《 nán míng shǐ》 yī bǎi 'èr shí juàn， nǎi jìzhuàn tǐ lì shǐ shū， fēn běn jì、 zhì、 biǎo、 lièzhuàn děng sì bù fēn。 jì shì zì chóng zhēn shí qī nián wǔ yuè zhì yǒng lì sān shí qī nián zhǐ， qí shù shí nián jiān， suī piān yú yī fāng， gǒu yán cán chuǎn， rán 'ér rén shì cuò zōng， suǒ suì wú zá， qiān tóu wàn xù， lì dài zhì nán míng shǐ zhě jiē gǎn qí nán， jiū qí mài luò， gài fēi yì shì； ér qián hǎi yuè xiān shēng bì sì shí yú nián zhī jīng lì， cān yuè 3400 yú zhǒng tú shū wén xiàn， gōu jī pá shū， xì wéi tiáo lǐ， dà fán zhèng zhì、 jīng jì、 rén wù、 zhàn zhēng děng děng， shì wú jù xì， yī gài shōu rù， jù yòu jí gāo de shǐ liào jià zhí。
　　 nán míng de lì shǐ zài wǒ guó shǐ cè shàng zhàn yòu zhòng yào de dì wèi， tā bāo kuò liǎo dà shùn jūn gōng kè běi jīng yǐ jí suí zhī 'ér lái de qīng bīng jìn rù shān hǎi guān wèn dǐng zhōng yuán yǐ lái yī zhí dào kāng xī sān nián（ 1664） kuí dōng kàng qīng jī dì fù miè de gè dì fǎn qīng yùn dòng de lì shǐ。 cóng bù tóng de jiǎo dù kàn， tā shì qún xióng zhēng bà， yòu shì míng cháo de yán xù， yě shì qīng chū lì shǐ de yī gè zhù yào zǔ chéng bù fēn。 chēng zhī wéi nán míng， shì yīn wéi yǐ chóng zhēn huáng dì zhū yóu jiǎn wéi shǒu de zài běi jīng de míng cháo tíng yè yǐ fù wáng， zhè duàn shí qī de zhàn dǒu zhù yào zài nán fāng zhǎn kāi， yòu shì zài fù xīng míng cháo de qí zhì xià jìn xíng， ér hóng guāng、 lóng wǔ、 lǔ jiān guó、 yǒng lì cháo tíng dōushì zài nán fāng jiàn lì de。 dàn shì， kàng jī qīng cháo de bào nüè tǒng zhì， bìng bù jǐn jǐn jú xiàn yú nán fāng， shǎn xī、 gān sù、 shān xī、 hé běi、 shān dōng、 hé nán děng dì de kàng qīng yùn dòng lián mián bù duàn， bō tāo dié qǐ， qīng tíng tǒng zhì zhě duō cì gǎn dào huàn shēng zhǒu yè， bù dé bù dòng yòng zhòng bīng wéi jiǎo。 zhè shì jiù dì yù 'ér yán， nán míng shǐ de fù gài miàn bìng bù zhǐ xiàn yú nán fāng。 rú guǒ jiù shí jiān lái tàn tǎo， nán míng shǐ de shàng xiàn guò qù hé xiàn zài de shǐ xué jiā dà dǐ shì yǐ hóng guāng cháo tíng zài nán jīng jì tǒng wéi biāo zhì， běn shū zuò zhě rèn wéi nán míng de lì shǐ yīnggāi cóng jiá shēn sān yuè shí jiǔ rì běi jīng bèi dà shùn jūn gōng kè、 chóng zhēn cháo tíng fù wáng kāi shǐ。 zhè shì yīn wéi cháo tíng suī rán fù wáng， míng cháo zhèng quán réng rán kòng zhì zhe jiāng nán bàn bì jiāng shān， jìn guǎn zài jù tǐ shí jiān shàng（ jí 1644 nián sān yuè zhì wǔ yuè） xiāngchà bù yuǎn， dàn wǒ men yīnggāi zhuóyǎn yú quán guó xíng shì de yǎn biàn， ér bù néng jū ní yú nán míng dì wèi de jì tǒng。 rú guǒ yīn wéi jiá shēn sān yuè shí jiǔ rì dào tóng nián wǔ yuè chū sān rì míng cháo tǒng zhì qū méi yòu huáng dì（ huò jiān guó） ér bǎ zhè duàn shí jiān pái chú zài nán míng shǐ yǐ wài， jiù huì zài hòu lái de lì shǐ xù shù zhōng nán yǐ zì yuán qí shuō， yīn wéi hóng guāng dì bèi fú zài 1645 nián wǔ yuè， lóng wǔ dì jì tǒng zài tóng nián rùn liù yuè； lóng wǔ dì bèi qín shā zài 1646 nián bā yuè， yǒng lì dì jì tǒng zài tóng nián shí yuè， qí jiān dōuyòu yī liǎng gè yuè de dì wèi kòngquē。 “ guó tǒng ” sān jué bù děng yú nán míng shǐ sān jué， zhè shì shāo jiā sī suǒ jiù néng míng bái de dào lǐ。 tóng yàng lǐ yóu， nán míng shǐ de xià xiàn bù yǐ 1662 nián yǒng lì dì zhū yóu láng bèi fú shā gào zhōng， ér shì yǐ lǐ lái hēng máo lù shān zhàn yì zuò wéi jié shù。 dāng rán， bǎ nán míng shǐ de xià xiàn yī zhí lā dào qīng kāng xī 'èr shí 'èr nián（ 1683） shī láng jìn jūn tái wān， zhèng kè shuàng、 liú guó xuān tóu jiàng， yě shì yī zhǒng rèn shí hé xù shù de fāng fǎ， yīn wéi zhèng shì jiā zú zài tái wān shǐ zhōng fèng xíng míng cháo yǒng lì zhēngshuò， suī rán huáng dì hé cháo tíng zǎo yǐ bù cún zài。 běn shū méi yòu cǎi qǔ zhè zhǒng fāng fǎ， yuán yīn shì kāng xī shí 'èr nián dào 'èr shí nián（ 1673 héng 1681） fā shēng liǎo sān fān zhī biàn， qí jiān zhèng jīng shì cānyù liǎo de。 sān fān zhī biàn tóng míng qīng zhī jì de yī xì liè zhòng dà shì jiàn yòu mìqiè guān lián。 sān fān（ ruò kǎo lǜ dào yuán dìng nán wáng fān xià de kǒng sì zhēn、 sūn yán líng fū fù、 xiàn guó 'ān děng rén， yě kě yǐ shuō shì sì fān） de xíng chéng shí jì shàng shì yóu yú mǎn zhōu guì zú yīn zì shēn lì liàng bù zú yǐ zhēng fú quán guó bù dé bù lǒngluò yī bù fēn hàn zú jūn fá， ér qiě zhè cì biàn luàn yě què shí dài yòu mín zú dǒu zhēng de sè cǎi； kě shì bǎ sān fān zhī biàn tóng nán míng shǐ chě zài yī qǐ bì jìng bù dà hé shì。 suǒ yǐ， zài běn shū zhōng xù shù zhèng shì jiā zú shì jì jǐn xiàn yú zhèng chéng gōng qù shì wéi zhǐ。
　　 zhè běn shū tóng guò qù gè zhǒng nán míng shǐ zhù（ zì qīng chū yǐ lái） xiāng bǐ jiào， yòu liǎng gè zhù yào de tè diǎn。 yī shì tā jī běn shàng shì yǐ dà shùn jūn yú bù、 dà xī jūn yú bù、“ hǎi kòu” zhèng chéng gōng děng mín zhòng kàng qīng dǒu zhēng wéi zhù xiàn， ér bù shì yǐ nán míng jǐ gè zhū jiā cháo tíng de xīng shuāi wéi zhōng xīn。 èr shì guàn chuàn quán shū de mài luò shì qiáng diào lì shí 'èr shí nián hàn zú hé qí tā mín zú（ rú xī běi děng dì de huí zú、 xī nán děng dì de duō zhǒng shǎo shù mín zú） bǎi xìng fǎn kàng mǎn zhōu guì zú zhēng fú dǒu zhēng zhōng guī shī bài de zhù yào yuán yīn shì nèi bù máo dùn chóngchóng、 gòu xīn dǒu jiǎo， yán zhòng fēn sàn、 dǐ xiāo liǎo kàng qīng lì liàng。 duō 'ěr ɡǔn、 fú lín děng mǎn zhōu guì zú bù jǐn dài biǎo zhe yī zhǒng bǐ jiào luò hòu de shēng chǎn fāng shì， ér qiě bīng lì hé hòu bèi bīng yuán fēi cháng yòu xiàn， dān píng zì jǐ de bā qí bīng gēn běn bù kě néng zhēng fú quán guó， hàn zú gè pài kàng qīng shì lì de shī bài zài hěn dà chéng dù shàng shì zì jǐ dǎ dǎo liǎo zì jǐ。 shuō dé zhǔn què yī diǎn， míng qīng yì dài， shì zhōng huá mín zú nèi bù yī gè luò hòu de rén shǔbù duō què yòu shì piāo hàn de mǎn zú shàng céng rén shì gòu jié hàn zú zhōng zuì fǎn dòng de guān shēn dì zhù lì yòng máo dùn zuò shōu yú wēng zhī lì， qiè qǔ liǎo nóng mín dà qǐ yì de shèng lì guǒ shí。 mǎn zhōu guì zú rù zhù zhōng yuán yǐ hòu， zài jiào wéi xiān jìn de hàn wén huà yǐng xiǎng xià， zì shēn fā zhǎn qǔ dé jiē duàn xìng de fēi yuè。 qīng wáng cháo zài yī duàn shí qī lǐ shì zhāoqì péng bó de， guó shì xiāng dāng qiáng shèng， duì yú zhōng guó zhè gè duō mín zú guó jiā de diàn dìng qǐ liǎo zhòng yào de jī jí zuò yòng。 rán 'ér， jiù lìng yī fāng miàn lái shuō， mǎn zhōu guì zú tuī xíng de mín zú qí shì zhèng cè yǐn qǐ guó nèi zhèng jú dà dòng dàng， dǎ duàn liǎo zhōng guó shè huì fā zhǎn de zhèng cháng jìn chéng， yě shì bù róng hū shì de。 lì shǐ jìn zhǎn de shì shí tí gōng liǎo zuì yòu lì de zhèng jù。 zhōng guó zài míng cháo zhōng qī yǐ qián zài shì jiè shàng chǔyú lǐng xiān dì wèi， zhōng qī yǐ hòu zài kē xué jì shù děng fāng miàn yǐ jīng zhú jiàn luò hòu， dàn shì zhí dào míng cháo mò nián zhōng guó tóng xī 'ōu guó jiā zhī jiān de chā jù bìng bù dà， bèi dà shùn jūn tuī fān de míng cháo zuì hòu yī gè huáng dì zhū yóu jiǎn tǒng zhì shí qī hái shì zī zī yú yǐn jìn xī fāng kē jì， tè bié shì huǒ qì hé lì suàn， bù shǎo shì dà fū yě pāo chú zhěn yù zhī jiàn， zhù yì xī shōu xī fāng de xīn zhī shí， jìn guǎn tā men de mùdì shì wèile wǎn jiù xíng jiāng miè wáng de míng dì guó。 qīng cháo tǒng zhì de jiàn lì shì yǐ quán guó shēng chǎn lì dà fú dù pò huài wéi dài jià de， wěn dìng hòu de tǒng zhì bèi yī xiē rén dà jiā chuī pěng， chēng zhī wéi kāng yōng qián shèng shì。 zhèng shì dāng zhōng guó chǔyú zhè zhǒng“ shèng shì” de yī bǎi duō nián lǐ， tóng xī fāng shè huì fā zhǎn shuǐ píng de jù lí lā dé yuè lái yuè dà。“ shèng shì” guò hòu bù dào wǔ shí nián（ rú guǒ 'àn zhào mǒu xiē xué zhě chuī pěng kāng、 yōng、 qián sān dì de sī lù lái kàn， qián lóng zhī hòu zài wèi 'èr shí wǔ nián de jiā qìng yě yìng gāi suàn shì gè lì jīng tú zhì de hǎo huáng dì， zhì shǎo bù néng shuō shì wú dào hūn jūn）， bào fā liǎo zhōng yīng yā piàn zhàn zhēng， suí zhī 'ér lái yī mù mù sàng quán rǔ guó de bēi jù， shǐ dà qīng dì guó de fǔ xiǔ luò hòu bào lù wú yí。 běn shū zuò zhě zài suǒ zhù《 míng mò nóng mín zhàn zhēng shǐ》 zhōng yǐ què záo de shì shí zhèng míng liǎo dà shùn jūn tuī fān míng wáng cháo jiē guǎn zhěng gè huáng hé liú yù jīhū duì shè huì shēng chǎn méi yòu zào chéng shénme pò huài， bìng qiě sǎo dàng huò hěn hěn dǎ jī liǎo nà xiē yán zhòng zǔ 'ài shēng chǎn lì fā zhǎn de guì zú guān shēn shì lì。 rú guǒ zhè yī shì tóu bù bèi mǎn zhōu guì zú hé biàn jié de wú sān guì děng hàn zú jūn fá guān shēn suǒ dǎ duàn， zhōng guó shè huì jiāng zài míng dài yǐ jīng qǔ dé de jī chǔ shàng shí xiàn jiào kuài de fā zhǎn， jìn sān bǎi lái nián de lì shǐ yě xǔ shì lìng wài yī zhǒng yàng zǐ。“ yǐ shǐ wéi jiàn” shì zhōng guó de chuán tǒng， kě xī guò qù jué dà duō shù shǐ jiā zhì zuò de jìng zǐ lǐ， zhū rú men bèi bá gāo liǎo， jiān yì tǐng bá de xíng xiàng bèi wāi qū liǎo， shèn huò bèi jǐ chū liǎo jìng kuàng yǐ wài， chéng liǎo dào dì de hā hā jìng。
　　 běn shū zuò zhě lì tú yùn yòng kě kào de shǐ shí， chóngxīn miáo huì míng qīng yì dài de zhè duàn lì shǐ； yóu yú cái liào de bù zú， kěn dìng bù néng jìn rú rén yì。 xī wàng tōng guò zhè bù shū de chū bǎn， gěi dú zhě tí gōng yī xiē jiào wéi jiē jìn zhēn xiāng de miáo shù hé lùn diǎn。 yě xǔ yòu rén zài kàn liǎo zhè běn shū yǐ hòu， huì duàn yán zuò zhě pī pàn de fēng máng zhǐ shì zhǐ xiàng qīng cháo tǒng zhì zhě（ bāo kuò mǎn zhōu guì zú hé hàn zú guān shēn zhōng de yōng qīng pài）， ér duì qǐ zì nóng mín de dà shùn jūn hé dà xī jūn zé chū yú piān 'ài 'ér chù chù yǎn shì。 zhè shì bù zhèng què de。 yīn wéi shū zhōng shǒu xiān pī píng liǎo lǐ zì chéng lǐng dǎo de dà shùn zhèng quán zài guān jiàn shí kè zài zhèng zhì shàng hé jūn shì bù shǔ shàng fàn xià liǎo nán yǐ wǎn huí de dà cuò， hòu miàn yòu zhǐ chū liǎo zài lǐ zì chéng xī shēng yǐ hòu dà shùn jūn shǐ zhōng méi yòu xíng chéng yī gè jiào wéi wěn dìng de lǐng dǎo hé xīn， cháng qī gè zì wéi zhàn， wèi néng zài kàng qīng dǒu zhēng zhōng fā huī gèng dà zuò yòng。 duì zhāng xiàn zhōng de fēi yì zài《 míng mò nóng mín zhàn zhēng shǐ》 nèi yǐ shuō dé hěn qīng chǔ； sūn kě wàng zài qián qī shì wèi chū lèi bá cuì de rén wù， hòu lái fēi yáng bá hù， dǎo zhì dà jú nì zhuǎn， zhōng zhì zhòng pàn qīn lí， cāng huáng chū jiàng， běn shū háo wú huí hù zhī chù。 zhì yú nán míng zhèng quán de fǔ xiǔ、 nèi hòng běn shū tóng yàng zuò liǎo rú shí de jiē lù。 dú zhě bù nán fā xiàn， shū zhōng bù jǐn biān chī liǎo zhū yóu sōng、 zhū cháng fāng、 zhū yóu láng děng nán míng tǒng zhì zhě de hūn yōng nuò ruò， duì yī xiē zhí dào xiàn zài réng bèi shòu rén men jǐng yǎng de rén wù rú shǐ kě fǎ、 hé téng jiāo、 qú shì sì、 zhèng chéng gōng dū pō yòu wēi cí。 yòu de dú zhě kě néng huì wèn： nǐ duì nán míng xǔ duō jié chū rén wù shì bù shì zhǐ zé dé guòfèn liǎo yī diǎn？ wǒ de huí dá hěn jiǎn dān， rú guǒ zhè xiē zhù míng rén wù dū xiàng lì lái de shǐ jí miáo xiě de nà me wán měi， nán míng gēn běn bù huì miè wáng， zhè xiē rén yě jiāng zuò wéi míng cháo de zhōng xīng jiāng xiāng míng chuí qīng shǐ。 lì shǐ jìn chéng de bì rán xìng hé 'ǒu rán xìng shì shǐ xué jiè cháng qī guān xīn de wèn tí。 zài wǒ kàn lái， bì rán xìng zhǐ yòu yī tiáo： jiù shì shè huì yào fā zhǎn， yào qián jìn； qí jiān kě néng chū xiàn duǎn qī de nì zhuǎn hé qū zhé。 zhì yú tǒng zhì wáng cháo de jiàn lì hé tǒng zhì zhě de gēngtì dà dǐ dū shǔ yú 'ǒu rán yīn sù。 zhǐ bù guò rén men tài xí guàn yú bǎ jì chéng shì shí dāng zuò lì shǐ bì rán， jiù běn zhì 'ér yán， zhè tóng fēng jiàn shǐ jí zhōng de“ tiān mìng juàn gù” méi yòu duō dà qū bié。 míng cháo zì wàn lì zhōng qī yǐ lái， cháo zhèng rì yì fǔ bài， nèi yōu wài huàn fēn zhì tà lái， fù wáng bù kě bì miǎn， jiē tì de kě néng shì dà shùn wáng cháo， kě néng shì qīng wáng cháo， shèn zhì kě néng shì sūn kě wàng zhǎng wò shí quán de cháo tíng， yě bù néng pái chú zài jiào cháng shí jiān chǔyú fēn liè de jú miàn。 běn shū zuò zhě zhuózhòng fēn xī de shì gè pài shì lì de chéng bài dé shī， ér yǐ nǎ yī zhǒng shì lì qǔ shèng duì zhōng guó shè huì shēng chǎn pò huài zuì xiǎo， zuì yòu lì yú tuī dòng wǒ guó shè huì qián jìn wéi bāo biǎn de biāo zhǔn。 jiǎng bì rán xìng， wǒ rèn wéi zài dāng shí shè huì tiáo jiàn xià， míng cháo fù wáng yǐ hòu， zhōng guó réng jiāng jiàn lì yī gè fēng jiàn wáng cháo， shè huì réng jiāng chǔyú fēng jiàn zhì dù de kuàng jià nèi（ shāng pǐn jīng jì de fā zhǎn huò wěi suō jiāng shì shè huì shēng chǎn lì de fā zhǎn huò pò huài 'ér dìng）， zhǐ yòu zhè yī diǎn shì kěn dìng de。 chā yì zài yú gè pài shì lì shí xíng de zhèng cè hé shǒu duàn bù tóng， duì zhōng guó shè huì fā zhǎn jìn chéng de yǐng xiǎng yě jiāng bù tóng。 rú guǒ bǎ jì chéng shì shí dōushuō chéng shì lì shǐ de bì rán， nà me， xué xí hé yán jiū lì shǐ jiù méi yòu duō dà yòng chù。 lì shǐ kē xué de wàn gǔ cháng qīng， jiù shì jiào dǎo hòu lái zhě jiè jiàn lì shǐ shàng chéng gōng de jīng yàn， bì miǎn chóngdǎo shī bài de fù zhé， shǐ wǒ men de shì yè zuòde gèng shùn yī xiē， bù yào dàoxíng nì shī， wéi zhōng huá mín zú de xīng shèng zuò chū gòng xiàn。 shí máo liǎo yī zhèn de“ shǐ xué wēi jī” lùn kě yǐ xiū yǐ， míng zhì de zhōng guó rén jiāng cóng zì jǐ fēng hòu de lì shǐ yí chǎn zhōng jí qǔ jiào yì， bǎ zhèn xīng zhōng huá de hóng wěi shì yè tuī xiàng qián jìn。