xù yán
dì yī zhāng shēng yú luàn shì shàonián qì wén xí wǔ (2)
dì 'èr zhāng tóu jūn cóng róng zhuī suí 'ēn zhù fù qīng (7)
dì sān zhāng fǎn zhèng zhòng guī fǔ zuǒ zhèng shì chuàng yè (15)
dì sì zhāng xián xì jiàn shēng shī shì quán jiā bèi qiú (20)
dì wǔ zhāng qīn rén zāo lù fèn rán 'èr cì jiàng qīng (28)
dì liù zhāng lì jīng bō zhé chóngxīn pī guà shàng zhèn (34)
dì qī zhāng yáng fān qǐ háng zhèng shì shōu fù tái wān (41)
dì bā zhāng gōng zhàn xiàmén chū zhǎn hǎi zhàn xióng fēng (48)
dì jiǔ zhāng zhù zhàn shòu cuò qīng tíng zhāo fǔ wú qī (55)
dì shí zhāng tāo guāng yǎng huì yùn chóu píng tái fāng lüè (62)
dì shí yī zhāng zhèng jūn tiān luàn kāng xī zhōng dìng jìn jiǎo (1)
dì shí 'èr zhāng dōng shān zài qǐ fù rèn shuǐ shī tí dū (8)
dì shí sān zhāng jiàngshuài zhēng fēng tú yì nán fēng běi fēng (15)
dì shí sì zhāng xuè zhàn péng hú jìn xiǎn yīng xióng běn sè (22)
dì shí wǔ zhāng bīng bù xuè rèn dà lù tái wān yī tǒng (31)
dì shí liù zhāng qì liú zhī zhēng shǒu chàng hǎi fáng sī xiǎng (39)
dì shí qī zhāng zhì tái yòu fāng zhāng xiǎn néng chén fēng fàn (48)
dì shí bā zhāng gōng guò qiān qiū lì shǐ zì yòu píng shuō（ 54）
hòu jì
dì yī zhāng shēng yú luàn shì shàonián qì wén xí wǔ (2)
dì 'èr zhāng tóu jūn cóng róng zhuī suí 'ēn zhù fù qīng (7)
dì sān zhāng fǎn zhèng zhòng guī fǔ zuǒ zhèng shì chuàng yè (15)
dì sì zhāng xián xì jiàn shēng shī shì quán jiā bèi qiú (20)
dì wǔ zhāng qīn rén zāo lù fèn rán 'èr cì jiàng qīng (28)
dì liù zhāng lì jīng bō zhé chóngxīn pī guà shàng zhèn (34)
dì qī zhāng yáng fān qǐ háng zhèng shì shōu fù tái wān (41)
dì bā zhāng gōng zhàn xiàmén chū zhǎn hǎi zhàn xióng fēng (48)
dì jiǔ zhāng zhù zhàn shòu cuò qīng tíng zhāo fǔ wú qī (55)
dì shí zhāng tāo guāng yǎng huì yùn chóu píng tái fāng lüè (62)
dì shí yī zhāng zhèng jūn tiān luàn kāng xī zhōng dìng jìn jiǎo (1)
dì shí 'èr zhāng dōng shān zài qǐ fù rèn shuǐ shī tí dū (8)
dì shí sān zhāng jiàngshuài zhēng fēng tú yì nán fēng běi fēng (15)
dì shí sì zhāng xuè zhàn péng hú jìn xiǎn yīng xióng běn sè (22)
dì shí wǔ zhāng bīng bù xuè rèn dà lù tái wān yī tǒng (31)
dì shí liù zhāng qì liú zhī zhēng shǒu chàng hǎi fáng sī xiǎng (39)
dì shí qī zhāng zhì tái yòu fāng zhāng xiǎn néng chén fēng fàn (48)
dì shí bā zhāng gōng guò qiān qiū lì shǐ zì yòu píng shuō（ 54）
hòu jì
píng jià míng qīng zhī jì de lì shǐ rén wù， cháng cháng huì miàn lín gān gà de jú miàn。 jiá shēn nián（ 1644） lǐ zì chéng pò běi jīng， chóng zhēn zì yì， míng wáng。 qīng jūn rù guān wèn dǐng zhōng yuán， fú wáng zhū yóu sōng zài nán jīng chēng dì， qí hòu yòu lóng wǔ zhèng quán， lǔ jiān guó、 yǒng lì cháo tíng， shǐ chēng “ nán míng ”， yī zhí yán xù dào nán míng yǒng lì zhèng quán fù miè zhī shí de 1662 nián。 lì shǐ de diào guǐ zài yú， lì dài shǐ shū dū bǎ míng cháo de fù wáng dìng yú 1644 nián， ér fēi 1662 nián。 xiāng duì zhào de shì， nán sòng zài lín 'ān lún xiàn zhī hòu， sòng méng ( yuán ) zhàn zhēng cóng gōng yuán 1235 nián quán miàn bào fā , zhì 1279 nián yá shān zhī zhàn sòng shì fù wáng， yán xù sì shí duō nián。 gōng yuán 1279 nián 2 yuè , nán sòng cán jūn yǔ yuán jūn zài xīn huì yá mén hǎi yù ( jīn shǔ jiāng mén shì ) zhǎn kāi liǎo yīcháng lì shí 20 duō tiān de dà hǎi zhàn , shuāng fāng tóu rù bīng lì 50 yú wàn , dòng yòng zhàn chuán 2 qiān yú sōu , zuì zhōng sòng jūn quán jūn fùmò , zhàn chuán chénmò , hǎi shàng fú shī 10 wàn , dà chén lù xiù fū bēifù nián jǐn 9 suì de shǎo dì tóu hǎi 'ér sǐ， xǔ duō zhōng chén zhuī suí qí hòu , jù shuō dá shí wàn rén zhī duō。 wèishénme shǐ xué jiè jiāng nán sòng miè wáng de shí jiān dìng zài yá shān zhī zhàn de 1279 nián， ér míng dài miè wáng de shí jiān què dìng zài 1644 nián běi jīng shī xiàn， chóng zhēn zì yì？ 1279 nián yá shān zhī zhàn biāo zhì zhe nán sòng miè wáng , nán míng yǒng lì zhèng quán de fù miè de 1662 nián wèishénme bù biāo zhì zhe míng cháo de miè wáng？ yī gè qián zài de wèn tí shì： shǐ jiā sì hū bìng bù rèn wéi nán míng zhèng quán shì míng cháo de zhēngshuò。 dàn nán míng jì bù shì gē jù zhèng quán， yě bù shì fěi wěi zhèng quán， yě bù shì wěi jiàn zhèng quán。 lì shǐ de diào guǐ jí dà dì yǐng xiǎng liǎo duì xiāng guān lì shǐ rén wù de píng jià， běn shū de zhù rén gōng shī láng jiù shì yī lì。
shī láng（ 1621 héng 1696 nián）， zì zūn hòu， hào zhuó gōng， fú jiàn jìn jiāng yá kǒu rén。 shēng yú tiān qǐ yuán nián（ 1621 nián）， zú yú kāng xī sān shí wǔ nián（ 1696 nián）。 zǎo nián， shì zhèng zhī lóng de bù jiāng， shùn zhì sān nián（ 1646 nián） suí zhèng zhī lóng jiàng qīng。 bù jiǔ yòu jiā rù zhèng chéng gōng de kàng qīng yì lǚ， chéng wéi zhèng chéng gōng de dé lì zhù shǒu、 zhèng jūn de zhòng yào jiànglǐng， jī jí cān yù hǎi shàng qǐ bīng fǎn qīng。 hòu yīn wēi xián yǔ zhèng chéng gōng fā shēng máo dùn， shī láng yīn fù、 dì bèi zhèng chéng gōng zhū shā， zài cì jiàng qīng。 tā xiān hòu dān rèn qīng cháo de fù jiāng、 zǒng bīng、 shuǐ shī tí dū děng。 cóng kāng xī sān nián（ 1664 nián） kāi shǐ， shī láng jiù jiàn yì“ dāng chéng qí（ zhǐ tái wān zhèng shì zhèng quán） mín xīn wèi gù、 jūn qíng shàng xū” zhī shí， jìn jūn péng hú、 tái wān， shǐ“ sì hǎi guī yī”。 kāng xī 'èr shí 'èr nián（ 1683 nián）， shī láng shuài lǐng qīng jūn dù hǎi dōng zhēng， yī jǔ gōng kè péng hú， zhāo jiàng tái wān zhèng shì jí tuán。 tā hái zhēn duì dāng shí qīng tíng yòu rén tí chū“ yí qiān qí rén， yí qì qí dì” de zhù zhāng， shàng shū xū qǐng qīng tíng zài tái wān tún bīng zhèn shǒu、 shè fǔ guǎn lǐ， lì zhù bǎo liú tái wān、 shǒu wèi tái wān。
míng qīng zhī jì shì zhōng guó zuì wéi cǎn liè de yī duàn lì shǐ。 dāng shí shì dà fū shì mǎn qīng wéi yì zú， ér shì nán míng wéi rú jiā gāng cháng lún lǐ de zhēngshuò。 gù yǐ qì jié xiāng biāo bǎng， jǔ bīng fǎn kàng， fán sǐ jié zhě， jūn yǐ xùn guó nán zhī“ yīng xióng”“ liè shì” zài yú shǐ cè。 jiū qí yuán yīn， zé zài zhè xiē shì dà fū tǐ xiàn liǎo zhāo xiǎn zhōng guó wén huà chuán tǒng de mín zú dú lì jīng shén。 cǐ“ mín zú dú lì zhī jīng shén”， tè zhǐ wén huà chuán tǒng yǐ jí wéi qí jīng suǐ de gāng cháng lún lǐ。 zhí shì qí gù， quán pán jiē shòu rú jiā wén huà bìng shēn tǐ lì xíng zhī de qīng cháo， yú shùn zhì shí liù nián（ 1660）， shùn zhì dì qián wǎng míng shí sān líng jì sǎo míng chóng zhēn huáng dì； kāng xī shí sì nián（ 1675）， kāng xī dì cì qián míng zhū chén kàng jié bù qū lín sǐ zhì mìng zhě shì hào， bìng jiàn cí táng； qián lóng sì shí yī nián（ 1777）， qián lóng dì mìng lù xùn jié zhū chén， bìng cì shì hào。
shī láng xiān suí zhèng zhī lóng jiàng qīng， yòu suí zhèng chéng gōng qǐ bīng fǎn qīng， hòu zài cì jiàng qīng。 hòu rén yú cǐ， sì bìng wèi duō jiā píng lùn。 ér dāng shí jiàng qīng de hóng chéng chóu、 qián qiān yì zhū rén， zé wéi hòu dài suǒ jī fěng， míng liè 'èr chén chuán， qí zhù zuò zāo jìn huǐ， qián lóng pī yǔ：“ qí rén shí bù zú chǐ， qí shū qǐ kě fù cún。” shī láng xiān hòu dān rèn fù jiāng、 zǒng bīng、 shuǐ shī tí dū děng。 kāng xī sān shí wǔ nián（ 1696 nián） shī láng bìng shì yú fú jiàn shuǐ shī tí dū rèn shàng。 kāng xī dì mìng yú shī láng mù qián lì bēi jì shù qí gōng jì， bìng qīn zuò《 chì jiàn bēi wén》。 zài bēi wén zhōng， kāng xī chēng shī láng“ cái lüè sù yōu， zhōng chéng pī zhù”， wèi qí jìn zhēng péng hú hé tái wān shí，“ néng shàng dù tiān shí， xià shěn dì shì； gèng xíng jiàndié， shōu shí rén xīn”， jiàn lì dà gōng hòu，“ néng zūn cóng zhèn xùn， bǎo yòu mìng míng。” kāng xī yòu qiǎn fú jiàn fēn shǒu xīng quán dào、 bù zhèng sī cān yì wáng zhī lín lián xù sān cì yù jì shī láng， bìng zài jì wén zhōng zàn yáng shī láng“ zhōng yǒng xìng chéng， tāo lüè sù yù”、“ guǒ yì yòu móu， chén xióng shàn duàn”。 tóng wéi míng rén jiàng qīng， qí shēng chén róng rǔ， gài guān lùn dìng， jìng rú cǐ xuán shū。 qí yào diǎn zé zài yú， hóng chéng chóu、 qián qiān yì zhū rén wéi shì dà fū， kē jiá chū shēn， zūn xún rú jiā gāng cháng lún lǐ zhōng“ jūn wéi chén gāng“ zì shì tí zhōng yīngyǒu zhī yì； ér shī láng chū shēn yú cūn， shàonián shí jì“ cǎi xīn fàn yán”， zǎo nián tóubèn lǎo xiāng zhèng zhī lóng， yóu shì bīng 'ér qiān fū cháng 'ér fù jiāng 'ér yóu jī jiāng jūn。 shī láng shǒu cì jiàng qīng， shì fèng zhèng zhī lóng zhī mìng。 míng yì shàng suī rán yě shì míng cháo guān yuán， dàn yú hóng chéng chóu、 qián qiān yì děng yǐ“ jūn wéi chén gāng” cháo tíng mìng guān bì jìng jí wéi bù tóng， yīn cǐ shǐ jiā lì lái bìng bù yǐ“ jūn wéi chén gāng” lái píng jià shī láng。 ér dāng shī láng chéng wéi qīng cháo de zhòng chén， duì qí píng jià zé yòu zūn xún rú jiā gāng cháng lún lǐ de biāo zhǔn， ér qí hé xīn shì“ zhōng jūn”。
shī láng（ 1621 héng 1696 nián）， zì zūn hòu， hào zhuó gōng， fú jiàn jìn jiāng yá kǒu rén。 shēng yú tiān qǐ yuán nián（ 1621 nián）， zú yú kāng xī sān shí wǔ nián（ 1696 nián）。 zǎo nián， shì zhèng zhī lóng de bù jiāng， shùn zhì sān nián（ 1646 nián） suí zhèng zhī lóng jiàng qīng。 bù jiǔ yòu jiā rù zhèng chéng gōng de kàng qīng yì lǚ， chéng wéi zhèng chéng gōng de dé lì zhù shǒu、 zhèng jūn de zhòng yào jiànglǐng， jī jí cān yù hǎi shàng qǐ bīng fǎn qīng。 hòu yīn wēi xián yǔ zhèng chéng gōng fā shēng máo dùn， shī láng yīn fù、 dì bèi zhèng chéng gōng zhū shā， zài cì jiàng qīng。 tā xiān hòu dān rèn qīng cháo de fù jiāng、 zǒng bīng、 shuǐ shī tí dū děng。 cóng kāng xī sān nián（ 1664 nián） kāi shǐ， shī láng jiù jiàn yì“ dāng chéng qí（ zhǐ tái wān zhèng shì zhèng quán） mín xīn wèi gù、 jūn qíng shàng xū” zhī shí， jìn jūn péng hú、 tái wān， shǐ“ sì hǎi guī yī”。 kāng xī 'èr shí 'èr nián（ 1683 nián）， shī láng shuài lǐng qīng jūn dù hǎi dōng zhēng， yī jǔ gōng kè péng hú， zhāo jiàng tái wān zhèng shì jí tuán。 tā hái zhēn duì dāng shí qīng tíng yòu rén tí chū“ yí qiān qí rén， yí qì qí dì” de zhù zhāng， shàng shū xū qǐng qīng tíng zài tái wān tún bīng zhèn shǒu、 shè fǔ guǎn lǐ， lì zhù bǎo liú tái wān、 shǒu wèi tái wān。
míng qīng zhī jì shì zhōng guó zuì wéi cǎn liè de yī duàn lì shǐ。 dāng shí shì dà fū shì mǎn qīng wéi yì zú， ér shì nán míng wéi rú jiā gāng cháng lún lǐ de zhēngshuò。 gù yǐ qì jié xiāng biāo bǎng， jǔ bīng fǎn kàng， fán sǐ jié zhě， jūn yǐ xùn guó nán zhī“ yīng xióng”“ liè shì” zài yú shǐ cè。 jiū qí yuán yīn， zé zài zhè xiē shì dà fū tǐ xiàn liǎo zhāo xiǎn zhōng guó wén huà chuán tǒng de mín zú dú lì jīng shén。 cǐ“ mín zú dú lì zhī jīng shén”， tè zhǐ wén huà chuán tǒng yǐ jí wéi qí jīng suǐ de gāng cháng lún lǐ。 zhí shì qí gù， quán pán jiē shòu rú jiā wén huà bìng shēn tǐ lì xíng zhī de qīng cháo， yú shùn zhì shí liù nián（ 1660）， shùn zhì dì qián wǎng míng shí sān líng jì sǎo míng chóng zhēn huáng dì； kāng xī shí sì nián（ 1675）， kāng xī dì cì qián míng zhū chén kàng jié bù qū lín sǐ zhì mìng zhě shì hào， bìng jiàn cí táng； qián lóng sì shí yī nián（ 1777）， qián lóng dì mìng lù xùn jié zhū chén， bìng cì shì hào。
shī láng xiān suí zhèng zhī lóng jiàng qīng， yòu suí zhèng chéng gōng qǐ bīng fǎn qīng， hòu zài cì jiàng qīng。 hòu rén yú cǐ， sì bìng wèi duō jiā píng lùn。 ér dāng shí jiàng qīng de hóng chéng chóu、 qián qiān yì zhū rén， zé wéi hòu dài suǒ jī fěng， míng liè 'èr chén chuán， qí zhù zuò zāo jìn huǐ， qián lóng pī yǔ：“ qí rén shí bù zú chǐ， qí shū qǐ kě fù cún。” shī láng xiān hòu dān rèn fù jiāng、 zǒng bīng、 shuǐ shī tí dū děng。 kāng xī sān shí wǔ nián（ 1696 nián） shī láng bìng shì yú fú jiàn shuǐ shī tí dū rèn shàng。 kāng xī dì mìng yú shī láng mù qián lì bēi jì shù qí gōng jì， bìng qīn zuò《 chì jiàn bēi wén》。 zài bēi wén zhōng， kāng xī chēng shī láng“ cái lüè sù yōu， zhōng chéng pī zhù”， wèi qí jìn zhēng péng hú hé tái wān shí，“ néng shàng dù tiān shí， xià shěn dì shì； gèng xíng jiàndié， shōu shí rén xīn”， jiàn lì dà gōng hòu，“ néng zūn cóng zhèn xùn， bǎo yòu mìng míng。” kāng xī yòu qiǎn fú jiàn fēn shǒu xīng quán dào、 bù zhèng sī cān yì wáng zhī lín lián xù sān cì yù jì shī láng， bìng zài jì wén zhōng zàn yáng shī láng“ zhōng yǒng xìng chéng， tāo lüè sù yù”、“ guǒ yì yòu móu， chén xióng shàn duàn”。 tóng wéi míng rén jiàng qīng， qí shēng chén róng rǔ， gài guān lùn dìng， jìng rú cǐ xuán shū。 qí yào diǎn zé zài yú， hóng chéng chóu、 qián qiān yì zhū rén wéi shì dà fū， kē jiá chū shēn， zūn xún rú jiā gāng cháng lún lǐ zhōng“ jūn wéi chén gāng“ zì shì tí zhōng yīngyǒu zhī yì； ér shī láng chū shēn yú cūn， shàonián shí jì“ cǎi xīn fàn yán”， zǎo nián tóubèn lǎo xiāng zhèng zhī lóng， yóu shì bīng 'ér qiān fū cháng 'ér fù jiāng 'ér yóu jī jiāng jūn。 shī láng shǒu cì jiàng qīng， shì fèng zhèng zhī lóng zhī mìng。 míng yì shàng suī rán yě shì míng cháo guān yuán， dàn yú hóng chéng chóu、 qián qiān yì děng yǐ“ jūn wéi chén gāng” cháo tíng mìng guān bì jìng jí wéi bù tóng， yīn cǐ shǐ jiā lì lái bìng bù yǐ“ jūn wéi chén gāng” lái píng jià shī láng。 ér dāng shī láng chéng wéi qīng cháo de zhòng chén， duì qí píng jià zé yòu zūn xún rú jiā gāng cháng lún lǐ de biāo zhǔn， ér qí hé xīn shì“ zhōng jūn”。