zì qīng mò huáng mó xī zhuàn xiě《 zhōng guó wén xué shǐ》 yǐ lái， yǐ yòu xǔ duō tóng lèi zhù zuò chū xiàn。 yōu xiù de yě wéi shǔbù shǎo。 qí zhōng liú dà jié xiān shēng de《 zhōng guó wén xué fā zhǎn shǐ》、 yóu guó 'ēn xiān shēng děng zhù biān de《 zhōng guó wén xué shǐ》、 zhōng guó shè huì kē xué yuàn wén xué yán jiū suǒ yú guān yīng xiān shēng děng biān xiě de《 zhōng guó wén xué shǐ》， cháng qī zuò wéi dà xué wén kē de jiào cái， yǐng xiǎng yóu wéi guǎng fàn。 zhè xiē shū gè yòu qí chéng jiù hé gòng xiàn， yīn 'ér shēn shòu chēng dào。 dàn shì， yóu yú yī zé xīn de cái liào zài bù duàn chū xiàn， zài zé rén de rèn shí zài rì yì shēn huà， shí zhì jīn rì， zài xiě yī bù néng fǎn yìng dāng qián yán jiū shuǐ píng de zhōng guó wén xué shǐ de rèn wù， yǐ tí shàng yì shì rì chéng。
yú shì， wǒ men bù zì liàng lì， zuò liǎo yī fān yě xǔ shì chī lì bù tǎo hǎo de cháng shì， bìng jiāng běn shū chéng xiàn yú dú zhě zhī qián。
zhè shì jí tǐ láo dòng de chéng guǒ。 yóu zhāng péi héng、 luò yù míng rèn zhù biān， tǎo lùn、 jué dìng quán shū de zōng zhǐ yǔ jī běn guān diǎn， jīng quán tǐ biān xiě zhě shāng tǎo hòu， fēn tóu zhí bǐ， xiě chū chū gǎo。 rán 'ér， biān xiě zhě duì zhōng guó wén xué fā zhǎn de kàn fǎ zhǐ shì dà zhì jìn sì， yī shè jí jù tǐ wèn tí， yì jiàn hù qí zài suǒ nán miǎn； zhì yú bù tóng de xiě zuò zhě suǒ zhuàn gè bù fēn zhī jiān de bù néng jǐn mì xián jiē， gè zhāng jié fènliàng de bù jūn héng， wén zì fēng gé de chā bié、 gèng wéi yì liào zhōng shì。 cǐ lèi xiàn xiàng duì yú yī bù wán zhěng de zhù zuò dāng rán hěn bù xiāng yí。 shì yǐ yòu yóu luò yù míng duì quán shū jìn xíng biān pái zhěng lǐ， tǒng yī rèn shí， guàn chuàn mài luò， xiū dìng wén zì， ér chéng wéi mù qián de zhè zhǒng yàng zǐ。 yīn kǒng jīng guò gǎi dòng de yòu xiē zhāng jié zhōng de tí fǎ yǔ yuán xiě zuò zhě yǐ jīng huò jiāng yào fā biǎo de lùn zhù zhōng de jiàn jiě fā shēng máo dùn， yǐn qǐ dú zhě duì yuán xiě zuò zhě de wù jiě， gù yú zhè xiē zhāng jié jūn tiān shǔ luò yù míng de xìng míng。
xiàn jiāng shū zhōng gè bù fēn de xiě zuò zhě de xìng míng fēn bié liè hòu：
《 dǎo lùn》： zhāng péi héng。
dì yī biān《 xiān qín wén xué》： gài shuō bù fēn， wáng cóng rén、 luò yù míng；《 shī jīng》 bù fēn， shào yì píng； lì shǐ sǎnwén、 qū yuán yǔ《 chǔ cí》 bù fēn， wáng cóng rén、 luò yù míng； zhū zǐ sǎnwén bù fēn， luò yù míng。
dì 'èr biān《 qín hàn wén xué》： shào yì píng。
dì sān biān《 wèi jìn nán běi cháo wén xué》： luò yù míng。
dì sì biān《 suí táng wǔ dài wén xué》： gài shuō bù fēn， luò yù míng； suí zhì shèng táng shī gē yǔ lǐ bái bù fēn， zhōng yuán kǎi； dù fǔ bù fēn， luò yù míng； zhōng táng shī gē、 gǔ wén yùn dòng、 wǎn táng wén xué、 táng wǔ dài cí bù fēn， gé zhào guāng； xiǎo shuō yǔ jiǎng chàng wén xué bù fēn， lǐ zōng wéi。
dì wǔ biān《 sòng dài wén xué》： sòng dài wén xué bù fēn， gé zhào guāng； liáo jīn wén xué bù fēn， zhāng péi héng。
dì liù biān《 yuán dài wén xué》： gài shuō jí sǎnqǔ、 shī wén bù fēn， chén jiàn huá； xìqǔ bù fēn， mǎ měi xìn、 luò yù míng； zhōng duǎn piān xiǎo shuō bù fēn， zhāng péi héng；《 shuǐhǔzhuàn》 yǔ qí tā cháng piān xiǎo shuō bù fēn， mǎ měi xìn、 luò yù míng。
dì qī biān《 míng dài wén xué》： gài shuō bù fēn， luò yù míng； míng dài qián、 zhōng qī shī wén bù fēn， chén jiàn huá； míng dài hòu qī shī wén、 sǎnqǔ yǔ mín gē bù fēn， luò yù míng； xìqǔ、 xiǎo shuō bù fēn， mǎ měi xìn、 luò yù míng（ huáng yì cānyù liǎo《 xī yóu jì》、 tānɡ xiǎn zǔ、“ sān yán 'èr pāi” de bù fēn xiě zuò）。
dì bā biān《 qīng dài wén xué》： gài shuō bù fēn， lǐ qìng、 luò yù míng； xiǎo shuō bù fēn， lǐ qìng； shī cí wén bù fēn， lǐ qìng、 luò yù míng； xì jù、 táncí、 gǔ cí yǔ mín gē bù fēn jí zhōng zhāng， luò yù míng。
cǐ shū de biān xiě， huò dé guó jiā jiào wěi bó shì diǎn jī jīn de zī zhù； huá dōng shī fàn dà xué xú zhōng yù、 guō yù shì、 qí sēn huá jiào shòu， zhōng guó shè huì kē xué yuàn wén xué yán jiū suǒ dèng shào jī yán jiū yuán， fù dàn dà xué wáng shuǐ zhào jiào shòu zài bǎi máng zhōng shěn dú liǎo wǒ men de yuán gǎo， cì yú xǔ duō bǎo guì de zhǐ shì。 zhè dū shì wǒ men zhōng xīn gǎn xiè de。
cǐ shū suī shuō shì yóu wǒ men jí tǐ biān xiě， dàn rú guǒ qí zhōng shàng yòu ruò gān kě qǔ zhī chù， shǒu xiān yìng guī gōng yú wéi shù zhòng duō de xiān xíng zhě zài běn lǐng yù de cháng qī xīn qín de gēng yún。 shū lǐ xī qǔ liǎo hǎi nèi wài xǔ duō zhuān jiā de yán jiū chéng guǒ， qí yǐ wéi xué jiè suǒ shú zhī de， bù zài yī yī zhù míng chū chù， yǐ shěng piān fú。 jǐn zài cǐ yī bìng zhì xiè。
biān zhě
zuò zhě jiǎn jiè
zhāng péi héng fù dàn dà xué jiào shòu、 shàng hǎi dà xué wáng kuān chéng jī jīn jiǎng zuò jiào shòu
luò yù míng fù dàn dà xué jiào shòu
wáng cóng rén shàng hǎi shī fàn dà xué fù jiào shòu
shào yì píng fù dàn dà xué wén xué bó shì、 hán guó wèi shān dà xué kè yuán jiào shòu
zhōng yuán kǎi sū zhōu tiě dào shī fàn xué yuàn jiào shòu
gé zhào guāng qīng huá dà xué jiào shòu
lǐ zōng wéi huá dōng lǐ gōng dà xué fù jiào shòu
chén jiàn huá fù dàn dà xué wén xué bó shì， xiàn zài hā fó dà xué cóng shì yán jiū
mǎ měi xìn fù dàn dà xué fù jiào shòu
huáng yì fù dàn dà xué jiǎng shī
lǐ qìng fù dàn dà xué jiào shòu， xiàn zhí jiào yú rì běn jīn zé dà xué
yú shì， wǒ men bù zì liàng lì， zuò liǎo yī fān yě xǔ shì chī lì bù tǎo hǎo de cháng shì， bìng jiāng běn shū chéng xiàn yú dú zhě zhī qián。
zhè shì jí tǐ láo dòng de chéng guǒ。 yóu zhāng péi héng、 luò yù míng rèn zhù biān， tǎo lùn、 jué dìng quán shū de zōng zhǐ yǔ jī běn guān diǎn， jīng quán tǐ biān xiě zhě shāng tǎo hòu， fēn tóu zhí bǐ， xiě chū chū gǎo。 rán 'ér， biān xiě zhě duì zhōng guó wén xué fā zhǎn de kàn fǎ zhǐ shì dà zhì jìn sì， yī shè jí jù tǐ wèn tí， yì jiàn hù qí zài suǒ nán miǎn； zhì yú bù tóng de xiě zuò zhě suǒ zhuàn gè bù fēn zhī jiān de bù néng jǐn mì xián jiē， gè zhāng jié fènliàng de bù jūn héng， wén zì fēng gé de chā bié、 gèng wéi yì liào zhōng shì。 cǐ lèi xiàn xiàng duì yú yī bù wán zhěng de zhù zuò dāng rán hěn bù xiāng yí。 shì yǐ yòu yóu luò yù míng duì quán shū jìn xíng biān pái zhěng lǐ， tǒng yī rèn shí， guàn chuàn mài luò， xiū dìng wén zì， ér chéng wéi mù qián de zhè zhǒng yàng zǐ。 yīn kǒng jīng guò gǎi dòng de yòu xiē zhāng jié zhōng de tí fǎ yǔ yuán xiě zuò zhě yǐ jīng huò jiāng yào fā biǎo de lùn zhù zhōng de jiàn jiě fā shēng máo dùn， yǐn qǐ dú zhě duì yuán xiě zuò zhě de wù jiě， gù yú zhè xiē zhāng jié jūn tiān shǔ luò yù míng de xìng míng。
xiàn jiāng shū zhōng gè bù fēn de xiě zuò zhě de xìng míng fēn bié liè hòu：
《 dǎo lùn》： zhāng péi héng。
dì yī biān《 xiān qín wén xué》： gài shuō bù fēn， wáng cóng rén、 luò yù míng；《 shī jīng》 bù fēn， shào yì píng； lì shǐ sǎnwén、 qū yuán yǔ《 chǔ cí》 bù fēn， wáng cóng rén、 luò yù míng； zhū zǐ sǎnwén bù fēn， luò yù míng。
dì 'èr biān《 qín hàn wén xué》： shào yì píng。
dì sān biān《 wèi jìn nán běi cháo wén xué》： luò yù míng。
dì sì biān《 suí táng wǔ dài wén xué》： gài shuō bù fēn， luò yù míng； suí zhì shèng táng shī gē yǔ lǐ bái bù fēn， zhōng yuán kǎi； dù fǔ bù fēn， luò yù míng； zhōng táng shī gē、 gǔ wén yùn dòng、 wǎn táng wén xué、 táng wǔ dài cí bù fēn， gé zhào guāng； xiǎo shuō yǔ jiǎng chàng wén xué bù fēn， lǐ zōng wéi。
dì wǔ biān《 sòng dài wén xué》： sòng dài wén xué bù fēn， gé zhào guāng； liáo jīn wén xué bù fēn， zhāng péi héng。
dì liù biān《 yuán dài wén xué》： gài shuō jí sǎnqǔ、 shī wén bù fēn， chén jiàn huá； xìqǔ bù fēn， mǎ měi xìn、 luò yù míng； zhōng duǎn piān xiǎo shuō bù fēn， zhāng péi héng；《 shuǐhǔzhuàn》 yǔ qí tā cháng piān xiǎo shuō bù fēn， mǎ měi xìn、 luò yù míng。
dì qī biān《 míng dài wén xué》： gài shuō bù fēn， luò yù míng； míng dài qián、 zhōng qī shī wén bù fēn， chén jiàn huá； míng dài hòu qī shī wén、 sǎnqǔ yǔ mín gē bù fēn， luò yù míng； xìqǔ、 xiǎo shuō bù fēn， mǎ měi xìn、 luò yù míng（ huáng yì cānyù liǎo《 xī yóu jì》、 tānɡ xiǎn zǔ、“ sān yán 'èr pāi” de bù fēn xiě zuò）。
dì bā biān《 qīng dài wén xué》： gài shuō bù fēn， lǐ qìng、 luò yù míng； xiǎo shuō bù fēn， lǐ qìng； shī cí wén bù fēn， lǐ qìng、 luò yù míng； xì jù、 táncí、 gǔ cí yǔ mín gē bù fēn jí zhōng zhāng， luò yù míng。
cǐ shū de biān xiě， huò dé guó jiā jiào wěi bó shì diǎn jī jīn de zī zhù； huá dōng shī fàn dà xué xú zhōng yù、 guō yù shì、 qí sēn huá jiào shòu， zhōng guó shè huì kē xué yuàn wén xué yán jiū suǒ dèng shào jī yán jiū yuán， fù dàn dà xué wáng shuǐ zhào jiào shòu zài bǎi máng zhōng shěn dú liǎo wǒ men de yuán gǎo， cì yú xǔ duō bǎo guì de zhǐ shì。 zhè dū shì wǒ men zhōng xīn gǎn xiè de。
cǐ shū suī shuō shì yóu wǒ men jí tǐ biān xiě， dàn rú guǒ qí zhōng shàng yòu ruò gān kě qǔ zhī chù， shǒu xiān yìng guī gōng yú wéi shù zhòng duō de xiān xíng zhě zài běn lǐng yù de cháng qī xīn qín de gēng yún。 shū lǐ xī qǔ liǎo hǎi nèi wài xǔ duō zhuān jiā de yán jiū chéng guǒ， qí yǐ wéi xué jiè suǒ shú zhī de， bù zài yī yī zhù míng chū chù， yǐ shěng piān fú。 jǐn zài cǐ yī bìng zhì xiè。
biān zhě
zuò zhě jiǎn jiè
zhāng péi héng fù dàn dà xué jiào shòu、 shàng hǎi dà xué wáng kuān chéng jī jīn jiǎng zuò jiào shòu
luò yù míng fù dàn dà xué jiào shòu
wáng cóng rén shàng hǎi shī fàn dà xué fù jiào shòu
shào yì píng fù dàn dà xué wén xué bó shì、 hán guó wèi shān dà xué kè yuán jiào shòu
zhōng yuán kǎi sū zhōu tiě dào shī fàn xué yuàn jiào shòu
gé zhào guāng qīng huá dà xué jiào shòu
lǐ zōng wéi huá dōng lǐ gōng dà xué fù jiào shòu
chén jiàn huá fù dàn dà xué wén xué bó shì， xiàn zài hā fó dà xué cóng shì yán jiū
mǎ měi xìn fù dàn dà xué fù jiào shòu
huáng yì fù dàn dà xué jiǎng shī
lǐ qìng fù dàn dà xué jiào shòu， xiàn zhí jiào yú rì běn jīn zé dà xué
yī
yán jiū zhōng guó wén xué shǐ de rèn wù， shì qīng lǐ bìng miáo shù zhōng guó wén xué yǎn biàn de guò chéng， tàn tǎo qí fā zhǎn guī lǜ。 rán 'ér， wén xué shì shénme？
yī gè 'ěr shú néng xiáng de dìng yì： wén xué shì yǐ yǔ yán wéi gōng jù de、 duì shè huì shēng huó de xíng xiàng fǎn yìng。 gēn jù wéi wù zhù yì de yuán lǐ， shè huì cún zài jué dìng shè huì yì shí； ér zài bèi jué dìng zhě shēn shàng， zǒng shì zhè yàng huò nà yàng dì fǎn yìng chū jué dìng zhě de tè sè； wén xué jì shǔ yú yì shí xíng tài lǐng yù， shuō tā shì shè huì shēng huó héng héng shè huì cún zài de fǎn yìng， zì rán shì yòu dào lǐ de。 zhì yú wén xué zhī yǐ yǔ yán wéi shǒu duàn， qí suǒ xiǎn shì de shì jù tǐ de xíng xiàng 'ér fēi chōu xiàng de gài niàn， gèng shì wú yōng cí fèi de shì。 bù guò， zài zhè dìng yì zhōng， qí zhuózhòng diǎn yìng dǎ zài“ shè huì shēng huó de”“ fǎn yìng” shàng yì huò“ xíng xiàng fǎn yìng” shàng？ huò zhě，“ duì shè huì shēng huó de xíng xiàng fǎn yìng” běn shì yī gè zhěng tǐ xìng de gài niàn， gēn běn bù cún zài zài hé chù dǎzháo zhòng diǎn de wèn tí？
cháng ruò yīnggāi zài“ shè huì shēng huó de”“ fǎn yìng” shàng dǎzháo zhòng diǎn， nà jiù yì wèi zhe jué dìng wén xué zuò pǐn jià zhí de shǒu xiān shì qí fǎn yìng shè huì shēng huó de guǎng dù yǔ shēn dù； cháng ruò“ duì shè huì shēng huó de xíng xiàng fǎn yìng” běn shì yī gè zhěng tǐ xìng de gài niàn， nà me， zài fǎn yìng shè huì shēng huó de guǎng dù yǔ shēn dù shàng yòu suǒ qiàn quē de zuò pǐn jué bù shì dì yī liú de zuò pǐn。 xiàn zài， ràng wǒ men yǐn jǐ shǒu shī：
jiān jiā cāng cāng， bái lù wéi shuāng。 suǒ wèi yī rén， zài shuǐ yī fāng。 sù huí cóng zhī， dào zǔ qiě cháng。 sù yóu cóng zhī， wǎn zài shuǐ zhōng yāng。 ……（《 shī jīng · qín fēng · jiān jiā》）
qián bù jiàn gǔ rén， hòu bù jiàn lái zhě。 niàn tiān dì zhī yōu yōu， dú chuàng rán 'ér tì xià。（ chén zǐ 'áng《 dēng yōu zhōu tái gē》）
chuáng qián kàn yuè guāng， yí shì dì shàng shuāng。 jǔ tóu wàng shān yuè， dī tóu sī gù xiāng。（ lǐ bái《 jìng yè sī》 ①）
xī rén yǐ shènghuáng hè qù， cǐ dì kòngyú huáng hè lóu。 huáng hè yī qù bù fù fǎn， bái yún qiānzǎi kōng yōu yōu。 qíng chuān lì lì hàn yáng shù， fāng cǎo qī qī yīng wǔ zhōu。 rì mù xiāng guān hé chù shì， yān bō jiāng shàng shǐ rén chóu。（ cuī hào《 huáng hè lóu》）
jūn wèn guī qī wèi yòu qī， bā shān yè yǔ zhǎng qiū chí。 hé dāng gòng jiǎn xī chuāng zhú， què huà bā shān yè yǔ shí。（ lǐ shāng yǐn《 yè yǔ jì běi》）
--------
① jù《 sì bù cóng kān》 yǐng míng jì měi táng kān《 fēn lèi bǔ zhù lǐ tài bái shī》 juàn liù yǐn； wén zì yǔ tōng xíng běn lüè yòu bù tóng。
zhè xiē dōushì qiān gǔ chuán sòng de míng piān。 dàn ruò jiù qí fǎn yìng shè huì shēng huó de guǎng dù hé shēn dù jiā yǐ kǎo chá， shí suàn bù shàng yòu tū chū chéng jiù。 yǐ lǐ bái de nà shǒu lái shuō， suǒ xiě shì shí fēn dān chún de yóu zǐ sī xiāng zhī qíng。 rú guǒ wǒ men yào cóng zhōng liǎo jiě dāng shí de shè huì shēng huó， zhì duō zhǐ néng zhī dào dāng shí yòu xiē rén lǚ jū yì xiāng， bìng duì gù xiāng pō wéi huái liàn。 zhì yú zhè xiē lǚ jū yì xiāng zhě de jù tǐ shēng huó， shī zhōng què háo wú fǎn yìng。 bǐ jiào qǐ lái， zǎo zài lǐ bái zhī qián de yuèfǔ shī《 yàn gē xíng》、《 bēi gē》 xiě yóu zǐ de shēng huó hé gǎn qíng fǎn 'ér jù tǐ dé duō。
piān piān táng qián yàn， dōng cáng xià lái jiàn。 xiōng dì liǎng sān rén， liú dàng zài tā xiàn。 gù yī shuí dāng bǔ， xīn yī shuí dāng zhàn？ lài dé xián zhù rén， lǎn qǔ wéi wú zhàn。 fū xù cóng mén lái， xié kē xī běi miǎn。 yǔ qīng qiě cōng miǎn， shuǐ qīng shí zì jiàn。 shí jiàn hé lěi lěi， yuǎn xíng bù rú guī。（《 yàn gē xíng》）
bēi gē kě yǐ dāng qì， yuǎn wàng kě yǐ dāng guī。 sī niàn gù xiāng， yù yù lěi lěi。 yù guī jiā wú rén， yù dù hé wú chuán。 xīn sī bù néng yán， cháng zhōng chē lún zhuǎn。（《 bēi gē》）
qián yī shǒu xiě yóu zǐ shēng huó de jiān xīn。 yī pò wú rén bǔ， yù zhì xīn yī yě wú rén féng， xìng 'ér qí suǒ jì zhù zhī jiā de nǚ zhù rén pō fù tóng qíng xīn， dài wéi cāo zuò， què bù liào yǐn qǐ liǎo nán zhù rén de cāi yí， yīn 'ér zuì zhōng fā chū liǎo“ yuǎn xíng bù rú guī” de kǎi tàn。 hòu yī shǒu zé xiě yóu zǐ qīn shǔ sǐ jué， wú jiā kě guī， xīn zhōng tòng kǔ wàn fēn。 yǐ fǎn yìng shè huì shēng huó 'ér lùn， zhè liǎng shǒu dū bǐ lǐ bái《 jìng yè sī》 jù tǐ、 fēng fù， dàn jiù dú zhě de píng jià zhī gāo jí chuán sòng zhī guǎng 'ér lùn， tā men què yuǎn bù rú hòu zhě。 lì rú， míng dài pō yòu shí jiàn de hú yìng lín zài《 shī bì · nèi biān》 juàn liù zhōng jiù tuī xǔ lǐ bái《 jìng yè sī》 wéi“ miào jué gǔ jīn”， táng shī xuǎn běn shōu rù cǐ shī de hěn duō；《 yàn gē xíng》 jí《 bēi gē》 zé bù dàn cóng wèi shòu guò zhè yàng gāo de píng jià， bèi shōu rù xuǎn běn de cì shù yě bù duō。 zhè dū kě jiàn《 jìng yè sī》 duì dú zhě de xī yǐn lì dà yú qí tā liǎng shǒu。
jí shǐ《 jìng yè sī》 de xíng xiàng xìng qiáng yú lìng wài liǎng shǒu， dàn rú shàng shù guān yú wén xué de dìng yì zhōng“ duì shè huì shēng huó de”“ fǎn yìng” zhàn yòu shǒu yào dì wèi， nà me，《 yàn gē xíng》 jí《 bēi gē》 de zǒng tǐ chéng jiù zòng huò bù zài《 jìng yè sī》 zhī shàng， yě yìng yǔ zhī bìng jià qí qū， wèishénme zhè liǎng shǒu shī shòu dú zhě huān yíng de chéng dù hái bù rú《 jìng yè sī》 ní？
lèi sì de qíng kuàng zài wén xué shǐ shàng bìng bù xiǎnjiàn。 shì zài yǐ cuī hào《 huáng hè lóu》 yǔ lǐ bái de《 dēng jīn líng fèng huáng tái》 wéi lì。 cuī shī yǐ jiàn shàng yǐn， lǐ bái de shī rú xià：
fèng huáng tái shàng fèng huáng yóu， fèng qù tái kōng jiāng zì liú。 wú gōng huā cǎo mái yōu jìng， jìn dài yī guān chéng gǔ qiū。 sān shān bàn luò qīng tiān wài， èr shuǐ zhōng fēn bái lù zhōu。 zǒng wéi fú yún néng bì rì， cháng 'ān bù jiàn shǐ rén chóu。
xiāng chuán cuī shī xiān zuò， lǐ bái cǐ shī yòu yǔ zhī jiào gāo dī de yì sī，《 sháo xī yú yǐn cóng huà》、《 táng shī jì shì》 děngdōu yòu lèi sì shuō fǎ。 gū lì dì lái kàn， lǐ shī gù hěn dòng rén； ruò yǔ cuī shī bǐ jiào， nà me， jiù suàn shàng yǐn chuán shuō kě kào， cuī shī yóu yú xiān zuò 'ér gèng xiǎn shì chū chuàng zào lì， dàn lǐ bái zài cǐ yī jiā zuò de lǒngzhào xià， néng gòu lìng bì xī jìng， suī yòu mào sì zhī chù， jīng shén shàng què pō xiāng guāi yì①， qí gōng lì zhī gāo yě jí jīng rén。 qiě lǐ shī de zuì hòu liǎng jù， shì yòng lù jiǎ《 xīn yǔ · shèn wēi piān》：“ xié chén zhī bì xián， yóu fú yún zhī bì míng yě。” jiànjiē jiē shì chū chán nìng dāng dào、 cháo zhèng húnzhuó。 xiàng zhè yàng de fǎn yìng shè huì shēng huó de nèi róng， xiǎn wéi cuī shī suǒ wú。 ruò yǐ fǎn yìng shè huì shēng huó de guǎng dù hé shēn dù lái héng liàng， lǐ shī zì dāng zài cuī shī zhī shàng。 dàn cóng lì lái de yòu guān shī píng zhōng què hěn nán dé chū zhè yàng de jié lùn， yán yǔ de《 cāng làng shī huà》 bìng míng què dì shuō：“ táng rén qī yán lǜ shī， dāng yǐ cuī hào《 huáng hè lóu》 wéi dì yī。” xiàn zài suī yǐ bù zhī tā zài shuō zhè huà shí céng jiāng cuī hào cǐ shī yǔ duō shǎo táng rén qī lǜ xiāng bǐ jiào， dàn xiāng chuán wèiyòu yì yǔ cuī hào cǐ shī zhēng shèng de lǐ bái《 dēng jīn líng fèng huáng tái》， tā yīnggāi shì ná lái bǐ jiào guò de。
--------
① cuī shī zài jīng shén shàng shì xiāo jí、 bēi guān de。 qí shàng bàn shǒu qiáng diào shèng shì nán zài， shèn tòu wú cháng zhī gǎn， xià bàn shǒu zé yóu cǐ zì rán dì yǐn shēn chū shì shì bùzúwèi、 bù rú guī qù de jié lùn。 dàn shí rì yǐ mù， xiāng guān hé chù？ yīn 'ér suī yòu měi jǐng dāng qián， què réng 'āi chóu nán jìn。 lǐ shī zài jīng shén shàng zé shì fèn fā、 lè guān de。 qí qián liù jù qiáng diào de shì： rén shì suī rán duǎn cù， yǔ zhòu què shì yǒng héng de， yīn 'ér suī rán fèng qù tái kōng， dàn cháng jiāng què sī háo wú sǔn， réng zì liú dòng bù xī， sūn wú、 dōng jìn suī jūn yǐ chéng wéi chén jì， dàn qīng tiān、 sān shān、 cháng jiāng、 bái lù zhōu què bìng wèi xiāo shī。 yǔ zhòu jì rán cháng zài， zé yǐ fù yú yǔ zhòu de rén lèi jí qí lì shǐ zì yě suí zhī mián yán bù jué， shì yǐ shì shì réng dà yòu kě wéi。 zhǐ shì jiān xié dāng dào， shī rén wèi néng shī zhǎn zì jǐ bào fù， bù dé bù lìng rén bēi chóu。 cuī shī hé lǐ shī de jié wěi suī dōushì“ shǐ rén chóu”， dàn qián zhě shì kān pò shì shì zhě de chóu， hòu zhě shì jī jí rù shì zhě de chóu。
zhè xiē dōushuō míng fǎn yìng shè huì shēng huó de guǎng dù yǔ shēn dù bìng bù shì jué dìng yī piān zuò pǐn gāo xià de zhù yào chǐ dù。 shèn zhì zài xiàng xiǎo shuō zhè yàng de wén xué tǐ cái zhōng， yě bìng bù lì wài。 shì jiāng《 sān guó zhì tōng sú yǎn yì》 yǔ《 xī yóu jì》 bǐ jiào yī xià kàn。《 sān guó zhì tōng sú yǎn yì》 dāng rán shì fǎn yìng sān guó shí qī shè huì shēng huó de zuò pǐn， zhì yú《 xī yóu jì》， zé zhèng rú lǔ xùn《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè》 suǒ shuō， nǎi shì shén mó xiǎo shuō。 suī rán gēn jù shè huì cún zài jué dìng shè huì yì shí de wéi wù zhù yì yuán lǐ， zuò jiā de yì shí jí qí zuò pǐn shì bèi shè huì cún zài suǒ jué dìng de， yīn 'ér zǒng shì zhè yàng huò nà yàng dì fǎn yìng liǎo shè huì shēng huó， bìng qiě zhèng rú lǔ xùn suǒ shuō：“（《 xī yóu jì》） zuò zhě bǐng xìng， ‘ fù shàn xié jù ’， gù suī shù biàn huàn huǎng hū zhī shì， yì měi zá jiě yí zhī yán， shǐ shén mó jiē yòu rén qíng， jīng mèi yì tōng shì gù， ér wán shì bù gōng zhī yì yù yān。”（《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè》 dì shí qī piān：《 míng zhī shén mó xiǎo shuō（ zhōng）》） dàn qí huò dé dú zhě jī shǎng de， jiū zài“ gòu sī zhī huàn”（《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè》 dì shí qī piān）。 chú jí shǎo shù yán jiū zhě wài， guǎng dà dú zhě yě cóng bù gēn jù《 xī yóu jì》 qù rèn shí huò guān chá dāng shí de shè huì shēng huó； ér qiě， jí shǐ shì yán jiū zhě， zhù yào yě zhǐ shì gēn jù dāng shí de shè huì shēng huó qù jiě shì《 xī yóu jì》 de mǒu xiē nèi róng。 ruò jiù fǎn yìng shè huì shēng huó de guǎng dù yǔ shēn dù lái shuō，《 xī yóu jì》 zì rán bù rú《 sān guó zhì tōng sú yǎn yì》。 dàn 'èr zhě zài zhōng guó xiǎo shuō shǐ shàng dōuyòu zhòng yào dì wèi， tā men zài fǎn yìng shè huì shēng huó fāng miàn de chā yì bìng méi yòu chéng wéi pàn dìng qí gāo xià de biāo chǐ。
jì rán rú cǐ， nà me， guān yú wén xué de shàng shù dìng yì zhōng de“ xíng xiàng” èr zì shì fǒu gèng wéi guān jiàn， cóng 'ér kě yǐ chéng wéi jué dìng wén xué zuò pǐn yōu liè de biāo zhǔn ní？ bù guò，“ xíng xiàng” rú guǒ shì zhǐ rén wù xíng xiàng， zé xǔ duō shī lǐ gēn běn méi yòu rén wù xíng xiàng； gèng duō de shì xiě liǎo shī rén de mǒu zhǒng gǎn qíng。 yǐ shàng yǐn chén zǐ 'áng de《 dēng yōu zhōu tái gē》 lái shuō， jiù shì rú cǐ。 shǒu liǎng jù“ qián bù jiàn gǔ rén， hòu bù jiàn lái zhě”， shì qí dēng shàng yōu zhōu tái shí de gǎn shòu。 yóu yú dú lì zài guǎng mò yuán yě de gāo tái shàng， sì wàng wú rén， tā jué dé máng máng tiān dì、 gǔ wǎng jīn lái， zhǐ yòu“ wǒ” cái shì zhēn shí de cún zài， zhè shǐ tā gǎn dào gū dú 'ér zì háo。 yáng yì zài“ qián bù jiàn gǔ rén， hòu bù jiàn lái zhě” zhè liǎng jù zhōng de， bìng bù shì gū lì wú yuán de kǒng jù， ér shì bì nì shì sú de qì gài。 rán 'ér， zhè gè rú cǐ zì háo de“ wǒ”， gēn tiān dì de yǒng héng yī bǐ， yòu shì rú cǐ dì duǎn zàn hé cuì ruò， yú shì shī rén yòu gǎn dào liǎo zì jǐ de miǎo xiǎo bìng shēn wéi bēi 'āi， shì yǐ“ dú chuàng rán 'ér tì xià”。 zài duǎn duǎn de sì jù zhōng， tǐ xiàn chū jí qí jù dà de gǎn qíng shàng de fǎn chā， cóng 'ér qiáng liè dì hàn dòng liǎo dú zhě de xīn。 cháng ruò lián xì shī tí zǎi xì tǐ wèi， dú zhě yě xǔ néng xiǎng xiàng chū guǎng mò gāo tái shàng de shī rén de gū dān shēn yǐng。 dàn zài xiǎng xiàng chū zhè shēn yǐng zhī qián， dú zhě zǎo jiù bèi shàng shù de gǎn qíng suǒ dǎ dòng liǎo， zài xiǎng xiàng chū lái zhī hòu， yě wèi bì zài néng zēng jiā yuán lái de gǎn dòng chéng dù。 suǒ yǐ， yǐ rén wù xíng xiàng de shì fǒu wán zhěng、 xiān míng、 shēng dòng děng děng zuò wéi jué dìng zuò pǐn chéng bài、 gāo xià de chǐ dù， zhì shǎo duì shī gē shì bù hé shì de。 guān yú wén xué de shàng shù dìng yì zhōng de“ xíng xiàng” rú shì zhǐ gǎn xìng xíng xiàng， xì yǔ“ chōu xiàng” xiāng duì 'ér yán， zhè yàng de“ xíng xiàng” zì wéi wén xué suǒ bì jù， dàn nà zhǐ shì qū bié wén xué yǔ fēi wén xué de biāo zhǔn。 bù fú hé zhè biāo zhǔn de zuò pǐn， jí shǐ guà zhe wén xué de zhāo pái， wǒ men yě kě shuō tā bù shì zhēn de wén xué zuò pǐn， zhì shǎo yě kě shuō tā shì shī bài de zuò pǐn； dàn rú guǒ shì fú hé zhè biāo zhǔn de zuò pǐn， shì fǒu zài wén xué chéng jiù shàng jiù wán quán yī yàng， méi yòu gāo xià zhī fēn liǎo ní？ cháng ruò què shì zhè yàng， nà me， lǐ bái de《 jìng yè sī》 héyuè fǔ《 yàn gē xíng》、《 bēi gē》 jì rán cóng“ xíng xiàng fǎn yìng” de jiǎo dù lái kǎo chá bìng wú gāo xià zhī bié， jiù fǎn yìng shè huì shēng huó 'ér lùn， hòu liǎng piān hái gāo yú qián zhě， wèishénme qián yī piān duì dú zhě de xī yǐn lì fǎn 'ér gèng gāo？ cháng ruò wén xué zuò pǐn zài fú hé gǎn xìng xíng xiàng de yào qiú de jī chǔ shàng， qí yì shù chéng jiù réng yòu gāo xià zhī bié， nà me， wǒ men yòu píng shénme lái qū fēn qí gāo xià？ zài shàng shù guān yú wén xué de dìng yì zhōng hěn nán zhǎo dào yǐ jù。
ér zài wǒ kàn lái， wén xué pī píng de biāo zhǔn zǒng yìng yǔ wén xué de dìng yì xiāng guān lián。 rán zé wǒ men shì fǒu kě duì wén xué de shàng shù dìng yì shāo zuò bǔ chōng ní？ èr
rèn hé yī gè néng gòu dú dǒng wén xué zuò pǐn héng héng wǒ zài zhè lǐ shuō de shì yán gé yì yì shàng de wén xué zuò pǐn héng héng de rén， zài yuè dú guò chéng zhōng jí dú wán hòu de mǒu yī shí jiān nèi， zǒng huì yǐn qǐ ruò gān gǎn qíng de bō lán。 jí shǐ shì yī xiē yǐ qíng jié qǔ shèng de zuò pǐn， shèn zhì shì xiěde xiāng dāng cū cāo de， zhǐ yào néng huò dé bù fēn dú zhě de 'àihào， nà me， zhè xiē 'àihào tā men de dú zhě zài yuè dú shí tóng yàng huì chǎn shēng gǎn qíng de qǐ fú。 sān shí nián dài céng chǎn shēng guò gè bié xiǎo xué shēng zài dú liǎo wǔ xiá xiǎo shuō hòu dào shēn shān zhōng qù dǎo shī xué dào de shì， yě zhèng yì wèi zhe xiǎo shuō zhōng de wǔ xiá dǎ dòng liǎo zhè jǐ wèi xiǎo dú zhě de xīn， yǐn qǐ liǎo tā men de xiàn mù shèn huò chóng jìng。
yóu cǐ kàn lái， wén xué zuò pǐn shì yī zhǒng yǐ qíng dòng rén de dōng xī， tā tōng guò dǎ dòng dú zhě de gǎn qíng， ér shǐ dú zhě huò dé mǒu zhǒng jīng shén shàng de yú yuè。 yī bān shuō lái， zhè jiù yào qiú zuò zhě shǒu xiān zài gǎn qíng shàng bèi dǎ dòng， fǒu zé biàn wú yǐ gǎn dòng bié rén。 dāng rán， rú guǒ dú zhě zhī shí pín fá， huò yòu zhì yì qī， yòu shí yě huì chū xiàn zuò zhě zì jǐ wèi bì shòu gǎn dòng 'ér dú zhě què bèi dǎ dòng liǎo de xiàn xiàng， shàng miàn tí dào guò de dǎo zhì xiǎo xué shēng dào shēn shān xún shī xué dào de wǔ xiá xiǎo shuō， kǒng pà jiù shǔ yú zhè yī lèi①。 bù guò， zhè xiē dū zhǐ shì wén xué zhōng de píng yōng、 dī liè zhī zuò。 jué dà duō shù dú zhě dōubù huì bèi tā suǒ gǎn dòng。
--------
① dāng shí de wǔ xiá xiǎo shuō shuǐ píng hái xiāng dāng dī， zuò zhě de xiě zuò tài dù yě bù yán sù， zài xiě zuò shí zì jǐ wèi bì huì shòu gǎn dòng。
zài zhè lǐ xū yào jìn yī bù tǎo lùn de shì： zài zuò zhě zì jǐ bù bèi dǎ dòng shí， shì fǒu yě yòu kě néng xiě chū yōu xiù zhī zuò ní？ dà zhì shuō lái， wén xué zuò pǐn kě yǐ fēn wéi liǎng lèi： yī lèi shì zuò zhě xiě qí zhēn qíng shí gǎn de， lì rú shī cí； yī lèi shì xū gòu xìng de， rú xiǎo shuō、 xìqǔ。 zài xiě qián yī lèi zuò pǐn shí， rú zuò zhě zì jǐ méi yòu shòu dào qiáng liè de gǎn dòng， zé qí suǒ xiě de gǎn qíng cháng fēi dàn bó， jí wéi xū jiǎ， zì bù néng dǎ dòng dú zhě， qí zuò pǐn yě zì rán bù shì yōu xiù zhī zuò。 dàn cǐ lèi zuò pǐn zhōng yòu yī bù fēn shì xiě suǒ wèi“ wú wǒ zhī jìng” de； jì rán wú“ wǒ”， zé zuò zhě héng héng“ wǒ” héng héng zhī shì fǒu gǎn dòng sì hū jiù yǔ zuò pǐn zhī yōu liè bù xiāng gān。 zhì yú xū gòu de zuò pǐn， gèng yì bèi wù jiě wéi zhǐ yào xū gòu dé qiǎo miào jiù xíng， wèi bì xū yào zuò zhě zì jǐ de qiáng liè gǎn qíng。 suǒ yǐ yìng lüè jiā biàn xī。
“ wú wǒ zhī jìng” shì wáng guó wéi tí chū de。 tā de《 rén jiān cí huà》 biāo jǔ jìng jiè， yǐ wéi“ cí yǐ jìng jiè wéi zuì shàng。 yòu jìng jiè zé zì chéng gāo gé， zì yòu míng jù”。 tóng shí yòu shuō：“ yòu yòu wǒ zhī jìng， yòu wú wǒ zhī jìng。‘ lèi yǎn wèn huā huā bù yǔ， luàn hóng fēi guò qiū qiān qù’，‘ kě kān gū guǎn bì chūn hán， dù juān shēng lǐ xié yáng mù’， yòu wǒ zhī jìng yě。‘ cǎi jú dōng lí xià， yōu rán jiàn nán shān’，‘ hán bō dàn dàn qǐ， bái niǎo yōu yōu xià’， wú wǒ zhī jìng yě。 yòu wǒ zhī jìng， yǐ wǒ guān wù， gù wù jiē zhù wǒ zhī sè cǎi； wú wǒ zhī jìng， yǐ wù guān wù， gù bù zhī hé zhě wèiwǒ， hé zhě wéi wù。” àn zhào tā de lǐ lùn（ shí jì yě shì rú cǐ）， yòu“ wú wǒ zhī jìng” dedōu shì jiā zuò， ér zhè xiē zuò pǐn jì shì“ yǐ wù guān wù” de jiēguǒ， sì hū zuò zhě zhǐ xū jìng guān mò zhào， bù bì yě bù yīngyǒu gǎn qíng cānyù qí jiān。 dàn rú zǎi xì kǎo lǜ yī xià wáng guó wéi de huà， jiù huì fā xiàn bìng fēi rú cǐ。 dì yī， suǒ wèi“ yòu wǒ zhī jìng”， bìng bù shì jiù shī jù zhōng tí jí de nà xiē jù tǐ shì wù 'ér shuō， ér shì jiù qí suǒ gòu chéng de zǒng de jìng jiè 'ér yán。 lì rú qí suǒ yǐn qín guān《 tà suō xíng》 de“ kě kān” èr jù， qí zhōng“ gū guǎn”、“ chūn hán”、“ dù juān”、“ xié yáng” dōuwú cóng zhèng míng zhǐ shì qín guān“ yǐ wǒ guān wù” de jiēguǒ： zhǐ yào nà guǎn yì fù jìn méi yòu qí tā de fáng wū， zhǐ yào dāng shí suī shì chūn tiān què bǐ jiào hán lěng， nà zì rán shì gū guǎn、 chūn hán； zhì yú chūn tiān zhī yòu dù juān， qíng rì zhī yòu xié yáng， gèng wú yōng cí fèi。 nà me， wèishénme zhè liǎng jù cí shì“ yòu wǒ zhī jìng” ní？ tā zài《 rén jiān cí huà》 de lìng yī chù， chēng zhè liǎng jù de jìng jiè wéi“ qī lì”。 zhè xiǎn rán shì jiù cǐ 'èr jù de zǒng tǐ 'ér lùn。 ér qí suǒ yǐ bèi shì wéi“ yòu wǒ zhī jìng”， dāng shì yīn wéi zài wáng guó wéi kàn lái， suī shì jiào wéi hán lěng de chūn tiān bó mù， yòu chù zài gū guǎn zhī zhōng， qí jǐng sè yě bù yìng qī lì ruò cǐ； qín guān zhè yàng xiě， nǎi shì yǐ“ wǒ zhī sè cǎi” tú yú jǐng wù shàng de jiēguǒ。 dì 'èr，“ yòu wǒ zhī jìng” jì shì jiù qí zǒng de jìng jiè yán，“ wú wǒ zhī jìng” dāng rán yě shì rú cǐ。 ér shī cí zhōng de jìng jiè quándōu shèn tòu zhe zuò zhě de zhù guān gǎn shòu。 jiù bèi wáng guó wéi zuò wéi“ wú wǒ zhī jìng” lì zhèng de“ cǎi jú” liǎng jù（ chū táo yuān míng《 yǐn jiǔ》 shī“ jié lú zài rén jìng”） hé“ hán bō” liǎng jù（ chū yuán hǎo wèn《 yíng tíng liú bié》） lái kàn， dū jù yòu níng jìng、 dàn yuǎn zhī zhì。 zhè dà gài yě jiù shì qí jìng jiè zhī suǒ zài。 bù guò， jiù shì yǐ wéi wù zhù yì de guān diǎn lái kàn， níng jìng、 dàn yuǎn yědōu zhǐ shì rén de zhù guān gǎn shòu， ér fēi jǐng sè de wù zhì shǔ xìng（ jiù wéi xīn zhù yì de guān diǎn lái kàn， dāng rán gèng jiā rú cǐ）。 zì rán， yòu xiē jǐng sè běn shēn suǒ jù de tè diǎn yòu kě néng yǐn qǐ mǒu xiē tè dìng de gǎn shòu， dàn què bìng fēi yī dìng yào yǐn qǐ zhè yàng de gǎn shòu； lì rú， wǒ guó gǔ dài de shī rén zhōng yòu bù shǎo rén zàn měi guò qiū tiān de níng jìng、 dàn yuǎn， dàn yě yòu xǔ duō rén gǎn kǎi guò qiū tiān de jì mò、 qī qīng， hěn nán shuō nǎ zhǒng gǎn shòu gèng fú hé qiū tiān jǐng sè de běn shēn tè diǎn。 kǒng pà liǎng zhě dōuyòu qí xiāng fú zhī chù。 huàn yán zhī， jí lìng rén de zhù guān gǎn shòu yǔ jǐng sè de mǒu xiē tè diǎn què shì xiāng yìng de， dàn wèishénme tā suǒ chǎn shēng de shì gēn mǒu zhǒng jǐng sè zhōng zhè xiē tè diǎn xiāng yìng de gǎn shòu 'ér bù shì gēn tóng yī jǐng sè zhōng de nà xiē tè diǎn xiāng yìng de gǎn shòu ní？ wèishénme tā suǒ gǎn dào de shì níng jìng、 dàn yuǎn 'ér bù shì jì mò、 qī qīng ní？ zài zhè lǐ qǐ jué dìng zuò yòng de， guī gēn jié dì hái shì rén de zhù guān héng héng“ wǒ”。 hé kuàng zài zhè guò chéng zhōng yí qíng zuò yòng yòu wǎng wǎng nán yú bì miǎn。 jiù shuō bèi wáng guó wéi zuò wéi“ wú wǒ zhī jìng” de nà jǐ jù shī bā：“ bái niǎo yōu yōu xià” de“ yōu yōu”， shì yōu xián zì zài de gǎn jué， dàn niǎo zài zhè yàng fēi xiáng shí dào dǐ shì fǒu yōu xián zì zài rén shì wú fǎ zhī dào de， zhǐ bù guò rén zài kàn dào niǎo zhè yàng fēi xià lái shí chǎn shēng liǎo yōu xián zì zài de gǎn jué， jiù bǎ tā jiā dào liǎo niǎo de shēn shàng， suǒ yǐ， zhè zhèng shì“ yǐ wǒ guān wù” ér fēi“ yǐ wù guān wù”； zhì yú“ yōu rán jiàn nán shān”， jì kě jiě shì wéi yōu rán dì jiàn dào nán shān， yě kě jiě shì wéi jiàn dào yōu rán de nán shān， dàn rú shì qián yī zhǒng jiě shì， zé cǐ jù hé shàng jù zhǐ bù guò shì miáo huì liǎo shī rén de liǎng gè dòng zuò， shuō bù shàng“ wú wǒ zhī jìng”； yīn 'ér zhǐ yòu cǎi qǔ hòu yī zhǒng jiě shì cái yǔ“ wú wǒ zhī jìng” xiāng hé， ér yǐ“ yōu rán” xíng róng shān zhèng yǔ yǐ“ yōu yōu” xíng róng niǎo yī yàng， yě shì yí qíng zuò yòng。 yóu cǐ kě zhī， suǒ wèi“ wú wǒ zhī jìng”， qí shí bìng fēi“ yǐ wù guān wù”， tā gēn“ yòu wǒ zhī jìng” yī yàng， dōushì“ yǐ wǒ guān wù”， cóng 'ér dū“ zhù wǒ zhī sè cǎi”， zhǐ shì“ yòu wǒ zhī jìng” de zhè zhǒng tè zhēng xiān míng yī xiē，“ wú wǒ zhī jìng” zé yǐn bì yī xiē 'ér yǐ。 dì sān， zhè xiē bèi rèn wéi xiě“ wú wǒ zhī jìng” de zuò pǐn， suī yīn qí duō jù níng jìng、 dàn yuǎn zhī zhì 'ér yì shǐ dú zhě wù huì wéi zuò zhě bìng wú qiáng liè de gǎn dòng， dàn zài zuò zhě de nèi xīn què chōng yíng zhe duì qí suǒ xiě zhè zhǒng shēng huó nèi róng de zhì 'ài。 lì rú táo yuān míng de《 yǐn jiǔ》：
jié lú zài rén jìng， ér wú chē mǎ xuān。 wèn jūn hé néng 'ěr？ xīn yuǎn dì zì piān。 cǎi jú dōng lí xià， yōu rán jiàn nán shān。 shān qì rì xī jiā， fēi niǎo xiāng yǔ hái。 cǐ zhōng yòu zhēn yì， yù biàn yǐ wàng yán。
yǔ“ lèi yǎn wèn huā huā bù yǔ， luàn hóng fēi guò qiū qiān qù”（ chū féng yán sì《 què tà zhī》） děng jù xiāng bǐ， què sì gǎn qíng sè cǎi bìng bù qiáng liè。 dàn qiě dú yī dú táo yuān míng de《 guī qù lái xī cí》：“ guī qù lái xī， tián yuán jiāng wú hú bù guī！ jì zì yǐ xīn wéi xíng yì， xī chóu chàng 'ér dú bēi！ wù yǐ wǎng zhī bù jiàn， zhī lái zhě zhī kě zhuī。 shí mí tú qí wèi yuǎn， jué jīn shì 'ér zuó fēi。…… nǎi zhān héng yǔ， zài xīn zài bēn。 tóng pú huān yíng， zhì zǐ hòu mén……” tā duì zì jǐ de dé yǐ guī lái guò tián yuán shēng huó， shì huái zhe zěn yàng xǐ yuè de xīn qíng！ shèn zhì“ zài xīn zài bēn”， sì hū yòu huí dào liǎo tóng nián。
ér qiě， zhè bù shì yī bān guī xiāng de xǐ yuè， ér shì yì shí dào zì jǐ zǒu shàng liǎo yī tiáo xīn de rén shēng dào lù、 zhōng yú cóng“ xīn wéi xíng yì” de kùn kǔ zhōng jiě tuō chū lái liǎo de xǐ yuè。 suǒ yǐ， zài nà xiē sì hū shì hěn píng fán de rì cháng shēng huó zhōng， tādōu gǎn shòu dào dà de kuài lè：“ yǐn hú shāng yǐ zì zhuó， miǎn tíng kē yǐ yí yán。 yǐ nán chuāng yǐ jì 'ào， shěn róng xī zhī yì 'ān。 yuán rì shè 'ér chéng qù， mén suī shè 'ér cháng guān。…… nóng rén gào yú yǐ chūn jí， jiāng yòu shì yú xī chóu。 huò mìng jīn chē， huò zhào gū zhōu。 jì yǎo yǎo yǐ xún hè， yì qí qū 'ér jīng qiū。 mù xīn xīn yǐ xiàng róng， quán juān juān 'ér shǐ liú。 shàn wàn wù zhī dé shí， gǎn wú shēng zhī xíng xiū。…… liáo chéng huà yǐ guī jìn， lè fū tiān mìng fù xī yí！”（ tóng shàng） tā bù jǐn tiān tiān qù wèi 'àng rán， kàn dào tíng zhōng de shù mù jiù“ yí yán”， ér qiě hái lǐng wù liǎo shēng mìng de yì yì： suí zhe zì rán de yùn xíng， kuài lè dì zǒu dào shēng mìng de jìn tóu。 huàn yán zhī， zhè yàng de shēng huó jì shí shí shǐ tā gǎn dào píng 'ān xǐ lè， yòu shì qí 'ān shēn lì mìng de suǒ zài； tā duì zhè xiē de shēn hòu gǎn qíng yě jiù kě xiǎng 'ér zhī。 zhèng yīn tā duì cǐ shì zhè yàng zhì 'ài， yě cái néng zài《 yǐn jiǔ》 zhōng xiě chū tā nà tián dàn、 zì rán de měi， bìng yǐn qǐ dú zhě de xǐ 'ài hé gǎn dòng。 suǒ yǐ zuò pǐn lǐ de níng jìng、 dàn yuǎn zhī zhì， shì yǔ zuò zhě duì zhè zhǒng shēng huó nèi róng de shēn hòu gǎn qíng、 quán shēn xīn de tóu rù tóng zài de， ér jué bù shì lěng dàn dì jìng guān mò zhào de jiēguǒ。 tā zhī shǐ rén jué dé gǎn qíng sè cǎi bù rú shàng yǐn qín guān děng cí qiáng liè， shì yīn gǎn qíng yǐ shèn tòu dào qí miáo xiě de jǐng wù zhī zhōng， shuǐ rǔ jiāo róng， dú zhě zài yuè dú shí biàn zhǐ jué chá dào jǐng wù、 jìng jiè， ér bù yì chá jué qí gǎn qíng liǎo。 dàn dú zhě zhī bèi shī zhōng de jìng jiè suǒ dǎ dòng， shí jì shàng yě jiù shì bèi zuò zhě de gǎn qíng suǒ dǎ dòng。 zhì yú yuán hǎo wèn， nǎi shì zài xiàn shí de zhèng zhì shēng huó zhōng jīng shòu liǎo zhǒng zhǒng tòng kǔ de rén， tā zài yuǎn lí zhèng zhì xuān 'áo de dà zì rán zhōng huò dé jiě tuō gǎn， cóng 'ér huàn xiǎng zì jǐ rú hán bō sì dì dàn dàn①、 bái niǎo sì dì yōu yōu， shì wán quán kě yǐ lǐ jiě de。 yīn cǐ， tā zhī xiě chū zhè yàng de jù zǐ， shí chū yú nèi xīn duì níng jìng de kě qiú hé duì yú níng jìng de jǐng sè héng héng yè yǐ jīng guò liǎo yí qíng zuò yòng héng héng de 'àihào， ér bù shì duì jǐng wù lěng jìng dì guān zhào de jiēguǒ。
--------
①“ dàn dàn” wéi shuǐ yáo mào， jiàn《 shuō wén》；“ dàn” yòu yòu 'ān、 jìng zhī yì， jiàn《 guǎng yǎ》。 suǒ yǐ“ dàn dàn” shí shì shuǐ de níng jìng dì yáo dàng de yàng zǐ。
zǒng zhī， jí shǐ shì bèi rèn wéi xiě“ wú wǒ zhī jìng” de zuò pǐn， réng rán lí bù kāi zuò zhě shēn chén、 nóng hòu de gǎn qíng。 dú zhě zài dú zhè xiē fēi xū gòu xìng de shī cí shí， wú lùn shì bèi qí“ wú wǒ zhī jìng” yì huò“ yòu wǒ zhī jìng” suǒ dǎ dòng， dōushì zài gǎn qíng shàng yǔ zuò zhě gòng míng。
xiàn zài shuō xū gòu de zuò pǐn。
zhōng guó gǔ dài wén xué zhōng de xū gòu zhī zuò， zhù yào shì xiǎo shuō hé xìqǔ。 xìqǔ běn lái zì yòu qí dú lì de yì shù tè zhēng， bìng bù shì wén xué de yī gè bù mén， dàn shì zá jù、 nán xì hé chuán qí（ bù bāo kuò hòu lái nà xiē yǐ qíng jié rè nào qǔ shèng de chuán qí） cháng bǎ qū cí fàng zài shǒu wèi， ér bǎ qíng jié fàng zài cì yào de dì wèi（ qíng jié cháng yòu suǒ běn， shuō míng jù zuò jiā de dú chuàng xìng shí zài bǐ 'ér bù zài cǐ； zhé zǐ xì de jīng cháng shàng yǎn， shuō míng hěn duō guān zhòng xīn shǎng de zhòng diǎn zài yǎn yuán de chàng zuò hé qū cí běn shēn）， shū qíng xìng hěn qiáng。 suǒ yǐ， zuò wéi zhōng guó wén xué shǐ zhòng yào zǔ chéng bù fēn zhī yī de yuán、 míng hé qīng dài qián qī de xìqǔ， qí suǒ chéng dān de shū qíng de rèn wù shí bù xià yú táng shī、 sòng cí， bù guò qí suǒ shū de bù shì zuò zhě zì jǐ de qíng 'ér shì jù zhōng rén de qíng。
zhōng guó gǔ dài xiǎo shuō suǒ jīng lì de cóng bù chéng shú dào bǐ jiào chéng shú de guò chéng， dà dǐ shì zhè yàng de： xiān shì zhòng qíng jié， huò jiāng yī xiē bù yìng zuò wéi xiǎo shuō de chéngfèn de dōng xī yǐn rù①， qí hòu zhú jiàn jìn dào rén wù、 qíng jié bìng zhòng， bù shì hé yú xiǎo shuō de chéngfèn yě xiāng yìng jiǎn shǎo。 zài zhè guò chéng zhōng， wén yán xiǎo shuō yǔ bái huà xiǎo shuō de jù tǐ qíng kuàng bìng bù yī yàng， dàn zǒng de qū shì shì yī zhì de。 bèi chēng wéi“ sì dà qí shū” de《 sān guó zhì tōng sú yǎn yì》、《 shuǐhǔzhuàn》、《 xī yóu jì》、《 jīn píng méi cí huà》 shì xiǎo shuō bǐ jiào chéng shú shí qī de dài biǎo zuò， dōuyǐ hěn zhù zhòng rén wù miáo xiě。《 sān guó zhì tōng sú yǎn yì》 zài xiě rén wù de chéng shú shàng suī bù rú qí tā sān shū， yǐ zhì rú lǔ xùn suǒ shuō：“ yù xiǎn liú bèi zhī cháng hòu 'ér sì wěi， zhuàng zhū gé zhī duō zhì 'ér jìn yāo。”（《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè》 dì shí sì piān：《 yuán míng chuán lái zhī jiǎng shǐ（ shàng）》） dàn tā yào xiǎng“ xiǎn liú bèi zhī cháng hòu”，“ zhuàng zhū gé zhī duō zhì”， yě zhèng shuō míng liǎo tā duì rén wù miáo xiě shì zhòng shì de， zhǐ shì zhè liǎng gè rén wù xiěde bù suàn chéng gōng bà liǎo； hé kuàng xiěde chéng gōng de yě yòu， guān yǔ jiù shì xiǎn lì，“ yì yǒng zhī gài， shí shí rú jiàn”（ tóng shàng）。“ sì dà qí shū” yǐ hòu de《 rú lín wài shǐ》 hé《 hóng lóu mèng》 gèng jìn 'ér yǐ xiě rén wù wéi zhù， qíng jié chéng liǎo xiě rén wù de cái liào（ zhè zhǒng qíng kuàng zài《 jīn píng méi cí huà》 zhōng yǐ kāi shǐ chū xiàn， dàn wéi shù bù duō； zài《 rú lín wài shǐ》 hé《 hóng lóu mèng》 zhōng zé wéi cháng jiàn xiàn xiàng）。
--------
① zhào yàn wèi《 yún lù màn chāo》 juàn bā shuō táng dài chuán qí“ wén bèi zhòng tǐ， kě yǐ jiàn shǐ cái、 shī bǐ、 yì lùn”， shì duì táng chuán qí tè diǎn hěn hǎo de miáo shù。 rán 'ér， wèile xiǎn shì“ shǐ cái” de xù shù fāng fǎ gù yǔ xiǎo shuō de xù shù fāng fǎ bù jìn xiāng tóng， yào zài xiǎo shuō zhōng xiǎn shì xiě shī de cái néng yě shì yī zhǒng bù bì yào de、 yòu shí fǎn 'ér yòu hài de zuò fǎ， zhì yú zài xiǎo shuō zhōng zá rù yì lùn， shī bài de xiān lì yuǎn bǐ chéng gōng de duō。
xiǎo shuō yào bǎ rén wù xiě hǎo， zuò zhě jiù bì xū shēn rù tǐ huì rén wù de nèi xīn shì jiè。 xì qū yào dài jù zhōng rén wù shū qíng， zuò zhě yě bì xū tǐ yàn qí gǎn qíng。 suǒ yǐ， xìqǔ、 xiǎo shuō suī shì xū gòu de zuò pǐn， dàn yǔ nà xiē xiě zuò zhě zhēn qíng shí gǎn de shī cí xiāng bǐ， zài duì gǎn qíng de yào qiú fāng miàn jué bù shāo dī。 huàn yán zhī， xū gòu zuò pǐn de zuò zhě bì xū jīng yàn qí zuò pǐn zhōng gè zhǒng rén wù de gǎn qíng， ér qiě bì xū yǔ chù zài zuò pǐn suǒ xiě de zhǒng zhǒng jìng yù lǐ de rén wù suǒ kě néng hé yīnggāi jù yòu de gǎn qíng tóng yàng zhēn shí 'ér qiáng liè。
guān yú zhè yī diǎn， míng mò qīng chū de jīn shèng tàn yǐ jīng yì shí dào liǎo。 tā shuō：《 shuǐ hǔ》 zuò zhě xiě háo jié、 jiān xióng、 yín fù、 tōu 'ér dōuhěn bī zhēn， qí néng xiě hǎo háo jié、 jiān xióng， kě néng yīn wéi shī nài 'ān běn shēn jiù shì háo jié、 jiān xióng， dàn hé yǐ yòu néng xiě hǎo yín fù、 tōu 'ér ní？ shī nài 'ān zì jǐ jué bù huì shì yín fù huò tōu 'ér。 duì cǐ， tā jiě shì shuō：
fēi yín fù dìng bù zhī yín fù， fēi tōu 'ér dìng bù zhī tōu 'ér yě。 wèi nài 'ān fēi yín fù fēi tōu 'ér zhě， cǐ zì shì wèi lín wén zhī nài 'ān 'ěr。…… ruò fū jì dòng xīn 'ér wéi yín fù， jì dòng xīn 'ér wéi tōu 'ér， zé qǐ wéi yín fù、 tōu 'ér 'ér yǐ。 wéi nài 'ān yú sān cùn zhī bǐ yī fú zhī zhǐ zhī jiān， shí qīn dòng xīn 'ér wéi yín fù， qīn dòng xīn 'ér wéi tōu 'ér。 jì yǐ dòng xīn， zé jūn yǐ。 yòu 'ān biàn cǐ bǐ diǎn mò zhī fēi rù mǎ tōng jiān， cǐ bǐ diǎn mò zhī fēi fēi yán zǒu bì yé？（ jīn shèng tàn píng běn《 shuǐhǔzhuàn》 wǔ shí wǔ huí zǒng pī）
tā de yì sī shì shuō： zuò zhě zài xiě zuò shí， bì xū“ qīn dòng xīn” ér wéi zuò pǐn zhōng de rén wù， yǔ zhī róng wéi yī tǐ， jù yòu tóng yàng de xiǎng fǎ， jīng yàn tóng yàng de gǎn qíng， suǒ wèi“ jì yǐ dòng xīn， zé jūn yǐ”。 dāng rán， jié chū de zuò jiā zài chuàng zuò shí chú liǎo tǐ yàn rén wù de gǎn qíng yǐ wài， kǒng pà hái shèn tòu liǎo zuò jiā zì jǐ duì rén wù de 'ài zēng， yīn cǐ， qí gǎn qíng shí jiào zuò pǐn zhōng rén wù yuǎn wéi fēng fù 'ér qiáng liè。
zǒng zhī， jí shǐ shì xū gòu xìng de zuò pǐn， gǎn qíng yě shì hěn zhòng yào de。 qí yōu xiù zhī zuò suǒ yǐ néng dǎ dòng dú zhě， yě shì jī yú dú zhě yǔ zuò zhě zài gǎn qíng shàng de gòng míng。 zhè yǔ xiě zuò zhě qīn shēn jīng lì de zuò pǐn bìng wú 'èr zhì。 duì yú dú zhě， wén xué zuò pǐn shǒu xiān（ dì yī bù） yào dǎ dòng tā de gǎn qíng； jiù zuò zhě lái shuō， chuàng zuò yě bì xū jù yòu jī qíng。 jì rán rú cǐ， wǒ men rú guǒ yào gěi wén xué xià dìng yì， sì hū bù yìng gāi hū lüè liǎo zhè yī diǎn， ér yìng bǎ qí dǎ dòng dú zhě gǎn qíng de zuò yòng bāo kuò zài dìng yì zhī nèi。
yóu cǐ， wǒ men jiù kě yǐ gěi wén xué de chéng jiù què dìng yī gè yǔ qí dìng yì xiāng yìng de biāo zhǔn， nà jiù shì zuò pǐn gǎn dòng dú zhě de chéng dù。 yuè shì néng zài màn cháng de shì dài、 guǎng mào de dì yù， jǐyǔ zhòng duō dú zhě yǐ jù dà de gǎn dòng de， qí chéng jiù yě jiù yuè gāo。 ér qiě， yuè shì zhè yàng de zuò pǐn， yuè néng shǐ dú zhě zài gǎn dòng zhī yú shòu dào mǒu xiē qǐ fā， lǐng wù dào mǒu zhǒng zhé lǐ， shèn zhì zài yī dìng chéng dù shàng gǎi biàn qí rén shēng tài dù； dàn zhè yī qiēdōu shì yǐ dú zhě shòu dào qiáng liè gǎn dòng wéi qián tí de。 rú guǒ gēn běn bù néng gǎn dòng dú zhě， zhè yī qiē yě jiù gēn běn wú cóng fā shēng。 sān
bù guò， duì yú dú zhě de gǎn dòng， yě hái yīnggāi qū bié duì dài。
xiān yǐn yī duàn lǔ xùn de wén zhāng：
dāng wǒ zài jiā xiāng de cūn zǐ lǐ kàn zhōng guó xì de shí hòu， shì hái wèi bèi jiào yù chéng“ dú shū rén” de shí hòu， xiǎo péng yǒu dà dǐ shì nóng mín。 ài kàn de shì fān jīn dǒu， tiào lǎo hǔ， yī bǎ yān yàn， xiàn chū yī gè yāo jīng lái； duì yú jù qíng， sì hū dōubù dà hé wǒ men yòu guān xì。…… dàn hái jì dé yòu yī chū gěi liǎo gǎn dòng de xì， hǎo xiàng shì jiào zuò“ zhǎn mù chéng”。 yī gè dà guān méng liǎo bù bái zhī yuān， fēi bèi shā bù kě liǎo， tā de jiā lǐ yòu yī gè lǎo jiā dīng， miàn mào fēi cháng xiāng xiàng， biàn dài tā qù“ fú fǎ”。 nà bēi zhuàng de dòng zuò hègē shēng， zhēn dǎ dòng liǎo kàn kè de xīn， shǐ tā men fā jiàn liǎo zì jǐ de hǎo mó fàn。（《 zhǔn fēng yuè tán · diàn yǐng de jiào xùn》）
lǔ xùn dāng shí kàn de shì shào jù。 zhè chū xì yuán yú míng mò qīng chū jù zuò jiā lǐ yù suǒ biān de chuán qí《 yī pěng xuě》。 zài《 yī pěng xuě》 zhōng， zhè wèi zhōng pú de xìng míng wéi mò chéng。 xiě zuò“ zhǎn mù chéng”， kǒng shì lǔ xùn de jì yì zhī wù。 zhè shì yī chū xuān yáng nú lì dào dé de xì。 zài shàng yǐn de wén zì zhī hòu， lǔ xùn jiē zhe xiě dào：“ wéi yào zuòde xiàng， lín xíng shí hòu， zhù mǔ zhào lì de bì dé qù‘ bào tóu dà kū’， rán 'ér bèi tā tī kāi liǎo， suī zài cǐ shí， míngfèn yě dé yán shǒu， zhè shì zhōng pú， yì shì， hǎo rén。”
hěn qīng chǔ dì zhǐ míng liǎo qí zhù zhǐ suǒ zài。
jīn tiān de qīng nián rú guǒ kàn dào zhè yàng de xì， dà gài wèi bì huì zài shòu gǎn dòng， dàn lǔ xùn suǒ shuō de nà gè shí hòu héng héng qīng dài mò nián， tā què“ zhēn dǎ dòng liǎo kàn kè de xīn”。 zhè zhǒng chā bié de zào chéng， bù jǐn jǐn shì yóu yú shí dài de bù tóng； yīn wéi， bǐ zhè xì de shí dài zǎo dé duō de wén xué zuò pǐn 'ér zhì jīn réng néng gǎn dòng dú zhě de， wéi shù réng rán bù shǎo。 lì rú《 lí sāo》 de“ yì yú xīn zhī suǒ shàn xī， suī jiǔ sǐ qí yóu wèi huǐ”、“ suī tǐ jiě wú yóu wèi biàn xī， qǐ yú xīn zhī kě chéng” zhè yàng de jù zǐ， jīn tiān réng néng dǎ dòng ruò gān qīng nián de xīn héng héng dāng rán shì zhǐ dú dé dǒng tā de qīng nián。
nà me， wèishénme yòu xiē hěn gǔ lǎo de zuò pǐn réng néng gǎn dòng wǒ men， ér yòu xiē zuò pǐn jìn guǎn zài yī duàn shí qī nèi yě néng huò dé xǔ duō dú zhě de zhēn xīn xǐ 'ài， guò liǎo jǐ bǎi nián shèn huò jǐ shí nián jiù yǐn bù qǐ rén men de xīng qù liǎo ní？ wǒ xiǎng， zhè yìng cóng rén lèi fā zhǎn lì shǐ hé rén xìng de jiǎo dù qù kǎo lǜ。
mǎ kè sī zài《 zī běn lùn》 zhōng céng shuō guò“ shǒu xiān yào yán jiū rén de yī bān běn xìng， rán hòu yào yán jiū měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng”（《 mǎ kè sī 'ēn gé sī quán jí》 dì ２ ３ juàn， dì ６６ ９ yè）。 zhè yě jiù yì wèi zhe“ rén de yī bān běn xìng” hé“ měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” shì jì yòu lián xì yě yòu chā bié de。 hòu zhě rú yǔ qián zhě méi yòu chā bié， jiù bù néng shuō tā“ fā shēng liǎo biàn huà”； rú guǒ méi yòu lián xì， jiù shì liǎng zhǒng hù bù xiāng gān de dōng xī， hòu zhě jiù bù shì qián zhě“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà” ér xíng chéng。 huàn yán zhī， zài“ měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng， jì yòu yǔ“ rén de yī bān běn xìng” xiāng tōng zhī chù， yě yòu xiāng yì shèn zhì xiāng fǎn de yī miàn。
guān yú“ rén de yī bān běn xìng” hé“ měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” de chā bié， wǒ xiǎng， bù fáng bǎ mǎ kè sī zài《 １ ８ ４４ nián jīng jì xué héng zhé xué shǒu gǎo》 zhōng guān yú rén xìng hé yì huà de yī duàn huà shì zuò jù tǐ de lì zǐ：
tā de jī běn jiào tiáo shì： zì wǒ kè zhì， duì shēng huó hé rén de yī qiē xū yào kè zhì。 nǐ yuè shǎo chī， shǎo hē， shǎo mǎi shū， shǎo shàng jù yuàn、 wǔ huì hé cān guǎn， yuè shǎo xiǎng， shǎo 'ài， shǎo tán lǐ lùn， shǎo chàng， shǎo huà， shǎo jī jiàn děng děng， nǐ jiù yuè néng jīzǎn， nǐ de jì bù huì bèi chóng zhù yě bù huì bèi zéi dào de bǎozàng， jí nǐ de zī běn， yě jiù huì yuè dà。 nǐ de cún zài yuè wēi bù zú dào， nǐ biǎo xiàn nǐ de shēng mìng yuè shǎo， nǐ de cái chǎn jiù yuè duō， nǐ de wài huà de shēng mìng jiù yuè dà， nǐ de yì huà běn zhì yě jī lěi dé yuè duō。 guó mín jīng jì xué jiā bǎ cóng nǐ nà lǐ duó qù de nà yī bù fēn shēng mìng hé rén xìng， quán yòng huò bì hé cái fù bǔ cháng gěi nǐ……（《 mǎ kè sī 'ēn gé sī quán jí》 dì４２ juàn， dì１３ ５ yè）
yóu cǐ kě jiàn， zài zhè xiē rén shēn shàng yǐ jīng shī qù liǎo yī bù fēn rén xìng héng héng rén de yī bān běn xìng。 jìn guǎn zài zhè lǐ shuō dào“ nǐ de zī běn， yě jiù huì yuè dà”， xiǎn rán shì jiù zī běn jiā 'ér yán de， dàn qí shī qù bù fēn rén xìng de guān jiàn zài yú“ zì wǒ kè zhì”， ér zhè yě shì zī běn zhù yì shè huì lǐ de gōng rén tóng yàng bì xū zuò dào de。 tā de gōng zī hé shè huì dì wèi jué bù róng xǔ tā bù kè zhì qí duì shēng huó hé rén de yī qiē xū yào， cóng 'ér zài tā shēn shàng tóng yàng bèi bō duó liǎo bù fēn rén xìng。 suǒ yǐ， zài zī běn zhù yì shè huì de“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng， yě jiù cún zài zhe yǔ“ rén de yī bān běn xìng” xiāng yì、 xiāng fǎn de yī miàn。
zài zhè lǐ xū yào shuō míng de shì：《１８４４ nián jīng jì xué héng zhé xué shǒu gǎo》 suī shì mǎ kè sī de zǎo qī zhù zuò， dàn shàng yǐn nà yī duàn guān yú zī běn zhù yì shè huì de lùn shù， què shì mǎ kè sī yī zhí bǎo chí zhe de guān diǎn， tā yě guàn chuān zài《 zī běn lùn》 de yòu guān fēn xī zhōng。 zài《 zī běn lùn》 lǐ， tā zhǐ chū liǎo gòng chǎn zhù yì shè huì jiāng shǐ rén men zài“ zuì wú kuì yú hé zuì shì hé yú tā de rén lèi běn xìng de tiáo jiàn xià” jìn xíng shēng chǎn， yě zhǐ chū liǎo gòng chǎn zhù yì shè huì shì“ yǐ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn wéi jī běn yuán zé de shè huì xíng shì”（《 mǎ kè sī 'ēn gé sī quán jí》 dì２５ juàn， dì９２ ７ yè； dì２３ juàn， dì６４９ yè）。
cóng zhè lǐ wǒ men yě jiù kě yǐ zhī dào： suǒ wèi de“ rén lèi běn xìng” huò zhě“ rén de yī bān běn xìng” yě jiù shì yào qiú zì jǐ héng héng měi gè rén héng héng de“ quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn”； ér mǎ kè sī suǒ shuō de“ zì wǒ kè zhì” zé zhèng shì yǔ zhè yào qiú xiāng wéi bèi de， suǒ yǐ tā yě jiù qǐ liǎo bō duó“ rén xìng” de zuò yòng。
bù guò， zhè zhǒng“ yǐ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn wéi jī běn yuán zé de shè huì xíng shì” qì jīn shàng wèi chū xiàn。 yīn wéi zhè yàng de shè huì xíng shì bì xū yǐ gāo dù fā dá de shè huì shēng chǎn lì wéi qián tí。 lì rú， mǎ kè sī hé 'ēn gé sī zài《 dé yì zhì yì shí xíng tài》 zhōng céng duì gòng chǎn zhù yì shè huì zuò guò zhè yàng de shè xiǎng：
ér zài gòng chǎn zhù yì shè huì lǐ， rèn hé réndōu méi yòu tè dìng de huó dòng fàn wéi， měi gè réndōu kě yǐ zài rèn hé bù mén nèi fā zhǎn， shè huì tiáojié zhe zhěng gè shēng chǎn， yīn 'ér shǐ wǒ yòu kě néng suí wǒ zì jǐ de xīn yuàn jīn tiān gān zhè shì， míng tiān gān nà shì， shàng wǔ dǎ liè， xià wǔ bǔ yú， bàng wǎn cóng shì xùmù， wǎn fàn hòu cóng shì pī pàn， dàn bìng bù yīn cǐ jiù shǐ wǒ chéng wéi yī gè liè rén、 yú fū、 mù rén huò pī pàn zhě。（ rén mín chū bǎn shè１９６１ nián bǎn， dì２７ yè）
zhè què shì“ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn” de yī gè fāng miàn。 dàn rú guǒ wǒ men jīn tiān jiù shí xíng qǐ lái， jiù bì rán dǎo zhì jīng jì de bēng kuì、 shè huì de dàotuì shèn zhì huǐ miè。 suǒ yǐ， qì jīn wéi zhǐ， rén réng rán zhǐ dé“ zì wǒ kè zhì”， bù dàn zī běn zhù yì shè huì rú cǐ， zài tā yǐ qián de rèn hé shè huì yědōu rú cǐ， zhǐ bù guò“ zì wǒ kè zhì” de nèi róng、 fāng shì、 chéng dù zài bù tóng de shè huì yòu suǒ bù tóng 'ér yǐ。
suǒ yǐ， rén lèi wèile huò dé“ zuì wú kuì yú hé zuì shì hé yú tā de rén lèi běn xìng” de shè huì， yě jí wèile rén lèi běn xìng bù shòu yā yì， què bù dé bù zài wú shù gè shì jì lǐ“ zì wǒ kè zhì”， yā zhì bìng zài mǒu zhǒng chéng dù shàng shī qù rén lèi běn xìng， zài zhè yàng de tiáo jiàn xià bēi zhuàng dì、 yī bù yī gè xuè yìn dì xiàng qián xíng jìn。
zǒng zhī， zài cóng yuán shǐ shè huì dào zī běn zhù yì shè huì de“ měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng quándōu yòu fú hé“ rén de yī bān běn xìng” héng héng“ rén lèi běn xìng” héng héng de nèi róng， yědōu yòu gēn jù nà gè shí dài de xū yào 'ér xíng chéng de bù fú hé“ rén lèi běn xìng” shèn zhì yǔ zhī bèi dào 'ér chí de nèi róng。
jiù wén xué zuò pǐn lái shuō， tā yào zài zì jǐ nà gè shí qī lǐ gǎn dòng dú zhě， bì xū yǔ dāng shí de“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” xiāng shì yìng， zhè cái néng yǐn qǐ dú zhě de gòng míng。 rán 'ér， rú guǒ tā jǐn jǐn shì huò zhù yào shì yǔ qí zhōng de nà gè shí dài suǒ xū yào de、 què bù fú hé“ rén lèi běn xìng” de nèi róng xiāng shì yìng， nà me， zài nà gè shí dài guò qù yǐ hòu， tā de mèi lì yě jiù zài hěn dà chéng dù shàng shèn huò quán bù xiāo shī； rú guǒ tā jiào duō dì yǔ qí zhōng fú hé“ rén lèi běn xìng” de nèi róng xiāng shì yìng， nà me， zài nà gè shí dài guò qù yǐ hòu， tā réng néng zài yī dìng chéng dù shàng dǎ dòng hòu shì dú zhě de xīn。
“ zhǎn mù chéng” suǒ xuān yáng de chún shì nú lì dào dé， tā yào qiú yī gè rén zì jué dì bǎ zì jǐ de lì yì hé shēng mìng zuò wéi lìng yī gè rén de fù shǔ pǐn。 zhè duì yú fēng jiàn zhì dù suǒ xū yào de rén shēn yǐ fù guān xì dāng rán shì yòu lì de。 shè huì cún zài jué dìng shè huì yì shí， zhè zhǒng nú lì dào dé yě jiù bèi dāng shí rén héng héng cóng shàng céng shè huì dào yī bān de nóng mín héng héng shì wéi tiān jīng dì yì， cóng 'ér shèn rù liǎo dāng shí“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng”。 rán 'ér tā què shì yǔ yào qiú“ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn” de rén lèi běn xìng xiāng fǎn de， suǒ yǐ， zài fēng jiàn zhì dù miè wáng yǐ hòu， tā yě jiù bì rán wéi rén men suǒ yàn qì。 ér《 lí sāo》 de“ yì yú xīn zhī suǒ shàn xī， suī jiǔ sǐ qí yóu wèi huǐ”，“ suī tǐ jiě wú yóu wèi biàn xī， qǐ yú xīn zhī kě chéng”， qí suǒ yùn hán de duì zì wǒ de jiān chí hé zhí zhe， què yǔ“ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn” de yào qiú xiāng tōng， shì yǐ xiàn zài réng néng gǎn dòng bù shǎo dú zhě。
yīn cǐ， duì yī bù zuò pǐn de yì shù chéng jiù jìn xíng lì shǐ kǎo chá shí， bù néng zhǐ kàn tā zài yī shí yī dì de gǎn dòng dú zhě de chéng dù， ér yào bǎ yǎn guāng fàng dé gèng wéi yuǎn dà。 rú tóng běn wén shàng jié suǒ shuō de：“ yuè shì néng zài màn cháng de shì dài、 guǎng mào de dì yù， jǐyǔ zhòng duō dú zhě yǐ jù dà gǎn dòng de， qí chéng jiù yě yuè gāo。” yīn wéi yuè shì zhè yàng de zuò pǐn， qí tǐ xiàn rén lèi běn xìng de chéngfèn yě jiù yuè duō、 yuè nóng liè， cóng 'ér yě cái néng gòu yǔ hòu dài de rén men、 yǔ shēng huó zài bù tóng zhì dù xià de dú zhě chǎn shēng qiáng liè de gòng míng。 wǒ guó wén xué shǐ shàng de yī xì liè zhè yàng de zuò pǐn， gòu chéng liǎo wǒ guó wén xué fā zhǎn de zuò biāo。
jiù zhè yì yì shàng shuō， wén xué fā zhǎn guò chéng shí zài shì yǔ rén xìng fā zhǎn de guò chéng tóng bù de。 sì
xiàn zài， gēn jù mǎ kè sī zhù yì jīng diǎn zhù zuò， duì rén xìng héng héng rén lèi běn xìng shāo zuò tàn tǎo， yǐ jìn yī bù lùn zhèng qí yǔ wén xué de guān xì。
cóng shàng yǐn mǎ kè sī bǎ“ duì shēng huó hé rén de yī qiē xū yào kè zhì” zuò wéi duì rén xìng de bō duó de lùn shù zhōng， kě zhī tā shì bǎ yào qiú mǎn zú shēng huó hé rén de yī qiē xū yào zuò wéi rén lèi běn xìng de。 zài《１８４４ nián jīng jì xué héng zhé xué shǒu gǎo》 zhōng， zuò wéi jǔ lì， tā duì zhè xiē xū yào zuò liǎo ruò gān shuō míng， bāo kuò chī、 hē、 ài、 xué xí（ mǎi shū）、 yùn dòng（ jī jiàn）、 wén yú huó dòng、 yì shù chuàng zào、 sī kǎo、 yán jiū lǐ lùn děng děng。 zài《 shén shèng jiā zú》 zhōng mǎ kè sī hé 'ēn gé sī hái zhǐ chū：“…… guān yú xiǎng lè de hé lǐ xìng děng děng de wéi wù zhù yì xué shuō， tóng gòng chǎn zhù yì hé shè huì zhù yì zhī jiān yòu zhe bì rán de lián xì。” bìng rèn wéi“ yīngdāng…… shǐ měi gè réndōu yòu bì yào de shè huì huó dòng chǎng suǒ lái xiǎn lù tā de zhòng yào de shēng mìng lì”（《 shén shèng jiā zú》， rén mín chū bǎn shè１９８２ nián bǎn， dì１６６ yè、１６７ yè）。
nà me， xiǎng lè hé xiǎn lù shēng mìng lì yīnggāi yě shì shēng huó hé rén de yī qiē xū yào de zǔ chéng bù fēn。 zài gāi shū zhōng， mǎ、 ēn hái shuō：“１８ shì jì de wéi wù zhù yì tóng１９ shì jì de yīng guó hé fǎ guó de gòng chǎn zhù yì de lián xì， zé hái xū yào xiáng jìn dì chǎn shù。 wǒ men zài zhè lǐ zhǐ yǐn zhèng 'ài 'ěr wéi xiū、 huò 'ěr bā hè hé biān qìn de zhù zuò zhōng de yī xiē tè bié jù yòu dài biǎo xìng de duàn luò。”（ tóng shàng， dì１６９ yè） ér zài zhè xiē duàn luò zhōng， bāo hán liǎo huò 'ěr bā hè de rú xià guān diǎn：“ rén ruò méi yòu qíng yù huò yuàn wàng jiù bù chéng qí wéi rén”（ tóng shàng， dì１７ ０ yè）。 suǒ yǐ， mǎ kè sī suǒ shuō de“ duì shēng huó hé rén de yī qiē xū yào” yě bāo kuò liǎo qíng yù děng děng。 tóng shí， zài zuì wú kuì yú hé zuì shì hé yú rén lèi běn xìng de gòng chǎn zhù yì shè huì lǐ， jì rán“ rèn hé réndōu méi yòu tè dìng de huó dòng fàn wéi”， kě yǐ“ suí wǒ zì jǐ de xīn yuàn jīn tiān gān zhè shì， míng tiān gān nà shì”， nà me， yào qiú zì yóu hé fǎn duì shù fù yě yìng nà rù duì shēng huó hé rén de yī qiē xū yào zhī nèi。
zài tán dào rén lèi běn xìng shí， mǎ kè sī tè bié zhù yì dào liǎo rén duì zì wǒ de zhòng shì。 zài wéi liǎo shuō míng“１８ shì jì de wéi wù zhù yì tóng１９ shì jì de yīng guó hé fǎ guó de gòng chǎn zhù yì de lián xì” ér yǐn zhèng 'ài 'ěr wéi xiū děng rén de lùn shù shí， mǎ kè sī hé 'ēn gé sī yǐn yòng liǎo 'ài 'ěr wéi xiū de“ rén bìng bù xié 'è， dàn què shì fú cóng yú zì jǐ de lì yì de”； huò 'ěr bā hè de“ rén zài tā suǒ 'ài de duì xiàng zhōng， zhǐ 'ài tā zì jǐ； rén duì yú hé zì jǐ tóng lèi de qí tā cún zài wù de yǐ liàn zhǐ shì jī yú duì zì jǐ de 'ài。”“ rén zài tā zì jǐ de yī shēng zhōng yī kè yě bù néng tuō lí kāi zì jǐ， yīn wéi tā bù néng bù gù zì jǐ。”“ rén wéi liǎo zì shēn de lì yì bì xū yào 'ài bié rén， yīn wéi bié rén shì tā zì shēn de xìng fú suǒ bì xū de……”“ rén ruò shì wán quán piē kāi zì jǐ， nà mò yǐ liàn bié rén de yī qiē dòng lì jiù dū xiāo miè liǎo”； biān qìn de“…… shè huì lì yì zhǐ shì yī zhǒng chōu xiàng， tā bù guò shì gè rén lì yì de zǒng hé。…… gè rén lì yì shì wéi yī xiàn shí de lì yì。”（《 shén shèng jiā zú》， dì１６９ héng１７０ yè） mǎ kè sī zhī suǒ yǐ bǎ“ yǐ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn wéi jī běn yuán zé de shè huì xíng shì” shì wéi zuì wú kuì yú hé zuì shì hé yú rén lèi běn xìng de shè huì xíng shì， xiǎn rán yǔ 'ài 'ěr wéi xiū děng rén suǒ shuō de zhè zhǒng rén xìng de tè diǎn yòu guān； yīn wéi zhèng shì zài zhè yàng de shè huì xíng shì zhōng， měi gè rén de gè rén lì yì dū dé dào liǎo chōng fēn de mǎn zú， cóng 'ér yě jiù chēng dé shàng“ zuì wú kuì yú hé zuì shì hé yú”“ rén lèi běn xìng”。 mǎ、 ēn suǒ shuō“１８ shì jì de wéi wù zhù yì tóng１９ shì jì de yīng guó hé fǎ guó de gòng chǎn zhù yì de lián xì”， dāng yě jiù zài zhè xiē dì fāng。
lǐ jiě liǎo zhè yī diǎn， yě jiù kě yǐ dǒng dé wèishénme yòu yī xiē kàn lái sì hū méi yòu duō dà shè huì yì yì de zuò pǐn què néng zài xǔ duō shì dài zhōng yǐn qǐ guǎng dà dú zhě de qiáng liè gòng míng， chéng wéi qiān gǔ míng piān。
lì rú lǐ bái de《 jiāng jìn jiǔ》：
jūn bù jiàn， huáng hé zhī shuǐ tiān shàng lái， bēn liú dào hǎi bù fù huí！ jūn bù jiàn， gāo táng míng jìng bēi báifà， cháo rú qīng sī mù chéng xuě！ rén shēng dé yì xū jìn huān， mò shǐ jīn zūn kōng duì yuè。 tiān shēng wǒ cái tóu yòu yòng， qiān jīn sàn jìn hái fù lái。 pēng yáng zǎi niú qiě wéi lè， huì xū yī yǐn sān bǎi bēi。 cén fū zǐ、 dān qiū shēng， jìn jiǔ jūn mò tíng。 yǔ jūn gē yī qū， qǐng jūn wéi wǒ qīng 'ěr tīng： zhōng gǔ zhuàn yù bù zú guì， dàn yuàn cháng zuì bù fù xǐng。 gǔ lái shèng xián jiē jì mò， wéi yòu yǐn zhě liú qí míng。 chén wáng xī shí yàn píng lè， dǒu jiǔ shí qiān zì huān xuè； zhù rén hé wéi yán shǎo jiàn， jìng xū gū qǔ duì jūn zhuó。 wǔ huā mǎ、 qiān jīn qiú， hū 'ér jiāng chū huàn měi jiǔ， yǔ 'ěr tóng xiāo wàn gǔ chóu。
zhè shǒu shī de nèi róng kě yòng yǐ xià sān diǎn lái gài kuò： yī、 duì yú yǐ hē jiǔ wéi zhōng xīn de xiǎng lè shēng huó de zàn sòng hé zhuī qiú； èr、 duì gè rén cái jù de zì xìn； sān、 duì rén shēng duǎn cù de bēi 'āi。 ér dì yī diǎn yóu wéi tū chū。 ruò cóng tōng cháng suǒ wèi de shè huì yì yì huò jiào yù yì yì lái yào qiú， zhè shǒu shī bìng bù kě qǔ。 dàn rú gēn jù mǎ kè sī zhù yì suǒ zhǐ míng de rén xìng héng héng rén lèi běn xìng de nèi hán lái kàn， nà me， shī rén suǒ 'ōu gē de rén shēng tài dù xiǎn rán shì yǔ wéi bèi rén xìng de“ shǎo chī、 shǎo hē……” de“ zì wǒ kè zhì” xiāng duì lì de；“ tiān shēng wǒ cái bì yòu yòng， qiān jīn sàn jìn hái fù lái” de háo qíng， shí kě shì wéi duì zì jǐ qiáng dà de shēng mìng lì de zì xǔ， ér yǐ“ huáng hé” liǎng jù lái xíng róng shēng mìng de liú chéng， yě jiànjiē xiǎn shì chū shēng mìng de qiáng dà yòu lì， suī rán tóng shí hán yòu kǎi tàn qí yī qù bù fù fǎn zhī yì； zhì yú duì rén shēng duǎn cù héng héng gè rén shēng mìng de yì yú xiāo shì héng héng de bēi 'āi， rú cóng“ rén duì yú hé zì jǐ tóng lèi de qí tā cún zài wù de yǐ liàn zhǐ shì jī yú duì zì jǐ de 'ài” de jiǎo dù shuō， yě zhèng shì nán yú bì miǎn de bā。 suǒ yǐ， cǐ shī zhī huò dé qiān gǔ dú zhě de gòng míng， zhèng shì yóu yú zuò zhě shuài zhēn dì、 fù yú gǎn rǎn lì dì biǎo xiàn liǎo tā nà cóng rén xìng chū fā de qiáng liè gǎn qíng。
zài kàn lù yóu de liǎng shǒu shī hé xīn qì jí de yī shǒu cí：
tiáo tiáo tiān hàn xī nán luò， wō wō lín jī yī zài míng。 zhuàng zhì bìng lái xiāo yù jìn， chū mén sāo shǒu chuàng píng shēng。
sān wàn lǐ hé dōng rù hǎi， wǔ qiān rèn yuè shàng mó tiān。 yí mín lèi jìn hú chén lǐ， nán wàng wáng shī yòu yī nián。（ lù yóu《 qiū yè jiāng xiǎo， chū lí mén yíng liáng yòu gǎn， èr shǒu》）
chǔ tiān qiān lǐ qīng qiū， shuǐ suí tiān qù qiū wú jì。 yáo cén yuǎn mù， xiàn chóu gōng hèn， yù zān luó jì。 luò rì lóu tóu， duàn hóng shēng lǐ， jiāng nán yóu zǐ。 bǎ wú gōu kàn liǎo， lán gān pāi biàn， wú rén huì， dēng lín yì。 xiū shuō lú yú kān kuài， jìn xī fēng、 jì yīng guī wèi。 qiú tián wèn shè， pà yìng xiū jiàn， liú láng cái qì。 kě xī liú nián， yōu chóu fēng yǔ， shù yóu rú cǐ。 qiàn hé rén， huàn qǔ hóng jīn cuì xiù， wò yīng xióng lèi。（ xīn qì jí《 shuǐ lóng yín · dēng jiàn kāng shǎng xīn tíng》）
zhè sān piān dū hán yòu huī fù zhōng yuán de kě wàng hé duì nán sòng zhèng fǔ gǒu qiě tōu 'ān de bù mǎn，《 shuǐ lóng yín》 de“ yáo cén yuǎn mù， xiàn chóu gōng hèn， yù zān luó jì”， shì shuō yuǎn wàng zhōng yuán qún shān zhǐ néng zī shēng chóu hèn， yě yǔ lù yóu de“ sān wàn lǐ hé dōng rù hǎi， wǔ qiān rèn yuè shàng mó tiān” hán yì xiāng jìn； jiù tōng cháng suǒ wèi de sī xiǎng yì yì lái shuō， èr zhě shì yī zhì de； lù shī bìng zhí jiē biǎo xiàn liǎo duì guǎng dà“ yí mín” de huái niàn， gēn jù nà yī biāo zhǔn， qí jià zhí hái gèng gāo yī xiē。 dàn zhè shǒu《 shuǐ lóng yín》 shì yán jiū zhě gōng rèn de xīn cí zuì hǎo zuò pǐn zhī yī； liú kè zhuāng píng xīn qì jí cí shuō：“ gōng suǒ zuò dà shēng tāng tà， xiǎo shēng kēng hōng， héng jué liù hé， sǎo kōng wàn gǔ， zì yòu cāng shēng yǐ lái suǒ wú。”（《 hòu cūn dà quán jí》 juàn jiǔ shí bā《 xīn jià xuān jí xù》）
《 shuǐ lóng yín》 zhū piān shí dāng zhī wú kuì。 jīn tiān de dú zhě yě réng néng cóng zhōng shòu dào jiào qiáng liè de gǎn dòng。 zhì yú lù yóu de zhè liǎng shǒu jué jù， qí diǎn jīng zhī bǐ shì dì 'èr shǒu de jié wěi：“ yí mín lèi jìn hú chén lǐ， nán wàng wáng shī yòu yī nián。” yú chén tòng zhōng yǐn hán fèn kǎi。 qián zhōng shū xiān shēng《 sòng shī xuǎn zhù》 gěi cǐ liǎng jù suǒ zuò de zhù shì zhōng yán jí：“ bái jū yì《 xī liáng jì》 céng shuō：‘ yí mín cháng duàn zài liáng zhōu， jiāng zú xiāng kàn wú yì shōu’， zhè zhǒng yǔ yì zài nán sòng rén shī wén lǐ biàn dé gèng tòngqiè liǎo。”（《 sòng shī xuǎn zhù》， rén mín wén xué chū bǎn shè１９５８ nián bǎn， dì２１１ yè） zhè shì shuō dé hěn duì de。 ér bái jū yì zhī suǒ yǐ xiě bù chū zhè yàng“ tòngqiè” de shī jù lái， bìng bù shì yīn wéi bái jū yì de sī xiǎng jìng jiè méi yòu lù yóu děng nán sòng rén gāo， ér shì yīn wéi tā de shí dài yǔ nán sòng bù tóng， wú fǎ chǎn shēng nà yàng“ tòngqiè” de gǎn shòu。 huàn yán zhī， zhè zhǒng shī jù lǐ suǒ bāo hán de“ tòngqiè” de gǎn qíng， nǎi shì tè dìng shí dài de chǎn wù。 jiù hòu shì de dú zhě lái shuō， qí shí dài de tè diǎn yuè shì yǔ nán sòng de zhè zhǒng qíng kuàng jìn sì， yuè néng duì cǐ chǎn shēng jiào qiáng liè de gǎn dòng， fǒu zé qí gǎn dòng jiù jiào wéi dàn bó。 jǔ lì lái shuō， kàng zhàn shí qī de dú zhě duì cǐ huì gǎn tóng shēn shòu， jīn tiān de dú zhě héng héng zhì shǎo shì qīng nián dú zhě héng héng jiù bù huì chǎn shēng qièfū zhī tòng， suī bù huì háo wú gǎn dòng， dàn gǎn dòng de qiáng dù jiù bù rú dú xīn qì jí de《 shuǐ lóng yín》 liǎo。
nà me， wèishénme chǎn shēng yú tóng yàng de shí dài bèi jǐng、 hán yòu tóng yàng de zhèng zhì nèi róng de zhè sān piān zuò pǐn， duì jīn tiān dú zhě de gǎn rǎn lì huì yòu chā yì ní？ tè bié shì： wèishénme zhèng zhì nèi róng gèng wéi xiǎn huò、 zài zhè fāng miàn de gǎn qíng gèng wéi tòngqiè de lù yóu zhè liǎng shǒu jué jù， zài jīn tiān de gǎn rǎn lì fǎn 'ér bù rú《 shuǐ lóng yín》 ní？ wǒ xiǎng， zhè shì yīn wéi lù shī suī yě xiǎn shì chū zhuàng zhì nán chóu de 'āi shāng， què zhǐ yòng“ zhuàng zhì bìng lái xiāo yù jìn， chū mén sāo shǒu chuàng píng shēng” zhè yàng liǎng jù píng dàn de huà lái jiāo dài。 yě xǔ xí guàn yú xīn shǎng“ píng dàn” zhī měi de dú zhě huì jiù cǐ yǐn qǐ zhǒng zhǒng lián xiǎng， dàn jīn tiān de dà duō shù dú zhě kǒng hěn nán cóng zhōng shòu dào duō shǎo gǎn dòng。 xīn qì jí de《 shuǐ lóng yín》 què qiáng liè dì biǎo xiàn liǎo shēng mìng xū zhì de tòng kǔ jí qí wú rén lǐ jiě de bēi fèn。“ kě xī liú nián， yōu chóu fēng yǔ， shù yóu rú cǐ。” zhè shì yòng de dōng jìn shí huán wēn de diǎn gù。《 shì shuō xīn yǔ · yán yǔ》 zài：
huán gōng běi zhēng， jīng jīn chéng。 jiàn qián wéi láng yá shí zhǒng liǔ jiē yǐ shí wéi， kǎi rán yuē：“ mù yóu rú cǐ， rén hé yǐ kān！” pān zhī zhí tiáo， xuàn rán liú tì。
huán wēn wéi shēng mìng de xùn sù liú shì 'ér bù shèng bēi kǎi。 bù guò， tā dāng shí zhèng zài běi fá tú zhōng， yě jí zài jiē jìn qí suǒ zhuī qiú de mù biāo。 ér xīn qì jí ní？ tā nà shōu fù zhōng yuán、 hōng hōng liè liè dì gān yī fān shì yè de bào fù gēn běn wú fǎ shí xiàn， cǐ cí shàng piàn zhōng de“ bǎ wú gōu kàn liǎo， lán gān pāi biàn， wú rén huì， dēng lín yì” jiù zhèng shuō míng liǎo tā jìn guǎn zhuàng huái jī liè， què bù dàn bù néng yòu suǒ zuò wéi， ér qiě yě gēn běn wú rén lǐ jiě， tā de nián huá jiù zhè yàng qīng yì dì làng fèi liǎo。 suǒ yǐ tā zài cǐ chù tè dì diǎn míng“ kě xī liú nián”， qí bēi 'āi shí jiào huán wēn gèng wéi shēnqiè。 jǐn jiē zhe zhè sān jù de“ qiàn hé rén， huàn qǔ hóng jīn cuì xiù， wèn yīng xióng lèi” jìn yī bù qīng sù liǎo shēng mìng de háo wú jì tuō： bù dàn méi yòu hóng yán zhī jǐ， lián néng gòu lǐ jiě、 tǐ tiē tā de gē jì dū zhǎo bù dào。 zhè zhěng shǒu cí nǎi shì bèi yán zhòng yā yì de shēng mìng de kàng yì yǔ bēi gē。 zuò wéi zhè zhǒng kàng yì yǔ bēi gē de gēn dǐ de， zé shì duì shí xiàn zì jǐ de shēng mìng jià zhí、 yě jí biǎo xiàn zì jǐ de shēng mìng lì de qiáng liè kě wàng。 zuò pǐn de jù dà gǎn rǎn lì， jiù lái zì guàn chuān yú zhè yī qiē zhī zhōng de zhuó rè de gǎn qíng。
gèng jù tǐ dì shuō， zhè yī fāng miàn shì yóu yú xīn qì jí de shí xiàn zì jǐ shēng mìng jià zhí de yuàn wàng yuǎn jiào yī bān rén chì liè。 chén tíng chāo《 bái yǔ zhāi cí huà》 juàn liù yòu yī duàn huà pōu xī xīn qì jí yǔ sū shì de yì tóng， pō wéi jǐng bì：“ dōng pō xīn dì guāng míng lěi luò， zhōng 'ài gēn yú xìng shēng， gù cí jí chāo kuàng 'ér yì jí píng hé。 jià xuān yòu tūn tù bā huāng zhī gài， ér jī huì bù lái， zhèng zé wéi guō、 lǐ， wéi yuè、 hán， biàn zé huán wēn zhī liú yà， gù cí jí háo xióng 'ér yì jí bēi yù。” zhè duàn huà suī jù yòu míng xiǎn de fēng jiàn dào dé de sè cǎi， tóng shí què yě shuō míng liǎo sū shì de sī xiǎng hé zuò pǐn dōubù huì wéi bèi duì jūn zhù de“ zhōng 'ài”， xīn qì jí zé wèile shī zhǎn zì jǐ de bào fù， zhǐ yào yòu jī huì， lián chéng wéi huán wēn yī lèi de rén yě zài suǒ bù xù。 héng héng zài fēng jiàn shè huì lǐ， huán wēn shì bèi shì wéi cáo cāo shì de jiān xióng de。 huàn yán zhī， xīn qì jí wèile shí xiàn zì jǐ shēng mìng de jià zhí， zuò yī fān shì yè， kě yǐ bù zé shǒu duàn， gōng rán wéi bèi lún lǐ gāng cháng， qí zhuī qiú de qiáng liè， shū fēi yī bān shì dà fū kě jí。 yě zhèng yīn cǐ， tā de bēi gē hé kàng yì cái jù yòu rú cǐ jù dà de zhèn dòng lì。 lìng yī fāng miàn， yóu yú“ rén ruò shì wán quán piē kāi zì jǐ， nà mò yǐ liàn bié rén de yī qiē dòng lì jiù dū xiāo miè liǎo”， jiù wén xué lái shuō， shī rén zài zuò pǐn zhōng“ ruò shì wán quán piē kāi zì jǐ”， yě jiù yǐn bù qǐ dú zhě de yǐ liàn liǎo。 ér xīn qì jí de zhè shǒu cí， zhèng yīn rú cǐ wán qiáng dì zhí zhe yú zì wǒ de shēng mìng jià zhí， bìng yóu cǐ 'ér yǐn fā chū duì yú lún xiàn de tǔ dì jí qí rén mín de yǐ liàn， suǒ yǐ shēn kè dì tǐ xiàn liǎo rén lèi běn xìng， cóng 'ér zài màn cháng de shì dài、 guǎng mào de dì qū lǐ dōunéng yǐn qǐ rén men de gòng míng。
zhè yě jiù yì wèi zhe： zuò pǐn yuè shì néng tǐ xiàn chū rén lèi běn xìng， yě jiù yuè néng yǔ dú zhě de gǎn qíng xiāng tōng。
zhè jué bù yì wèi zhe yào zài wén xué chuàng zuò zhōng pái chì jiē jí xìng。 yīn wéi zài jiē jí shè huì lǐ， tǐ xiàn zài měi gè rén shēn shàng de rén xìng zǒng bù miǎn dǎ shàng jiē jí de lào yìn， suǒ yǐ jiē jí xìng nǎi shì kè guān de cún zài， yào pái chì yě pái chì bù liǎo。 rán 'ér， dǎ shàng liǎo jiē jí lào yìn de rén xìng， yě jiù shì mǎ kè sī suǒ shuō de“ zài měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng”， tā yǔ“ rén de yī bān běn xìng” nǎi shì gè bié yǔ yī bān de guān xì； ér gè bié zǒng shì zhè yàng huò nà yàng dì tǐ xiàn zhe yī bān。 yě zhèng yīn cǐ， jù yòu jiē jí xìng de wén xué zuò pǐn， zhǐ yào shì yōu xiù de， yě zǒng shì zhè yàng huò nà yàng dì tǐ xiàn chū rén de yī bān běn xìng， cóng 'ér néng yǔ qí tā jiē jí de dú zhě xiāng tōng。 cáo xuě qín bìng fēi gōng rén jiē jí de zuò jiā， dàn tā de《 hóng lóu mèng》 què shòu dào jīn tiān xǔ duō gōng rén de xǐ 'ài； bèi zuò wéi wú chǎn jiē jí wěi dà zuò jiā de gāo 'ěr jī， qí zuò pǐn yě shǐ xǔ duō fēi wú chǎn jiē jí de dú zhě shēn shòu gǎn dòng。 wéi shù zhòng duō de cǐ lèi lì zǐ jiù dōuhěn hǎo dì shuō míng liǎo zhè yī diǎn。 wǔ
yóu cǐ kě zhī， wén xué jì bì xū tǐ xiàn rén xìng， yòu bì xū jù yòu xiān míng de gè rén xìng（ rú tóng shàng wén zài fēn xī xīn qì jí《 shuǐ lóng yín》 shí suǒ shuō de nà yàng）； ér hòu zhě shí jì shàng yě zhèng shì rén xìng de yào qiú。 bù guò， rén xìng běn shēn shì chù zài cháng qī de fā zhǎn guò chéng zhī zhōng， zhè yě jiù dài dòng liǎo wén xué de fā zhǎn。
rén lèi de lì shǐ jiān xīn 'ér bēi zhuàng。 shì shè xiǎng yī xià chū mín shí dài， rén lèi shì shòu zhe zì rán jiè zěn yàng yán kù de yā pò！ yóu yú shēng chǎn lì shuǐ píng de dī xià、 zhī shí de pín fá， rén lèi hái jīng cháng zì xiāng cán shā。 wèile huó xià qù， rén bì xū zuò zhǒng zhǒng wéi bèi“ rén de yī bān běn xìng” de shì， bìng bǎ zhè shì wéi lǐ suǒ dāng rán。 lì rú， shā huó rén lái jì sì， shèn zhì bǎ zì jǐ de tóu shēng zǐ shā diào lái jì sì①， cóng jīn tiān lái kàn héng héng cóng“ rén de yī bān běn xìng” lái kàn héng héng gù rán cǎn wú rén dào， dàn zài dāng shí， rú yòu shuí gǎn jiā yǐ fǎn duì， zì dāng bèi shì wéi rén qún de gōng dí， shí jì shàng kǒng pà yě bù huì yòu rén fǎn duì。 yīn wéi， tǐ xiàn“ rén de yī bān běn xìng” de xǔ duō dōng xī dāng shí dū zhǐ cún zài yú qián yì shí zhōng。 nú lì shè huì de qíng kuàng gù rán yǔ yuán shǐ shè huì yòu hěn dà de bù tóng， dàn“ rén de yī bān běn xìng” réng rán shòu zhe yán zhòng de yā yì； jìn guǎn suí zhe shēng chǎn lì shuǐ píng de tí gāo 'ér zài mǒu xiē fāng miàn yòu suǒ hǎo zhuǎn， ér yóu yú jiē jí duì lì de xíng chéng、 zhù nú guān xì díquè lì 'ér zài lìng yī xiē fāng miàn yòu yòu suǒ jiā qiáng。 zǒng zhī， wú lùn shì yuán shǐ shè huì de、 nú lì shè huì de yì huò shì fēng jiàn shè huì de、 zī běn zhù yì shè huì de“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zài gēn dǐ shàng suī dū lí bù kāi“ rén de yī bān běn xìng”， dàn yòu dū yǔ“ rén de yī bān běn xìng” cún zài bù tóng chéng dù de chā yì。 ér qiě， shí dài yuè zǎo， zhè zhǒng chā yì yě jiù yuè dà。 cóng zhè diǎn lái shuō， rén xìng de fā zhǎn shǐ nǎi shì“ zài měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhú bù xiàng“ rén de yī bān běn xìng” chónghé de guò chéng； zì rán， zhè gè guò chéng zhì jīn shàng yuǎn wèi wán chéng。
--------
① guān yú gǔ dài de zhè zhǒng xí sú， kě cān kàn qiú xī guī jiào shòu《 shā shǒu zǐ jiě》， zài《 zhōng guó wén huà》 dì９ qī。
jù tǐ dì tàn tǎo rén xìng yǎn biàn de guò chéng bù shì běn wén de rèn wù。 dà dǐ shuō lái， wǒ guó cóng xiān qín shí qī qǐ， gè rén jiù bèi qún tǐ yā dé chuǎn bù guò qì lái。 kǒng zǐ bǎ“ rén” kàn zuò shì zhì gāo wú shàng de zhǔn zé， ér tā gěi“ rén” suǒ xià de dìng yì， yī zé shuō“ kè jǐ fù lǐ”（《 lùn yǔ · yán yuān》）， zài zé shuō“ ài rén”（《 lùn yǔ · yán yuān》）。 zhè bù dàn yì wèi zhe“ fù lǐ” yǔ“ ài rén” shì yī zhì de， ér qiě yě yì wèi zhe duì“ jǐ” héng héng gè rén héng héng yào“ kè”， duì“ rén” héng héng qún tǐ héng héng yào“ ài”。“ fù lǐ” shì fǒu zhēn děng tóng yú“ ài rén” wéi bié yī wèn tí， cóng zhè lǐ kě yǐ hěn róng yì dì dé chū de yī gè jié lùn zé shì： měi gè réndōu bì xū bǎ zì wǒ héng héng gè rén héng héng zuò wéi kè zhì de duì xiàng， zhè shì wéi hù qún tǐ lì yì héng héng“ fù lǐ” héng héng“ ài rén” de bì bù kě shǎo de qián tí。 zhè yǔ mǎ kè sī、 ēn gé sī suǒ yǐn shù de、“ tóng１９ shì jì yīng guó hé fǎ guó de gòng chǎn zhù yì” xiāng“ lián xì” de“１８ shì jì de wéi wù zhù yì” duì rén xìng de rèn shí qià hǎo xiāng fǎn。 bù guò， zhè zhǒng guān diǎn zài wǒ guó bìng fēi kǒng zǐ suǒ shǒu chàng， tā zài zhè zhī qián zǎo yǐ chéng wéi yī zhǒng jí yòu lì liàng hé yǐng xiǎng de guān niàn。《 shàng shū · wú yì》：
zhōu gōng yuē： wū hū！ jué yì wéi wǒ zhōu tài wáng、 wáng jì， kè zì yì wèi； wén wáng bǐ fú①， jí kāng gōng tián gōng， huī róu yì gōng， huái bǎo xiǎo mín， huì xiān guān guǎ， zì cháo zhì yú rì zhōng zè， bù huáng xiá shí， yòng xián hé wàn mín。（《 shàng shū zhù shū》 juàn shí liù）
--------
①“ bǐ”《 shàng shū》 wěi kǒng《 chuán》 zuò“ bēi”， jù《 jīng diǎn shì wén》 yǐn mǎ róng zhù běn gǎi。《 jīng diǎn shì wén》 juàn sì《 shàng shū yīn yì》 xià yú cǐ chù“ bēi fú” xià yún：“ rú zì， mǎ běn zuò bǐ， shǐ yě。” yì wèi“ bēi” zì mǎ běn zuò“ bǐ shǐ” zhī“ bǐ”。
tài wáng shì zhōu wén wáng de zǔ fù， wáng jì shì qí fù qīn。“ kè zì yì wèi”， wěi kǒng《 chuán》 shì wéi“ néng yǐ yì zì yì， cháng jìng tiān mìng”。 zhè shì duì de。“ yǐ yì zì yì” jí kè jǐ shǒu yì， ér duì kǒng zǐ lái shuō，“ yì” yǔ“ lǐ” yuán shì bǐ cǐ shèn tòu de。“ bǐ” yǔ“ shǐ” jūn yòu“ cóng” de yì sī（ jiàn《 ěr yǎ · shì gǔ》）；“ fú” shì zuò“ shì”， cǐ chù zuò dòng cí yòng， wéi“ xíng shì” zhī yì。
“ wén wáng bǐ fú” yǐ xià zhū jù shì shuō， wén wáng zūn cóng tài wáng、 wáng jì“ kè zì yì wèi” de jīng shén， chéng jiù liǎo zhǒng zhǒng měi zhèng。 wěi kǒng《 chuán》 jì yǐ“ bǐ fú” wéi“ bēi fú”， duì cǐ 'èr zì de lǐ jiě zì yǔ mǎ róng bù tóng， dàn shì cǐ duàn zhōng shù jí tài wáng、 wáng jì de yuán yīn shuō：“ jiāng shuō wén wáng， gù běn qí fù zǔ。” réng bǎ wén wáng de zhè xiē shàn zhèng， zuò wéi tài wáng、 wáng jì“ kè zì yì wèi” de chuán tǒng de jì chéng yǔ fā yáng。 ér wén wáng de zhè xiē zhèng jì zé zhèng shì suǒ wèi“ ài rén” de jù tǐ tǐ xiàn。 suǒ yǐ，《 wú yì》 suǒ zài zhōu gōng de zhè duàn huà de shí zhì yě jiù shì“ kè jǐ”、“ ài rén”。 kǒng zǐ de shàng shù zhù zhāng， zhì shǎo zài zhōu wén huà zhōng zǎo jiù shì gēn shēn dì gù de guān niàn。 zhòng suǒ zhōu zhī， zài zhōu wǔ wáng miè zhòu yǐ hòu， yīn wén huà jiù rì jiàn shuāi luò， zhōu wén huà de yǐng xiǎng zé yuè lái yuè shēn rù hé guǎng fàn。
yě zhèng yīn cǐ， zhì chí cóng zhōu dài qǐ， biǎn yì gè rén jiù chéng wèiwǒ guó wén huà héng héng tè bié shì zhōng yuán dì qū wén huà héng héng de zhù liú， zhàn guó shí qī de“ xiǎn xué” héng héng rú jiā hé mò jiādōu shì biǎn yì gè rén de， jiù tòu lù chū qí zhōng de xiāo xī。 qí jiān suī yě chū xiàn guò zhù zhāng“ wèiwǒ” de yáng zhū， bìng qiě qí xué pài yī dù pō yòu xiē yǐng xiǎng（ mèng zǐ shèn zhì yǐ zhī yǔ mò jiā xiāng tí bìng lùn）， dàn yě zhǐ shì tán huā yī xiàn； zài《 hàn shū · yì wén zhì》 zhōng， yáng zhū jí qí dì zǐ zhù zuò yī zhǒng dōuméi yòu， kě jiàn tā men de xué shuō hěn kuài biàn yān xiāo huǒ miè， yǐ zhì zài hàn dài jiù yǐ jué chuán①。 zhè běn shì hěn zhèng cháng de shì： zài yī gè yǐ biǎn yì gè rén zuò wéi wén huà zhù liú de shè huì lǐ， yáng zhū de“ wèiwǒ” zhī xué shì wú fǎ zhàn dìng jiǎo gēn de。 cǐ wài， yǐ《 chǔ cí》 wéi dài biǎo de chǔ wén huà yě jiào zhòng shì gè rén， dàn yī zé chǔ rén zài dāng shí pō wéi zhōng yuán dì qū suǒ qí shì， lián qí jūn xióng qú zì jǐ yě shuō：“ wǒ mán yí yě。 bù yǔ zhōng guó zhī hào shì。”（《 shǐ jì · chǔ shì jiā》） zhí dào chǔ hàn zhī jiāo， chǔ rén hái bèi jī wéi“ mùhóu'érguàn”（ jiàn《 shǐ jì · xiàng yǔ běn jì》）， qí wén huà zì yě bù néng zhàn yòu zhù liú dì wèi。
--------
① yòu rén yǐ wéi： yáng zhū jì rán zhù zhāng“ wèiwǒ”， jiù bù huì xiě shū gěi bié rén kàn， yīn 'ér tā de méi yòu zhù zuò chuán xià lái bìng bù néng zhèng míng tā de xué shuō zuì zhōng wú fǎ zài shè huì shàng lì zú。 rán 'ér， yáng zhū cháng bù xuān chuán zì jǐ de xué shuō， jiù bù kě néng zài yī duàn shí qī lǐ fā shēng jiào dà yǐng xiǎng； tā jì yào xuān chuán zì jǐ xué shuō， yòu 'ān jiàn qí bù huì zhù shū？ yīn wéi， shū suī shì xiě gěi bié rén kàn de， dàn yě bìng bù fáng 'ài qí chéng wéi dá dào“ wèiwǒ” mùdì de yī zhǒng shǒu duàn。
zài zé jí shǐ shì《 chǔ cí》 zhōng de zuì hǎo zuò pǐn héng héng qū yuán de zuò pǐn， suī jù yòu yī zhǒng jiān chí zì jǐ lǐ xiǎng、 tǐng rán bù qū de jīng shén， bìng gōng kāi xuān chēng“ zhì niǎo zhī bù qún xī， zì qián shì 'ér gù rán”（《 lí sāo》）， dàn què yòu gāo chàng：“ tānɡ yǔ yǎn 'ér zhī jìng xī， zhōu lùn dào 'ér mò chā。” wáng yì zhù：“ yǎn， wèi yě； zhī， jìng yě。
…… yán yīn tānɡ、 xià yǔ， zhōu zhī wén wáng， shòu mìng zhī jūn， jiē wèi tiān jìng xián， lùn yì dào dé， wú yòu guò chā，……” zé qí zhèng zhì sī xiǎng shí yǐ jiē jìn rú jiā。 ér rú jiā de zhèng zhì sī xiǎng gēn běn shàng jiù shì yī zhǒng zhòng qún tǐ 'ér yì zhì gè rén de sī xiǎng。 suǒ yǐ， zhì chí zài qū yuán de shí dài， chǔ wén huà yě zhì duō shì yī zhǒng zài zhòng qún tǐ de qián tí xià yòu shìdàng zhòng shì gè rén de wén huà。 zhè yě jiù nán guài jī jí tí chàng“ rèn gè rén 'ér pái zhòng shù” de qīng nián lǔ xùn yào duì qū yuán de zuò pǐn tí chū pī píng， shuō shì“ fǎn kàng tiǎo zhàn， zé zhōng qí piān wèi néng jiàn， gǎn dòng hòu shì， wéi lì fēi qiáng”（《 mó luó shī lì shuō》） liǎo。
jī yú zhè yàng de wén huà bèi jǐng， wǒ guó xiān qín de wén xué zuò pǐn méi yòu cóng gè rén héng héng jù yòu dú lì rén gé de gè rén héng héng chū fā de fǎn kàng tiǎo zhàn zhī shēng， zhǐ yòu dāng shī rén yǐ qún tǐ lì yì de dài biǎo de shēn fèn chū xiàn shí， cái gǎn yú fèn jī dì pēng jī duì fāng，《 shī jīng》 lǐ de“ biàn fēng”、“ biàn yǎ” zhōng jiù yòu bù shǎo zhè yàng de zuò pǐn。
lǔ xùn《 hàn wén xué shǐ gāng yào》 píng shù《 shī jīng》 shuō：“…… cǐ gài suǒ wèi yuàn fěi 'ér bù luàn， wēn róu dūn hòu zhī yán yǐ。 rán yì yòu shèn jīqiè zhě，……” zhè xiē“ shèn jīqiè zhě”， dōushì duì pò huài qún tǐ lì yì héng héng guó jiā lì yì huò tǒng zhì jí tuán lì yì héng héng zhě 'ér fā。 lì rú《 xiǎo yǎ · xiàng bó》：“ bǐ zèn rén zhě， shuí shì yǔ móu？ qǔ bǐ zèn rén， tóu bì chái hǔ！ chái hǔ bù shí， tóu bì yòu běi！ yòu běi bù shòu， tóu bì yòu hào！” zài zhè lǐ， shī rén duì“ zèn rén” de zēng hèn shí yǐ dào liǎo bái rè huà de chéng dù， ér suǒ wèi“ zèn rén”， zhèng shì duì tǒng zhì jí tuán lì yì（ shèn huò guó jiā lì yì） chǎn shēng yán zhòng fǔ shí zuò yòng de rén。 yòu， cǐ shī de zuì hòu yī zhāng shuō：“ sì rén mèng zǐ， zuò wéi cǐ shī。 fán bǎi jūn zǐ， jìng 'ér tīng zhī。”《 máo chuán》：“ zuì yǐ dìng yǐ， ér jiāng jiàn xíng， zuò cǐ shī yě。”《 máo chuán》 suǒ shuō， suī bù zhī yòu hé gēn jù， dàn xiě zhè yàng fèn jī de shī 'ér yòu shǔ shàng zì jǐ de xìng míng， pō yòu diǎn sì wú jì dá de yàng zǐ， jí shǐ bù shì“ jiāng jiàn xíng”， kǒng pà yě yǐ zuò liǎo“ jiàn xíng” de sī xiǎng zhǔn bèi。 rán 'ér， jiù shì zài zhè yàng de qíng kuàng xià， tā de máo tóu yě shǐ zhōng zhǐ shì zhǐ xiàng“ zèn rén”， duì yú xiāng xìn“ zèn rén” zhī yán de wáng méi yòu rèn hé yuàn yán， duì cháo zhōng de qún chén héng héng“ fán bǎi jūn zǐ” héng héng gèng mǎn huái xī wàng， yīn 'ér xū qǐng tā men duì zì jǐ de yì jiàn“ jìng 'ér tīng zhī”。 huàn yán zhī， jìn guǎn shí fēn jī dòng， dàn tā réng néng kòng zhì zì jǐ de gǎn qíng， bù yǔ qún tǐ fā shēng máo dùn。
zhì yú cóng gè rén lì yì chū fā de gǎn qíng， dāng rán gèng yào yán gé kè zhì。《 zhèng fēng · jiāng zhòng zǐ》 lǐ de nǚ hái zǐ yào qiú yǔ zì jǐ xiāng 'ài de nán qīng nián bù yào zài yuè qiáng lái zhǎo tā， yīn wéi tā jìn guǎn xiǎng niàn tā， dàn què hài pà“ fù mǔ”、“ zhū xiōng” hé“ rén zhī duō yán”， zhè jiù shì gè rén qū cóng yú qún tǐ de yī gè diǎn xíng lì zǐ。 ér qiě， jí shǐ shì bìng bù chù fàn qún tǐ lì yì de gè rén yào qiú， yě bù néng hěn qiáng liè。 shì kàn《 zhào nán · biào yòu méi》：
biào yòu méi， qí shí qī yǐ。 qiú wǒ shù shì， dài qí jí yǐ。
biào yòu méi， qí shí sān yǐ。 qiú wǒ shù shì， dài qí jīn yǐ。
biào yòu méi， qǐng kuāng xì zhī。 qiú wǒ shù shì， dài qí wèi zhī。
zhè shì qīng nián nǚ zǐ yào qiú jí shí mǎn zú hūn jià yuàn wàng de shī， qí gǎn qíng hé děng hé wǎn。 rú guǒ yǐ cǐ yǔ《 mǔ dān tíng》 zhōng dù lì niàn duì 'ài qíng de kě qiú xiāng bǐ jiào， jiù kě kàn chū qí jiān de jù dà chā bié。
wú shēng yú huàn zú， cháng zài míng mén。 nián yǐ jí jī， bù dé zǎo chéng jiā pèi， chéng wéi xū dù qīng chūn。 guāng yīn rú guò xì 'ěr。（ lèi jiè） kě xī qiè shēn yán sè rú huā， qǐ liào mìng rú yī yè hū！
〔 shān pō yáng 〕…… zé wéi 'ǎn shēng xiǎo chán juān， jiǎn míng mén yī lì yī lì lǐ shén xiān juàn。 shèn liáng yuán？ bǎ qīng chūn pāo de yuǎn。 ǎn de shuì qíng shuí jiàn？ zé suǒ yīn xún miǎn tiǎn。 xiǎng yōu mèng shuí biān， hé chūn guāng 'àn liú zhuǎn。 qiān yán， zhè zhōng huái nà chù yán？ yān jiān， pō cán shēng chú wèn tiān！（《 mǔ dān tíng · jīng mèng》）
zhè shì duō me qiáng liè de kě wàng， duō me shēn chén de tòng kǔ！《 biào yòu méi》 yǔ cǐ xiāng bǐ， zhǐ bù guò shì yī zhǒng wēi wēn de yào qiú bà liǎo。 ér zhè yě zhèng shì lǐ suǒ dāng rán de： jì rán gè rén zài shè huì shàng zhǐ chǔyú cóng shǔ de dì wèi， zì wǒ shì kè zhì de duì xiàng， gè rén de yào qiú zì bù yí qiáng liè， yǐ miǎn xuān bīn duó zhù。《 shī jīng》 de“ lè 'ér bù yín”、“ āi 'ér bù shāng”、“ yuàn 'ér bù nù” děng děng tè diǎn， jiù shì yóu cǐ 'ér xíng chéng。 dào liǎo tānɡ xiǎn zǔ de shí dài， chū xiàn liǎo yī zhǒng bǐ jiào zūn zhòng gè xìng、 kěn dìng yù wàng de sī cháo， suǒ yǐ shàng yǐn dù lì niàn de shuō bái hé chàng cí jiù yòu xiē 'āi 'ér shāng、 yuàn 'ér nù， ér dāng tā zài mèng lǐ yǔ liǔ mèng méi xiāng huì shí， gèng xiǎn shì chū liǎo lè 'ér yín de tè sè。
yóu yú gè rén de gǎn qíng shòu dào yì zhì， yě jiù nán yǐ duì rén de nèi xīn shì jiè zuò jù tǐ、 xì zhì de kāi jué； qí suǒ zhì lì de， nǎi shì jìng jiè de zào chéng。 lì rú běn wén kāi shǐ shí yǐn shù guò de《 qín fēng · jiān jiā》， qí hán xù、 hún chéng de chàng chóu zhī qíng què hěn gǎn rén， ér qiě yě hán yòu mǒu zhǒng rén shēng zhé lǐ： rén de yī shēng shì jīng cháng dì chǔyú zhè zhǒng wú kě nài hé de zhuī qiú zhī zhōng de bā！ zhè shǒu shī zhī chéng wéi qiān gǔ chuán sòng de míng piān， yuán fēi 'ǒu rán。 rán 'ér， zài zhè shǒu shī lǐ bìng méi yòu duì rén de nèi xīn shì jiè zuò rèn hé jù tǐ miáo huì。 zhè gù rán duì《 jiān jiā》 de chéng jiù háo wú sǔn hài， rán 'ér， dāng zhè zhǒng bù jù tǐ、 xì zhì dì kāi jué rén de nèi xīn shì jiè de zuò fǎ chéng wéi wén xué de pǔ biàn xiàn xiàng shí， jiù huì xiàn zhì xù shì wén xué（ tè bié shì xū gòu de xù shì wén xué） de fā zhǎn， yīn wéi bù róng yì bǎ rén wù xiě hǎo； wǒ guó zì《 shǐ jì》 yǐ hòu， zài hěn cháng shí qī lǐ dū wèi néng chū xiàn xù shì wén xué de jié gòu， zhí zhì yuán、 míng liǎng dài cái yòu yōu xiù de xìqǔ zuò pǐn hé cháng piān xiǎo shuō chū xiàn， jiù zú yǐ shuō míng zhè yī diǎn， hé kuàng《 shǐ jì》 yě bìng fēi yán gé yì yì shàng de xù shì wén xué。 lìng yī fāng miàn， zhè duì shū qíng shī yě bù wú yǐng xiǎng。 wǒ guó gǔ dài de shū qíng shī suī hěn fā dá， dàn zài zǎo qī de zuò pǐn lǐ， yòu xiān míng de gè xìng tè diǎn de bìng bù duō， lián《 gǔ shī shí jiǔ shǒu》 zhè yàng de yōu xiù zhī zuò， yě méi yòu xiǎn shì xiān míng de gè xìng tè sè。 héng héng zhè shì zhǐ yào gēn hòu lái de ruò gān míng piān shāo zuò bǐ jiào jiù kě yǐ míng bái de。 lì rú， cáo cāo de《 duǎn gē xíng》、《 bù chū xià mén xíng》， lǐ bái de《 zhàn chéng nán》、《 jiāng jìn jiǔ》， dù fǔ de《 sān lì》、《 sān bié》 děngdōu jù yòu míng xiǎn de gè rén tè diǎn， méi yòu shuí de shī piān de fēng gé yǔ zhī xiāng sì；《 gǔ shī shí jiǔ shǒu》 xiǎn fēi chū yú yī rén zhī shǒu， dàn dà bù fēn zuò pǐn de fēng gé què pō wéi jiē jìn。 qí suǒ yǐ rú cǐ， shì yīn wéi chú liǎo wú suǒ gù jì dì xiǎn shì qí gǎn qíng huò yòu mǒu zhǒng tè shū yuán yīn de rén yǐ wài①， rén de gè xìng tè diǎn dū shēn cáng yú qí nèi xīn shì jiè zhōng， rú bù zhù yì kāi jué nèi xīn shì jiè， yě jiù bù yì xiǎn chū gè xìng tè diǎn。
zài zhōng guó gǔ dài wén xué fā zhǎn de jiào zǎo shí qī suǒ chū xiàn de shàng shù xiàn xiàng， zài lì shǐ de xíng jìn guò chéng zhōng bù duàn dì gǎi biàn。 qí sù dù yòu shí jiào kuài， yòu shí jiào màn， yòu shí shèn huò chū xiàn qū zhé、 dàotuì， ér qí zuì zhōng jiēguǒ réng shì xiàng qián jìn zhǎn。 dà zhì lái shuō， suí zhe shè huì shēng chǎn lì de tí gāo， rén lèi suǒ shòu zì rán jiè de wēi xié hé yā pò zhú bù jiǎn ruò， xiàng zuì chū nà yàng dì bì xū bǎ rén qún jǐn mì dì níng jù qǐ lái shǐ zhī yán gé dì 'àn zhào qún tǐ yì zhì（ jìn guǎn yòu shí shì yì huà liǎo de qún tǐ yì zhì） qù xíng dòng cái néng wéi chí rén lèi shēng cún de jú miàn jiàn jiàn gǎi biàn， gè rén de quán lì、 zì yóu、 yù wàng、 zūn yán děng màn màn dì dé dào zūn zhòng， ér bù zài shì yī wèi dì yǐ qún tǐ lì yì qù yā yì huò qǔ dài gè rén lì yì liǎo ②。 yóu cǐ，１８ shì jì wéi wù zhù yì zhě suǒ chǎn shù de“ rén de yī bān běn xìng” yùn hán de gè rén yuán zé jiù zài wǒ guó gǔ dài wén xué zhōng rì jiàn tū xiàn。 yú shì yòu liǎo“ quàn bǎi fěng yī” dì xuàn rǎn xiǎng lè shēng huó de hàn dài dà fù， chén nì yú gè rén 'āi lè de shū qíng xiǎo fù， xiàng gè rén běn wèi huá xíng de wèi、 jìn、 nán cháo wén xué， gè rén gǎn qíng gèng wéi duō zī duō cǎi de táng shī、 sòng cí； zhì yú yuán、 míng yǐ hái de xìqǔ、 xiǎo shuō， gèng duō wéi yù wàng shì jiè de zhǎn shì。 zài zhè yàng de yǎn biàn guò chéng zhōng， jiù zǒng tǐ lái shuō， wén xué zuò pǐn de nèi róng yuè lái yuè duō yàng fēng fù， yuè lái yuè zhù yì dào gè rén de lì yì， cóng 'ér duì rén de nèi xīn shì jiè de jiē shì yuè lái yuè shēn rù、 jù tǐ hé xì zhì； zǒng zhī， yuè lái yuè shǎn yào zhe rén xìng héng héng“ rén de yī bān běn xìng” héng héng de guāng huī， tóng shí yě yuè lái yuè xiǎn chū gè rén tè sè de yìn jì。 jǔ gè jù tǐ lì zǐ。
--------
① cáo cāo、 lǐ bái shǔ yú qián yī lèi， dù fǔ shǔ yú hòu yī lèi。 dù fǔ gǎn qíng qiáng liè， dàn tā yòu lì tú jiā yǐ yì zhì， ér shǐ zhī fú hé rú jiā guī fàn。 qiáng liè de gǎn qíng yǔ qiáng lì de shù fù xiāng hù pèng zhuàng 'ér xíng chéng qí suǒ dú yòu de chén yù de fēng gé。
② cǐ lèi shì lì， bù shèng méi jǔ。 lì rú， fēng jiàn bāo bàn hūn yīn jiù shì wéi hù qún tǐ héng héng jiā zú héng héng lì yì de hūn yīn， hěn shǎo kǎo lǜ gè rén héng héng dāng shì rén héng héng de lì yì； hòu lái de zì yóu jié hūn zé shǒu xiān kǎo lǜ dāng shì rén de gè rén lì yì。
《 shī jīng · zhèng fēng · jiāng zhòng zǐ》 lǐ de nǚ hái zǐ wèile hài pà“ fù mǔ”、“ zhū xiōng” hé“ rén zhī duō yán”， jiù yào qiú yǔ zì jǐ xiāng 'ài de nán qīng nián bié zài yuè qiáng lái zhǎo tā； wǔ dài shí niú jiào suǒ zuò《 pú sà mán》 cí lǐ de nǚ zǐ zé yǒng gǎn dì biǎo míng liǎo zì jǐ jué xīn：“ xū zuò yī shēng pàn， jìn jūn jīn rì huān。” tā yǐ jīng bù xiàng《 jiāng zhòng zǐ》 lǐ de nǚ hái zǐ nà yàng， qū fú yú qún tǐ de yā lì 'ér xùn shùn dì xī shēng zì jǐ de 'ài qíng； què nìngkě wèile 'ài qíng 'ér xī shēng zì jǐ de yī shēng。 rán 'ér， kě néng gěi tā de zhè yī 'ài qíng dài lái yán zhòng hòu guǒ de shì shénme ní？ wú fēi shì jiā zú de pò hài、 dào dé de qiǎn zé、 shè huì de bù chǐ； dāng rán hái yòu nán fāng de shǐ luàn zhōng qì gěi tā zào chéng de bēi cǎn chǔjìng， dàn zuì gēn běn de hái shì yǐ shàng sān diǎn。 cháng ruò jiā zú hé shè huì dōubù duì nǚ zǐ de hūn qián（ shèn huò hūn hòu） shī shēn cǎi qǔ bǐ shì de tài dù， nà me， jí shǐ zāo dào nán zǐ de shǐ luàn zhōng qì yě bìng bù kě pà。 suǒ yǐ， zhè nǚ zǐ de“ xū zuò yī shēng pàn”， zài mǒu zhǒng yì yì shàng nǎi shì duì qún tǐ de bèi pàn， shì bù yuàn（ zhì shǎo zài zhè yī diǎn shàng bù yuàn） zuò qún tǐ de xùn shùn nú lì de biǎo xiàn。 bù guò， tā wèishénme shuō“ jìn jūn jīn rì huān” ér bù yòng“ yǐ jìn jīn rì huān” zhī lèi de huà yǔ ní？ mò fēi zài nán nǚ de 'ài liàn zhōng nǚ fāng zhǐ shì gěi nán fāng tí gōng huān lè de bèi dòng de duì xiàng 'ér háo bù jù yòu cóng nán fāng huò qǔ huān lè de zhù tǐ de xìng zhì？ shí jì qíng kuàng dāng rán bìng fēi rú cǐ。 dàn zài zhōng guó gǔ dài de nán quán shè huì lǐ， què zhèng yào qiú nǚ zǐ zhǐ chéng wéi nà yàng de bèi dòng duì xiàng。 suǒ yǐ，“ jìn jūn jīn rì huān” zhī yǔ yě zhèng shì xiǎn shì chū zhè wèi nǚ zǐ de gè rén zhù dòng xìng suī jiào《 jiāng zhòng zǐ》 lǐ de nǚ hái zǐ qiáng dé duō， dàn tóng shí yòu shòu yòu míng xiǎn de xiàn zhì。
dāng rán， zhè《 pú sà mán》 cí de zuò zhě běn shì nán zǐ， tā zài wéi nǚ zǐ dài yán shí bù miǎn cún zài zhe mǒu xiē yǐ nán zǐ de yào qiú qiáng jiā gěi nǚ zǐ de xiàn xiàng； dàn《 mǔ dān tíng》 hé《 pāi 'àn jīng qí》 juàn 'èr shí jiǔ《 tōng guī tà jiān xīn dēng huǒ， nào líng yǔ jié bào qí jīng》 de zuò zhě yě shì nán zǐ， què dū xiě chū liǎo nǚ zǐ zài liàn 'ài zhōng de huān lè。 qián yī zuò pǐn lǐ de dù lì niàn mèng zhōng yǔ qīng nián nán zǐ huān huì， xǐng lái hòu shuō：“ āi yě tiān nà， jīn rì dù lì niàn yòu xiē jiǎo xìng yě。” bìng huí yì mèng jìng dào：“ hū yù yī shēng， nián kě ruòguàn， fēng zī jùn yán，…… gòng chéng yún yǔ zhī huān， liǎng qíng hé hé， zhēn gè shì qiān bān 'ài xī， wàn zhǒng wēn cún。”（《 jīng mèng》） tā háo bù yǎn shì dì biǎo xiàn liǎo nán nǚ 'ài liàn héng héng nǎ pà shì mèng lǐ de héng héng suǒ gěi yú tā de jù dà huān lè； zài zhè guò chéng lǐ， tā suǒ gǎn dào de bù shì zì jǐ bǎ huān lè fèng xiàn gěi nán xìng， ér shì zì jǐ huān lè de huò dé。 hòu yī zuò pǐn lǐ de luó xī xī， yīn qí fù mǔ bù ràng tā yǔ suǒ 'ài zhě jié hé， ér bǎ tā lìng xǔ rén jiā， tā jiù yào qí 'ài rén měi yè yǔ tā sī huì， shuō shì“ ér jīn yǐ dìng xià rì zǐ liǎo。 wǒ yǔ nǐ jiù shì wú yè bù huì， yě zhǐ dé liǎng yuè duō， yòu xiàn de liǎo。 dāng yǔ nǐ jí jìn huān yú 'ér sǐ， wú suǒ yí hèn。” rú cǐ guò liǎo bàn gè yuè， tā de 'ài rén“ yòu xiē dǎn qiè liǎo”， pà bèi rén fā jué， xī xī què shuō：“ wǒ cǐ shēn zǎo wǎn pàn shì sǐ de， qiě jìn zhe kuài huó。 jiù bài lù liǎo， yě zhǐ shì yī sǐ， pà tā shèn me？” zhè tóng yàng shì“ zuò yī shēng pàn”， dàn tā de zhè yàng zuò， què bìng bù zhǐ shì wéi liǎo jìn nán xìng zhī huān， tā zì jǐ yě yào“ jí jìn huān yú”、 huò qǔ“ kuài huó”。 tā mendōu gēn《 pú sà mán》 cí lǐ de nǚ zǐ cún zài míng xiǎn de chā bié。 zhè zhǒng chā bié suǒ fǎn yìng de， bìng bù zhǐ shì nán xìng zuò zhě duì nǚ xìng rèn shí de shēn huà， gèng shì shè huì guān niàn de mǒu zhǒng biàn huà： zài shè huì shàng zhì shǎo yǐ yòu yī xiǎo bù fēn rén bù zài rèn wéi nǚ xìng jǐn jǐn shì wéi nán xìng zhì zào huān yú de cái liào， chéng rèn nǚ xìng tóng yàng jù yòu cóng yì xìng huò dé huān yú de xū yào hé quán lì。 fǒu zé tānɡ xiǎn zǔ hé líng méng chū jué bù huì bǎ zì jǐ suǒ zàn měi de nǚ xìng xiěde rú cǐ“ yín jiàn”①。
--------
① tānɡ xiǎn zǔ duì dù lì niàn de zàn měi gù bù bì shuō， líng méng chū yě zài luó xī xī nà duàn“ ér jīn yǐ dìng xià rì zǐ liǎo” de duì huà shàng pī dào：“ yòu qíng rén！” jiàn shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè yǐng yìn běn《 pāi 'àn jīng qí》 juàn 'èr shí jiǔ。
cóng《 jiāng zhòng zǐ》 dào《 pāi 'àn jīng qí》 de zhè sì gè nǚ xìng zhōng，《 jiāng zhòng zǐ》 lǐ de nǚ hái zǐ jīhū méi yòu xiǎn shì chū gè xìng tè sè。 tā de zhè zhǒng sī xiǎng gǎn qíng， shì rèn hé yī gè qū fú yú fù mǔ、 zhū xiōng hé“ rén zhī duō yán” de yā lì de nǚ zǐ（ zhè yàng de nǚ zǐ zài nà gè shè huì lǐ shì jué dà duō shù） dū jù yòu de。 zhì yú tā gēn qí tóng lèi xíng de nǚ zǐ xiāng bǐ yòu shénme tè shū xìng， zài zhè shī lǐ què sī háo dū kàn bù chū lái。 zhè bù néng jǐn jǐn guī yīn yú zuò zhě de xiě zuò shuǐ píng； dāng gè tǐ duì qún tǐ jí wéi xùn shùn、 yī qiē yǐ qún tǐ de yì zhǐ wéi yǐ guī shí， qí gè xìng de zhēn zhèng tè sè yě jiù suí zhī xiāo róng， zhǐ shèng xià yòu rén xǐ huān shuō huà、 yòu rén chén mò guǎ yán zhī lèi biǎo miàn de chā bié liǎo。 zhì yú《 pú sà mán》 lǐ de nǚ zǐ， zé yǐ shǎn xiàn chū gè xìng de huǒ huā， tā zài 'ài qíng wèn tí shàng gǎn yú cóng gè rén de yào qiú chū fā duì qún tǐ de guī fàn jìn xíng fǎn kàng， zhè jiù shǐ tā jié rán yòu bié yú jué dà duō shù qū fú yú qún tǐ yā lì 'ér xī shēng zì jǐ 'ài qíng de nǚ xìng； ér qiě， zhè zhǒng fǎn kàng jì rán chún cuì shǔ yú gè rén de xìng zhì， yě jiù bì rán jù yòu gè rén de dú tè xíng shì。 yǐ zhè nǚ zǐ lái shuō， zài yǔ qí suǒ 'ài de nán zǐ huān huì shí， tā réng lěng jìng dì yì shí dào kě néng dài lái de yán zhòng hòu guǒ， dàn suī rán yì shí dào liǎo， tā hái shì bù gù yī qiē dì tóu rù 'ài de jī liú， tóng shí yòu yì rán zuò hǎo xī shēng zì jǐ yī qiē de zhǔn bèi。 zài“ xū zuò yī shēng pàn， jìn jūn jīn rì huān” zhè duǎn duǎn shí gè zì de bèi hòu， xiān míng dì yì lì zhe yī gè bǎ 'ài qíng zhì yú qí tā yī qiē rén shēng jià zhí hé shè huì guī fàn zhī shàng de kuáng rè 'ér lǐ zhì de nǚ xìng； yǔ bié de gǎn yú wèile 'ài qíng 'ér fǎn pàn qún tǐ de nǚ xìng xiāng bǐ， qí dú tè xìng yě hěn xiǎn rán。 wáng guó wéi chēng zàn zhè zhǒng miáo xiě wéi“ zhuān zuò qíng yǔ 'ér jué miào”（《 rén jiān cí huà shān gǎo》）， què fēi wú jiàn， jìn guǎn zuò zhě xiě nǚ xìng duì 'ài qíng shēng huó de jù tǐ gǎn shòu hái yòu měi zhōng bù zú zhī chù。
yǔ zhè nǚ zǐ xiāng bǐ， luó xī xī yòu zì yòu qí jié rán xiāng yì de gè xìng tè sè。 ài de zhí zhe yǔ yù de chì liè zài tā shēn shàng róng 'ér wéi yī。 duì tā lái shuō， huó zhe jiù yào huò dé zhè zhǒng 'ài qíng de yú kuài； ér dāng 'ài qíng bù néng zài jì xù xià qù shí， tā jiù jiāng“ wú suǒ yí hèn” dì zǒu xiàng sǐ wáng。 zhè yī 'ài qíng shì fǒu huì dài lái yán zhòng hòu guǒ gēn běn bù zài tā kǎo lǜ zhī liè， yīn wéi 'ài qíng bèi pò zhōng zhǐ shí tā de shēng mìng yě jiù jié shù， rèn hé hòu guǒ duì tā dōuyǐ bù néng zài chǎn shēng yǐng xiǎng。 ér zài sǐ wáng de yīn yǐng rú cǐ pò jìn de qíng kuàng xià， tā jìng néng tǎn rán dì、 shèn zhì tān lán dì xiǎng shòu 'ài de kuài lè， zhè gèng shì yī zhǒng zěn yàng lìng rén zhàn lì de bēi zhuàng！
cóng zuò pǐn kàn lái， luó xī xī de zuò zhè yī qiē chún shì chū yú zì fā。 tā shì zài qí shí sì suì、 yě jí hái bù dà dǒng shì shí jiù yǔ nán fāng xiāng 'ài de。 bù jiǔ， zhè 'ài qíng shòu dào liǎo fù、 mǔ de zǔ 'ài， ér tā zé yīn xiāng 'ài yǐ shēn， bù yuàn zài fēn kāi， yú shì fā shēng liǎo shàng shù de yī xì liè shì jiàn。 kě yǐ shuō， tā de yǒng gǎn de xíng dòng shì jī yú tā nà gēn shēn dì gù de 'ài qíng， ér tā de 'ài qíng zé shì běn néng de chǎn wù。 suǒ yǐ， tā zài zhè fāng miàn de sī xiǎng hé yán xíng dōushì jiǎn dān 'ér zì rán de、 jīhū méi yòu shénme shì fēi hé lì hài de kǎo lǜ。 jiè yòng yuán hóng dào de huà， jiù shì“ shuài xīn 'ér xíng， wú suǒ jì dá”（《 xù chén zhèng fǔ 〈 huì xīn jí 〉》）。 dù lì niàn què yǔ cǐ xiāng fǎn， tā shì shēn shòu lǐ jiào xūn táo de shēn guī ruò nǚ； rén lèi běn xìng zài tā shēn shàng yǐ bèi jiā shàng chén zhòng de zhì gù。 tā bù néng xiàng luó xī xī sì dì jǐn jǐn kào běn néng xíng shì； bì xū zài yī dìng chéng dù shàng chōng pò zhè zhì gù cái néng dà dǎn dì qù 'ài、 qù xún qiú qíng yù de mǎn zú， nǎ pà jǐn jǐn shì zài mèng huàn de xíng shì zhōng。 suǒ yǐ， ài de jué xǐng zài tā yě jiù shì jiào wéi míng què de rén xìng jué xǐng héng héng gè tǐ yì shí de jué xǐng。 zhè guò chéng bì xū bàn suí zhe yán sù de sī kǎo， fǒu zé jiù bù néng yǔ zhì gù zhe tā de lǐ jiào xiāng kàng héng； dàn cù shǐ tā sī kǎo de què réng shì shàonǚ de běn néng。 zài tā jué dìng qù yóu wán hòu huā yuán héng héng nà shì tā de yuè guǐ xíng wéi de dì yī bù héng héng zhī qián， jù tā de yā tóu chūn xiāng shuō， tā céng jīng yǐ《 shī jīng · guān jū》 wéi yǐ píng， fā guò liǎng cì yì lùn。 yī cì shì dú dào shī lǐ de“ yǎo tiǎo shū nǚ， jūn zǐ hǎo qiú” shí， tā“ qiǎo rán fèi shū 'ér tàn yuē：‘ shèng rén zhī qíng， jìn jiàn yú cǐ yǐ。 jīn gǔ tóng huái， qǐ bù rán hū！’” lìng yī cì shì dú dào shī lǐ“ guān guān jū jiū， zài hé zhī zhōu” shí， tā shuō：“ guān liǎo de jū jiū， shàng rán yòu zhōu zhǔ zhī xīng， kě yǐ rén 'ér bù rú niǎo hū？”①（《 sù yuàn》） zhè shì yǐ“ shèng rén” de qí zhì lái fǎn duì lǐ jiào de shù fù rén xìng， yě shì míng、 qīng de jìn bù sī xiǎng jiā cháng yòng de yī zhǒng shǒu fǎ。 dāng rán， zhè zhǐ shì cóng xiàn shí xū yào chū fā de quán yí zhī jì， shèn huò zhǐ shì guǐ biàn， dàn què shì jīng guò shēn sī shú lǜ de guǐ biàn。 guān zài shēn guī zhōng de bù yǔ wài jiè jiē chù de dù lì niàn jìng rán yě néng cóng shèng xián de jīng diǎn zhōng zhǎo dào jiě tuō zì jǐ de jiè kǒu， zú jiàn tā zài běn néng de qū shǐ xià shì zài zěn yàng nǔ lì dì zhēngzhá、 jī jí dì sī kǎo。 ér zhèng yīn tā shì jīng guò liǎo zhè yàng de sī kǎo de， yě jiù bù huì xiàng luó xī xī sì dì zhǐ shì jiù shì lùn shì dì mǎn zú yú 'ài qíng de huò dé， wán quán yòu kě néng、 yě yìng gāi shùn zhe zhè sī lù 'ér dé chū jìn yī bù de jié lùn。 zài《 xún mèng》 zhōng tā yòu zhè yàng de chàng cí：
zhè bān huā huā cǎo cǎo yóu rén liàn， shēng shēng sǐ sǐ suí rén yuàn， biàn suān suān chǔ chǔ wú rén yuàn。
--------
① zhè shì chūn xiāng zhuǎn shù dù lì niàn de huà。 yīn chūn xiāng zì jǐ wù bǎ“ guān guān jū jiū” shì wéi“ guān liǎo de jū jiū”， shì yǐ zài zhuǎn shù shí yě chǎn shēng liǎo cuò wù； dù lì niàn dāng rán bù huì yòu zhè yàng de wù jiě。 yòu， cǐ yǔ shí běn yú《 rú yì jūn chuán》。 gāi shū zhōng de wǔ zé tiān kàn dào niǎo 'ér zài huā yuán zhōng chéng shuāng zuò duì， gǎn tàn dì shuō：“ yōu qín shàng zhī xiāng 'ǒu zhī lè， kě yǐ rén 'ér bù rú niǎo hū？”“ guān guān” wéi niǎo de hé míng shēng。“ guān guān jū jiū” yě hán yòu jū jiū“ xiāng 'ǒu” zhī yì。
zhè yǐ jīng bù zhǐ shì yào qiú zì yóu de 'ài liàn， ér qiě yào qiú yóu zì jǐ lái zhǎng wò zì jǐ de mìng yùn： shēng yě bà、 sǐ yě bà， yī qiē yóu zì jǐ de yì yuàn jué dìng； tóng shí yě yì rán dì chéng dān qǐ yóu cǐ 'ér lái de rèn hé yán zhòng hòu guǒ： zài 'àn zhào zì jǐ de yì yuàn xíng shì yǐ hòu， jí shǐ luò dào fēi cháng bēi cǎn de chǔjìng， suān suān chǔ chǔ， yě jué bù yuàn tiān yóu rén。 zǒng zhī， wǒ yóu wǒ zì jǐ lái zhī pèi， wǒ duì wǒ zì jǐ fù zé！ zhè shì zì wǒ yì shí de chū bù jué xǐng。 ér dāng yī gè rén zài zhuī qiú zì yóu de 'ài liàn shí， rú guǒ céng duì zì jǐ de yào qiú zuò guò lǐ xìng de sī kǎo， zhè zhǒng jué xǐng yě jiù wú fǎ bì miǎn： jì rán wǒ wú quán zhī pèi zì jǐ， bù néng duì zì jǐ fù zé， wǒ píng shénme qù zhuī qiú zì yóu de 'ài liàn ní？
zài zhè lǐ， wǒ men yě jiù qīng xī dì kàn dào liǎo luó xī xī hé dù lì niàn de jù dà chā bié。
yǔ cǐ tóng shí， wǒ men hái kě yǐ kàn dào cóng《 jiāng zhòng zǐ》 dào wǎn míng de xìqǔ、 xiǎo shuō， wén xué zuò pǐn zhōng de fù nǚ xíng xiàng huò dé liǎo duō me jù dà de fēng fù hé fā zhǎn， ér zhè shǒu xiān yòu lài yú duì rén lèi běn xìng de jìn gù de jiǎn qīng， duì gè xìng de yā yì de fàng kuān； fǒu zé， dù lì niàn hé luó xī xī de xíng xiàng gù rán bù néng chǎn shēng， biàn shì《 pú sà mán》 lǐ nà zhǒng“ xū zuò yī shēng pàn， jìn jūn jīn rì huān” de gǎn qíng yě nán yǐ chū xiàn。
qí shí， bù jǐn nǚ xìng， nán xìng yòu hé cháng bù rú cǐ！《 shuǐ hǔ》 zhōng de lǔ dá、 wǔ sōng、 lǐ kuí、《 rú lín wài shǐ》 lǐ de dù shǎo qīng、《 hóng lóu mèng》 lǐ de jiǎ bǎo yù děng xū gòu rén wù bù bì shuō， jiù shì lǐ shāng yǐn、 liǔ yǒng、 xīn qì jí děng rén de mǒu xiē míng piān， yědōu shì zài duì rén xìng de yā zhì yòu suǒ huǎn jiě de qíng kuàng xià cái néng chū xiàn de。 yǐ“ chūn cán dào sǐ sī fāng jìn， là jù chéng huī lèi shǐ gān”（《 wú tí》） wéi dài biǎo de lǐ shāng yǐn nà zhǒng shēng sǐ yǐ zhī de 'ài qíng shī， shuō míng tā yǐ bǎ nán nǚ zhī qíng fàng dào liǎo bié de yī qiē zhī shàng； zhè bù dàn zài xiān qín、 liǎng hàn shì wéi bèi dào dé guī fàn de， jiù shì zài wèi、 jìn shí qī yě yào shòu dào pǔ biàn qiǎn zé①。 táng dài rú réng wéi chí zhè zhǒng jú miàn， jiù bù huì yòu lǐ shāng yǐn de 'ài qíng shī。 zhì yú liǔ yǒng de 'ài qíng cí， qí gǎn qíng de shēn zhì jué bù ruò yú lǐ shāng yǐn shī， qí suǒ 'ài de duì xiàng yòu bù shì tā de zhèng shì qī zǐ， cháng ruò bù shì jì nǚ， yě shì shè huì dì wèi jiào dī、 gān yú zuò tā“ wài shì” de nǚ zǐ， cóng 'ér zhè xiē cí yě jiù gèng wéi nà yǐ qián de dào dé guī fàn suǒ bù róng。 táng dài shī rén suī yě yòu xiē zèng gěi shè huì dì wèi jiào dī de fù nǚ héng héng lì rú jì nǚ、 nǚ dào shì héng héng de shī， dàn jué méi yòu rú liǔ yǒng cí nà yàng gǎn qíng shēn zhì de， jiù zhèng tòu lù liǎo qí zhōng de xiāo xī。 jiù liǔ yǒng cí dé yǐ cún zài zhè diǎn lái kàn， sòng dài suī yòu bǐ táng dài zhù zhòng lǐ jiào de yī miàn， dàn néng jiē shòu liǔ yǒng cí de rén shù wú yí yě yòu jiào dà de zēng jiā②。 zǒng zhī， zhèng yīn wéi cóng xiān qín yǐ hòu， shè huì zài zǒng tǐ shàng shì huǎn màn、 qū zhé dì xiàng dù lì niàn xiàng wǎng de“ zhè bān huā huā cǎo cǎo yóu rén liàn， shēng shēng sǐ sǐ suí rén yuàn” de mù biāo yí xíng， zhè cái yòu kě néng chū xiàn lǐ shāng yǐn shī、 liǔ yǒng cí nǎi zhì wǎn míng xìqǔ、 xiǎo shuō de mǒu xiē rén wù。
--------
① jǔ gè lì zǐ：《 shì shuō xīn yǔ》 juàn xià《 huò nì》：“ xún fèng qiàn yǔ fù zhì dǔ。 dōng yuè fù bìng rè， nǎi chū zhōng tíng zì qǔ lěng， hái yǐ shēn yùn zhī。 fù wáng， fèng qiàn hòu shàoshí yì zú， yǐ shì huò jī yú shì。”
liú xiào biāo zhù yǐn《 xún càn biézhuàn》， shuō xún fèng qiàn zài qī zǐ sǐ hòu，“ tòng dào bù néng yǐ”，“ suì yú yì wáng”。 yòu shuō： fèng qíng shēng qián“ suǒ jiāo zhě yī shí jùn jié”， dàn tā xià zàng shí， qù sòng zàng de zhǐ shí yú rén； zhè shí yú rén suī duì tā de sǐ gǎn dào hěn bēi tòng， dàn zhǐ shì“ zhuī xī qí néng yán”。 zǒng zhī tā de kàng lì qíng dǔ， yǐ zhì wéi tòng dào qī zǐ 'ér sǐ， shòu dào liǎo dāng shí de pǔ biàn qiǎn zé， wú rén duì cǐ jiā yǐ liàng jiě hé tóng qíng。 zhí dào nán cháo sòng liú yì qìng zhuàn《 shì shuō xīn yǔ》， réng bǎ cǐ shì shì wéi“ huò nì”， liú lù chū míng xiǎn de qiǎn zé zhī yì。
② chén shī dào《 hòu shān shī huà》 shuō liǔ yǒng cí“ wěi bèi cóng sú、 tiān xià yǒng zhī。” xú dù《 què sǎo biān》 juàn wǔ、 huáng shēng《 táng sòng zhū xián jué miào cí xuǎn》 juàn wǔ zé fēn bié wèi liǔ cí“ liú sú rén yóu xǐ dào zhī”、“ shì jǐng zhī rén yuè zhī”， dōukě jiàn liǔ cí zài dāng shí shí jù xióng hòu de qún zhòng jī chǔ。
bù guò， xīn qì jí cí què yǔ lǐ shī、 liǔ cí dōuyòu xiē bù tóng。 jiè yòng shàng wén yǐn guò de《 bái yǔ zhāi cí huà》 lǐ de huà， xīn cí pō yòu xiē“ huán wēn zhī liú yà” de luàn chén zéi zǐ qì。 zhè zhǒng qì wèi zuì zhòng de， shì tā de《 yǒng yù lè · jīng kǒu běi gù tíng huái gǔ》：
qiān gǔ jiāng shān， yīng xióng wú mì， sūn zhòng móu chù。 wǔ xiè gē tái， fēng liú zǒng bèi， yǔ dǎ fēng chuī qù。 xié yáng cǎo shù， xún cháng xiàng mò， rén dào jì nú céng zhù。 xiǎng dāng nián， jīn gē tiě mǎ， qì tūn wàn lǐ rú hǔ。 yuán jiā cǎo cǎo， fēng láng jū xū， yíng dé cāng huáng běi gù。 sì shí sān nián， wàng zhōng yóu jì， fēng huǒ yáng zhōu lù。 kě kān huí shǒu， fó lí cí xià， yī piàn shén yā shè① gǔ！ píng shuí wèn： lián pō lǎo yǐ， shàng néng fàn fǒu？
jìn guǎn zhè shǒu cí de xià piàn hán yòu duì nán sòng zhèng fǔ de qiǎn zé， dàn qí zuì néng dǎ dòng dú zhě héng héng zhì shǎo shì jīn tiān de dú zhě héng héng de， què bù shì zhè zhèng zhì pī pàn de bù fēn， ér shì shèn tòu zài cí lǐ de duì yīng xióng shì yè de kě wàng。 cí de yī kāi tóu， jiù shì duì yīng xióng sūn quán de yǎng mù。 jiē xià lái suī liú lù chū liǎo suì yuè wú qíng、 yīng xióng yǐ shì de gǎn kǎi， dàn bǐ fēng yī zhuǎn， què yǐ liú yù de“ jīn gē tiě mǎ， qì tūn wàn lǐ rú hǔ” jié shù shàng piàn， lìng rén wéi zhī shén wǎng： yīng xióng zòng shǐ dí bù guò wú qíng suì yuè， dàn tā men de háo qíng shèng gài， què jiāng yǒng yuǎn huó zài rén men de xīn lǐ。 xià piàn zài jiē shì nán sòng zhèng fǔ de wú néng、 gǒu 'ān， yǐ zhì yīng xióng wú yòng wǔ zhī dì de tóng shí， yòu yǐ zhàn guó míng jiāng lián pō zì yù， biǎo dá chū duì jiàn gōng lì yè de qiáng liè zhuī qiú。 ér zhè gēn shàng piàn de sòng zàn sūn quán、 liú yù zhèng shì xiāng tōng de。
--------
① xià piàn zhōng de“ yuán jiā cǎo cǎo” zhū jù， yǐ nán cháo sòng yuán jiā shí qī de běi fá shī bài， jiè yù nán sòng xiào zōng chū nián de běi fá bài jì。“ fó lí” wéi běi wèi tài wǔ dì tuò bá dào de xiǎo míng。 yuán jiā běi fá shī bài hòu， fó lí shuài jūn nán qīn， zài cháng jiāng běi 'àn jīn jiāng sū liù hé dōng nán guā bù shān shàng jiàn xíng gōng； hòu zhè xíng gōng chéng wéi miào yǔ， jí“ fó lí cí”。“ fó lí” èr jù shì shuō fó lí cí yǐ chéng wéi yíng shén sài shè de suǒ zài， yì wèi zhe rén men yǐ wàng liǎo fó lí nán qīn zhī chóu； cǐ chù yǐn yù yóu yú nán sòng zhèng fǔ de cháng qī gǒu qiě tōu 'ān， rén men yǐ wàng diào liǎo duì jīn tǒng zhì zhě de chóu hèn。 nà me， lì tú huī fù zhōng yuán de yīng xióng、 zhì shì nǎ lǐ hái yòu yòng wǔ zhī dì ní？ suǒ yǐ xià jù jǐn jiē zhe jiù shuō“ píng shuí wèn： lián pō lǎo yǐ， shàng néng fàn fǒu。”
zài zhè lǐ xū yào zhǐ chū de shì： sūn quán、 liú yù hé lián pō dōubù shì zhōng yú guó jiā（ dāng rán gèng fēi zhōng yú jūn zhù） de rén wù。 sūn quán zài hàn mò chéng luàn gē jù jiāng dōng， hòu lái zì lì wéi dì。 liú yù zài dōng jìn mò chéng luàn jué qǐ， zuì zhōng cuàn duó liǎo dì wèi。 tā zài cuàn wèi zhī qián suī céng běi fá， shōu fù liǎo bù shǎo shī dì， dàn nà zhǐ shì wèile jiàn lì zì jǐ de wēi xìn； jiē zhe biàn cōng cù huí bīng， yǐ zhì shōu fù de tǔ dì zhòng yòu shī qù。 lián pō běn wéi zhào guó dàjiàng， yīn zhào wáng pài lìng yī jiāng jūn lè chéng lái qǔ dài tā de zhí wù， tā jiù gōng dǎ lè chéng， chū bēn wèi guó。 zài wèi guó guò liǎo hǎo jiǔ， wèi wáng duì tā bìng bù xìn yòng。 zhào wáng zé yīn lǚ bèi qín jūn suǒ kùn， xiǎng zài yòng tā， tā yě yuàn yì huí zhào； dàn zhào wáng pài lái de shǐ zhě shòu liǎo tā de zhèng dí de huì lù， huí qù shuō lián pō“ suī lǎo， shàng shàn fàn， rán yǔ chén zuò qǐng zhī， sān yí shǐ yǐ”（《 shǐ jì · lián pō lìn xiāng rú lièzhuàn》）， zhào wáng jiù bù zài yòng。 qí hòu chǔ wáng pài rén qù wèi guó jiē tā， tā jiù dào chǔ guó qù dān rèn jiāng jūn， bù guò yě wèi néng jiàn gōng， zhōng yú sǐ zài chǔ guó。 xīn qì jí yǎng mù sūn quán、 liú yù 'ér yǐ lián pō zì jū， yě zhèng shuō míng tā suǒ zhuī qiú de， shì xiàng zhè xiē rén nà yàng dì hōng hōng liè liè zuò yī fān shì yè， chéng wéi qiān gǔ chuán sòng de yīng xióng①， ér bìng bù shì yǐ zhōng jūn 'ài guó wéi shǒu wù。 huàn yán zhī， tā de kǔ mèn shǒu xiān bù zài yú bào guó wú mén， ér zài yú yīng xióng shī lù。
--------
① yòu rén yǐ wéi xīn qì jí zài cǐ cí zhōng sòng zàn sūn quán、 liú yù shì xī wàng nán sòng zhèng quán xiàng sūn quán、 liú yù nà yàng dì fèn fā yòu wéi。 dàn sūn quán bìng wú wèn dǐng zhōng yuán zhī zhì， qí suǒ zhēng qǔ de， zhǐ shì bǎo yòu jiāng nán， gēn nán sòng zhèng quán xiāng bǐ， bìng bù jiàn dé fèn fā yòu wéi。 xīn qì jí dāng bù zhì rèn wéi nán sòng zhèng quán yìng xiàng sūn quán xué xí。 suǒ yǐ： tā de zàn yáng sūn quán wéi yīng xióng， shí bù guò yīn sūn quán néng chéng luàn gē jù， zì lì wéi dì， jiù qí gè rén lái shuō， què shì hōng hōng liè liè dì zuò liǎo fān shì yè。 yǐ cǐ lì bǐ， tā de zàn měi liú yù， dāng yě shì chū yú tóng yàng mùdì。
zhè qí shí shì yī gè cóng qún tǐ chū fā hái shì cóng gè rén chū fā de wèn tí。 duì cǐ， xū yào shāo zuò bǔ chōng。
shàng wén yǐ jīng shuō guò， qū yuán shí dài de chǔ wén huà héng héng bāo kuò qū yuán de zuò pǐn zài nèi héng héng yǐ shì zài zhòng qún tǐ de qián tí xià yòu shìdàng zhòng shì gè rén。 suǒ yǐ《 lí sāo》 yī miàn shuō：“ lǎo rǎn rǎn qí jiāng zhì xī， kǒng xiū míng zhī bù lì。” yī miàn yòu shuō：
“ zhǐ jiǔ tiān yǐ wéi zhèng xī， fū wéi líng xiū zhī gù yě。” qū yuán jì yào lì zì jǐ de“ xiū míng”（ zhè shì wéi gè rén）， dàn guī gēn dào dǐ què zhǐ shì wèile“ líng xiū”（ jí jūn wáng， yě jí qún tǐ de dài biǎo）。 jīng guò chǔ wén huà yǔ zhōng yuán wén huà de jìn yī bù róng hé， tè bié shì jīng guò qín、 hàn de zhuān zhì zhèng tǐ de jiā qiáng， zhōng guó wén huà zhōng xiàng zhè yàng de zūn zhòng gè rén de chéngfèn yě céng zāo dào míng xiǎn de xuē ruò①， ér xīn qì jí zé zài yī shǒu cí zhōng gōng rán shēng chēng qí lǐ xiǎng wéi“ liǎo què jūn wáng tiān xià shì， yíng dé shēng qián shēn hòu míng”（《 pò zhèn zǐ · wéi chén tóng fǔ fù zhuàng cí yǐ jì》）。 zhè jì kě jiě shì wéi bǎ qián zhě zuò wéi tā de shǒu yào shèn huò wéi yī de mù biāo， hòu zhě zhǐ shì zhè mù biāo shí xiàn hòu de zì rán jiēguǒ； yě kě jiě shì wéi yǐ hòu zhě wéi zhù， zhè yàng， qián zhě jiù bù guò shì dá dào qí zhù yào mù biāo de tú jìng huò shǒu duàn（ jí shǐ xīn qì jí zài zhù guān shàng méi yòu duì zhè 'èr zhě de fènliàng míng què dì quán héng guò， dàn dāng tā yòng shàng shù lǐ xiǎng qù zhǐ dǎo qí shí jì shēng huó shí， bì rán huì yǐ qí zhōng de yī xiàng wéi zhù； yīn wéi zhè 'èr zhě zài shí jì shēng huó zhōng jīng cháng shì máo dùn de）。 dàn shì， tā ruò zhēn bǎ hòu zhě zuò wéi qián zhě de zì rán jiēguǒ， zài tā xīn zhōng bù zhàn shénme fènliàng， tā yě jiù bù huì jiāng tā zuò wéi qí lǐ xiǎng de yī xiàng zhòng yào nèi róng 'ér tí chū lái liǎo； gèng hé kuàng ruò yào bǎ“ liǎo què jūn wáng tiān xià shì” zuò wéi shǒu yào huò wéi yī de mù biāo， nà jiù bì xū yǐ nóng hòu de zhōng jūn guān niàn wéi qián tí， ér cóng xīn qì jí duì cuàn duó dì wèi de liú yù de zhōng xīn yǎng mù lái kàn， tā bìng bù shì gān yú zuò huáng dì xùn shùn nú cái de rén。 suǒ yǐ， duì《 pò zhèn zǐ》 lǐ de zhè liǎng jù huà shí yìng zuò hòu yī zhǒng lǐ jiě： tā de lǐ xiǎng shì tōng guò“ liǎo què jūn wáng tiān xià shì” lái“ yíng dé shēng qián shēn hòu míng”。
--------
① zhè lǐ yào bǔ chōng yī diǎn： zài gǔ dài de shí jì shēng huó zhōng， cóng gè rén lì yì chū fā bìng cóng shì xǔ duō yuè guǐ huó dòng de rén dāng rán céng yī zài chū xiàn， dàn nà shì yú lùn hé dào dé suǒ qiǎn zé de duì xiàng； chú fēi tā néng bǎ zì jǐ de zhēn xiāng yǎn gài qǐ lái， huò zhě dāng shàng liǎo huáng dì， shǐ bié rén bù gǎn qiǎn zé。 dàn zhè zhǒng rén jí shǐ dāng shàng liǎo huáng dì， rú bù shì tā jiàn lì de wáng cháo cún zài de shí jiān xiāng dāng cháng， tā de tǒng zhì yòu pō yòu chéng jì（ rú tóng táng tài zōng nà yàng）， zé yì dài zhī hòu réng nán miǎn shòu dào qiǎn zé。
tā de zhè zhǒng lǐ xiǎng bù dàn guī gēn dào dǐ shì yǐ gè rén wéi běn wèi， ér qiě jǐyǔ zì wǒ yǐ jí gāo de gū jià hé qī wàng。“ liǎo què jūn wáng tiān xià shì” yī jù， nà shì hé děng zì xìn zì háo de kǒu qì！ tā bǎ jiān nán de nán běi tǒng yī dà yè kàn dé hé děng qīng yì！ rán 'ér， zì jǐ yuè xiǎn dé gāo dà， yǔ zhī xiāng duì de“ jūn wáng” jiù yuè jù yòu bèi dòng de、 yīn rén chéng shì de yì wèi。 zhè yàng de jūn chén gé jú， yě nán guài chén tíng chāo yào chǎn shēng“ huán wēn zhī liú yà” de gù lǜ liǎo。 dàn zhǐ yào piē kāi cǐ děng fēng jiàn guān niàn de yǐng xiǎng， wǒ men jiù kě fā xiàn： zhè zhǒng zì xìn zì háo yī miàn shì qí shēng mìng lì héng héng yóu yú tā yǐ gè rén wéi běn wèi， zhè yě jiù shì gè tǐ shēng mìng lì héng héng de 'áng yáng， lìng yī fāng miàn gèng chōng yíng zhe yào bǎ zhè 'áng yáng de shēng mìng lì zài xiàn shí zhōng chōng fēn fā huī hé biǎo xiàn de pò qiē yuàn wàng。 ér zhè zài dāng shí bù dàn nán yǐ shí xiàn， ér qiě yě nán yǐ bèi lǐ jiě， yú shì xíng chéng liǎo gēn xiàn shí de jiān ruì duì lì。 tā de《 zhè gū tiān》 yī kāi tóu jiù shuō：“ yǎn bí rén jiān chòu fǔ chǎng， gǔ jīn wéi yòu jiǔ piān xiāng。” bǎ zhěng gè rén jiān dū zuò wéi chòu fǔ chǎng lái kàn dài， jiù zú yǐ shuō míng duì lì de yán zhòng。
yóu cǐ， xīn qì jí de zhè lèi cí jì jù yòu zhèn fèn rén xīn、 cù shǐ rén kě wàng xíng dòng de jù dà lì liàng， yòu chén jìn yú shēn chén de gū dú gǎn、 yā yì gǎn zhī zhōng。 qí jù tǐ zuò pǐn suī cháng yòu suǒ piān zhòng， yì shí xiāng shèn tòu。 rú shàng yǐn de《 yǒng yù lè》， shàng piàn zhì“ jīn gē tiě mǎ， qì tūn wàn lǐ rú hǔ”， zhēn shǐ rén duì yīng xióng yè jì wú xiàn shén wǎng； xià piàn què cóng yī kāi shǐ jiù shǐ rén gǎn dào shè huì shēng jī jǐ yǐ quán bèi zhì xī， liú yù bān de yīng xióng yè jì gēn běn wú cóng zài xiàn， dàn zhì jié wěi chù rén men chóngxīn kàn dào liǎo yī gè yīng xióng héng héng lián pō， jìn guǎn tā bù shòu zhòng yòng， shèn zhì yǐ bèi shè huì yí wàng， dàn tā yòu jù dà de cái néng， tā huó zhe， ér qiě bēi fèn、 jiāo zhuó dì kě qiú fā huī zì jǐ de zuò yòng。 yú shì， xiàn rù jué wàng de dú zhě yòu bù miǎn bèi zhè gè yě xǔ shì bēi jù xíng de yīng xióng suǒ dǎ dòng。 yòu rú shàng wén céng bù fēn yǐn shù guò de《 pò zhèn zǐ》， cóng kāi tóu de“ zuì lǐ tiǎo dēng kàn jiàn”， zhí dào quán piān de dàoshǔ dì 'èr jù“ yíng dé shēng qián shēn hòu míng”， qíng xù dū jí wéi kàng fèn。 zuò zhě gē sòng zì jǐ de xióng cái dà lüè， xiǎng xiàng chéng gōng de guò chéng； dàn qí zuì hòu yī jù què shì“ kě lián bái fā shēng”！ yuán lái， shàng shù de zhè yī qiēdōu shì shī rén de lǐ xiǎng， zài xiàn shí zhōng tā què yī shì wú chéng， tóu shàng yǐ yòu liǎo báifà。 zhè shì hé děng qiáng liè de fǎn chā！ ér zuò zhě de yì yù、 fèn nù， zài zhè jù zhōng yě jiù yī xiè wú yí。 rán 'ér， jìn guǎn shì“ kě lián bái fā shēng” bā， dàn cóng tōng piān lái kàn， zhè wěi měi de lǐ xiǎng zài zuò zhě de xīn zhōng réng rán gēn shēn dì gù， suǒ yǐ， yì yù、 fèn nù bìng bù dǎo zhì xiāo chén、 jué wàng。
zǒng zhī， zài zhè yī lèi zuò pǐn lǐ， dú zhě jì gǎn dào liǎo yóu zuò pǐn zhōng de yīng xióng suǒ tǐ xiàn chū lái de gè tǐ shēng mìng de qiáng dà lì liàng， yě gǎn shòu dào liǎo lǒngzhào zài zhè qiáng dà de gè tǐ shēng mìng shàng de zhòng yā。 yú shì， zuò wéi gè tǐ shēng mìng de dú zhě jì cóng zhōng xī qǔ liǎo lì liàng， yě gǎn shòu dào liǎo zhòng yā xià de tòng kǔ； dàn zhè tòng kǔ bìng bù dǎo zhì kǒng jù hé qū fú。
zì rán， zài xīn qì jí cí lǐ， zhè yī qiē yě bìng bù dōushì zhí jiē 'ér míng bái dì xiǎn xiàn de， yòu de pō wéi qū zhé。 lì rú tā de zhù míng de《 mō yú 'ér》（“ gèng néng xiāo jǐ fān fēng yǔ”）， jīhū tōng piān dōushì chóu kǔ zhī cí： xiě xíng shì de wēi dài， tā de bù bèi lǐ jiě、 zāo shòu dǎ jī， tā de gū dú、 yōu chóu。 rán 'ér， zhōng jiān tū rán chā rù yī jù：“ jūn mò wǔ， jūn bù jiàn， yù huán fēi yàn jiē chén tǔ。” zhè lǐ de“ jūn”， shì zhǐ yǔ qí xiāng fǎn yī fāng de lì liàng。 yóu zhè yī jù， jiù tū xiàn liǎo tā duì zì jǐ de xìn xīn。 ér zài zhè xìn xīn de guāng zhào xià， nà xiē chóu kǔ zhī cí yě jiù shī qù liǎo běn lái kě néng shǐ rén xiāo chén de sè cǎi； xiǎn shì gěi dú zhě de， shì zài tòng kǔ zhōng de zhī chēng。 yě xǔ kě yǐ shuō： suǒ yòu zhè xiē dōushì 'áng yáng de gè tǐ shēng mìng lì de biàn xiāng。 shòu dào bù shǎo yán jiū zhě zàn yáng de xīn qì jí cí de jiào yù yì yì（ lì rú 'ài guó jīng shén、 duì hēi 'àn xiàn shí de pī pàn） bìng bù shì wài jiā shàng qù de， ér shì cóng qí nèi zài yào qiú jī fā chū lái de。
zài zhōng guó cí shǐ shàng， xīn qì jí cí de jù dà chéng jiù yǐ dé dào gōng rèn。 rán 'ér， zuò wéi xīn cí gēn dǐ de zhè zhǒng 'áng yáng de gè tǐ shēng mìng lì shí yòu lài yú shè huì duì gè tǐ yā yì de jiàn xíng jiǎn qīng， gè tǐ yì shí de jiàn xíng zēngzhǎng。 cóng biǎo miàn shàng kàn， xīn cí yǔ liǔ yǒng cí hěn bù xiāng tóng， dàn qí shí tóng shì zhè yàng de lì shǐ guò chéng de chǎn wù。 jiù zhè diǎn shuō， wén xué de jìn bù shì yǔ rén xìng de fā zhǎn tóng bù de。 liù
shàng jié suǒ shù rén xìng de fā zhǎn yǔ wén xué yǎn jìn de guān xì， zhù yào shì jiù zuò pǐn de nèi róng 'ér shuō。 dàn shì， nèi róng shì tōng guò xíng shì 'ér biǎo xiàn chū lái de。 nà me， xíng shì de yǎn jìn yǔ rén xìng fā zhǎn de guān xì yòu rú hé ní？
xíng shì de yǎn jìn， bāo hán xǔ duō fāng miàn， xiàng tǐ cái de zēng yì， tóng yī tǐ cái zhōng de mén lèi de zēng duō（ lì rú yóu sì yán shī fā zhǎn 'ér xíng chéng wǔ yán shī， yòu xíng chéng qī yán shī； yóu gǔ tǐ shī fā zhǎn 'ér xíng chéng jìn tǐ shī， děng děng）， miáo xiě、 biǎo xiàn、 sù zào xíng xiàng、 yùn yòng yǔ yán de néng lì de tí gāo jí fāng shì de fán yǎn， jié gòu de qū yú hóng dà jí yán mì， děng děng。 fēng gé de zǒu xiàng duō yàng suī bù jǐn shì xíng shì wèn tí， dàn yě yǔ xíng shì de yǎn jìn yòu guān。
dǎo zhì wén xué xíng shì yǎn jìn de zhū yīn sù zhōng， rén xìng de fā zhǎn réng zhàn yòu jí qí zhòng yào de dì wèi。 dà zhì shuō lái， wén xué xíng shì de yǎn jìn yòu xiē shì zhí jiē yǔ rén xìng de fā zhǎn xiāng lián xì de， yòu xiē zé shì jiànjiē de lián xì。
yǐ zhí jiē lián xì de lái shuō， rú tōng sú xiǎo shuō、 nán xì、 zá jù děng běn shì shì yìng chéng shì píng mín de xiǎng lè yào qiú 'ér chǎn shēng de， ér zhè zhǒng xiǎng lè yào qiú de xíng chéng， gù rán yòu lài yú chéng shì shēng huó（ bāo kuò gōng shāng jīng jì） de rì yì fā dá， tóng shí yě yòu lài yú rén xìng de fā zhǎn， héng héng bǎ rén men cóng cháng qī jiān kǔ shēng huó lǐ xíng chéng de yì zhì xiǎng lè yuàn wàng de tè diǎn zhú jiàn gǎi biàn。 zài rú duì rén wù xìng gé de miáo huì qū xiàng xì zhì， zhè gù rán yòu lài yú jiào gāo de yì shù gōng lì， dàn gèng yòu lài yú suí zhe rén xìng fā zhǎn 'ér lái de gè xìng de fēng fù。 cháng méi yòu fēng fù de gè xìng， rén wù xìng gé de miáo xiě jiù bù néng xì zhì； ér zuò jiā zài zhè fāng miàn de gōng lì， shì zhǐ yòu zài yòu liǎo fēng fù de gè xìng kě gōng tā miáo mó yǐ hòu， cái néng zài shí jiàn zhōng zhú bù tí gāo de。 zhì yú fēng gé de duō yàng huà， yě shì rú cǐ。 liú xié《 wén xīn diāo lóng》 zài《 tǐ xìng》 zhōng bǎ zuò pǐn fēng gé fēn wéi bā lèi， sī kōng tú《 shī pǐn》 guāng shì shī gē de fēng gé jiù yòu 'èr shí sì lèi。 zhè zhù yào bù shì liú xié de fēn biàn lì bù rú sī kōng tú， ér shì yóu yú rén xìng de fā zhǎn， zuò jiā de gè xìng chā bié yuè lái yuè míng xī， suǒ yǐ fēng gé yě yuè lái yuè duō yàng。
jiù rén xìng de fā zhǎn yǔ wén xué xíng shì yǎn jìn de jiànjiē lián xì lái kàn， zé shěn měi yì shí yǔ wén xué guān niàn shì zhù yào de zhōng jiè。 xiàn zài fēn bié jiā yǐ shuō míng。
wén xué yì shù shì yǔ měi lián xì zài yī qǐ de。 yī bān shuō lái， wén xué yìng gěi rén yǐ měi gǎn， cóng 'ér wén xué de xíng shì yě bì xū fú cóng měi gǎn de xū yào。 dàn rén de shěn měi yì shí shì jīng cháng zài biàn huà de， jīn tiān rèn wéi měi de shì wù， guò xiē shí hòu yòu kě néng bèi rèn wéi bù měi。 yīn cǐ， wén xué xíng shì de yǎn jìn bì xū shùn yìng shěn měi yì shí de biàn huà。 dàn zhè xiē biàn huà yòu zhí jiē huò jiànjiē dì qǔ jué yú rén xìng de fā zhǎn。
shì yǐ sì yán shī xiàng wǔ yán shī de zhuǎn biàn wéi lì。
sì yán shì《 shī jīng》 de zhù tǐ， yě kě yǐ shuō shì xiān qín shí qī huáng hé liú yù de shī gē de zhù tǐ。 dàn cóng dōng hàn shí qī qǐ， sì yán shī zài shī gē zhōng de zhù tǐ dì wèi jiù zhú jiàn bèi wǔ yán shī suǒ qǔ dài。 cóng jīn tiān lái kàn， wǔ yán bǐ sì yán zhì shǎo yòu sān gè yōu diǎn： yī、 yóu yú zēng jiā liǎo yī gè zì， nèi róng de hán liàng kuò dà， cóng 'ér néng gèng hǎo dì xù shì shū qíng。 zhè yě jiù shì zhōng róng zài《 shī pǐn xù》 lǐ suǒ shuō de“（ wǔ yán） zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù， zuì wéi xiáng qiē”。 zhōng róng zài dāng shí hái wèi néng fā xiàn qī yán de cháng chù， zhè gè“ zuì” zì yòng dé yòu diǎn guò tóu； dàn ruò guāng jiù wǔ yán、 sì yán lái bǐ jiào， tā de shàng shù yì jiàn hái shì duì de。 lì rú“ yú xiá sàn chéng qǐ， chéng jiāng jìng rú liàn”（ xiè tiǎo《 wǎn dēng sān shān hái wàng jīng yì》） zhī lèi piào liàng de shī jù， yòng sì yán shì zěn me yě xiě bù chū lái de。 sì yán shī dāng rán yě yòu xiěde měi de， rú“ xī wǒ wǎng yǐ， yáng liǔ yǐ yǐ， jīn wǒ lái sī， yǔ xuě fēi fēi”（《 xiǎo yǎ · cǎi wēi》）。 dàn tā de měi zài yú zhè xiē shī jù suǒ zǔ chéng de zhěng gè jìng jiè。
rú gū lì qǐ lái kàn， nà me， wú lùn“ yáng liǔ yǐ yǐ” hái shì“ yǔ xuě fēi fēi” dōubù jiàn yòu tài tū chū zhī chù； bù xiàng“ chéng jiāng jìng rú liàn” huò“ yú xiá sàn chéng qǐ” nà yàng， měi gè gū lì de jù zǐ dū gěi rén yǐ jiào qiáng de měi gǎn。 èr、 sì yán de jù shì dà dǐ yǐ liǎng gè zì wéi yī zǔ， měi jù liǎng zǔ， xiǎn dé jiào wéi dān diào、 bǎn zhì。 wǔ yán de jù shì zé jì kě yóu liǎng zǔ zǔ chéng， yě kě yóu sān zǔ zǔ chéng。 liǎng zǔ de kě yǐ dì yī zǔ liǎng gè zì， dì 'èr zǔ sān gè zì， yě kě yǐ dǎo guò lái。 qián zhě rú“ qū chē shàng dōng mén”①，“ shàng dōng mén” wéi luò yáng chéng mén míng； hòu zhě rú“ fù guì zhě chēng xián”（ zhào yī《 qín kè shī》）。 sān zǔ de zé yòu“ yī、 èr、 èr”、“ èr、 yī、 èr”、“ èr、 èr、 yī” děng gé shì， fēn bié rú“ chū guō mén zhí shì”、“ sōng bǎi jiā guǎng lù”、“ mèng dōng hán qì zhì”。 yīn zǔ hé fāng shì fán duō， zài tóng yī shǒu shī zhōng kě bù duàn biàn huàn， gù yòu líng dòng zhī zhì。 sān、 wǔ yán shī de jù zǐ zǔ hé fāng shì bù duàn biàn huàn， dé yǐ yǔ gǎn qíng de qǐ fú zhuǎn zhé xiāng yìng， yīn 'ér néng shì yìng duō zhǒng gǎn qíng de biǎo dá xū yào。 ér sì yán shī zé jù shì jiào dān diào、 bǎn zhì， qí néng shì yìng de duō wéi zhuāng zhòng、 shū huǎn de gǎn qíng； cāng liáng、 chàng chóu、 qīng wēi de gǎn shāng huò xǐ yuè yě hái kě yǐ， yīn wéi nà dōubù shǔ yú nóng liè、 jī dòng、 míng kuài、 jiān ruì yī lù， duō shǎo kě yǔ zhuāng zhòng、 shū huǎn xiāng tōng。 chú cǐ yǐ wài， jiù nán miǎn yòu xiē hàn gé。 qǐng kàn《 zhōu nán · táo yāo》：
táo zhī yāo yāo， zhuó zhuó qí huá。 zhī zǐ yú guī， yí qí shì jiā。
--------
① cǐ duàn yǐn wén fán bù zhù chū chù zhě jiē jiàn yú《 gǔ shī shí jiǔ shǒu》。
zhè shì dì yī zhāng。 yǐ xià hái yòu liǎng zhāng， jī běn xiāng tóng， zhǐ shì gè bié cí yǔ yòu suǒ tiáozhěng。 cǐ shī wéi zhù hè qīng nián xīn hūn， běn yìng chōng mǎn rè liè、 huān lè de qì fēn， què yīn jù shì de dān diào、 bǎn zhì， suī yòng liǎo“ yāo yāo”、“ zhuó zhuó” děng xiān lì zhī cí， réng nán yǐ xíng chéng rè liè、 huān lè de qíng diào。 zǒng zhī， yóu yú sì yán cún zài zhe zhè yàng sān gè zhòng dà de bù rú wǔ yán zhī chù， qí zhù dǎo dì wèi bèi wǔ yán suǒ qǔ dài yuán shì lì shǐ de bì rán。 dàn qí bèi qǔ dài de guò chéng shì cóng dōng hàn kāi shǐ de， dāng shí yòu shì nǎ xiē jù tǐ yīn sù zài qǐ zuò yòng ní？
shǒu xiān， bù shì shàng shù de dì yī gè yīn sù zài qǐ zuò yòng。 yóu yú zēng jiā liǎo yī gè zì 'ér dǎo zhì de suǒ wèi“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù， zuì wéi xiáng qiē” de yōu diǎn yào dào jiàn 'ān shí cái kāi shǐ xiǎn shì chū lái（ rú wáng càn《 qī 'āi shī》 zhī 'èr de“ shān gāng yòu yú yìng， yán 'ā zēng zhòng yīn” zhī lèi）， yīn wéi bì xū jīng guò xǔ duō zuò jiā de cháng qī nǔ lì cái néng dá dào zhè yàng de shuǐ píng； ér wǔ yán shī qǔ dài sì yán shī zhù dǎo dì wèi de guò chéng què zài zhè zhī qián zǎo jiù kāi shǐ liǎo。 gèng què qiē xiē shuō， wǔ yán shī zài kāi shǐ qǔ dài sì yán shī de zhù dǎo dì wèi shí， qí“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù” de néng lì wèi bì bǐ sì yán shī qiáng。 jí shǐ shì zhù míng de《 gǔ shī shí jiǔ shǒu》， qí hǎo chù yě wéi zhēn zhì zì rán， suǒ xiǎn shì de měi， shì zǒng tǐ de jìng jiè shàng de měi， ér bù shì“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù” zhī gōng； zhè shì yòng sì yán shī lái xiě yě kě yǐ dá dào de（ dāng rán， shī rén bì xū yòu jié chū de cái néng）。 lìng wài hái yòu xiē dāng shí de wǔ yán míng piān， wǒ men shèn zhì kě yǐ hěn róng yì dì jiāng qí gǎi zào wéi sì yán shī（ huò yǐ sì yán wéi zhù de shī） ér bìng bù yǐng xiǎng qí“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù” de shuǐ píng。 lì rú dōng hàn qín jiā《 zèng fù shī》 qí yī：
rén shēng pì zhāolù， jū shì duō tún jiǎn。 yōu jiān cháng zǎo zhì， huān huì cháng kǔ wǎn。 niàn dāng fèng shí yì， qù 'ěr rì yáo yuǎn。 qiǎn chē yíng zǐ hái， kōng wǎng fù kōng fǎn。 shěng shū qíng qī chuàng， lín shí bù néng fàn。 dú zuò kòngfáng zhōng， shuí yǔ xiāng quàn miǎn。 cháng yè bù néng mián， fú zhěn dú zhǎn zhuǎn。 yōu lái rú xún huán， fěi xí bù kě juàn。
xiàn bǎ tā gǎi wéi sì yán shì shì：
rén shēng zhāolù， jū shì duō jiǎn。 yōu jiān zǎo zhì， huān huì kǔ wǎn。 niàn dāng fèng yì， qù 'ěr rì yuǎn。 qiǎn chē yíng zǐ， kōng wǎng kōng fǎn。 shěng shū qī chuàng， lín shí nán fàn。 dú zuò kòngfáng， shuí xiāng quàn miǎn？ cháng yè wú mián， fú zhěn zhǎn zhuǎn。 yōu lái xún huán， fěi xí hé juàn！
jīng guò zhè yàng de gǎi dòng， qíng yùn gù rán yòu yì， nà shì yóu jù shì、 yīn jié de gǎi biàn suǒ xíng chéng， ér zài“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù” shàng zé bìng wú duō shǎo chā bié。 dàn rú bǎ“ yú xiá sàn chéng qǐ， chéng jiāng jìng rú liàn” gǎi zuò“ yú xiá chéng qǐ（ huò“ sàn qǐ”）， chéng jiāng rú liàn”， yuán jù de“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù” zhī miào jiù quándōu bèi pò huài liǎo。
qí cì， zài wǔ yán shī qǔ dài sì yán shī de zhù dǎo dì wèi zhī chū， wǔ yán shī zài yīn jié zǔ hé shàng de líng dòng shàn biàn yǐ jí yóu cǐ 'ér mǐ de duì duō zhǒng gǎn qíng de shì yìng， gù rán duì qí qǔ dé zhù dǎo dì wèi fā shēng guò zuò yòng， dàn yòu bù néng jǐn jǐn guī gōng yú cǐ。 shì kàn qín jiā qī zǐ xú shū de《 dá qín jiā shī》：
qiè shēn xī bù lìng， yīng jí xī lái guī。 chén zhì xī jiā mén， lì shí xī bùchà。 kuàng fèi xī shì jìn， qíng jìng xī yòu wéi。……
zhěng shǒu shī dū yóu zhè yàng de jù shì zǔ chéng。 rú bǎ měi jù zhōng de“ xī” qù diào， jiù chéng liǎo chún cuì de sì yán shī。 zhè zhǒng shī de chū xiàn， shuō míng dāng shí de wǔ yán shī zuò zhě bù dàn hái wèi néng zhǎng wò wǔ yán shī dú yòu（ xiāng duì yú sì yán 'ér shuō） de“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù” zhī miào， jiù shì duì qí jù shì zǔ hé shàng de líng dòng shàn biàn yě hái wèi néng zì jué lǐng huì。 cǐ shī chú liǎo měi jù bǐ sì yán shī duō yī gè zì wài， qí jù shì de dān diào、 bǎn zhì shí yǔ sì yán shī wú yì； yóu jù shì zǔ hé de líng dòng shàn biàn 'ér lái de duì duō zhǒng gǎn qíng de shì yìng， zì rán yě tán bù shàng liǎo。 jì rán rú cǐ， zuò zhě wèishénme bù gān cuì xiě sì yán shī（ dāng shí de sì yán shī yě hái méi yòu mòluò dào shǐ rén rèn wéi tā yǐ guò shí）， què yìng yào měi jù jiā gè“ xī” zì， shǐ zhī chéng wéi wǔ yán ní？
wéi yī kě néng de huí dá， jiù shì tā rèn wéi wǔ gè yīn jié bǐ sì gè yīn jié měi。 yóu yú shěn měi yì shí jù yòu shí dài xìng， zhěng gè shè huì dōubù rèn wéi shì měi de dōng xī， mǒu yī gè rén tū rán rèn wéi tā měi， zhè yàng de kě néng xìng shì bù cún zài de。 suǒ yǐ， zài xú shū shēng huó de hàn huán dì shí qī， yǐ wǔ yīn jié wéi měi zhè yī diǎn bì yǐ chéng wéi xiāng dāng yī bù fēn rén de gòng shí。 wǔ yán zhī dé yǐ qǔ dài sì yán de zhù dǎo dì wèi， zhè zhǒng gòng shí dāng yě shì yuán yīn zhī yī。
bù guò， sì yán shì《 shī jīng》 de zhù tǐ； kě jiàn zhè zhǒng jù shì yǐ jí yǔ zhī xiāng yìng de yīn jié zǔ hé zài《 shī jīng》 shí dài shì fú hé rén men de shěn měi biāo zhǔn， néng yǐn qǐ rén men měi gǎn de。 zhí dé zhù yì de shì：《 shī jīng》 shí dài de zuò zhě bìng fēi méi yòu néng lì shǐ shī gē xiàng wǔ yán fā zhǎn。 xiāng chuán wéi zhōu chéng wáng shí suǒ zuò《 xiǎo bì》（ jiàn《 zhōu sòng》） de“ wèi kān jiā duō nán， yú yòu jí yú liǎo”， suī zhǐ liǎng jù， què shì zhì pǔ 'ér yòu yùn wèi de wǔ yán shī。《 zhào nán · xíng lù》 gèng shì yǐ wǔ yán wéi zhù de shī piān①， shī zhōng“ shuí wèi què wú jiǎo， hé yǐ chuān wǒ wū？ shuí wèi nǚ wú jiā， hé yǐ sù wǒ yù” zhī jù， suī réng zhì pǔ， jiào zhī《 xiǎo bì》 de liǎng jù què yòu jìn liǎo yī bù： tā lián yòng sì jù wǔ yán， yī、 èr liǎng jù bù dàn shè xiǎng qí tè， zào yǔ yě pō lǎo dào； wéi sān、 sì liǎng jù yǔ yī、 èr liǎng jù zài zì miàn shàng chóngfù tài duō， xiǎn dé cū cāo yī xiē。 dàn lèi sì de cū cāo xiàn xiàng zài《 shī jīng》 de sì yán shī zhōng yě cháng jiàn。 zǒng zhī，《 shī jīng》 de zuò zhě men rú yòu yì shí dì yào gǎi sì yán wéi wǔ yán， qí shī gē de yì shù chéng jiù zài zǒng tǐ shàng yě bù zhì shòu duō shǎo yǐng xiǎng。 hé kuàng dāng shí shī rén duì sì yán zhè zhǒng jù shì de jú xiàn yě bù shì háo wú jué chá。 lì rú，《 wèi fēng · mù guā》 suǒ biǎo xiàn de shì qīng kuài、 huān yú zhī qíng， tōng piān jí wú yī sì yán；《 wèi fēng · fá tán》 zhǐ zé“ jūn zǐ” bù láo 'ér huò， qíng xù jī liè， quán piān 'èr shí qī jù， sì yán de yě zhǐ yòu shí 'èr jù， yǔ fèn jī de《 xíng lù》 qíng kuàng lèi sì。 dàn jì rán rú cǐ， wèishénme《 shī jīng》 réng yǐ sì yán 'ér bù yǐ wǔ yán wéi zhù tǐ ní？ xiǎng bì zài nà gè shí dài， sì yán bǐ wǔ yán gèng néng zài shěn měi yì shí fāng miàn huò dé pǔ biàn de rèn tóng。
--------
①《 xíng lù》 quán shī shí wǔ jù， sì yán qī jù， wǔ yán bā jù。
rú tóng shàng wén suǒ yǐ jīng zhǐ chū de， shí dài yuè zǎo， qún tǐ duì gè tǐ de shù fù、 gè tǐ duì qún tǐ de yǐ lài dū yuè qiáng。 suǒ yǐ， zài《 shī jīng》 de shí dài， qí yī jiù chéng wéi shè huì de pǔ biàn yào qiú： gōng zhòng de qí yī cái néng gòu chéng qiáng dà de qún tǐ； yòu liǎo qiáng dà de qún tǐ， gè tǐ cái néng huò dé yòu lì de yǐ kào。 chūn qiū shí de jǐ gè zuì zhòng yào xué pài de xué shuō zhōng， dōuzài bù tóng chéng dù shàng hán yòu zhè yàng de nèi róng， yě jiù yì wèi zhe zhè yào qiú zài chūn qiū shí dài zǎo yǐ gēn shēn dì gù， shēn rù rén xīn。 lì rú， mò zǐ zhù zhāng“ shàng tóng”（ nà shì“ yán jiē tóng kě yǐ zhì yě”， jiàn《 hàn shū · yì wén zhì》 zhù）， kǒng zǐ yào qiú duì mín zhòng“ dào zhī yǐ dé， qí zhī yǐ lǐ”（《 lùn yǔ · wéi zhèng》）， gù rán dōushì xī wàng shè huì de qí yī； jiù shì lǎo zǐ de gǔ chuī“ cháng shǐ mín wú zhī wú yù”， yě shì yào shǐ mín zhòng chǔyú“ wú zhī wú yù” de qí yī zhuàng tài。
qí yī jì rán shì shè huì de pǔ biàn yào qiú， zì bì chéng wéi nà gè shí dài“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” de zǔ chéng bù fēn。 yīn 'ér fán shì yòu hài yú zhè zhǒng qí yī de dōng xī， bì rán shòu dào cǐ yī“ rén de běn xìng” de pái chì。 ér wéi liǎo wéi hù qí yī， fáng zhǐ rén yǔ rén zhī jiān kě néng fā shēng de mó cā、 chōng tū， jiù bì xū dà jiādōu xīn píng qì hé， bì miǎn jī dòng， mó qù lēng jiǎo， bǎo chí píng héng 'ér fǎn duì xīn biàn； yú shì， zhuāng zhòng、 shū huǎn de gǎn qíng， yǔ zhè zhǒng gǎn qíng xiāng yìng de yīn jié zǔ hé、 lè diào、 shòu dào liǎo cǐ zhǒng“ rén de běn xìng” de kěn dìng。 fǎn yìng zài shěn měi yì shí shàng， zhè xiē yě jiù bèi dāng zuò liǎo měi。 ér sì yán zhī bù rú wǔ yán líng dòng duō biàn， què zhèng shǐ tā gèng fú hé shàng shù de tiáo jiàn。
dàn dào liǎo hàn dài， shè huì de shēng chǎn lì jiào zhī《 shī jīng》 shí dài yòu liǎo míng xiǎn de tí gāo， wù zhì cái fù yě jiào qián fēng yù， gè tǐ duì qún tǐ de yǐ lài jiào qián jiǎn shǎo， qún tǐ duì gè tǐ de kòng zhì yě jiào qián fàng sōng yī xiē， yīn 'ér qí yī de yào qiú jiào qián yòu suǒ xuē ruò。 cǐ diǎn zài dōng hàn shí jiào wéi míng xiǎn①。 zhè bì rán huì shǐ dāng shí“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng zēng rù yī xiē zūn zhòng gè tǐ héng héng zì wǒ de chéngfèn， suī rán chéng dù wèi bì huì gāo； cóng 'ér yě shǐ dāng shí rén de shěn měi yì shí yòu suǒ biàn huà。 sì yán de jù shì jì rán shì gēn nà zhǒng yào qiú xīn píng qì hé、 bì miǎn jī dòng、 mó qù lēng jiǎo、 bǎo chí wěn dìng zhī lèi lì shǐ dì biàn huà liǎo de rén de běn xìng yǐ jí yóu cǐ suǒ jué dìng de shěn měi yì shí xiāng lián xì de， nà me， suí zhe dōng hàn shí de shàng shù biàn huà de chǎn shēng， jiào sì yán de jù shì líng dòng duō biàn， cóng 'ér yǔ jiào wéi qiáng liè、 qǐ fú jiào kuài jiào dà de gǎn qíng xiāng shì yìng de， bìng zài shī gē fā zhǎn guò chéng zhōng yǐ jù yī dìng jī chǔ de wǔ yán jù shì bèi rèn wéi bǐ sì yán jù shì gèng měi yě jiù shì hěn zì rán de liǎo。 ér wǔ yán bǐ sì yán měi zhè zhǒng rèn shí jì yǐ xíng chéng， nà me， jí shǐ jù shì réng rán dān diào、 bǎn zhì， yīn 'ér wèi bì néng gēn jiào qiáng liè、 qǐ fú jiào kuài jiào dà de gǎn qíng xiāng shì yìng de wǔ yán shī yě huì bèi rèn wéi bǐ sì yán shī měi； zhè yě jiù shì xú shū yào zài sì yán shī de zhōng bù jiā gè“ xī” zì shǐ zhī chéng wéi wǔ yán shī de yuán yīn。 dào liǎo zhè yī bù， sì yán shī de zhù dǎo dì wèi bèi wǔ yán shī qǔ dài jiù chéng wéi wú kě bì miǎn de jié jú； ér wǔ yán shī de zuì huī huáng de chéng jiù dǎo shì zài qǔ dé zhù dǎo dì wèi hòu jīng guò zhòng duō zuò jiā de nǔ lì cái zhú bù qǔ dé de。
--------
①《 hòu hàn shū》 tè shè yī《 dú xíng chuán》， nà shì《 shǐ jì》、《 yì shū》 dōuméi yòu de， zhè shuō míng dōng hàn shí tè lì dú xíng zhī shì yǐ fēi jí gè bié de cún zài， yě zhèng tòu lù liǎo qí zhōng de xiāo xī。 shōu rù《 dú xíng chuán》 de rén suī bù miǎn yòu jiáo wěi qiè míng de， dàn yě què yòu bù shǎo bù gù huǐ yù huò fú、 zì xíng qí shì de。 lì rú lǐ chōng， tā céng zài dà tíng guǎng zhòng zhī jiān duì dāng shí hěn yòu quán shì de dàjiàng jūn dèng zhì“ jī cì miàn yì”， shì hòu yòu rén duì tā shuō， tā de zhè zhǒng zuò fǎ“ bù yóu zhōng hé”，“ fēi suǒ yǐ guāng zuò zǐ sūn zhě yě”。 tā huí dá shuō：“ dà zhàng fū jū shì， guì xíng qí yì， hé néng yuǎn wéi zǐ sūn zhī jì？”
zǒng zhī， zài sì yán shī xiàng wǔ yán yǎn jìn de guò chéng zhōng， shěn měi yì shí qǐ liǎo hěn dà de zuò yòng。 ér shěn měi yì shí de biàn huà yòu gēn rén xìng de fā zhǎn jǐn mì lián xì zài yī qǐ。
lìng yī fāng miàn， wén xué xíng shì de yǎn jìn dāng rán lí bù kāi wén xué guān niàn de jìn zhǎn， ér zhè zhǒng jìn zhǎn guī gēn jié dì yòu lí bù kāi rén xìng de fā zhǎn。 zài wǒ guó wén xué de nèi róng hé xíng shì de jìn bù shǐ shàng， yòu sān gè jiē duàn shì guān jiàn xìng de： wèi jìn nán cháo、 yuán míng hé wǔ sì shí qī（ bāo kuò qí yǐ qián de ruò gān nián tóu）。 jīn jí yǐ wèi jìn nán cháo jiē duàn de xíng shì yǎn jìn wéi lì。
xiān qín shì wǒ guó wén xué de zì fā shí qī。 dāng shí de wén xué zuò pǐn dà zhì kě yǐ fēn wéi liǎng lèi： yī lèi shì zuò zhě zài gǎn qíng shàng shòu dào mǒu zhǒng chù fā huò zhèn dòng， xū yào qīng xiè； lìng yī lèi shì shí yòng xìng de， rú jì sì zǔ xiān yào yòng yuègē， yú shì jiù xiě yī shǒu chū lái。 xiàng hòu shì de nà zhǒng wén xué de guān niàn dāng shí gēn běn méi yòu chǎn shēng， dāng rán yě gēn běn wú cóng duì wén xué shì shénme zhī lèi de wèn tí jiā yǐ sī kǎo liǎo。
hàn dài shì wǒ guó wén xué cóng zì fā dào zì jué de guò dù shí qī。 dāng shí suī hái méi yòu hòu shì nà zhǒng wén xué de guān niàn， dàn què yǐ bǎ shī、 fù zuò wéi yī gè mén lèi， bìng bǎ《 shī jīng》 zuò wéi zhè gè mén lèi de jiē mó。《 shǐ jì · qū yuán jiǎ shēng lièzhuàn》 píng《 lí sāo》 shuō：“《 guó fēng》 hàosè 'ér bù yín，《 xiǎo yǎ》 yuàn fěi 'ér bù luàn， ruò《 lí sāo》 zhě， kě wèi jiān zhī yǐ。” tóng shū píng sī mǎ xiāng rú de fù shuō：“ xiāng rú suī duō xū cí làn shuō， rán qí yào guī， yǐn zhī jié jiǎn， cǐ yǔ shī zhī fēng jiàn hé yì？”（《 shǐ jì · sī mǎ xiāng rú lièzhuàn》） yǐ《 shī jīng》 wéi biāo zhǔn lái píng pàn cí fù， kě jiàn tā yǐ bǎ tā men shì wéi tóng yī mén lèi。 dàn qí píng jià què chún shì dào dé de píng jià， zhè yòu shuō míng tā duì wén xué běn shēn de tè zhēng zhǐ shì yī zhǒng mó hú de gǎn jué（ rú lián zhè yàng de gǎn jué yě méi yòu， jiù bù zhì shì shī fù wéi tóng lèi）， què hái méi yòu jiào míng xī de rèn shí。 qí shí， sī mǎ xiāng rú fù zhōng de nà xiē“ xū cí làn shuō” dǎo shì tǐ xiàn liǎo wén xué tè zhēng de； zuò pǐn jié wěi chù yòng lái“ yǐn zhī jié jiǎn” de huà， què gēn zuò pǐn de jī běn qīng xiàng xiāng máo dùn， bù néng gòu chéng yòu jī zhěng tǐ， jiù wén xué de běn shēn tè zhēng lái shuō， què shì bù fú de。 zhì yú sī mǎ xiāng rú， tā zhì lì yú zhè xiē“ xū cí làn shuō”， shì yòu yì shí dì fā huī xiǎng xiàng lì yǐ zào chéng mǒu zhǒng néng gòu dǎ dòng rén de jìng jiè， zhè yǐ gēn wén yì de tè zhēng yòu xiāng tōng zhī chù， dàn tā yòu rèn wéi zhè zhǒng jù yòu xī yǐn lì de jìng jiè kě yǐ píng zuò pǐn jié wěi chù de lěng bīng bīng de huà 'ér chè dǐ dǎ pò， shǐ dú zhě cóng zàn shǎng biàn wéi bǐ qì， zhè yòu shuō míng tā duì wén xué de tè zhēng hé wén xué de lì liàng de rèn shí hái cún zài xǔ duō bù fú shí jì zhī chù。 suǒ yǐ， wú lùn shì sī mǎ xiāng rú hái shì sī mǎ qiān， zài zhè wèn tí shàng de rèn shí dū zhǐ shì wén xué cóng zì fā xiàng zì jué guò dù shí qī de chǎn wù。 zhè yǐ hòu de hěn cháng shí qī zhōng dōuméi yòu rén zài zhè fāng miàn chāo guò tā men； zhí dào cáo pī zài《 diǎn lùn · lùn wén》 lǐ tí chū“ shī fù yù lì”， lù jī、 xiāo gāng、 xiāo yì děng jìn yī bù jiā yǐ fā zhǎn， zhè cái zài wèi、 jìn、 nán cháo xíng chéng liǎo wén xué de zì jué shí dài。
cáo pī suǒ shuō de“ shī fù yù lì” xiǎn rán jì chéng liǎo sī mǎ qiān děng shì shī、 fù wéi tóng yī mén lèi de chuán tǒng， dàn sī mǎ qiān què wú“ yù lì” de rèn shí， fǎn 'ér pī píng sī mǎ xiāng rú wéi“ xū cí làn shuō”， yáng xióng jìn yī bù duì“ mí lì zhī fù” jiā yǐ fǒu dìng（ cān jiàn《 hàn shū · sī mǎ xiāng rú chuán · zàn》）。 cáo pī de zhè yī zhù zhāng， yī fāng miàn kěn dìng liǎo wén xué bì xū jù yòu měi gǎn， zài wén xué yǔ fēi wén xué zhī jiān huá chū liǎo chū bù de jiè xiàn（ jìn guǎn wén xué bù xiàn yú shī、 fù， dàn zài cáo pī de shí dài， yán gé yì yì shàng de wén xué zuò pǐn qí shí zhǐ yòu shī fù， suǒ yǐ tā yǐ cǐ wéi fàn wéi shì fú hé shí jì de）； lìng yī fāng miàn tā chú“ lì” yǐ wài méi yòu duì shī、 fù tí chū zhèng zhì、 lún lǐ shàng de yào qiú， dì yī cì biǎo xiàn chū jiāng shī fù cóng zhèng zhì， lún lǐ de fù yōng dì wèi jiě tuō chū lái de qīng xiàng。 dāng rán， tā zài《 diǎn lùn · lùn wén》 lǐ yě tí chū liǎo“ gài wén zhāng jīng guó zhī dà yè， bù xiǔ zhī shèng shì” de huà， sì kě lǐ jiě wéi wén zhāng de nèi róng bì xū yǔ zhèng zhì、 lún lǐ yòu guān， yīn wéi zhè yàng cái néng“ jīng guó”、“ bù xiǔ”； dàn yě kě yǐ lǐ jiě wéi“ jīng guó zhī dà yè” hé“ bù xiǔ zhī shèng shì” shì wén zhāng fēn bié jù yòu de liǎng zhǒng gōng néng， yòu de wén zhāng shǔ yú qián zhě， yòu de shǔ yú hòu zhě， bìng fēi měi piān dū bì xū jiān jù 'èr zhě， ér jiù shī fù lái shuō， zé zhǐ yào zuò dào“ lì” jiù kě yǐ bù xiǔ liǎo。 cóng tā zì jǐ de chuàng zuò shí jiàn lái kàn， hái shì hòu yī zhǒng lǐ jiě jiào wéi tuǒdàng， yīn wéi tā zì jǐ de zuò pǐn méi yòu zhèng zhì、 lún lǐ nèi róng de yě bù shǎo。
dào liǎo xī jìn， lù jī zài《 wén fù》 lǐ tí chū“ shī yuán qíng 'ér qǐ mí， fù tǐ wù 'ér liú liàng”， zhè shì duì cáo pī lǐ lùn de bǔ chōng hé fā huī。 dì yī， tā bǎ cáo pī suǒ shuō de lǒngtǒng de“ lì”， jù tǐ huà wéi“ qǐ mí” hé“ liú liàng”；“ liú liàng” wéi“ qīng míng” zhī yì。 dì 'èr， tā qiáng diào liǎo“ qíng” duì yú shī de zhòng yào yì yì。 zhè shì cáo pī de《 diǎn lùn · lùn wén》 suǒ méi yòu shè jí de， ér duì yú wén xué de tè zhēng yòu jí wéi zhòng yào。 tóng shí， qián rén lùn shī yǔ qíng de guān xì shí， qiáng diào“ fā hū qíng， zhǐ hū lǐ yì”（《 shī dà xù》）， lù jī què zhǐ jiǎng“ yuán qíng” ér bù shè jí“ lǐ yì”， zhè yě kě lǐ jiě wèitā bìng bù bǎ shī zuò wéi zhèng zhì、 lún lǐ de fù yōng。 dì sān， tā bǎ wén xué de nèi róng guī dìng wéi“ yuán qíng”、“ tǐ wù”， zhè duì wén xué nèi róng de gài kuò dà zhì shì fú hé shí jì de。 jìn guǎn zhè lǐ hái yòu xiē xiǎo máo bìng（ rú“ tǐ wù” zhī zuò yě lí bù kāi“ qíng”， yīn 'ér bǎ“ yuán qíng”、“ tǐ wù” jié rán fēn huá gěi liǎng zhǒng wén tǐ wèi miǎn jué duì huà， děng děng）， dàn zài nà yàng zǎo de shí dài néng tí chū zhè yàng de jiàn jiě， shí shǔ nán néng kě guì。
jiù wén xué de zì jué zhè gè jiǎo dù lái kàn， zuì zhōng wán chéng zhè yī lì chéng de， shì xiāo gāng、 xiāo yì。 tā men de yì jiàn shì：
lì shēn zhī dào yǔ wén zhāng yì。 lì shēn xiān xū jǐn zhòng， wén zhāng qiě xū fàng dàng。（ xiāo gāng：《 jiè dāng yáng gōng dà xīn shū》）
yín yǒng fēng yáo， liú lián 'āi sī zhě wèi zhī wén。…… zhì rú wén zhě， wéi xū qǐ gǔ fēn pī， gōng zhǐ mǐmàn， chún wěn qiú huì， qíng líng yáo dàng。（ xiāo yì：《 jīn lóu zǐ · lì yán》）
èr xiāo de lǐ lùn céng cháng qī shòu dào pī pàn。 zài zǎo qī de《 zhōng guó wén xué pī píng shǐ》 yī lèi zhù zuò zhōng， zhǐ yòu zhū dōng rùn xiān shēng《 zhōng guó wén xué pī píng shǐ dà gāng》 zàn xiāo gāng zhī shuō wéi“ zhēn jìn dài lùn wén suǒ chēng làng màn zhī jí zhì yě”， mǐn ruì dì kàn dào liǎo tā de lǐ lùn yǔ jìn dài wén lùn zhī jiān de xiāng tōng chù， dàn wèi jìn yī bù fā huī。 zhí dào yī jiǔ bā jiǔ nián tán bèi fāng shì fā biǎo《 zhòng píng liáng dài hòu qī de wén xué xīn cháo liú》（《 shàng hǎi wén lùn》１９８９ nián５ qī）， cái duì 'èr xiāo de zhù zhāng zuò liǎo xì zhì de chǎn shì， chōng fēn kěn dìng liǎo tā men de lì shǐ dì wèi。 zhè bù jǐn duì lǐ jiě 'èr xiāo de wén xué zhù zhāng， ér qiě duì lǐ jiě zhěng gè nán cháo wén xué dōuhěn yòu yì。 tā xiān yǐn rì běn xué zhě lín tián shèn zhī zhù shì de kǎo biàn， shuō míng xiāo gāng zhè lǐ de suǒ wèi“ fàng dàng” shì“ fàng rèn gǎn qíng” zhī yì， bìng jìn 'ér zhǐ chū： xiāo gāng de zhù zhāng shì“ yào qiú wén xué chún cuì yǐ zuò jiā zì jǐ de gǎn qíng wéi yǐ guī， fǎn duì rèn hé lái zì qí tā fāng miàn de shù fù。 zhè zài zhōng guó gǔ dài de wén xué shǐ shàng， zhēn shì shí pò tiān jīng zhī lùn。” tā zài jiě shì xiāo yì de wén xué zhù zhāng shí， xiān yǐn《 mèng zǐ》， shuō míng mèng zǐ shì fǎn duì“ liú lián zhī lè” de， yòu yǐn《 lǐ jì · yuèjì》“ wáng guó zhī yīn 'āi yǐ sī” de huà， shuō míng“ zài yī bān qíng kuàng xià， zhè zhǒng‘ āi yǐ sī’ de zuò pǐn yě shì yīnggāi shòu dào pái chì de”。 yóu cǐ， tā dé chū jié lùn shuō： xiāo yì rèn wéi wén xué zuò pǐn“ bì xū cóng zhè zhǒng wéi fǎn‘ zhōng hé’ yuán zé de、 qiáng liè dào jìn yú chén mí de kuài lè huò qiáng liè de bēi 'āi、 chóu sī chū fā， bìng jù yòu wán shàn de yì shù xíng shì， cóng 'ér shǐ dú zhě de xīn líng shòu dào zhèn hàn”。 qí zuì hòu liǎng jù， shì jiù xiāo yì de“ qǐ gǔ fēn pī” děng sì jù 'ér shuō（ tā shì zhè sì jù wéi“ zuò pǐn de xíng shì měi hǎo”、“ yīn lǜ hé xié 'ér dòng tīng”、“ yǔ yán yòu lì 'ér qiàdàng”、“ xīn líng shòu dào gǎn dòng”）。 tā hái tè dì tí xǐng shuō：“ zhì rú wén zhě， wéi xū……” de“ wéi xū”， shì“ zhǐ yào…… jiù gòu liǎo” de yì sī。
cóng shàng yǐn de duì 'èr xiāo zhù zhāng de fēn xī zhōng， kě yǐ zhī dào： dì yī， xiāo yì gěi wén xué huá liǎo yī gè fēi cháng míng què de fàn wéi。 cáo pī、 lù jī suǒ shuō de shī fù gù rán shǔ yú wén xué de fàn wéi， dàn shī fù yǐ wài de zuò pǐn nǎ xiē shì wén xué， nǎ xiē bù shì？ què dìng qí shì fǒu wén xué de biāo zhǔn yòu shì shénme？ jiǎ rú shuō cáo pī de shí dài hái méi yòu bì yào huí dá zhè wèn tí， dàn lù jī de shí dài què yǐ kāi shǐ yào qiú huí dá liǎo， yīn wéi yǐ yòu liǎo shī fù yǐ wài de wén xué zuò pǐn， èr xiāo de shí dài gèng duō。 xiàn zài xiāo yì bǎ wén xué guī dìng wéi shī gē hé yī qiē cóng qiáng liè gǎn qíng chū fā de zuò pǐn， ér qiě zhè xiē zuò pǐn dū bì xū yòu xiāng yìng de yì shù xíng shì， zhè jiù bǎ dāng shí zuò pǐn zhōng de wén xué yǔ fēi wén xué de jiè xiàn huàqīng liǎo。 wǒ men rú guǒ 'àn zhào jīn tiān de wén xué guān niàn， yán gé dì qù qū fēn liù cháo jí qí yǐ qián de zuò pǐn nǎ xiē shì wén xué， nǎ xiē bù shì wén xué， qū fēn de jiēguǒ dāng hé xiāo yì de zhè gè dìng yì dà zhì xiāng fú（ chú liǎo shǎo shù fēi pián wén de wén xué zuò pǐn yě xǔ dé bù dào tā de chéng rèn yǐ wài）。 tóng shí， àn zhào tā de biāo zhǔn， xiāo tǒng《 wén xuǎn》 suǒ shōu、 liú xié《 wén xīn diāo lóng》 lǐ suǒ shù de， yòu xiāng dāng yī bù fēn yào pái chì zài tā de“ wén” zhī wài。 dì 'èr， tā duì wén xué suǒ yào qiú de， zhǐ shì qiáng liè de gǎn qíng hé yì shù shàng de měi， cǐ wài bù chéng rèn duì wén xué de qí tā yuē shù①， zhè jiù kěn dìng liǎo wén xué de dú lì dì wèi hé dú lì jià zhí。 dào zhè yī bù cái zhēn zhèng shuō dé shàng shì wén xué de zì jué。 zhì yú xiāo gāng， tā zài zhè wèn tí shàng de kàn fǎ suī méi yòu xiāo yì nà yàng jí zhōng、 míng què， dàn bǎ tā de《 jiè dāng yáng gōng dà xīn shū》 hé《 yǔ xiāng dōng wáng shū》、《 dá zhāng zuǎn xiè shì jí shū》 děng lián xì qǐ lái， kě yǐ zhī dào tā zài zhè fāng miàn de yì jiàn yǔ xiāo yì shì yī zhì de。
--------
①《 jīn lóu zǐ · lì yán》 céng shuō guò zhàn guó zhū zǐ、 liǎng hàn wén jí“ qí měi zhě zú yǐ xù qíng zhì， dūn fēng sú”， yòu rén céng gēn jù zhè yī lèi huà 'ér shuō xiāo yì yě zhù zhāng wén xué de jiào huà zuò yòng。 àn， dāng shí，“ wén” yòu guǎng yì、 xiá yì liǎng gè gài niàn， xiá yì de wén zhǐ yǔ“ bǐ” xiāng duì de wén， guǎng yì de wén zhǐ yī qiē wén zhāng。 xiāo yì suǒ shuō“ yín yǒng fēng yáo、 liú lián 'āi sī” zhǐ xiá yì de wén， xiāng dāng yú jīn tiān de wén xué， zhàn guó zhū zǐ， liǎng hàn wén jí zé wéi guǎng yì de wén。 èr zhě bù néng hùn tóng。
xū yào zhǐ chū de shì： zài xiāo gāng、 xiāo yì zhī qián， wén xué běn lái jiù zài xún zhe“ zì jué” de dào lù qián jìn， suǒ yǐ， èr xiāo de guān diǎn qí shí zhǐ shì nà gè shí dài wén xué fā zhǎn de fú hé luó ji de chǎn wù。
cóng jiàn 'ān dào liáng dài， wén xué zài xíng shì shàng yě qǔ dé liǎo zhòng dà de jìn bù（ zhè zài běn shū dì sān biān zhōng jiāng huì jù tǐ xù shù）。 zhè zhǒng jìn bù shì yǔ shàng shù yǐ cáo pī、 lù jī、 èr xiāo děng rén wéi dài biǎo de wén xué guān niàn lián xì zài yī qǐ de。 cǐ lèi wén xué guān niàn jù yòu xiān míng de qiáng diào gè rén gǎn qíng yǔ yì shù xiǎng shòu（ qiáng diào yì shù měi yě jiù shì wèile huò dé yì shù shàng de xiǎng shòu） de tè sè。 rú shàng suǒ shù， zài dōng hàn de“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng yǐ zēng rù liǎo yī xiē suī rán chéng dù bù gāo de zūn zhòng gè tǐ héng héng zì wǒ de chéngfèn。 zhè zhǒng chéngfèn zài hàn mò yǐ hòu jì xù zēngzhǎng， yī miàn biǎo xiàn wéi zhòng shì gè xìng， lì rú jī kāng suǒ shuō de“ xìng yòu suǒ bù kān， zhēn bù kě qiáng”（《 yǔ shān jù yuán jué jiāo shū》）； lìng yī miàn biǎo xiàn wéi gōng rán tí chàng xiǎng lè， bù jǐn《 gǔ shī shí jiǔ shǒu》 yǐ yòu“ shēng nián bù mǎn bǎi， cháng huái qiān suì yōu。 zhòu duǎn kǔ yè cháng， hé bù bǐng zhú yóu？ wéi lè dāng jí shí， hé néng dài lái cí” zhī jù， wèi jìn yǐ lái bù chū xiàn guò xǔ duō xiě xiǎng lè de shī piān， bāo kuò cáo zhí de《 míng dū piān》 děng。
suǒ yǐ， dāng shí wén xué guān niàn zhōng de qiáng diào gè rén gǎn qíng shì yǔ zhòng shì gè xìng xiāng yìng de， zhù zhòng yì shù xiǎng shòu shì yǔ chéng rèn xiǎng lè de hé lǐ xìng xiāng yìng de。 zài zhè lǐ yě jiù fǎn yìng chū liǎo rén xìng de fā zhǎn yǔ wén xué guān niàn de jìn zhǎn de guān xì。
yóu shàng suǒ shù， wén xué xíng shì de yǎn jìn yǔ rén xìng de fā zhǎn yě jù yòu mìqiè de lián xì。 suǒ yǐ， wén xué de jìn chéng shì yǔ rén xìng de jìn zhǎn tóng bù de。 ér yī dàn rén xìng de zhèng cháng shēngzhǎng shòu dào yā zhì， wén xué de jìn chéng yě jiù huì nì zhuǎn； ér zhè yàng de qíng kuàng zài wǒ guó wén xué shǐ shàng céng bù zhǐ yī cì dì chū xiàn guò。
zuì hòu xū yào shuō míng de shì： wén xué xíng shì de yǎn jìn suī yǔ wén xué de fā zhǎn xiāng lián xì， dàn jué bù yì wèi zhe rén xìng fā zhǎn liǎo wén xué xíng shì zì rán huì jìn bù、 yì shù chéng jiù zì rán huì tí gāo。 zhè fāng miàn xū yào wú shù zuò jiā de nǔ lì， xǔ duō shì dài de jī lěi， cái néng zhú jiàn chéng shú。 hé kuàng zài zhōng guó wén xué de xíng shì yǎn jìn guò chéng zhōng hái cún zài xǔ duō fù zá de qíng kuàng。 lì rú， cóng xiān qín shí qī qǐ， zhōng guó shī gē jiù yǔ yīnyuè guān xì mìqiè， yīn 'ér shòu dào hòu zhě de zhǒng zhǒng yǐng xiǎng； bìng qiě shī lè de mìqiè guān xì yī zhí yán xù liǎo hěn cháng shí jiān， cí de xíng chéng hé chéng shú yě jiù shì zài shī lè jié hé de qíng kuàng xià jìn xíng de， ér dāng shí de yīnyuè zé yǐ xī shōu liǎo shǎo shù mín zú hé wài guó de ruò gān yīnyuè chéngfèn。 suǒ yǐ， zhōng guó wén xué xíng shì de yǎn jìn jù yòu zì jǐ de fēng fù nèi róng hé fán zá guò chéng， bù néng zhǐ bǎ tā zuò wéi rén xìng fā zhǎn de fù yōng。 dāng rán gèng bù yìng bǎ wén xué xíng shì de yǎn jìn yǔ rén xìng fā zhǎn de lián xì gē duàn。 yīn wéi， jí shǐ shì xī shōu wài guó yīn lè bā， yě bì xū jīng guò zhé shè zhe rén xìng de shěn měi yì shí de xuǎn zé。 qī
zōng shàng suǒ shù， wén xué nǎi shì yǐ yǔ yán wéi gōng jù de、 yǐ gǎn qíng lái dǎ dòng rén de、 shè huì shēng huó de xíng xiàng fǎn yìng。 wén xué zuò pǐn zhī suǒ yǐ néng yòng gǎn qíng lái dǎ dòng rén， yī fāng miàn shì yóu yú zuò jiā běn rén shòu dào qiáng liè de gǎn dòng bìng yòu jiào gāo de biǎo xiàn néng lì， lìng yī fāng miàn shì yīn wéi zài yī bān qíng kuàng xià zuò jiā de gǎn qíng nǎi shì jī yú rén xìng de， suǒ yǐ néng yǔ dú zhě xiāng tōng。 jiǎ rú zuò jiā běn shēn de rén xìng yǐ shòu dào yán zhòng de niǔ qū， nà me， jí shǐ zuò jiā běn rén què shí jí wéi gǎn dòng， dú zhě yě wú fǎ yǔ zhī gòng míng。 héng héng yī gè shā rén kuáng de zuò zhě zài fēng kuáng shā rén yǐ hòu de xǐ yuè， zhì shǎo jīn tiān de jué dà duō shù dú zhě dōuwú fǎ yǔ tā fēn xiǎng。
yóu cǐ， wǒ men zài kǎo chá wén xué de fā zhǎn guò chéng zhōng， bì xū zhù yì rén xìng yǔ wén xué de jǐn mì lián xì。 zhè zhǒng lián xì bì rán gěi wén xué de fā zhǎn dài lái rú xià de jī běn tè diǎn：
dì yī， rén xìng bù shì chōu xiàng de， ér shì zài shè huì jìn chéng zhōng jù tǐ dì biàn huà、 fā zhǎn de。 dàn fā zhǎn bìng bù shì zhí xiàn dì xíng jìn。 zhǐ yào kàn míng、 qīng liǎng dài liè nǚ、 jié fù de shù liàng dà dà chāo guò qián dài， jiù kě zhī rén xìng de fā zhǎn dāng shí zhì shǎo zài mǒu xiē fāng miàn shòu dào liǎo cuò zhé。 zhì rú zhōng guó fù nǚ chán xiǎo zú de xí guàn de xīng qǐ hé cháng qī yán xù， kǒng pà yě bù shì rén xìng zhèng cháng fā zhǎn de chǎn wù。 wén xué de yǎn jìn jì yǔ rén xìng de fā zhǎn tóng bù， zì yě bù néng yī fān fēng shùn， bì rán yòu tíng zhì、 qū zhé。
dì 'èr， zài měi gè shí qī“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng， jì yòu shùn yìng zhe rén xìng de fā zhǎn、 tōng xiàng wèi lái de bù fēn， yě yòu zhǐ shì yìng yú dāng dài、 cóng cháng yuǎn de jiǎo dù lái kàn nǎi shì rén de yī bān běn xìng de niǔ qū de bù fēn。 dàn néng gòu tōng xiàng wèi lái de， bìng bù shì kě yǐ yuán fēng bù dòng dì bǎo cún yú wèi lái； zhǐ shì yìng dāng dài de， yě bìng bù jiù děng yú lì shǐ fā zhǎn de fù miàn。 yǔ cǐ xiāng yìng， zài měi gè shí qī de wén xué zhōng yědōu cún zài zhe zhè yàng de liǎng gè bù fēn。
dì sān， duì“ rén lèi běn xìng” zuì shì hé de， shì“ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn”。 suǒ yǐ， zài měi gè shí qī de“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng， yǐ jí yǔ zhī xiāng yìng de wén xué zhōng， qí tōng xiàng wèi lái de bù fēn， yě jiù shì cháo zhe“ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn” mài jìn de bù fēn。 cóng zhè gè yì yì shàng lái shuō， wén xué de yǎn jìn nǎi shì bù duàn dì zhēng qǔ hé kuò dà zì yóu de guò chéng。
dì sì， zhèng yīn wén xué suǒ yǐ jù de měi gè shí qī“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” dū yǐ bù tóng fāng shì、 zài bù tóng chéng dù shàng fǎn yìng liǎo rén de yī bān běn xìng， suǒ yǐ zài bù tóng shí dài、 bù tóng dì qū de wén xué yòu kě yǐ xiāng tōng、 kě gōng xī shōu zhī chù； dàn yòu yīn wèishì yǐ jīng“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng”， suǒ yǐ， zhǐ yào qí suǒ lài yǐ biàn huà de tiáo jiàn yòu suǒ bù tóng， qí wén xué zì yě yòu qí xiāng yì de tè sè。 jiù qián zhě shuō， zhōng guó wén xué bù dàn cháng qī chǔyú nèi bù gè dì qū zhī jiān xiāng hù xī shōu de guò chéng zhōng， ér qiě hái xī qǔ guó wài de yíng yǎng； jiù hòu zhě shuō， zhōng guó gè dì qū de wén xué yě gè yòu qí tè sè， ér bù néng wán quán mǐn miè chā bié。
rán 'ér， wén xué de yǎn jìn bù jǐn yòu lài yú rén xìng de fā zhǎn， yě yòu lài yú yì shù chéng jiù de bù duàn tí gāo。 lì rú， wén xué bì xū bǎ jī yú rén xìng héng héng dǎ shàng jiē jí lào yìn bìng bù děng yú bù jī yú rén xìng héng héng de qiáng liè gǎn qíng jù tǐ、 fēng fù、 shēng dòng、 xì nì dì biǎo xiàn chū lái； xún qiú bìng bǎ wò zuì dòng rén de shùn jiān； jiāng zuò jiā de gǎn qíng róng rù zuò pǐn zhōng de zhòng duō rén wù bìng shǐ rén wù de gǎn qíng gèng wéi fēng mǎn hé xiān míng、 xíng xiàng gèng wéi zhēn shí hé tū chū、 qí mìng yùn gèng néng kòu jǐn dú zhě de xīn xián； bǎ zuò jiā de gǎn wù shèn rù zuò pǐn de gǎn qíng hé rén wù； zhǔn què、 yōu měi dì yùn yòng yǔ yán yǐ biàn qiàrúqífèn dì biǎo dá zuò zhě suǒ yào biǎo dá de nèi róng； děng děng。 zhè shì jí qí jiān kǔ de chuàng zào。 lì shǐ shàng de xǔ duō zuò jiā wèicǐ 'ér bù juàn dì tàn suǒ bìng nǔ lì fù zhū shí jiàn。 zài zhè yàng de tàn suǒ、 shí jiàn de guò chéng zhōng， xíng chéng liǎo xǔ duō yuán zé， chū xiàn liǎo zhǒng zhǒng jù tǐ de shǒu fǎ， jì yòu chéng gōng de jīng yàn， yě yòu shī bài de jiào xùn。 tōng guò shì dài de jī lěi， chéng wéi wén xué zài yì shù shàng bù duàn gēngxīn de yǐ jù。 méi yòu zhè yī qiē， wén xué de fā zhǎn shì nán yǐ xiǎng xiàng de。
yīn cǐ， yī bù wén xué shǐ suǒ yīnggāi xiǎn shì de， nǎi shì wén xué de jiǎn míng 'ér jù tǐ de lì chéng： tā shì zài zěn yàng dì cháo rén xìng zhǐ yǐn de fāng xiàng qián jìn， yòu guò zěn yàng de qū zhé， zài gè gè fā zhǎn jiē duàn zhī jiān tōng guò zěn yàng de yáng qì 'ér xián jiē qǐ lái bìng shǐ wén xué yuè lái yuè zǒu xiàng fēng fù hé shēn rù， zài yì shù shàng zěn yàng chuàng xīn hé gēngdié， zěn yàng cóng qí tā mín zú de wén yì nǎi zhì wén huà de qí tā lǐng yù xī qǔ yǎng liào， zài bù tóng dì qū de wén xué zhī jiān yòu hé yì tóng bìng zěn yàng hù xiāng yǐng xiǎng， děng děng。 yào xiě hǎo yī bù wén xué shǐ， shì yī xiàng hào dà、 fán nán de gōng chéng。
zhè shì wǒ men de zhuī qiú mù biāo。 wǒ men de shí jiàn yǔ zhè mù biāo zhī jiān kěn dìng cún zài zhe jù lí。
yán jiū zhōng guó wén xué shǐ de rèn wù， shì qīng lǐ bìng miáo shù zhōng guó wén xué yǎn biàn de guò chéng， tàn tǎo qí fā zhǎn guī lǜ。 rán 'ér， wén xué shì shénme？
yī gè 'ěr shú néng xiáng de dìng yì： wén xué shì yǐ yǔ yán wéi gōng jù de、 duì shè huì shēng huó de xíng xiàng fǎn yìng。 gēn jù wéi wù zhù yì de yuán lǐ， shè huì cún zài jué dìng shè huì yì shí； ér zài bèi jué dìng zhě shēn shàng， zǒng shì zhè yàng huò nà yàng dì fǎn yìng chū jué dìng zhě de tè sè； wén xué jì shǔ yú yì shí xíng tài lǐng yù， shuō tā shì shè huì shēng huó héng héng shè huì cún zài de fǎn yìng， zì rán shì yòu dào lǐ de。 zhì yú wén xué zhī yǐ yǔ yán wéi shǒu duàn， qí suǒ xiǎn shì de shì jù tǐ de xíng xiàng 'ér fēi chōu xiàng de gài niàn， gèng shì wú yōng cí fèi de shì。 bù guò， zài zhè dìng yì zhōng， qí zhuózhòng diǎn yìng dǎ zài“ shè huì shēng huó de”“ fǎn yìng” shàng yì huò“ xíng xiàng fǎn yìng” shàng？ huò zhě，“ duì shè huì shēng huó de xíng xiàng fǎn yìng” běn shì yī gè zhěng tǐ xìng de gài niàn， gēn běn bù cún zài zài hé chù dǎzháo zhòng diǎn de wèn tí？
cháng ruò yīnggāi zài“ shè huì shēng huó de”“ fǎn yìng” shàng dǎzháo zhòng diǎn， nà jiù yì wèi zhe jué dìng wén xué zuò pǐn jià zhí de shǒu xiān shì qí fǎn yìng shè huì shēng huó de guǎng dù yǔ shēn dù； cháng ruò“ duì shè huì shēng huó de xíng xiàng fǎn yìng” běn shì yī gè zhěng tǐ xìng de gài niàn， nà me， zài fǎn yìng shè huì shēng huó de guǎng dù yǔ shēn dù shàng yòu suǒ qiàn quē de zuò pǐn jué bù shì dì yī liú de zuò pǐn。 xiàn zài， ràng wǒ men yǐn jǐ shǒu shī：
jiān jiā cāng cāng， bái lù wéi shuāng。 suǒ wèi yī rén， zài shuǐ yī fāng。 sù huí cóng zhī， dào zǔ qiě cháng。 sù yóu cóng zhī， wǎn zài shuǐ zhōng yāng。 ……（《 shī jīng · qín fēng · jiān jiā》）
qián bù jiàn gǔ rén， hòu bù jiàn lái zhě。 niàn tiān dì zhī yōu yōu， dú chuàng rán 'ér tì xià。（ chén zǐ 'áng《 dēng yōu zhōu tái gē》）
chuáng qián kàn yuè guāng， yí shì dì shàng shuāng。 jǔ tóu wàng shān yuè， dī tóu sī gù xiāng。（ lǐ bái《 jìng yè sī》 ①）
xī rén yǐ shènghuáng hè qù， cǐ dì kòngyú huáng hè lóu。 huáng hè yī qù bù fù fǎn， bái yún qiānzǎi kōng yōu yōu。 qíng chuān lì lì hàn yáng shù， fāng cǎo qī qī yīng wǔ zhōu。 rì mù xiāng guān hé chù shì， yān bō jiāng shàng shǐ rén chóu。（ cuī hào《 huáng hè lóu》）
jūn wèn guī qī wèi yòu qī， bā shān yè yǔ zhǎng qiū chí。 hé dāng gòng jiǎn xī chuāng zhú， què huà bā shān yè yǔ shí。（ lǐ shāng yǐn《 yè yǔ jì běi》）
--------
① jù《 sì bù cóng kān》 yǐng míng jì měi táng kān《 fēn lèi bǔ zhù lǐ tài bái shī》 juàn liù yǐn； wén zì yǔ tōng xíng běn lüè yòu bù tóng。
zhè xiē dōushì qiān gǔ chuán sòng de míng piān。 dàn ruò jiù qí fǎn yìng shè huì shēng huó de guǎng dù hé shēn dù jiā yǐ kǎo chá， shí suàn bù shàng yòu tū chū chéng jiù。 yǐ lǐ bái de nà shǒu lái shuō， suǒ xiě shì shí fēn dān chún de yóu zǐ sī xiāng zhī qíng。 rú guǒ wǒ men yào cóng zhōng liǎo jiě dāng shí de shè huì shēng huó， zhì duō zhǐ néng zhī dào dāng shí yòu xiē rén lǚ jū yì xiāng， bìng duì gù xiāng pō wéi huái liàn。 zhì yú zhè xiē lǚ jū yì xiāng zhě de jù tǐ shēng huó， shī zhōng què háo wú fǎn yìng。 bǐ jiào qǐ lái， zǎo zài lǐ bái zhī qián de yuèfǔ shī《 yàn gē xíng》、《 bēi gē》 xiě yóu zǐ de shēng huó hé gǎn qíng fǎn 'ér jù tǐ dé duō。
piān piān táng qián yàn， dōng cáng xià lái jiàn。 xiōng dì liǎng sān rén， liú dàng zài tā xiàn。 gù yī shuí dāng bǔ， xīn yī shuí dāng zhàn？ lài dé xián zhù rén， lǎn qǔ wéi wú zhàn。 fū xù cóng mén lái， xié kē xī běi miǎn。 yǔ qīng qiě cōng miǎn， shuǐ qīng shí zì jiàn。 shí jiàn hé lěi lěi， yuǎn xíng bù rú guī。（《 yàn gē xíng》）
bēi gē kě yǐ dāng qì， yuǎn wàng kě yǐ dāng guī。 sī niàn gù xiāng， yù yù lěi lěi。 yù guī jiā wú rén， yù dù hé wú chuán。 xīn sī bù néng yán， cháng zhōng chē lún zhuǎn。（《 bēi gē》）
qián yī shǒu xiě yóu zǐ shēng huó de jiān xīn。 yī pò wú rén bǔ， yù zhì xīn yī yě wú rén féng， xìng 'ér qí suǒ jì zhù zhī jiā de nǚ zhù rén pō fù tóng qíng xīn， dài wéi cāo zuò， què bù liào yǐn qǐ liǎo nán zhù rén de cāi yí， yīn 'ér zuì zhōng fā chū liǎo“ yuǎn xíng bù rú guī” de kǎi tàn。 hòu yī shǒu zé xiě yóu zǐ qīn shǔ sǐ jué， wú jiā kě guī， xīn zhōng tòng kǔ wàn fēn。 yǐ fǎn yìng shè huì shēng huó 'ér lùn， zhè liǎng shǒu dū bǐ lǐ bái《 jìng yè sī》 jù tǐ、 fēng fù， dàn jiù dú zhě de píng jià zhī gāo jí chuán sòng zhī guǎng 'ér lùn， tā men què yuǎn bù rú hòu zhě。 lì rú， míng dài pō yòu shí jiàn de hú yìng lín zài《 shī bì · nèi biān》 juàn liù zhōng jiù tuī xǔ lǐ bái《 jìng yè sī》 wéi“ miào jué gǔ jīn”， táng shī xuǎn běn shōu rù cǐ shī de hěn duō；《 yàn gē xíng》 jí《 bēi gē》 zé bù dàn cóng wèi shòu guò zhè yàng gāo de píng jià， bèi shōu rù xuǎn běn de cì shù yě bù duō。 zhè dū kě jiàn《 jìng yè sī》 duì dú zhě de xī yǐn lì dà yú qí tā liǎng shǒu。
jí shǐ《 jìng yè sī》 de xíng xiàng xìng qiáng yú lìng wài liǎng shǒu， dàn rú shàng shù guān yú wén xué de dìng yì zhōng“ duì shè huì shēng huó de”“ fǎn yìng” zhàn yòu shǒu yào dì wèi， nà me，《 yàn gē xíng》 jí《 bēi gē》 de zǒng tǐ chéng jiù zòng huò bù zài《 jìng yè sī》 zhī shàng， yě yìng yǔ zhī bìng jià qí qū， wèishénme zhè liǎng shǒu shī shòu dú zhě huān yíng de chéng dù hái bù rú《 jìng yè sī》 ní？
lèi sì de qíng kuàng zài wén xué shǐ shàng bìng bù xiǎnjiàn。 shì zài yǐ cuī hào《 huáng hè lóu》 yǔ lǐ bái de《 dēng jīn líng fèng huáng tái》 wéi lì。 cuī shī yǐ jiàn shàng yǐn， lǐ bái de shī rú xià：
fèng huáng tái shàng fèng huáng yóu， fèng qù tái kōng jiāng zì liú。 wú gōng huā cǎo mái yōu jìng， jìn dài yī guān chéng gǔ qiū。 sān shān bàn luò qīng tiān wài， èr shuǐ zhōng fēn bái lù zhōu。 zǒng wéi fú yún néng bì rì， cháng 'ān bù jiàn shǐ rén chóu。
xiāng chuán cuī shī xiān zuò， lǐ bái cǐ shī yòu yǔ zhī jiào gāo dī de yì sī，《 sháo xī yú yǐn cóng huà》、《 táng shī jì shì》 děngdōu yòu lèi sì shuō fǎ。 gū lì dì lái kàn， lǐ shī gù hěn dòng rén； ruò yǔ cuī shī bǐ jiào， nà me， jiù suàn shàng yǐn chuán shuō kě kào， cuī shī yóu yú xiān zuò 'ér gèng xiǎn shì chū chuàng zào lì， dàn lǐ bái zài cǐ yī jiā zuò de lǒngzhào xià， néng gòu lìng bì xī jìng， suī yòu mào sì zhī chù， jīng shén shàng què pō xiāng guāi yì①， qí gōng lì zhī gāo yě jí jīng rén。 qiě lǐ shī de zuì hòu liǎng jù， shì yòng lù jiǎ《 xīn yǔ · shèn wēi piān》：“ xié chén zhī bì xián， yóu fú yún zhī bì míng yě。” jiànjiē jiē shì chū chán nìng dāng dào、 cháo zhèng húnzhuó。 xiàng zhè yàng de fǎn yìng shè huì shēng huó de nèi róng， xiǎn wéi cuī shī suǒ wú。 ruò yǐ fǎn yìng shè huì shēng huó de guǎng dù hé shēn dù lái héng liàng， lǐ shī zì dāng zài cuī shī zhī shàng。 dàn cóng lì lái de yòu guān shī píng zhōng què hěn nán dé chū zhè yàng de jié lùn， yán yǔ de《 cāng làng shī huà》 bìng míng què dì shuō：“ táng rén qī yán lǜ shī， dāng yǐ cuī hào《 huáng hè lóu》 wéi dì yī。” xiàn zài suī yǐ bù zhī tā zài shuō zhè huà shí céng jiāng cuī hào cǐ shī yǔ duō shǎo táng rén qī lǜ xiāng bǐ jiào， dàn xiāng chuán wèiyòu yì yǔ cuī hào cǐ shī zhēng shèng de lǐ bái《 dēng jīn líng fèng huáng tái》， tā yīnggāi shì ná lái bǐ jiào guò de。
--------
① cuī shī zài jīng shén shàng shì xiāo jí、 bēi guān de。 qí shàng bàn shǒu qiáng diào shèng shì nán zài， shèn tòu wú cháng zhī gǎn， xià bàn shǒu zé yóu cǐ zì rán dì yǐn shēn chū shì shì bùzúwèi、 bù rú guī qù de jié lùn。 dàn shí rì yǐ mù， xiāng guān hé chù？ yīn 'ér suī yòu měi jǐng dāng qián， què réng 'āi chóu nán jìn。 lǐ shī zài jīng shén shàng zé shì fèn fā、 lè guān de。 qí qián liù jù qiáng diào de shì： rén shì suī rán duǎn cù， yǔ zhòu què shì yǒng héng de， yīn 'ér suī rán fèng qù tái kōng， dàn cháng jiāng què sī háo wú sǔn， réng zì liú dòng bù xī， sūn wú、 dōng jìn suī jūn yǐ chéng wéi chén jì， dàn qīng tiān、 sān shān、 cháng jiāng、 bái lù zhōu què bìng wèi xiāo shī。 yǔ zhòu jì rán cháng zài， zé yǐ fù yú yǔ zhòu de rén lèi jí qí lì shǐ zì yě suí zhī mián yán bù jué， shì yǐ shì shì réng dà yòu kě wéi。 zhǐ shì jiān xié dāng dào， shī rén wèi néng shī zhǎn zì jǐ bào fù， bù dé bù lìng rén bēi chóu。 cuī shī hé lǐ shī de jié wěi suī dōushì“ shǐ rén chóu”， dàn qián zhě shì kān pò shì shì zhě de chóu， hòu zhě shì jī jí rù shì zhě de chóu。
zhè xiē dōushuō míng fǎn yìng shè huì shēng huó de guǎng dù yǔ shēn dù bìng bù shì jué dìng yī piān zuò pǐn gāo xià de zhù yào chǐ dù。 shèn zhì zài xiàng xiǎo shuō zhè yàng de wén xué tǐ cái zhōng， yě bìng bù lì wài。 shì jiāng《 sān guó zhì tōng sú yǎn yì》 yǔ《 xī yóu jì》 bǐ jiào yī xià kàn。《 sān guó zhì tōng sú yǎn yì》 dāng rán shì fǎn yìng sān guó shí qī shè huì shēng huó de zuò pǐn， zhì yú《 xī yóu jì》， zé zhèng rú lǔ xùn《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè》 suǒ shuō， nǎi shì shén mó xiǎo shuō。 suī rán gēn jù shè huì cún zài jué dìng shè huì yì shí de wéi wù zhù yì yuán lǐ， zuò jiā de yì shí jí qí zuò pǐn shì bèi shè huì cún zài suǒ jué dìng de， yīn 'ér zǒng shì zhè yàng huò nà yàng dì fǎn yìng liǎo shè huì shēng huó， bìng qiě zhèng rú lǔ xùn suǒ shuō：“（《 xī yóu jì》） zuò zhě bǐng xìng， ‘ fù shàn xié jù ’， gù suī shù biàn huàn huǎng hū zhī shì， yì měi zá jiě yí zhī yán， shǐ shén mó jiē yòu rén qíng， jīng mèi yì tōng shì gù， ér wán shì bù gōng zhī yì yù yān。”（《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè》 dì shí qī piān：《 míng zhī shén mó xiǎo shuō（ zhōng）》） dàn qí huò dé dú zhě jī shǎng de， jiū zài“ gòu sī zhī huàn”（《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè》 dì shí qī piān）。 chú jí shǎo shù yán jiū zhě wài， guǎng dà dú zhě yě cóng bù gēn jù《 xī yóu jì》 qù rèn shí huò guān chá dāng shí de shè huì shēng huó； ér qiě， jí shǐ shì yán jiū zhě， zhù yào yě zhǐ shì gēn jù dāng shí de shè huì shēng huó qù jiě shì《 xī yóu jì》 de mǒu xiē nèi róng。 ruò jiù fǎn yìng shè huì shēng huó de guǎng dù yǔ shēn dù lái shuō，《 xī yóu jì》 zì rán bù rú《 sān guó zhì tōng sú yǎn yì》。 dàn 'èr zhě zài zhōng guó xiǎo shuō shǐ shàng dōuyòu zhòng yào dì wèi， tā men zài fǎn yìng shè huì shēng huó fāng miàn de chā yì bìng méi yòu chéng wéi pàn dìng qí gāo xià de biāo chǐ。
jì rán rú cǐ， nà me， guān yú wén xué de shàng shù dìng yì zhōng de“ xíng xiàng” èr zì shì fǒu gèng wéi guān jiàn， cóng 'ér kě yǐ chéng wéi jué dìng wén xué zuò pǐn yōu liè de biāo zhǔn ní？ bù guò，“ xíng xiàng” rú guǒ shì zhǐ rén wù xíng xiàng， zé xǔ duō shī lǐ gēn běn méi yòu rén wù xíng xiàng； gèng duō de shì xiě liǎo shī rén de mǒu zhǒng gǎn qíng。 yǐ shàng yǐn chén zǐ 'áng de《 dēng yōu zhōu tái gē》 lái shuō， jiù shì rú cǐ。 shǒu liǎng jù“ qián bù jiàn gǔ rén， hòu bù jiàn lái zhě”， shì qí dēng shàng yōu zhōu tái shí de gǎn shòu。 yóu yú dú lì zài guǎng mò yuán yě de gāo tái shàng， sì wàng wú rén， tā jué dé máng máng tiān dì、 gǔ wǎng jīn lái， zhǐ yòu“ wǒ” cái shì zhēn shí de cún zài， zhè shǐ tā gǎn dào gū dú 'ér zì háo。 yáng yì zài“ qián bù jiàn gǔ rén， hòu bù jiàn lái zhě” zhè liǎng jù zhōng de， bìng bù shì gū lì wú yuán de kǒng jù， ér shì bì nì shì sú de qì gài。 rán 'ér， zhè gè rú cǐ zì háo de“ wǒ”， gēn tiān dì de yǒng héng yī bǐ， yòu shì rú cǐ dì duǎn zàn hé cuì ruò， yú shì shī rén yòu gǎn dào liǎo zì jǐ de miǎo xiǎo bìng shēn wéi bēi 'āi， shì yǐ“ dú chuàng rán 'ér tì xià”。 zài duǎn duǎn de sì jù zhōng， tǐ xiàn chū jí qí jù dà de gǎn qíng shàng de fǎn chā， cóng 'ér qiáng liè dì hàn dòng liǎo dú zhě de xīn。 cháng ruò lián xì shī tí zǎi xì tǐ wèi， dú zhě yě xǔ néng xiǎng xiàng chū guǎng mò gāo tái shàng de shī rén de gū dān shēn yǐng。 dàn zài xiǎng xiàng chū zhè shēn yǐng zhī qián， dú zhě zǎo jiù bèi shàng shù de gǎn qíng suǒ dǎ dòng liǎo， zài xiǎng xiàng chū lái zhī hòu， yě wèi bì zài néng zēng jiā yuán lái de gǎn dòng chéng dù。 suǒ yǐ， yǐ rén wù xíng xiàng de shì fǒu wán zhěng、 xiān míng、 shēng dòng děng děng zuò wéi jué dìng zuò pǐn chéng bài、 gāo xià de chǐ dù， zhì shǎo duì shī gē shì bù hé shì de。 guān yú wén xué de shàng shù dìng yì zhōng de“ xíng xiàng” rú shì zhǐ gǎn xìng xíng xiàng， xì yǔ“ chōu xiàng” xiāng duì 'ér yán， zhè yàng de“ xíng xiàng” zì wéi wén xué suǒ bì jù， dàn nà zhǐ shì qū bié wén xué yǔ fēi wén xué de biāo zhǔn。 bù fú hé zhè biāo zhǔn de zuò pǐn， jí shǐ guà zhe wén xué de zhāo pái， wǒ men yě kě shuō tā bù shì zhēn de wén xué zuò pǐn， zhì shǎo yě kě shuō tā shì shī bài de zuò pǐn； dàn rú guǒ shì fú hé zhè biāo zhǔn de zuò pǐn， shì fǒu zài wén xué chéng jiù shàng jiù wán quán yī yàng， méi yòu gāo xià zhī fēn liǎo ní？ cháng ruò què shì zhè yàng， nà me， lǐ bái de《 jìng yè sī》 héyuè fǔ《 yàn gē xíng》、《 bēi gē》 jì rán cóng“ xíng xiàng fǎn yìng” de jiǎo dù lái kǎo chá bìng wú gāo xià zhī bié， jiù fǎn yìng shè huì shēng huó 'ér lùn， hòu liǎng piān hái gāo yú qián zhě， wèishénme qián yī piān duì dú zhě de xī yǐn lì fǎn 'ér gèng gāo？ cháng ruò wén xué zuò pǐn zài fú hé gǎn xìng xíng xiàng de yào qiú de jī chǔ shàng， qí yì shù chéng jiù réng yòu gāo xià zhī bié， nà me， wǒ men yòu píng shénme lái qū fēn qí gāo xià？ zài shàng shù guān yú wén xué de dìng yì zhōng hěn nán zhǎo dào yǐ jù。
ér zài wǒ kàn lái， wén xué pī píng de biāo zhǔn zǒng yìng yǔ wén xué de dìng yì xiāng guān lián。 rán zé wǒ men shì fǒu kě duì wén xué de shàng shù dìng yì shāo zuò bǔ chōng ní？ èr
rèn hé yī gè néng gòu dú dǒng wén xué zuò pǐn héng héng wǒ zài zhè lǐ shuō de shì yán gé yì yì shàng de wén xué zuò pǐn héng héng de rén， zài yuè dú guò chéng zhōng jí dú wán hòu de mǒu yī shí jiān nèi， zǒng huì yǐn qǐ ruò gān gǎn qíng de bō lán。 jí shǐ shì yī xiē yǐ qíng jié qǔ shèng de zuò pǐn， shèn zhì shì xiěde xiāng dāng cū cāo de， zhǐ yào néng huò dé bù fēn dú zhě de 'àihào， nà me， zhè xiē 'àihào tā men de dú zhě zài yuè dú shí tóng yàng huì chǎn shēng gǎn qíng de qǐ fú。 sān shí nián dài céng chǎn shēng guò gè bié xiǎo xué shēng zài dú liǎo wǔ xiá xiǎo shuō hòu dào shēn shān zhōng qù dǎo shī xué dào de shì， yě zhèng yì wèi zhe xiǎo shuō zhōng de wǔ xiá dǎ dòng liǎo zhè jǐ wèi xiǎo dú zhě de xīn， yǐn qǐ liǎo tā men de xiàn mù shèn huò chóng jìng。
yóu cǐ kàn lái， wén xué zuò pǐn shì yī zhǒng yǐ qíng dòng rén de dōng xī， tā tōng guò dǎ dòng dú zhě de gǎn qíng， ér shǐ dú zhě huò dé mǒu zhǒng jīng shén shàng de yú yuè。 yī bān shuō lái， zhè jiù yào qiú zuò zhě shǒu xiān zài gǎn qíng shàng bèi dǎ dòng， fǒu zé biàn wú yǐ gǎn dòng bié rén。 dāng rán， rú guǒ dú zhě zhī shí pín fá， huò yòu zhì yì qī， yòu shí yě huì chū xiàn zuò zhě zì jǐ wèi bì shòu gǎn dòng 'ér dú zhě què bèi dǎ dòng liǎo de xiàn xiàng， shàng miàn tí dào guò de dǎo zhì xiǎo xué shēng dào shēn shān xún shī xué dào de wǔ xiá xiǎo shuō， kǒng pà jiù shǔ yú zhè yī lèi①。 bù guò， zhè xiē dū zhǐ shì wén xué zhōng de píng yōng、 dī liè zhī zuò。 jué dà duō shù dú zhě dōubù huì bèi tā suǒ gǎn dòng。
--------
① dāng shí de wǔ xiá xiǎo shuō shuǐ píng hái xiāng dāng dī， zuò zhě de xiě zuò tài dù yě bù yán sù， zài xiě zuò shí zì jǐ wèi bì huì shòu gǎn dòng。
zài zhè lǐ xū yào jìn yī bù tǎo lùn de shì： zài zuò zhě zì jǐ bù bèi dǎ dòng shí， shì fǒu yě yòu kě néng xiě chū yōu xiù zhī zuò ní？ dà zhì shuō lái， wén xué zuò pǐn kě yǐ fēn wéi liǎng lèi： yī lèi shì zuò zhě xiě qí zhēn qíng shí gǎn de， lì rú shī cí； yī lèi shì xū gòu xìng de， rú xiǎo shuō、 xìqǔ。 zài xiě qián yī lèi zuò pǐn shí， rú zuò zhě zì jǐ méi yòu shòu dào qiáng liè de gǎn dòng， zé qí suǒ xiě de gǎn qíng cháng fēi dàn bó， jí wéi xū jiǎ， zì bù néng dǎ dòng dú zhě， qí zuò pǐn yě zì rán bù shì yōu xiù zhī zuò。 dàn cǐ lèi zuò pǐn zhōng yòu yī bù fēn shì xiě suǒ wèi“ wú wǒ zhī jìng” de； jì rán wú“ wǒ”， zé zuò zhě héng héng“ wǒ” héng héng zhī shì fǒu gǎn dòng sì hū jiù yǔ zuò pǐn zhī yōu liè bù xiāng gān。 zhì yú xū gòu de zuò pǐn， gèng yì bèi wù jiě wéi zhǐ yào xū gòu dé qiǎo miào jiù xíng， wèi bì xū yào zuò zhě zì jǐ de qiáng liè gǎn qíng。 suǒ yǐ yìng lüè jiā biàn xī。
“ wú wǒ zhī jìng” shì wáng guó wéi tí chū de。 tā de《 rén jiān cí huà》 biāo jǔ jìng jiè， yǐ wéi“ cí yǐ jìng jiè wéi zuì shàng。 yòu jìng jiè zé zì chéng gāo gé， zì yòu míng jù”。 tóng shí yòu shuō：“ yòu yòu wǒ zhī jìng， yòu wú wǒ zhī jìng。‘ lèi yǎn wèn huā huā bù yǔ， luàn hóng fēi guò qiū qiān qù’，‘ kě kān gū guǎn bì chūn hán， dù juān shēng lǐ xié yáng mù’， yòu wǒ zhī jìng yě。‘ cǎi jú dōng lí xià， yōu rán jiàn nán shān’，‘ hán bō dàn dàn qǐ， bái niǎo yōu yōu xià’， wú wǒ zhī jìng yě。 yòu wǒ zhī jìng， yǐ wǒ guān wù， gù wù jiē zhù wǒ zhī sè cǎi； wú wǒ zhī jìng， yǐ wù guān wù， gù bù zhī hé zhě wèiwǒ， hé zhě wéi wù。” àn zhào tā de lǐ lùn（ shí jì yě shì rú cǐ）， yòu“ wú wǒ zhī jìng” dedōu shì jiā zuò， ér zhè xiē zuò pǐn jì shì“ yǐ wù guān wù” de jiēguǒ， sì hū zuò zhě zhǐ xū jìng guān mò zhào， bù bì yě bù yīngyǒu gǎn qíng cānyù qí jiān。 dàn rú zǎi xì kǎo lǜ yī xià wáng guó wéi de huà， jiù huì fā xiàn bìng fēi rú cǐ。 dì yī， suǒ wèi“ yòu wǒ zhī jìng”， bìng bù shì jiù shī jù zhōng tí jí de nà xiē jù tǐ shì wù 'ér shuō， ér shì jiù qí suǒ gòu chéng de zǒng de jìng jiè 'ér yán。 lì rú qí suǒ yǐn qín guān《 tà suō xíng》 de“ kě kān” èr jù， qí zhōng“ gū guǎn”、“ chūn hán”、“ dù juān”、“ xié yáng” dōuwú cóng zhèng míng zhǐ shì qín guān“ yǐ wǒ guān wù” de jiēguǒ： zhǐ yào nà guǎn yì fù jìn méi yòu qí tā de fáng wū， zhǐ yào dāng shí suī shì chūn tiān què bǐ jiào hán lěng， nà zì rán shì gū guǎn、 chūn hán； zhì yú chūn tiān zhī yòu dù juān， qíng rì zhī yòu xié yáng， gèng wú yōng cí fèi。 nà me， wèishénme zhè liǎng jù cí shì“ yòu wǒ zhī jìng” ní？ tā zài《 rén jiān cí huà》 de lìng yī chù， chēng zhè liǎng jù de jìng jiè wéi“ qī lì”。 zhè xiǎn rán shì jiù cǐ 'èr jù de zǒng tǐ 'ér lùn。 ér qí suǒ yǐ bèi shì wéi“ yòu wǒ zhī jìng”， dāng shì yīn wéi zài wáng guó wéi kàn lái， suī shì jiào wéi hán lěng de chūn tiān bó mù， yòu chù zài gū guǎn zhī zhōng， qí jǐng sè yě bù yìng qī lì ruò cǐ； qín guān zhè yàng xiě， nǎi shì yǐ“ wǒ zhī sè cǎi” tú yú jǐng wù shàng de jiēguǒ。 dì 'èr，“ yòu wǒ zhī jìng” jì shì jiù qí zǒng de jìng jiè yán，“ wú wǒ zhī jìng” dāng rán yě shì rú cǐ。 ér shī cí zhōng de jìng jiè quándōu shèn tòu zhe zuò zhě de zhù guān gǎn shòu。 jiù bèi wáng guó wéi zuò wéi“ wú wǒ zhī jìng” lì zhèng de“ cǎi jú” liǎng jù（ chū táo yuān míng《 yǐn jiǔ》 shī“ jié lú zài rén jìng”） hé“ hán bō” liǎng jù（ chū yuán hǎo wèn《 yíng tíng liú bié》） lái kàn， dū jù yòu níng jìng、 dàn yuǎn zhī zhì。 zhè dà gài yě jiù shì qí jìng jiè zhī suǒ zài。 bù guò， jiù shì yǐ wéi wù zhù yì de guān diǎn lái kàn， níng jìng、 dàn yuǎn yědōu zhǐ shì rén de zhù guān gǎn shòu， ér fēi jǐng sè de wù zhì shǔ xìng（ jiù wéi xīn zhù yì de guān diǎn lái kàn， dāng rán gèng jiā rú cǐ）。 zì rán， yòu xiē jǐng sè běn shēn suǒ jù de tè diǎn yòu kě néng yǐn qǐ mǒu xiē tè dìng de gǎn shòu， dàn què bìng fēi yī dìng yào yǐn qǐ zhè yàng de gǎn shòu； lì rú， wǒ guó gǔ dài de shī rén zhōng yòu bù shǎo rén zàn měi guò qiū tiān de níng jìng、 dàn yuǎn， dàn yě yòu xǔ duō rén gǎn kǎi guò qiū tiān de jì mò、 qī qīng， hěn nán shuō nǎ zhǒng gǎn shòu gèng fú hé qiū tiān jǐng sè de běn shēn tè diǎn。 kǒng pà liǎng zhě dōuyòu qí xiāng fú zhī chù。 huàn yán zhī， jí lìng rén de zhù guān gǎn shòu yǔ jǐng sè de mǒu xiē tè diǎn què shì xiāng yìng de， dàn wèishénme tā suǒ chǎn shēng de shì gēn mǒu zhǒng jǐng sè zhōng zhè xiē tè diǎn xiāng yìng de gǎn shòu 'ér bù shì gēn tóng yī jǐng sè zhōng de nà xiē tè diǎn xiāng yìng de gǎn shòu ní？ wèishénme tā suǒ gǎn dào de shì níng jìng、 dàn yuǎn 'ér bù shì jì mò、 qī qīng ní？ zài zhè lǐ qǐ jué dìng zuò yòng de， guī gēn jié dì hái shì rén de zhù guān héng héng“ wǒ”。 hé kuàng zài zhè guò chéng zhōng yí qíng zuò yòng yòu wǎng wǎng nán yú bì miǎn。 jiù shuō bèi wáng guó wéi zuò wéi“ wú wǒ zhī jìng” de nà jǐ jù shī bā：“ bái niǎo yōu yōu xià” de“ yōu yōu”， shì yōu xián zì zài de gǎn jué， dàn niǎo zài zhè yàng fēi xiáng shí dào dǐ shì fǒu yōu xián zì zài rén shì wú fǎ zhī dào de， zhǐ bù guò rén zài kàn dào niǎo zhè yàng fēi xià lái shí chǎn shēng liǎo yōu xián zì zài de gǎn jué， jiù bǎ tā jiā dào liǎo niǎo de shēn shàng， suǒ yǐ， zhè zhèng shì“ yǐ wǒ guān wù” ér fēi“ yǐ wù guān wù”； zhì yú“ yōu rán jiàn nán shān”， jì kě jiě shì wéi yōu rán dì jiàn dào nán shān， yě kě jiě shì wéi jiàn dào yōu rán de nán shān， dàn rú shì qián yī zhǒng jiě shì， zé cǐ jù hé shàng jù zhǐ bù guò shì miáo huì liǎo shī rén de liǎng gè dòng zuò， shuō bù shàng“ wú wǒ zhī jìng”； yīn 'ér zhǐ yòu cǎi qǔ hòu yī zhǒng jiě shì cái yǔ“ wú wǒ zhī jìng” xiāng hé， ér yǐ“ yōu rán” xíng róng shān zhèng yǔ yǐ“ yōu yōu” xíng róng niǎo yī yàng， yě shì yí qíng zuò yòng。 yóu cǐ kě zhī， suǒ wèi“ wú wǒ zhī jìng”， qí shí bìng fēi“ yǐ wù guān wù”， tā gēn“ yòu wǒ zhī jìng” yī yàng， dōushì“ yǐ wǒ guān wù”， cóng 'ér dū“ zhù wǒ zhī sè cǎi”， zhǐ shì“ yòu wǒ zhī jìng” de zhè zhǒng tè zhēng xiān míng yī xiē，“ wú wǒ zhī jìng” zé yǐn bì yī xiē 'ér yǐ。 dì sān， zhè xiē bèi rèn wéi xiě“ wú wǒ zhī jìng” de zuò pǐn， suī yīn qí duō jù níng jìng、 dàn yuǎn zhī zhì 'ér yì shǐ dú zhě wù huì wéi zuò zhě bìng wú qiáng liè de gǎn dòng， dàn zài zuò zhě de nèi xīn què chōng yíng zhe duì qí suǒ xiě zhè zhǒng shēng huó nèi róng de zhì 'ài。 lì rú táo yuān míng de《 yǐn jiǔ》：
jié lú zài rén jìng， ér wú chē mǎ xuān。 wèn jūn hé néng 'ěr？ xīn yuǎn dì zì piān。 cǎi jú dōng lí xià， yōu rán jiàn nán shān。 shān qì rì xī jiā， fēi niǎo xiāng yǔ hái。 cǐ zhōng yòu zhēn yì， yù biàn yǐ wàng yán。
yǔ“ lèi yǎn wèn huā huā bù yǔ， luàn hóng fēi guò qiū qiān qù”（ chū féng yán sì《 què tà zhī》） děng jù xiāng bǐ， què sì gǎn qíng sè cǎi bìng bù qiáng liè。 dàn qiě dú yī dú táo yuān míng de《 guī qù lái xī cí》：“ guī qù lái xī， tián yuán jiāng wú hú bù guī！ jì zì yǐ xīn wéi xíng yì， xī chóu chàng 'ér dú bēi！ wù yǐ wǎng zhī bù jiàn， zhī lái zhě zhī kě zhuī。 shí mí tú qí wèi yuǎn， jué jīn shì 'ér zuó fēi。…… nǎi zhān héng yǔ， zài xīn zài bēn。 tóng pú huān yíng， zhì zǐ hòu mén……” tā duì zì jǐ de dé yǐ guī lái guò tián yuán shēng huó， shì huái zhe zěn yàng xǐ yuè de xīn qíng！ shèn zhì“ zài xīn zài bēn”， sì hū yòu huí dào liǎo tóng nián。
ér qiě， zhè bù shì yī bān guī xiāng de xǐ yuè， ér shì yì shí dào zì jǐ zǒu shàng liǎo yī tiáo xīn de rén shēng dào lù、 zhōng yú cóng“ xīn wéi xíng yì” de kùn kǔ zhōng jiě tuō chū lái liǎo de xǐ yuè。 suǒ yǐ， zài nà xiē sì hū shì hěn píng fán de rì cháng shēng huó zhōng， tādōu gǎn shòu dào dà de kuài lè：“ yǐn hú shāng yǐ zì zhuó， miǎn tíng kē yǐ yí yán。 yǐ nán chuāng yǐ jì 'ào， shěn róng xī zhī yì 'ān。 yuán rì shè 'ér chéng qù， mén suī shè 'ér cháng guān。…… nóng rén gào yú yǐ chūn jí， jiāng yòu shì yú xī chóu。 huò mìng jīn chē， huò zhào gū zhōu。 jì yǎo yǎo yǐ xún hè， yì qí qū 'ér jīng qiū。 mù xīn xīn yǐ xiàng róng， quán juān juān 'ér shǐ liú。 shàn wàn wù zhī dé shí， gǎn wú shēng zhī xíng xiū。…… liáo chéng huà yǐ guī jìn， lè fū tiān mìng fù xī yí！”（ tóng shàng） tā bù jǐn tiān tiān qù wèi 'àng rán， kàn dào tíng zhōng de shù mù jiù“ yí yán”， ér qiě hái lǐng wù liǎo shēng mìng de yì yì： suí zhe zì rán de yùn xíng， kuài lè dì zǒu dào shēng mìng de jìn tóu。 huàn yán zhī， zhè yàng de shēng huó jì shí shí shǐ tā gǎn dào píng 'ān xǐ lè， yòu shì qí 'ān shēn lì mìng de suǒ zài； tā duì zhè xiē de shēn hòu gǎn qíng yě jiù kě xiǎng 'ér zhī。 zhèng yīn tā duì cǐ shì zhè yàng zhì 'ài， yě cái néng zài《 yǐn jiǔ》 zhōng xiě chū tā nà tián dàn、 zì rán de měi， bìng yǐn qǐ dú zhě de xǐ 'ài hé gǎn dòng。 suǒ yǐ zuò pǐn lǐ de níng jìng、 dàn yuǎn zhī zhì， shì yǔ zuò zhě duì zhè zhǒng shēng huó nèi róng de shēn hòu gǎn qíng、 quán shēn xīn de tóu rù tóng zài de， ér jué bù shì lěng dàn dì jìng guān mò zhào de jiēguǒ。 tā zhī shǐ rén jué dé gǎn qíng sè cǎi bù rú shàng yǐn qín guān děng cí qiáng liè， shì yīn gǎn qíng yǐ shèn tòu dào qí miáo xiě de jǐng wù zhī zhōng， shuǐ rǔ jiāo róng， dú zhě zài yuè dú shí biàn zhǐ jué chá dào jǐng wù、 jìng jiè， ér bù yì chá jué qí gǎn qíng liǎo。 dàn dú zhě zhī bèi shī zhōng de jìng jiè suǒ dǎ dòng， shí jì shàng yě jiù shì bèi zuò zhě de gǎn qíng suǒ dǎ dòng。 zhì yú yuán hǎo wèn， nǎi shì zài xiàn shí de zhèng zhì shēng huó zhōng jīng shòu liǎo zhǒng zhǒng tòng kǔ de rén， tā zài yuǎn lí zhèng zhì xuān 'áo de dà zì rán zhōng huò dé jiě tuō gǎn， cóng 'ér huàn xiǎng zì jǐ rú hán bō sì dì dàn dàn①、 bái niǎo sì dì yōu yōu， shì wán quán kě yǐ lǐ jiě de。 yīn cǐ， tā zhī xiě chū zhè yàng de jù zǐ， shí chū yú nèi xīn duì níng jìng de kě qiú hé duì yú níng jìng de jǐng sè héng héng yè yǐ jīng guò liǎo yí qíng zuò yòng héng héng de 'àihào， ér bù shì duì jǐng wù lěng jìng dì guān zhào de jiēguǒ。
--------
①“ dàn dàn” wéi shuǐ yáo mào， jiàn《 shuō wén》；“ dàn” yòu yòu 'ān、 jìng zhī yì， jiàn《 guǎng yǎ》。 suǒ yǐ“ dàn dàn” shí shì shuǐ de níng jìng dì yáo dàng de yàng zǐ。
zǒng zhī， jí shǐ shì bèi rèn wéi xiě“ wú wǒ zhī jìng” de zuò pǐn， réng rán lí bù kāi zuò zhě shēn chén、 nóng hòu de gǎn qíng。 dú zhě zài dú zhè xiē fēi xū gòu xìng de shī cí shí， wú lùn shì bèi qí“ wú wǒ zhī jìng” yì huò“ yòu wǒ zhī jìng” suǒ dǎ dòng， dōushì zài gǎn qíng shàng yǔ zuò zhě gòng míng。
xiàn zài shuō xū gòu de zuò pǐn。
zhōng guó gǔ dài wén xué zhōng de xū gòu zhī zuò， zhù yào shì xiǎo shuō hé xìqǔ。 xìqǔ běn lái zì yòu qí dú lì de yì shù tè zhēng， bìng bù shì wén xué de yī gè bù mén， dàn shì zá jù、 nán xì hé chuán qí（ bù bāo kuò hòu lái nà xiē yǐ qíng jié rè nào qǔ shèng de chuán qí） cháng bǎ qū cí fàng zài shǒu wèi， ér bǎ qíng jié fàng zài cì yào de dì wèi（ qíng jié cháng yòu suǒ běn， shuō míng jù zuò jiā de dú chuàng xìng shí zài bǐ 'ér bù zài cǐ； zhé zǐ xì de jīng cháng shàng yǎn， shuō míng hěn duō guān zhòng xīn shǎng de zhòng diǎn zài yǎn yuán de chàng zuò hé qū cí běn shēn）， shū qíng xìng hěn qiáng。 suǒ yǐ， zuò wéi zhōng guó wén xué shǐ zhòng yào zǔ chéng bù fēn zhī yī de yuán、 míng hé qīng dài qián qī de xìqǔ， qí suǒ chéng dān de shū qíng de rèn wù shí bù xià yú táng shī、 sòng cí， bù guò qí suǒ shū de bù shì zuò zhě zì jǐ de qíng 'ér shì jù zhōng rén de qíng。
zhōng guó gǔ dài xiǎo shuō suǒ jīng lì de cóng bù chéng shú dào bǐ jiào chéng shú de guò chéng， dà dǐ shì zhè yàng de： xiān shì zhòng qíng jié， huò jiāng yī xiē bù yìng zuò wéi xiǎo shuō de chéngfèn de dōng xī yǐn rù①， qí hòu zhú jiàn jìn dào rén wù、 qíng jié bìng zhòng， bù shì hé yú xiǎo shuō de chéngfèn yě xiāng yìng jiǎn shǎo。 zài zhè guò chéng zhōng， wén yán xiǎo shuō yǔ bái huà xiǎo shuō de jù tǐ qíng kuàng bìng bù yī yàng， dàn zǒng de qū shì shì yī zhì de。 bèi chēng wéi“ sì dà qí shū” de《 sān guó zhì tōng sú yǎn yì》、《 shuǐhǔzhuàn》、《 xī yóu jì》、《 jīn píng méi cí huà》 shì xiǎo shuō bǐ jiào chéng shú shí qī de dài biǎo zuò， dōuyǐ hěn zhù zhòng rén wù miáo xiě。《 sān guó zhì tōng sú yǎn yì》 zài xiě rén wù de chéng shú shàng suī bù rú qí tā sān shū， yǐ zhì rú lǔ xùn suǒ shuō：“ yù xiǎn liú bèi zhī cháng hòu 'ér sì wěi， zhuàng zhū gé zhī duō zhì 'ér jìn yāo。”（《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè》 dì shí sì piān：《 yuán míng chuán lái zhī jiǎng shǐ（ shàng）》） dàn tā yào xiǎng“ xiǎn liú bèi zhī cháng hòu”，“ zhuàng zhū gé zhī duō zhì”， yě zhèng shuō míng liǎo tā duì rén wù miáo xiě shì zhòng shì de， zhǐ shì zhè liǎng gè rén wù xiěde bù suàn chéng gōng bà liǎo； hé kuàng xiěde chéng gōng de yě yòu， guān yǔ jiù shì xiǎn lì，“ yì yǒng zhī gài， shí shí rú jiàn”（ tóng shàng）。“ sì dà qí shū” yǐ hòu de《 rú lín wài shǐ》 hé《 hóng lóu mèng》 gèng jìn 'ér yǐ xiě rén wù wéi zhù， qíng jié chéng liǎo xiě rén wù de cái liào（ zhè zhǒng qíng kuàng zài《 jīn píng méi cí huà》 zhōng yǐ kāi shǐ chū xiàn， dàn wéi shù bù duō； zài《 rú lín wài shǐ》 hé《 hóng lóu mèng》 zhōng zé wéi cháng jiàn xiàn xiàng）。
--------
① zhào yàn wèi《 yún lù màn chāo》 juàn bā shuō táng dài chuán qí“ wén bèi zhòng tǐ， kě yǐ jiàn shǐ cái、 shī bǐ、 yì lùn”， shì duì táng chuán qí tè diǎn hěn hǎo de miáo shù。 rán 'ér， wèile xiǎn shì“ shǐ cái” de xù shù fāng fǎ gù yǔ xiǎo shuō de xù shù fāng fǎ bù jìn xiāng tóng， yào zài xiǎo shuō zhōng xiǎn shì xiě shī de cái néng yě shì yī zhǒng bù bì yào de、 yòu shí fǎn 'ér yòu hài de zuò fǎ， zhì yú zài xiǎo shuō zhōng zá rù yì lùn， shī bài de xiān lì yuǎn bǐ chéng gōng de duō。
xiǎo shuō yào bǎ rén wù xiě hǎo， zuò zhě jiù bì xū shēn rù tǐ huì rén wù de nèi xīn shì jiè。 xì qū yào dài jù zhōng rén wù shū qíng， zuò zhě yě bì xū tǐ yàn qí gǎn qíng。 suǒ yǐ， xìqǔ、 xiǎo shuō suī shì xū gòu de zuò pǐn， dàn yǔ nà xiē xiě zuò zhě zhēn qíng shí gǎn de shī cí xiāng bǐ， zài duì gǎn qíng de yào qiú fāng miàn jué bù shāo dī。 huàn yán zhī， xū gòu zuò pǐn de zuò zhě bì xū jīng yàn qí zuò pǐn zhōng gè zhǒng rén wù de gǎn qíng， ér qiě bì xū yǔ chù zài zuò pǐn suǒ xiě de zhǒng zhǒng jìng yù lǐ de rén wù suǒ kě néng hé yīnggāi jù yòu de gǎn qíng tóng yàng zhēn shí 'ér qiáng liè。
guān yú zhè yī diǎn， míng mò qīng chū de jīn shèng tàn yǐ jīng yì shí dào liǎo。 tā shuō：《 shuǐ hǔ》 zuò zhě xiě háo jié、 jiān xióng、 yín fù、 tōu 'ér dōuhěn bī zhēn， qí néng xiě hǎo háo jié、 jiān xióng， kě néng yīn wéi shī nài 'ān běn shēn jiù shì háo jié、 jiān xióng， dàn hé yǐ yòu néng xiě hǎo yín fù、 tōu 'ér ní？ shī nài 'ān zì jǐ jué bù huì shì yín fù huò tōu 'ér。 duì cǐ， tā jiě shì shuō：
fēi yín fù dìng bù zhī yín fù， fēi tōu 'ér dìng bù zhī tōu 'ér yě。 wèi nài 'ān fēi yín fù fēi tōu 'ér zhě， cǐ zì shì wèi lín wén zhī nài 'ān 'ěr。…… ruò fū jì dòng xīn 'ér wéi yín fù， jì dòng xīn 'ér wéi tōu 'ér， zé qǐ wéi yín fù、 tōu 'ér 'ér yǐ。 wéi nài 'ān yú sān cùn zhī bǐ yī fú zhī zhǐ zhī jiān， shí qīn dòng xīn 'ér wéi yín fù， qīn dòng xīn 'ér wéi tōu 'ér。 jì yǐ dòng xīn， zé jūn yǐ。 yòu 'ān biàn cǐ bǐ diǎn mò zhī fēi rù mǎ tōng jiān， cǐ bǐ diǎn mò zhī fēi fēi yán zǒu bì yé？（ jīn shèng tàn píng běn《 shuǐhǔzhuàn》 wǔ shí wǔ huí zǒng pī）
tā de yì sī shì shuō： zuò zhě zài xiě zuò shí， bì xū“ qīn dòng xīn” ér wéi zuò pǐn zhōng de rén wù， yǔ zhī róng wéi yī tǐ， jù yòu tóng yàng de xiǎng fǎ， jīng yàn tóng yàng de gǎn qíng， suǒ wèi“ jì yǐ dòng xīn， zé jūn yǐ”。 dāng rán， jié chū de zuò jiā zài chuàng zuò shí chú liǎo tǐ yàn rén wù de gǎn qíng yǐ wài， kǒng pà hái shèn tòu liǎo zuò jiā zì jǐ duì rén wù de 'ài zēng， yīn cǐ， qí gǎn qíng shí jiào zuò pǐn zhōng rén wù yuǎn wéi fēng fù 'ér qiáng liè。
zǒng zhī， jí shǐ shì xū gòu xìng de zuò pǐn， gǎn qíng yě shì hěn zhòng yào de。 qí yōu xiù zhī zuò suǒ yǐ néng dǎ dòng dú zhě， yě shì jī yú dú zhě yǔ zuò zhě zài gǎn qíng shàng de gòng míng。 zhè yǔ xiě zuò zhě qīn shēn jīng lì de zuò pǐn bìng wú 'èr zhì。 duì yú dú zhě， wén xué zuò pǐn shǒu xiān（ dì yī bù） yào dǎ dòng tā de gǎn qíng； jiù zuò zhě lái shuō， chuàng zuò yě bì xū jù yòu jī qíng。 jì rán rú cǐ， wǒ men rú guǒ yào gěi wén xué xià dìng yì， sì hū bù yìng gāi hū lüè liǎo zhè yī diǎn， ér yìng bǎ qí dǎ dòng dú zhě gǎn qíng de zuò yòng bāo kuò zài dìng yì zhī nèi。
yóu cǐ， wǒ men jiù kě yǐ gěi wén xué de chéng jiù què dìng yī gè yǔ qí dìng yì xiāng yìng de biāo zhǔn， nà jiù shì zuò pǐn gǎn dòng dú zhě de chéng dù。 yuè shì néng zài màn cháng de shì dài、 guǎng mào de dì yù， jǐyǔ zhòng duō dú zhě yǐ jù dà de gǎn dòng de， qí chéng jiù yě jiù yuè gāo。 ér qiě， yuè shì zhè yàng de zuò pǐn， yuè néng shǐ dú zhě zài gǎn dòng zhī yú shòu dào mǒu xiē qǐ fā， lǐng wù dào mǒu zhǒng zhé lǐ， shèn zhì zài yī dìng chéng dù shàng gǎi biàn qí rén shēng tài dù； dàn zhè yī qiēdōu shì yǐ dú zhě shòu dào qiáng liè gǎn dòng wéi qián tí de。 rú guǒ gēn běn bù néng gǎn dòng dú zhě， zhè yī qiē yě jiù gēn běn wú cóng fā shēng。 sān
bù guò， duì yú dú zhě de gǎn dòng， yě hái yīnggāi qū bié duì dài。
xiān yǐn yī duàn lǔ xùn de wén zhāng：
dāng wǒ zài jiā xiāng de cūn zǐ lǐ kàn zhōng guó xì de shí hòu， shì hái wèi bèi jiào yù chéng“ dú shū rén” de shí hòu， xiǎo péng yǒu dà dǐ shì nóng mín。 ài kàn de shì fān jīn dǒu， tiào lǎo hǔ， yī bǎ yān yàn， xiàn chū yī gè yāo jīng lái； duì yú jù qíng， sì hū dōubù dà hé wǒ men yòu guān xì。…… dàn hái jì dé yòu yī chū gěi liǎo gǎn dòng de xì， hǎo xiàng shì jiào zuò“ zhǎn mù chéng”。 yī gè dà guān méng liǎo bù bái zhī yuān， fēi bèi shā bù kě liǎo， tā de jiā lǐ yòu yī gè lǎo jiā dīng， miàn mào fēi cháng xiāng xiàng， biàn dài tā qù“ fú fǎ”。 nà bēi zhuàng de dòng zuò hègē shēng， zhēn dǎ dòng liǎo kàn kè de xīn， shǐ tā men fā jiàn liǎo zì jǐ de hǎo mó fàn。（《 zhǔn fēng yuè tán · diàn yǐng de jiào xùn》）
lǔ xùn dāng shí kàn de shì shào jù。 zhè chū xì yuán yú míng mò qīng chū jù zuò jiā lǐ yù suǒ biān de chuán qí《 yī pěng xuě》。 zài《 yī pěng xuě》 zhōng， zhè wèi zhōng pú de xìng míng wéi mò chéng。 xiě zuò“ zhǎn mù chéng”， kǒng shì lǔ xùn de jì yì zhī wù。 zhè shì yī chū xuān yáng nú lì dào dé de xì。 zài shàng yǐn de wén zì zhī hòu， lǔ xùn jiē zhe xiě dào：“ wéi yào zuòde xiàng， lín xíng shí hòu， zhù mǔ zhào lì de bì dé qù‘ bào tóu dà kū’， rán 'ér bèi tā tī kāi liǎo， suī zài cǐ shí， míngfèn yě dé yán shǒu， zhè shì zhōng pú， yì shì， hǎo rén。”
hěn qīng chǔ dì zhǐ míng liǎo qí zhù zhǐ suǒ zài。
jīn tiān de qīng nián rú guǒ kàn dào zhè yàng de xì， dà gài wèi bì huì zài shòu gǎn dòng， dàn lǔ xùn suǒ shuō de nà gè shí hòu héng héng qīng dài mò nián， tā què“ zhēn dǎ dòng liǎo kàn kè de xīn”。 zhè zhǒng chā bié de zào chéng， bù jǐn jǐn shì yóu yú shí dài de bù tóng； yīn wéi， bǐ zhè xì de shí dài zǎo dé duō de wén xué zuò pǐn 'ér zhì jīn réng néng gǎn dòng dú zhě de， wéi shù réng rán bù shǎo。 lì rú《 lí sāo》 de“ yì yú xīn zhī suǒ shàn xī， suī jiǔ sǐ qí yóu wèi huǐ”、“ suī tǐ jiě wú yóu wèi biàn xī， qǐ yú xīn zhī kě chéng” zhè yàng de jù zǐ， jīn tiān réng néng dǎ dòng ruò gān qīng nián de xīn héng héng dāng rán shì zhǐ dú dé dǒng tā de qīng nián。
nà me， wèishénme yòu xiē hěn gǔ lǎo de zuò pǐn réng néng gǎn dòng wǒ men， ér yòu xiē zuò pǐn jìn guǎn zài yī duàn shí qī nèi yě néng huò dé xǔ duō dú zhě de zhēn xīn xǐ 'ài， guò liǎo jǐ bǎi nián shèn huò jǐ shí nián jiù yǐn bù qǐ rén men de xīng qù liǎo ní？ wǒ xiǎng， zhè yìng cóng rén lèi fā zhǎn lì shǐ hé rén xìng de jiǎo dù qù kǎo lǜ。
mǎ kè sī zài《 zī běn lùn》 zhōng céng shuō guò“ shǒu xiān yào yán jiū rén de yī bān běn xìng， rán hòu yào yán jiū měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng”（《 mǎ kè sī 'ēn gé sī quán jí》 dì ２ ３ juàn， dì ６６ ９ yè）。 zhè yě jiù yì wèi zhe“ rén de yī bān běn xìng” hé“ měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” shì jì yòu lián xì yě yòu chā bié de。 hòu zhě rú yǔ qián zhě méi yòu chā bié， jiù bù néng shuō tā“ fā shēng liǎo biàn huà”； rú guǒ méi yòu lián xì， jiù shì liǎng zhǒng hù bù xiāng gān de dōng xī， hòu zhě jiù bù shì qián zhě“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà” ér xíng chéng。 huàn yán zhī， zài“ měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng， jì yòu yǔ“ rén de yī bān běn xìng” xiāng tōng zhī chù， yě yòu xiāng yì shèn zhì xiāng fǎn de yī miàn。
guān yú“ rén de yī bān běn xìng” hé“ měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” de chā bié， wǒ xiǎng， bù fáng bǎ mǎ kè sī zài《 １ ８ ４４ nián jīng jì xué héng zhé xué shǒu gǎo》 zhōng guān yú rén xìng hé yì huà de yī duàn huà shì zuò jù tǐ de lì zǐ：
tā de jī běn jiào tiáo shì： zì wǒ kè zhì， duì shēng huó hé rén de yī qiē xū yào kè zhì。 nǐ yuè shǎo chī， shǎo hē， shǎo mǎi shū， shǎo shàng jù yuàn、 wǔ huì hé cān guǎn， yuè shǎo xiǎng， shǎo 'ài， shǎo tán lǐ lùn， shǎo chàng， shǎo huà， shǎo jī jiàn děng děng， nǐ jiù yuè néng jīzǎn， nǐ de jì bù huì bèi chóng zhù yě bù huì bèi zéi dào de bǎozàng， jí nǐ de zī běn， yě jiù huì yuè dà。 nǐ de cún zài yuè wēi bù zú dào， nǐ biǎo xiàn nǐ de shēng mìng yuè shǎo， nǐ de cái chǎn jiù yuè duō， nǐ de wài huà de shēng mìng jiù yuè dà， nǐ de yì huà běn zhì yě jī lěi dé yuè duō。 guó mín jīng jì xué jiā bǎ cóng nǐ nà lǐ duó qù de nà yī bù fēn shēng mìng hé rén xìng， quán yòng huò bì hé cái fù bǔ cháng gěi nǐ……（《 mǎ kè sī 'ēn gé sī quán jí》 dì４２ juàn， dì１３ ５ yè）
yóu cǐ kě jiàn， zài zhè xiē rén shēn shàng yǐ jīng shī qù liǎo yī bù fēn rén xìng héng héng rén de yī bān běn xìng。 jìn guǎn zài zhè lǐ shuō dào“ nǐ de zī běn， yě jiù huì yuè dà”， xiǎn rán shì jiù zī běn jiā 'ér yán de， dàn qí shī qù bù fēn rén xìng de guān jiàn zài yú“ zì wǒ kè zhì”， ér zhè yě shì zī běn zhù yì shè huì lǐ de gōng rén tóng yàng bì xū zuò dào de。 tā de gōng zī hé shè huì dì wèi jué bù róng xǔ tā bù kè zhì qí duì shēng huó hé rén de yī qiē xū yào， cóng 'ér zài tā shēn shàng tóng yàng bèi bō duó liǎo bù fēn rén xìng。 suǒ yǐ， zài zī běn zhù yì shè huì de“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng， yě jiù cún zài zhe yǔ“ rén de yī bān běn xìng” xiāng yì、 xiāng fǎn de yī miàn。
zài zhè lǐ xū yào shuō míng de shì：《１８４４ nián jīng jì xué héng zhé xué shǒu gǎo》 suī shì mǎ kè sī de zǎo qī zhù zuò， dàn shàng yǐn nà yī duàn guān yú zī běn zhù yì shè huì de lùn shù， què shì mǎ kè sī yī zhí bǎo chí zhe de guān diǎn， tā yě guàn chuān zài《 zī běn lùn》 de yòu guān fēn xī zhōng。 zài《 zī běn lùn》 lǐ， tā zhǐ chū liǎo gòng chǎn zhù yì shè huì jiāng shǐ rén men zài“ zuì wú kuì yú hé zuì shì hé yú tā de rén lèi běn xìng de tiáo jiàn xià” jìn xíng shēng chǎn， yě zhǐ chū liǎo gòng chǎn zhù yì shè huì shì“ yǐ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn wéi jī běn yuán zé de shè huì xíng shì”（《 mǎ kè sī 'ēn gé sī quán jí》 dì２５ juàn， dì９２ ７ yè； dì２３ juàn， dì６４９ yè）。
cóng zhè lǐ wǒ men yě jiù kě yǐ zhī dào： suǒ wèi de“ rén lèi běn xìng” huò zhě“ rén de yī bān běn xìng” yě jiù shì yào qiú zì jǐ héng héng měi gè rén héng héng de“ quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn”； ér mǎ kè sī suǒ shuō de“ zì wǒ kè zhì” zé zhèng shì yǔ zhè yào qiú xiāng wéi bèi de， suǒ yǐ tā yě jiù qǐ liǎo bō duó“ rén xìng” de zuò yòng。
bù guò， zhè zhǒng“ yǐ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn wéi jī běn yuán zé de shè huì xíng shì” qì jīn shàng wèi chū xiàn。 yīn wéi zhè yàng de shè huì xíng shì bì xū yǐ gāo dù fā dá de shè huì shēng chǎn lì wéi qián tí。 lì rú， mǎ kè sī hé 'ēn gé sī zài《 dé yì zhì yì shí xíng tài》 zhōng céng duì gòng chǎn zhù yì shè huì zuò guò zhè yàng de shè xiǎng：
ér zài gòng chǎn zhù yì shè huì lǐ， rèn hé réndōu méi yòu tè dìng de huó dòng fàn wéi， měi gè réndōu kě yǐ zài rèn hé bù mén nèi fā zhǎn， shè huì tiáojié zhe zhěng gè shēng chǎn， yīn 'ér shǐ wǒ yòu kě néng suí wǒ zì jǐ de xīn yuàn jīn tiān gān zhè shì， míng tiān gān nà shì， shàng wǔ dǎ liè， xià wǔ bǔ yú， bàng wǎn cóng shì xùmù， wǎn fàn hòu cóng shì pī pàn， dàn bìng bù yīn cǐ jiù shǐ wǒ chéng wéi yī gè liè rén、 yú fū、 mù rén huò pī pàn zhě。（ rén mín chū bǎn shè１９６１ nián bǎn， dì２７ yè）
zhè què shì“ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn” de yī gè fāng miàn。 dàn rú guǒ wǒ men jīn tiān jiù shí xíng qǐ lái， jiù bì rán dǎo zhì jīng jì de bēng kuì、 shè huì de dàotuì shèn zhì huǐ miè。 suǒ yǐ， qì jīn wéi zhǐ， rén réng rán zhǐ dé“ zì wǒ kè zhì”， bù dàn zī běn zhù yì shè huì rú cǐ， zài tā yǐ qián de rèn hé shè huì yědōu rú cǐ， zhǐ bù guò“ zì wǒ kè zhì” de nèi róng、 fāng shì、 chéng dù zài bù tóng de shè huì yòu suǒ bù tóng 'ér yǐ。
suǒ yǐ， rén lèi wèile huò dé“ zuì wú kuì yú hé zuì shì hé yú tā de rén lèi běn xìng” de shè huì， yě jí wèile rén lèi běn xìng bù shòu yā yì， què bù dé bù zài wú shù gè shì jì lǐ“ zì wǒ kè zhì”， yā zhì bìng zài mǒu zhǒng chéng dù shàng shī qù rén lèi běn xìng， zài zhè yàng de tiáo jiàn xià bēi zhuàng dì、 yī bù yī gè xuè yìn dì xiàng qián xíng jìn。
zǒng zhī， zài cóng yuán shǐ shè huì dào zī běn zhù yì shè huì de“ měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng quándōu yòu fú hé“ rén de yī bān běn xìng” héng héng“ rén lèi běn xìng” héng héng de nèi róng， yědōu yòu gēn jù nà gè shí dài de xū yào 'ér xíng chéng de bù fú hé“ rén lèi běn xìng” shèn zhì yǔ zhī bèi dào 'ér chí de nèi róng。
jiù wén xué zuò pǐn lái shuō， tā yào zài zì jǐ nà gè shí qī lǐ gǎn dòng dú zhě， bì xū yǔ dāng shí de“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” xiāng shì yìng， zhè cái néng yǐn qǐ dú zhě de gòng míng。 rán 'ér， rú guǒ tā jǐn jǐn shì huò zhù yào shì yǔ qí zhōng de nà gè shí dài suǒ xū yào de、 què bù fú hé“ rén lèi běn xìng” de nèi róng xiāng shì yìng， nà me， zài nà gè shí dài guò qù yǐ hòu， tā de mèi lì yě jiù zài hěn dà chéng dù shàng shèn huò quán bù xiāo shī； rú guǒ tā jiào duō dì yǔ qí zhōng fú hé“ rén lèi běn xìng” de nèi róng xiāng shì yìng， nà me， zài nà gè shí dài guò qù yǐ hòu， tā réng néng zài yī dìng chéng dù shàng dǎ dòng hòu shì dú zhě de xīn。
“ zhǎn mù chéng” suǒ xuān yáng de chún shì nú lì dào dé， tā yào qiú yī gè rén zì jué dì bǎ zì jǐ de lì yì hé shēng mìng zuò wéi lìng yī gè rén de fù shǔ pǐn。 zhè duì yú fēng jiàn zhì dù suǒ xū yào de rén shēn yǐ fù guān xì dāng rán shì yòu lì de。 shè huì cún zài jué dìng shè huì yì shí， zhè zhǒng nú lì dào dé yě jiù bèi dāng shí rén héng héng cóng shàng céng shè huì dào yī bān de nóng mín héng héng shì wéi tiān jīng dì yì， cóng 'ér shèn rù liǎo dāng shí“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng”。 rán 'ér tā què shì yǔ yào qiú“ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn” de rén lèi běn xìng xiāng fǎn de， suǒ yǐ， zài fēng jiàn zhì dù miè wáng yǐ hòu， tā yě jiù bì rán wéi rén men suǒ yàn qì。 ér《 lí sāo》 de“ yì yú xīn zhī suǒ shàn xī， suī jiǔ sǐ qí yóu wèi huǐ”，“ suī tǐ jiě wú yóu wèi biàn xī， qǐ yú xīn zhī kě chéng”， qí suǒ yùn hán de duì zì wǒ de jiān chí hé zhí zhe， què yǔ“ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn” de yào qiú xiāng tōng， shì yǐ xiàn zài réng néng gǎn dòng bù shǎo dú zhě。
yīn cǐ， duì yī bù zuò pǐn de yì shù chéng jiù jìn xíng lì shǐ kǎo chá shí， bù néng zhǐ kàn tā zài yī shí yī dì de gǎn dòng dú zhě de chéng dù， ér yào bǎ yǎn guāng fàng dé gèng wéi yuǎn dà。 rú tóng běn wén shàng jié suǒ shuō de：“ yuè shì néng zài màn cháng de shì dài、 guǎng mào de dì yù， jǐyǔ zhòng duō dú zhě yǐ jù dà gǎn dòng de， qí chéng jiù yě yuè gāo。” yīn wéi yuè shì zhè yàng de zuò pǐn， qí tǐ xiàn rén lèi běn xìng de chéngfèn yě jiù yuè duō、 yuè nóng liè， cóng 'ér yě cái néng gòu yǔ hòu dài de rén men、 yǔ shēng huó zài bù tóng zhì dù xià de dú zhě chǎn shēng qiáng liè de gòng míng。 wǒ guó wén xué shǐ shàng de yī xì liè zhè yàng de zuò pǐn， gòu chéng liǎo wǒ guó wén xué fā zhǎn de zuò biāo。
jiù zhè yì yì shàng shuō， wén xué fā zhǎn guò chéng shí zài shì yǔ rén xìng fā zhǎn de guò chéng tóng bù de。 sì
xiàn zài， gēn jù mǎ kè sī zhù yì jīng diǎn zhù zuò， duì rén xìng héng héng rén lèi běn xìng shāo zuò tàn tǎo， yǐ jìn yī bù lùn zhèng qí yǔ wén xué de guān xì。
cóng shàng yǐn mǎ kè sī bǎ“ duì shēng huó hé rén de yī qiē xū yào kè zhì” zuò wéi duì rén xìng de bō duó de lùn shù zhōng， kě zhī tā shì bǎ yào qiú mǎn zú shēng huó hé rén de yī qiē xū yào zuò wéi rén lèi běn xìng de。 zài《１８４４ nián jīng jì xué héng zhé xué shǒu gǎo》 zhōng， zuò wéi jǔ lì， tā duì zhè xiē xū yào zuò liǎo ruò gān shuō míng， bāo kuò chī、 hē、 ài、 xué xí（ mǎi shū）、 yùn dòng（ jī jiàn）、 wén yú huó dòng、 yì shù chuàng zào、 sī kǎo、 yán jiū lǐ lùn děng děng。 zài《 shén shèng jiā zú》 zhōng mǎ kè sī hé 'ēn gé sī hái zhǐ chū：“…… guān yú xiǎng lè de hé lǐ xìng děng děng de wéi wù zhù yì xué shuō， tóng gòng chǎn zhù yì hé shè huì zhù yì zhī jiān yòu zhe bì rán de lián xì。” bìng rèn wéi“ yīngdāng…… shǐ měi gè réndōu yòu bì yào de shè huì huó dòng chǎng suǒ lái xiǎn lù tā de zhòng yào de shēng mìng lì”（《 shén shèng jiā zú》， rén mín chū bǎn shè１９８２ nián bǎn， dì１６６ yè、１６７ yè）。
nà me， xiǎng lè hé xiǎn lù shēng mìng lì yīnggāi yě shì shēng huó hé rén de yī qiē xū yào de zǔ chéng bù fēn。 zài gāi shū zhōng， mǎ、 ēn hái shuō：“１８ shì jì de wéi wù zhù yì tóng１９ shì jì de yīng guó hé fǎ guó de gòng chǎn zhù yì de lián xì， zé hái xū yào xiáng jìn dì chǎn shù。 wǒ men zài zhè lǐ zhǐ yǐn zhèng 'ài 'ěr wéi xiū、 huò 'ěr bā hè hé biān qìn de zhù zuò zhōng de yī xiē tè bié jù yòu dài biǎo xìng de duàn luò。”（ tóng shàng， dì１６９ yè） ér zài zhè xiē duàn luò zhōng， bāo hán liǎo huò 'ěr bā hè de rú xià guān diǎn：“ rén ruò méi yòu qíng yù huò yuàn wàng jiù bù chéng qí wéi rén”（ tóng shàng， dì１７ ０ yè）。 suǒ yǐ， mǎ kè sī suǒ shuō de“ duì shēng huó hé rén de yī qiē xū yào” yě bāo kuò liǎo qíng yù děng děng。 tóng shí， zài zuì wú kuì yú hé zuì shì hé yú rén lèi běn xìng de gòng chǎn zhù yì shè huì lǐ， jì rán“ rèn hé réndōu méi yòu tè dìng de huó dòng fàn wéi”， kě yǐ“ suí wǒ zì jǐ de xīn yuàn jīn tiān gān zhè shì， míng tiān gān nà shì”， nà me， yào qiú zì yóu hé fǎn duì shù fù yě yìng nà rù duì shēng huó hé rén de yī qiē xū yào zhī nèi。
zài tán dào rén lèi běn xìng shí， mǎ kè sī tè bié zhù yì dào liǎo rén duì zì wǒ de zhòng shì。 zài wéi liǎo shuō míng“１８ shì jì de wéi wù zhù yì tóng１９ shì jì de yīng guó hé fǎ guó de gòng chǎn zhù yì de lián xì” ér yǐn zhèng 'ài 'ěr wéi xiū děng rén de lùn shù shí， mǎ kè sī hé 'ēn gé sī yǐn yòng liǎo 'ài 'ěr wéi xiū de“ rén bìng bù xié 'è， dàn què shì fú cóng yú zì jǐ de lì yì de”； huò 'ěr bā hè de“ rén zài tā suǒ 'ài de duì xiàng zhōng， zhǐ 'ài tā zì jǐ； rén duì yú hé zì jǐ tóng lèi de qí tā cún zài wù de yǐ liàn zhǐ shì jī yú duì zì jǐ de 'ài。”“ rén zài tā zì jǐ de yī shēng zhōng yī kè yě bù néng tuō lí kāi zì jǐ， yīn wéi tā bù néng bù gù zì jǐ。”“ rén wéi liǎo zì shēn de lì yì bì xū yào 'ài bié rén， yīn wéi bié rén shì tā zì shēn de xìng fú suǒ bì xū de……”“ rén ruò shì wán quán piē kāi zì jǐ， nà mò yǐ liàn bié rén de yī qiē dòng lì jiù dū xiāo miè liǎo”； biān qìn de“…… shè huì lì yì zhǐ shì yī zhǒng chōu xiàng， tā bù guò shì gè rén lì yì de zǒng hé。…… gè rén lì yì shì wéi yī xiàn shí de lì yì。”（《 shén shèng jiā zú》， dì１６９ héng１７０ yè） mǎ kè sī zhī suǒ yǐ bǎ“ yǐ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn wéi jī běn yuán zé de shè huì xíng shì” shì wéi zuì wú kuì yú hé zuì shì hé yú rén lèi běn xìng de shè huì xíng shì， xiǎn rán yǔ 'ài 'ěr wéi xiū děng rén suǒ shuō de zhè zhǒng rén xìng de tè diǎn yòu guān； yīn wéi zhèng shì zài zhè yàng de shè huì xíng shì zhōng， měi gè rén de gè rén lì yì dū dé dào liǎo chōng fēn de mǎn zú， cóng 'ér yě jiù chēng dé shàng“ zuì wú kuì yú hé zuì shì hé yú”“ rén lèi běn xìng”。 mǎ、 ēn suǒ shuō“１８ shì jì de wéi wù zhù yì tóng１９ shì jì de yīng guó hé fǎ guó de gòng chǎn zhù yì de lián xì”， dāng yě jiù zài zhè xiē dì fāng。
lǐ jiě liǎo zhè yī diǎn， yě jiù kě yǐ dǒng dé wèishénme yòu yī xiē kàn lái sì hū méi yòu duō dà shè huì yì yì de zuò pǐn què néng zài xǔ duō shì dài zhōng yǐn qǐ guǎng dà dú zhě de qiáng liè gòng míng， chéng wéi qiān gǔ míng piān。
lì rú lǐ bái de《 jiāng jìn jiǔ》：
jūn bù jiàn， huáng hé zhī shuǐ tiān shàng lái， bēn liú dào hǎi bù fù huí！ jūn bù jiàn， gāo táng míng jìng bēi báifà， cháo rú qīng sī mù chéng xuě！ rén shēng dé yì xū jìn huān， mò shǐ jīn zūn kōng duì yuè。 tiān shēng wǒ cái tóu yòu yòng， qiān jīn sàn jìn hái fù lái。 pēng yáng zǎi niú qiě wéi lè， huì xū yī yǐn sān bǎi bēi。 cén fū zǐ、 dān qiū shēng， jìn jiǔ jūn mò tíng。 yǔ jūn gē yī qū， qǐng jūn wéi wǒ qīng 'ěr tīng： zhōng gǔ zhuàn yù bù zú guì， dàn yuàn cháng zuì bù fù xǐng。 gǔ lái shèng xián jiē jì mò， wéi yòu yǐn zhě liú qí míng。 chén wáng xī shí yàn píng lè， dǒu jiǔ shí qiān zì huān xuè； zhù rén hé wéi yán shǎo jiàn， jìng xū gū qǔ duì jūn zhuó。 wǔ huā mǎ、 qiān jīn qiú， hū 'ér jiāng chū huàn měi jiǔ， yǔ 'ěr tóng xiāo wàn gǔ chóu。
zhè shǒu shī de nèi róng kě yòng yǐ xià sān diǎn lái gài kuò： yī、 duì yú yǐ hē jiǔ wéi zhōng xīn de xiǎng lè shēng huó de zàn sòng hé zhuī qiú； èr、 duì gè rén cái jù de zì xìn； sān、 duì rén shēng duǎn cù de bēi 'āi。 ér dì yī diǎn yóu wéi tū chū。 ruò cóng tōng cháng suǒ wèi de shè huì yì yì huò jiào yù yì yì lái yào qiú， zhè shǒu shī bìng bù kě qǔ。 dàn rú gēn jù mǎ kè sī zhù yì suǒ zhǐ míng de rén xìng héng héng rén lèi běn xìng de nèi hán lái kàn， nà me， shī rén suǒ 'ōu gē de rén shēng tài dù xiǎn rán shì yǔ wéi bèi rén xìng de“ shǎo chī、 shǎo hē……” de“ zì wǒ kè zhì” xiāng duì lì de；“ tiān shēng wǒ cái bì yòu yòng， qiān jīn sàn jìn hái fù lái” de háo qíng， shí kě shì wéi duì zì jǐ qiáng dà de shēng mìng lì de zì xǔ， ér yǐ“ huáng hé” liǎng jù lái xíng róng shēng mìng de liú chéng， yě jiànjiē xiǎn shì chū shēng mìng de qiáng dà yòu lì， suī rán tóng shí hán yòu kǎi tàn qí yī qù bù fù fǎn zhī yì； zhì yú duì rén shēng duǎn cù héng héng gè rén shēng mìng de yì yú xiāo shì héng héng de bēi 'āi， rú cóng“ rén duì yú hé zì jǐ tóng lèi de qí tā cún zài wù de yǐ liàn zhǐ shì jī yú duì zì jǐ de 'ài” de jiǎo dù shuō， yě zhèng shì nán yú bì miǎn de bā。 suǒ yǐ， cǐ shī zhī huò dé qiān gǔ dú zhě de gòng míng， zhèng shì yóu yú zuò zhě shuài zhēn dì、 fù yú gǎn rǎn lì dì biǎo xiàn liǎo tā nà cóng rén xìng chū fā de qiáng liè gǎn qíng。
zài kàn lù yóu de liǎng shǒu shī hé xīn qì jí de yī shǒu cí：
tiáo tiáo tiān hàn xī nán luò， wō wō lín jī yī zài míng。 zhuàng zhì bìng lái xiāo yù jìn， chū mén sāo shǒu chuàng píng shēng。
sān wàn lǐ hé dōng rù hǎi， wǔ qiān rèn yuè shàng mó tiān。 yí mín lèi jìn hú chén lǐ， nán wàng wáng shī yòu yī nián。（ lù yóu《 qiū yè jiāng xiǎo， chū lí mén yíng liáng yòu gǎn， èr shǒu》）
chǔ tiān qiān lǐ qīng qiū， shuǐ suí tiān qù qiū wú jì。 yáo cén yuǎn mù， xiàn chóu gōng hèn， yù zān luó jì。 luò rì lóu tóu， duàn hóng shēng lǐ， jiāng nán yóu zǐ。 bǎ wú gōu kàn liǎo， lán gān pāi biàn， wú rén huì， dēng lín yì。 xiū shuō lú yú kān kuài， jìn xī fēng、 jì yīng guī wèi。 qiú tián wèn shè， pà yìng xiū jiàn， liú láng cái qì。 kě xī liú nián， yōu chóu fēng yǔ， shù yóu rú cǐ。 qiàn hé rén， huàn qǔ hóng jīn cuì xiù， wò yīng xióng lèi。（ xīn qì jí《 shuǐ lóng yín · dēng jiàn kāng shǎng xīn tíng》）
zhè sān piān dū hán yòu huī fù zhōng yuán de kě wàng hé duì nán sòng zhèng fǔ gǒu qiě tōu 'ān de bù mǎn，《 shuǐ lóng yín》 de“ yáo cén yuǎn mù， xiàn chóu gōng hèn， yù zān luó jì”， shì shuō yuǎn wàng zhōng yuán qún shān zhǐ néng zī shēng chóu hèn， yě yǔ lù yóu de“ sān wàn lǐ hé dōng rù hǎi， wǔ qiān rèn yuè shàng mó tiān” hán yì xiāng jìn； jiù tōng cháng suǒ wèi de sī xiǎng yì yì lái shuō， èr zhě shì yī zhì de； lù shī bìng zhí jiē biǎo xiàn liǎo duì guǎng dà“ yí mín” de huái niàn， gēn jù nà yī biāo zhǔn， qí jià zhí hái gèng gāo yī xiē。 dàn zhè shǒu《 shuǐ lóng yín》 shì yán jiū zhě gōng rèn de xīn cí zuì hǎo zuò pǐn zhī yī； liú kè zhuāng píng xīn qì jí cí shuō：“ gōng suǒ zuò dà shēng tāng tà， xiǎo shēng kēng hōng， héng jué liù hé， sǎo kōng wàn gǔ， zì yòu cāng shēng yǐ lái suǒ wú。”（《 hòu cūn dà quán jí》 juàn jiǔ shí bā《 xīn jià xuān jí xù》）
《 shuǐ lóng yín》 zhū piān shí dāng zhī wú kuì。 jīn tiān de dú zhě yě réng néng cóng zhōng shòu dào jiào qiáng liè de gǎn dòng。 zhì yú lù yóu de zhè liǎng shǒu jué jù， qí diǎn jīng zhī bǐ shì dì 'èr shǒu de jié wěi：“ yí mín lèi jìn hú chén lǐ， nán wàng wáng shī yòu yī nián。” yú chén tòng zhōng yǐn hán fèn kǎi。 qián zhōng shū xiān shēng《 sòng shī xuǎn zhù》 gěi cǐ liǎng jù suǒ zuò de zhù shì zhōng yán jí：“ bái jū yì《 xī liáng jì》 céng shuō：‘ yí mín cháng duàn zài liáng zhōu， jiāng zú xiāng kàn wú yì shōu’， zhè zhǒng yǔ yì zài nán sòng rén shī wén lǐ biàn dé gèng tòngqiè liǎo。”（《 sòng shī xuǎn zhù》， rén mín wén xué chū bǎn shè１９５８ nián bǎn， dì２１１ yè） zhè shì shuō dé hěn duì de。 ér bái jū yì zhī suǒ yǐ xiě bù chū zhè yàng“ tòngqiè” de shī jù lái， bìng bù shì yīn wéi bái jū yì de sī xiǎng jìng jiè méi yòu lù yóu děng nán sòng rén gāo， ér shì yīn wéi tā de shí dài yǔ nán sòng bù tóng， wú fǎ chǎn shēng nà yàng“ tòngqiè” de gǎn shòu。 huàn yán zhī， zhè zhǒng shī jù lǐ suǒ bāo hán de“ tòngqiè” de gǎn qíng， nǎi shì tè dìng shí dài de chǎn wù。 jiù hòu shì de dú zhě lái shuō， qí shí dài de tè diǎn yuè shì yǔ nán sòng de zhè zhǒng qíng kuàng jìn sì， yuè néng duì cǐ chǎn shēng jiào qiáng liè de gǎn dòng， fǒu zé qí gǎn dòng jiù jiào wéi dàn bó。 jǔ lì lái shuō， kàng zhàn shí qī de dú zhě duì cǐ huì gǎn tóng shēn shòu， jīn tiān de dú zhě héng héng zhì shǎo shì qīng nián dú zhě héng héng jiù bù huì chǎn shēng qièfū zhī tòng， suī bù huì háo wú gǎn dòng， dàn gǎn dòng de qiáng dù jiù bù rú dú xīn qì jí de《 shuǐ lóng yín》 liǎo。
nà me， wèishénme chǎn shēng yú tóng yàng de shí dài bèi jǐng、 hán yòu tóng yàng de zhèng zhì nèi róng de zhè sān piān zuò pǐn， duì jīn tiān dú zhě de gǎn rǎn lì huì yòu chā yì ní？ tè bié shì： wèishénme zhèng zhì nèi róng gèng wéi xiǎn huò、 zài zhè fāng miàn de gǎn qíng gèng wéi tòngqiè de lù yóu zhè liǎng shǒu jué jù， zài jīn tiān de gǎn rǎn lì fǎn 'ér bù rú《 shuǐ lóng yín》 ní？ wǒ xiǎng， zhè shì yīn wéi lù shī suī yě xiǎn shì chū zhuàng zhì nán chóu de 'āi shāng， què zhǐ yòng“ zhuàng zhì bìng lái xiāo yù jìn， chū mén sāo shǒu chuàng píng shēng” zhè yàng liǎng jù píng dàn de huà lái jiāo dài。 yě xǔ xí guàn yú xīn shǎng“ píng dàn” zhī měi de dú zhě huì jiù cǐ yǐn qǐ zhǒng zhǒng lián xiǎng， dàn jīn tiān de dà duō shù dú zhě kǒng hěn nán cóng zhōng shòu dào duō shǎo gǎn dòng。 xīn qì jí de《 shuǐ lóng yín》 què qiáng liè dì biǎo xiàn liǎo shēng mìng xū zhì de tòng kǔ jí qí wú rén lǐ jiě de bēi fèn。“ kě xī liú nián， yōu chóu fēng yǔ， shù yóu rú cǐ。” zhè shì yòng de dōng jìn shí huán wēn de diǎn gù。《 shì shuō xīn yǔ · yán yǔ》 zài：
huán gōng běi zhēng， jīng jīn chéng。 jiàn qián wéi láng yá shí zhǒng liǔ jiē yǐ shí wéi， kǎi rán yuē：“ mù yóu rú cǐ， rén hé yǐ kān！” pān zhī zhí tiáo， xuàn rán liú tì。
huán wēn wéi shēng mìng de xùn sù liú shì 'ér bù shèng bēi kǎi。 bù guò， tā dāng shí zhèng zài běi fá tú zhōng， yě jí zài jiē jìn qí suǒ zhuī qiú de mù biāo。 ér xīn qì jí ní？ tā nà shōu fù zhōng yuán、 hōng hōng liè liè dì gān yī fān shì yè de bào fù gēn běn wú fǎ shí xiàn， cǐ cí shàng piàn zhōng de“ bǎ wú gōu kàn liǎo， lán gān pāi biàn， wú rén huì， dēng lín yì” jiù zhèng shuō míng liǎo tā jìn guǎn zhuàng huái jī liè， què bù dàn bù néng yòu suǒ zuò wéi， ér qiě yě gēn běn wú rén lǐ jiě， tā de nián huá jiù zhè yàng qīng yì dì làng fèi liǎo。 suǒ yǐ tā zài cǐ chù tè dì diǎn míng“ kě xī liú nián”， qí bēi 'āi shí jiào huán wēn gèng wéi shēnqiè。 jǐn jiē zhe zhè sān jù de“ qiàn hé rén， huàn qǔ hóng jīn cuì xiù， wèn yīng xióng lèi” jìn yī bù qīng sù liǎo shēng mìng de háo wú jì tuō： bù dàn méi yòu hóng yán zhī jǐ， lián néng gòu lǐ jiě、 tǐ tiē tā de gē jì dū zhǎo bù dào。 zhè zhěng shǒu cí nǎi shì bèi yán zhòng yā yì de shēng mìng de kàng yì yǔ bēi gē。 zuò wéi zhè zhǒng kàng yì yǔ bēi gē de gēn dǐ de， zé shì duì shí xiàn zì jǐ de shēng mìng jià zhí、 yě jí biǎo xiàn zì jǐ de shēng mìng lì de qiáng liè kě wàng。 zuò pǐn de jù dà gǎn rǎn lì， jiù lái zì guàn chuān yú zhè yī qiē zhī zhōng de zhuó rè de gǎn qíng。
gèng jù tǐ dì shuō， zhè yī fāng miàn shì yóu yú xīn qì jí de shí xiàn zì jǐ shēng mìng jià zhí de yuàn wàng yuǎn jiào yī bān rén chì liè。 chén tíng chāo《 bái yǔ zhāi cí huà》 juàn liù yòu yī duàn huà pōu xī xīn qì jí yǔ sū shì de yì tóng， pō wéi jǐng bì：“ dōng pō xīn dì guāng míng lěi luò， zhōng 'ài gēn yú xìng shēng， gù cí jí chāo kuàng 'ér yì jí píng hé。 jià xuān yòu tūn tù bā huāng zhī gài， ér jī huì bù lái， zhèng zé wéi guō、 lǐ， wéi yuè、 hán， biàn zé huán wēn zhī liú yà， gù cí jí háo xióng 'ér yì jí bēi yù。” zhè duàn huà suī jù yòu míng xiǎn de fēng jiàn dào dé de sè cǎi， tóng shí què yě shuō míng liǎo sū shì de sī xiǎng hé zuò pǐn dōubù huì wéi bèi duì jūn zhù de“ zhōng 'ài”， xīn qì jí zé wèile shī zhǎn zì jǐ de bào fù， zhǐ yào yòu jī huì， lián chéng wéi huán wēn yī lèi de rén yě zài suǒ bù xù。 héng héng zài fēng jiàn shè huì lǐ， huán wēn shì bèi shì wéi cáo cāo shì de jiān xióng de。 huàn yán zhī， xīn qì jí wèile shí xiàn zì jǐ shēng mìng de jià zhí， zuò yī fān shì yè， kě yǐ bù zé shǒu duàn， gōng rán wéi bèi lún lǐ gāng cháng， qí zhuī qiú de qiáng liè， shū fēi yī bān shì dà fū kě jí。 yě zhèng yīn cǐ， tā de bēi gē hé kàng yì cái jù yòu rú cǐ jù dà de zhèn dòng lì。 lìng yī fāng miàn， yóu yú“ rén ruò shì wán quán piē kāi zì jǐ， nà mò yǐ liàn bié rén de yī qiē dòng lì jiù dū xiāo miè liǎo”， jiù wén xué lái shuō， shī rén zài zuò pǐn zhōng“ ruò shì wán quán piē kāi zì jǐ”， yě jiù yǐn bù qǐ dú zhě de yǐ liàn liǎo。 ér xīn qì jí de zhè shǒu cí， zhèng yīn rú cǐ wán qiáng dì zhí zhe yú zì wǒ de shēng mìng jià zhí， bìng yóu cǐ 'ér yǐn fā chū duì yú lún xiàn de tǔ dì jí qí rén mín de yǐ liàn， suǒ yǐ shēn kè dì tǐ xiàn liǎo rén lèi běn xìng， cóng 'ér zài màn cháng de shì dài、 guǎng mào de dì qū lǐ dōunéng yǐn qǐ rén men de gòng míng。
zhè yě jiù yì wèi zhe： zuò pǐn yuè shì néng tǐ xiàn chū rén lèi běn xìng， yě jiù yuè néng yǔ dú zhě de gǎn qíng xiāng tōng。
zhè jué bù yì wèi zhe yào zài wén xué chuàng zuò zhōng pái chì jiē jí xìng。 yīn wéi zài jiē jí shè huì lǐ， tǐ xiàn zài měi gè rén shēn shàng de rén xìng zǒng bù miǎn dǎ shàng jiē jí de lào yìn， suǒ yǐ jiē jí xìng nǎi shì kè guān de cún zài， yào pái chì yě pái chì bù liǎo。 rán 'ér， dǎ shàng liǎo jiē jí lào yìn de rén xìng， yě jiù shì mǎ kè sī suǒ shuō de“ zài měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng”， tā yǔ“ rén de yī bān běn xìng” nǎi shì gè bié yǔ yī bān de guān xì； ér gè bié zǒng shì zhè yàng huò nà yàng dì tǐ xiàn zhe yī bān。 yě zhèng yīn cǐ， jù yòu jiē jí xìng de wén xué zuò pǐn， zhǐ yào shì yōu xiù de， yě zǒng shì zhè yàng huò nà yàng dì tǐ xiàn chū rén de yī bān běn xìng， cóng 'ér néng yǔ qí tā jiē jí de dú zhě xiāng tōng。 cáo xuě qín bìng fēi gōng rén jiē jí de zuò jiā， dàn tā de《 hóng lóu mèng》 què shòu dào jīn tiān xǔ duō gōng rén de xǐ 'ài； bèi zuò wéi wú chǎn jiē jí wěi dà zuò jiā de gāo 'ěr jī， qí zuò pǐn yě shǐ xǔ duō fēi wú chǎn jiē jí de dú zhě shēn shòu gǎn dòng。 wéi shù zhòng duō de cǐ lèi lì zǐ jiù dōuhěn hǎo dì shuō míng liǎo zhè yī diǎn。 wǔ
yóu cǐ kě zhī， wén xué jì bì xū tǐ xiàn rén xìng， yòu bì xū jù yòu xiān míng de gè rén xìng（ rú tóng shàng wén zài fēn xī xīn qì jí《 shuǐ lóng yín》 shí suǒ shuō de nà yàng）； ér hòu zhě shí jì shàng yě zhèng shì rén xìng de yào qiú。 bù guò， rén xìng běn shēn shì chù zài cháng qī de fā zhǎn guò chéng zhī zhōng， zhè yě jiù dài dòng liǎo wén xué de fā zhǎn。
rén lèi de lì shǐ jiān xīn 'ér bēi zhuàng。 shì shè xiǎng yī xià chū mín shí dài， rén lèi shì shòu zhe zì rán jiè zěn yàng yán kù de yā pò！ yóu yú shēng chǎn lì shuǐ píng de dī xià、 zhī shí de pín fá， rén lèi hái jīng cháng zì xiāng cán shā。 wèile huó xià qù， rén bì xū zuò zhǒng zhǒng wéi bèi“ rén de yī bān běn xìng” de shì， bìng bǎ zhè shì wéi lǐ suǒ dāng rán。 lì rú， shā huó rén lái jì sì， shèn zhì bǎ zì jǐ de tóu shēng zǐ shā diào lái jì sì①， cóng jīn tiān lái kàn héng héng cóng“ rén de yī bān běn xìng” lái kàn héng héng gù rán cǎn wú rén dào， dàn zài dāng shí， rú yòu shuí gǎn jiā yǐ fǎn duì， zì dāng bèi shì wéi rén qún de gōng dí， shí jì shàng kǒng pà yě bù huì yòu rén fǎn duì。 yīn wéi， tǐ xiàn“ rén de yī bān běn xìng” de xǔ duō dōng xī dāng shí dū zhǐ cún zài yú qián yì shí zhōng。 nú lì shè huì de qíng kuàng gù rán yǔ yuán shǐ shè huì yòu hěn dà de bù tóng， dàn“ rén de yī bān běn xìng” réng rán shòu zhe yán zhòng de yā yì； jìn guǎn suí zhe shēng chǎn lì shuǐ píng de tí gāo 'ér zài mǒu xiē fāng miàn yòu suǒ hǎo zhuǎn， ér yóu yú jiē jí duì lì de xíng chéng、 zhù nú guān xì díquè lì 'ér zài lìng yī xiē fāng miàn yòu yòu suǒ jiā qiáng。 zǒng zhī， wú lùn shì yuán shǐ shè huì de、 nú lì shè huì de yì huò shì fēng jiàn shè huì de、 zī běn zhù yì shè huì de“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zài gēn dǐ shàng suī dū lí bù kāi“ rén de yī bān běn xìng”， dàn yòu dū yǔ“ rén de yī bān běn xìng” cún zài bù tóng chéng dù de chā yì。 ér qiě， shí dài yuè zǎo， zhè zhǒng chā yì yě jiù yuè dà。 cóng zhè diǎn lái shuō， rén xìng de fā zhǎn shǐ nǎi shì“ zài měi gè shí dài lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhú bù xiàng“ rén de yī bān běn xìng” chónghé de guò chéng； zì rán， zhè gè guò chéng zhì jīn shàng yuǎn wèi wán chéng。
--------
① guān yú gǔ dài de zhè zhǒng xí sú， kě cān kàn qiú xī guī jiào shòu《 shā shǒu zǐ jiě》， zài《 zhōng guó wén huà》 dì９ qī。
jù tǐ dì tàn tǎo rén xìng yǎn biàn de guò chéng bù shì běn wén de rèn wù。 dà dǐ shuō lái， wǒ guó cóng xiān qín shí qī qǐ， gè rén jiù bèi qún tǐ yā dé chuǎn bù guò qì lái。 kǒng zǐ bǎ“ rén” kàn zuò shì zhì gāo wú shàng de zhǔn zé， ér tā gěi“ rén” suǒ xià de dìng yì， yī zé shuō“ kè jǐ fù lǐ”（《 lùn yǔ · yán yuān》）， zài zé shuō“ ài rén”（《 lùn yǔ · yán yuān》）。 zhè bù dàn yì wèi zhe“ fù lǐ” yǔ“ ài rén” shì yī zhì de， ér qiě yě yì wèi zhe duì“ jǐ” héng héng gè rén héng héng yào“ kè”， duì“ rén” héng héng qún tǐ héng héng yào“ ài”。“ fù lǐ” shì fǒu zhēn děng tóng yú“ ài rén” wéi bié yī wèn tí， cóng zhè lǐ kě yǐ hěn róng yì dì dé chū de yī gè jié lùn zé shì： měi gè réndōu bì xū bǎ zì wǒ héng héng gè rén héng héng zuò wéi kè zhì de duì xiàng， zhè shì wéi hù qún tǐ lì yì héng héng“ fù lǐ” héng héng“ ài rén” de bì bù kě shǎo de qián tí。 zhè yǔ mǎ kè sī、 ēn gé sī suǒ yǐn shù de、“ tóng１９ shì jì yīng guó hé fǎ guó de gòng chǎn zhù yì” xiāng“ lián xì” de“１８ shì jì de wéi wù zhù yì” duì rén xìng de rèn shí qià hǎo xiāng fǎn。 bù guò， zhè zhǒng guān diǎn zài wǒ guó bìng fēi kǒng zǐ suǒ shǒu chàng， tā zài zhè zhī qián zǎo yǐ chéng wéi yī zhǒng jí yòu lì liàng hé yǐng xiǎng de guān niàn。《 shàng shū · wú yì》：
zhōu gōng yuē： wū hū！ jué yì wéi wǒ zhōu tài wáng、 wáng jì， kè zì yì wèi； wén wáng bǐ fú①， jí kāng gōng tián gōng， huī róu yì gōng， huái bǎo xiǎo mín， huì xiān guān guǎ， zì cháo zhì yú rì zhōng zè， bù huáng xiá shí， yòng xián hé wàn mín。（《 shàng shū zhù shū》 juàn shí liù）
--------
①“ bǐ”《 shàng shū》 wěi kǒng《 chuán》 zuò“ bēi”， jù《 jīng diǎn shì wén》 yǐn mǎ róng zhù běn gǎi。《 jīng diǎn shì wén》 juàn sì《 shàng shū yīn yì》 xià yú cǐ chù“ bēi fú” xià yún：“ rú zì， mǎ běn zuò bǐ， shǐ yě。” yì wèi“ bēi” zì mǎ běn zuò“ bǐ shǐ” zhī“ bǐ”。
tài wáng shì zhōu wén wáng de zǔ fù， wáng jì shì qí fù qīn。“ kè zì yì wèi”， wěi kǒng《 chuán》 shì wéi“ néng yǐ yì zì yì， cháng jìng tiān mìng”。 zhè shì duì de。“ yǐ yì zì yì” jí kè jǐ shǒu yì， ér duì kǒng zǐ lái shuō，“ yì” yǔ“ lǐ” yuán shì bǐ cǐ shèn tòu de。“ bǐ” yǔ“ shǐ” jūn yòu“ cóng” de yì sī（ jiàn《 ěr yǎ · shì gǔ》）；“ fú” shì zuò“ shì”， cǐ chù zuò dòng cí yòng， wéi“ xíng shì” zhī yì。
“ wén wáng bǐ fú” yǐ xià zhū jù shì shuō， wén wáng zūn cóng tài wáng、 wáng jì“ kè zì yì wèi” de jīng shén， chéng jiù liǎo zhǒng zhǒng měi zhèng。 wěi kǒng《 chuán》 jì yǐ“ bǐ fú” wéi“ bēi fú”， duì cǐ 'èr zì de lǐ jiě zì yǔ mǎ róng bù tóng， dàn shì cǐ duàn zhōng shù jí tài wáng、 wáng jì de yuán yīn shuō：“ jiāng shuō wén wáng， gù běn qí fù zǔ。” réng bǎ wén wáng de zhè xiē shàn zhèng， zuò wéi tài wáng、 wáng jì“ kè zì yì wèi” de chuán tǒng de jì chéng yǔ fā yáng。 ér wén wáng de zhè xiē zhèng jì zé zhèng shì suǒ wèi“ ài rén” de jù tǐ tǐ xiàn。 suǒ yǐ，《 wú yì》 suǒ zài zhōu gōng de zhè duàn huà de shí zhì yě jiù shì“ kè jǐ”、“ ài rén”。 kǒng zǐ de shàng shù zhù zhāng， zhì shǎo zài zhōu wén huà zhōng zǎo jiù shì gēn shēn dì gù de guān niàn。 zhòng suǒ zhōu zhī， zài zhōu wǔ wáng miè zhòu yǐ hòu， yīn wén huà jiù rì jiàn shuāi luò， zhōu wén huà de yǐng xiǎng zé yuè lái yuè shēn rù hé guǎng fàn。
yě zhèng yīn cǐ， zhì chí cóng zhōu dài qǐ， biǎn yì gè rén jiù chéng wèiwǒ guó wén huà héng héng tè bié shì zhōng yuán dì qū wén huà héng héng de zhù liú， zhàn guó shí qī de“ xiǎn xué” héng héng rú jiā hé mò jiādōu shì biǎn yì gè rén de， jiù tòu lù chū qí zhōng de xiāo xī。 qí jiān suī yě chū xiàn guò zhù zhāng“ wèiwǒ” de yáng zhū， bìng qiě qí xué pài yī dù pō yòu xiē yǐng xiǎng（ mèng zǐ shèn zhì yǐ zhī yǔ mò jiā xiāng tí bìng lùn）， dàn yě zhǐ shì tán huā yī xiàn； zài《 hàn shū · yì wén zhì》 zhōng， yáng zhū jí qí dì zǐ zhù zuò yī zhǒng dōuméi yòu， kě jiàn tā men de xué shuō hěn kuài biàn yān xiāo huǒ miè， yǐ zhì zài hàn dài jiù yǐ jué chuán①。 zhè běn shì hěn zhèng cháng de shì： zài yī gè yǐ biǎn yì gè rén zuò wéi wén huà zhù liú de shè huì lǐ， yáng zhū de“ wèiwǒ” zhī xué shì wú fǎ zhàn dìng jiǎo gēn de。 cǐ wài， yǐ《 chǔ cí》 wéi dài biǎo de chǔ wén huà yě jiào zhòng shì gè rén， dàn yī zé chǔ rén zài dāng shí pō wéi zhōng yuán dì qū suǒ qí shì， lián qí jūn xióng qú zì jǐ yě shuō：“ wǒ mán yí yě。 bù yǔ zhōng guó zhī hào shì。”（《 shǐ jì · chǔ shì jiā》） zhí dào chǔ hàn zhī jiāo， chǔ rén hái bèi jī wéi“ mùhóu'érguàn”（ jiàn《 shǐ jì · xiàng yǔ běn jì》）， qí wén huà zì yě bù néng zhàn yòu zhù liú dì wèi。
--------
① yòu rén yǐ wéi： yáng zhū jì rán zhù zhāng“ wèiwǒ”， jiù bù huì xiě shū gěi bié rén kàn， yīn 'ér tā de méi yòu zhù zuò chuán xià lái bìng bù néng zhèng míng tā de xué shuō zuì zhōng wú fǎ zài shè huì shàng lì zú。 rán 'ér， yáng zhū cháng bù xuān chuán zì jǐ de xué shuō， jiù bù kě néng zài yī duàn shí qī lǐ fā shēng jiào dà yǐng xiǎng； tā jì yào xuān chuán zì jǐ xué shuō， yòu 'ān jiàn qí bù huì zhù shū？ yīn wéi， shū suī shì xiě gěi bié rén kàn de， dàn yě bìng bù fáng 'ài qí chéng wéi dá dào“ wèiwǒ” mùdì de yī zhǒng shǒu duàn。
zài zé jí shǐ shì《 chǔ cí》 zhōng de zuì hǎo zuò pǐn héng héng qū yuán de zuò pǐn， suī jù yòu yī zhǒng jiān chí zì jǐ lǐ xiǎng、 tǐng rán bù qū de jīng shén， bìng gōng kāi xuān chēng“ zhì niǎo zhī bù qún xī， zì qián shì 'ér gù rán”（《 lí sāo》）， dàn què yòu gāo chàng：“ tānɡ yǔ yǎn 'ér zhī jìng xī， zhōu lùn dào 'ér mò chā。” wáng yì zhù：“ yǎn， wèi yě； zhī， jìng yě。
…… yán yīn tānɡ、 xià yǔ， zhōu zhī wén wáng， shòu mìng zhī jūn， jiē wèi tiān jìng xián， lùn yì dào dé， wú yòu guò chā，……” zé qí zhèng zhì sī xiǎng shí yǐ jiē jìn rú jiā。 ér rú jiā de zhèng zhì sī xiǎng gēn běn shàng jiù shì yī zhǒng zhòng qún tǐ 'ér yì zhì gè rén de sī xiǎng。 suǒ yǐ， zhì chí zài qū yuán de shí dài， chǔ wén huà yě zhì duō shì yī zhǒng zài zhòng qún tǐ de qián tí xià yòu shìdàng zhòng shì gè rén de wén huà。 zhè yě jiù nán guài jī jí tí chàng“ rèn gè rén 'ér pái zhòng shù” de qīng nián lǔ xùn yào duì qū yuán de zuò pǐn tí chū pī píng， shuō shì“ fǎn kàng tiǎo zhàn， zé zhōng qí piān wèi néng jiàn， gǎn dòng hòu shì， wéi lì fēi qiáng”（《 mó luó shī lì shuō》） liǎo。
jī yú zhè yàng de wén huà bèi jǐng， wǒ guó xiān qín de wén xué zuò pǐn méi yòu cóng gè rén héng héng jù yòu dú lì rén gé de gè rén héng héng chū fā de fǎn kàng tiǎo zhàn zhī shēng， zhǐ yòu dāng shī rén yǐ qún tǐ lì yì de dài biǎo de shēn fèn chū xiàn shí， cái gǎn yú fèn jī dì pēng jī duì fāng，《 shī jīng》 lǐ de“ biàn fēng”、“ biàn yǎ” zhōng jiù yòu bù shǎo zhè yàng de zuò pǐn。
lǔ xùn《 hàn wén xué shǐ gāng yào》 píng shù《 shī jīng》 shuō：“…… cǐ gài suǒ wèi yuàn fěi 'ér bù luàn， wēn róu dūn hòu zhī yán yǐ。 rán yì yòu shèn jīqiè zhě，……” zhè xiē“ shèn jīqiè zhě”， dōushì duì pò huài qún tǐ lì yì héng héng guó jiā lì yì huò tǒng zhì jí tuán lì yì héng héng zhě 'ér fā。 lì rú《 xiǎo yǎ · xiàng bó》：“ bǐ zèn rén zhě， shuí shì yǔ móu？ qǔ bǐ zèn rén， tóu bì chái hǔ！ chái hǔ bù shí， tóu bì yòu běi！ yòu běi bù shòu， tóu bì yòu hào！” zài zhè lǐ， shī rén duì“ zèn rén” de zēng hèn shí yǐ dào liǎo bái rè huà de chéng dù， ér suǒ wèi“ zèn rén”， zhèng shì duì tǒng zhì jí tuán lì yì（ shèn huò guó jiā lì yì） chǎn shēng yán zhòng fǔ shí zuò yòng de rén。 yòu， cǐ shī de zuì hòu yī zhāng shuō：“ sì rén mèng zǐ， zuò wéi cǐ shī。 fán bǎi jūn zǐ， jìng 'ér tīng zhī。”《 máo chuán》：“ zuì yǐ dìng yǐ， ér jiāng jiàn xíng， zuò cǐ shī yě。”《 máo chuán》 suǒ shuō， suī bù zhī yòu hé gēn jù， dàn xiě zhè yàng fèn jī de shī 'ér yòu shǔ shàng zì jǐ de xìng míng， pō yòu diǎn sì wú jì dá de yàng zǐ， jí shǐ bù shì“ jiāng jiàn xíng”， kǒng pà yě yǐ zuò liǎo“ jiàn xíng” de sī xiǎng zhǔn bèi。 rán 'ér， jiù shì zài zhè yàng de qíng kuàng xià， tā de máo tóu yě shǐ zhōng zhǐ shì zhǐ xiàng“ zèn rén”， duì yú xiāng xìn“ zèn rén” zhī yán de wáng méi yòu rèn hé yuàn yán， duì cháo zhōng de qún chén héng héng“ fán bǎi jūn zǐ” héng héng gèng mǎn huái xī wàng， yīn 'ér xū qǐng tā men duì zì jǐ de yì jiàn“ jìng 'ér tīng zhī”。 huàn yán zhī， jìn guǎn shí fēn jī dòng， dàn tā réng néng kòng zhì zì jǐ de gǎn qíng， bù yǔ qún tǐ fā shēng máo dùn。
zhì yú cóng gè rén lì yì chū fā de gǎn qíng， dāng rán gèng yào yán gé kè zhì。《 zhèng fēng · jiāng zhòng zǐ》 lǐ de nǚ hái zǐ yào qiú yǔ zì jǐ xiāng 'ài de nán qīng nián bù yào zài yuè qiáng lái zhǎo tā， yīn wéi tā jìn guǎn xiǎng niàn tā， dàn què hài pà“ fù mǔ”、“ zhū xiōng” hé“ rén zhī duō yán”， zhè jiù shì gè rén qū cóng yú qún tǐ de yī gè diǎn xíng lì zǐ。 ér qiě， jí shǐ shì bìng bù chù fàn qún tǐ lì yì de gè rén yào qiú， yě bù néng hěn qiáng liè。 shì kàn《 zhào nán · biào yòu méi》：
biào yòu méi， qí shí qī yǐ。 qiú wǒ shù shì， dài qí jí yǐ。
biào yòu méi， qí shí sān yǐ。 qiú wǒ shù shì， dài qí jīn yǐ。
biào yòu méi， qǐng kuāng xì zhī。 qiú wǒ shù shì， dài qí wèi zhī。
zhè shì qīng nián nǚ zǐ yào qiú jí shí mǎn zú hūn jià yuàn wàng de shī， qí gǎn qíng hé děng hé wǎn。 rú guǒ yǐ cǐ yǔ《 mǔ dān tíng》 zhōng dù lì niàn duì 'ài qíng de kě qiú xiāng bǐ jiào， jiù kě kàn chū qí jiān de jù dà chā bié。
wú shēng yú huàn zú， cháng zài míng mén。 nián yǐ jí jī， bù dé zǎo chéng jiā pèi， chéng wéi xū dù qīng chūn。 guāng yīn rú guò xì 'ěr。（ lèi jiè） kě xī qiè shēn yán sè rú huā， qǐ liào mìng rú yī yè hū！
〔 shān pō yáng 〕…… zé wéi 'ǎn shēng xiǎo chán juān， jiǎn míng mén yī lì yī lì lǐ shén xiān juàn。 shèn liáng yuán？ bǎ qīng chūn pāo de yuǎn。 ǎn de shuì qíng shuí jiàn？ zé suǒ yīn xún miǎn tiǎn。 xiǎng yōu mèng shuí biān， hé chūn guāng 'àn liú zhuǎn。 qiān yán， zhè zhōng huái nà chù yán？ yān jiān， pō cán shēng chú wèn tiān！（《 mǔ dān tíng · jīng mèng》）
zhè shì duō me qiáng liè de kě wàng， duō me shēn chén de tòng kǔ！《 biào yòu méi》 yǔ cǐ xiāng bǐ， zhǐ bù guò shì yī zhǒng wēi wēn de yào qiú bà liǎo。 ér zhè yě zhèng shì lǐ suǒ dāng rán de： jì rán gè rén zài shè huì shàng zhǐ chǔyú cóng shǔ de dì wèi， zì wǒ shì kè zhì de duì xiàng， gè rén de yào qiú zì bù yí qiáng liè， yǐ miǎn xuān bīn duó zhù。《 shī jīng》 de“ lè 'ér bù yín”、“ āi 'ér bù shāng”、“ yuàn 'ér bù nù” děng děng tè diǎn， jiù shì yóu cǐ 'ér xíng chéng。 dào liǎo tānɡ xiǎn zǔ de shí dài， chū xiàn liǎo yī zhǒng bǐ jiào zūn zhòng gè xìng、 kěn dìng yù wàng de sī cháo， suǒ yǐ shàng yǐn dù lì niàn de shuō bái hé chàng cí jiù yòu xiē 'āi 'ér shāng、 yuàn 'ér nù， ér dāng tā zài mèng lǐ yǔ liǔ mèng méi xiāng huì shí， gèng xiǎn shì chū liǎo lè 'ér yín de tè sè。
yóu yú gè rén de gǎn qíng shòu dào yì zhì， yě jiù nán yǐ duì rén de nèi xīn shì jiè zuò jù tǐ、 xì zhì de kāi jué； qí suǒ zhì lì de， nǎi shì jìng jiè de zào chéng。 lì rú běn wén kāi shǐ shí yǐn shù guò de《 qín fēng · jiān jiā》， qí hán xù、 hún chéng de chàng chóu zhī qíng què hěn gǎn rén， ér qiě yě hán yòu mǒu zhǒng rén shēng zhé lǐ： rén de yī shēng shì jīng cháng dì chǔyú zhè zhǒng wú kě nài hé de zhuī qiú zhī zhōng de bā！ zhè shǒu shī zhī chéng wéi qiān gǔ chuán sòng de míng piān， yuán fēi 'ǒu rán。 rán 'ér， zài zhè shǒu shī lǐ bìng méi yòu duì rén de nèi xīn shì jiè zuò rèn hé jù tǐ miáo huì。 zhè gù rán duì《 jiān jiā》 de chéng jiù háo wú sǔn hài， rán 'ér， dāng zhè zhǒng bù jù tǐ、 xì zhì dì kāi jué rén de nèi xīn shì jiè de zuò fǎ chéng wéi wén xué de pǔ biàn xiàn xiàng shí， jiù huì xiàn zhì xù shì wén xué（ tè bié shì xū gòu de xù shì wén xué） de fā zhǎn， yīn wéi bù róng yì bǎ rén wù xiě hǎo； wǒ guó zì《 shǐ jì》 yǐ hòu， zài hěn cháng shí qī lǐ dū wèi néng chū xiàn xù shì wén xué de jié gòu， zhí zhì yuán、 míng liǎng dài cái yòu yōu xiù de xìqǔ zuò pǐn hé cháng piān xiǎo shuō chū xiàn， jiù zú yǐ shuō míng zhè yī diǎn， hé kuàng《 shǐ jì》 yě bìng fēi yán gé yì yì shàng de xù shì wén xué。 lìng yī fāng miàn， zhè duì shū qíng shī yě bù wú yǐng xiǎng。 wǒ guó gǔ dài de shū qíng shī suī hěn fā dá， dàn zài zǎo qī de zuò pǐn lǐ， yòu xiān míng de gè xìng tè diǎn de bìng bù duō， lián《 gǔ shī shí jiǔ shǒu》 zhè yàng de yōu xiù zhī zuò， yě méi yòu xiǎn shì xiān míng de gè xìng tè sè。 héng héng zhè shì zhǐ yào gēn hòu lái de ruò gān míng piān shāo zuò bǐ jiào jiù kě yǐ míng bái de。 lì rú， cáo cāo de《 duǎn gē xíng》、《 bù chū xià mén xíng》， lǐ bái de《 zhàn chéng nán》、《 jiāng jìn jiǔ》， dù fǔ de《 sān lì》、《 sān bié》 děngdōu jù yòu míng xiǎn de gè rén tè diǎn， méi yòu shuí de shī piān de fēng gé yǔ zhī xiāng sì；《 gǔ shī shí jiǔ shǒu》 xiǎn fēi chū yú yī rén zhī shǒu， dàn dà bù fēn zuò pǐn de fēng gé què pō wéi jiē jìn。 qí suǒ yǐ rú cǐ， shì yīn wéi chú liǎo wú suǒ gù jì dì xiǎn shì qí gǎn qíng huò yòu mǒu zhǒng tè shū yuán yīn de rén yǐ wài①， rén de gè xìng tè diǎn dū shēn cáng yú qí nèi xīn shì jiè zhōng， rú bù zhù yì kāi jué nèi xīn shì jiè， yě jiù bù yì xiǎn chū gè xìng tè diǎn。
zài zhōng guó gǔ dài wén xué fā zhǎn de jiào zǎo shí qī suǒ chū xiàn de shàng shù xiàn xiàng， zài lì shǐ de xíng jìn guò chéng zhōng bù duàn dì gǎi biàn。 qí sù dù yòu shí jiào kuài， yòu shí jiào màn， yòu shí shèn huò chū xiàn qū zhé、 dàotuì， ér qí zuì zhōng jiēguǒ réng shì xiàng qián jìn zhǎn。 dà zhì lái shuō， suí zhe shè huì shēng chǎn lì de tí gāo， rén lèi suǒ shòu zì rán jiè de wēi xié hé yā pò zhú bù jiǎn ruò， xiàng zuì chū nà yàng dì bì xū bǎ rén qún jǐn mì dì níng jù qǐ lái shǐ zhī yán gé dì 'àn zhào qún tǐ yì zhì（ jìn guǎn yòu shí shì yì huà liǎo de qún tǐ yì zhì） qù xíng dòng cái néng wéi chí rén lèi shēng cún de jú miàn jiàn jiàn gǎi biàn， gè rén de quán lì、 zì yóu、 yù wàng、 zūn yán děng màn màn dì dé dào zūn zhòng， ér bù zài shì yī wèi dì yǐ qún tǐ lì yì qù yā yì huò qǔ dài gè rén lì yì liǎo ②。 yóu cǐ，１８ shì jì wéi wù zhù yì zhě suǒ chǎn shù de“ rén de yī bān běn xìng” yùn hán de gè rén yuán zé jiù zài wǒ guó gǔ dài wén xué zhōng rì jiàn tū xiàn。 yú shì yòu liǎo“ quàn bǎi fěng yī” dì xuàn rǎn xiǎng lè shēng huó de hàn dài dà fù， chén nì yú gè rén 'āi lè de shū qíng xiǎo fù， xiàng gè rén běn wèi huá xíng de wèi、 jìn、 nán cháo wén xué， gè rén gǎn qíng gèng wéi duō zī duō cǎi de táng shī、 sòng cí； zhì yú yuán、 míng yǐ hái de xìqǔ、 xiǎo shuō， gèng duō wéi yù wàng shì jiè de zhǎn shì。 zài zhè yàng de yǎn biàn guò chéng zhōng， jiù zǒng tǐ lái shuō， wén xué zuò pǐn de nèi róng yuè lái yuè duō yàng fēng fù， yuè lái yuè zhù yì dào gè rén de lì yì， cóng 'ér duì rén de nèi xīn shì jiè de jiē shì yuè lái yuè shēn rù、 jù tǐ hé xì zhì； zǒng zhī， yuè lái yuè shǎn yào zhe rén xìng héng héng“ rén de yī bān běn xìng” héng héng de guāng huī， tóng shí yě yuè lái yuè xiǎn chū gè rén tè sè de yìn jì。 jǔ gè jù tǐ lì zǐ。
--------
① cáo cāo、 lǐ bái shǔ yú qián yī lèi， dù fǔ shǔ yú hòu yī lèi。 dù fǔ gǎn qíng qiáng liè， dàn tā yòu lì tú jiā yǐ yì zhì， ér shǐ zhī fú hé rú jiā guī fàn。 qiáng liè de gǎn qíng yǔ qiáng lì de shù fù xiāng hù pèng zhuàng 'ér xíng chéng qí suǒ dú yòu de chén yù de fēng gé。
② cǐ lèi shì lì， bù shèng méi jǔ。 lì rú， fēng jiàn bāo bàn hūn yīn jiù shì wéi hù qún tǐ héng héng jiā zú héng héng lì yì de hūn yīn， hěn shǎo kǎo lǜ gè rén héng héng dāng shì rén héng héng de lì yì； hòu lái de zì yóu jié hūn zé shǒu xiān kǎo lǜ dāng shì rén de gè rén lì yì。
《 shī jīng · zhèng fēng · jiāng zhòng zǐ》 lǐ de nǚ hái zǐ wèile hài pà“ fù mǔ”、“ zhū xiōng” hé“ rén zhī duō yán”， jiù yào qiú yǔ zì jǐ xiāng 'ài de nán qīng nián bié zài yuè qiáng lái zhǎo tā； wǔ dài shí niú jiào suǒ zuò《 pú sà mán》 cí lǐ de nǚ zǐ zé yǒng gǎn dì biǎo míng liǎo zì jǐ jué xīn：“ xū zuò yī shēng pàn， jìn jūn jīn rì huān。” tā yǐ jīng bù xiàng《 jiāng zhòng zǐ》 lǐ de nǚ hái zǐ nà yàng， qū fú yú qún tǐ de yā lì 'ér xùn shùn dì xī shēng zì jǐ de 'ài qíng； què nìngkě wèile 'ài qíng 'ér xī shēng zì jǐ de yī shēng。 rán 'ér， kě néng gěi tā de zhè yī 'ài qíng dài lái yán zhòng hòu guǒ de shì shénme ní？ wú fēi shì jiā zú de pò hài、 dào dé de qiǎn zé、 shè huì de bù chǐ； dāng rán hái yòu nán fāng de shǐ luàn zhōng qì gěi tā zào chéng de bēi cǎn chǔjìng， dàn zuì gēn běn de hái shì yǐ shàng sān diǎn。 cháng ruò jiā zú hé shè huì dōubù duì nǚ zǐ de hūn qián（ shèn huò hūn hòu） shī shēn cǎi qǔ bǐ shì de tài dù， nà me， jí shǐ zāo dào nán zǐ de shǐ luàn zhōng qì yě bìng bù kě pà。 suǒ yǐ， zhè nǚ zǐ de“ xū zuò yī shēng pàn”， zài mǒu zhǒng yì yì shàng nǎi shì duì qún tǐ de bèi pàn， shì bù yuàn（ zhì shǎo zài zhè yī diǎn shàng bù yuàn） zuò qún tǐ de xùn shùn nú lì de biǎo xiàn。 bù guò， tā wèishénme shuō“ jìn jūn jīn rì huān” ér bù yòng“ yǐ jìn jīn rì huān” zhī lèi de huà yǔ ní？ mò fēi zài nán nǚ de 'ài liàn zhōng nǚ fāng zhǐ shì gěi nán fāng tí gōng huān lè de bèi dòng de duì xiàng 'ér háo bù jù yòu cóng nán fāng huò qǔ huān lè de zhù tǐ de xìng zhì？ shí jì qíng kuàng dāng rán bìng fēi rú cǐ。 dàn zài zhōng guó gǔ dài de nán quán shè huì lǐ， què zhèng yào qiú nǚ zǐ zhǐ chéng wéi nà yàng de bèi dòng duì xiàng。 suǒ yǐ，“ jìn jūn jīn rì huān” zhī yǔ yě zhèng shì xiǎn shì chū zhè wèi nǚ zǐ de gè rén zhù dòng xìng suī jiào《 jiāng zhòng zǐ》 lǐ de nǚ hái zǐ qiáng dé duō， dàn tóng shí yòu shòu yòu míng xiǎn de xiàn zhì。
dāng rán， zhè《 pú sà mán》 cí de zuò zhě běn shì nán zǐ， tā zài wéi nǚ zǐ dài yán shí bù miǎn cún zài zhe mǒu xiē yǐ nán zǐ de yào qiú qiáng jiā gěi nǚ zǐ de xiàn xiàng； dàn《 mǔ dān tíng》 hé《 pāi 'àn jīng qí》 juàn 'èr shí jiǔ《 tōng guī tà jiān xīn dēng huǒ， nào líng yǔ jié bào qí jīng》 de zuò zhě yě shì nán zǐ， què dū xiě chū liǎo nǚ zǐ zài liàn 'ài zhōng de huān lè。 qián yī zuò pǐn lǐ de dù lì niàn mèng zhōng yǔ qīng nián nán zǐ huān huì， xǐng lái hòu shuō：“ āi yě tiān nà， jīn rì dù lì niàn yòu xiē jiǎo xìng yě。” bìng huí yì mèng jìng dào：“ hū yù yī shēng， nián kě ruòguàn， fēng zī jùn yán，…… gòng chéng yún yǔ zhī huān， liǎng qíng hé hé， zhēn gè shì qiān bān 'ài xī， wàn zhǒng wēn cún。”（《 jīng mèng》） tā háo bù yǎn shì dì biǎo xiàn liǎo nán nǚ 'ài liàn héng héng nǎ pà shì mèng lǐ de héng héng suǒ gěi yú tā de jù dà huān lè； zài zhè guò chéng lǐ， tā suǒ gǎn dào de bù shì zì jǐ bǎ huān lè fèng xiàn gěi nán xìng， ér shì zì jǐ huān lè de huò dé。 hòu yī zuò pǐn lǐ de luó xī xī， yīn qí fù mǔ bù ràng tā yǔ suǒ 'ài zhě jié hé， ér bǎ tā lìng xǔ rén jiā， tā jiù yào qí 'ài rén měi yè yǔ tā sī huì， shuō shì“ ér jīn yǐ dìng xià rì zǐ liǎo。 wǒ yǔ nǐ jiù shì wú yè bù huì， yě zhǐ dé liǎng yuè duō， yòu xiàn de liǎo。 dāng yǔ nǐ jí jìn huān yú 'ér sǐ， wú suǒ yí hèn。” rú cǐ guò liǎo bàn gè yuè， tā de 'ài rén“ yòu xiē dǎn qiè liǎo”， pà bèi rén fā jué， xī xī què shuō：“ wǒ cǐ shēn zǎo wǎn pàn shì sǐ de， qiě jìn zhe kuài huó。 jiù bài lù liǎo， yě zhǐ shì yī sǐ， pà tā shèn me？” zhè tóng yàng shì“ zuò yī shēng pàn”， dàn tā de zhè yàng zuò， què bìng bù zhǐ shì wéi liǎo jìn nán xìng zhī huān， tā zì jǐ yě yào“ jí jìn huān yú”、 huò qǔ“ kuài huó”。 tā mendōu gēn《 pú sà mán》 cí lǐ de nǚ zǐ cún zài míng xiǎn de chā bié。 zhè zhǒng chā bié suǒ fǎn yìng de， bìng bù zhǐ shì nán xìng zuò zhě duì nǚ xìng rèn shí de shēn huà， gèng shì shè huì guān niàn de mǒu zhǒng biàn huà： zài shè huì shàng zhì shǎo yǐ yòu yī xiǎo bù fēn rén bù zài rèn wéi nǚ xìng jǐn jǐn shì wéi nán xìng zhì zào huān yú de cái liào， chéng rèn nǚ xìng tóng yàng jù yòu cóng yì xìng huò dé huān yú de xū yào hé quán lì。 fǒu zé tānɡ xiǎn zǔ hé líng méng chū jué bù huì bǎ zì jǐ suǒ zàn měi de nǚ xìng xiěde rú cǐ“ yín jiàn”①。
--------
① tānɡ xiǎn zǔ duì dù lì niàn de zàn měi gù bù bì shuō， líng méng chū yě zài luó xī xī nà duàn“ ér jīn yǐ dìng xià rì zǐ liǎo” de duì huà shàng pī dào：“ yòu qíng rén！” jiàn shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè yǐng yìn běn《 pāi 'àn jīng qí》 juàn 'èr shí jiǔ。
cóng《 jiāng zhòng zǐ》 dào《 pāi 'àn jīng qí》 de zhè sì gè nǚ xìng zhōng，《 jiāng zhòng zǐ》 lǐ de nǚ hái zǐ jīhū méi yòu xiǎn shì chū gè xìng tè sè。 tā de zhè zhǒng sī xiǎng gǎn qíng， shì rèn hé yī gè qū fú yú fù mǔ、 zhū xiōng hé“ rén zhī duō yán” de yā lì de nǚ zǐ（ zhè yàng de nǚ zǐ zài nà gè shè huì lǐ shì jué dà duō shù） dū jù yòu de。 zhì yú tā gēn qí tóng lèi xíng de nǚ zǐ xiāng bǐ yòu shénme tè shū xìng， zài zhè shī lǐ què sī háo dū kàn bù chū lái。 zhè bù néng jǐn jǐn guī yīn yú zuò zhě de xiě zuò shuǐ píng； dāng gè tǐ duì qún tǐ jí wéi xùn shùn、 yī qiē yǐ qún tǐ de yì zhǐ wéi yǐ guī shí， qí gè xìng de zhēn zhèng tè sè yě jiù suí zhī xiāo róng， zhǐ shèng xià yòu rén xǐ huān shuō huà、 yòu rén chén mò guǎ yán zhī lèi biǎo miàn de chā bié liǎo。 zhì yú《 pú sà mán》 lǐ de nǚ zǐ， zé yǐ shǎn xiàn chū gè xìng de huǒ huā， tā zài 'ài qíng wèn tí shàng gǎn yú cóng gè rén de yào qiú chū fā duì qún tǐ de guī fàn jìn xíng fǎn kàng， zhè jiù shǐ tā jié rán yòu bié yú jué dà duō shù qū fú yú qún tǐ yā lì 'ér xī shēng zì jǐ 'ài qíng de nǚ xìng； ér qiě， zhè zhǒng fǎn kàng jì rán chún cuì shǔ yú gè rén de xìng zhì， yě jiù bì rán jù yòu gè rén de dú tè xíng shì。 yǐ zhè nǚ zǐ lái shuō， zài yǔ qí suǒ 'ài de nán zǐ huān huì shí， tā réng lěng jìng dì yì shí dào kě néng dài lái de yán zhòng hòu guǒ， dàn suī rán yì shí dào liǎo， tā hái shì bù gù yī qiē dì tóu rù 'ài de jī liú， tóng shí yòu yì rán zuò hǎo xī shēng zì jǐ yī qiē de zhǔn bèi。 zài“ xū zuò yī shēng pàn， jìn jūn jīn rì huān” zhè duǎn duǎn shí gè zì de bèi hòu， xiān míng dì yì lì zhe yī gè bǎ 'ài qíng zhì yú qí tā yī qiē rén shēng jià zhí hé shè huì guī fàn zhī shàng de kuáng rè 'ér lǐ zhì de nǚ xìng； yǔ bié de gǎn yú wèile 'ài qíng 'ér fǎn pàn qún tǐ de nǚ xìng xiāng bǐ， qí dú tè xìng yě hěn xiǎn rán。 wáng guó wéi chēng zàn zhè zhǒng miáo xiě wéi“ zhuān zuò qíng yǔ 'ér jué miào”（《 rén jiān cí huà shān gǎo》）， què fēi wú jiàn， jìn guǎn zuò zhě xiě nǚ xìng duì 'ài qíng shēng huó de jù tǐ gǎn shòu hái yòu měi zhōng bù zú zhī chù。
yǔ zhè nǚ zǐ xiāng bǐ， luó xī xī yòu zì yòu qí jié rán xiāng yì de gè xìng tè sè。 ài de zhí zhe yǔ yù de chì liè zài tā shēn shàng róng 'ér wéi yī。 duì tā lái shuō， huó zhe jiù yào huò dé zhè zhǒng 'ài qíng de yú kuài； ér dāng 'ài qíng bù néng zài jì xù xià qù shí， tā jiù jiāng“ wú suǒ yí hèn” dì zǒu xiàng sǐ wáng。 zhè yī 'ài qíng shì fǒu huì dài lái yán zhòng hòu guǒ gēn běn bù zài tā kǎo lǜ zhī liè， yīn wéi 'ài qíng bèi pò zhōng zhǐ shí tā de shēng mìng yě jiù jié shù， rèn hé hòu guǒ duì tā dōuyǐ bù néng zài chǎn shēng yǐng xiǎng。 ér zài sǐ wáng de yīn yǐng rú cǐ pò jìn de qíng kuàng xià， tā jìng néng tǎn rán dì、 shèn zhì tān lán dì xiǎng shòu 'ài de kuài lè， zhè gèng shì yī zhǒng zěn yàng lìng rén zhàn lì de bēi zhuàng！
cóng zuò pǐn kàn lái， luó xī xī de zuò zhè yī qiē chún shì chū yú zì fā。 tā shì zài qí shí sì suì、 yě jí hái bù dà dǒng shì shí jiù yǔ nán fāng xiāng 'ài de。 bù jiǔ， zhè 'ài qíng shòu dào liǎo fù、 mǔ de zǔ 'ài， ér tā zé yīn xiāng 'ài yǐ shēn， bù yuàn zài fēn kāi， yú shì fā shēng liǎo shàng shù de yī xì liè shì jiàn。 kě yǐ shuō， tā de yǒng gǎn de xíng dòng shì jī yú tā nà gēn shēn dì gù de 'ài qíng， ér tā de 'ài qíng zé shì běn néng de chǎn wù。 suǒ yǐ， tā zài zhè fāng miàn de sī xiǎng hé yán xíng dōushì jiǎn dān 'ér zì rán de、 jīhū méi yòu shénme shì fēi hé lì hài de kǎo lǜ。 jiè yòng yuán hóng dào de huà， jiù shì“ shuài xīn 'ér xíng， wú suǒ jì dá”（《 xù chén zhèng fǔ 〈 huì xīn jí 〉》）。 dù lì niàn què yǔ cǐ xiāng fǎn， tā shì shēn shòu lǐ jiào xūn táo de shēn guī ruò nǚ； rén lèi běn xìng zài tā shēn shàng yǐ bèi jiā shàng chén zhòng de zhì gù。 tā bù néng xiàng luó xī xī sì dì jǐn jǐn kào běn néng xíng shì； bì xū zài yī dìng chéng dù shàng chōng pò zhè zhì gù cái néng dà dǎn dì qù 'ài、 qù xún qiú qíng yù de mǎn zú， nǎ pà jǐn jǐn shì zài mèng huàn de xíng shì zhōng。 suǒ yǐ， ài de jué xǐng zài tā yě jiù shì jiào wéi míng què de rén xìng jué xǐng héng héng gè tǐ yì shí de jué xǐng。 zhè guò chéng bì xū bàn suí zhe yán sù de sī kǎo， fǒu zé jiù bù néng yǔ zhì gù zhe tā de lǐ jiào xiāng kàng héng； dàn cù shǐ tā sī kǎo de què réng shì shàonǚ de běn néng。 zài tā jué dìng qù yóu wán hòu huā yuán héng héng nà shì tā de yuè guǐ xíng wéi de dì yī bù héng héng zhī qián， jù tā de yā tóu chūn xiāng shuō， tā céng jīng yǐ《 shī jīng · guān jū》 wéi yǐ píng， fā guò liǎng cì yì lùn。 yī cì shì dú dào shī lǐ de“ yǎo tiǎo shū nǚ， jūn zǐ hǎo qiú” shí， tā“ qiǎo rán fèi shū 'ér tàn yuē：‘ shèng rén zhī qíng， jìn jiàn yú cǐ yǐ。 jīn gǔ tóng huái， qǐ bù rán hū！’” lìng yī cì shì dú dào shī lǐ“ guān guān jū jiū， zài hé zhī zhōu” shí， tā shuō：“ guān liǎo de jū jiū， shàng rán yòu zhōu zhǔ zhī xīng， kě yǐ rén 'ér bù rú niǎo hū？”①（《 sù yuàn》） zhè shì yǐ“ shèng rén” de qí zhì lái fǎn duì lǐ jiào de shù fù rén xìng， yě shì míng、 qīng de jìn bù sī xiǎng jiā cháng yòng de yī zhǒng shǒu fǎ。 dāng rán， zhè zhǐ shì cóng xiàn shí xū yào chū fā de quán yí zhī jì， shèn huò zhǐ shì guǐ biàn， dàn què shì jīng guò shēn sī shú lǜ de guǐ biàn。 guān zài shēn guī zhōng de bù yǔ wài jiè jiē chù de dù lì niàn jìng rán yě néng cóng shèng xián de jīng diǎn zhōng zhǎo dào jiě tuō zì jǐ de jiè kǒu， zú jiàn tā zài běn néng de qū shǐ xià shì zài zěn yàng nǔ lì dì zhēngzhá、 jī jí dì sī kǎo。 ér zhèng yīn tā shì jīng guò liǎo zhè yàng de sī kǎo de， yě jiù bù huì xiàng luó xī xī sì dì zhǐ shì jiù shì lùn shì dì mǎn zú yú 'ài qíng de huò dé， wán quán yòu kě néng、 yě yìng gāi shùn zhe zhè sī lù 'ér dé chū jìn yī bù de jié lùn。 zài《 xún mèng》 zhōng tā yòu zhè yàng de chàng cí：
zhè bān huā huā cǎo cǎo yóu rén liàn， shēng shēng sǐ sǐ suí rén yuàn， biàn suān suān chǔ chǔ wú rén yuàn。
--------
① zhè shì chūn xiāng zhuǎn shù dù lì niàn de huà。 yīn chūn xiāng zì jǐ wù bǎ“ guān guān jū jiū” shì wéi“ guān liǎo de jū jiū”， shì yǐ zài zhuǎn shù shí yě chǎn shēng liǎo cuò wù； dù lì niàn dāng rán bù huì yòu zhè yàng de wù jiě。 yòu， cǐ yǔ shí běn yú《 rú yì jūn chuán》。 gāi shū zhōng de wǔ zé tiān kàn dào niǎo 'ér zài huā yuán zhōng chéng shuāng zuò duì， gǎn tàn dì shuō：“ yōu qín shàng zhī xiāng 'ǒu zhī lè， kě yǐ rén 'ér bù rú niǎo hū？”“ guān guān” wéi niǎo de hé míng shēng。“ guān guān jū jiū” yě hán yòu jū jiū“ xiāng 'ǒu” zhī yì。
zhè yǐ jīng bù zhǐ shì yào qiú zì yóu de 'ài liàn， ér qiě yào qiú yóu zì jǐ lái zhǎng wò zì jǐ de mìng yùn： shēng yě bà、 sǐ yě bà， yī qiē yóu zì jǐ de yì yuàn jué dìng； tóng shí yě yì rán dì chéng dān qǐ yóu cǐ 'ér lái de rèn hé yán zhòng hòu guǒ： zài 'àn zhào zì jǐ de yì yuàn xíng shì yǐ hòu， jí shǐ luò dào fēi cháng bēi cǎn de chǔjìng， suān suān chǔ chǔ， yě jué bù yuàn tiān yóu rén。 zǒng zhī， wǒ yóu wǒ zì jǐ lái zhī pèi， wǒ duì wǒ zì jǐ fù zé！ zhè shì zì wǒ yì shí de chū bù jué xǐng。 ér dāng yī gè rén zài zhuī qiú zì yóu de 'ài liàn shí， rú guǒ céng duì zì jǐ de yào qiú zuò guò lǐ xìng de sī kǎo， zhè zhǒng jué xǐng yě jiù wú fǎ bì miǎn： jì rán wǒ wú quán zhī pèi zì jǐ， bù néng duì zì jǐ fù zé， wǒ píng shénme qù zhuī qiú zì yóu de 'ài liàn ní？
zài zhè lǐ， wǒ men yě jiù qīng xī dì kàn dào liǎo luó xī xī hé dù lì niàn de jù dà chā bié。
yǔ cǐ tóng shí， wǒ men hái kě yǐ kàn dào cóng《 jiāng zhòng zǐ》 dào wǎn míng de xìqǔ、 xiǎo shuō， wén xué zuò pǐn zhōng de fù nǚ xíng xiàng huò dé liǎo duō me jù dà de fēng fù hé fā zhǎn， ér zhè shǒu xiān yòu lài yú duì rén lèi běn xìng de jìn gù de jiǎn qīng， duì gè xìng de yā yì de fàng kuān； fǒu zé， dù lì niàn hé luó xī xī de xíng xiàng gù rán bù néng chǎn shēng， biàn shì《 pú sà mán》 lǐ nà zhǒng“ xū zuò yī shēng pàn， jìn jūn jīn rì huān” de gǎn qíng yě nán yǐ chū xiàn。
qí shí， bù jǐn nǚ xìng， nán xìng yòu hé cháng bù rú cǐ！《 shuǐ hǔ》 zhōng de lǔ dá、 wǔ sōng、 lǐ kuí、《 rú lín wài shǐ》 lǐ de dù shǎo qīng、《 hóng lóu mèng》 lǐ de jiǎ bǎo yù děng xū gòu rén wù bù bì shuō， jiù shì lǐ shāng yǐn、 liǔ yǒng、 xīn qì jí děng rén de mǒu xiē míng piān， yědōu shì zài duì rén xìng de yā zhì yòu suǒ huǎn jiě de qíng kuàng xià cái néng chū xiàn de。 yǐ“ chūn cán dào sǐ sī fāng jìn， là jù chéng huī lèi shǐ gān”（《 wú tí》） wéi dài biǎo de lǐ shāng yǐn nà zhǒng shēng sǐ yǐ zhī de 'ài qíng shī， shuō míng tā yǐ bǎ nán nǚ zhī qíng fàng dào liǎo bié de yī qiē zhī shàng； zhè bù dàn zài xiān qín、 liǎng hàn shì wéi bèi dào dé guī fàn de， jiù shì zài wèi、 jìn shí qī yě yào shòu dào pǔ biàn qiǎn zé①。 táng dài rú réng wéi chí zhè zhǒng jú miàn， jiù bù huì yòu lǐ shāng yǐn de 'ài qíng shī。 zhì yú liǔ yǒng de 'ài qíng cí， qí gǎn qíng de shēn zhì jué bù ruò yú lǐ shāng yǐn shī， qí suǒ 'ài de duì xiàng yòu bù shì tā de zhèng shì qī zǐ， cháng ruò bù shì jì nǚ， yě shì shè huì dì wèi jiào dī、 gān yú zuò tā“ wài shì” de nǚ zǐ， cóng 'ér zhè xiē cí yě jiù gèng wéi nà yǐ qián de dào dé guī fàn suǒ bù róng。 táng dài shī rén suī yě yòu xiē zèng gěi shè huì dì wèi jiào dī de fù nǚ héng héng lì rú jì nǚ、 nǚ dào shì héng héng de shī， dàn jué méi yòu rú liǔ yǒng cí nà yàng gǎn qíng shēn zhì de， jiù zhèng tòu lù liǎo qí zhōng de xiāo xī。 jiù liǔ yǒng cí dé yǐ cún zài zhè diǎn lái kàn， sòng dài suī yòu bǐ táng dài zhù zhòng lǐ jiào de yī miàn， dàn néng jiē shòu liǔ yǒng cí de rén shù wú yí yě yòu jiào dà de zēng jiā②。 zǒng zhī， zhèng yīn wéi cóng xiān qín yǐ hòu， shè huì zài zǒng tǐ shàng shì huǎn màn、 qū zhé dì xiàng dù lì niàn xiàng wǎng de“ zhè bān huā huā cǎo cǎo yóu rén liàn， shēng shēng sǐ sǐ suí rén yuàn” de mù biāo yí xíng， zhè cái yòu kě néng chū xiàn lǐ shāng yǐn shī、 liǔ yǒng cí nǎi zhì wǎn míng xìqǔ、 xiǎo shuō de mǒu xiē rén wù。
--------
① jǔ gè lì zǐ：《 shì shuō xīn yǔ》 juàn xià《 huò nì》：“ xún fèng qiàn yǔ fù zhì dǔ。 dōng yuè fù bìng rè， nǎi chū zhōng tíng zì qǔ lěng， hái yǐ shēn yùn zhī。 fù wáng， fèng qiàn hòu shàoshí yì zú， yǐ shì huò jī yú shì。”
liú xiào biāo zhù yǐn《 xún càn biézhuàn》， shuō xún fèng qiàn zài qī zǐ sǐ hòu，“ tòng dào bù néng yǐ”，“ suì yú yì wáng”。 yòu shuō： fèng qíng shēng qián“ suǒ jiāo zhě yī shí jùn jié”， dàn tā xià zàng shí， qù sòng zàng de zhǐ shí yú rén； zhè shí yú rén suī duì tā de sǐ gǎn dào hěn bēi tòng， dàn zhǐ shì“ zhuī xī qí néng yán”。 zǒng zhī tā de kàng lì qíng dǔ， yǐ zhì wéi tòng dào qī zǐ 'ér sǐ， shòu dào liǎo dāng shí de pǔ biàn qiǎn zé， wú rén duì cǐ jiā yǐ liàng jiě hé tóng qíng。 zhí dào nán cháo sòng liú yì qìng zhuàn《 shì shuō xīn yǔ》， réng bǎ cǐ shì shì wéi“ huò nì”， liú lù chū míng xiǎn de qiǎn zé zhī yì。
② chén shī dào《 hòu shān shī huà》 shuō liǔ yǒng cí“ wěi bèi cóng sú、 tiān xià yǒng zhī。” xú dù《 què sǎo biān》 juàn wǔ、 huáng shēng《 táng sòng zhū xián jué miào cí xuǎn》 juàn wǔ zé fēn bié wèi liǔ cí“ liú sú rén yóu xǐ dào zhī”、“ shì jǐng zhī rén yuè zhī”， dōukě jiàn liǔ cí zài dāng shí shí jù xióng hòu de qún zhòng jī chǔ。
bù guò， xīn qì jí cí què yǔ lǐ shī、 liǔ cí dōuyòu xiē bù tóng。 jiè yòng shàng wén yǐn guò de《 bái yǔ zhāi cí huà》 lǐ de huà， xīn cí pō yòu xiē“ huán wēn zhī liú yà” de luàn chén zéi zǐ qì。 zhè zhǒng qì wèi zuì zhòng de， shì tā de《 yǒng yù lè · jīng kǒu běi gù tíng huái gǔ》：
qiān gǔ jiāng shān， yīng xióng wú mì， sūn zhòng móu chù。 wǔ xiè gē tái， fēng liú zǒng bèi， yǔ dǎ fēng chuī qù。 xié yáng cǎo shù， xún cháng xiàng mò， rén dào jì nú céng zhù。 xiǎng dāng nián， jīn gē tiě mǎ， qì tūn wàn lǐ rú hǔ。 yuán jiā cǎo cǎo， fēng láng jū xū， yíng dé cāng huáng běi gù。 sì shí sān nián， wàng zhōng yóu jì， fēng huǒ yáng zhōu lù。 kě kān huí shǒu， fó lí cí xià， yī piàn shén yā shè① gǔ！ píng shuí wèn： lián pō lǎo yǐ， shàng néng fàn fǒu？
jìn guǎn zhè shǒu cí de xià piàn hán yòu duì nán sòng zhèng fǔ de qiǎn zé， dàn qí zuì néng dǎ dòng dú zhě héng héng zhì shǎo shì jīn tiān de dú zhě héng héng de， què bù shì zhè zhèng zhì pī pàn de bù fēn， ér shì shèn tòu zài cí lǐ de duì yīng xióng shì yè de kě wàng。 cí de yī kāi tóu， jiù shì duì yīng xióng sūn quán de yǎng mù。 jiē xià lái suī liú lù chū liǎo suì yuè wú qíng、 yīng xióng yǐ shì de gǎn kǎi， dàn bǐ fēng yī zhuǎn， què yǐ liú yù de“ jīn gē tiě mǎ， qì tūn wàn lǐ rú hǔ” jié shù shàng piàn， lìng rén wéi zhī shén wǎng： yīng xióng zòng shǐ dí bù guò wú qíng suì yuè， dàn tā men de háo qíng shèng gài， què jiāng yǒng yuǎn huó zài rén men de xīn lǐ。 xià piàn zài jiē shì nán sòng zhèng fǔ de wú néng、 gǒu 'ān， yǐ zhì yīng xióng wú yòng wǔ zhī dì de tóng shí， yòu yǐ zhàn guó míng jiāng lián pō zì yù， biǎo dá chū duì jiàn gōng lì yè de qiáng liè zhuī qiú。 ér zhè gēn shàng piàn de sòng zàn sūn quán、 liú yù zhèng shì xiāng tōng de。
--------
① xià piàn zhōng de“ yuán jiā cǎo cǎo” zhū jù， yǐ nán cháo sòng yuán jiā shí qī de běi fá shī bài， jiè yù nán sòng xiào zōng chū nián de běi fá bài jì。“ fó lí” wéi běi wèi tài wǔ dì tuò bá dào de xiǎo míng。 yuán jiā běi fá shī bài hòu， fó lí shuài jūn nán qīn， zài cháng jiāng běi 'àn jīn jiāng sū liù hé dōng nán guā bù shān shàng jiàn xíng gōng； hòu zhè xíng gōng chéng wéi miào yǔ， jí“ fó lí cí”。“ fó lí” èr jù shì shuō fó lí cí yǐ chéng wéi yíng shén sài shè de suǒ zài， yì wèi zhe rén men yǐ wàng liǎo fó lí nán qīn zhī chóu； cǐ chù yǐn yù yóu yú nán sòng zhèng fǔ de cháng qī gǒu qiě tōu 'ān， rén men yǐ wàng diào liǎo duì jīn tǒng zhì zhě de chóu hèn。 nà me， lì tú huī fù zhōng yuán de yīng xióng、 zhì shì nǎ lǐ hái yòu yòng wǔ zhī dì ní？ suǒ yǐ xià jù jǐn jiē zhe jiù shuō“ píng shuí wèn： lián pō lǎo yǐ， shàng néng fàn fǒu。”
zài zhè lǐ xū yào zhǐ chū de shì： sūn quán、 liú yù hé lián pō dōubù shì zhōng yú guó jiā（ dāng rán gèng fēi zhōng yú jūn zhù） de rén wù。 sūn quán zài hàn mò chéng luàn gē jù jiāng dōng， hòu lái zì lì wéi dì。 liú yù zài dōng jìn mò chéng luàn jué qǐ， zuì zhōng cuàn duó liǎo dì wèi。 tā zài cuàn wèi zhī qián suī céng běi fá， shōu fù liǎo bù shǎo shī dì， dàn nà zhǐ shì wèile jiàn lì zì jǐ de wēi xìn； jiē zhe biàn cōng cù huí bīng， yǐ zhì shōu fù de tǔ dì zhòng yòu shī qù。 lián pō běn wéi zhào guó dàjiàng， yīn zhào wáng pài lìng yī jiāng jūn lè chéng lái qǔ dài tā de zhí wù， tā jiù gōng dǎ lè chéng， chū bēn wèi guó。 zài wèi guó guò liǎo hǎo jiǔ， wèi wáng duì tā bìng bù xìn yòng。 zhào wáng zé yīn lǚ bèi qín jūn suǒ kùn， xiǎng zài yòng tā， tā yě yuàn yì huí zhào； dàn zhào wáng pài lái de shǐ zhě shòu liǎo tā de zhèng dí de huì lù， huí qù shuō lián pō“ suī lǎo， shàng shàn fàn， rán yǔ chén zuò qǐng zhī， sān yí shǐ yǐ”（《 shǐ jì · lián pō lìn xiāng rú lièzhuàn》）， zhào wáng jiù bù zài yòng。 qí hòu chǔ wáng pài rén qù wèi guó jiē tā， tā jiù dào chǔ guó qù dān rèn jiāng jūn， bù guò yě wèi néng jiàn gōng， zhōng yú sǐ zài chǔ guó。 xīn qì jí yǎng mù sūn quán、 liú yù 'ér yǐ lián pō zì jū， yě zhèng shuō míng tā suǒ zhuī qiú de， shì xiàng zhè xiē rén nà yàng dì hōng hōng liè liè zuò yī fān shì yè， chéng wéi qiān gǔ chuán sòng de yīng xióng①， ér bìng bù shì yǐ zhōng jūn 'ài guó wéi shǒu wù。 huàn yán zhī， tā de kǔ mèn shǒu xiān bù zài yú bào guó wú mén， ér zài yú yīng xióng shī lù。
--------
① yòu rén yǐ wéi xīn qì jí zài cǐ cí zhōng sòng zàn sūn quán、 liú yù shì xī wàng nán sòng zhèng quán xiàng sūn quán、 liú yù nà yàng dì fèn fā yòu wéi。 dàn sūn quán bìng wú wèn dǐng zhōng yuán zhī zhì， qí suǒ zhēng qǔ de， zhǐ shì bǎo yòu jiāng nán， gēn nán sòng zhèng quán xiāng bǐ， bìng bù jiàn dé fèn fā yòu wéi。 xīn qì jí dāng bù zhì rèn wéi nán sòng zhèng quán yìng xiàng sūn quán xué xí。 suǒ yǐ： tā de zàn yáng sūn quán wéi yīng xióng， shí bù guò yīn sūn quán néng chéng luàn gē jù， zì lì wéi dì， jiù qí gè rén lái shuō， què shì hōng hōng liè liè dì zuò liǎo fān shì yè。 yǐ cǐ lì bǐ， tā de zàn měi liú yù， dāng yě shì chū yú tóng yàng mùdì。
zhè qí shí shì yī gè cóng qún tǐ chū fā hái shì cóng gè rén chū fā de wèn tí。 duì cǐ， xū yào shāo zuò bǔ chōng。
shàng wén yǐ jīng shuō guò， qū yuán shí dài de chǔ wén huà héng héng bāo kuò qū yuán de zuò pǐn zài nèi héng héng yǐ shì zài zhòng qún tǐ de qián tí xià yòu shìdàng zhòng shì gè rén。 suǒ yǐ《 lí sāo》 yī miàn shuō：“ lǎo rǎn rǎn qí jiāng zhì xī， kǒng xiū míng zhī bù lì。” yī miàn yòu shuō：
“ zhǐ jiǔ tiān yǐ wéi zhèng xī， fū wéi líng xiū zhī gù yě。” qū yuán jì yào lì zì jǐ de“ xiū míng”（ zhè shì wéi gè rén）， dàn guī gēn dào dǐ què zhǐ shì wèile“ líng xiū”（ jí jūn wáng， yě jí qún tǐ de dài biǎo）。 jīng guò chǔ wén huà yǔ zhōng yuán wén huà de jìn yī bù róng hé， tè bié shì jīng guò qín、 hàn de zhuān zhì zhèng tǐ de jiā qiáng， zhōng guó wén huà zhōng xiàng zhè yàng de zūn zhòng gè rén de chéngfèn yě céng zāo dào míng xiǎn de xuē ruò①， ér xīn qì jí zé zài yī shǒu cí zhōng gōng rán shēng chēng qí lǐ xiǎng wéi“ liǎo què jūn wáng tiān xià shì， yíng dé shēng qián shēn hòu míng”（《 pò zhèn zǐ · wéi chén tóng fǔ fù zhuàng cí yǐ jì》）。 zhè jì kě jiě shì wéi bǎ qián zhě zuò wéi tā de shǒu yào shèn huò wéi yī de mù biāo， hòu zhě zhǐ shì zhè mù biāo shí xiàn hòu de zì rán jiēguǒ； yě kě jiě shì wéi yǐ hòu zhě wéi zhù， zhè yàng， qián zhě jiù bù guò shì dá dào qí zhù yào mù biāo de tú jìng huò shǒu duàn（ jí shǐ xīn qì jí zài zhù guān shàng méi yòu duì zhè 'èr zhě de fènliàng míng què dì quán héng guò， dàn dāng tā yòng shàng shù lǐ xiǎng qù zhǐ dǎo qí shí jì shēng huó shí， bì rán huì yǐ qí zhōng de yī xiàng wéi zhù； yīn wéi zhè 'èr zhě zài shí jì shēng huó zhōng jīng cháng shì máo dùn de）。 dàn shì， tā ruò zhēn bǎ hòu zhě zuò wéi qián zhě de zì rán jiēguǒ， zài tā xīn zhōng bù zhàn shénme fènliàng， tā yě jiù bù huì jiāng tā zuò wéi qí lǐ xiǎng de yī xiàng zhòng yào nèi róng 'ér tí chū lái liǎo； gèng hé kuàng ruò yào bǎ“ liǎo què jūn wáng tiān xià shì” zuò wéi shǒu yào huò wéi yī de mù biāo， nà jiù bì xū yǐ nóng hòu de zhōng jūn guān niàn wéi qián tí， ér cóng xīn qì jí duì cuàn duó dì wèi de liú yù de zhōng xīn yǎng mù lái kàn， tā bìng bù shì gān yú zuò huáng dì xùn shùn nú cái de rén。 suǒ yǐ， duì《 pò zhèn zǐ》 lǐ de zhè liǎng jù huà shí yìng zuò hòu yī zhǒng lǐ jiě： tā de lǐ xiǎng shì tōng guò“ liǎo què jūn wáng tiān xià shì” lái“ yíng dé shēng qián shēn hòu míng”。
--------
① zhè lǐ yào bǔ chōng yī diǎn： zài gǔ dài de shí jì shēng huó zhōng， cóng gè rén lì yì chū fā bìng cóng shì xǔ duō yuè guǐ huó dòng de rén dāng rán céng yī zài chū xiàn， dàn nà shì yú lùn hé dào dé suǒ qiǎn zé de duì xiàng； chú fēi tā néng bǎ zì jǐ de zhēn xiāng yǎn gài qǐ lái， huò zhě dāng shàng liǎo huáng dì， shǐ bié rén bù gǎn qiǎn zé。 dàn zhè zhǒng rén jí shǐ dāng shàng liǎo huáng dì， rú bù shì tā jiàn lì de wáng cháo cún zài de shí jiān xiāng dāng cháng， tā de tǒng zhì yòu pō yòu chéng jì（ rú tóng táng tài zōng nà yàng）， zé yì dài zhī hòu réng nán miǎn shòu dào qiǎn zé。
tā de zhè zhǒng lǐ xiǎng bù dàn guī gēn dào dǐ shì yǐ gè rén wéi běn wèi， ér qiě jǐyǔ zì wǒ yǐ jí gāo de gū jià hé qī wàng。“ liǎo què jūn wáng tiān xià shì” yī jù， nà shì hé děng zì xìn zì háo de kǒu qì！ tā bǎ jiān nán de nán běi tǒng yī dà yè kàn dé hé děng qīng yì！ rán 'ér， zì jǐ yuè xiǎn dé gāo dà， yǔ zhī xiāng duì de“ jūn wáng” jiù yuè jù yòu bèi dòng de、 yīn rén chéng shì de yì wèi。 zhè yàng de jūn chén gé jú， yě nán guài chén tíng chāo yào chǎn shēng“ huán wēn zhī liú yà” de gù lǜ liǎo。 dàn zhǐ yào piē kāi cǐ děng fēng jiàn guān niàn de yǐng xiǎng， wǒ men jiù kě fā xiàn： zhè zhǒng zì xìn zì háo yī miàn shì qí shēng mìng lì héng héng yóu yú tā yǐ gè rén wéi běn wèi， zhè yě jiù shì gè tǐ shēng mìng lì héng héng de 'áng yáng， lìng yī fāng miàn gèng chōng yíng zhe yào bǎ zhè 'áng yáng de shēng mìng lì zài xiàn shí zhōng chōng fēn fā huī hé biǎo xiàn de pò qiē yuàn wàng。 ér zhè zài dāng shí bù dàn nán yǐ shí xiàn， ér qiě yě nán yǐ bèi lǐ jiě， yú shì xíng chéng liǎo gēn xiàn shí de jiān ruì duì lì。 tā de《 zhè gū tiān》 yī kāi tóu jiù shuō：“ yǎn bí rén jiān chòu fǔ chǎng， gǔ jīn wéi yòu jiǔ piān xiāng。” bǎ zhěng gè rén jiān dū zuò wéi chòu fǔ chǎng lái kàn dài， jiù zú yǐ shuō míng duì lì de yán zhòng。
yóu cǐ， xīn qì jí de zhè lèi cí jì jù yòu zhèn fèn rén xīn、 cù shǐ rén kě wàng xíng dòng de jù dà lì liàng， yòu chén jìn yú shēn chén de gū dú gǎn、 yā yì gǎn zhī zhōng。 qí jù tǐ zuò pǐn suī cháng yòu suǒ piān zhòng， yì shí xiāng shèn tòu。 rú shàng yǐn de《 yǒng yù lè》， shàng piàn zhì“ jīn gē tiě mǎ， qì tūn wàn lǐ rú hǔ”， zhēn shǐ rén duì yīng xióng yè jì wú xiàn shén wǎng； xià piàn què cóng yī kāi shǐ jiù shǐ rén gǎn dào shè huì shēng jī jǐ yǐ quán bèi zhì xī， liú yù bān de yīng xióng yè jì gēn běn wú cóng zài xiàn， dàn zhì jié wěi chù rén men chóngxīn kàn dào liǎo yī gè yīng xióng héng héng lián pō， jìn guǎn tā bù shòu zhòng yòng， shèn zhì yǐ bèi shè huì yí wàng， dàn tā yòu jù dà de cái néng， tā huó zhe， ér qiě bēi fèn、 jiāo zhuó dì kě qiú fā huī zì jǐ de zuò yòng。 yú shì， xiàn rù jué wàng de dú zhě yòu bù miǎn bèi zhè gè yě xǔ shì bēi jù xíng de yīng xióng suǒ dǎ dòng。 yòu rú shàng wén céng bù fēn yǐn shù guò de《 pò zhèn zǐ》， cóng kāi tóu de“ zuì lǐ tiǎo dēng kàn jiàn”， zhí dào quán piān de dàoshǔ dì 'èr jù“ yíng dé shēng qián shēn hòu míng”， qíng xù dū jí wéi kàng fèn。 zuò zhě gē sòng zì jǐ de xióng cái dà lüè， xiǎng xiàng chéng gōng de guò chéng； dàn qí zuì hòu yī jù què shì“ kě lián bái fā shēng”！ yuán lái， shàng shù de zhè yī qiēdōu shì shī rén de lǐ xiǎng， zài xiàn shí zhōng tā què yī shì wú chéng， tóu shàng yǐ yòu liǎo báifà。 zhè shì hé děng qiáng liè de fǎn chā！ ér zuò zhě de yì yù、 fèn nù， zài zhè jù zhōng yě jiù yī xiè wú yí。 rán 'ér， jìn guǎn shì“ kě lián bái fā shēng” bā， dàn cóng tōng piān lái kàn， zhè wěi měi de lǐ xiǎng zài zuò zhě de xīn zhōng réng rán gēn shēn dì gù， suǒ yǐ， yì yù、 fèn nù bìng bù dǎo zhì xiāo chén、 jué wàng。
zǒng zhī， zài zhè yī lèi zuò pǐn lǐ， dú zhě jì gǎn dào liǎo yóu zuò pǐn zhōng de yīng xióng suǒ tǐ xiàn chū lái de gè tǐ shēng mìng de qiáng dà lì liàng， yě gǎn shòu dào liǎo lǒngzhào zài zhè qiáng dà de gè tǐ shēng mìng shàng de zhòng yā。 yú shì， zuò wéi gè tǐ shēng mìng de dú zhě jì cóng zhōng xī qǔ liǎo lì liàng， yě gǎn shòu dào liǎo zhòng yā xià de tòng kǔ； dàn zhè tòng kǔ bìng bù dǎo zhì kǒng jù hé qū fú。
zì rán， zài xīn qì jí cí lǐ， zhè yī qiē yě bìng bù dōushì zhí jiē 'ér míng bái dì xiǎn xiàn de， yòu de pō wéi qū zhé。 lì rú tā de zhù míng de《 mō yú 'ér》（“ gèng néng xiāo jǐ fān fēng yǔ”）， jīhū tōng piān dōushì chóu kǔ zhī cí： xiě xíng shì de wēi dài， tā de bù bèi lǐ jiě、 zāo shòu dǎ jī， tā de gū dú、 yōu chóu。 rán 'ér， zhōng jiān tū rán chā rù yī jù：“ jūn mò wǔ， jūn bù jiàn， yù huán fēi yàn jiē chén tǔ。” zhè lǐ de“ jūn”， shì zhǐ yǔ qí xiāng fǎn yī fāng de lì liàng。 yóu zhè yī jù， jiù tū xiàn liǎo tā duì zì jǐ de xìn xīn。 ér zài zhè xìn xīn de guāng zhào xià， nà xiē chóu kǔ zhī cí yě jiù shī qù liǎo běn lái kě néng shǐ rén xiāo chén de sè cǎi； xiǎn shì gěi dú zhě de， shì zài tòng kǔ zhōng de zhī chēng。 yě xǔ kě yǐ shuō： suǒ yòu zhè xiē dōushì 'áng yáng de gè tǐ shēng mìng lì de biàn xiāng。 shòu dào bù shǎo yán jiū zhě zàn yáng de xīn qì jí cí de jiào yù yì yì（ lì rú 'ài guó jīng shén、 duì hēi 'àn xiàn shí de pī pàn） bìng bù shì wài jiā shàng qù de， ér shì cóng qí nèi zài yào qiú jī fā chū lái de。
zài zhōng guó cí shǐ shàng， xīn qì jí cí de jù dà chéng jiù yǐ dé dào gōng rèn。 rán 'ér， zuò wéi xīn cí gēn dǐ de zhè zhǒng 'áng yáng de gè tǐ shēng mìng lì shí yòu lài yú shè huì duì gè tǐ yā yì de jiàn xíng jiǎn qīng， gè tǐ yì shí de jiàn xíng zēngzhǎng。 cóng biǎo miàn shàng kàn， xīn cí yǔ liǔ yǒng cí hěn bù xiāng tóng， dàn qí shí tóng shì zhè yàng de lì shǐ guò chéng de chǎn wù。 jiù zhè diǎn shuō， wén xué de jìn bù shì yǔ rén xìng de fā zhǎn tóng bù de。 liù
shàng jié suǒ shù rén xìng de fā zhǎn yǔ wén xué yǎn jìn de guān xì， zhù yào shì jiù zuò pǐn de nèi róng 'ér shuō。 dàn shì， nèi róng shì tōng guò xíng shì 'ér biǎo xiàn chū lái de。 nà me， xíng shì de yǎn jìn yǔ rén xìng fā zhǎn de guān xì yòu rú hé ní？
xíng shì de yǎn jìn， bāo hán xǔ duō fāng miàn， xiàng tǐ cái de zēng yì， tóng yī tǐ cái zhōng de mén lèi de zēng duō（ lì rú yóu sì yán shī fā zhǎn 'ér xíng chéng wǔ yán shī， yòu xíng chéng qī yán shī； yóu gǔ tǐ shī fā zhǎn 'ér xíng chéng jìn tǐ shī， děng děng）， miáo xiě、 biǎo xiàn、 sù zào xíng xiàng、 yùn yòng yǔ yán de néng lì de tí gāo jí fāng shì de fán yǎn， jié gòu de qū yú hóng dà jí yán mì， děng děng。 fēng gé de zǒu xiàng duō yàng suī bù jǐn shì xíng shì wèn tí， dàn yě yǔ xíng shì de yǎn jìn yòu guān。
dǎo zhì wén xué xíng shì yǎn jìn de zhū yīn sù zhōng， rén xìng de fā zhǎn réng zhàn yòu jí qí zhòng yào de dì wèi。 dà zhì shuō lái， wén xué xíng shì de yǎn jìn yòu xiē shì zhí jiē yǔ rén xìng de fā zhǎn xiāng lián xì de， yòu xiē zé shì jiànjiē de lián xì。
yǐ zhí jiē lián xì de lái shuō， rú tōng sú xiǎo shuō、 nán xì、 zá jù děng běn shì shì yìng chéng shì píng mín de xiǎng lè yào qiú 'ér chǎn shēng de， ér zhè zhǒng xiǎng lè yào qiú de xíng chéng， gù rán yòu lài yú chéng shì shēng huó（ bāo kuò gōng shāng jīng jì） de rì yì fā dá， tóng shí yě yòu lài yú rén xìng de fā zhǎn， héng héng bǎ rén men cóng cháng qī jiān kǔ shēng huó lǐ xíng chéng de yì zhì xiǎng lè yuàn wàng de tè diǎn zhú jiàn gǎi biàn。 zài rú duì rén wù xìng gé de miáo huì qū xiàng xì zhì， zhè gù rán yòu lài yú jiào gāo de yì shù gōng lì， dàn gèng yòu lài yú suí zhe rén xìng fā zhǎn 'ér lái de gè xìng de fēng fù。 cháng méi yòu fēng fù de gè xìng， rén wù xìng gé de miáo xiě jiù bù néng xì zhì； ér zuò jiā zài zhè fāng miàn de gōng lì， shì zhǐ yòu zài yòu liǎo fēng fù de gè xìng kě gōng tā miáo mó yǐ hòu， cái néng zài shí jiàn zhōng zhú bù tí gāo de。 zhì yú fēng gé de duō yàng huà， yě shì rú cǐ。 liú xié《 wén xīn diāo lóng》 zài《 tǐ xìng》 zhōng bǎ zuò pǐn fēng gé fēn wéi bā lèi， sī kōng tú《 shī pǐn》 guāng shì shī gē de fēng gé jiù yòu 'èr shí sì lèi。 zhè zhù yào bù shì liú xié de fēn biàn lì bù rú sī kōng tú， ér shì yóu yú rén xìng de fā zhǎn， zuò jiā de gè xìng chā bié yuè lái yuè míng xī， suǒ yǐ fēng gé yě yuè lái yuè duō yàng。
jiù rén xìng de fā zhǎn yǔ wén xué xíng shì yǎn jìn de jiànjiē lián xì lái kàn， zé shěn měi yì shí yǔ wén xué guān niàn shì zhù yào de zhōng jiè。 xiàn zài fēn bié jiā yǐ shuō míng。
wén xué yì shù shì yǔ měi lián xì zài yī qǐ de。 yī bān shuō lái， wén xué yìng gěi rén yǐ měi gǎn， cóng 'ér wén xué de xíng shì yě bì xū fú cóng měi gǎn de xū yào。 dàn rén de shěn měi yì shí shì jīng cháng zài biàn huà de， jīn tiān rèn wéi měi de shì wù， guò xiē shí hòu yòu kě néng bèi rèn wéi bù měi。 yīn cǐ， wén xué xíng shì de yǎn jìn bì xū shùn yìng shěn měi yì shí de biàn huà。 dàn zhè xiē biàn huà yòu zhí jiē huò jiànjiē dì qǔ jué yú rén xìng de fā zhǎn。
shì yǐ sì yán shī xiàng wǔ yán shī de zhuǎn biàn wéi lì。
sì yán shì《 shī jīng》 de zhù tǐ， yě kě yǐ shuō shì xiān qín shí qī huáng hé liú yù de shī gē de zhù tǐ。 dàn cóng dōng hàn shí qī qǐ， sì yán shī zài shī gē zhōng de zhù tǐ dì wèi jiù zhú jiàn bèi wǔ yán shī suǒ qǔ dài。 cóng jīn tiān lái kàn， wǔ yán bǐ sì yán zhì shǎo yòu sān gè yōu diǎn： yī、 yóu yú zēng jiā liǎo yī gè zì， nèi róng de hán liàng kuò dà， cóng 'ér néng gèng hǎo dì xù shì shū qíng。 zhè yě jiù shì zhōng róng zài《 shī pǐn xù》 lǐ suǒ shuō de“（ wǔ yán） zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù， zuì wéi xiáng qiē”。 zhōng róng zài dāng shí hái wèi néng fā xiàn qī yán de cháng chù， zhè gè“ zuì” zì yòng dé yòu diǎn guò tóu； dàn ruò guāng jiù wǔ yán、 sì yán lái bǐ jiào， tā de shàng shù yì jiàn hái shì duì de。 lì rú“ yú xiá sàn chéng qǐ， chéng jiāng jìng rú liàn”（ xiè tiǎo《 wǎn dēng sān shān hái wàng jīng yì》） zhī lèi piào liàng de shī jù， yòng sì yán shì zěn me yě xiě bù chū lái de。 sì yán shī dāng rán yě yòu xiěde měi de， rú“ xī wǒ wǎng yǐ， yáng liǔ yǐ yǐ， jīn wǒ lái sī， yǔ xuě fēi fēi”（《 xiǎo yǎ · cǎi wēi》）。 dàn tā de měi zài yú zhè xiē shī jù suǒ zǔ chéng de zhěng gè jìng jiè。
rú gū lì qǐ lái kàn， nà me， wú lùn“ yáng liǔ yǐ yǐ” hái shì“ yǔ xuě fēi fēi” dōubù jiàn yòu tài tū chū zhī chù； bù xiàng“ chéng jiāng jìng rú liàn” huò“ yú xiá sàn chéng qǐ” nà yàng， měi gè gū lì de jù zǐ dū gěi rén yǐ jiào qiáng de měi gǎn。 èr、 sì yán de jù shì dà dǐ yǐ liǎng gè zì wéi yī zǔ， měi jù liǎng zǔ， xiǎn dé jiào wéi dān diào、 bǎn zhì。 wǔ yán de jù shì zé jì kě yóu liǎng zǔ zǔ chéng， yě kě yóu sān zǔ zǔ chéng。 liǎng zǔ de kě yǐ dì yī zǔ liǎng gè zì， dì 'èr zǔ sān gè zì， yě kě yǐ dǎo guò lái。 qián zhě rú“ qū chē shàng dōng mén”①，“ shàng dōng mén” wéi luò yáng chéng mén míng； hòu zhě rú“ fù guì zhě chēng xián”（ zhào yī《 qín kè shī》）。 sān zǔ de zé yòu“ yī、 èr、 èr”、“ èr、 yī、 èr”、“ èr、 èr、 yī” děng gé shì， fēn bié rú“ chū guō mén zhí shì”、“ sōng bǎi jiā guǎng lù”、“ mèng dōng hán qì zhì”。 yīn zǔ hé fāng shì fán duō， zài tóng yī shǒu shī zhōng kě bù duàn biàn huàn， gù yòu líng dòng zhī zhì。 sān、 wǔ yán shī de jù zǐ zǔ hé fāng shì bù duàn biàn huàn， dé yǐ yǔ gǎn qíng de qǐ fú zhuǎn zhé xiāng yìng， yīn 'ér néng shì yìng duō zhǒng gǎn qíng de biǎo dá xū yào。 ér sì yán shī zé jù shì jiào dān diào、 bǎn zhì， qí néng shì yìng de duō wéi zhuāng zhòng、 shū huǎn de gǎn qíng； cāng liáng、 chàng chóu、 qīng wēi de gǎn shāng huò xǐ yuè yě hái kě yǐ， yīn wéi nà dōubù shǔ yú nóng liè、 jī dòng、 míng kuài、 jiān ruì yī lù， duō shǎo kě yǔ zhuāng zhòng、 shū huǎn xiāng tōng。 chú cǐ yǐ wài， jiù nán miǎn yòu xiē hàn gé。 qǐng kàn《 zhōu nán · táo yāo》：
táo zhī yāo yāo， zhuó zhuó qí huá。 zhī zǐ yú guī， yí qí shì jiā。
--------
① cǐ duàn yǐn wén fán bù zhù chū chù zhě jiē jiàn yú《 gǔ shī shí jiǔ shǒu》。
zhè shì dì yī zhāng。 yǐ xià hái yòu liǎng zhāng， jī běn xiāng tóng， zhǐ shì gè bié cí yǔ yòu suǒ tiáozhěng。 cǐ shī wéi zhù hè qīng nián xīn hūn， běn yìng chōng mǎn rè liè、 huān lè de qì fēn， què yīn jù shì de dān diào、 bǎn zhì， suī yòng liǎo“ yāo yāo”、“ zhuó zhuó” děng xiān lì zhī cí， réng nán yǐ xíng chéng rè liè、 huān lè de qíng diào。 zǒng zhī， yóu yú sì yán cún zài zhe zhè yàng sān gè zhòng dà de bù rú wǔ yán zhī chù， qí zhù dǎo dì wèi bèi wǔ yán suǒ qǔ dài yuán shì lì shǐ de bì rán。 dàn qí bèi qǔ dài de guò chéng shì cóng dōng hàn kāi shǐ de， dāng shí yòu shì nǎ xiē jù tǐ yīn sù zài qǐ zuò yòng ní？
shǒu xiān， bù shì shàng shù de dì yī gè yīn sù zài qǐ zuò yòng。 yóu yú zēng jiā liǎo yī gè zì 'ér dǎo zhì de suǒ wèi“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù， zuì wéi xiáng qiē” de yōu diǎn yào dào jiàn 'ān shí cái kāi shǐ xiǎn shì chū lái（ rú wáng càn《 qī 'āi shī》 zhī 'èr de“ shān gāng yòu yú yìng， yán 'ā zēng zhòng yīn” zhī lèi）， yīn wéi bì xū jīng guò xǔ duō zuò jiā de cháng qī nǔ lì cái néng dá dào zhè yàng de shuǐ píng； ér wǔ yán shī qǔ dài sì yán shī zhù dǎo dì wèi de guò chéng què zài zhè zhī qián zǎo jiù kāi shǐ liǎo。 gèng què qiē xiē shuō， wǔ yán shī zài kāi shǐ qǔ dài sì yán shī de zhù dǎo dì wèi shí， qí“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù” de néng lì wèi bì bǐ sì yán shī qiáng。 jí shǐ shì zhù míng de《 gǔ shī shí jiǔ shǒu》， qí hǎo chù yě wéi zhēn zhì zì rán， suǒ xiǎn shì de měi， shì zǒng tǐ de jìng jiè shàng de měi， ér bù shì“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù” zhī gōng； zhè shì yòng sì yán shī lái xiě yě kě yǐ dá dào de（ dāng rán， shī rén bì xū yòu jié chū de cái néng）。 lìng wài hái yòu xiē dāng shí de wǔ yán míng piān， wǒ men shèn zhì kě yǐ hěn róng yì dì jiāng qí gǎi zào wéi sì yán shī（ huò yǐ sì yán wéi zhù de shī） ér bìng bù yǐng xiǎng qí“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù” de shuǐ píng。 lì rú dōng hàn qín jiā《 zèng fù shī》 qí yī：
rén shēng pì zhāolù， jū shì duō tún jiǎn。 yōu jiān cháng zǎo zhì， huān huì cháng kǔ wǎn。 niàn dāng fèng shí yì， qù 'ěr rì yáo yuǎn。 qiǎn chē yíng zǐ hái， kōng wǎng fù kōng fǎn。 shěng shū qíng qī chuàng， lín shí bù néng fàn。 dú zuò kòngfáng zhōng， shuí yǔ xiāng quàn miǎn。 cháng yè bù néng mián， fú zhěn dú zhǎn zhuǎn。 yōu lái rú xún huán， fěi xí bù kě juàn。
xiàn bǎ tā gǎi wéi sì yán shì shì：
rén shēng zhāolù， jū shì duō jiǎn。 yōu jiān zǎo zhì， huān huì kǔ wǎn。 niàn dāng fèng yì， qù 'ěr rì yuǎn。 qiǎn chē yíng zǐ， kōng wǎng kōng fǎn。 shěng shū qī chuàng， lín shí nán fàn。 dú zuò kòngfáng， shuí xiāng quàn miǎn？ cháng yè wú mián， fú zhěn zhǎn zhuǎn。 yōu lái xún huán， fěi xí hé juàn！
jīng guò zhè yàng de gǎi dòng， qíng yùn gù rán yòu yì， nà shì yóu jù shì、 yīn jié de gǎi biàn suǒ xíng chéng， ér zài“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù” shàng zé bìng wú duō shǎo chā bié。 dàn rú bǎ“ yú xiá sàn chéng qǐ， chéng jiāng jìng rú liàn” gǎi zuò“ yú xiá chéng qǐ（ huò“ sàn qǐ”）， chéng jiāng rú liàn”， yuán jù de“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù” zhī miào jiù quándōu bèi pò huài liǎo。
qí cì， zài wǔ yán shī qǔ dài sì yán shī de zhù dǎo dì wèi zhī chū， wǔ yán shī zài yīn jié zǔ hé shàng de líng dòng shàn biàn yǐ jí yóu cǐ 'ér mǐ de duì duō zhǒng gǎn qíng de shì yìng， gù rán duì qí qǔ dé zhù dǎo dì wèi fā shēng guò zuò yòng， dàn yòu bù néng jǐn jǐn guī gōng yú cǐ。 shì kàn qín jiā qī zǐ xú shū de《 dá qín jiā shī》：
qiè shēn xī bù lìng， yīng jí xī lái guī。 chén zhì xī jiā mén， lì shí xī bùchà。 kuàng fèi xī shì jìn， qíng jìng xī yòu wéi。……
zhěng shǒu shī dū yóu zhè yàng de jù shì zǔ chéng。 rú bǎ měi jù zhōng de“ xī” qù diào， jiù chéng liǎo chún cuì de sì yán shī。 zhè zhǒng shī de chū xiàn， shuō míng dāng shí de wǔ yán shī zuò zhě bù dàn hái wèi néng zhǎng wò wǔ yán shī dú yòu（ xiāng duì yú sì yán 'ér shuō） de“ zhǐ shì zào xíng、 qióng qíng xiě wù” zhī miào， jiù shì duì qí jù shì zǔ hé shàng de líng dòng shàn biàn yě hái wèi néng zì jué lǐng huì。 cǐ shī chú liǎo měi jù bǐ sì yán shī duō yī gè zì wài， qí jù shì de dān diào、 bǎn zhì shí yǔ sì yán shī wú yì； yóu jù shì zǔ hé de líng dòng shàn biàn 'ér lái de duì duō zhǒng gǎn qíng de shì yìng， zì rán yě tán bù shàng liǎo。 jì rán rú cǐ， zuò zhě wèishénme bù gān cuì xiě sì yán shī（ dāng shí de sì yán shī yě hái méi yòu mòluò dào shǐ rén rèn wéi tā yǐ guò shí）， què yìng yào měi jù jiā gè“ xī” zì， shǐ zhī chéng wéi wǔ yán ní？
wéi yī kě néng de huí dá， jiù shì tā rèn wéi wǔ gè yīn jié bǐ sì gè yīn jié měi。 yóu yú shěn měi yì shí jù yòu shí dài xìng， zhěng gè shè huì dōubù rèn wéi shì měi de dōng xī， mǒu yī gè rén tū rán rèn wéi tā měi， zhè yàng de kě néng xìng shì bù cún zài de。 suǒ yǐ， zài xú shū shēng huó de hàn huán dì shí qī， yǐ wǔ yīn jié wéi měi zhè yī diǎn bì yǐ chéng wéi xiāng dāng yī bù fēn rén de gòng shí。 wǔ yán zhī dé yǐ qǔ dài sì yán de zhù dǎo dì wèi， zhè zhǒng gòng shí dāng yě shì yuán yīn zhī yī。
bù guò， sì yán shì《 shī jīng》 de zhù tǐ； kě jiàn zhè zhǒng jù shì yǐ jí yǔ zhī xiāng yìng de yīn jié zǔ hé zài《 shī jīng》 shí dài shì fú hé rén men de shěn měi biāo zhǔn， néng yǐn qǐ rén men měi gǎn de。 zhí dé zhù yì de shì：《 shī jīng》 shí dài de zuò zhě bìng fēi méi yòu néng lì shǐ shī gē xiàng wǔ yán fā zhǎn。 xiāng chuán wéi zhōu chéng wáng shí suǒ zuò《 xiǎo bì》（ jiàn《 zhōu sòng》） de“ wèi kān jiā duō nán， yú yòu jí yú liǎo”， suī zhǐ liǎng jù， què shì zhì pǔ 'ér yòu yùn wèi de wǔ yán shī。《 zhào nán · xíng lù》 gèng shì yǐ wǔ yán wéi zhù de shī piān①， shī zhōng“ shuí wèi què wú jiǎo， hé yǐ chuān wǒ wū？ shuí wèi nǚ wú jiā， hé yǐ sù wǒ yù” zhī jù， suī réng zhì pǔ， jiào zhī《 xiǎo bì》 de liǎng jù què yòu jìn liǎo yī bù： tā lián yòng sì jù wǔ yán， yī、 èr liǎng jù bù dàn shè xiǎng qí tè， zào yǔ yě pō lǎo dào； wéi sān、 sì liǎng jù yǔ yī、 èr liǎng jù zài zì miàn shàng chóngfù tài duō， xiǎn dé cū cāo yī xiē。 dàn lèi sì de cū cāo xiàn xiàng zài《 shī jīng》 de sì yán shī zhōng yě cháng jiàn。 zǒng zhī，《 shī jīng》 de zuò zhě men rú yòu yì shí dì yào gǎi sì yán wéi wǔ yán， qí shī gē de yì shù chéng jiù zài zǒng tǐ shàng yě bù zhì shòu duō shǎo yǐng xiǎng。 hé kuàng dāng shí shī rén duì sì yán zhè zhǒng jù shì de jú xiàn yě bù shì háo wú jué chá。 lì rú，《 wèi fēng · mù guā》 suǒ biǎo xiàn de shì qīng kuài、 huān yú zhī qíng， tōng piān jí wú yī sì yán；《 wèi fēng · fá tán》 zhǐ zé“ jūn zǐ” bù láo 'ér huò， qíng xù jī liè， quán piān 'èr shí qī jù， sì yán de yě zhǐ yòu shí 'èr jù， yǔ fèn jī de《 xíng lù》 qíng kuàng lèi sì。 dàn jì rán rú cǐ， wèishénme《 shī jīng》 réng yǐ sì yán 'ér bù yǐ wǔ yán wéi zhù tǐ ní？ xiǎng bì zài nà gè shí dài， sì yán bǐ wǔ yán gèng néng zài shěn měi yì shí fāng miàn huò dé pǔ biàn de rèn tóng。
--------
①《 xíng lù》 quán shī shí wǔ jù， sì yán qī jù， wǔ yán bā jù。
rú tóng shàng wén suǒ yǐ jīng zhǐ chū de， shí dài yuè zǎo， qún tǐ duì gè tǐ de shù fù、 gè tǐ duì qún tǐ de yǐ lài dū yuè qiáng。 suǒ yǐ， zài《 shī jīng》 de shí dài， qí yī jiù chéng wéi shè huì de pǔ biàn yào qiú： gōng zhòng de qí yī cái néng gòu chéng qiáng dà de qún tǐ； yòu liǎo qiáng dà de qún tǐ， gè tǐ cái néng huò dé yòu lì de yǐ kào。 chūn qiū shí de jǐ gè zuì zhòng yào xué pài de xué shuō zhōng， dōuzài bù tóng chéng dù shàng hán yòu zhè yàng de nèi róng， yě jiù yì wèi zhe zhè yào qiú zài chūn qiū shí dài zǎo yǐ gēn shēn dì gù， shēn rù rén xīn。 lì rú， mò zǐ zhù zhāng“ shàng tóng”（ nà shì“ yán jiē tóng kě yǐ zhì yě”， jiàn《 hàn shū · yì wén zhì》 zhù）， kǒng zǐ yào qiú duì mín zhòng“ dào zhī yǐ dé， qí zhī yǐ lǐ”（《 lùn yǔ · wéi zhèng》）， gù rán dōushì xī wàng shè huì de qí yī； jiù shì lǎo zǐ de gǔ chuī“ cháng shǐ mín wú zhī wú yù”， yě shì yào shǐ mín zhòng chǔyú“ wú zhī wú yù” de qí yī zhuàng tài。
qí yī jì rán shì shè huì de pǔ biàn yào qiú， zì bì chéng wéi nà gè shí dài“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” de zǔ chéng bù fēn。 yīn 'ér fán shì yòu hài yú zhè zhǒng qí yī de dōng xī， bì rán shòu dào cǐ yī“ rén de běn xìng” de pái chì。 ér wéi liǎo wéi hù qí yī， fáng zhǐ rén yǔ rén zhī jiān kě néng fā shēng de mó cā、 chōng tū， jiù bì xū dà jiādōu xīn píng qì hé， bì miǎn jī dòng， mó qù lēng jiǎo， bǎo chí píng héng 'ér fǎn duì xīn biàn； yú shì， zhuāng zhòng、 shū huǎn de gǎn qíng， yǔ zhè zhǒng gǎn qíng xiāng yìng de yīn jié zǔ hé、 lè diào、 shòu dào liǎo cǐ zhǒng“ rén de běn xìng” de kěn dìng。 fǎn yìng zài shěn měi yì shí shàng， zhè xiē yě jiù bèi dāng zuò liǎo měi。 ér sì yán zhī bù rú wǔ yán líng dòng duō biàn， què zhèng shǐ tā gèng fú hé shàng shù de tiáo jiàn。
dàn dào liǎo hàn dài， shè huì de shēng chǎn lì jiào zhī《 shī jīng》 shí dài yòu liǎo míng xiǎn de tí gāo， wù zhì cái fù yě jiào qián fēng yù， gè tǐ duì qún tǐ de yǐ lài jiào qián jiǎn shǎo， qún tǐ duì gè tǐ de kòng zhì yě jiào qián fàng sōng yī xiē， yīn 'ér qí yī de yào qiú jiào qián yòu suǒ xuē ruò。 cǐ diǎn zài dōng hàn shí jiào wéi míng xiǎn①。 zhè bì rán huì shǐ dāng shí“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng zēng rù yī xiē zūn zhòng gè tǐ héng héng zì wǒ de chéngfèn， suī rán chéng dù wèi bì huì gāo； cóng 'ér yě shǐ dāng shí rén de shěn měi yì shí yòu suǒ biàn huà。 sì yán de jù shì jì rán shì gēn nà zhǒng yào qiú xīn píng qì hé、 bì miǎn jī dòng、 mó qù lēng jiǎo、 bǎo chí wěn dìng zhī lèi lì shǐ dì biàn huà liǎo de rén de běn xìng yǐ jí yóu cǐ suǒ jué dìng de shěn měi yì shí xiāng lián xì de， nà me， suí zhe dōng hàn shí de shàng shù biàn huà de chǎn shēng， jiào sì yán de jù shì líng dòng duō biàn， cóng 'ér yǔ jiào wéi qiáng liè、 qǐ fú jiào kuài jiào dà de gǎn qíng xiāng shì yìng de， bìng zài shī gē fā zhǎn guò chéng zhōng yǐ jù yī dìng jī chǔ de wǔ yán jù shì bèi rèn wéi bǐ sì yán jù shì gèng měi yě jiù shì hěn zì rán de liǎo。 ér wǔ yán bǐ sì yán měi zhè zhǒng rèn shí jì yǐ xíng chéng， nà me， jí shǐ jù shì réng rán dān diào、 bǎn zhì， yīn 'ér wèi bì néng gēn jiào qiáng liè、 qǐ fú jiào kuài jiào dà de gǎn qíng xiāng shì yìng de wǔ yán shī yě huì bèi rèn wéi bǐ sì yán shī měi； zhè yě jiù shì xú shū yào zài sì yán shī de zhōng bù jiā gè“ xī” zì shǐ zhī chéng wéi wǔ yán shī de yuán yīn。 dào liǎo zhè yī bù， sì yán shī de zhù dǎo dì wèi bèi wǔ yán shī qǔ dài jiù chéng wéi wú kě bì miǎn de jié jú； ér wǔ yán shī de zuì huī huáng de chéng jiù dǎo shì zài qǔ dé zhù dǎo dì wèi hòu jīng guò zhòng duō zuò jiā de nǔ lì cái zhú bù qǔ dé de。
--------
①《 hòu hàn shū》 tè shè yī《 dú xíng chuán》， nà shì《 shǐ jì》、《 yì shū》 dōuméi yòu de， zhè shuō míng dōng hàn shí tè lì dú xíng zhī shì yǐ fēi jí gè bié de cún zài， yě zhèng tòu lù liǎo qí zhōng de xiāo xī。 shōu rù《 dú xíng chuán》 de rén suī bù miǎn yòu jiáo wěi qiè míng de， dàn yě què yòu bù shǎo bù gù huǐ yù huò fú、 zì xíng qí shì de。 lì rú lǐ chōng， tā céng zài dà tíng guǎng zhòng zhī jiān duì dāng shí hěn yòu quán shì de dàjiàng jūn dèng zhì“ jī cì miàn yì”， shì hòu yòu rén duì tā shuō， tā de zhè zhǒng zuò fǎ“ bù yóu zhōng hé”，“ fēi suǒ yǐ guāng zuò zǐ sūn zhě yě”。 tā huí dá shuō：“ dà zhàng fū jū shì， guì xíng qí yì， hé néng yuǎn wéi zǐ sūn zhī jì？”
zǒng zhī， zài sì yán shī xiàng wǔ yán yǎn jìn de guò chéng zhōng， shěn měi yì shí qǐ liǎo hěn dà de zuò yòng。 ér shěn měi yì shí de biàn huà yòu gēn rén xìng de fā zhǎn jǐn mì lián xì zài yī qǐ。
lìng yī fāng miàn， wén xué xíng shì de yǎn jìn dāng rán lí bù kāi wén xué guān niàn de jìn zhǎn， ér zhè zhǒng jìn zhǎn guī gēn jié dì yòu lí bù kāi rén xìng de fā zhǎn。 zài wǒ guó wén xué de nèi róng hé xíng shì de jìn bù shǐ shàng， yòu sān gè jiē duàn shì guān jiàn xìng de： wèi jìn nán cháo、 yuán míng hé wǔ sì shí qī（ bāo kuò qí yǐ qián de ruò gān nián tóu）。 jīn jí yǐ wèi jìn nán cháo jiē duàn de xíng shì yǎn jìn wéi lì。
xiān qín shì wǒ guó wén xué de zì fā shí qī。 dāng shí de wén xué zuò pǐn dà zhì kě yǐ fēn wéi liǎng lèi： yī lèi shì zuò zhě zài gǎn qíng shàng shòu dào mǒu zhǒng chù fā huò zhèn dòng， xū yào qīng xiè； lìng yī lèi shì shí yòng xìng de， rú jì sì zǔ xiān yào yòng yuègē， yú shì jiù xiě yī shǒu chū lái。 xiàng hòu shì de nà zhǒng wén xué de guān niàn dāng shí gēn běn méi yòu chǎn shēng， dāng rán yě gēn běn wú cóng duì wén xué shì shénme zhī lèi de wèn tí jiā yǐ sī kǎo liǎo。
hàn dài shì wǒ guó wén xué cóng zì fā dào zì jué de guò dù shí qī。 dāng shí suī hái méi yòu hòu shì nà zhǒng wén xué de guān niàn， dàn què yǐ bǎ shī、 fù zuò wéi yī gè mén lèi， bìng bǎ《 shī jīng》 zuò wéi zhè gè mén lèi de jiē mó。《 shǐ jì · qū yuán jiǎ shēng lièzhuàn》 píng《 lí sāo》 shuō：“《 guó fēng》 hàosè 'ér bù yín，《 xiǎo yǎ》 yuàn fěi 'ér bù luàn， ruò《 lí sāo》 zhě， kě wèi jiān zhī yǐ。” tóng shū píng sī mǎ xiāng rú de fù shuō：“ xiāng rú suī duō xū cí làn shuō， rán qí yào guī， yǐn zhī jié jiǎn， cǐ yǔ shī zhī fēng jiàn hé yì？”（《 shǐ jì · sī mǎ xiāng rú lièzhuàn》） yǐ《 shī jīng》 wéi biāo zhǔn lái píng pàn cí fù， kě jiàn tā yǐ bǎ tā men shì wéi tóng yī mén lèi。 dàn qí píng jià què chún shì dào dé de píng jià， zhè yòu shuō míng tā duì wén xué běn shēn de tè zhēng zhǐ shì yī zhǒng mó hú de gǎn jué（ rú lián zhè yàng de gǎn jué yě méi yòu， jiù bù zhì shì shī fù wéi tóng lèi）， què hái méi yòu jiào míng xī de rèn shí。 qí shí， sī mǎ xiāng rú fù zhōng de nà xiē“ xū cí làn shuō” dǎo shì tǐ xiàn liǎo wén xué tè zhēng de； zuò pǐn jié wěi chù yòng lái“ yǐn zhī jié jiǎn” de huà， què gēn zuò pǐn de jī běn qīng xiàng xiāng máo dùn， bù néng gòu chéng yòu jī zhěng tǐ， jiù wén xué de běn shēn tè zhēng lái shuō， què shì bù fú de。 zhì yú sī mǎ xiāng rú， tā zhì lì yú zhè xiē“ xū cí làn shuō”， shì yòu yì shí dì fā huī xiǎng xiàng lì yǐ zào chéng mǒu zhǒng néng gòu dǎ dòng rén de jìng jiè， zhè yǐ gēn wén yì de tè zhēng yòu xiāng tōng zhī chù， dàn tā yòu rèn wéi zhè zhǒng jù yòu xī yǐn lì de jìng jiè kě yǐ píng zuò pǐn jié wěi chù de lěng bīng bīng de huà 'ér chè dǐ dǎ pò， shǐ dú zhě cóng zàn shǎng biàn wéi bǐ qì， zhè yòu shuō míng tā duì wén xué de tè zhēng hé wén xué de lì liàng de rèn shí hái cún zài xǔ duō bù fú shí jì zhī chù。 suǒ yǐ， wú lùn shì sī mǎ xiāng rú hái shì sī mǎ qiān， zài zhè wèn tí shàng de rèn shí dū zhǐ shì wén xué cóng zì fā xiàng zì jué guò dù shí qī de chǎn wù。 zhè yǐ hòu de hěn cháng shí qī zhōng dōuméi yòu rén zài zhè fāng miàn chāo guò tā men； zhí dào cáo pī zài《 diǎn lùn · lùn wén》 lǐ tí chū“ shī fù yù lì”， lù jī、 xiāo gāng、 xiāo yì děng jìn yī bù jiā yǐ fā zhǎn， zhè cái zài wèi、 jìn、 nán cháo xíng chéng liǎo wén xué de zì jué shí dài。
cáo pī suǒ shuō de“ shī fù yù lì” xiǎn rán jì chéng liǎo sī mǎ qiān děng shì shī、 fù wéi tóng yī mén lèi de chuán tǒng， dàn sī mǎ qiān què wú“ yù lì” de rèn shí， fǎn 'ér pī píng sī mǎ xiāng rú wéi“ xū cí làn shuō”， yáng xióng jìn yī bù duì“ mí lì zhī fù” jiā yǐ fǒu dìng（ cān jiàn《 hàn shū · sī mǎ xiāng rú chuán · zàn》）。 cáo pī de zhè yī zhù zhāng， yī fāng miàn kěn dìng liǎo wén xué bì xū jù yòu měi gǎn， zài wén xué yǔ fēi wén xué zhī jiān huá chū liǎo chū bù de jiè xiàn（ jìn guǎn wén xué bù xiàn yú shī、 fù， dàn zài cáo pī de shí dài， yán gé yì yì shàng de wén xué zuò pǐn qí shí zhǐ yòu shī fù， suǒ yǐ tā yǐ cǐ wéi fàn wéi shì fú hé shí jì de）； lìng yī fāng miàn tā chú“ lì” yǐ wài méi yòu duì shī、 fù tí chū zhèng zhì、 lún lǐ shàng de yào qiú， dì yī cì biǎo xiàn chū jiāng shī fù cóng zhèng zhì， lún lǐ de fù yōng dì wèi jiě tuō chū lái de qīng xiàng。 dāng rán， tā zài《 diǎn lùn · lùn wén》 lǐ yě tí chū liǎo“ gài wén zhāng jīng guó zhī dà yè， bù xiǔ zhī shèng shì” de huà， sì kě lǐ jiě wéi wén zhāng de nèi róng bì xū yǔ zhèng zhì、 lún lǐ yòu guān， yīn wéi zhè yàng cái néng“ jīng guó”、“ bù xiǔ”； dàn yě kě yǐ lǐ jiě wéi“ jīng guó zhī dà yè” hé“ bù xiǔ zhī shèng shì” shì wén zhāng fēn bié jù yòu de liǎng zhǒng gōng néng， yòu de wén zhāng shǔ yú qián zhě， yòu de shǔ yú hòu zhě， bìng fēi měi piān dū bì xū jiān jù 'èr zhě， ér jiù shī fù lái shuō， zé zhǐ yào zuò dào“ lì” jiù kě yǐ bù xiǔ liǎo。 cóng tā zì jǐ de chuàng zuò shí jiàn lái kàn， hái shì hòu yī zhǒng lǐ jiě jiào wéi tuǒdàng， yīn wéi tā zì jǐ de zuò pǐn méi yòu zhèng zhì、 lún lǐ nèi róng de yě bù shǎo。
dào liǎo xī jìn， lù jī zài《 wén fù》 lǐ tí chū“ shī yuán qíng 'ér qǐ mí， fù tǐ wù 'ér liú liàng”， zhè shì duì cáo pī lǐ lùn de bǔ chōng hé fā huī。 dì yī， tā bǎ cáo pī suǒ shuō de lǒngtǒng de“ lì”， jù tǐ huà wéi“ qǐ mí” hé“ liú liàng”；“ liú liàng” wéi“ qīng míng” zhī yì。 dì 'èr， tā qiáng diào liǎo“ qíng” duì yú shī de zhòng yào yì yì。 zhè shì cáo pī de《 diǎn lùn · lùn wén》 suǒ méi yòu shè jí de， ér duì yú wén xué de tè zhēng yòu jí wéi zhòng yào。 tóng shí， qián rén lùn shī yǔ qíng de guān xì shí， qiáng diào“ fā hū qíng， zhǐ hū lǐ yì”（《 shī dà xù》）， lù jī què zhǐ jiǎng“ yuán qíng” ér bù shè jí“ lǐ yì”， zhè yě kě lǐ jiě wèitā bìng bù bǎ shī zuò wéi zhèng zhì、 lún lǐ de fù yōng。 dì sān， tā bǎ wén xué de nèi róng guī dìng wéi“ yuán qíng”、“ tǐ wù”， zhè duì wén xué nèi róng de gài kuò dà zhì shì fú hé shí jì de。 jìn guǎn zhè lǐ hái yòu xiē xiǎo máo bìng（ rú“ tǐ wù” zhī zuò yě lí bù kāi“ qíng”， yīn 'ér bǎ“ yuán qíng”、“ tǐ wù” jié rán fēn huá gěi liǎng zhǒng wén tǐ wèi miǎn jué duì huà， děng děng）， dàn zài nà yàng zǎo de shí dài néng tí chū zhè yàng de jiàn jiě， shí shǔ nán néng kě guì。
jiù wén xué de zì jué zhè gè jiǎo dù lái kàn， zuì zhōng wán chéng zhè yī lì chéng de， shì xiāo gāng、 xiāo yì。 tā men de yì jiàn shì：
lì shēn zhī dào yǔ wén zhāng yì。 lì shēn xiān xū jǐn zhòng， wén zhāng qiě xū fàng dàng。（ xiāo gāng：《 jiè dāng yáng gōng dà xīn shū》）
yín yǒng fēng yáo， liú lián 'āi sī zhě wèi zhī wén。…… zhì rú wén zhě， wéi xū qǐ gǔ fēn pī， gōng zhǐ mǐmàn， chún wěn qiú huì， qíng líng yáo dàng。（ xiāo yì：《 jīn lóu zǐ · lì yán》）
èr xiāo de lǐ lùn céng cháng qī shòu dào pī pàn。 zài zǎo qī de《 zhōng guó wén xué pī píng shǐ》 yī lèi zhù zuò zhōng， zhǐ yòu zhū dōng rùn xiān shēng《 zhōng guó wén xué pī píng shǐ dà gāng》 zàn xiāo gāng zhī shuō wéi“ zhēn jìn dài lùn wén suǒ chēng làng màn zhī jí zhì yě”， mǐn ruì dì kàn dào liǎo tā de lǐ lùn yǔ jìn dài wén lùn zhī jiān de xiāng tōng chù， dàn wèi jìn yī bù fā huī。 zhí dào yī jiǔ bā jiǔ nián tán bèi fāng shì fā biǎo《 zhòng píng liáng dài hòu qī de wén xué xīn cháo liú》（《 shàng hǎi wén lùn》１９８９ nián５ qī）， cái duì 'èr xiāo de zhù zhāng zuò liǎo xì zhì de chǎn shì， chōng fēn kěn dìng liǎo tā men de lì shǐ dì wèi。 zhè bù jǐn duì lǐ jiě 'èr xiāo de wén xué zhù zhāng， ér qiě duì lǐ jiě zhěng gè nán cháo wén xué dōuhěn yòu yì。 tā xiān yǐn rì běn xué zhě lín tián shèn zhī zhù shì de kǎo biàn， shuō míng xiāo gāng zhè lǐ de suǒ wèi“ fàng dàng” shì“ fàng rèn gǎn qíng” zhī yì， bìng jìn 'ér zhǐ chū： xiāo gāng de zhù zhāng shì“ yào qiú wén xué chún cuì yǐ zuò jiā zì jǐ de gǎn qíng wéi yǐ guī， fǎn duì rèn hé lái zì qí tā fāng miàn de shù fù。 zhè zài zhōng guó gǔ dài de wén xué shǐ shàng， zhēn shì shí pò tiān jīng zhī lùn。” tā zài jiě shì xiāo yì de wén xué zhù zhāng shí， xiān yǐn《 mèng zǐ》， shuō míng mèng zǐ shì fǎn duì“ liú lián zhī lè” de， yòu yǐn《 lǐ jì · yuèjì》“ wáng guó zhī yīn 'āi yǐ sī” de huà， shuō míng“ zài yī bān qíng kuàng xià， zhè zhǒng‘ āi yǐ sī’ de zuò pǐn yě shì yīnggāi shòu dào pái chì de”。 yóu cǐ， tā dé chū jié lùn shuō： xiāo yì rèn wéi wén xué zuò pǐn“ bì xū cóng zhè zhǒng wéi fǎn‘ zhōng hé’ yuán zé de、 qiáng liè dào jìn yú chén mí de kuài lè huò qiáng liè de bēi 'āi、 chóu sī chū fā， bìng jù yòu wán shàn de yì shù xíng shì， cóng 'ér shǐ dú zhě de xīn líng shòu dào zhèn hàn”。 qí zuì hòu liǎng jù， shì jiù xiāo yì de“ qǐ gǔ fēn pī” děng sì jù 'ér shuō（ tā shì zhè sì jù wéi“ zuò pǐn de xíng shì měi hǎo”、“ yīn lǜ hé xié 'ér dòng tīng”、“ yǔ yán yòu lì 'ér qiàdàng”、“ xīn líng shòu dào gǎn dòng”）。 tā hái tè dì tí xǐng shuō：“ zhì rú wén zhě， wéi xū……” de“ wéi xū”， shì“ zhǐ yào…… jiù gòu liǎo” de yì sī。
cóng shàng yǐn de duì 'èr xiāo zhù zhāng de fēn xī zhōng， kě yǐ zhī dào： dì yī， xiāo yì gěi wén xué huá liǎo yī gè fēi cháng míng què de fàn wéi。 cáo pī、 lù jī suǒ shuō de shī fù gù rán shǔ yú wén xué de fàn wéi， dàn shī fù yǐ wài de zuò pǐn nǎ xiē shì wén xué， nǎ xiē bù shì？ què dìng qí shì fǒu wén xué de biāo zhǔn yòu shì shénme？ jiǎ rú shuō cáo pī de shí dài hái méi yòu bì yào huí dá zhè wèn tí， dàn lù jī de shí dài què yǐ kāi shǐ yào qiú huí dá liǎo， yīn wéi yǐ yòu liǎo shī fù yǐ wài de wén xué zuò pǐn， èr xiāo de shí dài gèng duō。 xiàn zài xiāo yì bǎ wén xué guī dìng wéi shī gē hé yī qiē cóng qiáng liè gǎn qíng chū fā de zuò pǐn， ér qiě zhè xiē zuò pǐn dū bì xū yòu xiāng yìng de yì shù xíng shì， zhè jiù bǎ dāng shí zuò pǐn zhōng de wén xué yǔ fēi wén xué de jiè xiàn huàqīng liǎo。 wǒ men rú guǒ 'àn zhào jīn tiān de wén xué guān niàn， yán gé dì qù qū fēn liù cháo jí qí yǐ qián de zuò pǐn nǎ xiē shì wén xué， nǎ xiē bù shì wén xué， qū fēn de jiēguǒ dāng hé xiāo yì de zhè gè dìng yì dà zhì xiāng fú（ chú liǎo shǎo shù fēi pián wén de wén xué zuò pǐn yě xǔ dé bù dào tā de chéng rèn yǐ wài）。 tóng shí， àn zhào tā de biāo zhǔn， xiāo tǒng《 wén xuǎn》 suǒ shōu、 liú xié《 wén xīn diāo lóng》 lǐ suǒ shù de， yòu xiāng dāng yī bù fēn yào pái chì zài tā de“ wén” zhī wài。 dì 'èr， tā duì wén xué suǒ yào qiú de， zhǐ shì qiáng liè de gǎn qíng hé yì shù shàng de měi， cǐ wài bù chéng rèn duì wén xué de qí tā yuē shù①， zhè jiù kěn dìng liǎo wén xué de dú lì dì wèi hé dú lì jià zhí。 dào zhè yī bù cái zhēn zhèng shuō dé shàng shì wén xué de zì jué。 zhì yú xiāo gāng， tā zài zhè wèn tí shàng de kàn fǎ suī méi yòu xiāo yì nà yàng jí zhōng、 míng què， dàn bǎ tā de《 jiè dāng yáng gōng dà xīn shū》 hé《 yǔ xiāng dōng wáng shū》、《 dá zhāng zuǎn xiè shì jí shū》 děng lián xì qǐ lái， kě yǐ zhī dào tā zài zhè fāng miàn de yì jiàn yǔ xiāo yì shì yī zhì de。
--------
①《 jīn lóu zǐ · lì yán》 céng shuō guò zhàn guó zhū zǐ、 liǎng hàn wén jí“ qí měi zhě zú yǐ xù qíng zhì， dūn fēng sú”， yòu rén céng gēn jù zhè yī lèi huà 'ér shuō xiāo yì yě zhù zhāng wén xué de jiào huà zuò yòng。 àn， dāng shí，“ wén” yòu guǎng yì、 xiá yì liǎng gè gài niàn， xiá yì de wén zhǐ yǔ“ bǐ” xiāng duì de wén， guǎng yì de wén zhǐ yī qiē wén zhāng。 xiāo yì suǒ shuō“ yín yǒng fēng yáo、 liú lián 'āi sī” zhǐ xiá yì de wén， xiāng dāng yú jīn tiān de wén xué， zhàn guó zhū zǐ， liǎng hàn wén jí zé wéi guǎng yì de wén。 èr zhě bù néng hùn tóng。
xū yào zhǐ chū de shì： zài xiāo gāng、 xiāo yì zhī qián， wén xué běn lái jiù zài xún zhe“ zì jué” de dào lù qián jìn， suǒ yǐ， èr xiāo de guān diǎn qí shí zhǐ shì nà gè shí dài wén xué fā zhǎn de fú hé luó ji de chǎn wù。
cóng jiàn 'ān dào liáng dài， wén xué zài xíng shì shàng yě qǔ dé liǎo zhòng dà de jìn bù（ zhè zài běn shū dì sān biān zhōng jiāng huì jù tǐ xù shù）。 zhè zhǒng jìn bù shì yǔ shàng shù yǐ cáo pī、 lù jī、 èr xiāo děng rén wéi dài biǎo de wén xué guān niàn lián xì zài yī qǐ de。 cǐ lèi wén xué guān niàn jù yòu xiān míng de qiáng diào gè rén gǎn qíng yǔ yì shù xiǎng shòu（ qiáng diào yì shù měi yě jiù shì wèile huò dé yì shù shàng de xiǎng shòu） de tè sè。 rú shàng suǒ shù， zài dōng hàn de“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng yǐ zēng rù liǎo yī xiē suī rán chéng dù bù gāo de zūn zhòng gè tǐ héng héng zì wǒ de chéngfèn。 zhè zhǒng chéngfèn zài hàn mò yǐ hòu jì xù zēngzhǎng， yī miàn biǎo xiàn wéi zhòng shì gè xìng， lì rú jī kāng suǒ shuō de“ xìng yòu suǒ bù kān， zhēn bù kě qiáng”（《 yǔ shān jù yuán jué jiāo shū》）； lìng yī miàn biǎo xiàn wéi gōng rán tí chàng xiǎng lè， bù jǐn《 gǔ shī shí jiǔ shǒu》 yǐ yòu“ shēng nián bù mǎn bǎi， cháng huái qiān suì yōu。 zhòu duǎn kǔ yè cháng， hé bù bǐng zhú yóu？ wéi lè dāng jí shí， hé néng dài lái cí” zhī jù， wèi jìn yǐ lái bù chū xiàn guò xǔ duō xiě xiǎng lè de shī piān， bāo kuò cáo zhí de《 míng dū piān》 děng。
suǒ yǐ， dāng shí wén xué guān niàn zhōng de qiáng diào gè rén gǎn qíng shì yǔ zhòng shì gè xìng xiāng yìng de， zhù zhòng yì shù xiǎng shòu shì yǔ chéng rèn xiǎng lè de hé lǐ xìng xiāng yìng de。 zài zhè lǐ yě jiù fǎn yìng chū liǎo rén xìng de fā zhǎn yǔ wén xué guān niàn de jìn zhǎn de guān xì。
yóu shàng suǒ shù， wén xué xíng shì de yǎn jìn yǔ rén xìng de fā zhǎn yě jù yòu mìqiè de lián xì。 suǒ yǐ， wén xué de jìn chéng shì yǔ rén xìng de jìn zhǎn tóng bù de。 ér yī dàn rén xìng de zhèng cháng shēngzhǎng shòu dào yā zhì， wén xué de jìn chéng yě jiù huì nì zhuǎn； ér zhè yàng de qíng kuàng zài wǒ guó wén xué shǐ shàng céng bù zhǐ yī cì dì chū xiàn guò。
zuì hòu xū yào shuō míng de shì： wén xué xíng shì de yǎn jìn suī yǔ wén xué de fā zhǎn xiāng lián xì， dàn jué bù yì wèi zhe rén xìng fā zhǎn liǎo wén xué xíng shì zì rán huì jìn bù、 yì shù chéng jiù zì rán huì tí gāo。 zhè fāng miàn xū yào wú shù zuò jiā de nǔ lì， xǔ duō shì dài de jī lěi， cái néng zhú jiàn chéng shú。 hé kuàng zài zhōng guó wén xué de xíng shì yǎn jìn guò chéng zhōng hái cún zài xǔ duō fù zá de qíng kuàng。 lì rú， cóng xiān qín shí qī qǐ， zhōng guó shī gē jiù yǔ yīnyuè guān xì mìqiè， yīn 'ér shòu dào hòu zhě de zhǒng zhǒng yǐng xiǎng； bìng qiě shī lè de mìqiè guān xì yī zhí yán xù liǎo hěn cháng shí jiān， cí de xíng chéng hé chéng shú yě jiù shì zài shī lè jié hé de qíng kuàng xià jìn xíng de， ér dāng shí de yīnyuè zé yǐ xī shōu liǎo shǎo shù mín zú hé wài guó de ruò gān yīnyuè chéngfèn。 suǒ yǐ， zhōng guó wén xué xíng shì de yǎn jìn jù yòu zì jǐ de fēng fù nèi róng hé fán zá guò chéng， bù néng zhǐ bǎ tā zuò wéi rén xìng fā zhǎn de fù yōng。 dāng rán gèng bù yìng bǎ wén xué xíng shì de yǎn jìn yǔ rén xìng fā zhǎn de lián xì gē duàn。 yīn wéi， jí shǐ shì xī shōu wài guó yīn lè bā， yě bì xū jīng guò zhé shè zhe rén xìng de shěn měi yì shí de xuǎn zé。 qī
zōng shàng suǒ shù， wén xué nǎi shì yǐ yǔ yán wéi gōng jù de、 yǐ gǎn qíng lái dǎ dòng rén de、 shè huì shēng huó de xíng xiàng fǎn yìng。 wén xué zuò pǐn zhī suǒ yǐ néng yòng gǎn qíng lái dǎ dòng rén， yī fāng miàn shì yóu yú zuò jiā běn rén shòu dào qiáng liè de gǎn dòng bìng yòu jiào gāo de biǎo xiàn néng lì， lìng yī fāng miàn shì yīn wéi zài yī bān qíng kuàng xià zuò jiā de gǎn qíng nǎi shì jī yú rén xìng de， suǒ yǐ néng yǔ dú zhě xiāng tōng。 jiǎ rú zuò jiā běn shēn de rén xìng yǐ shòu dào yán zhòng de niǔ qū， nà me， jí shǐ zuò jiā běn rén què shí jí wéi gǎn dòng， dú zhě yě wú fǎ yǔ zhī gòng míng。 héng héng yī gè shā rén kuáng de zuò zhě zài fēng kuáng shā rén yǐ hòu de xǐ yuè， zhì shǎo jīn tiān de jué dà duō shù dú zhě dōuwú fǎ yǔ tā fēn xiǎng。
yóu cǐ， wǒ men zài kǎo chá wén xué de fā zhǎn guò chéng zhōng， bì xū zhù yì rén xìng yǔ wén xué de jǐn mì lián xì。 zhè zhǒng lián xì bì rán gěi wén xué de fā zhǎn dài lái rú xià de jī běn tè diǎn：
dì yī， rén xìng bù shì chōu xiàng de， ér shì zài shè huì jìn chéng zhōng jù tǐ dì biàn huà、 fā zhǎn de。 dàn fā zhǎn bìng bù shì zhí xiàn dì xíng jìn。 zhǐ yào kàn míng、 qīng liǎng dài liè nǚ、 jié fù de shù liàng dà dà chāo guò qián dài， jiù kě zhī rén xìng de fā zhǎn dāng shí zhì shǎo zài mǒu xiē fāng miàn shòu dào liǎo cuò zhé。 zhì rú zhōng guó fù nǚ chán xiǎo zú de xí guàn de xīng qǐ hé cháng qī yán xù， kǒng pà yě bù shì rén xìng zhèng cháng fā zhǎn de chǎn wù。 wén xué de yǎn jìn jì yǔ rén xìng de fā zhǎn tóng bù， zì yě bù néng yī fān fēng shùn， bì rán yòu tíng zhì、 qū zhé。
dì 'èr， zài měi gè shí qī“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng， jì yòu shùn yìng zhe rén xìng de fā zhǎn、 tōng xiàng wèi lái de bù fēn， yě yòu zhǐ shì yìng yú dāng dài、 cóng cháng yuǎn de jiǎo dù lái kàn nǎi shì rén de yī bān běn xìng de niǔ qū de bù fēn。 dàn néng gòu tōng xiàng wèi lái de， bìng bù shì kě yǐ yuán fēng bù dòng dì bǎo cún yú wèi lái； zhǐ shì yìng dāng dài de， yě bìng bù jiù děng yú lì shǐ fā zhǎn de fù miàn。 yǔ cǐ xiāng yìng， zài měi gè shí qī de wén xué zhōng yědōu cún zài zhe zhè yàng de liǎng gè bù fēn。
dì sān， duì“ rén lèi běn xìng” zuì shì hé de， shì“ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn”。 suǒ yǐ， zài měi gè shí qī de“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” zhōng， yǐ jí yǔ zhī xiāng yìng de wén xué zhōng， qí tōng xiàng wèi lái de bù fēn， yě jiù shì cháo zhe“ měi gè rén de quán miàn 'ér zì yóu de fā zhǎn” mài jìn de bù fēn。 cóng zhè gè yì yì shàng lái shuō， wén xué de yǎn jìn nǎi shì bù duàn dì zhēng qǔ hé kuò dà zì yóu de guò chéng。
dì sì， zhèng yīn wén xué suǒ yǐ jù de měi gè shí qī“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng” dū yǐ bù tóng fāng shì、 zài bù tóng chéng dù shàng fǎn yìng liǎo rén de yī bān běn xìng， suǒ yǐ zài bù tóng shí dài、 bù tóng dì qū de wén xué yòu kě yǐ xiāng tōng、 kě gōng xī shōu zhī chù； dàn yòu yīn wèishì yǐ jīng“ lì shǐ dì fā shēng liǎo biàn huà de rén de běn xìng”， suǒ yǐ， zhǐ yào qí suǒ lài yǐ biàn huà de tiáo jiàn yòu suǒ bù tóng， qí wén xué zì yě yòu qí xiāng yì de tè sè。 jiù qián zhě shuō， zhōng guó wén xué bù dàn cháng qī chǔyú nèi bù gè dì qū zhī jiān xiāng hù xī shōu de guò chéng zhōng， ér qiě hái xī qǔ guó wài de yíng yǎng； jiù hòu zhě shuō， zhōng guó gè dì qū de wén xué yě gè yòu qí tè sè， ér bù néng wán quán mǐn miè chā bié。
rán 'ér， wén xué de yǎn jìn bù jǐn yòu lài yú rén xìng de fā zhǎn， yě yòu lài yú yì shù chéng jiù de bù duàn tí gāo。 lì rú， wén xué bì xū bǎ jī yú rén xìng héng héng dǎ shàng jiē jí lào yìn bìng bù děng yú bù jī yú rén xìng héng héng de qiáng liè gǎn qíng jù tǐ、 fēng fù、 shēng dòng、 xì nì dì biǎo xiàn chū lái； xún qiú bìng bǎ wò zuì dòng rén de shùn jiān； jiāng zuò jiā de gǎn qíng róng rù zuò pǐn zhōng de zhòng duō rén wù bìng shǐ rén wù de gǎn qíng gèng wéi fēng mǎn hé xiān míng、 xíng xiàng gèng wéi zhēn shí hé tū chū、 qí mìng yùn gèng néng kòu jǐn dú zhě de xīn xián； bǎ zuò jiā de gǎn wù shèn rù zuò pǐn de gǎn qíng hé rén wù； zhǔn què、 yōu měi dì yùn yòng yǔ yán yǐ biàn qiàrúqífèn dì biǎo dá zuò zhě suǒ yào biǎo dá de nèi róng； děng děng。 zhè shì jí qí jiān kǔ de chuàng zào。 lì shǐ shàng de xǔ duō zuò jiā wèicǐ 'ér bù juàn dì tàn suǒ bìng nǔ lì fù zhū shí jiàn。 zài zhè yàng de tàn suǒ、 shí jiàn de guò chéng zhōng， xíng chéng liǎo xǔ duō yuán zé， chū xiàn liǎo zhǒng zhǒng jù tǐ de shǒu fǎ， jì yòu chéng gōng de jīng yàn， yě yòu shī bài de jiào xùn。 tōng guò shì dài de jī lěi， chéng wéi wén xué zài yì shù shàng bù duàn gēngxīn de yǐ jù。 méi yòu zhè yī qiē， wén xué de fā zhǎn shì nán yǐ xiǎng xiàng de。
yīn cǐ， yī bù wén xué shǐ suǒ yīnggāi xiǎn shì de， nǎi shì wén xué de jiǎn míng 'ér jù tǐ de lì chéng： tā shì zài zěn yàng dì cháo rén xìng zhǐ yǐn de fāng xiàng qián jìn， yòu guò zěn yàng de qū zhé， zài gè gè fā zhǎn jiē duàn zhī jiān tōng guò zěn yàng de yáng qì 'ér xián jiē qǐ lái bìng shǐ wén xué yuè lái yuè zǒu xiàng fēng fù hé shēn rù， zài yì shù shàng zěn yàng chuàng xīn hé gēngdié， zěn yàng cóng qí tā mín zú de wén yì nǎi zhì wén huà de qí tā lǐng yù xī qǔ yǎng liào， zài bù tóng dì qū de wén xué zhī jiān yòu hé yì tóng bìng zěn yàng hù xiāng yǐng xiǎng， děng děng。 yào xiě hǎo yī bù wén xué shǐ， shì yī xiàng hào dà、 fán nán de gōng chéng。
zhè shì wǒ men de zhuī qiú mù biāo。 wǒ men de shí jiàn yǔ zhè mù biāo zhī jiān kěn dìng cún zài zhe jù lí。