qù bāng tā zhì tíng。
　　 tā de dì zǐ wéi rén jiā xiāng lǐ，《 shàn yǐn jìzǎi zuì duō。 shàng wén yǐn de guó zhāo zǐ jiā de mǔ sàng， jí shì zǐ zhāng wéixiàng。《 shàn gōng》 shuō：
　　 yòu ruò zhī sàng， dào gōng diào yān。 zǐ yóu bìn， yóu zuǒ。
　　 bìn jí shì xiāng。 yòu shuō：
　　 zǐ pú zú， kū zhě hū“ miè／ zǐ gāo rì，“ ruò shì yě zāi！” kū zhě gǎi zhī。
　　 zhè sì shì yīn wéi zǐ gāo xiāng lǐ， suǒ yǐ tā jiū zhèng zhù rén zhī shī。《 shàn yǐn yòu jì：
　　 kǒng zǐ zhī sàng， gōng xī chì wéi zhì yān。 shì guān qiáng， zhì yì， shè pī， zhōu yě。 shè chóng， yīn yě。 chóu liàn shè shī， xià yě。
　　 zǐ zhāng zhī sàng， gōng míng yí wéi zhì yān。 zhū mù dān zhì， yǐ jié yú sì yú， yīn shì yě。
　　 àn《 tǔ sānglǐ》 de《 jì xī lǐ》， shì shū， shè pī， dū yòng“ shāng zhù” wéi zhī。 kě jiàn gōng xī chì yǔ gōng míng yí wéi“ zhì”， nǎi shì zhí xíng《 quán sàng lǐ》 suǒ shuō de“ shāng zhù” de zhí wù（ zhèng xuán zhù，“ zhì wèi zhāng shí”。 dāng cān kǎo jī xī lǐ》， kě jiàn zhèng zhù bù què）。 cóng cǐ diǎn shàng， kě yǐ tuī zhī dāng shí de“ rú” bù dàn shì“ yīn shì”， qí shí yòu dōushì“ shāng zhù”。《 mò zǐ · fēi rú》 piān xiě nà xiē rú zhě kào wéi rén zhìsāng wéi yī shí zhī duān， cǐ diǎn bì xū hé《 tán yǐn yǔ《 shì sānglǐ fēng jì xī lǐ》 hé bìng qǐ lái kàn， wǒ men fāng cái kě yǐ míng bái。《 tǔ sānglǐ》 yǔ《 jì xī lǐ》（ jí xìng sānglǐ》 de xià piān） shǐ wǒ men zhī dào dāng shí de sānglǐ xū yòng“ zhù”， qí zhí wù zuì fán zhòng。 dù sānglǐ》 èr piān zhōng míng shuō yòng“ shāng zhù” fán shí cì， yòng“ xià zhù” fán wǔ cì， fàn chēng
　　“ zhù” fán 'èr shí 'èr cì。 jiù zhù yǐ wéi fàn chēng“ zhù’ huà dōushì“ zhōu zhù”， qí shuō shèn wú gēn jù。 xì kǎo cǐ liǎng piān， jué wú yòng zhōu zhù zhī chù； qí fàn chēng“ zhù” zhī chù， yòu yī chù què zhǐ“ xià zhù”（“ zhù shòu jīn jīn zhī”）， yòu liǎng chù què zhǐ“ shāng zhù”（“ zhù yòu shòu lái， diàn yú bèi běi”； yòu xià piān“ zhù jiàng， yǔ xià zhù jiāo yú jiē xià”）。 qí tā bù míng shuō xià yǔ shāng zhī chù， dà gài dōushì zhǐ“ shāng zhù”， yīn wéi cǐ zhǒng tǔ sānglǐ suī rán 'ǒu yòu zá yòng fù zhōu lǐ sú zhī chù， qí gēn běn de lǐ jié réng shì yīn lǐ， fàng xiāng lǐ de zhù rén dāng rán yǐ yīn rén wéi zhù。 míng bái liǎo dāng shí sānglǐ lǐ“ shāng zhù” de zhòng yào， wǒ men cái kě yǐ míng bái《 shàn gōng》 suǒ jì sāngjiā de“ xiāng”， bù jǐn shì bīn lái diào shí de“ bìn zhě” yǐ shì sānglǐ》 lìng yòu“ bìn zhě”）， yě bù jǐn shì zhǐ dǎo lǐ jié de gù wèn。 qí shí hái yòu nà zuì fán zhòng de“ zhù” de zhí wù。 yīn wéi zhè zhǒng zhí wù zuì fán zhòng， suǒ yǐ nà xiē rú zhě kě yǐ kào cǐ wéi“ yī shí zhī duān”。
　　 zài《 tán gōng》 lǐ ． wǒ men yǐ kě yǐ kàn jiàn dāng kǒng zǐ de dà dì zǐ de shí dài， sānglǐ yǐ yòu liǎo bù shǎo de zhēng lùn。
　　 yī、 xiǎo liǎn zhī diàn， zǐ yóu rì，“ yú dōng fāng。” Zēngzǐ yuē，“ yú xī fāng。”
　　 èr、 wèi sī tú jìng zǐ sǐ， zǐ xià diào yān， zhù rén wèi xiǎo liǎn， jīng 'ér wǎng。 zǐ yóu diào yān， zhù rén jì xiǎo liǎn， zǐ yóu chū， jīng 'ér fǎn kū。 zǐ xià rì，“ wén zhī yě xīn？” yuē，“ wén zhū fū zǐ： zhù rén wèi gǎi fú， zé bù jīng。”
　　 sān、
　　 Zēngzǐ xí qiú 'ér diào， zǐ yóu yáng qiú 'ér diào。 Zēngzǐ zhǐ zǐ yóu 'ér shì rén B，‘ kuài fū yě， wéi xí yú lǐ zhě， rú zhī hé qí yáng qiú 'ér diào yě！” zhù rén jiào、 liǎn， tǎn， kuò fā， zǐ yóu qū 'ér chū， xí qiú dài gěi 'ér rù。 Zēngzǐ yuē，“ wǒ guò yǐ， wǒ guò yǐ； fū fū shì yě。”
　　 sì、 Zēngzǐ diào yú fù xià， zhù rén jì zǔ， tián chí（ zhèng zhù， tián chí dāng wéi diàn chè， shēng zhī wù yě）， tuī dān 'ér fǎn zhī， jiàng fù rén 'ér hòu xíng lǐ。 cóng zhě rì，‘ rén yǔ、’ Zēngzǐ yuē，“ fū zǔ zhě jì yě。 qiě， hú wéi qí bù kě yǐ fǎn sù yě？” cóng zhě yòu wèn zhū zǐ yóu yuē，“ lǐ yǔ？” zǐ yóu yuē，“ fàn yú jìng xià， xiǎo liǎn yú hù nèi， dà liǎn yú zuó， bìn yú kè wèi， zǔ yú tíng， zàng yú mù， suǒ yǐ jí yuǎn yě。 gù sāngshì yòu jìn 'ér wú tuì。”
　　 wǔ、 gōng shū mù yòu tóng mǔ yì fù zhī kūn dì sǐ， wèn yú zǐ yóu， zǐ yóu rì，“ qí dà gōng píng？” dí yí yòu tóng mǔ yì fù zhī kūn dì sǐ， wèn yú zǐ xià， yú xià huí，“ wǒ wèi zhī qián wén yě。 lǔ rén zé wéi zhī qí shuāi。” dí yí xíng qí shuāi。 fēn zhī qí shuāi， dí yí zhī wèn yě。
　　 wǒ men dú liǎo zhè xiē zhēng lùn， zhēn bù néng bù qǐ“ lěi shòu bù néng jìn qí xué， dāng nián bù néng xíng qí lǐ” de gǎn xiǎng。 wǒ men tóng shí yòu gǎn jué zhè zhǒng yí jié shàng de jīn jīn jì jiào，
　　 pō bù xiàng kǒng zǐ de xué fēng。 kǒng zǐ zì jǐ shì néng liǎo jiě“ lǐ zhī běn” de， tā céng shuō：
　　 lǐ， yǔ qí shē yě， níng jiǎn。 sàng， yǔ qí yì yě， níng chéng。（“ yì” zì jiù shuō fēn fēn， zhū zǐ gēn jù《 mèng zǐ》“ yì qí tián chóu” yī jù， xùn yì wéi zhì， wèi“ jié wén sī shú。）
　　《 lùn yǔ》 de jì zhě sì hū méi yòu wán quán liǎo jiě zhè liǎng jù huà， suǒ yǐ wén zì bù dà qīng chǔ。 dàn yī wèi xīn cū dǎn dà de zǐ lù què tīng dǒng liǎo， tā shuō：
　　 wú wén zhū fū zǐ： sānglǐ， yǔ qí 'āi bù zú 'ér lǐ yòu yú yě， bù ruò hé bù zú 'ér 'āi yòu yú yě。 jì lǐ， yǔ qí gù bù zú 'ér lì yòu yú yě， bù ruò lǐ bù zú 'ér gē yòu yú yě。（ zhí yǐn
　　 zhè cái shì kǒng zǐ dá lín fàng wèn de“ lǐ zhī běn”。 hái yòu yī wèi“ táng táng hū” de zǐ zhāng yě tīng dǒng liǎo， tā shuō：
　　 shì jiàn wēi shòu mìng， jiàn dé sī yì， jì sī jìng， sàng sī 'āi， qí kě yǐ yǐ。（《 lùn yǔ》 shí jiǔ）
　　“ jì sī jìng， sàng sī 'āi”， yě jiù shì“ lǐ zhī běn”。 wǒ men kàn kǒng zǐ duì zǐ lù shuō：‘ zuǐ jì yǐn shuǐ jìn qí huān， sī zhī wèi xiào； liǎn shǒu zú xíng， hái zàng 'ér wú tíng， chēng qí cái， sī zhī wèi lǐ”（《 shàn yǐn； tóng shū lǐ， kǒng zǐ dá zǐ yóu wèn sāngjù， yǔ cǐ jié tóng yì）； yòu kàn tā zài wèi guó shí， yù！ rì guǎn rén zhī sàng，“ yī 'āi 'ér chū tì”， jiù“ tuō yàn 'ér bēi zhī”， héng héng zhè dū kě jiàn tā lǎo rén jiā shì néng jiàn qí dà de， bù shì jū ní yí wén xiǎo jié de。 zuì kě wán wèi de shì《 shàn gōng》 jì de zhè yī jiàn gù shì：
　　 kǒng zǐ zài wèi（ yě shì yī gè duàn wén huà de zhōng xīn）， yòu sòng zàng zhě， ér fū zǐ xiàn zhī， yuē，“ shàn zāi！ zú yǐ wéi fǎ yǐ。…… qí wǎng yě rú mù，
　　 qí fǎn yě rú yí。” zǐ gòng rì，“ qǐ ruò sù fǎn 'ér yú hū？”
　　（ jì zàng，“ yíng jīng 'ér fǎn， rì zhōng jì zhī yú bìn gōng， yǐ 'ān zhī” wéi yú jì。） zǐ yuē，“ xiǎozǐzhìzhī， wǒ wèi zhī néng xíng yě。”
　　 kǒng zǐ tàn shǎng nà rén de tài dù， ér tā de dì zǐ zhǐ néng jì jiào yí jié de xíng shì。 suǒ yǐ tā nà xiē dà dì zǐ， dōushì“ xí yú lǐ zhě”， zhǐ néng zài nà xiē dá guān fù rén de sāngshì lǐ， zhǐ shǒu huà jiǎo de píng liàng lǐ jié， jiào liàng xí qiú yǔ jiē qiú de dé shī， biàn lùn xiǎo liǎn zhī diàn yìng zài dōng fāng huò zài xī fāng。《 tán gōng》 suǒ jì， yǐ gòu shǐ rén yàn juàn， shǐ rén shī wàng， shǐ rén gǎn jué kǒng zǐ de mén fēng zhēn shì jí shēn 'ér jué liǎo！
　　 wǒ men dú liǎo zhè zhǒng jìzǎi， kě yǐ xiǎng xiàng nà xiē rú zhě de bèi jǐng。 kǒng zǐ hé zhè bān dà dì zǐ běn láidōu shì yīn rú shāng zhù， kǒng zǐ zhǐ shì nà gè zhí yè lǐ chū lái de yī gè yòu yuǎn jiàn de lǐng xiù， ér tā de dì zǐ réng duō shì nà gè zhìsāng xiāng lǐ de zhí yè zhōng rén， tā men shì bù néng wán quán tiào chū nà zhǒng“ yīn rén zhī yě yǐ wéi zūn” de fēng qì zhī wài de。 kǒng zǐ jìn guǎn jiào xùn tā men：
　　 nǚ wéi jūn zǐ rú， wú wéi xiǎo rén rú。
　　 dàn“ jūn zǐ”“ xiǎo rén” de jiè xiàn shì hěn nán huàfēn de。 tā men jì xū kào zhìsāng xiāng lǐ wéi“ yī shí zhī duān”， jiù wǎng wǎng bù néng jiǎng qì jié liǎo。 rú qí guó guó zhāo zǐ zhī mǔ zhī sàng， tā wèn zǐ zhāng：
　　 sàng jí mù， nán zǐ fù rén 'ān wèi？
　　 zǐ zhāng shuō：
　　 sī tú jìng zǐ zhī sàng， fū zǐ xiāng， nán zǐ xī xiāng， fù rén dōng xiāng。
　　 kě shì zhù rén bù zàn chéng zhè gè bàn fǎ， tā shuō：
　　 kā， wú yuē wǒ sàng yě sī zhān。（ cǐ jù zhèng zhí dú：“ tì， wú！ rì wǒ sàng yě sī zhān。” shuō huí：
　　“ qíng， bù jīng zhī shēng。 wú zhě， jìn zhǐ zhī cí。 sī， jìn yě。 zhān líng rì yàn， yàn， shì yě。 guó zhāo zǐ zì wèi qí zhī dà jiā， yòu shì rén jìn shì zhī。” chén tān cóng zhèng shuō。 hǎo jìng yǔ yáo jì héng dú“ wǒ sàng yě sī bó 'ěr zhuān zhī”
　　 wéi yī jù， shì“ zhān 'ěr” wéi zhān zhān 'ěr， jiàn háng dà zōng《 xù lǐ jì jí shuō》。 wǒ bù néng zàn chéng jiù shuō， gǎi nǐ rú cǐ dú fǎ。 tā hǎo xiàng shì shuō：“ pēn， bié jiào rén shuō zán jiā de sāngshì nà me pín yàng！” zhān dāng shì“ gū” de xiǎo wù。《 shàn gōng》 shuō：“ dù qiáo zhī mǔ zhī sàng， gōng zhōng wú xiāng， jūn zǐ yǐ wéi gū yě。”） ěr zhuān zhī。 bīn wéi bīn yān， zhù wéi zhù yān。 fù rén cóng nán zǐ， jiē xī xiāng。
　　 zhù rén yào nà me bàn，“ fū zǐ” de dà mào zǐ yě yā bù zhù， nà wèi“ táng táng hū zhāng yě” yě jiù méi yòu fǎ zǐ， zhǐ hǎo yǐ zhe tā qù zuò liǎo。 qí shí zhè bān dà rú zì jǐ yě shí zài yòu zhāo rén qīng wǔ zhī dào。 xiāng yǐn yòu jì zhe yī jiàn hěn yòu qù de gù shì：
　　 jì sūn zhī mǔ sǐ， āi gōng diào yān。 Zēngzǐ yǔ zǐ gòng diào yān。 guī rén wéi jūn zài， fú nèi yě。 Zēngzǐ yǔ zǐ gòng rù yú qí jiù 'ér xiū kè yān。 zǐ gòng xiān rù， wén rén yuē，“ xiāng zhě yǐ gào yǐ。” Zēngzǐ hòu rù， wén rén bì zhī。 shè nèi liù， qīng dà fū jiē bì wèi， gōng jiàng yī děng 'ér yī zhī。 héng héng jūn zǐ yán zhī yuē：“ jìn shì zhī dào， sī qí xíng zhě yuǎn yǐ。”
　　 jì sūn wéi dāng shí lǔ guó de zuì yòu quán lì de rén， tā de mǔ sàng zhēn kě shuō shì“ dà sàng” liǎo。 zhè liǎng wèi dà rú bā bā de gǎn lái， bù liào yīn guó jūn zài nèi， guī rén bù ràng tā men sòng qù， tā men jiù jìn jì sūn de mǎ jiù lǐ qù xiū róng； zǐ gòng xiū shì hǎo liǎo， hái mán bù guò jiànrén， bù dé jìn qù； Zēngzǐ zhuāng shì dé gèng hǎo， guī rén bù gǎn lán tā， jū rán hùn jìn qù liǎo。 lǐ miàn de guó jūn yǔ dà fū， kàn jiàn cǐ shí yòu diào kè jìn lái， liào xiǎng bì shì zūn kè， dū qǐ lái zhì jìng， guó jūn hái jiàng yī děng yī kè。 shuí xiǎng zhè bù guò shì liǎng wèi gǎi zhuāng de rú zhě gǎn lái bāng zhù rén zhìsāng xiāng lǐ de hē！ wǒ men kàn liǎo zhè zhǒng shèng mén de jìzǎi， zài huí xiǎng《 mò zǐ fēi rú》 piān miáo shí de“ wǔ gǔ jì shōu， dà sàng shì suí， zǐ xìng jiē cóng， dé yàn yǐn shí”，“ fù rén yòu sàng， nǎi dà shuō xǐ” de qíng xíng， wǒ men zhēn bù néng bù gǎn jué dào“ jūn zǐ rú”
　　 yǔ“ xiǎo rén rú” de qū bié shì hěn wēi xì de liǎo！ yǐ xiān jìn》 piān“ chì 'ěr hé rú” yī duàn， chì suǒ wèi
　　“ duān zhāng fǔ， yuàn wéi xiǎoxiàng yān”， yě shì“ xiāng lǐ” zhī yī lì。《 xiāng dǎng》 piān yòu“ jūn jūn shǐ pín” yī zhāng， yě shì xiāng lǐ zhī yī lì。 shì zhī， yī jiǔ wǔ sān， shí， qī）
　　 yǐ shàng jì“ rú” de shēng huó， wǒ men zhǐ yòng nà xiē wǒ men rèn wéi zuì kě xìn de shǐ liào。 yòu yì huǐ bàng rú zhě， ér miáo xiě bù jìn qíng lǐ de cái liào，《 zhuāng zǐ》 jì“ dà rú yǐ shī lǐ fā jiā” de wén zì， wǒ men bù yuàn yì yǐn yòng。 rú guǒ hái yòu rén jué dé wǒ zài shàng wén miáo xiě“ rú” de shēng huó yòu diǎn jìn yú yòu xīn huǐ bàng kǒng mén shèng xián， nà me， wǒ zhǐ hǎo qǐng tā píng xīn jìng qì xiǎng xiǎng kǒng zǐ zì jǐ shuō tā de shēng huó：
　　 chū zé shì gōng qīng， rù zé shì fù xiōng； sāngshì bù gǎn bù miǎn， bùwèi jiǔ kùn， héng héng hé yòu yú wǒ zāi？（《 lùn yǔ》 jiǔ）
　　 zài zhè lǐ， wǒ men kě yǐ kàn jiàn yī gè“ rú” de shēng huó de gài lüè。 zòng jiǔ shì yīn mín zú de 'è xí guàn（ cān kàn qián zhāng yǐn《 jiǔ yǔ bǔ duàn，）《 lùn yǔ》 lǐ xiě kǒng zǐ“ bùwèi jiǔ kùn”“ wéi jiǔ wú liàng， bù jí luàn”， hái kě jiàn xù jiǔ zài dāng shí hái shì yī gè shè huì wèn tí。“ sāngshì mù gǎn bù miǎn”， shì“ rú” de zhí yè shēng huó。
　　“ chū zé shì gōng qīng”， yě shì nà gè bù xué jià pǔ de jì shēng jiē jí de yī fāng miàn。
　　 sì
　　 zài qián sān zhāng lǐ， wǒ men shuō míng liǎo“ rú” de lái lì。 rú shì yīn mín zú de lǐ jiào de jiào tǔ， tā men zài hěn kùn nán de zhèng zhì zhuàng tài zhī xià， jì xù bǎo cún zhe yīn rén de zōng jiào diǎn lǐ， jì xù chuān dài zhe yīn rén de yī guān。 tā men shì yīn rén de jiào shì， zài liù qī bǎi nián zhōng jiàn jiàn biàn chéng liǎo jué dà duō shù rén mín de jiào shī。 tā men de zhí yè hái shì zhìsāng， xiāng lǐ， jiào xué； dàn tā men de lǐ jiào yǐ jiàn jiàn xíng dào tǒng zhì jiē jí lǐ liǎo， tā men de lái xué dì zǐ， yǐ yòu zhōu lǔ gōng zú de zǐ dì liǎo（ rú pán bō、 hé jì， nán gōng shì）； xiàng tā men wèn lǐ de， bù dàn yòu gè guó de quán chén， hái yòu qí lǔ wèi de guó jūn liǎo。
　　 zhè cái shì nà gè guǎng yì de“ rú”。 rú shì yī gè gǔ zōng jiào de jiào shī， zhìsāng xiāng lǐ zhī wài， tā men hái yào zuò qí tā de zōng jiào zhí wù。《 lùn yǔ》 jì kǒng zǐ de shēng huó， yòu yī tiáo shuō：
　　 xiāng rén tǐ，“ kǒng zǐ” cháo fú 'ér lì yú zuó jiē。
　　 pái shì gǎn guǐ de yí shì。《 tán gōng》 shuō：
　　 suì hàn， mù gōng zhào xiàn zǐ 'ér wèn yān， yuē，“ tiān jiǔ bù yǔ， wú yù bào dǎn 'ér xī ruò？” yuē，“ tiān jiǔ bù yǔ 'ér bào rén zhī jí zǐ， wú nǎi bù kě yǔ？”“ rán zé wú yù bào wū 'ér xī ruò？” yuē，“ tiān zé bù yǔ 'ér wàng zhī yú fù rén， yú yǐ qiú zhī， wú nǎi yǐ shū hū？”“ xǐ shì zé xī ruò？” yuē“ tiān zǐ bēng， xiàng shì qī rì。 zhū hóu fáng， xiàng shì sān rì。 wéi zhī xǐ shì， bù yì kě píng？”
　　 xiàn zǐ jiàn yú《 shàn gōng》 fán liù cì， yòu yī cì tā pī píng zǐ yóu dào：“ tài zāi shū shì， zhuān yǐ lǐ xǔ rén！”
　　 zhè kě jiàn xiàn zǐ dà gài yě shì kǒng zǐ de yī gè dà dì zǐ（《 shǐ jì · shí ní dì zǐ chuán》 yòu xiàn chéng， zì zǐ qí。《 tán de chēng xiàn zǐ suǒ）。 tiān jiǔ bù yǔ， guó jūn yě dé qǐng jiào yú rú zhě。 zhè kě jiàn dāng shí de rú zhě shì gè zhǒng fāng miàn de jiào shī yǔ gù wèn。 sānglǐ shì tā men de zhuān mén， yuèwǔ shì tā men de cháng jì， jiào xué shì tā men de zhí yè， ér xiāng rén dǎ guǐ，
　　 guó jūn qiú yǔ， tā men yědōu yòu shì， héng héng tā men zhēn dé yào wú suǒ bù zhī wú suǒ bù néng de liǎo。《 lùn yǔ》 jì dá xiàng dǎng rén chēng kǒng zǐ“ bó xué 'ér wú suǒ chéng míng”， kǒng zǐ duì tā de dì zǐ shuō：
　　 wú hé zhí？ zhí yù hū？ zhí shè hū？ wú zhí yù yǐ。
　　《 lùn yǔ》 yòu jì：
　　 tài zǎi wèn yú zǐ gòng yuē，“ fū zǐ shèng zhě huān？ hé qí duō néng yě？” zǐ gòng yuē，“ yīn tiān zòng zhī jiāng shèng， yòu duō néng yě。” zǐ wén zhī rì，“ dà zǎi zhī wǒ hū？ wú shǎo yě jiàn， gù duō néng bǐ shì。 jūn zǐ duō píng zāi？ bù duō yě。”
　　 rú de zhí yè xū yào bó xué duō néng， gù guǎng yì de“ rú’ wéi shù shì de tōng chēng。
　　 dàn zhè gè guǎng yì de， lái yuán shèn gǔ de“ rú”， zěn yàng biàn chéng liǎo kǒng mén xué zhě de sī míng ní？ zhè gù rán shì kǒng zǐ gè rén de wěi dà chéng jì， qí zhōng yě yòu hěn zhòng yào de lì shǐ de yuán yīn。 kǒng zǐ shì rú de zhōng xīng lǐng xiù， ér bù shì rú jiào de chuàng shǐ zhě。 rú jiào de shēn zhǎn shì yīn wáng yǐ hòu wǔ liù bǎi nián de yī gè wěi dà de lì shǐ qū shì； kǒng zǐ zhǐ shì zhè gè lì shǐ qū shì de zuì wěi dà de dài biǎo zhě， tā de chéng jì yě zhǐ shì zhè gè wǔ liù bǎi nián de lì shǐ yùn dòng de yī gè zhuāng yán càn làn de chéng gōng。
　　 zhè gè lì shǐ yùn dòng shì yīn yí mín de mín zú yùn dòng。 yīn shāng wáng guó zhī hòu， zài nà jǐ bǎi nián zhōng， rén shù shì zhòng duō de， qián shì lì shì hěn guǎng dà de， wén huà shì jì xù cún zài de。 dàn zhèng zhì de shì lì dū quán zài zhàn shèng de mín zú de shǒu lǐ， yīn mín zú de zhèng zhì zhōng xīn zhǐ yòu yī gè bāo wéi zài“ zhū jī” de chóngwéi lǐ de sòng guó。 sòng guó de chǔjìng shì hěn kùn nán de； wǒ men kàn nà qián bā shì jì sòng guó～ wèi sān cháo zuǒ mìng de zhèng kǎo fù de dǐng míng：“ yī mìng 'ér lǚ， zài mìng 'ér 'òu， sān mìng 'ér fǔ， xún qiáng 'ér zǒu”， zhè shì hé děng de róu xùn qiān bēi！ sòng guó suǒ yǐ néng jiǔ cún， yě xǔ shì kào zhè zhǒng xiāng chuán de róu dào。 zhōu shì dōng qiān yǐ hòu， dōng fāng duō shì， sòng guó jiàn jiàn tái tóu。 dào liǎo qián qī shì jì de zhōng yè，
　　 qí huán gōng sǐ hòu，
　　 qí guó dà luàn， sòng xiāng gōng yāo zhū hóu de bīng fá qí， nà qí xiào gōng。 zhè yī jiàn shì chéng gōng（ qián liù sì 'èr） zhī hòu， sòng xiāng gōng jiù yòu liǎo zhèng zhì de dà yù wàng， tā xiǎng jì chéng qí huán gōng zhī hòu zuò zhōng guó de méng zhù。 tā bǎ shèng zǐ、 yīng qí zhuō liǎo； yòu jiào hú rén bǎ bǐ zǐ zhuō liǎo， yòng nǎ zǐ lái jì cì nán zhī shè，“ yù yǐ shǔ dōng yí”。 yòng rén jì shè， sì shì yīn shāng jiù sú。《 zuǒzhuàn》 zhāo gōng shí nián，“ jì píng zǐ fá yíng， qǔ dān， xiàn fú， shǐ yòng rén yú shì shè。” zhè yàng huī fù yī gè yě mán de jiù sú， dōuyòu qǔ yuè yú mín zhòng de yì sī。 sòng xiāng gōng yǎn guāng zhù shè zài dōng fāng de yīn shāng！ rì tǔ， suǒ yǐ yào huī fù yī gè yīn shāng zōng jiào de lòu sú lái bā jié dōng fāng mín zhòng。 nà shí dōng fāng wú bà guó， wú rén yǔ jiā zhēng cháng； tā suǒ lǜ zhě zhǐ yòu nán fāng de chǔ guó。 guǒ rán， zài yú zhī huì， chǔ rén zhuō liǎo lái xiāng gōng qù， hòu lái yòu fàng liǎo tā。 tā hái bù jué wù， hái xiǎng lì wǔ gōng， dìng bà yè。 hú zhī zhàn（ qián liù sān bā）， chǔ rén dà bài sòng bīng， sòng xiāng gōng shāng gǔ， jīhū zuò liǎo dì 'èr cì de fú lǔ。 dāng liú zhī zhàn zhī qián，
　　 dà sī mǎ gù jiàn（ dà sī mǎ shì gōng zǐ mù yí， jí yú yú。“ gù” shì xíng róng“ jiàn” zì de fù cí。 dù yù wù jiě“ gù” wéi gōng lì、 gù， xiào jì · sòng shì jiā》 zuò yú yú jiàn， bù wù） yuē：“ tiān zhī qì shāng jiǔ yǐ。 jūn jiāng xīng zhī， fú kě shè yě yǐ。”（ dù yù wù dú“ fú kě。 shè yě yǐ。” cǐ wǔ zì dāng zuò yī jùdòu。 zǐ yú xiān fǎn duì xiāng gōng zhēng méng。 dào liǎo jiāng zhàn， tā què zhù zhāng gěi chǔ bīng yī gè tòng kuài de dǎ jī， gù xià wén lì zhù chèn chǔ shī wèi jì jì shí qù zhī。 dīng shēng shù xiān shēng shuō“ fú” zì nǎi“ bù zhī” èr zì zhī hé。 cǐ jù suǒ hán“ fá’ zì， zhèng zhǐ dí rén。 jì yào zuò zhōng xīng yīn shāng de dà shì， zhè huí bù kě fàng guò dí rén liǎo。）
　　 zhè lǐ hū rán tí chū fù xīng yīn shāng de dà wèn tí lái， kě jiàn sòng xiāng gōng de yě xīn zhèng shì yī gè fù xīng mín zú de yùn dòng。 bù xìng tā de“ fù rén zhī rén” shǐ tā cuò guò jī huì； dà bài zhī hòu， tā hái yào tì zì jǐ biàn hù， shuō，
　　 jūn zǐ bù zhòng shāng， bù qín 'èr máo。…… guǎ rén suī wáng guó zhī yú， bù gǔ bù chéng liè。
　　“ wáng guó zhī yú”， zhè yě kě jiàn yīn shāng hòu rén bù wàng wáng guó de cǎn tòng。 sān bǎi nián hòu， sòng jūn jiǎ zì lì wéi sòng wáng， dōng bài qí fáng bài chǔ， liǎng bài wèi， yě shì zhè diǎn wáng guó yí hàn de sǐ huī fù rán， yě shì yī gè mín zú fù xīng de yùn dòng。 dàn bù jiǔ yě shī bài liǎo。 yīn shāng mín zú de zhèng zhì de fù xīng， zhōng yú wú wàng liǎo。
　　 dàn zài nà yīn shāng mín zú wáng guó hòu de jǐ bǎi nián zhōng， tā men hǎo xiàng shǐ zhōng bǎo cún zhe mín zú fù xīng de mèng xiǎng， jiàn jiàn yǎng chéng liǎo yī gè“ jiù shì shèng rén” de yù yán， zhè zhǒng yù yán shì wáng guó mín zú lǐ cháng yòu de， zuì yòu míng de yī gè lì zǐ jiù shì xī bó lái（ yóu tài） mín zú de“ mí sài yà”（ Messiah） jiàng shēng jiù shì de xuán jì， hòu lái gōng I
　　 qǐ liǎo yé sū lǐng dǎo de dà yùn dòng。 zhè zhǒng xuán jì（ fó shū zhōng suǒ wèi“ xuán jì”， jí yù yán） běn lái zhǐ shì xuán xiǎng yī gè wèi lái de mín zú yīng xióng qǐ lái lǐng dǎo nà jiǔ shòu wáng guó kǔ tòng de mín zhòng， zuò dào nà fù xīng mín zú de dà shì yè。 dàn nián dài jiǔ liǎo， zhèng zhì fù xīng de mèng xiǎng zhōng méi yòu yǐng zǐ， yú shì zhè zhǒng yù yán jiàn jiàn biàn huàn liǎo nèi róng， zhèng zhì fù xīng de sè cǎi jiàn jiàn biàn dàn liǎo， zōng jiào huò wén huà fù xīng de yì wèi jiàn jiàn jiā nóng liǎo。 yóu tài mín zú de“ mí sài yà”
　　 yuán lái shì yī gè fù xīng yīng xióng， hòu lái què biàn chéng liǎo yī gè jiù shì de jiào zhù， zhè shì yī biàn； yī gè xiá yì de， mín zú de zhōng xīng lǐng xiù， hòu lái què biàn chéng liǎo yī gè jiù dù quán rén lèi de dà shèng rén， zhè yī biàngēng yuǎn dà liǎo。 wǒ men xiàn zài guān chá gǔ mín zú wáng guó hòu de lì shǐ， sì hū tā men yě céng yòu guò yī gè mín zú yīng xióng fù xīng yīn shāng de xuán jì， yě céng yòu guò yī gè shèng rén fù qǐ de yù yán。
　　 wǒ men shì piē kāi yī qiē jiù shuō， lái zhòng dú《 shāng sòng》 de《 zhí niǎo》 piān：
　　 tiān mìng xuán niǎo， jiàng 'ér shēng shāng， zhái yīn tǔ máng máng。 gǔ dì mìng wǔ tānɡ， zhèng yù bǐ sì fāng。
　　 fāng mìng jué hòu， yǎn yòu guāng yòu。 shāng zhī xiān hòu， shòu mìng bù dài， zài wǔ dīng sūn zǐ。
　　 wǔ dīng sūn zǐ héng héng wǔ wáng mǐbù shèng。 lóng qí shíshèng， dà jīng shì chéng。
　　 bāng xiàn qiān lǐ， wéi mín suǒ zhǐ。 zhào yù pò sì hǎi， sì hǎi lái jiǎ。
　　 lái jǐn qí qí， jǐng yuán wéi hé。 yīn shòu mìng xián yí， bǎi lù shì hé。
　　 cǐ shī jiù shuō yǐ wéi shì jī gāo zōng de shī。 dàn jiù shuō zǒng wú fǎ jiě shì shī zhōng de“ wǔ liǎo sūn zǐ”。 yě bù néng jiě shì nà“ wǔ dīng sūn zǐ” de“ wǔ wáng”。 zhèng xuán jiě zuò“ gāo zōng zhī sūn zǐ yòu wǔ gōng yòu wáng dé yú tiān xià zhě， wú suǒ bù shèng fú。” zhū shuāi shuō：‘ wǔ wáng， tānɡ hào， ér qí hòu shì yì yǐ zì chēng yě。 yán wǔ liǎo sūn zǐ， jīn xí tānɡ hào zhě， qí wǔ wú suǒ bù shèng。” zhè shì shuí ní？ duàn zì wǔ dīng yǐ hòu， guó lì jiàn shuāi； shǐ shū suǒ zài， yǐ wú yòu yī gè wú suǒ bù shèng fú de“ wǔ wáng” liǎo。 wǒ kàn cǐ shī nǎi shì yī zhǒng yù yán： xiān shù nà“ zhèng yù bǐ sì fāng”
　　 de wǔ tānɡ， cì yù yán yī gè‘ jǐng yù bǐ sì hǎi” de“ wǔ liǎo sūn zǐ héng héng wǔ wáng”。“ dà jīng” jiù shuō yòu 'èr：《 hán shī》 shuō mù wéi“ dà jì”， zhèng xuán xùn xiāng wéi“ shǔ jì”， dōushì yì shuō（ zhū jùn shēng jī wén tōng xùn dìng shēng》 wù yóu shāng shuò · liè zǔ》 yòu“ dà jīng shì chéng”， xùn shǔ jì； yòu“ huì mǎ” yòu“ dà jīng shì chéng”，《 hán shī》 xùn wéi dà jì。 qí shí《 liè zǔ》 wú cǐ jù）。 wǒ yǐ wéi“ mù” zì nǎi shì“ cù” zì， jí shì“ jiān” zì。 jiān zì kuò wén zuò lǐng，
　　 zì sǔn wéi jīng。 chóu shū · dà huà》，“ yòu dà jiān yú xī tǔ， xī tǔ rén yì bù jìng。”
　　“ dà jiān” jí shì dà nán， zhè gè wèi lái de“ wǔ wáng” néng wú suǒ bù shèng， néng yòng“ shíshèng” de bó ruò wǔ lì， ér chéng dān“ dà jiān”； néng cóng qiān lǐ de bāng jiào 'ér kāi guó yú sì hǎi。 zhè jiù shì yīn mín zú xuán xiǎng de zhōng xīng yīng xióng。（ zhèng xuán shì“ shíshèng” wéi“ èr wáng hòu， bā zhōu zhī dà guó”， měi guó yīshèng， gù wéi shíshèng！）
　　 dàn shì dài jiǔ liǎo， zhè gè wú suǒ bù shèng de“ wǔ wáng” shǐ zhōng méi yòu chū xiàn， sòng xiāng gōng zhōng xīng yīn shāng de mèng shì chuī pò de liǎo。
　　 yú shì zhè gè mín zú yīng xióng de yù yán jiàn jiàn biàn chéng liǎo yī zhǒng jiù shì shèng rén de yù yán。《 zuǒzhuàn》（ zhāo gōng qī nián） jì yì zhài zǐ jiāng sǐ shí míng qí dà fū rì：
　　 wú chuǎng jiāng yòu dá zhě， rì kǒng qiū， shèng rén zhī hòu yě， ér sǐ yú sòng。 qí zǔ fú fù hé yǐ yòu sòng 'ér shòu lì gōng。 jí zhèng kǎo fù wèi dài wǔ xuān， sān gè cí yì gòng rén qí dǐng míng yún：“ yī mìng 'ér lǚ， zài mìng 'ér 'òu， sān mìng 'ér hǎo。 xún qiáng 'ér zǒu， yì mò gǎn yú hǎi。 chún yú shì， méng yú shì， yǐ cháo yú kǒu。” qí gòng yě rú shì。 cáng sūn hán yòu yán rì：“ shèng rén yòu míng dé zhě， ruò bù dāng shì， qí hòu bì yòu dá rén。” lìng qí jiāng zài kǒng qiū hū？
　　 mèng xī zǐ sǐ zài yáng gōng 'èr shí sì nián（ jì yuán qián wǔ yī bā）， qí shí kǒng zǐ yǐ shì sān shí sì suì liǎo。 rú guǒ zhè zhǒng jìzǎi shì kě xìn de， nà jiù kě jiàn lǔ guó de tǒng zhì jiē jí nà shí yǐ zhù yì dào kǒng zǐ de shēng wàng， bìng qiě zhù yì dào tā de jiā shì； shuō tā shì“ shèng rén zhī hòu”， bìng qiě shuō tā shì“ shèng rén zhī hòu” de“ dá zhě”。（ shì 'àn，《 lùn yǔ》 shí 'èr，“ zǐ zhāng wèn， shì hé rú sī kě wèi zhī dá yǐ？ yú rì， hé zāi 'ěr suǒ wèi dá zhě？ zǐ zhāng duì tián， zài bāng bì wén， zài jiā bì wén。 ·· èr…” cǐ kě yǐ jiě shì“ dá zh씓 dá rén” de pǔ tōng yì xiàng。 jù bó zǐ yǐn zāng sūn gěi de huà， zāng sūn gěi zì jǐ yě shì dāng shí rén chēng wéi“ shèng rén” de，《 zuǒzhuàn》（ xiāng gōng 'èr shí 'èr nián） shuō：
　　 zāng wǔ shēn yǔ guò yù shū， yù shū zài qí sè jiāng yǐn jiǔ， yuē，“ yān yòng shèng rén！ wǒ jiāng yǐn jiǔ 'ér yǐ。 yǔ xíng， hé yǐ shèng wéi！”
　　 zāng sūn gěi qù guó chū bēn shí， kǒng zǐ zhǐ yòu liǎng suì。 tā shuō de“ shèng rén yòu míng dé zhě， ruò bù dāng shì， qí hòu bì yòu dá bā”， dāng rán bù shì wéi kǒng qiū shuō de， bù guò shì yī zhǒng fàn lùn。 dàn tā zhè huà yě xǔ shì shòu liǎo dāng shí lǔ guó de yīn mín zú zhōng yī zhǒng qī dài shèng rén chū shì de yù yán de 'àn shì。 zhè zì rán zhǐ shì wǒ de yī gè cāi xiǎng； dàn mèng zhài zǐ shuō，“ wú wén tè yòu dá zhě rì kǒng qiū”， zhè jù huà de hán yì shì shuō：“ wǒ tīng wài jiān chuán shuō， jiāng yào yòu yī wèi dá rén qǐ lái， jiào zuò kǒng qiū。” zhè kě jiàn tā tīng jiàn liǎo wài jiān mín zhòng fēn fēn shuō dào zhè gè yīn shāng hòu yì kǒng qiū， shì yī wèi jiāng xīng de dá zhě huò shèng rén； zhè zhǒng chuán shuō dāng rán yǔ zāng sūn tǒng de yù yán wú guān， dàn kàn yì bèi zǐ de kǒu qì， hǎo xiàng mín jiān yǐ yòu bǎ nà gè sān shí duō suì de kǒng qiū rèn zuò fú hé mǒu zhǒng xuán jì de huà， suǒ yǐ tā xiǎng dào nà wèi bù róng yú gè guó de shèng rén zāng sūn yàn de xuán jì， shuō，“ lìng qí jiāng zài kǒng qiū hū guǎng zhè jiù shì shuō： zhè gè yù yán yào yìng zài kǒng qiū shēn shàng liǎo。 zhè jiù shì shuō： mín jiān yǐ chuán shuō zhè gè kǒng qiū shì yī wèi jiāng xīng de dá zhě liǎo， zāng sūn yàn yě yòu guò zhè yàng de huà， xiàn zài yào yìng yàn liǎo。
　　 suǒ yǐ wǒ men kě yǐ jiǎ dìng， zài nà duō shù de dōng fāng gǔ mín zú zhī zhōng， zǎo yǐ yòu yī gè“ jiāng yòu dá zhě” de dà yù yán。 zài zhè gè yù yán de liú xíng kōng qì lǐ， lǔ guó“ shèng rén” zāng sūn zhōng yě jiù yòu yī zhǒng“ shèng rén zhī hòu bì yòu dá zhě” de yù yán。 wǒ men kě yǐ cāi xiǎng nà gè mín jiān yù yán de xíng shì dà gài shì shuō：“ yīn shāng wáng guó hòu wǔ bǎi nián， yòu gè dà shèng rén chū lái。” wǒ men shì dú《 mèng zǐ》， jiù kě yǐ zhī dào“ wǔ bǎi nián” bù shì wǒ de xiā shuō。 mèng zǐ zài tā lí kāi qí guó zuì bù dé yì de shí hòu， duì tā de dì zǐ chōng yú shuō：
　　 wǔ bǎi nián bì yòu wáng zhě xīng， qí jiān bì yòu míng shì zhě。 yóu zhōu 'ér lái， qī bǎi yòu yú suì yǐ。 yǐ qí shù zé guò yǐ； yǐ qí shí kǎo zhī zé kě yǐ。 dà tiān wèi yù píng zhì tiān xià yě。 rú yù píng zhì tiān xià， dāng fēn zhī shì， shěwǒ qí shuí yě？（ sōng sūn chǒu》 xià）
　　 zài zhè yī duàn huà lǐ， wǒ men kě yǐ kàn chū“ wǔ bǎi nián bì yòu wáng zhě xīng” nǎi shì gǔ lái yī jù liú xíng de yù yán， suǒ yǐ mèng zǐ hěn chà yì zhè gè“ wǔ bǎi nián” de yù yán hé yǐ zhì jīn hái bù líng yàn。 dàn tā shǐ zhōng shēn xìn zhè jù wǔ bǎi nián de xuán jì。 suǒ yǐ《 mèng zǐ》 zuì hòu yī zhāng yòu shuō：
　　 yóu yáo shùn zhì yú tānɡ， wǔ bǎi yòu yú suì。…… yóu tānɡ zhì yú wén wáng， wǔ bǎi yòu yú suì。…… yóu wén wáng zhì yú kǒng zǐ， wǔ bǎi yòu yú suì。…… yóu kǒng zǐ 'ér lái， zhì yú jīn， bǎi yòu yú suì。 qù shèng rén zhī shì fāng cǐ qí wèi yuǎn yě， jìn shèng rén zhī jū ruò cǐ qí shèn yě， rán 'ér wú yòu píng 'ěr， zé yì wú yòu hū 'ěr！（《 jìn xīn》 xià）
　　 zhè yàng de dī huái zhuī yì mù shì 'ǒu rán de shì， nǎi shì yī gè wěi dà de mín zú chuán shuō jǐ bǎi nián liú xíng de jiēguǒ。
　　 kǒng zǐ shēng yú lǔ xiāng gōng 'èr shí 'èr nián（ qián wǔ wǔ yī）， shàng jù yīn wǔ dù de miè wáng， yǐ yòu wǔ bǎi duō nián。 dà gài zhè gè“ wǔ bǎi nián bì yòu wáng zhě xīng” de yù yán yóu lái yǐ jiǔ， suǒ yǐ sòng xiāng gōng（ qiū zhī zhàn zài qián liù sān bā） zhèng dāng yīn wáng hòu de dì wǔ shì jì， tā nà fù xīng yīn shāng de yě xīn yě zhèng shì nà gè yù yán zhī xià de chǎn 'ér。 dào liǎo kǒng zǐ chū shì de shí dài， nà yù yán de wǔ bǎi nián zhī qī yǐ guò liǎo jǐ shí nián， yīn mín zú de kě wàng zhèng zài zuì gāo dù。 zhè shí qī， hū rán yīn wèi gōng sūn de yī gè dí xì lǐ chū lái liǎo yī gè cōng míng ruì zhì de shàonián， qǐ yú pín jiàn de huán jìng lǐ， ér pín jiàn yā bù zhù tā； shēng yú“ yě hé” de fù mǔ， shèn zhì yú tā shàonián shí hái bù zhī dào qí fù de fén mù， rán 'ér tā de duō cái duō yì， shǐ tā jū rán zhàn shèng liǎo yī gè dāng rán hěn bù hǎo shòu de shàonián chǔjìng， shǐ rén men jū rán wàng liǎo tā de chū shēn， shǐ tā de xiāng rén yì kǒu tóng shēng de zàn tàn tā：
　　 dà zāi kǒng zǐ！ bó xué 'ér wú suǒ chéng míng！
　　 zhè yàng yī gè rén， zhèng yīn wèitā de chū shēn tè bié jī jiàn， suǒ yǐ rén men tè bié jīng yì tā de tiān cái yǔ xué lì zhī gāo， tè bié zhuī xiǎng dào tā de xiān shì yí zé de cháng jiǔ 'ér wěi dà。 suǒ yǐ dāng tā shàonián shí dài， tā yǐ shì mín jiān rén wàng suǒ guī liǎo； mín jiān yǐ yǐn yǐn de， fēn fēn de chuán shuō：“ wǔ bǎi nián bì yòu shèng zhě xīng， jīn qí jiāng zài kǒng qiū hū！’
　　 gǎng zhì yú lǔ guó de guì zú quán chén yě zài bèi hòu yì lùn dào：‘ rénrén zhī hòu， bì yòu dá zhě， jīn qí jiāng zài kǒng qiū hū！”
　　 wǒ men kě yǐ shuō， kǒng zǐ zhuàng nián shí， yǐ bèi yī bān rén rèn zuò nà gè yìng yùn 'ér shēng de shèng huǒ liǎo。 zhè gè jiǎ shè kě yǐ jiě jué《 lùn yǔ》 lǐ xǔ duō fèi jiě de tán huà。 rú yún：
　　 zǐ yuē： tiān shēng dé yú yú， huán sù qí rú yú hé？
　　 rú yún：
　　 zǐ wèi yú kuāng， yuē： wén wáng jì méi， wén bù zài cí píng？ tiān zhī jiāng sàng sī wén yě， hòu sǐ zhě bù dé yǔ yú sī wén yě。 tiān zhī wèi sàng sī wén yě， kuāng rén qí rú yú hé？
　　 rú yún：
　　 zǐ yuē： fèng niǎo bù zhì， hé bù chū tú， wú yǐ yǐ fū！
　　 zhè sān duàn shuō huà， wǒ men píng shí dū gǎn jué nán dǒng。 dàn ruò rú shàng wén suǒ shuō， kǒng zǐ zhuàng nián yǐ hòu zài yī bān mín zhòng xīn mù zhōng yǐ chéng liǎo yī gè wǔ bǎi nián yìng yùn 'ér xīng de shèng rén， zhè xiē huà jiù dōubù nán dǒng liǎo。 yīn wéi gǔ lái jiǔ yòu nà gè wǔ bǎi nián bì yòu shèng zhě xīng de xuán jì， yīn wéi kǒng zǐ shēng dāng yīn wáng zhī hòu wǔ bǎi yú nián， yīn wéi tā chū yú yī gè yīn sòng zhèng kǎo fù de zhāi xì， yīn wéi tā nà chū lèi bá cǎo de tiān cái yǔ xué lì zǎo nián jiù dé mín zhòng de chóng jìng， jiù bèi rén qī xǔ wéi nà jiāng xīng de dá zhě， héng héng yīn wéi zhè xiē yuán gù， kǒng zǐ zì jǐ yě jiù bù néng bì miǎn yī zhǒng zì xǔ zì rèn de xīn lǐ。 tā shì bù mǎn yì yú yǎn qián shè huì zhèng zhì de xiàn zhuàng de，
　　 dǒu yù zhī rén， hé zú suàn yě！
　　 tā shì hěn yòu zì xìn lì de，
　　 gǒu yòu yòng wǒ zhě， qī yuè 'ér yǐ kě yě， sān nián yòu chéng。
　　 tā duì yú zhěng gè de rén lèi shì yòu wú xiàn tóng qíng xīn de，
　　 niǎo shòu bù kě yǔ tóng qún， wú fēi sī rén zhī tú yǔ， ér shuí yǔ？ tiān xià yòu dào， qiū bù yǔ yì yě。
　　 suǒ yǐ tā yě bù néng bù gāo zì qī xǔ， bǎ nà wǔ bǎi nián de dān zǐ zì jǐ tiǎo qǐ lái。 tā yòu liǎo zhè yàng dà de zì xìn lì， tā jué dé yī qiē zǔ lì dōushì bù zú wèi jù de liǎo：“ huán gòu qí rú yú hé！”“ kuāng rén qí rú yú hé！”
　　“ gōng bó suǒ qí rú mìng hé！” tā suī bù néng shàng yìng yīn shāng mín zú gē sòng lǐ nà gè“ zhào yù bǐ sì hǎi” de“ wǔ wáng”， nán dào bù néng zuò yī gè zhōng xīng wén huà de“ wén wáng” má！
　　 fèng niǎo yǔ hé tú de shī wàng， gèng kě yǐ zhèng míng nà gè gǔ lái xuán jì de cún zài。 nà gè“ wǔ bǎi nián bì yòu wáng zhě xīng” de chuán shuō dāng rán bù huì shì nà yàng gān jìng jiǎn dān de， dāng rán hái dài zhe xǔ duō yòu zhì de mín zú shén huà。“ tiān mìng xuán niǎo， jiàng 'ér shēng shāng”， zhèng shì tā de zǔ zōng de“ gǎn shēng dì” de chuán shuō。 fèng wū zhī zhì， hé zhī chū tú， hú lín zhī lái， dà gài dōushì nà gè wǔ bǎi nián yìng yùn shèng rén de yù yán de yī bù fēn。 mín zhòng dāng rán shēn xìn zhè xiē； kǒng zǐ suī rán“ bù yǔ guài lì luàn shén”， dàn tā yě bù néng wán quán tuō lí yī gè shí dài de mín zú xìn yǎng。 tā dào liǎo wǎn nián， yě jiù bù miǎn yòu shí qǐ zhè yàng de huái yí：
　　 fèng niǎo bù zhì， hé bù chū tú， wú yǐ yǐ fū！
　　“ tè qiū》 jué bǐ yú huò lín”， zhè gè chuán shuō， yě yìng gāi zuò tóng yàng de jiě shì。《 gōngyángzhuàn》 shuō：
　　 zì yǐ gào zhě rì，“ yòu kāng 'ér jiǎo zhě。” kǒng zǐ yuē：“ shú wéi lái zāi！ shú wéi lái zāi！” fǎn mèi shì miàn， tì zhān páo。 yán yuān sǐ， zǐ yuē，“ yì， tiān sàng yú！’ qīng lù sǐ， zǐ yuē，“ kā， tiān zhù yú！” xī shòu huò lín， kǒng zǐ yuē，“ wú dào qióng yǐ！”
　　《 shǐ jì》 jié qǔ《 zuǒzhuàn》 yǔ《 gōngyángzhuàn》， zuò zhè yàng de jìzǎi：
　　 lǔ 'āi gōng shí sì nián chūn， shòu dà yě， shū bié、 mín chē zǐ zǔ shāng huò shòu， yǐ wéi bù xiáng。 shí ní shì zhī， yuē，“ lín yě。”
　　 qǔ zhī。 yuē，“ hé bù chū tú， tuī bù chū shū， wú yǐ yǐ fū！” yán yuān sǐ， kǒng zǐ yuē，“ tiān sàng yú！” jí xī shòu jiàn qún， yuē，“ wú dào qióng wú guǎng
　　 kǒng zǐ de tán huà lǐ shí shí xiǎn chū tā què yòu diǎn xiāng xìn tā shì shòu mìng yú tiān de。“ tiān shēng dé yú yú”“ tiān zhī běn sàng sī wén y씓 tiān sàng yú”
　　“ xià xué 'ér shàng dá， zhī wǒ zhě qí tiān hū！” cǐ děng dì fāng， ruò yǐ lái rú
　　“ tiān jí lǐ yě” de shuō fǎ， wú lùn rú hé jiǎng bù tōng。 ruò yòng mín sú xué de cháng shí lái kàn cǐ děng huà yǔ， yī qiē jiù dōuhǎo dǒng liǎo。《 shàn gōng》 jì kǒng zǐ jiāng sǐ de yī duàn， yě yìng gāi rú cǐ kàn fǎ：
　　 kǒng zǐ zǎo zuò， fù shǒu yè zhàng， xiāo yáo yú mén， gē yuē：
　　 tài shān qí tuí hū？
　　 liáng mù qí huài hū？
　　 zhé rén qí wěi hū？
　　 jì gē 'ér rù， dànghù 'ér zuò。 zǐ gòng wén zhī， yuē：“ tài shān qí tuí， zé wú jiāng 'ān yǎng？ liáng mù qí huài， zhé rén qí wěi， zé wú jiāng 'ān fàng？ fū zǐ dài jiāng bìng yě。” suì qū 'ér rù。 fū zǐ yuē：“ cì， ěr lái hé chí yě！ xià hòu shì bìn yú dōng jiē zhī shàng， zé yóu zài zuó yě。 yīn rén bìn yú liǎng yuán zhī jiān， zé yǔ bīn zhù zāi zhī yě。 zhōu rén bìn yú xī jiē zhī shàng， zé yóu bīn zhī yě。 ér qiū yě， yīn rén yě。 yú chóu xī zhī yè， mèng zuò diàn yú liǎng shè zhī jiān。 fū míng wáng bù xīng， ér tiān xià qí shú néng zōng yú， yú dài jiāng sǐ yě。” gài qǐn jí qī rì 'ér mò。
　　 kàn tā jiāng sǐ zhī qián， míng zhī dào nà“ tiān xià zōng yú” de mèng xiǎng yǐ bù néng shí xiàn liǎo， tā hái zì bǐ yú tài shān liáng mù。 zài nà” míng wáng bù xīng， tiān xià qí shú néng zōng yú” de kǎi tàn lǐ， wǒ men hái kě yǐ tīng jiàn nà“ wǔ bǎi nián bì yòu wáng zhě xīng” de gǔ dài xuán jì de wěi shēng， hái kě yǐ tīng jiàn yī wèi zì xìn wéi yìng yùn 'ér shēng de shèng zhě de zuì hòu jué wàng de tàn shēng。 tóng shí， zài zhè yī duàn huà lǐ， wǒ men yě kě yǐ kàn jiàn tā de tóng shí rén， tā de dì zǐ， hé hòu shì de rén duì tā de jìng yǎng de yī gè lái yuán。《 lùn yǔ》 jì nà gè yí fēng rén shuō：
　　 èr sān zǐ hé huàn yú sàng（ sàng shì shī wèi， shì bù dé yì） hū？ tiān xià zhī wú dào yě jiǔ yǐ。 tiān jiāng yǐ fū zǐ wéi mù fēng。
　　《 lùn yǔ》 yòu jì yī jiàn hěn kě wán wèi de gù shì：
　　 nán gōng shì wèn yú kǒng zǐ yuē：“ zài shàn shè， ěr dàng zhōu， jù bù dé qí sǐ yān。 yǔ jì gōng jià， ér yòu tiān xià。”
　　 kǒng zǐ bù dá。 nán gōng shì chū， zǐ yuē：“ jūn zǐ zāi ruò rén！ shàng dé zāi ruò rén jiè
　　 nán gōng dào shì mèng wèi zǐ de 'ér zǐ， shì kǒng zǐ de zhí nǚ xù。 tā wèn zhè huà， yǐn yǐn de biǎo shì tā duì yú mǒu fāng miàn de yī zhǒng xiǎng wàng。 kǒng zǐ suī bù biàn dá tā， hěn míng bái tā de yì sī liǎo。 zài kàn《 lùn yǔ》 jì zǐ gòng tì kǒng zǐ biàn hù de huà：
　　 zhòng ní， rì yuè yě。…… rén suī yù zì jué， gòng hé shāng yú rì yuè hū？ duō jiàn qí bù zhī liàng yě。
　　 fū zǐ zhī bù kě jí yě， yóu tiān zhī bù kě jiē 'ér shēng yě。 fū zǐ zhī dé bāng jiā zhě， suǒ wèi lì zhī sī lì， dào zhī sī xíng， suí zhī sī lái， dòng zhī sī hé； qí shēng yě róng， qí sǐ yě 'āi： héng héng rú zhī hé qí jí yě！
　　 zhè shì dāng shí de rén duì tā de chóng jìng。 yī bǎi duō nián hòu， mèng zǐ zhuī shù zǎi wǒ。 zǐ gòng、 yòu ruò zàn sòng kǒng zǐ de huà， zǎi wǒ shuō：
　　 yǐ yú xiàn yú fū zǐ， xián yú yáo shùn yuǎn yǐ！
　　 zǐ gòng shuō：
　　 jiàn qí lì 'ér zhī qí zhèng， wén qí lè 'ér zhī qí dé， yóu bǎi shì zhī hòu， děng bǎi shì zhī wáng， mò zhī néng wéi yě。 zì shēng mín yǐ lái， wèi yòu fū zǐ yě。
　　 yòu ruò shuō：
　　 qǐ wéi mín zāi？ chéng zhuān zhī yú zǒu shòu， fèng huáng zhī yú fēi niǎo， tài shān zhī yú qiū tǎn， hé hǎi zhī yú xíng liáo， lèi yě。 shèng rén zhī yú mín， yì lèi yě。 chū yú qí lèi， bá hū qí dān， zì shēng mín yǐ lái， wèi yòu shèng yú fū zǐ yě。
　　 mèng zǐ zì jǐ yě shuō：
　　 zì shēng mín yǐ lái， wèi yòu kǒng zǐ yě。
　　 hòu lái suǒ wèi“ sù wáng” zhī shuō， zài zhè xiē huà lǐ dū kě yǐ xún chū yī xiē yuān yuán xiàn suǒ。 kǒng zǐ zì jǐ yě céng shuō guò：
　　 wén wáng jì méi， wén bù zài cí hū？
　　 zhè jiù shì yī gè wú guān dì wáng de qì xiàng。 tā zì jǐ dān fù qǐ wén wáng yǐ lái wǔ bǎi nián de zhōng xīng zhòng dān zǐ lái liǎo， tā de dì zǐ yě qī wàng tā xiàng“ yǔ jì gēng jià 'ér yòu tiān xià”， shuō tā“ xián yú yáo shùn yuǎn yǐ”， shuō tā wéi shēng mín yǐ lái suǒ wèi yòu， zhè dāng rán shì yī gè“ sù wáng” liǎo。
　　 kǒng zǐ shì yī gè rè xīn xiǎng zuò yī fān gōng yè de rén， běn lái bù gān xīn zuò yī gè“ sù wáng” de。 wǒ men kàn tā yì lùn guǎn zhòng de huà；
　　 guǎn zhòng xiāng huán gōng， bà zhū hóu， yī kuāng tiān xià， mín dào yú gè shòu qí cì。 wēi guǎn zhòng， wú qí bèi fā zuǒ jiāng yǐ。 qǐ ruò pǐ fū pǐ fù zhī wéi liàng yě， zì jīng yú gōu dú 'ér mò zhī zhī yě？
　　 zhè yī duàn huà zuì kě yǐ biǎo shì kǒng zǐ de jiù shì rè cháng， yě zuì kě yǐ jiě shì tā yī shēng xīxī huáng huáng bēn zǒu sì fāng de xíng wéi。《 tán gōng》 jì tā de dì zǐ yòu ruò de guān chá：
　　 xī zhě fū zǐ shī lǔ sī kòu， jiāng zhī jīng， gài xiān zhī yǐ zǐ xià， yòu shēn zhī yǐ rǎn yòu。 yǐ sī zhī bù yù sù pín yě。
　　 shuō yǔ》 lǐ yòu xǔ duō tóng yàng de jìzǎi：
　　 zǐ yù jū jiǔ yí。 huò yuē，“ lòu， rú zhī hé？” yú rì，“ jūn zǐ jū zhī， hé lòu zhī yòu？”
　　 zǐ yuē，“ dào bù xíng， chéng yàng fú yú hǎi， cóng wǒ zhě qí yóu tiě？”
　　《 lùn yǔ》 lǐ jì zhe liǎng jiàn shì， céng yǐn qǐ zuì duō de wù jiě。 yī jiàn shì gōng shān fú rǎo zhào kǒng zǐ de shì：
　　 gōng shān fú rǎo yǐ fèi pàn， zhào， zǐ yù wǎng。 zǐ lù bù shuō， yuē，“ mò zhī yě yǐ， hé bì gōng shān shì zhī zhī yě？” zǐ yuē：“ fū zhào wǒ zhě， ér qǐ tú zāi？ rú yòu yòng wǒ zhě， wú qí wéi dōng zhōu píng？”
　　 yī jiàn shì fèi shèng zhào kǒng zǐ de shì：
　　 fó pàng zhào， zǐ yù wǎng。 zǐ lù rì：“ xī zhě yóu yě wén zhū fū zǐ yuē：‘ qīn yú qí shēn wéi bù shàn zhě， jūn zǐ bù rù yě。’ fó pàng yǐ zhōng móu pàn（ fó pàng shì jìn guó zhào jiǎn zǐ de zhōng móu yì zǎi， jù zhōng nián yǐ pàn）， zǐ zhī wǎng yě， rú zhī hé？” zǐ yuē；“ rán， yòu shì yán yě。 bù rì jiān hū， mó 'ér bù lín？ bù rì bái hū， niè 'ér bù zī？ wú qǐ gé guā yě zāi？ yān néng xì 'ér bù shí？”
　　 hòu shì rú zhě yòng hòu shì de yǎn guāng lái píng liàng zhè liǎng jiàn shì， zǒng jué dé kǒng zǐ jué bù huì zhè yàng kàn zhòng liǎng gè fǎn pàn de jiā chén， jué bù huì zhè yàng rè zhōng。 yí cǐ liǎng shì de rén， rú cuī shù（《 shū wéi kǎo xìn lù》 juàn 'èr）， gēn běn bù xìn cǐ zhǒng jìzǎi wéi《 lùn yǔ》 suǒ yòu de； nà xiē bù gǎn huái yí《 lùn yǔ》 de rén， rú kǒng yíng dá（ dī yǔ zhèng yì》 shí qī）， rú chéng yí、 zhāng wǔ（ yǐn jiàn zhū jiā táo yǔ jí zhù bǐ）， dū zhǐ néng wěi qū jiě shuō kǒng zǐ de dòng jī。 qí shí kǒng zǐ de dòng jī bù guò shì zàn chéng yī gè yě xǔ kě yǐ cháng shì yòu wéi de jī huì。 cóng shì yè shàng kàn，“ wú qí wéi dōng zhōu hū？” zhè jiù shì shuō， yě xǔ wǒ kě yǐ zào chéng yī gè“ dōng fāng de zhōu dì guó” li。 cóng gè rén de gǎn kǎi shàng shuō，“ wú qǐ cháo guā yě zāi？ yān néng xì 'ér bù shí， zhè jiù shì shuō， wǒ shì xiǎng zuò shì de， wǒ bù néng xiàng nà chuàn hú lú， guà zài nà 'ér bǎi yàng zǐ， kě shì bù zhōng chī de。 zhè dū shì hěn jìn qīng lǐ de gǎn xiǎng， yòng bù zhe shénme jiě shì de。（ wáng 'ān shí yòu chōng móu》 shī：“ tuí chéng bǎi zhì yōng gāo qiū。 qū mǎ lín fēng nù shèng qiū。 cǐ dào mén rén duō mǐ wù， ěr lái gān cái pàn yōu yōu。”）
　　 tā dào liǎo wǎn nián， yě yòu shí gǎn kǎi dì de zhuàng zhì de xiāo mó。 zuì dòng rén de shì tā de zì shù：
　　 shèn yǐ wú shuāi yě！ jiǔ yǐ wú bù fù mèng jiàn zhōu gōng！
　　 zhè liáo liáo liǎng jù huà lǐ， wǒ men kě yǐ tīng jiàn yī gè“ liè shì mù nián， zhuàng xīn wèi yǐ” de cháng tàn。 zhōu gōng shì zhōu dì guó de yī gè zuì wěi dà de chuàng shǐ zhě，
　　 dōng fāng de zhēng fú kě shuō quán shì zhōu gōng de dà gōng。 kǒng zǐ xiǎng zào chéng de
　　‘ dòng zhōu”， bù shì nà píng wáng yǐ hòu de“ dōng zhōu”（ zhè gè“ dōng zhōu” nǎi shì wén jiā suǒ yòng míng chēng， dāng shí wú yòng cǐ míng de）， nǎi shì zhōu gōng píng dìng sì guó hòu zào chéng de dōng fāng zhōu dì guó。 dàn zhè gè wěi dà de mèng zhōng méi yòu shí xiàn de jī huì， kǒng zǐ lín sǐ shí hái shuō：
　　 fū míng wáng bù xīng， ér tiān xià qí shú néng zōng yú， yú dài jiāng sǐ yě？
　　 bù zuò zhōu gōng 'ér jǐn jǐn zuò yī gè“ sù wáng”， shì kǒng zǐ zì jǐ bù néng rèn wéi mǎn yì de， dàn“ wǔ bǎi nián bì yòu wáng zhě xīng” de xuán jì zhōng yú zhè yàng bù mǎn yì de yìng zài tā de shēn shàng liǎo。
　　 yóu tài mín zú wáng guó hòu de yù yán， yě céng qī wàng yī gè mín zú yīng xióng chū lái，“ zuò wàn mín de jūn wáng hé sī lìng”
　　（《 yǐ sài yà shū》 wǔ wǔ zhāng， sì jié）“ shǐ yǎ gè zhòng fù xīng， shǐ yǐ sè liè zhī zhōng dé bǎo quán de rén mín néng yě huí，
　　 héng héng zhè hái shì xiǎo shì， héng héng héng héng M yào zuò wài bāng rén de guāng， tuī xíng wǒ（ yé hé huá） de jiù 'ēn， zhí dào dì de jìn tóu”（ tóng shū， sì jiǔ zhāng， liù jié）。 dàn dào liǎo hòu lái， dà wèi de zǐ sūn lǐ chū liǎo yī gè yé sū， tā de cōng míng rén 'ài dé liǎo mín zhòng de tuī dài，
　　 mín zhòng rèn tā shì gǔ dài xiān zhī yù yán de“ mí sài yà”， chēng tā wéi
　　“ yóu tài rén de wáng”。 hòu lái tā bèi jū bǔ liǎo， luó mǎ dì guó de bīng“ gěi tā tuō liǎo yī fú， chuān shàng yī jiàn zhū hóng sè páo zǐ， yòng jīng jí biān zuò guān miǎn， dài zài dì tóu shàng， ná yī gēn wěi zǐ fàng zài tā yòu shǒu lǐ； tā men guì zài tā miàn qián， xì nòng tā shuō：‘ gōng xǐ yóu tài rén de wáng 'ā！’ xì nòng guò liǎo， tā men dài tā chū qù， bǎ tā dǎ sǐ zài shí zì jià shàng， yóu tài rén de wáng“ shǐ yǎ gè zhòng fù xīng， shǐ yǐ sè liè guī huí” de mèng xiǎng， jiù zhè yàng chuī sàn liǎo。 dàn nà gè dīng sǐ zài shí zì jià shàng de xùn dào zhě， sǐ liǎo yòu“ fù huó” liǎo：“ hǎo xiàng yī lì jiè cài zǐ， zhè yuán shì zhǒng zǐ lǐ zuì xiǎo de， děng dào cháng qǐ lái， què bǐ gè yàng cài dōudà， qiě chéng liǎo yī zhū shù， tiān shàng de fēi niǎo lái sù zài tā de zhī shàng”： tā zhēn chéng liǎo“ wài bāng rén de guāng， zhí dào dì de jìn tóu。”
　　 kǒng zǐ de gù shì yě hěn xiàng zhè yàng de。 yīn shāng mín zú wáng guó yǐ hòu， yě céng qī wàng“ wǔ liǎo sūn zǐ” lǐ yòu yī gè wú suǒ bù shèng de“ wǔ wáng” qǐ lái“ dà chá shì chéng”，“ zhào yù bǐ sì hǎi”。 hòu lái zhè gè xī wàng jiàn jiàn xíng chéng liǎo yī gè“ wǔ bǎi nián bì yòu wáng zhě xīng” de xuán jì， yǐn qǐ liǎo sòng xiāng gōng fù xīng yīn shāng de yě xīn。 zhè yī cì mín zú fù xīng de yùn dòng shī bài zhī hòu， nà gè wěi dà de mín zú réng！ rì bǎ tā men de xī wàng jì xù jì tuō zài yī gè jiāng xīng de shèng wáng shēn shàng。 guǒ rán， wáng guó hòu de dì liù shì jì lǐ． qǐ lái liǎo yī gè wěi dà de“ xué 'ér bù yàn， hǎi rén bù juàn” de shèng rén。 zhè yī gè wěi dà de rén bù jiǔ jiù dé zhe liǎo xǔ duō rén de chóng jìng， tā men rèn tā shì tā men suǒ qī dài de shèng rén； jiù shì hé tā bù tóng zú de lǔ guó tǒng zhì jiē jí lǐ， yě yòu rén chéng rèn nà gè shèng rén jiāng xīng de yù yán yào yìng zài zhè gè rén shēn shàng。 hé tā jiē jìn de rén， yǎng wàng tā rú tóng yǎng wàng rì yuè yī yàng； xiāng xìn tā ruò dé zhe jī huì， tā yī dìng néng“ lì zhī sī lì， dào zhī sī xíng， suí zhī sī lái， dòng zhī sī hé”。 tā zì jǐ yě míng bái rén men duì tā de qī wàng， yě yǐ tài shān liáng mù zì dài， zì xìn“ tiān shēng dé yú yú”， zì xǔ yào zuò wén wáng zhōu gōng de gōng yè。 dào tā； lín sǐ shí， tā hái zuò mèng“ zuò diàn yú liǎng jiàn zhī jiān”。 tā bào zhe“ tiān xià qí shú néng zōng yú” de yí hàn sǐ liǎo， dàn tā sǐ liǎo yě“ fù huó” liǎo：“ rén néng hóng dào， fēi dào hóng rén”， tā dǎ pò liǎo yīn zhōu wén huà de fān lí， dǎ tōng liǎo yīn zhōu mín zú de wéi yù， bǎ nà hán yòu bù luò xìng de“ rú” tái gāo liǎo， fàng dà liǎo， chóngxīn jiàn lì zài liù bǎi nián yīn zhōu mín zú gòng tóng shēng huó de xīn jī chǔ zhī shàng： tā zuò liǎo nà zhōng xīng de“ rú” de bù pái de zōng zhù； tā yě chéng liǎo“ wài bāng rén de guāng”，“ shēng míng yáng yì hū zhōng guó， shī jí mán mào， zhōu chē suǒ zhì， rén lì suǒ tōng，…… fán yòu xuè qì zhě mò bù zūn qīn”。
　　 wǔ
　　 kǒng zǐ suǒ yǐ néng zhōng xīng nà wǔ liù bǎi nián lái shòu rén qīng shì de“ rú”， shì yīn wéi tā rèn qīng liǎo nà liù bǎi nián yīn zhōu mín zú zá jū， wén huà zhú jiàn hùn hé de qū shì， yě zhī dào nà gè fù yòu bù luò xìng de yīn yí mín de“ rú’ jìng wú fǎ néng jù jué nà liù bǎi nián lái tǒng zhì zhōng guó de zhōu wén huà de liǎo， suǒ yǐ tā dà dǎn de chōng pò nà mín zú de jiè xiàn， dà dǎn de xuān yán：“ wú cóng zhōu！” tā shuō：
　　 xià lǐ， wú néng yán zhī， bǎ bù zú zhēng yě。 yīn lǐ， wú néng yán zhī， sòng bù zú zhēng yě。 wén xiàn bù zú gù yě。 zú， zé wú néng zhēng zhī yǐ。
　　 zhè jiù shì shuō， xià yīn liǎng gè gù guó de wén huà suī rán dū hái yòu bù fēn de bǎo cún， héng héng lì rú《 quán sàng lǐ》 lǐ de xià zhù shāng zhù héng héng rán 'ér mín zú zá jū tài cháng jiǔ liǎo， hòu qǐ de tǒng zhì shì lì de wén huà jiàn jiàn yān méi liǎo wáng guó mín zú de lǎo wén huà， shèn zhì yú lián nà liǎng gè lǎo wén huà de zhèng zhì zhōng xīn， huā yǔ sòng， dōubù néng jì xù bǎo cún tā men de wén xiàn liǎo。 bǎ guó de shǐ liào xiàn zài yǐ wú kě kǎo。 jiù ná sòng guó lái kàn， sòng guó zài nà jī zhōu zhū guó bāo wéi zhī zhōng， zǎo jiù xiǎn chū bèi zhōu wén huà tóng huà de qīng xiàng lái liǎo。 zuì míng xiǎn de lì zǐ shì yì fǎ de cǎi yòng。 yīn rén wú yì fǎ rén shàn yǐn shuō：
　　 yòu míng， guànzì， wǔ shí yǐ bó zhòng， sǐ shuō， zhōu dào yě。
　　 jīn kǎo《 sòng shì jiā》， zuò zǐ qǐ chuán qí dì zuò shí， zuò zhòng chuán zǐ jī， jī chuán liǎo gōng shēn， dīng gōng shēn chuán qīng gōng gòng， gòng chuán dì chǎng gōng xī， qīng gōng zǐ de chà chǎng gōng 'ér zì lì， shì tài lì gōng。 zhè yàng kàn lái， wēi zǐ zhī hòu， dào dì sì dài yǐ yòng zhōu dào， sǐ hòu chēng yì liǎo。 héng héng jǔ cǐ yī duān， kě jiàn tóng huà de sù dù。 zài wǔ liù bǎi nián zhōng， wén xiàn de sàng shī， dà gài shì yóu yú tóng huà jiǔ liǎo， suī yòu nà xiē bǎo cún gǔ qǔ gǔ lì de“ rú”， yě zhǐ néng zuò dào yī diǎn bào cán shǒu quē de gōng fū， ér bù néng wǎn jiù nà zì rán de qū shì。 kě shì nà xī zhōu mín zú zài nà wǔ liù bǎi nián zhōng chōng fēn xī shōu dōng fāng gǔ guó de wén huà； xī zhōu wáng shì suī rán jiàn jiàn bù zhèn liǎo， nà xiē xīn jiàn lì de guó jiā， rú zài yīn shāng！ rì dì de qí lǔ wèi zhèng， rú zài xià hòu shì！ mù dì de jìn， dū jì xù fā zhǎn， chéng wéi jǐ gè hěn zhòng yào de wén huà zhōng xīn。 suǒ wèi“ zhōu lǐ”， qí shí shì zhè wǔ liù bǎi nián zhōng zào chéng de yīn zhōu hùn hé wén huà。 jiù wén huà lǐ guàn rù liǎo xīn mín zú de xīn xuè yè， jiù jī chǔ shàng zhù qǐ liǎo xīn guó jiā de xīn zhì dù， hěn zì rán de chéng xiǎn chū yī zhǒng“ jí rán dà bèi” de qì xiàng。《 tán yǐn yòu liǎng duàn zuì kě wán wèi de jìzǎi：
　　 yòu dù shì wǎ guān， xià hòu shì jì zhōu， yīn rén guān chēng， zhōu rén qiáng zhì shà。 zhōu rén yǐ yīn rén zhī guān shuāi zàng cháng shāng， yǐ xià hòu shì zhī biē zhōu zàng zhōng shāng xià shāng， yǐ yòu yú shì zhī wǎ gé zàng wú fú zhī hè。
　　 zhòng xiàn yán yú Zēngzǐ yuē：“ xià hòu shì yòng míng qì，…… yīn rén yòng jì qì，…… zhōu rén jiān yòng zhī……”
　　 zhè dū shì zuì zì rán de xiàn xiàng。 wǒ men jīn rì kàn běi fāng de chū bìn， qí zhōng yòu pī má dài xiào de xiào zǐ， yòu hé shàng， yòu dào tǔ， yòu lá má， yòu jūn lè duì， yòu zhǐ zhā de qì chē mǎ chē， hé guó yǐn jì de tóng shí yòu sì zhǒng zàng fǎ， shì yī yàng de wén huà hùn hé。 kǒng zǐ shì gè yòu lì shǐ yǎn guāng de rén， tā rèn qīng liǎo nà gè suǒ wèi“ zhōu lǐ” bìng bù shì xī zhōu rén dài lái de， nǎi shì jǐ qiān nián de gǔ wén huà zhú jiàn jī jù yǎn biàn de zǒng chéng jì， zhè lǐ miàn hán yòu jué dà de yīn xí xià yīn gǔ wén huà de chéngfèn。 tā shuō：
　　 yīn kùn yú xià lǐ， suǒ sǔn yì， kě zhī yě。 zhōu wéi yú yīn lǐ， suǒ sǔn yì， kě zhī yě。
　　 zhè shì hěn tòu bì de“ lì shǐ de kàn fǎ”。 yòu liǎo zhè zhǒng lì shǐ jiàn jiě， kǒng zǐ zì rán néng kàn pò， bìng qiě gǎn fàng qì nà chuán tǒng de“ rú” de bǎo shǒu zhù yì。 suǒ yǐ tā dà dǎn de shuō：
　　 zhōu jiān yú 'èr dài， yù yù píng wén zāi！ wú cóng zhōu。
　　 zài zhè jù“ wú cóng zhōu” de kǒu hào zhī xià， kǒng zǐ kuò dà liǎo jiù“ rú” de fàn wéi， bǎ nà gè zuò yīn mín zú de zhù rén de“ rú” biàn zuò quán guó rén de shī rú liǎo。“ rú” de zhōng xīng， qí shí shì“ rú” de fàng dà。
　　 kǒng zǐ suǒ wèi“ cóng zhōu”， wǒ zài shàng wén shuō guò， qí shí shì jiē shòu nà gè yīn xí xià yīn wén huà 'ér yǎn biàn chū lái de xiàn dài wén huà。 suǒ yǐ kǒng zǐ de“ cóng zhōu” bù shì jué duì de， zhǐ shì xuǎn zé de， zhǐ shì“ zé qí shàn zhě 'ér cóng zhī， qí bù shàn zhě 'ér gǎi zhī”。 yōu yǔ dǎn shuō：
　　 yán yuān wèn wéi bāng， zǐ yuē：“ xíng xià zhī shí， chéng yīn zhī gé， fú zhōu zhī miǎn。 lè zé sháo wǔ。 fàng zhèng shēng， yuǎn kuài rén； zhèng shēng yín， cǎn rén dài。”
　　 zhè shì hěn míng xiǎn de zhé zhōng zhù yì。《 lùn yǔ》 yòu jì kǒng zǐ shuō：
　　 má miǎn， lǐ yě； jīn yě gěi。 jiǎn， wú cóng zhòng。 bài xià， lǐ yě； jīn bài hū shàng， tài yě。 suī wéi zhòng， wú cóng xià。
　　 zhè lǐ de xuǎn zé qù qǔ de biāo zhǔn gèng míng xiǎn liǎo。《 shàn gōng》 lǐ yě yòu tóng lèi de jìzǎi：
　　 kǒng zǐ yuē：“ bài 'ér hòu jī lài， wán hū qí shùn yě（ zhèng zhù， cǐ duàn zhī sàng bài yě）。 jī xū 'ér hòu bài， wán hū qí zhì yě（ zhèng zhù， cǐ zhōu zhī sàng bài yě）。 sān nián zhī sàng， wú cóng qí zhì lǎo。”
　　 yīn jì fēng 'ér diào， zhōu fǎn kū 'ér diào。 kǒng zǐ yuē，“ yīn yǐ yù， wú cóng zhōu。”
　　 yīn liàn 'ér shè， zhōu zú kū 'ér gān。 kǒng zǐ shàn yīn。
　　 zhè dū shì xuǎn zé zhé zhōng de tài dù。《 shàn gōng》 yòu jì：
　　 kǒng zǐ zhī sàng， gōng xī chì wéi zhì yān： shì gé qiáng， zhì shà， shè jì， zhōu yě。 shè chóng， yīn yě。 chóu liàn shè shī， xià yě。
　　 zǐ zhāng zhī sàng， gōng míng yí wéi zhì yān： qǐng mù kāi zhì， yǐ jié yú sì yú， yīn shì yě。
　　 zhè liǎng jiā de sòng zàng de lǐ shì bù tóng， gèng kě yǐ shǐ wǒ men míng liǎo kǒng zǐ hé yīn rú de guān xì。 zǐ zhāng shì“ yīn shì”， suǒ yǐ tā de sòng zàng wán quán yán yòng yīn lǐ。 kǒng zǐ suī rán yě shì yīn rén， dàn tā de jiào yǎng zǎo yǐ chāo guò nà bǎo shǒu de yīn rú de yí fēng liǎo， zǎo yǐ míng bái xuān shì tā de“ cóng zhōu” de tài dù liǎo， zǎo yǐ biǎo shì tā de xuǎn zé sān dài lǐ wén de lì chǎng liǎo， suǒ yǐ tā de sòng zàng yě hán yòu zhè gè tiáohé sān dài wén huà de xiàng zhēng yì yì。
　　 kǒng zǐ de wěi dà gòng xiàn zhèng zài zhè zhǒng bó dà de“ zé shàn” de xīn jīng shén。 tā shì méi yòu nà xiá yì de zhēn yù guān niàn de。 tā shuō：
　　 jūn zǐ zhōu 'ér bù bǐ。
　　 yòu shuō：
　　 jūn zǐ qún 'ér bù dǎng。
　　 tā de yǎn guāng zhù shè zài nà zhěng gè de rén qún， suǒ yǐ tā shuō：
　　 jūn zǐ zhī yú tiān xià yě， wú shì yě， wú mò yě， yì zhī yǔ bǐ。
　　 tā rèn dìng liǎo jiào yù kě yǐ dǎ pò yī qiē jiē jí yǔ jiè xiàn， suǒ yǐ céng yòu zhè yàng zuì dà dǎn de xuān yán：
　　 yòu jiào wú lèi。
　　 zhè sì gè zì zài jīn rì hǎo xiàng hěn píng cháng。 dàn zài 'èr qiān wǔ bǎi nián qián， zhè yàng píng děng de jiào yù guān bì dìng shì hěn zhèn dòng shè huì de yī gè gé mìng xué shuō。 yīn wéi“ yòu jiào wú lèi”， suǒ yǐ kǒng zǐ shuō：“ zì xíng jiǎn xiū yǐ shàng， wú wèi cháng wú hǎi yān”； suǒ yǐ tā de mén xià yòu lǔ guó de gōng sūn， yòu huò zhí de shāng rén， yòu jí pín de yuán xiàn， yòu zài huàn shéng zhī zhōng de gōng zhì cháng。 yīn wéi kǒng zǐ shēn xìn jiào yù kě yǐ tuī pò yī qiē jiē jí de bù yù， suǒ yǐ tā zhōng shēn“ wéi zhī bù yàn， hǎi rén bù juàn”。
　　 kǒng zǐ shí shí tí chū yī gè“ rén” zì de lǐ xiǎng jìng jiè。“ rén zhě rén yě”， zhè shì zuì tuǒ tiē de gǔ xùn。
　　“ bìng yòu rén yān” jiù shì“ jǐng yòu rén yān”。“ rén” jiù shì nà yòng zhěng gè rén lèi wéi duì xiàng de jiào yì。 zuì qiǎn de shuō fǎ shì
　　 fán chí wèn rén， zǐ yuē，“ ài rén。”
　　 jìn yī bù de shuō fǎ，‘ liù” jiù shì yào jìn rén dào， zuò dào yī gè lǐ xiǎng de rén yàng zǐ， zhè gè lǐ xiǎng de rén yàng zǐ yě yòu qiǎn shēn bù tóng de shuō fǎ：
　　 fán chí wèn rén， zǐ yuē，“ jū chù gōng， zhí shì sàn， yǔ rén zhōng： suī zhī yí dí， bù kě qì yě。”
　　 zhè shì zuì dī xiàn dù de shuō fǎ liǎo。 cǐ wài hái yòu xǔ duō zhǒng shuō fǎ：
　　 fán chí wèn rén， zǐ yuē，“ rén zhě xiān nán 'ér hòu huò， kě wèi rén yǐ。” shí b jiào kǒng zǐ zài bié chù duì fán chí shuō de“ xiān shì hòu dé”）
　　 sī mǎ niú wèn rén， zǐ yuē，“ rén zhě qí yán yě qiē。 wéi zhī nán， yán zhī dé wú gōng píng？”
　　 yán yuān wèn rén， zǐ yuē，“ kè jǐ fù lǐ wéi rén。”
　　 zhòng gōng wèn rén， zǐ yuē，“ chū mén rú jiàn dà bīn， shǐ mín gōng。 chéng dà jì。 jǐ suǒ bù yù， wù shī yú rén。 zài bāng wú yuàn， zài jiā wú yuàn。”
　　 qí shí zhè dū shì“ jū chù gōng， zhí shì jìng， yǔ rén zhōng” yǐn shēn de yì yì。 rén jiù shì zuò rén。 yòng nà lǐ xiǎng jìng jiè de rén zuò rén shēng de mù biāo， zhè jiù shì kǒng zǐ de zuì bó dà yòu zuì píng shí de jiào yì。 wǒ men kàn tā de dà dì zǐ zéngshēn shuō de huà：
　　 shì bù kě yǐ bù hóng yì： rèn zhòng 'ér dào yuǎn。 rén yǐ wéi jǐ rèn， bù yì zhòng píng？ sǐ 'ér hòu yǐ， bù yì yuǎn hū？
　　“ rén yǐ wéi jǐ rèn”， jiù shì bǎ zhěng gè rén lèi kàn zuò zì jǐ de zé rèn。 yé sū zài shān shàng， kàn jiàn mín zhòng fēn fēn dào lái， tā hěn gǎn dòng， shuō dào：“ shōu chéng shì hǎo de， kě xī zuò gōng de rén tài shǎo liǎo。” Zēngzǐ shuō de“ rèn zhòng 'ér dào yuǎn”， zhèng shì tóng yàng de gǎn kǎi。
　　 cóng yī gè wáng guó mín zú de jiào shì jiē jí， biàn dào tiáohé sān dài wén huà de shī rú； yòng“ wú cóng zhōu” de bó dà jīng shén， dān qǐ liǎo“ rén yǐ wéi jǐ rèn” de jué dà shǐ mìng， héng héng zhè shì kǒng zǐ de xīn rú jiào。
　　“ rú” běn lái shì wáng guó yí mín de zōng jiào， suǒ yǐ fù yòu wáng guó yí mín róu shùn yǐ qǔ róng de rén shēng guān， suǒ yǐ
　　“ rú” de gǔ xùn wéi róu nuò。 dào liǎo kǒng zǐ， tā duì zì jǐ yòu jué dà xìn。 yǐ， duì tā lǐng dǎo de wén huà jiào yù yùn dòng yě yòu jué dà xìn xīn， tā yòu rèn qīng liǎo nà liù bǎi nián yīn zhōu mín zú tóng huà de lì shǐ shí zài shì dōng bù gǔ wén huà tóng huà liǎo xī zhōu xīn mín zú de lì shǐ， héng héng xī zhōu mín zú de xīn jiàn shè yědōu jiàn lì zài nà“ zhōu wéi yú yīn lǐ” de jī chǔ zhī shàng héng héng suǒ yǐ tā zì jǐ méi yòu nà zhǒng wáng guó yí mín de róu xùn qǔ róng de xīn lǐ。“ shì bù kě yǐ bù hóng yì： rèn zhòng 'ér dào yuǎn”， zhè shì zhè gè xīn yùn dòng de xīn jīng shén， bù shì nà gè“ yī mìng 'ér lǚ。 zài mìng 'ér 'òu， sān mìng 'ér fǔ” de róu dào suǒ néng bāo hán de liǎo。 kǒng zǐ shuō：
　　 zhì shì rén rén， wú qiú shēng yǐ hài rén， yòu shā shēn yǐ chéng rén。
　　 tā de dì zǐ zǐ gòng wèn tā： pà yí、 shū qí 'è sǐ zài shǒu yáng shān xià， yuàn bù yuàn ní？ kǒng zǐ dá dào：
　　 qiú rén 'ér dé rén， yòu hé yuàn？
　　 zhè dū bù shì róu dào de rén shēng zhé xué liǎo。 zhè lǐ suǒ wèi“ rén”， wú yí de， jiù shì zuò rén zhī dào。 mèng zǐ yǐn kǒng zǐ de huà dào：
　　 zhì shì bù wàng zài gōu hè， yǒng shì bù wàng sàng qí yuán。
　　 wǒ pō yí xīn kǒng zǐ shòu liǎo nà jǐ bǎi nián lái fēng jiàn shè huì zhōng de wǔ tǔ fēng qì de yǐng xiǎng， suǒ yǐ tā bǎ nà róu rú de rú hé shā shēn chéng rén de wǔ shì hé bìng zài yī kuài， zào chéng liǎo yī zhǒng xīn de“ rú xíng”。《 lùn yǔ》 shuō：
　　 yú lù wèn chéng rén， zǐ yuē：“ ruò zāng wǔ zhòng zhī zhī rén chuò zhī bù yù。 biàn zhuāng zǐ zhī yǒng， rǎn qiú zhī yì， wén zhī yǐ lǐyuè， yì kě yǐ wéi chéng rén yǐ。” yuē：“ fēn zhī chéng rén zhě hé bì rán。 jiàn lì sī yì， jiàn wēi shòu mìng， jiǔ yào bù wàng píng shēng zhī yán， yì kě yǐ wéi chéng rén yǐ。”
　　“ chéng rén” jiù shì“ chéng rén”， jiù shì“ rén”。 zōng hé dāng shí shè huì shàng de lǐ xiǎng rén wù de gè zhǒng měi dé， hé chéng yī gè lǐ xiǎng de rén gé， zhè jiù shì“ jūn zǐ rú”， zhè jiù shì“ rén”。 dàn tā yòu ràng yī bù， shuō‘ hū zhī chéng rén zhě” de zuì dī biāo zhǔn。 zhè gè zuì dī biāo zhǔn zhèng shì dāng shí de“ wǔ tǔ dào” de xìn tiáo。 tā de dì zǐ zǐ zhāng yě shuō：
　　 shì jiàn wēi zhì mìng， jiàn dé sī yì， jì sī jìng， sàng sī 'āi， qí kě yǐ yǐ。
　　 Zēngzǐ shuō：
　　 kě yǐ tuō liù chǐ zhī gū， kě yǐ jì bǎi lǐ zhī mìng， lín dà jié 'ér bù kě duó yě。 jūn zǐ rén xīn？ jūn zǐ rén yě。
　　 zhè jiù shì“ jiàn wēi zhì mìng” de wǔ shì dào de jūn zǐ。 zǐ zhāng yòu shuō：
　　 zhí dé bù hóng， xìn dào bù dǔ， yān néng wéi yòu？ yān néng wéi wáng？
　　 zǐ zhāng shì“ yīn tǔ”， ér tā de jiàn jiě yǐ shì rú cǐ， kě jiàn kǒng zǐ de xīn jiào yì yǐ néng gǎi biàn nà chuán tǒng de rú， xíng chéng yī zhǒng hóng yì de xīn rú liǎo。 kǒng zǐ céng shuō：
　　 gāng yì mù xiāo， jìn rén。
　　 yòu shuō：
　　 qiǎo yán lìng sè， xiān wú rén。
　　 tā tí chàng de xīn rú zhǐ shì nà gāng yì yǒng gǎn， dān fù dé qǐ tiān xià zhòng rèn de rén gé。 suǒ yǐ shuō：
　　 rén zhě jǐ yù lì 'ér lì rén， jǐ yù dá 'ér dá rén。
　　 yòu shuō：
　　 jūn zǐ…… xiū jǐ yǐ jìng，…… xiū jǐ yǐ 'ān rén，…… xiū jǐ yǐ 'ān bǎi xìng。
　　 zhè shì yī gè xīn de lǐ xiǎng jìng jiè， jué bù shì nà zhìsāng xiāng lǐ yǐ wéi yī shí zhī duān de róu nuò de rú de jìng jiè liǎo。
　　 kǒng zǐ zì jǐ de rén gé jiù shì zhè zhǒng hóng yì de rén gé。《 lùn yǔ》 shuō：
　　 zǐ yuē：“ jūn zǐ dào zhě sān， wǒ wú néng yān： rén zhě bù yōu， zhī zhě bù huò， yǒng zhě bù jù。” zǐ gòng rì，“ fū zǐ zì dào yě。”
　　 zǐ yuē：“ bù yuàn tiān， bù yóu rén， xià xué 'ér shàng dá。 zhī wǒ zhě qí tiān píng！”
　　 yè gōng wèn kǒng zǐ yú zǐ lù， zǐ lù bù duì。 zǐ yuē：“ rǔ xī bù rì，‘ qí wéi rén yě， fā fèn wàng shí， lè yǐ wàng yōu， bù zhī lǎo zhī jiāng zhì yún 'ěr？”’
　　《 lùn yǔ》 yòu jì zhe yī tiáo yòu fēng qù de gù shì：
　　 zǐ lù sù yú shí mén， chén mén yuē，“ xī zì？” zǐ lù rì，“ zì kǒng shì。” yuē，“ shì zhī qí bù kě 'ér wéi zhī zhě gù？”
　　 zhè shì dāng shí rén duì yú kǒng zǐ de guān chá。“ zhī qí bù kě 'ér wéi zhī”， shì kǒng zǐ de xīn jīng shén。 zhè shì gǔ lái róu dào de rú suǒ bù céng mèng jiàn de xīn jìng jiè。
　　 dàn róu dào de rén shēng guān， zài kǒng mén yě bù shì wán quán méi yòu xiāng dāng dì wèi de。 Zēngzǐ shuō：
　　 yǐ néng wèn yú bù néng， yǐ duō wèn yú guǎ； yòu ruò wú， shí ruò xū； fàn 'ér bù xiào： xī lǎo wú yǒu cháng cóng shì yú sī yǐ。
　　 zhè yī duàn de miáo xiě， yuán wén zhǐ shuō“ wú yǒu”， dōng hàn de mǎ róng yìng shuō“ yǒu wèi yán yuān”， cóng cǐ yǐ hòu， zhù jiā yědōu shuō shì yán yuān liǎo（ xiàn zài jìng yòu rén shuō dào jiā chū yú yán huí liǎo）。 qí shí“ wú yǒu” zhǐ shì wǒ de péng yǒu， huò wǒ de péng yǒu men， èr qiān wǔ bǎi nián hòu rén zhǐ kě“ táo yí”， bù bì fèi xīn qù cāi cè。 rú guǒ zhè xiē huà kě yǐ zhǐ yán yuān， nà me， wǒ men yě kě yǐ zhèng míng zhè xiē huà shì shuō kǒng zǐ。《 lùn yǔ hàn shuō guò má？
　　 zǐ rù tài miào， měi shì wèn。 huò yuē：“ shú wèi dū rén zhī zǐ zhī lǐ hū？ rù tài miào， měi shì wèn！” zǐ wén zhī yuē，“ shì lǐ yě。”
　　 zhè bù shì yòu yì de“ yǐ néng wèn yú bù néng， yǐ duō wèn yú guǎ” má？ zhè bù shì“ yòu ruò wú， shí ruò xū” má？
　　 zǐ yuē，“ wú yòu zhī hū zāi？ wú zhī yě。 yòu bǐ fū wèn yú wǒ， kōng kōng rú yě。 wǒ kòu qí liǎng duān 'ér jié yān。”
　　 zhè bù shì“ yǐ néng wèn yú bù néng， yǐ duō wèn yú guǎ； yòu ruò wú， shí ruò xū’ jiū？《 lùn yǔ》 yòu jì kǒng zǐ zàn tàn“ bó yí shū qí bù niàn jiù 'è， yuàn shì yòng xī”， zhè bù shì“ fàn 'ér bù xiào” má？ wèishénme wǒ men bù kě yǐ shuō“ wú yǒu” shì zhǐ kǒng zǐ ní？ wèishénme wǒ men bù kě yǐ shuō“ wú yǒu” zhǐ shì fàn zhǐ Zēngzǐ“ xī zhě”
　　 jiē jìn de mǒu xiē shī yǒu ní？ wèishénme wǒ men bù kě yǐ shuō zhè shì kǒng mén mǒu yī gè shí qī（‘ lǎo zhě”） suǒ“ cháng cóng shì” de xué fēng ní？
　　 dà gài zhè zhǒng qiān bēi de tài dù， xū xīn de qì xiàng， róu xùn de chǔshì fāng fǎ， běn lái shì jǐ bǎi nián lái de rú zhě yí fēng， kǒng zǐ běn lái bù céng mǒ shā zhè yī tào， tā bù guò bù chéng rèn zhè yī tào shì zuì hòu de jìng jiè， yě bù jué dé zhè shì wéi yī de jìng jiè bà liǎo。（ Zēngzǐ de zhè yī duàn huà de xià miàn， jí shì“ kě yǐ tuō liù chǐ zhī gū” yī duàn； zài xià miàn， jiù shì“ shì bù kě yǐ bù hóng yì” yī duàn。 zhè sān duàn huà， xiě chū sān zhǒng jìng jiè， zuì kě gōng wǒ men zuò bǐ jiào。） zài nà gè biāo jǔ“ chéng rén”“ chéng rén” wéi lǐ xiǎng jìng jiè de xīn xué fēng lǐ， róu xùn qiān bēi bù guò shì qí yī duān 'ér yǐ。 kǒng zǐ shuō dé hǎo：
　　 gōng 'ér wú lǐ zé láo， shèn 'ér wú lì zé cōng， yǒng 'ér wú lì zé luàn， zhí 'ér wú lì zé jiǎo。
　　 gōng yǔ shèn dōushì róu dào de měi dé， héng héng yì wèi zǐ chēng zhèng kǎo fù de dǐng míng wéi“ gòng（ gōng）”， héng héng kě shì guò dāng de gōng shèn jiù bù shì“ chéng rén” de qì xiàng liǎo。《 xiāng dǎng bǔ piān xiě kǒng zǐ de xíng wéi hé děng gōng shèn qiān bēi！《 xiāng dǎng》 kāi duān jiù shuō：
　　 kǒng zǐ yú xiāng dǎng， hé cūn rú yě， sì bù néng yán zhě。 qí zài zōng miào cháo tíng， piánpián yán， wéi jǐn 'ěr。（ zhèng zhù： piánpián， biàn yě。）
　　《 lùn yǔ》 lǐ jì tā hé dāng shí de guó jūn quán chén de wèn dá， yǔ qì zǒng shì zuì gōng shèn de， dào lǐ zǒng shì shǒu zhèng bù 'ā de。 zuì hǎo de lì zǐ shì lǔ dìng gōng wèn yī yán kě yǐ xīng bāng de liǎng duàn：
　　 dìng gōng wèn：“ yī yán 'ér kě yǐ xīng bāng， yòu zhū？”
　　 kǒng zǐ duì rì：“ yán bù kě yǐ ruò shì qí 'ér yě。 rén zhī yán yuē，“ wéi jūn nán， wéi chén bù yì。’ rú zhī wéi jūn zhī nán yě， bù jǐ hū yī yán 'ér xīng bāng hū？”
　　 yuē：“ yī yán 'ér sàng bāng， yòu zhū guǎng
　　 kǒng zǐ duì yuē：“ yán bù kě yǐ ruò shì qí 'ér yě。 rén zhī yán rì，‘ yú wú lè hū wéi jūn， wéi qí yán 'ér mò yú wéi yě。’ rú qí shàn 'ér mò zhī wéi yě， bù yì shàn hū？ rú bù shàn 'ér mò zhī wéi yě， bù jǐ hū yī yán 'ér sàng bāng hū？”
　　 tā yòng zhè yàng wǎn zhuǎn de cí lìng， duì tā de guó jūn fā biǎo zhè yàng dú lì de jiàn jiě， zhè zuì kě yǐ dài biǎo kǒng zǐ de“ wēn 'ér l씓 yǔ rén gōng 'ér yòu lǐ” de rén gé。
　　《 zhōng yōng》 suī shì wǎn chū de shū， qí zhōng yòu zǐ lù wèn qiáng yī jié， kě yǐ yòng lái zuò cān kǎo zī liào：
　　 zǐ lù wèn qiáng。 zǐ yuē：“ nán fāng zhī qiáng fàng？ běi fāng zhī qiáng tiě？ yì 'ér qiáng ％？
　　“ kuān róu kě jiào， bù bào wú dào， nán fāng zhī qiáng yě。 jūn zǐ jū zhī。
　　“ qū jīn gé， sǐ 'ér bù yàn， běi fāng zhī qiáng yě。 ér qiáng zhě jū zhī。
　　“ gù jūn zǐ hé 'ér bù liú， qiáng zāi jiáo。 zhōng lì 'ér bù yǐ， qiáng zāi jiáo。 guó yòu dào， bù biàn sài yān， qiáng zāi jiáo。 guó wú dào， zhì sǐ bù biàn， qiáng zāi jiáo。”
　　 zhè lǐ shuō de huà， wú lùn shì bù shì kǒng zǐ de huà， zhì shǎo kě yǐ biǎo shì kǒng mén xué zhě rèn qīng liǎo dāng shí yòu liǎng zhǒng bù tóng de rén shēng guān， yòu kě yǐ biǎo shì tā men bìng bù fěi bó nà“ kuān róu yǐ jiào， bù bào wú dào”（ jí shì“ fàn 'ér bù huàn”） de róu dào。 tā men kàn zhǔn liǎo zhè zhǒng róu dào yě zhèng shì yī zhǒng“ qiáng” dào。 dāng shí suǒ wèi“ nán rén”， yǔ hòu shì suǒ wèi“ nán rén” bù tóng。 chūn qiū shí dài de chǔ yǔ wú， suī rán gèng nán liǎo， dàn tā men zài běi fāng rén de yǎn lǐ hái dū shì“ nán mán”， gòu bù shàng nà róu dào de wén huà。 gǔ dài rén suǒ wèi“ nán rén” sì hū dōushì zhǐ dà hé yǐ nán de lái guó lǔ guó， qí rén duō shì yīn shāng yí mín， chuán rǎn liǎo rú róu de fēng qì， wén huà gāo liǎo， shì gù yě shēn liǎo， suǒ yǐ yòu zhè zhǒng kuān róu de“ bù bào wú dào” de jiào yì。
　　 zhè zhǒng róu dào běn lái yě shì yī zhǒng“ qiáng”， zhèng rú chóu yì · jiā chuán》 shuō de“ qiān zūn 'ér guāng， bēi 'ér bù kě jì”。 yī gè rén zì xìn shèn jiān qiáng， zì rán kě yǐ bù jì jiào wài lái de wǔ rǔ； huò zhě tā yòu hěn qiáng de zōng jiào xìn xīn， shēn xìn“ guǐ shén hài yíng 'ér fú qiān”， tā yě kě yǐ bù jì jiào 'ǒu rán de hèngbào。 qiān bēi róu xùn zhī zhōng hán yòu yī zhǒng jiān rěn de xìn xīn， suǒ yǐ kě shuō shì yī zhǒng jūn zǐ zhī qiáng。 dàn tā yě yòu liú bì。 guò dù de róu xùn gōng shùn， jiù chéng liǎo nuò ruò zhě de bǎi yǐ bǎi shùn， méi yòu dú lì de shì fēi hàowù zhī xīn liǎo。 zhè zhǒng rén jiù chéng liǎo kǒng zǐ zuì tòng hèn de“ xiāng yuán”；
　　“ yuán” shì jǐn yuàn， xiāng yuàn shì yī xiāng dū chēng wéi jǐn yuàn hǎo rén de rén。 shuō yǔ》 shuō：
　　 zǐ yuē：“ xiāng yuán， dé zhī zéi yě。”
　　《 mèng zǐ》 mò piān duì zhè gè yì sī yòu hěn xiáng xì de shuō míng：
　　 mèng zǐ yuē：“…… kǒng zǐ yuē：‘ guò wǒ mén 'ér bù rù wǒ shì， wǒ bù hàn yān zhě， qí wéi xiāng yuán píng？ xiāng yuán， dé zhī zéi yě。”’
　　 wàn zhāng rì：“ hé rú sī kě wèi zhī xiāng yuán yǐ？”
　　 yuē：“ hé yǐ shì diǎ yào yě！ yán bù gù xíng， xíng bù gù yán， zé rì，‘ gǔ zhī rén！ gǔ zhī rén！ xíng héwèi lí lù liáng liáng？ shēng sī shì yě， wéi sī shì yě， shàn sī kě yǐ。’ bì rán mèi yú shì yě zhě， shì xiāng yuán yě。”
　　 wàn zhāng rì：“ yī xiāng jiē chēng yuán rén yān， wú suǒ wǎng 'ér bùwèi yuán rén／ L zǐ yǐ wéi dé zhī zéi， hé zāi？”
　　 yuē：“ fēi zhī， wú jǔ yě； chuàng zhī， wú cì yě。 tóng shǒu liú sú， hé hū wū shì。 jū zhī sì zhōng xìn， xíng zhī sì lián jié。 zhòng hūn kuàng zhī， zì yǐ wéi shì， ér bù kě yǔ rù yáo shùn zhī dào。 gù rì dé zhī zéi yě。 kǒng zǐ yuē：
　　‘ è sì 'ér fēi zhě。 è měi， kǒng qí luàn miáo yě。 è nìng， kǒng qí luàn yì yě。 è lì kǒu， kǒng qí luàn xìn yě。 è zhèng shēng， kǒng qí luàn lè yě。 è zǐ， kǒng qí luàn zhū yě。 è xiāng yuán， kǒng qí luàn dé yě。”’
　　 zhè yàng de rén de dà bìng zài yú zhǐ néng róu 'ér bù néng gāng； zhǐ néng“ tóng hū liú sú， hé hū wū sh씓 fá rán mèi yú shì”， ér bù néng yòu lù dǎo liáng liáng de tè lì dú xíng。
　　 kǒng zǐ cóng róu dào de rú fēng lǐ chū lái， yào rén“ róu 'ér néng gāng”，“ gōng 'ér yòu lǐ”。 tā shuō：
　　 zhòng hǎo zhī， bì jiā yān。 zhòng 'è zhī， bì chá yān。
　　 xiāng yuán jué bù huì yòu“ zhòng 'è zhī” de qíng kuàng de。 fán“ zhòng hǎo zhī” de rén， dà gài shì“ tóng hū liú sú， hé hū wū shì” de rén。《 lùn yǔ》 lìng yòu yī tiáo shuō cǐ yì zuì hǎo：
　　 zǐ gòng wèn yuē：‘ bù rén jiē hǎo zhī， hé rú、’
　　 zǐ yuē，“ wèi kě yě。”
　　“ xiāng rén jiē 'è zhī， hé rú piàn
　　 zǐ yuē，“ wèi kě yě。 bù rú xiāng rén zhī shàn zhě hǎo zhī， qí bù shàn zhě 'è zhī。”
　　 zhè jiù shì《 lùn yǔ》 shuō de“ jūn zǐ hé 'ér bù tóng”； yě jiù shì《 zhōng yōng》 shuō de“ jūn zǐ hé 'ér bù liú， zhōng lì 'ér bù yǐ”。 zhè cái shì kǒng zǐ yào tí chàng de nà zhǒng hóng yì de xīn rú xíng。
　　《 lǐ jì》 lǐ yòu mián xíng bǔ piān， jì kǒng zǐ dá lǔ 'āi gōng wèn mián xíng》 de huà， qí zhù zuò nián dài yǐ bù kě kǎo， dàn qí zhōng shuō rú fú shì lǔ lái de xiāng fú， kě zhī zuò zhě qù gǔ shàng wèi yuǎn， dà gài shì zhàn guó zǎo qī de rú jiā zhù zuò de yī zhǒng。 cǐ piān liè jǔ《 rú xíng jì liù jié， qí zhōng yòu yī jié yún：
　　 rú yòu yī guān zhōng， dòng zuò shèn； qí dà ràng rú màn， xiǎo shè rú wěi； dà zé rú wēi（ wèi）， xiǎo zé rú kuì： qí nán jìn 'ér yì yùn yě， yù yù ruò wú néng yě。
　　 zhè hái shì rú róu de běn sè。 yòu yī jié yún：
　　 nuò yòu bó xué 'ér bù qióng， dǔ xíng 'ér bù juàn，…… rén zhī yǐ hé wéi guì，…… jǔ xián 'ér kè zhòng， huǐ fāng 'ér wǎ hé， qí kuān yù yòu rú cǐ kǎo。
　　 zhè yě hái jìn yú rú róu zhī yì。 dàn cǐ wài shí jǐ jié， rú yún，
　　 ài qí sǐ yǐ yòu dài yě， yǎng qí shēn yǐ yòu wéi yě。
　　 fēi shí bù jiàn， fēi yì bù hé。
　　 jiàn lì bù kuī qí yì， jiàn sǐ bù gèng qí shǒu。 qí tè lì yòu rú cǐ zhě。
　　 rú yòu kě qīn 'ér bù kě jié yě， kě jìn 'ér bù kě pò yě， kě shā 'ér bù kě rǔ yě。 qí guò shī kě wēi cí 'ér bù kě miàn shù yě。 qí gāng yì yòu rú cǐ zhě。
　　 shēn kě wēi yě， ér zhì bù kě duó yě。 suī wēi， qǐ jū jìng xìn（ shēn） qí zhì， yóu jiāng bù wàng bǎi xìng zhī bìng yě。 qí yōu sī yòu rú cǐ zhě。
　　 huànnàn xiāng sǐ yě， jiǔ xiāng dài yě， yuǎn xiāng zhì yě。
　　 rú yòu zǎo shēn 'ér yù dé， chén yán 'ér fú。…… shì zhì bù qīng， shì luàn bù jù。 tóng fú yǔ， yì fú fēi yě。 qí tè lì dú xíng yòu rú cǐ zhě。
　　 rú yòu shàng bù chén tiān zǐ， xià bù shì zhū hóu， shèn jìng 'ér shàng kuān， qiáng yì yǐ yǔ rén，……
　　 pò lì lián yú。 suī fēn guó， rú zī mèi。…… qí guī wéi yòu rú cǐ zhě。
　　 zhè jiù dōushì chāo guò nà róu shùn de rú fēng， jiàn lì nà gāng yì wēi yán， tè lì dú xíng de xīn rú xíng liǎo。
　　 yǐ shàng shù kǒng zǐ gǎi zào de xīn rú xíng： tā bǎ nà yòu bù luò xìng de yīn rú kuò dà dào nà“ rén yǐ wéi jǐ rèn” de xīn rú； tā bǎ nà wáng guó yí mín de róu shùn qǔ róng de yīn rú tái gāo dào nà hóng yì jìn qǔ de xīn rú。 zhè zhēn shì“ zhèn shuāi 'ér qǐ rú” de dà shì yè。
　　 wǒ men xiàn zài kě yǐ tán tán“ rú” yǔ“ dào” de lì shǐ guān xì liǎo。 tóng shí yě kě yǐ tán tán kǒng zǐ yǔ lǎo zǐ de lì shǐ guān xì liǎo。
　　“ dào jiā” yī gè míng cí bù jiàn yú xiān qín gǔ shū zhōng， zài《 shǐ jì》 de《 chén píng shì jiā》《 wèi qí wǔ 'ān jù lièzhuàn》《 tài shǐ gōng zì xù》 lǐ， wǒ men dì yī cì jiàn zhe“ dào jiā” yī gè míng cí。 sī mǎ tán fù zǐ suǒ wèi
　　“ dào jiā”， nǎi shì yī gè“ yīn yīn yáng zhī dà shùn， cǎi rú mò zhī shàn， cuō míng fǎ zhī yào” de hùn hé xué pài。 yīn wéi shì gè hùn hé zhé zhōng de xué pài， tā de qǐ yuán dāng rán zuì wǎn， yuē zài zhàn guó de zuì hòu qī yǔ qín hàn zhī jiān。 zhè shì háo wú kě yí de lì shǐ shì shí。（ wǒ bié yòu lùn“ dào jiā” de zhuān wén）
　　 zuì kě zhù yì de shì qín yǐ qián lùn xué shù pài bié de， méi yòu yī gè rén tí dào nà gè yǔ dé mò duì lì de“ dào jiā”。 mèng yú zài zhàn guó hòu qī lùn dāng shí de xué pài， zhǐ shuō“ táo mò bì guī yú yáng， táo biāo bì guī yú rú”。 hán fēi sǐ zài qín shǐ huáng shí， tā yě zhǐ shuō“ shì zhī xiǎn xué， rú mò yě”。
　　 nà me， rú mò liǎng jiā zhī wài， nà jí duān qīng xiàng gè rén zhù yì de yáng zhū kě yǐ suàn shì zì chéng yī pài， qí yú de xǔ duō sī xiǎng jiā， héng héng lǎo zǐ， zài zhōu， shèn dào， tián jiāo， jùn yǎn děng， ──── héng héng rú hé fēn lèi ní？
　　 yǐ wǒ de kàn fǎ， zhè xiē sī xiǎng jiādōu yìng gāi guī zài rú mò liǎng dà xì zhī xià。
　　 sòng rèn、 yǐn wén、
　　 huì shī、 gōng sūn lóng yī xiē réndōu yīnggāi guī yú“ mò zhě” yī gè dà xì zhī xià。 sòng rèn（ sòng zhēn）、 yǐn wén zhù zhāng“ jiàn hǎi bù rǔ， jiù mín zhī dǒu； jìn gōng qǐn bīng， jiù shì zhī zhàn”， tā men zhèng shì mò jiào de xìn tú。 zhè shì xiǎn 'ér yì jiàn de。 huì shī zhù zhāng“ fàn 'ài wàn wù”， yòu zhù zhāng qí liáng liǎng guó xiāng tuī wéi wáng， yǐ wéi chí zhōng yuán de hé píng； gōng sūn lóng dào chù quàn gè guó‘ yàn bīng”， zhè yě shì mò jiào de yí fēng。 zhì yú tā men de míng xué hé mò jiā de míng xué yě yòu míng xiǎn de yuān yuán guān xì， nà gèng shì róng yì kàn chū de。
　　 qí yú de xǔ duō sī xiǎng jiā， wú lùn shì qí lǔ rú shēng， huò shì yàn qí fāng shì， zài xiān qín shí dài zǒng chēng wéi“ rú”， dū shǔ yú“ rú zhě” de yī dà xì。
　　 suǒ yǐ qí xuān wáng zhāo zhì jì xià xiān shēng wú shù， ér《 yán tiě lùn》 fàn chēng wéi
　　“ zhū rú”； suǒ yǐ qín shǐ huáng kēng shā shù shàng， ér shì rén shuō tā“ kēng rú”。 zàng zǐ · shuō jiàn》 piān（ wěi shū） yě yòu zhuāng zǐ rú fú 'ér jiàn zhào wáng de chuán shuō。
　　 lǎo zǐ yě shì rú。 rú de běn yì wéi róu， ér《 lǎo zǐ》 shū zhōng de jiào yì zhèng shì yī zhǒng“ kuān róu yǐ jiào， bù bào wú dào” de róu dào。“ ruò zhī shèng qiáng， róu zhī shèng gāng， tiān xià mò bù zhī， mò néng xíng”，“ shàng shàn ruò shuǐ， shuǐ lì wàn wù 'ér bù zhēng”，“ fū wéi bù zhēng， fàng tiān xià mò yǔ zhī zhēng”，“ bào yuàn yǐ dé”，“ qiáng liáng zhě bù dé qí sǐ”，“ qū zé quán， wǎng zé zhí， wā zé yíng”…… zhè dū shì zuì jí duān de“ fàn 'ér bù xiào” de rén shēng guān。 rú guǒ“ rú， róu yě” de gǔ xùn shì yòu lì shǐ yì yì de， nà me， lǎo zǐ de jiào yì zhèng dài biǎo rú de gǔ yì。
　　 wǒ men shì huí xiǎng dào qián bā shì jì de zhèng kǎo fù de dǐng míng， huí xiǎng dào《 zhōu yì》 lǐ“ qiān”“ sǔn”“ kǎn”
　　“ fèn” děng děng jiào rén róu xùn de guà jiāo cí， huí xiǎng dào Zēngzǐ shuō de“ xī zhě wú yǒu cháng cóng shì” de“ fàn 'ér bù xiào”， huí xiǎng dào dī yǔ》 lǐ tǎo lùn de“ yǐ dé bào yuàn” de wèn tí， héng héng wǒ men bù néng bù chéng rèn zhè zhǒng róu xùn qiān bēi de rén shēng guān zhèng shì gǔ lái de zhèng zōng rú xíng。 kǒng zǐ zǎo nián yě cóng zhè gè zhèng zōng rú xué lǐ táo liàn chū lái， suǒ yǐ Zēngzǐ shuō：
　　 yǐ néng wèn yú bù néng， yǐ duō wèn yú guǎ； yòu ruò wú， shí ruò xū； fàn 'ér bù xiào： xī zhě wú yǒu cháng cóng shì yú sī yǐ。
　　 hòu lái kǒng zǐ jiàn jiàn chāo guò liǎo zhè gè zhèng tǒng yí fēng， jiàn lì liǎo nà gāng yì hóng dà de xīn rú xíng， jiù zì chéng yī zhǒng xīn qì xiàng。《 lùn yǔ》 shuō：
　　 huò yuē：“ yǐ dé bào yuàn， hé rú？”
　　 yú rì：“ hé yǐ bào yuán？ héng héng yǐ zhí hěn xiǎng， yǐ dé bào dé。”
　　 zhè lǐ“ huò rén” tí chū de lùn diǎn， yě xǔ jiù shì lǎo zǐ de“ bào yuàn yǐ dé”， yě xǔ zhǐ shì nà gè róu dào yí fēng lǐ de yī jù gǔ xùn。 zhè zhǒng róu dào， bǐ“ bù bào wú dào” gèng jìn yī céng， zì yòu dà guò rén chù， zì yòu zuì néng gǎn rén de mó lì，
　　 yīn wéi zhè zhǒng rén shēng guān de jī chǔ shì yī zhǒng dà guò rén de zōng jiào xìn xīn， héng héng shēn xìn yī gè
　　“ wú lì 'ér wú bùwèi”“ bù zhēng 'ér shàn gǔ” de wú dào。 dàn kǒng zǐ yǐ tiào guò liǎo zhè zhǒng“ guò qíng” de jìng jiè， zhī dào zhè zhǒng wéi fǎn rén qíng de jí duān jiào yì shì bùzúwèi xùn de， suǒ yǐ tā jí lì huí dào nà píng shí zhōng yōng de xīn jiào yì：
　　“ yǐ zhí bào yuàn， yǐ dé bào dé。”
　　 zhè zhǒng tǎo lùn kě yǐ zhèng míng kǒng zǐ zhī shí què yòu nà zhǒng guò qíng de róu dào rén shēng guān。 xìn《 lǎo zǐ》 zhī shū zhě， kě yǐ rèn wéi dāng shí yǐ yòu《 lǎo zǐ》 zhī shū huò lǎo zǐ zhī jiào de zhèng jù。 jí yòu shàng huái yí《 lǎo zǐ》 zhī shū zhě， tā men lǎo píng xīn xiǎng xiǎng， yě jué bù néng fǒu rèn dāng shí shí yòu“ fàn 'ér bù xiào” de róu dào， yòu shí yòu“ yǐ dé bào yuàn”
　　 de gèng tòu jìn yī céng de róu dào。 rú guǒ lián zhè zhǒng zhòng yào zhèng jù dōuyào mǒ shā， yìng shuō jīn běn《 lǎo zǐ》 lǐ de róu dào zhé xué nǎi shì zhàn guó mò nián shì gù yǐ shēn shí lái yán、 yǐn wén de sī xiǎng de yú bō， nà zhǒng rén de gù zhí shì kě yǐ jīng yì de， tā men de lǐ jiě shì bù zú qǔ fǎ de。
　　 hái yòu nà gè kǒng zǐ wèn lǐ yú lǎo pìn de chuán shuō， xiàng lái huái yí de réndōu xué hán yù de kàn fǎ， shuō zhè shì lǎo zǐ yī pài de rén yào zì zūn qí xué， suǒ yǐ niē zào‘＊ zǐ， wú shī zhī dì zǐ yě” de chuán shuō。《 tōng lùn》 lùn《 Zēngzǐ wèn bǔ》 piān， shuō，“ cǐ wéi lǎo zhuāng zhī tú suǒ zuò wú yí”。） xiàn zài yǐ wǒ men de xīn kàn fǎ， zhè gè gǔ chuán shuō zhèng kě yǐ zhèng míng lǎo zǐ shì gè“ lǎo rú”， shì yī gè yīn shāng lǎo pài de rú。
　　 guān yú kǒng zǐ jiàn lǎo zǐ de chuán shuō， yuē yòu jǐ zǔ cái liào de lái yuán：
　　 yī、《 lǐ jì》 de《 sú zǐ wèn》 piān， kǒng zǐ shù lǎo pìn lún sàng lǐ sì shì。
　　 èr、《 shǐ jì · kǒng zǐ shì jiā》 jì nán guān jìng shū yǔ kǒng zǐ shì zhōu wèn lǐ，“ gài jiàn lǎo zǐ yún” yī duàn。
　　 sān、《 shǐ jì · lǎo zài shēn hán lièzhuàn》，“ kǒng yú shì zhōu， jiāng wèn lǐ yú lǎo zǐ， lǎo yú rì……” yī duàn
　　 sì、《 zhuāng zǐ》 suǒ jì gè duàn。
　　 wǒ men ruò yǐ zhè gè cì xù bǐ jiào zhè sì zǔ de cái liào， kě yǐ kàn jiàn yī gè zuì kě wán wèi de xiàn xiàng， jiù shì lǎo zǐ de rén gé de zhòu biàn， cóng yī gè zuì jū jǐn de sānglǐ dà shī， biàn dào yī gè zuì zì sì wú lǐ de chū shì xiān rén。 zuì kě zhù yì de shì《 shǐ jì》 liǎng jì cǐ shì， zài、《 kǒng zǐ shì jiā》 lǐ lǎo zǐ hái shì yī gè hěn qiān gōng de róu dào xué zhě， ér zài《 lǎo zǐ lièzhuàn》 lǐ tā jiù biàn zuò yī gè shèng qì jù rén de kuáng shì liǎo。 zhè gè xiàn xiàng， qí shí bù nán shuō míng。 lǎo zǐ de rén gé biàn huà zhǐ dài biǎo gè shí qī de rén duì yú lǎo zǐ de kàn fǎ bù tóng。 zuò lù zǐ wèn de rén jué duì bù céng mèng jiàn jǐ bǎi nián hòu de rén huì bǎ lǎo gěng biàn chéng yī gè mán mà wú lǐ de kuáng shì， suǒ yǐ tā zhǐ jiǎn dān de jì liǎo lǎo tuō duì yú sānglǐ de jǐ tiáo yì jiàn。
　　 zhè gè kàn fǎ dāng rán shì zuì zǎo de； yīn wéi， rú guǒ《 Zēngzǐ wèn》 zhēn shì hòu shì
　　“ lǎo zhuāng zhī tú suǒ zuò”， qǐng wèn， zhè bān“ lǎo zhuāng zhī tú” wèishénme yào bǎ lǎo zǐ xiě chéng zhè yàng yī gè jū jǐn de sānglǐ zhuān mén dà shī ní？ ruò rú yáo jì héng suǒ shuō，《 Zēngzǐ wèn》 quán shū shì“ lǎo zhuāng zhī tú suǒ zuò wú yí”， nà me， zhè bān“ lǎo zhuāng zhī tú” niē zào liǎo zhè wǔ shí tiáo sānglǐ jié mùdì tǎo lùn， chā rù liǎo sì tiáo lǎo xiǎng de yì jiàn， jiēguǒ fǎn bǎ lǎo tuō biàn chéng liǎo yī gè rú jiā sānglǐ de dà shī， zhè qǐ bù shì“ péi liǎo fū rén yòu zhé bīng” de dà bèn shì má？ héng héng zhè lèi de shuō fǎ jì shuō bù tōng liǎo， wǒ men zhǐ néng chéng rèn nà zuò dǔ zǐ wèn》 de rén shēng zài yī gè jiào zǎo de shí qī， zhǐ zhī dào lǎo zǐ shì yī wèi sānglǐ dà shī， suǒ yǐ tā lǎo lǎo shí shí de chuán shù liǎo kǒng zǐ chēng yǐn lǎo dān de sānglǐ yì jiàn。 zhè shì lǎo kǒng méi yòu fēn jiā de shí dài de lǎo zǐ。
　　 sī mǎ qiān de《 kǒng zǐ shì jiā》 shì《 shǐ jì》 lǐ zuì jǐn shèn de yī piān， suǒ yǐ zhè yī piān jì kǒng zǐ hé lǎo zǐ de guān xì yě hái hé nà zuì zǎo de chuán shuō xiāng qù bù yuǎn：
　　（ kǒng zǐ） yùn zhōu wèn lì， gài jiàn lǎo zǐ yún。 cí qù， ér lǎo zǐ sòng zhī yuē：“ wú wén fù guì zhě sòng rén yǐ cái， rén rén zhě sòng rén yǐ yán。 wú bù néng fù guì， qiè rén rén zhī hào， sòng zǐ yǐ yán rì：‘ cōng míng shēn chá 'ér jìn yú sǐ zhě， hǎo yì rén zhě yě。 bó biàn guǎng dà wēi qí shēn zhě， fā rén zhī 'è zhě yě。 wéi rén yú zhě， wú yǐ yòu jǐ。 wéi rén chén zhě， wú yǐ yòu jǐ。”’
　　 zhè shí dài de rén yǐ bù xìn lǎo yú shì gè gǔ lǐ zhuān jiā liǎo， suǒ yǐ sī mǎ qiān shuō“ shì zhōu wèn lǐ， gài jiàn lǎo zǐ yún”， zhè yǐ shì hěn huái yí de kǒu qì liǎo。 dàn tā zài zhè yī piān zhǐ cǎi yòng liǎo zhè yī duàn lín bié zèng yán， zhè yī duàn huà hái bǎ lǎo zǐ kàn zuò yī gè róu dào lǎo rú， hái bù shì gèng wǎn de chuán shuō zhōng de lǎo zǐ。
　　 dào liǎo《 lǎo zài lièzhuàn》 lǐ， jiù dà bù tóng liǎo！
　　 kǒng zǐ shì zhōu， jiāng wèn lǐ yú lǎo zǐ。 lǎo zǐ yuē：“ zǐ suǒ yán zhě， qí rén yǔ gǔ jiē yǐ xiǔ yǐ。 dú qí yán zài 'ěr。……”
　　 zhè jiù shì shuō， kǒng zǐ“ jiāng” yào wèn lǐ， jiù pèng liǎo yī gè dà dīng zǐ， kāi bù dé kǒu。 zhè jiù jìn yú hòu shì chuán shuō zhōng de lǎo zǐ liǎo。
　　 zhì yú《 zhuāng zǐ liè zǐ》 shū zhōng suǒ jì kǒng zǐ jiàn lǎo zǐ de huà， lí zuì gǔ de chuán shuō gèng yuǎn， qí niē zào de shí dài gèng wǎn， gèng bù yòng shuō liǎo。 rú guǒ lǎo zǐ zhēn shì nà yàng yī gè jiǎ 'ào mán mà de rén， ér kǒng zǐ què yào jiè chē jiè mǎ yuǎn dào qù“ wèn lǐ”， tā qù pèng dīng zǐ 'áimà， qǐ fēi huó gāi！
　　 zǒng zhī， wǒ men fēn xī kǒng zǐ wèn lǐ yú lǎo zǐ de chuán shuō， bō chú liǎo hòu qǐ de fěn shì， kě yǐ kàn chū jǐ gè yào diǎn：
　　 yī、 gǔ chuán shuō rèn lǎo zǐ wéi yī gè zhī lǐ de dà shī。 zhè shì wèn lǐ gù shì de zhōng xīn， bù kě hū shì。
　　 èr、 gǔ chuán shuō jìzǎi lǎo zǐ shì yī wèi sānglǐ de zhuān jiā。 lù zǐ wèn》 jì kǒng zǐ shù tā de lǐ lùn sì tiáo， qí dì 'èr tiáo zuì kě zhù yì：
　　 kǒng zǐ yuē： xī zhě wú cóng lǎo xié zhù zàng yú xiàng dǎng rén duī， rì yòu shí zhī， lǎo lù sì：“ qiū zhǐ kuàng jiù zāo yòu， zhǐ kū yǐ tīng biàn， jì míng fǎn 'ér hòu xíng。” yuē，“ lǐ yě。” fǎn zàng 'ér qiū wèn zhī yuē：“ fū jù bù kě yǐ fǎn zhě yě。 rì yòu shí zhī， bù zhī qí yǐ zhī chí shù， zé qǐ rú xíng zāi？” lǎo lù kǒu：“ zhū hóu cháo tiān zǐ， jiàn rì 'ér xíng， dài rì 'ér shè diàn。 dà fū shǐ， jiàn rì 'ér xíng， dài rì 'ér shè。 fū jù bù zǎo chū， bù mò sù。 jiàn xīng 'ér xíng zhě， wéi zuì rén yǔ bēn fù mǔ zhī sàng zhě píng？ rì yòu shí zhī， ān zhī qí bù jiàn xīng yě？ qiě jūn zǐ xíng lǐ， bù yǐ rén zhī qīn hòu huàn。” wú wén zhū lǎo líng yún。
　　 zhè zhǒng yì lùn， yòu hé bì yào 'ér xū zào chū yī gè lǎo shī de quán wēi lái zuò zhèng？ qǐ fēi yīn wéi lǎo bāo běn shì yī wèi sānglǐ de quán wēi， suǒ yǐ yòu yǐn tā de bì yào má？
　　 sān fǎ chuán shuō lǐ， lǎo zǐ shì zhōu shì de yī gè“ shǐ”： shǐ zǐ lièzhuàn》 shuō tā shì“ zhōu shǒu cáng shì zhī shǐ”，《 zhāng tānɡ lièzhuàn》 shuō tā shì“ zhù xià shǐ”。 shǐ shì zōng jiào de guān， yě xū yào zhī lǐ de rén。
　　 sì、 gǔ chuán shuō yòu shuō tā zài zhōu， chéng zhōu běn shì yīn shāng jiù dì， yí mín suǒ jū。（ gǔ chuán shuō yòu shuō tā shī shì shāng kè， héng héng yī zuò cháng zhuā， wāng zhōng shuō wéi yī rén héng héng kě jiàn gǔ shuō zǒng bǎ tā hé yīn shāng wén huà lián zài yī kuài， bù dàn nà róu dào de rén shēng guān yī xiàng 'ér yǐ。）
　　 zhè yàng kàn lái， wǒ men gèng kě yǐ míng bái lǎo zǐ shì nà zhèng zōng lǎo rú de yī gè zhòng yào dài biǎo liǎo。
　　 cōng míng de wāng zhōng（《 shù xué》 bǔ yí，《 lǎo zǐ kǎo yì》） yě chéng rèn《 Zēngzǐ wèn》 lǐ de lǎo bāo shì
　　“ kǒng zǐ zhī suǒ cóng xué zhě， kě xìn yě”。 dàn tā zhōng bù néng jiě jué xià miàn de yí huò：
　　 fū zhù cǎo 'ér yù rì shí， rán qiě yǐ jiàn xīng wéi xián， zhǐ shū yǐ tīng biàn， qí jǐn yú lǐ yě rú shì。 zhì qí shū zé huí“ lǐ zhě， zhōng xìn zhī bó 'ér luàn zhī shǒu yě”。 xià shāng zhī zàng， chēng yǐn zhōu、 zhào、 wén yì， qí zūn xìn qián zhé yě rú shì（ cǐ yī tiáo yě jiàn mào zǐ wèn》）。 ér qí shū zé yuē：“ shèng rén bù sǐ， dà dào bù zhǐ。” bǐ cǐ guāi wéi shèn yǐ。 gù zhèng zhù wèi“ gǔ shòu kǎo zhě zhī chēng”， huáng dōng wěn rì chāo》 yì yí zhī， ér jiē wú yǐ fǔ qí shuō。（ wāng zhōng liè jǔ sān yí， qí tā 'èr shì bù guān zhòng yào， jīn bù lùn。）
　　 bó xué de wāng zhōng wù jì liǎo shèng zǐ》 wěi shū lǐ de yī jù“ shèng rén bù sǐ， dà dào bù zhǐ”， yìng shuō shì《 lǎo zǐ》 lǐ de zāng wù！ wǒ men bù néng bù tì lǎo zǐ hǎn yī shēng yuān wǎng。《 lǎo zǐ》 shū lǐ chù chù tái gāo“ shèng rén” zuò gè lǐ xiǎng jìng jiè， quán shū jù zài， kě yǐ fù kān。 suǒ yǐ wāng zhōng jǔ chū de liǎng xiàng“ guāi wéi”， qí yī xiàng yǐ bù néng chéng lì liǎo。 qí tā yī xiàng，“ lǐ zhě， zhōng xìn zhī bó， ér luàn zhī shǒu”， zhèng shì shēn zhī lǐ zhì de rén de zì rán de fǎn dòng， běn lái yě méi yòu kě yí zhī chù。 bó xué de wāng zhōng bù jì dé《 lùn yǔ》 lǐ de tóng yàng zhù zhāng má？ kǒng zǐ yě shuō guò：
　　 rén 'ér bù rén， rú lǐ hé？ rén 'ér bù rén， rú lè hé？
　　 yòu shuō guò：
　　 lǐ yún， lǐ yún， yù bó yún hū zāi？ lè yún， lè yún， zhōng gǔ yún hū zāi？
　　《 lùn yǔ》 yòu yòu liǎng tiáo tǎo lùn“ lǐ zhī běn” de huà：
　　 lín fàng wèn lì zhī běn。 zǐ yuē：“ dà zāi wèn！ lǐ， yǔ qí shē yě， níng jiǎn。 sàng， yǔ qí yì yě， níng chéng”（ shuō xiáng shàng wén dì sān zhāng）
　　 yú xià wèn rì：“‘ qiǎo xiào qiàn xī， měi mù pàn xī， sù yǐ wéi xuàn xī’， hé wèi yě？” zǐ yuē：“ huì shì hòu sù。” yuē：“ lǐ hòu píng？” zǐ yuē：“ qǐ yú zhě shāng yě， shǐ kě yǔ yán shī yǐ yǐ。”
　　《 tán gōng》 shù zǐ lù yǐn kǒng zǐ de huà， yě shuō：
　　 sānglǐ， yǔ qí 'āi bù zú 'ér lǐ yòu yú yě， bù ruò lǐ bù zú 'ér 'āi yòu yú yě。 jì kǒng， yǔ qí jìng bù zú 'ér hé yòu yú yě， bù ruò lǐ bù zú 'ér jìng yòu yú yě。
　　 zhè yàng de huà， dū míng míng de shuō hái yòu bǐ“ lǐ”
　　 gèng wéi gēn běn de zài， míng míng de shuō lǐ shì cì yào de（《 lǐ hòu》）， zhèng kě yǐ jiě shì lǎo zǐ“ lǐ zhě zhōng xìn zhī bó 'ér luàn zhī shǒu” de yī jù huà。 lǎo gān、 kǒng zǐ dōushì shēn zhī lǐ yì de dà shī， suǒ yǐ tā men néng kàn tòu guò qù， zhī dào“ lǐ zhī běn’ huán zài nà lǐ wén shàng。 kǒng zǐ kàn jiàn jì shì wǔ bā fèn， yòu lǚ yú tài shān， yě tiào qǐ lái， tàn kǒu qì shuō：“ wū hū！ céng wèi tài shān bù rú lín fàng hū chǎng hòu shì de quán chén， dā qǐ shànràng tái lái， qī rén guǎ fù gū 'ér， qiǎng rén de tiān xià， xíng lǐ yǐ bì， diǎn tóu zàn tàn dào：“ shùn yǔ zhī shì， wú zhī zhī yǐ！” qí shí nà shēn zhī lǐ yì de lǎo gěng、 kǒng qiū zǎo yǐ kàn tòu liǎo bǔ tán yǐn lǐ hái jì yī wèi lǔ rén zhōu fēng duì lǔ 'āi gōng shuō de huà：
　　 yīn rén zuò shì 'ér mín shǐ pàn， zhōu rén zuò huì 'ér mín shǐ yí。 gǒu wú lǐ yì zhōng xìn chéng yì zhī xīn yǐ lì zhī， suī yīn jié zhī， mín qí bù jiě píng？
　　 zhè yòu shì lǎo zǐ de huà de zhù jiǎo liǎo。
　　 zǒng zhī yǐ wǒ men de xīn kàn fǎ， lǎo zǐ chū zài nà gè qián liù shì jì， háo bù jué dé qí guài。 tā bù guò shì dài biǎo nà liù bǎi nián lái yǐ róu dào qǔ róng yú shì de yī gè zhèng tǒng lǎo rú； tā de zhí yè zhèng shì yīn rú xiāng lǐ zhù zàng de zhí yè， tā de jiào yì yě zhèng shì《 lùn yǔ》 lǐ shuō de“ fàn 'ér bù xiào”“ yǐ dé bào yuàn” de róu dào rén shēng guān。 gǔ chuán shuō lǐ jìzǎi zhe kǒng zǐ céng wèn lǐ yú lǎo zǐ， zhè gè chuán shuō zài wǒ men kàn lái， sī háo méi yòu kě guài kě yí zhī diǎn。 rú jiā de shū jìzǎi kǒng zǐ“ cóng lǎo péng zhù zàng yú xiàng dǎng”， zhè zhèng shì zuì zhòng yào de lì shǐ zhèng jù， hé wǒ men shàng wén shuō de rú de lì shǐ sī háo méi yòu máo dùn chōng tū。 kǒng zǐ hé lǎo yú běn shì yī jiā， běn wú kě yí。 hòu lái kǒng lǎo de fēn jiā， yě sī háo bù zú qí guài。 lǎo zǐ dài biǎo rú de zhèng tǒng， ér kǒng zǐ zǎo yǐ chāo guò liǎo nà zhèng tǒng de rú。 lǎo zǐ réng jiù dài biǎo nà suí shùn qǔ róng de wáng guó yí mín de xīn lǐ， kǒng zǐ zǎo yǐ huái bào zhe“ tiān xià zōng yú” de dōng zhōu jiàn guó de dà xióng xīn liǎo。
　　 lǎo zǐ de rén shēng zhé xué nǎi shì qiān bǎi nián de shì gù de jié jīng， qí zhōng hán yòu jué dà de zōng jiào xìn xīn héng héng
　　“ cháng yòu sī shā zhě shā”“ tiān wǎng huī huī， shū 'ér bù shī” héng héng suǒ yǐ bù shì píng cháng yī bān yòu xuè ròu gǔgàn de rén suǒ néng wán quán jiē shòu de。 kǒng zǐ yě cóng zhè zhǒng jiào yì lǐ chū lái。 tā de xìng qíng rén gé bù róng xǔ tā zǒu zhè tiáo jí duān de lù， suǒ yǐ tā jiàn jiàn huí dào tā suǒ wèi“ zhōng yōng” de lù shàng qù， yào cóng gāng yì jìn qǔ de fāng miàn zào chéng yī zhǒng néng fùhè quán rén lèi dān zǐ de rén gé。 zhè gè gēn běn shàng yòu liǎo bù tóng， qí tā jiào yì zì rán dū gēn zhe dà qí yì liǎo。
　　 nà gè xiāo jí de róu rú yào“ sǔn zhī yòu sǔn， yǐ zhì yú wú”； ér zhè gè jī jí de xīn rú yào“ xué rú bù jí， yóu kǒng shī zhī”“ xué 'ér bù yàn， huì rén bù juàn”。 nà gè xiāo jí de rú duì nà xīn xīng de wén huà cún zhe jué dà de huái yí，
　　 yào rén guǎ yù jué xué， huí dào nà“ wú zhī wú yù” de chū mín zhuàng tài； ér zhè gè jī jí de rú què chén gē nà
　　“ yù yù hū wén zāi” de zhōu wén huà， dà dǎn de xuān yán：“ wú cóng zhōu guǎng nà gè xiāo jí de rú yào rén hé guāng tóng chén， hùn miè shì fēi yǔ shàn 'è de zhí zhe。 ér zhè gè gāng yì de xīn rú què yào rén“ wú qiú shēng yǐ hài rén， yòu shā shēn yǐ chéng rén”， yào yǎng chéng yī zhǒng“ dǔ xìn hàoxué， shǒu sǐ shàn dào”“ zào cì bì yú shì， diān pèi bì yú shì” de rén gé。
　　 zài zhè gè xīn rú de yùn dòng zhuó rán chéng lì zhī hòu， nà gè！ rì pài de rú jiù rú tóng mǎn tiān de xīng dǒu zài tài yáng de guāng yàn lǐ， cún zài shì cún zài de， zhǐ shì bù dà qiáo dé jiàn liǎo。 kě shì， wǒ men yǐ shuō guò， nà róu dào de rú， yóu qí shì lǎo zǐ suǒ dài biǎo de róu dào， zì yòu tā de dà guò rén chù， zì yòu tā de jué jiān qiáng de zōng jiào xìn xīn， zì yòu tā de shēn yú shì gù de rén shēng zhé xué hé zhèng zhì tài dù。 zhè xiē chéngfèn， chū qī de kǒng mén yùn dòng bìng bù céng wán quán mǒ shā： rú kǒng zǐ yě néng xīn shǎng nà“ kuān róu yǐ jiào， bù bào wú dào” de róu dào， yě néng jìn liàng xī shōu nà qīng xiàng zì rán zhù yì de tiān dào guān niàn， yě néng róng nà nà wú wéi de zhèng zhì lǐ xiǎng。 suǒ yǐ kǒng lǎo jìn guǎn fēn jiā， ér zài wài rén kàn lái， yī lì rú cóng mò jiā kàn lái héng héng tā mendōu hái shì yī gè yùn dòng， yī gè zōng pài。 shì zhe mò jiā gōng jī rú jiā de sì dà zuì zhuàng：
　　 rú zhī dào zú yǐ sàng tiān xià zhě sì zhèng yān： rú yǐ tiān wéi bù míng， yǐ guǐ wéi bù shén rén guǐ bù shuō rén zú yǐ sàng tiān xià。 yòu hòu zàng jiǔ sàng，…… cǐ zú yǐ sàng fū xià。 yòu xián gē gǔ wǔ， xí wéi shēngyuè， cǐ zú yǐ sàng tiān xià。 yòu yǐ mìng wèiyòu； pín fù， shòu tiān， zhì luàn， ān wēi yòu jí yǐ， bù kě sǔn yì yě。 wéi shàng zhě xíng zhī， bì bù tīng zhì yǐ； wéi xià zhě xíng zhī， bì bù cóng shì yǐ。 cǐ zú yǐ sàng tiān xià。《 mò zǐ · gōng mèng》 piān）
　　 wǒ men shì xiǎng xiǎng， zhè lǐ de dì yī xiàng hé dì sì xiàng shì bù shì bǎ kǒng lǎo dū bāo kuò zài lǐ miàn？ suǒ wèi“ yǐ tiān wéi bù míng， yǐ guǐ wéi bù shén”， xiàn cún de kǒng mén shǐ liào dōuméi yòu zhè zhǒng jí duān yán lùn， ér《 lǎo zǐ》 shū zhōng què yòu“ tiān dì bù rén”“ qí guǐ bù shén” de huà。 rú jiā（ bāo kuò kǒng lǎo） chéng rèn tiān dì wàn wù dōuyòu yī dìng de guǐ jì， rú lǎo zǐ shuō de zì rán wú wéi， rú kǒng zǐ shuō de“ tiān hé yán zāi？ sì shí xíng yān， bǎi wù shēng yān”， zhè zì rán shì shè huì shàng de cháng shí jī lěi jìn bù de jiēguǒ。 xiāng xìn yī gè“ wú wéi 'ér wú bùwèi” de tiān dào， jí shì xiāng xìn yī gè“ mò zhī wéi 'ér wéi” de tiān mìng： zhè shì jìn yī bù de zōng jiào xìn xīn。 suǒ yǐ lǎo zǐ、 kǒng zǐ dōushì yī gè zhī shí jìn bù de shí dài de zōng jiào jiā。 dàn zhè gè jìn bù de tiān dào guān niàn shì bǐ jiào de tài chōu xiàng liǎo， bù shì yī bān mín zhòng dōunéng liǎo jiě de， yě bù miǎn shí shí hé mín jiān zhé shén shì guǐ de jiù zōng jiào xí guàn xiāng chōng tū。 jì rán xiāng xìn yī gè“ dú lì 'ér bù gǎi， zhōu xíng 'ér bù dài” de tiān dào， dāng rán bù néng xiāng xìn jì bǎ shì shén kě yǐ gǎi biàn shì wù de qū shì liǎo。 kǒng zǐ shuō：
　　 huò zuì yú tiān， wú suǒ dǎo yě。
　　 yòu shuō：
　　 jìng guǐ shén 'ér yuǎn zhī。
　　 lǎo zǐ shuō：
　　 yǐ dào lì tiān xià， qí guǐ bù shén。
　　《 lùn yǔ》 yòu jì yī shì zuì yòu yì wèi：
　　 zǐ jí bìng， zǐ lù qǐng dǎo。 zǐ yuē：“ yòu zhū？” zǐ lù duì yuē：“ yòu zhī。 zhū yuē：‘ dǎo 'ěr yú shàng xià shén dǐ。”’ zǐ yuē：“ qiū zhī dǎo jiǔ yǐ。”
　　 zǐ lù shàng qiě bù néng liǎo jiě zhè gè bù dǎo de tài dù， hé kuàng nà xún cháng mín zhòng ní？ zài zhè xiē fāng miàn， duì yú yī bān mín jiān zōng jiào， kǒng lǎo shì zhàn zài yī tiáo zhàn xiàn shàng de。
　　 wǒ men zài zhè lǐ， hái kě yǐ jìn yī bù zhǐ chū lǎo zǐ、 kǒng zǐ dài biǎo de rú， yǐ jí hòu lái fēn jiā yǐ hòu de rú jiā yǔ dào jiā， suǒ yǐ dōubù néng shēn rù mín jiān， dū zhǐ néng chéng wéi cháng shī jiē jí de zhé xué， ér bù néng chéng wéi yǐng xiǎng duō shù mín zhòng de zōng jiào， qí yuán yīn yě zhèng zài zhè lǐ。
　　 wāng zhōng céng huái yí lǎo zǐ ruò zhēn shì《 céng yú wèn》 lǐ nà gè sānglǐ dà shī， hé yǐ néng yòu“ lǐ zhě zhōng xìn zhī bó 'ér luàn zhī shǒu” de yì lùn。 tā bù céng xì xì xiǎng xiǎng， rú jiā jiǎng sānglǐ hé jì lǐ de xǔ duō shèng xián， kě céng yòu yī gè rén shì shēn xìn guǐ shén 'ér jiǎng qiú jì zàng lǐ wén de？ wǒ men yán jiū gè zhǒng lǐ jīng lǐ jì， yǐ jí dī yǔ》《 tán yǐn děng shū， bù néng bù gǎn jué dào yī zhǒng zuì qí guài de xiàn zhuàng： zhè xiē shèng rén xián rén jīn jīn de tǎo lùn lǐ wén de dé shī， wú lùn shì bài shàng huò bài xià， wú lùn shì má miǎn huò chún miǎn， wú lùn shì jīng qiú 'ér diào huò xí qiú 'ér diào， shèn zhì yú wú lùn shì sān nián zhī sàng huò yī nián zhī sàng， tā mendōu zhǐ zhù yì dào lǐ wén yīnggāi rú hé rú hé， huò lǐ yì yīnggāi rú hé rú hé， què quán bù tán dào nà sǐ liǎo de rén huò shòu diào jì de guǐ shén！ tā men kàn jiàn bié rén xíng cuò liǎo lǐ， zhǐ zhǐ zhe nà rén cháo xiào dào：
　　 fū fū yě！ wéi xí yú lǐ zhě！
　　 tā men yào shuō mǒu xiàng jié wén yīnggāi rú hé zuò， yě zhǐ shuō：
　　 lì yě。
　　 jiù shì nà wèi zuì wěi dà de lǐng xiù kǒng zǐ yě zhǐ néng yòu yī zhǒng zì jǐ cuī mián zì jǐ de jì zǔ zhé xué：
　　 jì rú zài； jì shén rú shén zài。
　　 zhè gè“ rú” de zōng jiào xīn lǐ xué， zài kǒng mén de shū lǐ fā huī de hěn xiáng jìn。《 zhōng yōng》 shuō：
　　 zhāi míng shèng fú yǐ chéng jì běi， yáng yáng hū rú zài qí shàng jiā zài qí zuǒ yòu。
　　《 jì yì》 shuō de gèng xiáng xì：
　　 zhāi zhī rì， sī qí jū chù， sī qí xiào yǔ， sī qí zhì yì， sī qí suǒ lè， sī qí suǒ shì。 zhāi sān rì， nǎi jiàn qí suǒ wéi zhāi zhě。 jì zhī rì， rù shì， màn rán bì yòu jiàn hū qí wèi； zhōu hái chū hù， sù rán bì yòu wén hū qí róng shēng： chū hù 'ér tīng， é rán bì yòu wén hū qí tàn xī zhī shēng。
　　 zhè shì yòng yī zhǒng jīng shén zuò yòng jí lì cuī mián zì jǐ， yào zì jǐ gǎn jué dé nà shòu jì de rén“ rú zài’ nǎ 'ér。 zhè zhǒng xīn lǐ zhuàng tài bù shì rén réndōu xùn liàn dé dào de， gèng bù shì nà xiē tì rén jiā zhìsāng xiāng lǐ de zhí yè de rú suǒ néng zuò dào de。
　　 suǒ yǐ wǒ men dú《 tán yǐn suǒ jì， yǐ jí zhěng bù《 yí liǔ cūn L jì》 suǒ jì， dū gǎn jué yī zhǒng bù zhēn shí de kōng qì，《 tán yǐn lǐ de shèng mén dì zǐ yědōu hǎo xiàng《 shì sānglǐ》 lǐ de xià zhù shāng zhù， dū zhǐ zài nà lǐ chàng xì zuò xì， tái bù yī bù dōubù cuò， bǎn yǎn yī sī dōubù luàn， héng héng suī rán kě yǐ bó dé“ diào zhě dà yuè”， rán 'ér zhè lǐ miàn wǎng wǎng méi yòu yī diǎn zhēn de zōng jiào gǎn qíng。 jiù shì nà wèi qì dù zuì kě 'ài de kǒng zǐ， yě bù guò néng bǐ yī bān zhí yè de xiāng lǐ zhù rén zhōng hòu yī děng 'ér yǐ：
　　 yú shí yú yòu sàng zhě zhī cè， wèi cháng bǎo yě。
　　 sāngshì bù gǎn bù miǎn， bùwèi jiǔ kùn。
　　 zǐ yú shì rì kū， zé bù gē。
　　 zhè zhǒng yì jìng dū zhǐ shì tǐ xù shēng rén de qíng xù， ér bù shì píng cháng rén xīn mù zhōng de zōng jiào tài dù。
　　 suǒ yǐ wǒ men dú kǒng mén de lǐ shū， zǒng jué dé zhè yī bān zhī lǐ de shèng xián hěn xiàng jī dū jiào《 fú yīn》 shū lǐ yé sū suǒ gōng jī de yóu tài“ wén shì”
　　（ SCribe yī hé“ fǎ lì sài rén”（ Phdrisees）。（“ wén shì”
　　 yǔ“ fǎ lì sài rén” dōushì lì shǐ shàng de pài bié míng chēng， běn lái méi yòu biǎn yì。 yīn wéi yé sū gōng jī guò zhè xiē rén， ōu zhōu wén zì lǐ jiù liú xià liǎo bù néng mó miè de chéng jiàn， zhè liǎng gè míng cí jiù yǒng yuǎn dài zhe yī zhǒng biǎn yì。 wǒ yòng zhè xiē míng cí，
　　 zhǐ yòng tā men yuán lái de lì shǐ yì yì， bù hán biǎn yì。）（ tiān zhù jiào xīn yì de《 fú yīn》 jiē yì zuò
　　“ jīng shī” hé“ fǎ lì sài rén”。“ jīng shī” zhī míng yuǎn shèng yú“ wén shì”。 shì zhī） yóu tài de“ wén quán”
　　 hé“ fǎ lì sài rén” dōushì jīng tōng gǔ lǐ de， dōushì“ xí yú lǐ” de dà shī， dōushì yóu tài rén de“ rú”。 yé sū suǒ yǐ bù mǎn yì yú tā men， zhǐ shì yīn wéi tā men shú yú diǎn lǐ tiáo wén， ér méi yòu zhēn zhì de zōng jiào qíng gǎn。 zhōng guó gǔ dài de rú， zài zhī shí fāng miàn yǐ chāo guò liǎo nà mín zhòng de zōng jiào， ér zài zhí yè fāng miàn yòu bù néng bùwèi mín zhòng zuò zhìsāng zhù zàng de shì， suǒ yǐ tā men duì yú sāngzàng zhī lǐ shí zài bù néng yòu duō dà de zōng jiào qíng xù。 lǎo zǐ yǐ míng bái chéng rèn“ lǐ zhě zhōng xìn zhī bó 'ér luàn zhī shǒu’ liǎo， rán 'ér tā hái shì yī gè sānglǐ dà shī， hái bù néng bù zuò xiāng sàng zhù zàng de zhí yè。 kǒng zǐ yě néng kàn tòu“ sàng yǔ qí yì yě níng chéng” liǎo， rán 'ér tā yě hái shì yī gè sānglǐ dà shī， yě hái shì“ sāngshì bù gǎn bù miǎn”。 tā de dì zǐ rú“ táng táng hū” de zǐ zhāng yě yǐ xuān yán“ jì zǒng jìng， sàng sī 'āi， qí kě yǐ yǐ” liǎo， rán 'ér tā yě bù néng bù tì guì zú rén jiā zuò xiāng sàng zhù zàng de shì。 kǔ zāi！ kǔ zāi！ zhè zhǒng zhī shí yǔ zhí yè de chōng tū， zhè zhǒng lǐ zhì shēng huó yǔ chuán tǒng xí sú de máo dùn， jiù shǐ zhè yī bān shèng xián xiǎn lù chū yī zhǒng hěn xiàng bù zhōng shí de tǐ huà yì wèi。
　　 wǒ shuō zhè fān yì lùn， bù shì zé bèi lǎo kǒng qǐng rén， zhǐ shì yào zhǐ chū yī jiàn zuì zhòng yào de lì shǐ shì shí。“ wǔ bǎi nián bì yòu shèng zhě xīng”， mín jiān qī wàng jiǔ liǎo， shuí liào nà yìng yùn 'ér shēng de shèng zhě què bù shì mín zhòng de zhēn zhèng lǐng xiù： tā de shǐ mìng shì mín zhòng de“ mí sài yà”， ér tā de lǐ zhì de fā dá què jiē jìn nà xiē“ wén shì’ yǔ“ fǎ lì sài rén”。 tā duì tā de dì zǐ shuō：
　　 wèi néng shì rén， yān néng shì guǐ？
　　 wèi zhī shēng， yān zhī sǐ？
　　 tā de mín zú yí chuán xià lái de zhí yè shǐ tā bù néng bù tì rén jiā zhìsāng xiāng lǐ， zhèng rú lǎo zǐ bù néng bù tì rén jiā zhìsāng xiāng lǐ yī yàng。 dàn tā de lǐ zhì shēng huó shǐ tā bù néng bù wéi chí yī zhǒng yán gé de cún yí tài dù：
　　 zhī zhī wéi zhī zhī， bù zhī wéi bù zhī， shì zhī yě。
　　 zhè zhǒng jī běn de lǐ zhì de tài dù jiù jué dìng liǎo zhè yī gè rú jiā yùn dòng de lì shǐ de shǐ mìng liǎo。 zhè gè wǔ bǎi nián yìng yùn 'ér xīng de zhōng guó“ mí sài yà” de shǐ mìng shì yào zuò zhōng guó de“ wén shì” jiē jí de lǐng dǎo zhě， ér bù néng zhí jiē zuò nà duō shù mín zhòng de zōng jiào lǐng xiù。 tā de zōng jiào zhǐ shì“ wén shì” de zōng jiào， zhèng rú tā de lǎo shī lǎo què de zōng jiào yě zhǐ shì“ wén shì” de zōng jiào yī yàng。 tā bù shì yī bān mín zhòng suǒ néng liǎo jiě de zōng jiào jiā。 tā shuō：
　　 jūn zǐ bù yōu bù jù。 nèixǐng bù pí， fū hé yōu hé jù 2
　　 tā suī rán zài nà“ wú cóng zhōu” de kǒu hào zhī xià， bù zhī bù jué de bǎ tā de zǔ xiān de sān nián sāngfú hé xǔ duō zōng jiào yí jié dài guò lái， biàn chéng nà yīn zhōu gòng tóng wén huà de yī bù fēn liǎo， rán 'ér nà bù guò shì yīn zhōu mín zú wén huà jié hūn de yī fèn péi jià zhuāng fèn 'ér yǐ。 tā de zhòng dà gòng xiàn bìng bù zài cǐ， tā de xīn yě bù zài cǐ， tā de lì shǐ shǐ mìng yě bù zài cǐ。 tā men tì zhè xiē lǐ wén de biàn hù zhǐ shì shè huì de yǔ shí yòng de， ér bù shì zōng jiào de：“ shèn zhōng zhuī yuǎn， mín dé guī hòu yǐ。” suǒ yǐ tā hé tā de mén tú suī rán zuò liǎo nà xiē sàng jì diǎn lǐ de chuán rén dì men shǐ zhōng bù néng zuò mín jiān de zōng jiào lǐng xiù。
　　 mín zhòng hái dé děng hòu jǐ shí nián， fāng cái yòu gè wěi dà de zōng jiào lǐng xiù chū xiàn。 nà jiù shì mò zǐ。
　　 mò zǐ zuì bù mǎn yì de jiù shì nà xiē rú zhě zhōng shēng zhìsāng xiāng lǐ， ér méi yòu yī diǎn zhēn zhì de zūn wú xìn guǐ de zōng jiào tài dù。 shàng wén suǒ yǐn mò zhě gōng jī rú zhě de sì dà zuì zhuàng， zuì kě yǐ biǎo xiàn rú mò de gēn běn bù tóng。《 mò zǐ
　　· gōng yì》 piān shuō：
　　 gōng mèng zǐ yuē：“ wú guǐ shén。” yòu huí：“ jūn zǐ bì xué jì zǔ。”
　　 zhè gè rén zhèng shì rú jiā de jué hǎo dài biǎo： tā yī miàn wéi chí tā de yán gé de lǐ zhì tài dù， yī miàn hái bù néng pāo qì nà chuán tǒng de jì bǎ zhí yè。 zhè shì mò zǐ de zōng jiào rè chéng suǒ zuì bù néng róng rěn de。 suǒ yǐ tā bó tā shuō：
　　 zhí wú guǐ 'ér xué jì lǐ， shì yóu wú kè 'ér xué kè lǐ yě， shì yóu wú yú 'ér wéi yú fǒu yě。
　　 dǒng dé zhè zhǒng sī xiǎng hé“ jì rú zài” de tài dù de gēn běn bù tóng， jiù kě yǐ míng bái mò jiā suǒ yǐ xīng qǐ hé suǒ yǐ hé rú jiā bù xiāng róng de lì shǐ de bèi jǐng liǎo。
　　 èr shí sān · sān · shí wǔ kāi shǐ xiě cǐ wén
　　 èr shí sān · wǔ · shí jiǔ yè xiě chéng chū gǎo