【báihuàwén】 shí lìng dào liǎo hán dōng， rì zǐ jiù yuè lái yuè duǎn； làng jì tiān yá， zài zhè shuāng xuě chū sàn de hán xiāo。
wǔ gèng shí tīng dào zhàn gǔ hào jiǎo， qǐ fú bēi zhuàng； shān xiá dàoyìng zhe yín hé xīng chén， suí bō dòng yáo。
yě wài jǐ jiā kū shēng， chuán lái zhàn zhēng de xùn xī； shù chù yú rén qiáo fū， chàng qǐ yí zú de gē yáo。
zhū gé liàng hé gōng sūn shù， yī yàng zhōng chéng huáng tǔ； rén shì biàn qiān yīn shū duàn jué， wǒ jì mò wú liáo。

【zhùshì】 yīn yáng： zhǐ rì yuè。
duǎn jǐng： zhǐ dōng jì rì duǎn。
jì： yǔ xuě chū qíng。
tiān yá： zhǐ kuí zhōu。
xīng hé： xīng chén yǔ yín hé。
yí gē： sì chuān jìng nèi shǎo shù mín zú de gē yáo。
wò lóng： zhǐ zhū gé liàng。《 shǔ shū · zhū gé liàng chuán》： " xú shù …… wèi xiān zhù yuē： ' zhū gé kǒng míng zhě， wò lóng yě。 '"
yuè mǎ： zhǐ gōng sūn shù。 shù zài xī hàn mò céng chéng luàn jù shǔ， zì chēng bái dì。 zhè lǐ yòng jìn zuǒ sī《 shǔ dū fù》 " gōng sūn yuè mǎ 'ér chēng dì " yì。 zhū gé liàng hé gōng sūn shù zài kuí zhōu dōuyòu cí miào， gù shī zhōng jí zhī。 zhè jù shì xián yú tóng jìn zhī yì。
màn： rèn píng。

【shǎng xī】 　　（ yī）
　　 zhè shǒu shī shì shī rén zài dà lì yuán nián（ ７ ６６） yù yú kuí zhōu xī gé zuò suǒ。 quán shī xiě dōng yè jǐng sè， yòu shāng luàn sī xiāng de yì sī。 shǒu lián diǎn míng dōng yè hán chuàng； hàn lián xiě yè zhōng suǒ wén suǒ jiàn； jǐng lián xiě fú xiǎo suǒ wén； mò lián xiě jí mù wǔ hóu、 bái dì liǎng miào 'ér yǐn chū de gǎn kǎi。 yǐ zhū gé liàng hé gōng sūn shù wéi lì， shuō míng xián yú zhōng nì dū tóng guī yú jìn， gè rén de jì mò jiù gèng wú suǒ wèi liǎo。 quán shī qì xiàng xióng kuò， dà yòu shàng tiān xià dì， fǔ yǎng gǔ jīn zhī gài。
　　
　　（ èr）
　　　　 zhè shì dà lì yuán nián dōng dù fǔ yù jū kuí zhōu xī gé shí suǒ zuò。 dāng shí xī chuān jūn fá hùn zhàn， lián nián bù xī； tǔbō yě bù duàn qīn xí shǔ dì。 ér dù fǔ de hǎo yǒu zhèng qián、 sū yuán míng、 lǐ bái、 yán wǔ、 gāo shì děng， dū xiān hòu sǐ qù。 gǎn shí yì jiù， tā xiě liǎo zhè shǒu shī， biǎo xiàn chū yì cháng chén zhòng de xīn qíng。
　　　　 kāi shǒu 'èr jù diǎn míng shí jiān。 shǒu jù suì mù， zhǐ dōng jì； yīn yáng， zhǐ rì yuè； duǎn jǐng， zhǐ dōng tiān rì duǎn。 yī “ cuī ” zì， xíng xiàng dì shuō míng yè cháng zhòu duǎn， shǐ rén jué dé guāng yīn rěn rǎn， suì xù bī rén。 cì jù tiān yá， zhǐ kuí zhōu， yòu yòu lún luò tiān yá yì。 dāng cǐ shuāng xuě fāng xiē de hán dōng yè wǎn， xuě guāng míng lǎng rú zhòu， shī rén duì cǐ qī liáng hán chuàng de yè jǐng， bù yóu gǎn kǎi wàn qiān。
　　　　“ wǔ gèng ” èr jù， chéng cì jù“ hán xiāo”， xiě chū liǎo yè zhōng suǒ wén suǒ jiàn。 shàng jù gǔ jiǎo， zhǐ gǔ dài jūn zhōng yòng yǐ bào shí hé fā hào shī lìng de gǔ shēng、 hào jiǎo shēng。 qíng lǎng de yè kōng， gǔ jiǎo shēng fènwài xiǎng liàng， zhí wǔ gèng yù shǔ zhī shí， chóu rén bù mèi， nà shēng yīn gèng xiǎn dé bēi zhuàng gǎn rén。 zhè jiù cóng cè miàn hōng tuō chū kuí zhōu yī dài yě bù tài píng， lí míng qián jūn duì yǐ zài jiā jǐn huó dòng。 shī rén yòng“ gǔ jiǎo” èr zì diǎn shì， zài hé“ wǔ gèng ”、“ shēng bēi zhuàng” děng cí yǔ jié hé， bīng gé wèi xī、 zhàn zhēng pín réng de qì fēn jiù zì rán dì chuán dá chū lái liǎo。 xià jù shuō yǔ hòu yù yǔ wú chén， tiān shàng yín hé xiǎn dé gé wài chéng chè， qún xīng cēncī， yìng zhào xiá jiāng， xīng yǐng zài tuān jí de jiāng liú zhōng yáo yè bù dìng。 jǐng sè shì gòu měi de。 qián rén zàn yáng cǐ lián xiěde“ wěi lì”。 tā de miào chù zài yú： tōng guò duì jù， shī rén bǎ tā duì shí jú de shēnqiè guān huái hé sān xiá yè shēn měi jǐng de xīn shǎng， yòu shēng yòu sè dì biǎo xiàn chū lái， shī jù qì shì cāng liáng huī kuò， yīn diào kēng qiāng yuè 'ěr， cí cǎi qīng lì duó mù，“ wěi lì” zhōng shēn yùn zhe shī rén bēi zhuàng shēn chén de qíng huái。
　　　　“ yě kū” èr jù， xiě fú xiǎo qián suǒ wén。 yī wén zhàn fá zhī shì， jiù lì jí yǐn qǐ qiān jiā de tòng kū， kū shēng chuán chè sì yě， qí jǐng duō me qī cǎn！ yí gē， zhǐ sì chuān jìng nèi shǎo shù mín zú de gē yáo。 kuí zhōu shì mín zú zá jū zhī dì。 dù fǔ kè yù cǐ jiān， yú fū qiáo zǐ bù shí zài yè shēn chuán lái“ yí gē” zhī shēng。“ shù chù” yán bù zhǐ yī qǐ。 zhè liǎng jù bǎ piān yuǎn de kuí zhōu de diǎn xíng huán jìng kè huà dé hěn zhēn shí：“ yě kū”、“ yí gē”， yī gè fù yòu shí dài gǎn， yī gè jù yòu dì fāng xìng。 duì zhè wèi yōu guó yōu mín de wěi dà shī rén lái shuō， zhè liǎng zhǒng shēng yīn dū shǐ tā bèi gǎn bēi shāng。
　　　　“ wò lóng” èr jù， shī rén jí mù yuǎn wàng kuí zhōu xī jiāo de wǔ hóu miào hé dōng nán de bái dì miào， ér yǐn chū wú xiàn gǎn kǎi。 wò lóng， zhǐ zhū gé liàng。 yuè mǎ， huà yòng zuǒ sī《 shǔ dū fù》“ gōng sūn yuè mǎ 'ér chēng dì” jù， yì zhǐ gōng sūn shù zài xī hàn mò chéng luàn jù shǔ chēng dì。 dù fǔ céng lǚ cì yǒng dào tā：“ gōng sūn chū jù xiǎn， yuè mǎ yì hé cháng？”（《 bái dì chéng》）“ yǒng lüè jīn hé zài？ dāng nián yì zhuàng zāi！”（《 shàng bái dì chéng 'èr shǒu》） yī shì zhī xióng， ér jīn 'ān zài？ tā men bù dōuchéng liǎo huáng tǔ zhōng de kū gǔ má！“ rén shì yīn shū”， cí yì píng liè。 màn， rèn biàn。 zhè jù shuō， rén shì yǔ yīn shū， rú jīn dū zhǐ hǎo rèn qí jì mò liǎo。 jié wěi 'èr jù， liú lù chū shī rén jí wéi yōu fèn gǎn shāng de qíng xù。 shěn dé qián shuō：“ jié yán xián yú tóng jìn， zé mù qián rén shì， yuǎn dì yīn shū， yì fù zhī jì liáo 'ér yǐ。”（《 táng shī bié cái》） xiàng zhū gé liàng、 gōng sūn shù zhè yàng de lì shǐ rén wù， bù lùn tā shì xián shì yú， dū tóng guī yú jìn liǎo。 xiàn shí shēng huó zhōng， zhēng shù、 zhū lüè gèng zào chéng guǎng dà rén mín tiān tiān dōuzài sǐ wáng， wǒ yǎn qián zhè diǎn jì liáo gū dú， yòu suàn dé liǎo shénme ní？ zhè huà kàn sì zì qiǎn zhī cí， shí jì shàng què chōng fēn fǎn yìng chū shī rén gǎn qíng shàng de máo dùn yǔ kǔ nǎo。“ zhì shì yōu rén mò yuàn jiē， gǔ lái cái dà nán wéi yòng！”（《 gǔ bǎi xíng》）“ yīng xióng yú shì yè， shuāi mài jiǔ fēng chén。”（《 shàng bái dì chéng 'èr shǒu》） zhè xiē shī jù zhèng hǎo chuán dá chū shī zhōng mǒu xiē wèi jìn zhī yì。 lú shì rèn wéi cǐ shī“ yì zhōng yán wài， chuàng rán yòu wú qióng zhī sī”， shì pō yòu jiàn dì de。
　　　　 cǐ shī xiàng lái bèi yù wéi dù lǜ zhōng de diǎn fàn xìng zuò pǐn。 shī rén wéi rào tí mù， cóng jǐ gè zhòng yào cè miàn shū xiě yè sù xī gé de suǒ jiàn suǒ wén suǒ gǎn， cóng hán xiāo xuě jì xiě dào wǔ gèng gǔ jiǎo， cóng tiān kōng xīng hé xiě dào jiāng shàng hóng bō， cóng shān chuān xíng shèng xiě dào zhàn luàn rén shì， cóng dāng qián xiàn shí xiě dào qiān nián wǎng jì。 qì xiàng xióng kuò， fǎng fó bǎ yǔ zhòu chǒng rù háo duān， yòu shàng tiān xià dì、 fǔ yǎng gǔ jīn zhī gài。 hú yìng lín chēng zàn cǐ shī：“ qì xiàng xióng gài yǔ zhòu， fǎ lǜ xì rù háo máng”， bìng shuō tā shì qī yán lǜ shī de“ qiān qiū bí zǔ”， shì hěn yòu dào lǐ de。
　　（ táo dào shù）

【zīliàoláiyuán】 táng shī jiàn shǎng cí diǎn