yǐ tóng wéi jìng kě yǐ zhèng yī guān， yǐ rén wéi jìng kě yǐ míng dé shī， yǐ shǐ wéi jìng kě yǐ zhī xīng tì。 zhī shénme xīng shuāi de ní？ guó jiā！ guó zhī xīng shuāi、 jiā zhī xīng shuāi， zhèng zhì jiā rú guǒ bù néng cóng shǐ shū zhōng huò dé yòng yú xiàn dài shè huì zhì guó de jīng yàn jiào xùn， dú shǐ děng yú bái dú； pǔ tōng rén rú guǒ bù néng cóng shǐ shū zhōng huò dé jiā zú huò jiā tíng xīng shèng shuāi luò de yuán yīn hé jiào xùn yǐ jí gè rén chuàng yè huò shēng huó de chéng bài dé shī， dú shǐ yě děng yú bái dú。
　　 dú shǐ shǐ rén ruì zhì， rú guǒ xiàng kàn gù shì nà yàng qù dú， xiàng tīng píng shū nà yàng qù lǐ jiě， zhǐ néng shì yán zhě fàn fàn， tīng zhě fàn fàn， yòu hé yì chù zāi。 dòng chè gǔ rén zhī xīn， tōng xiǎo gǔ rén zhī yì， zhǐ yòu zuò dào zhè xiē， cái kě yǐ duì gǔ rén shuō， rú guǒ huàn chéng wǒ， wǒ huì bù huì xiàng nǐ yī yàng qù chù lǐ shì wù， bǎ wò jī huì ní？ dú lì shǐ， dà dū jiǎng jiě de shì jiàngxiàng wáng hóu， kě néng hé wǒ men dà duō shù rén 'āi bù shàng biān， qí shí bù rán， tā men yě shì rén， pǔ pǔ tōng tōng de rén， zhǐ bù guò jì huì xiāng féng， zài luàn shì zhī qiū chéng jiù yī duàn duàn gōng xūn wěi yè bà liǎo， huò shì jiè fù xiōng zhī zī shǒu chéng wéi zhù， huò cān zhèng jī yào chéng wéi quán chén。 tā men yǔ wǒ men yī yàng， yòu qī qíng liù yù， xíng wéi chù shì yě tuō bù diào xí guàn xìng de sī wéi， qù diào tā men tóu shàng de guāng huán， tā men shì zài pǔ tōng bù guò de rén。 yóu dà jí xiǎo， yóu guó 'ér jiā， dào lǐ shì xiāng tóng de， tā men yǎn yì de yě jiù shì wǒ men zhèng zài yǎn yì de， shí zhēn guò liǎo jīn yè wǔ shí， jīn tiān yě shì lì shǐ。
　　 dú shū guān dà lüè， wǒ yī zhí zhè bān dú shū， yī zhí zhè bān lǐ jiě。 wǒ xǐ huān lì shǐ， duì jīng shǐ zǐ jí pō gǎn xīng qù， yóu yú quē fá gǔ hàn yǔ zhī shí， duì gǔ wén diǎn jí wèi néng shēn rù de xué xí， zòng duì zì miàn de lǐ jiě yì cún zài xǔ duō yí huò， dàn shì měi gè rén duì xiàn shí hé lì shǐ dōuyòu zì jǐ de dú dào jiàn jiě zhī chù。 zì cóng liǎng nián qián， wǒ zhuóshǒu cóng shì nán běi cháo xiǎo shuō xiě zuò， kāi shǐ pín fán jiē chù shǐ shū wén xiàn， shǐ zhī zhōng guó wén huà bó dà jīng shēn， zì jǐ bù guò shì jǐng dǐ zhī wā。 wèicǐ wǒ kāi shǐ fān yuè xī fāng de lì shǐ zhù zuò hé xué shù wén zhāng， zài duì zhào kǒng mèng lǎo zhuāng zhī dào lái lǐ jiě nán běi cháo zhè duàn lì shǐ， fā xiàn zì jǐ shòu yì fěi qiǎn， yǎng wàng nà yī chuàn chuàn guǎng mào yè kōng zhōng de cuǐ càn xīng chén， gǎn tàn zì jǐ bù guò shì yǔ zhòu zhōng de yī lì wēi chén。 dàn qīng wā zhī míng zú yǐ xiǎng chè hé táng， yíng chóng zhī guāng zú yǐ zhào liàng yī yú， suī rán běn rén zuì quē fá yì lì hé héng xīn， sī kǎo hé xiě zuò shí tíng shí jì， suǒ xìng gǎn xiè shàng tiān， zì jǐ yōng yòu duì lì shǐ de zhì qù， yě gǎn xiè wǎng luò， néng hé zhòng duō péng yǒu fēn xiǎng lì shǐ dài lái de xǐ nù 'āi lè。
　　 niú dùn yòu yán， “ wǒ shì zhàn zài jù rén de jiān bǎng shàng ”， hòu rén xī qǔ qián rén de jīng yàn hé chéng guǒ， xiàng qián zǒu cái bù zhì zǒu wān lù， hǎo de dōng xī bié rén zǒng shì yào ná lái yòng， fǒu zé yán jiū chū lái yòu shénme yòng ní？ duì yú běn shū zhōng de guān diǎn hé xiǎng fǎ rú yǔ qián dài huò xiàn dài de xué zhě léi tóng huò xiāng sì， zài quán wén zhōng jié shí， wǒ jiāng yī yī liè jǔ， yǐ shì gǎn xiè。
　　 běn wén de yī xiē zhù yào de guān diǎn wǒ xiǎng zhǐ chū lái， dì yī， wǒ chéng rèn duì dōng fāng wén huà yòu piān 'ài， dàn zhè bù fáng 'ài shì jiè zuì zhōng jiāng qū yú dà tóng。 zhǐ yòu rú jiā wén huà cái yòu bāo róng tiān xià zhī xīn， wǒ men cóng bù pái chì wài lái de wén huà hé zōng jiào， fó xué、 yī sī lán、 jī dū jiào、 bāo kuò wén yì fù xīng hòu de xī fāng wén míng， zhǐ yòu rú jiā wén huà de bó dà jīn huái， cái néng bāo róng hé yáng hóng bāo kuò yī sī lán wén huà zài nèi de shì jiè shàng de yī qiē wén míng。 liǎng jìn nán běi cháo shí qī guān yú fó xué zài zhōng guó de fā zhǎn gěi chū míng què de dá 'àn。 dì 'èr， běn wén de lì shǐ guān shì wéi wù lùn。 lì shǐ chuàng zào yīng xióng， ér fēi yīng xióng chuàng zào lì shǐ。 dé guó zhī suǒ yǐ rèn zuì bìng péi cháng bìng fēiwèi liǎo nà gè zhàn zhēng kuáng rén xī tè lè， ér shì wèile dé guó rén mín， yīn wéi 'èr zhàn bù shì yī gè xī tè lè kě yǐ fā dòng de， shì dé guó hé tā de rén mín。 dì sān， dú zhě xǐ wén lè jiàn de shì zòng héng tiān xià de yīng xióng hé zhì móu jué lún de miào jì， jīn gē tiě mǎ， ér nǚ qíng cháng。 dàn， rú guǒ shēn rù yán jiū lì shǐ de huà， zuì gāi guān zhù de shì， yào kàn dào yǐn cáng zài gù shì bèi hòu de yuán yīn hé máo dùn。 zhēn zhèng de lì shǐ qí shí píng dàn wú qí， yīn wéi rén de yù niàn fēn zhēng dǎo zhì xuè hèn qíng chóu de jiāo zhì méng bì shì rén de yǎn jīng bà liǎo。
　　 zhōng huá mín zú wǔ qiān nián de lì shǐ hào yú yān hǎi， chú yī bù bù shǐ shū wài， fēng shén bǎng、 dōng zhōu liè guó zhì、 sān guó yǎn yì、 suí táng、 yáng jiā jiāng、 shuǐ hǔ、 shuō yuè、 dà míng yīng liè chuán、 èr yuè hé de qīng dì xì liè xiǎo shuō děng děng gè lèi wén xué zuò pǐn， wèiwǒ men jiǎng shù liǎo yī chuàn chuàn kuài zhì rén kǒu de gù shì， miáo huì chū yī gè gè róng mào xiān huó de yīng xióng， shǐ wǒ men duì yú mǒu duàn lì shǐ de rén wù hé shì jiàn yòu liǎo dà zhì de rèn shí。

　　dāng wǒ bǎ shǐ shū fān dào lìng yī yè shí， yī gè dú tè de mín zú yìng rù yǎn lián： xiān bēi！ dì yī cì jiē chù tā de shí hòu， wǒ yī liǎn máng rán， xiāng xìn xǔ duō rén huì hé wǒ yī yàng gǎn dào tā de xū wú piāomiǎo， zhōng guó lì shǐ shàng yòu zhè yàng yī gè mín zú má？ dāng rán yòu， bù jǐn yòu， hái céng jīng jiàn lì liǎo shí 'èr gè zhèng quán， qián yàn、 hòu yàn、 xī yàn、 nán yàn、 tǔyùhún、 xī qín、 nán liáng、 běi wèi、 dōng wèi、 xī wèi、 běi qí、 běi zhōu， qí zhōng běi wèi huáng cháo shí jiān zuì cháng， guó lì dǐng shèng， yǐng xiǎng zuì dà， bèi zhōng yà dì qū hé 'ōu zhōu de yī xiē guó jiā chēng zhī wéi“ táo huā shí” wáng cháo。
　　 xiān bēi mín zú lì shǐ kuà dù zhī cháng， kě yǐ shàng sù dào xī hàn wǔ dì nián jiān， tā zài lì shǐ wǔ tái de huó yuè náng kuò sān guó hòu qī zhì suí cháo jiàn lì zhè yī duàn lì shǐ shí qī， jì rán xiān bēi zú yòu rú cǐ cháng de lì shǐ， wèishénme wǒ men duì tā de liǎo jiě liáo ruò chén xīng？ yīn wéi lì dài de lì shǐ xué jiā men gù yì huí bì zhè duàn lì shǐ， xiān bēi dì guó suǒ chù de lì shǐ shí duàn shǔ yú liǎng jìn nán běi cháo , jí cóng gōng yuán 265 nián jìn cháo jiàn guó dào gōng yuán 589 nián chén cháo miè wáng zhè yī duàn lì shǐ shí qī。 zài gǔ dài de lì shǐ xué men kàn lái， zhè duàn lì shǐ shì chōng mǎn mín zú máo dùn， guó jiā fēn liè、 zhàn luàn pín fán， liúxiě bù zhǐ、 yě mán tú shā de hēi 'àn shí dài， rén men xiū yú tí jí tā。 rán 'ér tā men wàng jì liǎo yī jù gé yán： fán shì wàng diào guò qù de rén zhù dìng yào chóngdǎo fù zhé。 wǒ men yào yǒng yú miàn duì， bù yào huí bì táo páo， xiàng tuó niǎo yī yàng bǎ tóu mái jìn shā lǐ， shì wù shì biàn zhèng de， yòu hǎo de yī miàn biàn yòu huài de yī miàn， tóng yàng， yòu huài de yī miàn yě huì yòu hǎo de yī miàn。 liǎng jìn nán běi cháo shì zhōng guó lì shǐ shàng zuì yòu jià zhí de cháo dài， zài shù xué、 nóng xué、 dì lǐ xué、 tiān wén lì fǎ、 jī xiè zhì zào、 yě liàn jì shù、 yī xué děng xǔ duō fāng miàn dū qǔ dé tū chū de chéng jiù。 rú guǒ yòng wéi wù shǐ guān kàn dài lì shǐ de huà， nán běi cháo shí qī de zhōng guó zài dāng shí shì jiè shàng shì sī xiǎng zuì kāi míng， wén huà zuì fán róng， kē jì fā zhǎn sù dù zuì kuài、 jīng jì tū fēi měng jìn， jiāng yù kāi tuò zuì měng de shí dài， jí shǐ zài qīng wáng cháo zuì dǐng shèng de shí qī， qí jiāng yù jī běn bèi dìng gé zài nán běi cháo de kuàng jià zhī zhōng。 zài zhè suǒ wèi 'àn hēi de shì jiè lǐ， duō shǎo yīng xióng háo jié wéi tàn suǒ mín zú chū lù de shí jiàn fù chū bǎo guì shēng mìng。 lì shǐ méi yòu pāo qì tā men， jīng guò qián fù hòu jì dì nǔ lì， tā men chéng gōng liǎo， bù jǐn diàn dìng liǎo zhōng guó de bǎn tú， tóng shí gěi hàn zú fù yú xīn de dìng yì， wéi jiě jué shì jiè mín zú chōng tū gěi chū liǎo wéi yī de dá 'àn。
　　 běn shū yǐ xiān bēi dì guó zhōng zuì qiáng dà de guó jiā běi wèi wéi zhù xiàn， tōng guò duì běi wèi wáng cháo xīng shèng、 shuāi wáng de miáo xiě， ràng péng yǒu men liǎo jiě cóng sān guó dào suí táng zhè duàn bùwèi rén zhī de lì shǐ； miáo huì chū gè mín zú yóu fēn qí zǒu xiàng tǒng yī， yóu zhàn zhēng zǒu xiàng hé píng， yóu duì kàng zǒu xiàng róng hé de guò chéng； zhǎn xiàn yī gè zhēn shí de xiān bēi mín zú， tōng guò zhè gè mín zú de fā zhǎn、 chéngzhǎng、 zhuàng dà yǐ zhì xiāo wáng zhōng jīng shòu guò de xiān xuè yǔ yǎn lèi、 zāinàn yǔ xìng fú de yī qiē yī qiē， gào sù shì jiè shàng měi yī gè rén hé tā de mín zú， dì qiú de wèi lái yǐ jí rén lèi de hé píng 'ān níng zài nǎ lǐ！
　　 běi wèi shì gè hěn qí tè de wáng cháo， tā zài zhōng guó lì shǐ zhōng zhàn jù 148 nián de shí jiān， què yī zhí mò mò wú wén， bùwèi shì rén suǒ zhī， shǐ jí liáo liáo wú jǐ， qí tā xiǎo shuō、 diàn yǐng、 diàn shì gèng shì zhǎo bù dào tā de yǐng zǐ， sì hū zhè gè dì guó zài lì shǐ cháng hé zhōng bù shēng bù xiǎng dì zhēng fā liǎo。 běi wèi de lì shǐ pū shuò mí lí， xiàng yī zuò bīng shān， zòng shì xǐ 'ài zhōng guó lì shǐ de rén， duì zhe nà gè shí dài yě zhǐ néng bù shèn qīng xī dì hǎn chū jǐ gè míng zì：“ xiào wén dì tuò bá hóng”、“ féng tài hòu”、 hái yòu shuí ní？ ā， hǎo xiàng yòu gè xiǎo míng jiào“ fó lí” de bā？ hái yòu cuī hào， zài yòu me？ jí shǐ jiǎo jìn nǎo zhī zài yě bèng bù chū shénme míng zì lái liǎo。 rú guǒ wǒ shàn yì dì tí xǐng yī xià，“ huā mù lán １ yā！ yǐn qǐ zhēng yì liǎo， nà shì suí táng shí de rén má， kě wǒ yào gào sù nǐ， tā shì běi wèi rén。
　　 běi wèi shì yóu xiān bēi rén zhōng de yī gè jiào zuò“ tuò bá” de xiān bēi bù luò jiàn lì qǐ lái de dì guó， zhè gè mín zú wéi shēng jì suǒ pò， yóu fā yuán dì yī zhí nán qiān， wèile shēng cún， hé dāng dì bù luò、 guó jiā fā shēng liǎo cháng qī de róng hé hé zhàn zhēng。 zài jìn rù zhōng yuán de guò chéng zhōng tā men jiàn lì dài guó， zuì zhōng jiàn lì liǎo qiáng dà de wèi guó。 wèi guó yī tǒng běi fāng， zhào jī běi cháo。 kě rú jīn， dāng nián chì chà fēng yún de xiān bēi rén rú tóng tā men suǒ jiàn lì de wáng cháo yī yàng chén jì zài lì shǐ fēng yān zhī zhōng， yǎo wú zōng jì。 yī gè shèng lì bìng jiàn lì qǐ zì jǐ wáng guó de mín zú què tū rán cóng huá xià mín zú zhī lín zhōng xiāo wáng liǎo， wèishénme ní？ mí！