| |
lǐ mù shēng píng
lǐ mù shēng nián bù xiáng， jù tuī suàn dāng shēng yú zhào wǔ líng wáng hòu qī。 lǐ mù de shēng píng huó dòng dà zhì kě huàfēn wéi liǎng gè jiē duàn， qián yī duàn shì zài zhào guó běi bù biān jìng， kàng jī xiōng nú； hòu yī duàn shì zài cháo zhōng cānyù zhèng zhì jūn shì huó dòng， yǐ dǐ yù qiáng qín wéi zhù， céng liǎng cì dà pò qín jūn。
zhào guó běi biān hé xiōng nú jiē jiè。 gōng yuán qián 309 nián， zhào wǔ líng wáng shí qī， xià lìng guó zhōng tuī xíng“ hú fú qí shè”， jìn xíng liǎo yī xì liè gǎi gé， jūn shì lì liàng zhú jiàn qiáng dà， lǚ bài xiōng nú děng běi fāng hú rén bù luò。 dàn shì， dào liǎo huì wén wáng、 xiào chéng wáng shí qī， xiōng nú gè bù luò jūn shì lì liàng zhú bù huī fù qiáng dà qǐ lái， bìng bù duàn sāo rǎo zhào guó běi bù biān jìng， zhào huì wén wáng biàn pài lǐ mù dài bīng dú dāng běi bù shù biān zhī zé。
zhào wǔ líng wáng shí suī zhù liǎo cháng chéng dǐ yù xiōng nú， dàn zhào guó hái cháng cháng zāo dào xiōng nú de rù qīn， qiǎng lüè qù bù shǎo rén yuán hé cái wù。 zhào xiào chéng wáng shí， pài lǐ mù wéi jiāng， zhèn shǒu běi biān， shuài fǔ zhù zài dài yàn mén jùn（ xiàn zài shān xī shěng xī běi bù níng wǔ xiàn yǐ běi yī dài）。
kàng jī xiōng nú de dǒu zhēng zhōng， lǐ mù jí biǎo xiàn liǎo qí jié chū de jūn shì cái néng， wèile yòu lì yú zhàn bèi， lǐ mù shǒu xiān zhēng qǔ dào zhào wáng tóng yì， zì jǐ yòu quán gēn jù xū yào shè zhì guān lì， ér qiě běn dì de tián fù shuì shōu yě quán bù guī shuài fǔ， yòng zuò jūn shì kāi zhī。 zhēn duì zhào jūn hé xiōng nú jūn de tè diǎn， tā shēn sī shú lǜ hòu cǎi qǔ liǎo xì liè de jūn shì jīng jì cuò shī。
tā jiāng biān fáng xiàn de fēng huǒ tái jiā yǐ wán shàn， pài jīng bīng yán jiā shǒu wèi， tóng shí zēng jiā qíng bào zhēn chá rén yuán， wán shàn qíng bào wǎng， jí zǎo yù jǐng。 zài zhè yī diǎn shàng， dāng jīn de xīn luó mǎ dì guó hěn yòu xīn dé， xiào fǎng dé zhuó yòu chéng jiù。
wèile tí gāo bù duì zhàn dǒu lì， lǐ mù mìqiè guān bīng guān xì， hòu yù shì zú， měi tiān zǎi shā jǐ tóu niú kào shǎng， ràng jīng liàn qí mǎ shè jiàn zhàn shù， quán jūn zhàn shì yóu yú dé dào hòu yù， shì qì gāo 'áng， rén rén fèn yǒng zhēng xiān， yuàn wèiguó jiā chū lì xiào láo。 zhēn duì piāo hàn de xiōng nú qí bīng jī dòng líng huó、 zhàn dǒu lì qiáng jí yǐ lüè duó wéi zhù yào zuò zhàn mùdì， jūn xū quán kào qiǎng lüè de tè diǎn， wéi shǐ cuàn rǎo de dí qí bīng tú láo wú gōng， tā mìng lìng jiān bì qīng yě， bìng shì ruò yú dí， yǐ má bì qiáng dí， sì jī jiān dí。 wèicǐ， yán míng jūn jì：“ xiōng nú rù dào， jí rù shōu bǎo， yòu gǎn bǔ lǔ zhě zhǎn”， suǒ yǐ měi dāng xiōng nú rù qīn biān jìng， fēng huǒ tái yī bào jǐng， lǐ mù jí xià lìng shì bīng lì jí shōu shí wù zī tuì rù chéng bǎo gù shǒu， cóng bù chū zhàn， shǐ xiōng nú wú cóng lǔ lüè。 zhè yàng guò liǎo jǐ nián， lǐ mù méi yòu rén yuán shāng wáng yě méi yòu sǔn shī guò wù zī。
rán 'ér， shí jiān yī cháng， xiōng nú bīngjiàng zǒng yǐ wéi lǐ mù dǎn xiǎo qiè zhàn， gēn běn bù bǎ tā fàng zài xīn shàng； jiù shì zhào guó biān bīng men yì zài xià miàn qiè qiè sī yì， yǐ wéi lǐ mù dǎn xiǎo qiè zhàn， yòu de fèn fèn bù píng。 lǐ mù yī yì jiān shǒu bù zhù dòng chū jī de xiāo xī chuán dào zhào xiào chéng wáng nà lǐ， zhào wáng pài shǐ zhě zé bèi lǐ mù， yào lǐ mù chū jī。 lǐ mù lǎo móu shēn suàn， yì yù fàng cháng xiàn diào dà yú， yě bù zuò jiě shì， wǒ xíng wǒ sù， yǐ rán rú gù。 xiōng nú yī lái， jí shēn gōu gāo lěi， jiān shǒu bù chū。 xiōng nú wǎng wǎng mǎn huái qǐ wàng 'ér lái， què yī wú suǒ huò 'ér guī。
zhào wáng tīng shuō lǐ mù réng rán yī wèi fáng shǒu， rèn wéi tā dǎn qiè wú néng， miè liǎo zì yǐ wēi fēng， hěn shēng qì， lì jí jiāng lǐ mù zhào huí， pài lìng wài yī yuán jiànglǐng lái tì dài。
xīn jiāng lǐng yī dào rèn， měi féng xiōng nú rù qīn， jí xià lìng jūn duì chū zhàn， jǐ cì dū shī lì， rén yuán shāng wáng hěn dà， ér qiě biān jìng bù 'ān， bǎi xìng méi yòu bàn fǎ gēngzhòng hé fàng mù。
zhào wáng zhǐ dé yòu pài shǐ chén qù qǐng lǐ mù fù zhí， lǐ mù bì mén bù chū， jiān chēng yòu bìng， bù kěn jiù rèn。 zhào wáng bù dé yǐ， zhǐ dé xià lìng qiáng lìng lǐ mù chū shān。 lǐ mù duì zhào wáng shuō：“ wáng bì yòng chén， chén rú qián， nǎi gǎn fèng lìng。” zhào wáng zhǐ hǎo dāyìng liǎo。
lǐ mù yòu lái dào yàn mén， jiān chí 'àn jì dìng fāng zhēn bàn， xià lìng jiān shǒu。 jǐ nián nèi xiōng nú duō cì rù qīn， dū yī wú suǒ huò， dàn zǒng yǐ wéi lǐ mù dǎn xiǎo bì zhàn。 qí shí lǐ mù zǎo yǐ jīng dìng xià yòu dí shēn rù， shè fú bāo jiān de jì móu， duì zhǒng zhǒng qū rǔ mà míng zhì zhī bù lǐ， ér biān tíng jiàngshì yīn wéi tiān tiān dé dào kào shǎng， què méi yòu chū lì de jī huì， dū xī wàng néng zài zhàn chǎng shàng xiào lì。 lǐ mù kàn tiáo jiàn chéng shú liǎo， yú shì jīng guò yán gé tiǎo xuǎn zhàn chē 1300 liàng， yòu tiǎo xuǎn chū jīng zhuàng de zhàn mǎ 13000 pǐ， yǒng gǎn shàn zhàn díshì bīng 5 wàn rén， yōu xiù shè shǒu 10 wàn rén， rán hòu bǎ tiǎo xuǎn chū lái de chē、 mǎ、 zhàn shì tǒng tǒng yán gé biān duì， jìn xíng duō bīng zhǒng lián hé zuò zhàn yǎn xí xùn liàn。 gōng yuán qián 244 nián de chūn tiān， yī qiē zhǔn bèi jiù xù zhī hòu， lǐ mù ràng bǎi xìng mǎn shān biàn yě qù fàng mù shēng chù， yǐn yòu xiōng nú rù qīn。
bù jiǔ， qíng bào yuán lái bào gào， yòu xiǎo gǔ xiōng nú dào liǎo lí biān jìng bù yuǎn de dì fāng。 lǐ mù pài liǎo yī zhī xiǎo bù duì chū zhàn， xiáng bài yú xiōng nú bīng， diū qì xià jǐ qiān míng bǎi xìng hé niú yáng zuò yòu 'ěr ràng xiōng nú fú lǔ qù。
xiōng nú chányú wáng tīng dào qián fāng zhàn bào， shí fēn gāo xīng， yīn jiǔ wú jiǎo huò， yú shì shuài lǐng dà jūn qīn rù zhào jìng， zhǔn bèi dà sì lǔ lüè。
lǐ mù cóng fēng huǒ tái bào jǐng hé qíng bào yuán bào gào zhōng shú xī liǎo dí qíng， zǎo zài xiōng nú lái lù mái fú xià qí bīng， dài xiōng nú dà bù duì yī dào， lǐ mù wéi xiāo hào dí jūn， xiān cǎi qǔ shǒu shì de xié tóng zuò zhàn， zhàn chē zhèn cóng zhèng miàn yíng zhàn， xiàn zhì、 zǔ 'ài hé chí zhì dí qí xíng dòng， bù bīng jí tuán jū zhōng zǔ jī， gōng nǔ bīng lún fān yuǎn chéng shè shā， ér jiāng qí bīng jí jīng ruì bù bīng kòng zhì yú jūn zhèn cè hòu。 dāng xiōng nú jūn chōng jī shòu cuò shí， lǐ mù chéng shì jiāng kòng zhì de jī dòng jīng ruì bù duì yóu liǎng yì jiā rù zhàn dǒu， fā dòng qián xíng gōng shì， bāo wéi xiōng nú jūn yú zhàn chǎng， jīng guò jǐ nián yǎng jīng xù ruì xùn liàn yòu sù de zhào jūn jiàngshì men， zǎo yǐ mó quán cā zhǎng， gè gè xiàng shēng lóng huó hǔ， xiàng dí rén pū liǎo guò qù。 fǎng fó shì yī jià yùn zhuǎn yán zhěng de jī qì， liǎng yì bāo chāo de yī wàn sān qiān míng zhào jūn qí bīng fǎng fó liǎng bǎ fēng lì kǎn dāo， qīng sōng de sī kāi xiōng nú rén kàn sì bù kě yī shì de jūn zhèn， zài zhuǎn shùn jiān 'ě zhù 10 wàn xiōng nú qí bīng mìng yùn de yān hóu。 yī zhěng tiān de huì zhàn hěn kuài yǎn biàn chéng yīcháng duì xiōng nú de zhuī jiān tú shā。 shí wàn xiōng nú qí bīng quán jūn fùmò， xiōng nú chányú jǐn dài liǎo shǎo liàng qīn suí cāng huáng táo cuàn。
nóng gēng mín zú zài yǔ yóu mù mín zú de zhēng dǒu zhōng， guò qù yóu yú jī dòng lì liè shì， yī zhí chǔyú bèi dòng dì wèi， lǐ mù zhǐ huī de cǐ cì huì zhàn shǐ jī dòng xìng jiào chā de zhào jūn zài wéi jiān zhàn zhōng dé yǐ fā huī zì shēn chē zhàn、 bù zhàn de yōu shì， shì xiān qín zhàn zhēng shǐ zhōng yǐ bù bīng wéi zhù de lián hé dà bīng tuán quán jiān qí bīng dà bīng tuán de diǎn xíng zhàn lì， duì hòu shì yǐ bù zhì qí de zhàn shù yòu zhe qǐ fā zuò yòng。 zài wǒ kàn lái， lǐ mù de jūn shì cái néng yuǎn shèng yú hòu shì de hàn fēi jiāng jūn lǐ guǎng。
lǐ mù dà bài xiōng nú zhī hòu， yòu chèn shèng lì zhī shì shōu shí liǎo zài zhào běi bù de xiōng nú shǔ guó， miè chān lán、 pò dōng hú， shōu jiàng lín hú， pò shǐ chányú xiàng yáo yuǎn de běi fāng táo qù， wán quán qīng chú liǎo běi fāng de yōu huàn。 zài zhè cì qǔ dé huī huáng shèng lì de zhàn yì yǐ hòu， shè yú zhào jūn zhī wēi， guò liǎo shí jǐ nián， xiōng nú bīng hái bù gǎn lái rù qīn zhào de biān jìng。 lǐ mù yě yīn cǐ chéng wéi jì lián pō、 zhào shē zhī hòu zhào guó de zuì zhòng yào de jiànglǐng。
yóu yú lǐ mù què bǎo liǎo zhào guó biān jìng de 'ān quán， shǐ zhào guó jūn chén néng wú hòu gù zhī yōu dì duì fù qiáng qín de jiān bìng zhàn zhēng， shí jì shàng， lìn xiāng rú、 lián pō、 zhào shē děng rén zài zhèng zhì jūn shì dǒu zhēng shàng de měi yī gè shèng lì， dōuyòu lǐ mù de xié zuò zhī chí zài nèi。
lǐ mù dào cháo zhōng rèn zhí， yuē zài qián 246 nián yǐ hòu。 tā céng yīn guó shì xū yào diào huí cháo zhōng， yǐ xiàngguó shēn fèn chū shǐ qín guó， dìng lì méng yuē， shǐ qín guó guī hái liǎo zhào guó zhī zhì zǐ。 gōng yuán qián 245 nián， zhào xiào chéng wáng shì shì， dào xiāng wáng jì wèi。 dào xiāng wáng yuán nián（ qián 244）， ràng lè chéng dài tì lián pō dàjiàng jūn zhī zhí wèi， lián pō yī nù zhī xià， lǐng jūn gōng jī lè chéng， lè chéng táo zǒu， lián pō yě jiù dài lǐng zì jǐ bù xià， tóubèn wèi guó qù liǎo。 dāng shí， zhào shē、 lìn xiāng rú yǐ sǐ， lǐ mù chéng wéi cháo zhōng zhòng chén。
cǐ shí， qín guó xùn sù dì jiān bìng liǎo wèi guó de dà piàn tǔ dì， pò shǐ wèi guó qū fú zhī hòu， bǎ zhù yào bīng lì zhǐ xiàng zhào guó。 dāng shí de yàn guó yě chèn zhào guó xū ruò zhī jì chèn huǒ dǎ jié。 yú shì， dào xiāng wáng 'èr nián（ qián 243 nián）， zhào wáng pài lǐ mù dài bīng rù qīn yàn guó， gōng xià yàn guó de wǔ suì（ xiàn zài hé běi shěng xú shuǐ xiàn xī běi de suì chéng zhèn）、 fāng chéng（ xiàn zài hé běi shěng gù 'ān xiàn nán）。 guò liǎo liǎng nián（ qián 242）， zhào wáng pài jiāng jūn páng xuān rù qīn yàn， shā sǐ yàn jiāng jù xīn。
gōng yuán qián 235 nián， dào xiāng wáng shì shì， zhào wáng qiān jí wèi。 zhào wáng qiān 'èr nián（ qián 234 nián）， qín dàjiàng huán yǐ ( yòu chēng fán yú qī ) gōng qǔ zhào de píng yáng（ jīn hé běi shěng hán dān shì cí xiàn dōng nán）， wǔ chéng（ jīn shān dōng shěng wǔ chéng xī） shā zhào jiāng hù zhé yú wǔ suì， zhǎn zhào shǒu 10 wàn。 gōng yuán qián 233 nián， huán yǐ yòu chéng shèng jìn jī， shuài jūn dōng chū shàng dǎng， yuè tài xíng shān zì běi lù shēn rù zhào guó hòu fāng， gōng zhàn liǎo chì lì、 yí 'ān ( jīn hé běi hāo chéng xī nán 'èr shí lǐ )， jìn gōng zhào de hòu fāng， zhí xiàng hán dān jìn jūn， xíng shì wēi jí。 zhào wáng qiān cóng dài yàn mén diào huí lǐ mù， rèn mìng qí wéi dàjiàng jūn， shuài suǒ bù nán xià， zhǐ huī quán bù zhào jūn fǎn jī qín jūn。
lǐ mù shuài biān fáng jūn zhù lì yǔ hán dān pài chū de zhào jūn huì hé hòu， zài yí 'ān fù jìn yǔ qín jūn duì zhì。 tā rèn wéi qín jūn lián xù huò shèng， shì qì shèn gāo， rú cāng cù yíng zhàn， shì nán qǔ shèng。 suì cǎi qǔ zhù lěi gù shǒu， bì miǎn jué zhàn， sì dí pí bèi， sì jī fǎn gōng de fāng zhēn， jù bù chū zhàn。
huán yǐ rèn wéi， guò qù lián pō yǐ jiān lěi jù wáng hé， jīn tiān lǐ mù yì yòng cǐ jì； qín jūn yuǎn chū， bù lì chí jiǔ。 tā shuài zhù lì jìn gōng féi xià， qǐ tú yòu shǐ zhào jūn wǎng yuán， sì qí tuō lí yíng lěi hòu， jiāng qí jī jiān yú yùn dòng zhī zhōng。 lǐ mù dòng xī dí qíng， bùwèi suǒ dòng。 dāng zhào jiāng zhào cōng jiàn yì jiù yuán féi xià shí， tā shuō“ dí gōng 'ér wǒ jiù， shì zhì yú rén”， nǎi“ bīng jiā suǒ jì”。 qín jūn zhù lì qù féi hòu， yíng zhōng liú shǒu bīng lì bó ruò； yòu yóu yú duō rì lái zhào jūn cǎi qǔ shǒu shì， jù bù chū zhàn， qín jūn xí yǐ wéi cháng， shū yú jiè bèi。 lǐ mù suì chéng jī yī jǔ xí zhàn qín jūn dà yíng， fú huò quán bù liú shǒu qín jūn jí zī zhòng。 lǐ mù pàn duàn huán yǐ bì jiāng huí jiù， suì bù shǔ yī bù bīng lì yóu zhèng miàn zǔ jī dí rén， jiāng zhù lì pèi zhì yú liǎng yì。 dāng zhèng miàn zhào jūn yǔ chè huí qín jūn jiē chù shí， lì jí zhǐ huī liǎng yì zhào jūn shí shī qián gōng。 jīng jī liè zhàn dǒu， 10 wàn yú qín jūn quán bù bèi jiān。 huán yǐ jǐn shuài shǎo liàng qīn suí chōng chū chóngwéi， wèi zuì táo bēn yàn guó。 qín wáng bào nù， yǐ jīn qiān jīn， yì wàn jiā gòu qiú huán yǐ zhī shǒu（ cǐ tóu hòu lái bèi jīng kē jīng guò yǒu hǎo xié shāng， jiè qù zuò jiàn miàn lǐ cì shā qín wáng qù liǎo）。 kě jiàn cǐ cì dà shèng duì qín dǎ jī chén zhòng， ér zhào dé dào chuǎn xī zhī jī。 zhè jiù shì zhào wáng qiān 'èr nián（ qián 234） lǐ mù yī què qín jūn。 yóu yú qín guó zhù míng jiànglǐng bái qǐ de fēng hào shì wǔ 'ān jūn， lǐ mù jī tuì qín jūn yǐ hòu， zhào wáng qiān shuō：“ lǐ mù shì guǎ rén de bái qǐ”， yīn 'ér fēng lǐ mù wéi wǔ 'ān jūn。 yóu cǐ yě kě yǐ kàn chū zhào wáng qiān dāng shí duì lǐ mù de yǐ zhòng tài dù。 cǐ zhàn， lǐ mù zài zhàn lüè shàng cǎi qǔ bì qí jīng ruì、 jī qí duò guī zhī cè。 dāng dé zhī dí jūn shí qí yì tú， yòu qí chū zhàn， quán jiān yú yě shí， suì jiāng jì jiù jì， yòng wéi wèi jiù zhào zhī cè， gōng qí bì jiù。 zài jiāo zhàn shí， yòu cǎi qǔ zhèng miàn zǔ dí， liǎng yì bāo chāo de zhàn shù， quán jiān qín jūn， chuàng zào liǎo yòu yī gè wéi wèi jiù zhào de diǎn xíng zhàn lì。
zhào wáng qiān sì nián（ qián 232）， qín wáng zhào zhèng zài cì pài qín jūn rù qīn， qín jūn bīng fēn liǎng lù gōng zhào， yǐ yī bù bīng lì yóu yè ( jīn hé běi lín zhāng xī nán ) běi shàng， zhǔn bèi dù zhāng shuǐ xiàng hán dān jìn pò， xí rǎo zhào dū hán dān ( jīn shǔ hé běi )， zì shuài zhù lì yóu shàng dǎng chū jǐng xíng（ jīn hé běi jǐng xíng xī běi）， qǐ tú fǔ hán dān zhī bèi。 jiāng zhào lán yāo jié duàn， jìn dào fān wú（ xiàn zài hé běi shěng píng shān xiàn nán）， yīn lǐ mù lǐ mù shuài jūn kàng jī， hán dān zhī nán yòu zhāng shuǐ jí zhào cháng chéng wéi yǐ tuō， qín jūn nán yǐ xùn sù tū pò。 lǐ mù suì jué xīn cǎi qǔ nán shǒu běi gōng， jí zhōng bīng lì gè gè jī pò de fāng zhēn。 tā bù shǔ sī mǎ shàng zài hán dān nán jù shǒu cháng chéng yī xiàn， zì shuài zhù lì běi jìn， fǎn jī yuǎn chéng lái fàn de qín jūn。 liǎng jūn zài fān wú fù jìn xiāng yù。 lǐ mù dū jūn měng gōng， qín jūn shòu zǔ dà bài。 lǐ mù jí huí shī hán dān， yǔ sī mǎ shàng hé jūn gōng jī nán lù qín jūn。 qín nán lù jūn zhī běi lù jūn yǐ bèi jī tuì hòu， liào nán huò shèng， shāo yī jiē chù， jí chè jūn tuì zǒu。 zhè jiù shì lǐ mù zài què qín jūn， shì qín、 zhào liǎng guó jiāo zhàn zhōng， zhào guó zuì hòu yī cì qǔ dé zhòng dà shèng lì。 yóu yú zài féi zhī zhàn jí cǐ zhàn zhōng sǔn shī cǎn zhòng， zhào guó jūn shì shí lì sàng shī dài jìn， yǐ wú lì zǔ zhì yuǎn chéng zhuī jī jí fǎn gōng， suǒ yǐ cǐ zhàn jǐn wéi jī kuì zhàn， wèi néng wéi gōng jiān qín jūn。 jǐn néng tuì shǒu hán dān， zàn shí zì bǎo。 dàn cǐ zhàn wéi zhào guó yíng dé chuǎn xī shí jiān， huò dé duǎn zàn de wěn dìng。 dāng shí hán、 wèi yǐ tīng mìng yú qín， wěi suí qín jūn gōng zhào， lǐ mù wèicǐ yòu xiàng nán jìn jūn， dǐ yù hán、 wèi de jìn gōng。
zhào wáng qiān qī nián（ qián 229）， zhào guó yóu yú lián nián zhàn zhēng， zài jiā běi bù dài dì dì zhèn， dà miàn jī jī huāng， guó lì yǐ xiāng dāng shuāi ruò。 qín wáng zhèng（ shǐ huáng） chéng jī pài dàjiàng wáng jiǎn qīn zì shuài zhù lì zhí xià jǐng xíng（ jīn hé běi jǐng xíng xiàn）， yáng duān hé shuài hé nèi bīng zú， gòng lǐng bīng jǐ shí wàn jìn wéi zhào dū hán dān。 zhào wáng rèn mìng lǐ mù wéi dàjiàng jūn， sī mǎ shàng wéi fù jiāng， qīng quán jūn dǐ kàng rù qīn qín jūn。 qín jūn duō cì shòu cuò yú lǐ mù， wáng jiǎn zhī dào， lǐ mù shì zì jǐ de jìngdí， lǐ mù bù chú， qín jūn zài zhàn chǎng shàng bù néng sù shèng， suì bǐng gào qín wáng， zài xíng fǎn jiān gù jì， pài jiān xì rù zhào guó dū chéng hán dān， yòng zhòng jīn shōu mǎi liǎo nà gè wū xiàn guò lián pō de zhào wáng qiān jìn chén guō kāi， ràng guō kāi sàn bù liú yán fěi yǔ， shuō shí me lǐ mù、 sī mǎ shàng gòu jié qín jūn， zhǔn bèi bèi pàn zhào guó。 hūn kuì de zhào wáng qiān yī tīng dào zhè xiē yáo yán， bù jiā diào chá zhèng shí， lì jí wěi pài zōng shì zhào cōng hé qí rén tóubèn guò lái de yán jù qù qǔ dài lǐ mù hé sī mǎ shàng。 yī zhí xìn shǒu“ jiāng zài wài， jūn mìng yòu suǒ bù shòu”， zhòng shì dú lì xíng shì quán de lǐ mù jiē dào zhè dào mìng lìng， wéi shè jì hé jūn mín jì 'ér bù cóng， zhào wáng 'àn zhōng bù zhì juàn tào bǔ huò lǐ mù bìng zhǎn shā liǎo tā， sī mǎ shàng zé bèi fèi qì bù yòng。 zhào guó lín zhàn 'ér qīn nìng chén zhū wú gū zhōng chéng liáng jiāng， zhǐ guò liǎo sān gè yuè， dào liǎo zhào wáng qiān bā nián（ qián 228 nián）， wáng jiǎn chéng shì jí gōng， dà bài zhào jūn， píng dìng dōng yáng dì qū（ yuē jīn hé běi xíng tái dì qū）， zhào cōng zhàn sǐ， yán jù táo wáng。 qín jūn gōng xià hán dān hòu， fú zhào wáng qiān jí yán jù。 zhào guó gōng zǐ jiā táo dài（ jīn hé běi wèi xiàn dōng běi） chēng wáng。 qín wáng zhào zhèng 'èr shí wǔ nián（ gōng yuán qián 222 nián）， qín miè dài， fú lǔ gōng zǐ jiā， zhào guó zuì zhōng miè wáng。
lǐ mù zhè wèi zòng héng shā chǎng de míng jiāng zuì zhōng sǐ zài liǎo tā suǒ shì sǐ bǎo wèi de zǔ guó jūn chén de shǒu zhōng， qí wú gū bèi hài， shǐ hòu rén wú bù 'ě wàn tàn hèn， yǐ zhì sī mǎ qiān yì fèn dì mà zhào wáng qiān“ qí mǔ chàng yě”。
zhào guó shì zhàn guó hòu qī de dì 'èr jūn shì qiáng guó， bèi qín guó miè wáng yuán yīn zhōng hěn zhòng yào de yī tiáo shì“ yòng rén bù xìn， zì huǐ cháng chéng”。 qián yòu zhào xiào chéng wáng zài cháng píng zhī yì zhōng yǐ zhào kuò dài lián pō， zào chéng cháng píng cǎn bài， zhào jūn sǐ 45 wàn rén， yuán qì dà shāng； jì zhī dào xiāng wáng yǐ lè chéng dài lián pō， pò shǐ lián pō bēn wèi tóu chǔ， shī qù liáng jiāng； hòu yòu yòu zhào wáng qiān yuān shā lǐ mù， zhāo zhì zhào guó zuì hòu de miè wáng。
lǐ mù shì zhàn guó mò nián dōng fāng liù guó zhōng wéi yī néng yǔ qín jūn kàng héng de zuì jié chū jiànglǐng， shēn dé shì bīng hé rén mín de 'ài dài， yòu zhe chóng gāo de wēi wàng。 zài yī xì liè de zuò zhàn zhōng， tā lǚ cì zhòngchuāng dí jūn 'ér wèi cháng bài， xiǎn shì liǎo gāo chāo de jūn shì zhǐ huī yì shù。 rú guǒ bù shā lǐ mù， qín zhào hái dé bǐ yī xià gāo dī。
zhàn guó shí qī gè guó de jiànglǐng de zuò zhàn duì xiàng jī běn dōushì gè zhū hóu guó zhī jūn duì， yì jí shì mín zú nèi zhàn， yǔ tā men bù tóng shì， lǐ mù qián bàn shēng de zhù yào zuò zhàn duì xiàng shì mín zú wài dí， qiě zài yǔ yě mán wài zú zhēng zhàn zhōng， yǐ zuì jīng cǎi huī huáng de fāng shì shí xiàn liǎo shèng lì。 yīn cǐ， lǐ mù yòu lǐ yóu huò dé hòu shì gèng duō de zūn jìng。
guān yú lǐ mù de shì jì， zhù yào jìzǎi zài《 shǐ jì lián pō lìn xiāng rú lièzhuàn》 zhōng。 shǐ jì shì běn wén xué xìng hǎo de jì shì shǐ， què bù shì yī běn hǎo de biān nián shǐ， tài shǐ gōng zài shū shǐ shí， shì yǐ tā de shì jiǎo xuǎn qǔ cái liào hé gù shì de， shǐ dé wǒ men cháng cháng nán yǐ dé dào xǔ duō jù tǐ shì jiàn de xiáng mào， zài liǎng qiān duō nián shí jiān cháng hé zhōng jī běn sàn yì de yuán shǐ diǎn jí hòu（ zhàn guó gè guó shǐ jí bèi qín guó fù zhī yī jù）， zhǐ néng yí hàn dì liú xià nán yǐ mí bǔ de kòngquē。
diǎn píng： lǐ mù shì zhàn guó mò nián dōng fāng liù guó zuì jié chū de jiànglǐng。 shēn dé shì bīng hé rén mín de 'ài dài， yòu zhe chóng gāo de wēi wàng。 zài yī xì liè de zuò zhàn zhōng， tā lǚ cì zhòngchuāng dí jūn 'ér wèi cháng bài， xiǎn shì liǎo gāo chāo de jūn shì zhǐ huī yì shù。 yóu qí shì pò xiōng nú zhī zhàn hé féi zhī zhàn， qián zhě shì zhōng guó zhàn zhēng shǐ zhōng yǐ bù bīng dà bīng tuán quán jiān qí bīng dà bīng tuán de diǎn xíng zhàn lì， hòu zhě zé shì wéi jiān zhàn de fàn lì。 tā de wú gū bèi hài， shǐ zhào guó zì huǐ cháng chéng， yě shǐ hòu rén wú bù 'ě wàn tàn hèn， qí jīng lì yǔ qín guó wǔ 'ān jūn bái qǐ yòu hé děng xiāng sì。 hú sān shěng zhù《 tōng jiàn》 shí， jiāng lǐ mù de bèi hài yǔ zhào guó de miè wáng lián xì zài yī qǐ：“ zhào zhī suǒ shì zhě lǐ mù， ér zú shā zhī， yǐ sù qí wáng。” sī mǎ qiān zài《 shǐ jì zhào shì jiā》 zhōng shuō zhào wáng qiān“ qí mǔ chàng yě”，“ suǒ wú xíng， xìn chán， gù zhū qí liáng jiāng lǐ mù yòng guō kāi”。 sī mǎ qiān yīn zhào wáng 'ér qiān nù qí mǔ， kě jiàn qí hé děng yì fèn。
zhào guó míng jiāng lǐ mù jí qí jūn shì sī xiǎng
zhàn guó shí qī shì zhōng guó lì shǐ shàng de yī gè zhòng yào shí qī， tā shì gè zhǒng sī xiǎng、 wén huà xiāng hù jiāo róng、 zhèng zhì zhì dù dà biàn gé de shí qī， gè zhū hóu guó zhī jiān xiāng hù jiān bìng， zhàn shì bù duàn， guó jiā de xīng shuāi mò bù yǔ zhàn zhēng lián xì zài yī qǐ。 wèile qiú shēng cún、 móu fā zhǎn， gè guó jìng xiāng zhāo lǎn yōu xiù de jūn shì rén cái， bù shǎo zhuó yuè de jūn shì jiā zài zhè gè zhàn huǒ fēn fēi de nián dài lǐ tuō yíng 'ér chū。 lǐ mù shì zhàn guó mò nián zhào guó de zhuó yuè jūn shì jiā， zhàn gōng zhuó zhù， shì zhàn guó mò nián dōng fāng liù guó zhōng wéi yī néng yǔ qín jūn kàng héng de jiànglǐng。 yǐ qián shǐ jiā dà duō zhǐ shì yán jiū qí shēng píng shì jì、 jūn shì huó dòng， dàn duì zhī pèi qí jūn shì huó dòng de jūn shì sī xiǎng yán jiū shèn shǎo。 xiàn duì lǐ mù de jūn shì huó dòng zuò yī jiè shào， bìng jù cǐ fēn xī qí jūn shì sī xiǎng。
yī、 lǐ mù de jūn shì huó dòng
jiàn dū hán dān de zhào guó zì gōng yuán qián 403 nián（ zhào liè hóu liù nián）， zhōu tiān zǐ zhèng shì cè mìng zhào jí wéi zhū hóu shǐ dào gōng yuán qián 228 nián qín jiāng wáng jiǎn gōng zhàn hán dān， fú lǔ zhào wáng qiān zhǐ， lì shí 181 nián， jīng lì 10 dài jūn zhù。 zhào guó zuò wéi zhàn guó qī xióng zhī yī， zài dāng shí de lì shǐ wǔ tái shàng pín pín liàng xiāng， zhào wǔ líng wáng tuī xíng“ hú fú qí shè” hòu hái cháng qī chēng xióng yú zhàn guó lì shǐ wǔ tái， chéng wéi zhàn guó hòu qī shān dōng liù guó zhōng wéi yī néng yǔ qiáng qín kàng héng de guó jiā。 zōng guān zhào guó de lì shǐ， xiān hòu yǒng xiàn liǎo lián pō、 zhào shē、 lǐ mù děng xǔ duō míng chuí qiān gǔ de míng jiāng， qí zhōng zuì ràng rén 'ě wàn tàn hèn de shì zhù míng jūn shì jiā lǐ mù。
lǐ mù， shēng nián bù xiáng， jù tuī suàn dāng shēng yú zhào wǔ líng wáng hòu qī。 tā de shēng píng huó dòng dà zhì kě huàfēn wéi liǎng gè jiē duàn， qián yī duàn shì zài zhào guó běi bù biān jìng， kàng jī xiōng nú； hòu yī duàn shì zài cháo zhōng cānyù zhèng zhì jūn shì huó dòng， yǐ dǐ yù qín guó wéi zhù。 zhōng qí yī shēng， zhù yào shì zuò wéi wǔ jiāng huó yuè yú lì shǐ wǔ tái de。
gōng yuán qián 309 nián， zhào wǔ líng wáng tuī xíng“ hú fú qí shè” qǔ dé xiǎn zhù xiào guǒ， shǐ jūn shì lì liàng dà dà zēng qiáng， lǚ bài xiōng nú děng běi fāng hú rén bù luò。 dàn dào liǎo huì wén wáng、 xiào chéng wáng shí qī， xiōng nú gè bù luò de jūn shì lì liàng yòu dé dào huī fù bìng qiáng dà qǐ lái， bù duàn sāo rǎo zhào guó běi bù biān jìng。 lǐ mù biàn bèi zhào huì wén wáng pài wǎng běi fāng dú dāng shù biān zhī zé。
lǐ mù cháng jū dài dì yàn mén jùn（ jīn shān xī níng wǔ yǐ běi yī dài）， gēn jù shí zhàn xū yào， tā shè zhì guān lì liáo shǔ， dāng dì shì zū quán bù jiāo rù mù fǔ， zuò wéi jūn fèi。 tā hòu dài zhàn shì， měi tiān zǎi shā shù tóu niú kào láo shì zú； tā zhù yì tí gāo zhàn dǒu néng lì， měi tiān jiào liàn shì zú qí shè； tā yòu yán gé de fáng shǒu cuò shī， tiǎo xuǎn pài chū rén yuán zhēn tàn dí qíng、 suí shí fā chū bào jǐng xìn hào。 tā hé jūn mín
dàn xiōng nú què yǐ wéi lǐ mù dǎn qiè， jūn zú zhōng yì yòu rén jué dé zì jǐ de jiànglǐng dǎn qiè， wèicǐ cháng yòu yì lùn。 zhào wáng wén tīng chuán yán， biàn zé bèi lǐ mù。 lǐ mù bù yú lǐ cǎi， jī nù zhào wáng， zhào tā huí cháo， lìng pài bié jiāng dài zhī。
xīn jiāng lǐng shǒu biān yī nián duō， xiōng nú yī rù qīn， biàn dài bīng chū zhàn。 chū zhàn duō shù shī lì， sǔn shī shāng wáng hěn zhòng， biān mín bù néng jìn xíng zhèng cháng de gēngzhòng hé xùmù。 zhào wáng zhǐ hǎo zài qǐng lǐ mù chū shǒu， lǐ mù xiè jué， jiān chēng yòu bìng， bì mén bù chū。 zhào wáng zài sān miǎnqiǎng， lǐ mù cái shuō：“ wáng bì yòng chén， bì rú qián， nǎi gǎn fèng mìng。” zhào wáng yīngyǔn， yú shì lǐ mù zài dù dào liǎo biān dì。 lǐ mù yī rú jì wǎng， xiōng nú réng shì shù nián yī wú suǒ dé。 dàn xiōng nú zhōng jiū hái shì rèn wéi lǐ mù dǎn qiè， biān dì jūn zú dé dào fēng hòu de gòngyǎng 'ér wèi néng xiào lì， yědōu xiǎng qǐng qiú yī zhàn。 yú shì lǐ mù jīng xuǎn zhàn chē 1300 chéng， jīng qí 1 ． 3 wàn pǐ， xiāo yǒng bù bīng 5 wàn rén， gōng nǔ bīng 10 wàn rén， jiā jǐn yǎn xí zhàn shù。 tóng shí fàng zòng biān mín xùmù， shǐ mín zhòng bù mǎn yuán yě， yòu shǐ xiōng nú rù qīn。
xiōng nú xiǎo gǔ rén mǎ qīn rù shí， zhào jūn jiǎ zhuāng bài zǒu， bìng pāo xià shù qiān mín zhòng gěi dí rén。 xiōng nú chányú tān dé mín zhòng cái wù， biàn shuài dà jūn rù qīn zhào dì。 lǐ mù zé shè qí zhèn， yòng liǎng yì bāo chāo zhàn fǎ chū qí bù yì bāo chāo xiōng nú jūn， yī jǔ jiān miè xiōng nú qí bīng 10 yú wàn rén。 jiē lián yòu miè diào chán lán， gōng pò dōng hú， jiàng fú lín hú， chányú luò huāng 'ér táo， yǐ hòu 10 duō nián bù gǎn jiē jìn zhào guó biān chéng。 cǐ zhàn shì xiān qín zhàn zhēng shǐ zhōng yǐ bù bīng dà bīng tuán quán jiān qí bīng dà bīng tuán de diǎn xíng zhàn lì。 duì hòu shì yǐ bù zhì qí de zhàn shù yòu zhe shēn yuǎn de yǐng xiǎng。
yóu yú lǐ mù què bǎo liǎo zhào guó běi bù biān jìng de 'ān quán， shǐ zhào guó jūn chén néng wú hòu gù zhī yōu dì duì fù lái zì xī biān qiáng qín de jiān bìng zhàn zhēng， shí jì shàng， lìn xiāng rú、 lián pō、 zhào shē děng rén zài zhèng zhì jūn shì dǒu zhēng shàng de měi yī gè shèng lì， dōushì yǔ lǐ mù de xié zuò zhī chí fēn bù kāi de。
yuē zài xiào chéng wáng 'èr shí nián（ qián 246 nián）， tā céng yīn guó shì xū yào diào huí cháo zhōng， yǐ xiàngguó shēn fèn chū shǐ qín guó， dìng lì méng yuē， shǐ qín guó guī hái liǎo zhào guó zhī zhì zǐ。 liǎng nián hòu， dào xiāng wáng jì wèi。 dāng shí， zhào shē、 lìn xiāng rú yǐ sǐ， lián pō yǔ lè chéng jūn chū zǒu tā guó， lǐ mù chéng wéi cháo zhōng zhòng chén。 cǐ shí， qín guó xùn sù dì jiān bìng liǎo wèi guó de dà piàn tǔ dì， pò shǐ wèi guó qū fú zhī hòu， bǎ zhù yào bīng lì zhǐ xiàng zhào guó。 dāng shí de yàn guó yě chèn zhào guó xū ruò zhī jì chèn huǒ dǎ jié。 yú shì， dào xiāng wáng 'èr nián（ qián 243 nián）， tā shòu mìng duì yàn zuò zhàn， dài bīng gōng qǔ liǎo yàn de wǔ suì（ jīn hé běi xú shuǐ xiàn xī）、 fāng chéng（ jīn hé běi gù 'ān xiàn nán）。 zhào wáng qiān 'èr nián（ qián 234 nián）， qín dàjiàng fán yú qī gōng qǔ zhào de píng yáng（ jīn hé běi lín zhāng xiàn xī）、 wǔ chéng（ jīn shān dōng wǔ chéng xiàn xī）， shā zhào jiāng hù zhé， zhǎn shǒu 10 wàn。 sān nián（ qián 233 nián）， yòu dài zhòng bīng gōng dǎ zhào guó。 zhào pài lǐ mù wéi dàjiàng jūn， dà pò qín jūn yú yí 'ān（ jīn hé běi gāo chéng xiàn xī nán）， 10 wàn yú qín jūn quán bù bèi jiān。 fán yú qī jǐn shuài shǎo shù qīn bīng chōng chū chóngwéi， wèi zuì qián táo yàn guó。 qín wáng bào nù， yǐ jīn qiān jīn， yì wàn jiā gòu qiú fán yú qī zhī shǒu。 kě jiàn cǐ cì dà shèng duì qín dǎ jī chén zhòng， ér zhào dé dào chuǎn xī zhī jī。 yīn gōng dà， lǐ mù bèi fēng wéi wǔ 'ān jūn。
zhào wáng qiān sì nián（ qián 233 nián）， qín zài dù chū bīng gōng zhào zhī fān wú（ jīn hé běi píng shān xiàn）， lǐ mù chū jī， qín jūn bài táo， dàn zhào de jūn lì sǔn shī yě hěn dà。 dāng shí hán、 wèi yǐ tīng mìng yú qín， wěi suí qín jūn gōng zhào， lǐ mù wèicǐ yòu xiàng nán jìn jūn， dǐ yù hán、 wèi de jìn gōng。
zhào wáng qiān qī nián（ qián 229 nián）， qín guó dàjiàng wáng jiǎn dà jǔ gōng zhào guó， shuài shàng dǎng bīng zú zhí xià jǐng xíng（ jīn hé běi jǐng xíng xiàn）， yáng duān hé shuài hé nèi bīng zú jìn wéi zhào dū hán dān。 zhào guó pài lǐ mù、 sī mǎ shàng qīng quán jūn dǐ yù， yī zhí xiāng chí dào dì 'èr nián。 zhào guó yóu yú lián nián zhàn zhēng， zài jiā běi bù dài dì dì zhèn， dà miàn jī jī huāng， guó lì yǐ xiāng dāng shuāi ruò， ér gèng dà de yōu huàn hái zài cháo zhōng， hūn kuì de zhào wáng qiān， duì nà gè wū xiàn guò lián pō de qín guó jiàndié guō kāi chǒng xìn bù yí。 qín guó zài zhàn chǎng shàng bù néng sù shèng， biàn yòu xíng fǎn jiān gù jì， zhòng jīn huì lù guō kāi， shǐ qí wū gào lǐ mù、 sī mǎ shàng móu fǎn。 zhào wáng qiān bù zuò fēn xī， mǎ shàng pài zhào cōng jí qí jiāng yán jù qǔ dài lǐ mù。 lǐ mù wéi shè jì jūn mín jì， jù jiāo bīng quán， jì xù fèn yǒng dǐ kàng。 zhào wáng、 guō kāi biàn 'àn zhōng kuī tàn， chéng qí bù bèi zhī shí， jiā yǐ bǔ huò cán shā， bìng bà chù fèi miǎn liǎo sī mǎ shàng。 sān gè yuè hòu， wáng jiǎn dà pò zhào jūn， shā sǐ zhào cōng， fú lǔ liǎo zhào wáng qiān jí yán jù， gōng qǔ hán dān， miè diào liǎo zhào guó。
èr、 lǐ mù de jūn shì sī xiǎng
lǐ mù shì zhàn guó mò nián dōng fāng liù guó zhōng wéi yī néng yǔ qín jūn kàng héng de jiànglǐng， shēn dé shì bīng hé rén mín de 'ài dài， yòu zhe chóng gāo de wēi wàng， zài yī xì liè zuò zhàn zhōng lǚ cì zhòngchuāng dí jūn 'ér wèi zāo shī bài， xiǎn shì liǎo gāo chāo de jūn shì zhǐ huī yì shù。 yóu qí shì pò xiōng nú zhī zhàn hé féi zhī zhàn， fēn bié shì zhōng guó zhàn zhēng shǐ zhōng yǐ bù bīng dà bīng tuán quán jiān qí bīng dà bīng tuán hé wéi jiān zhàn de diǎn xíng zhàn lì。 gǔ dài zuò zhàn， bì xū chǔlǐ hǎo jūn chén guān xì、 jūn mín guān xì、 guān bīng guān xì sān dà guān xì， bìng cǎi qǔ zhèng què de zuò zhàn fāng lüè。 xiàn cóng zhè jǐ gè fāng miàn fēn xī yī xià lǐ mù de jūn shì sī xiǎng：
1、 zài jūn chén guān xì shàng， qiáng diào jiàngshuài de dú lì xìng、 biànyíxíngshì quán。 zuò zhàn zhōng， zhàn kuàng shùn xī wàn biàn， bì xū jí shí yìng duì fāng néng qǔ dé zuò zhàn de shèng lì。 ér yù rú cǐ， jiàngshuài bì xū yòu dú lì xìng、 biànyíxíngshì quán； fǒu zé， jiù huì sàng shī zhàn jī， yìng duì shī cè， cóng 'ér dǎo zhì zuò zhàn shī lì。 lǐ mù duì cǐ tè bié kàn zhòng， yǐ zhì zhào wáng zé qí dǎn qiè， jìng bù yú lǐ cǎi。 dāng zhào wáng yīn bà miǎn tā 'ér bǎo cháng duì xiōng nú zuò zhàn shī lì de 'è guǒ， qǐng qí zài dù chū shān kàng jī xiōng nú shí， tā yī zài chēng bìng xiè jué。 zhào wáng zài sān miǎnqiǎng， cái shuō：“ wáng bì yòng chén， bì rú qián， nǎi gǎn fèng mìng。” zhào wáng yīngyǔn， tā cái dào liǎo biān dì。 zhào wáng guó qián xī， zhào wáng qiān zhōng liǎo qín de fǎnjiànjì， tīng xìn guō kāi chán yán， bà miǎn tā， ér yǐ zhào cōng、 yán jù qǔ dài tā shí， tā wéi shè jì jūn mín jì， jù jiāo bīng quán， jì xù fèn yǒng dǐ kàng。
2、 zài jūn mín guān xì shàng， lì qiú bù rǎo mín， zhēng qǔ mín zhòng duì jūn shì huó dòng de zhī chí、 pèi hé。 bīng mín shì shèng lì zhī běn， jūn duì zuò zhàn， lí bù kāi guǎng dà mín zhòng de zhī chí、 pèi hé。 ér yù dá cǐ mùdì， bì xū jìn jué qiǎng lüè mín cái、 jiān rén qī nǚ、 huǐ mín tián miáo、 luàn zhàn mín jiān fáng shè děng rǎo mín xíng wéi， qièshí bǎo hù mín zhòng lì yì。 shǐ shū zhōng duì cǐ suī méi yòu zhuān mén lùn shù， dàn tā hé jūn mín bù dé qīng yì chū jī de
3、 zài guān bīng guān xì shàng， zhù yì hòu dài shì zú， mìqiè guān bīng guān xì。 zuò zhàn zhōng， jūn guān shì zhǐ huī zhě， shì bīng zé shì zhí jiē chōng fēng xiàn zhèn zhě， èr zhě xiāng hù pèi hé， zhǐ huī zhèng què， jiàngshì yòng mìng， shì zú yǒng bó， fāng néng zhàn shèng qiáng dí； fǒu zé jiù huì bīngjiàng lí xīn， shì bù yòng mìng， dǎo zhì zuò zhàn shī bài。 lǐ mù duì cǐ yòu shēn kè rèn shí， gù hòu dài zhàn shì， měi tiān zǎi shā shù tóu niú kào láo shì zú， jiēguǒ yíng dé liǎo shì bīng de shēn qíng 'ài dài， gān wéi zì jǐ chōng fēng xiàn zhèn。
4、 zài zuò zhàn fāng lüè shàng， móu huá quán miàn、 zhōu xiáng、 dé dāng， fù yòu zhēn duì xìng。 zhè zhù yào biǎo xiàn wéi yǐ xià jǐ diǎn：
dì yī， lì qiú zhuàng dà zì shēn shí lì。 zhàn shèng qiáng dí， yǐ zì shēn lì liàng de qiáng dà wéi qián tí； zì shēn xū ruò， jiù nán yǐ zhàn shèng dí rén。 jiù jūn duì 'ér lùn， zhuàng dà zì shēn shí lì， shǒu xiān shì jūn duì zhàn dǒu lì de tí gāo， qí cì shì zǔ zhì de wán shàn， zài cì shì jīng jì shí lì de zhī chēng。 duì zhè sān diǎn， lǐ mù dū tí chū liǎo dé lì cuò shī： tā měi tiān jiào liàn shì zú qí shè， shì móu qiú jūn duì zhàn dǒu lì de tí gāo； tā gēn jù shí zhàn xū yào， tā shè zhì guān lì liáo shǔ， dāng dì shì zū quán bù jiāo rù mù fǔ， zuò wéi jūn fèi， jì shì móu qiú zǔ zhì de wán shàn， yòu shì móu qiú zhuàng dà jīng jì shí lì。
dì 'èr， lì qiú xuē ruò、 má bì dí rén。 yào xiǎng zhàn shèng dí rén， bì xū xiān xuē ruò dí rén。 xuē ruò dí rén de fāng fǎ hěn duō， hào fèi dí lì、 fēn sàn dí lì、 mí fèi dí cái、 tiǎo qǐ dí fāng nèi bù chōng tū、 shǐ dí xìn xī bù tōng、 duàn dí jiāo tōng yùn shū、 yòu dí zuò chū cuò wù jué cè、 diào hǔ lí shān děng jiē shì xuē ruò dí rén de yòu xiào cuò shī（ p102）， dàn cháng huì yīn kè guān tiáo jiàn de xiàn zhì 'ér lì bù cóng xīn， dàn má bì dí rén， shǐ qí fàng sōng jǐng tì， zé shòu kè guān tiáo jiàn de xiàn zhì jiào shǎo， jiào yì shí xíng。 lǐ mù zài má bì dí rén shàng fā huī dé lín lí jìn zhì。 lǐ mù dǐ yù xiōng nú shí， gù yì wěi zhuāng dǎn qiè、 bù gǎn chū zhàn， zài dà pò xiōng nú qián xī， dāng xiōng nú xiǎo gǔ rén mǎ qīn rù shí， zhǐ huī zhào jūn jiǎ zhuāng bài zǒu， bìng pāo xià shù qiān mín zhòng gěi dí rén， jiēguǒ xiōng nú bīngjiàng jiàn mín chù bù mǎn yuán yě， biàn háo bù jiè bèi， rù qīn zhào dì， jiēguǒ bèi lǐ mù wéi jiān， sǔn shī 10 yú wàn zhòng。 dì sān， lì qiú bǎo chí xìn xī líng tōng， liǎo jiě dí qíng。 yào zhàn shèng dí rén， bì xū xiān liǎo jiě dí rén， zhǎng wò dí qíng。 tóng shí xìn xī jiāo tōng bì xū líng mǐn kuài jié， xùn sù chuán dì。 fǒu zé， jí biàn zhǎng wò liǎo dí qíng， yě huì yīn bù néng xùn sù chuán dì 'ér sàng shī zhàn jī。 shǐ zài lǐ mù cháng tiǎo xuǎn pài chū rén yuán zhēn tàn dí qíng、 suí shí fā chū bào jǐng xìn hào， zhè biàn shì móu qiú bǎo chí xìn xī líng tōng， liǎo jiě dí qíng。
dì sì， lì qiú bǎ wò hǎo shí jī。 duì dí zuò zhàn， bì xū zhǎng wò hǎo shí jī， shí jī bù dào huò cuò guò shí jī， dū huì dǎo zhì zuò zhàn de shī bài。 lǐ mù duì shí jī de zhǎng wò fēi cháng zhǔn què。 kāi shǐ dǐ yù xiōng nú shí， yīn shí jī bù chéng shú， tā jiù shì bù chū jī， jí biàn bèi chēng dǎn qiè， zāo shòu zhào wáng zé bèi、 bà miǎn， yě bù gǎi chū zhōng， dàn dāng zhào jūn xùn liàn chéng shú， zhuāng bèi wán shàn， fēn fēn qǐng zhàn， ér xiōng nú bīngjiàng xīn gāo qì 'ào， dà jǔ rù qīn shí， tā biàn guǒ duàn chū jī， bù xià kǒu dài， yī jǔ quán jiān xiōng nú qí bīng。
dì wǔ， rèn wéi dān yī bīng zhǒng zuò zhàn dōuyòu bù zú， gè bīng zhǒng yìng xié tóng zuò zhàn。 zài dà pò xiōng nú zhī zhàn zhōng， lǐ mù jīng xuǎn zhàn chē 1300 chéng， jīng qí 1． 3 wàn pǐ， xiāo yǒng bù bīng 5 wàn rén， gōng nǔ bīng 10 wàn rén， jiā jǐn yǎn xí zhàn shù， jìn xíng zhàn dǒu biān zǔ， zǔ jiàn yī zhī yóu gè bīng zhǒng biān chéng de chū jī bīng tuán。 kào zhè xiē bīng zhǒng de xié tóng zuò zhàn， zhōng yú qǔ dé liǎo quán jiān rù qīn dí jūn 10 yú wàn de jù dà shèng lì。
dì liù， lì qiú yǐ jǐ zhī cháng duì dí zhī duǎn。 lǐ mù zhēn duì xiōng nú qí bīng jī dòng líng huó、 zhàn dǒu lì qiáng jí yǐ lüè duó wéi zhù yào zuò zhàn mùdì， dàn bù shàn gù shǒu、 dǎ zhèn dì zhàn， jūn xū quán kào qiǎng lüè de tè diǎn， shí shī jiān bì qīng yě， shǐ dí yōu shì wú cóng fā huī， jūn xū wú fǎ bǔ chōng， tóng shí cǎi qǔ yī qiē cuò shī tí gāo zì shēn zhàn dǒu lì； sì shuāng fāng lì liàng duì bǐ fā shēng biàn huà hòu， jí zhōng lì liàng， chōng fēn fā huī gè bīng zhǒng xié tóng zuò zhàn de wēi lì， jìn xíng bāo wéi。 zhè shǐ xiōng nú qí bīng de yōu shì bù néng fā huī， quē xiàn jìn xiǎn， ér shǐ zì shēn chē zhàn、 bù zhàn de cháng chù dé yǐ fā huī， ér jī dòng xìng chā de quē xiàn dé yǐ bì miǎn。
dì qī， zài dé shī guān xì shàng， rèn wéi yòu shī fāng néng yòu dé， yào gǎn yú fù chū bì yào de dài jià yǐ huàn qǔ quán jú de shèng lì。 dà pò xiōng nú qián xī， wéi yòu dí， gù yì fàng zòng biān mín wài chū fàng mù shēng chù 'ér bèi xiōng nú bīng qiǎng qù， suī fù chū liǎo yī dìng dài jià， dàn què huàn lái jiān miè xiōng nú qí bīng 10 yú wàn de jù dà shèng lì。
dì bā， zài gōng fáng guān xì shàng， rèn wéi shǒu shì gōng de qián tí， xiān shǒu 'ér hòu néng gōng。 duì xiōng nú zuò zhàn， suī zuì zhōng mù de shì dǎ kuǎ xiōng nú， dàn kāi shǐ què zhuān yì fáng shǒu， bù qīng yì chū zhàn， dāng fáng shǒu gōng zuò zuòde yòu tiáo bù wěn， zhǔn bèi jiù xù zhī hòu， fāng cái chū jī， yǔ xiōng nú dà zhàn。 zài dà pò xiōng nú zhī zhàn zhōng， dāng lǐ mù fàng chū niú yáng hé mù rén， yǐn yòu xiōng nú qí bīng l0 yú wàn rén shēn rù zhào jìng， zhèng shì zuò zhàn shí， kāi shǐ yě cǎi qǔ shǒu shì zuò zhàn， yǐ chē zhèn cóng zhèng miàn yíng zhàn， lì yòng zhàn chē xiàn zhì、 zǔ 'ài hé chí zhì dí qí xíng dòng； yǐ gōng nǔ bīng lún fān fā shè； ér jiāng qí bīng jí jīng ruì bù bīng kòng zhì yú jūn zhèn cè hòu。 dāng xiōng nú jūn chōng jī shòu cuò shí， lǐ mù chéng shì jiāng kòng zhì de jī dòng jīng ruì bù duì yóu liǎng yì jiā rù zhàn dǒu， fā dòng qián xíng gōng shì， bāo wéi xiōng nú jūn yú zhàn chǎng。 jīng jī liè gé dǒu zhàn hòu， chú chányú shuài shǎo liàng qīn wèi bù duì tū wéi táo zǒu wài， jìn fàn de 10 wàn qí bīng quán bù bèi jiān。
[ cān kǎo wén xiàn ]
yáng yīng fǎ． máo dùn de chǔlǐ、 jiě jué fāng shì wèn tí yán jiū [M]． lán zhōu： lán zhōu dà xué chū bǎn shè， 2003．
zhāng wǔ shí， féng zhì gāng． zhào guó shǐ [M]． shí jiā zhuāng： hé běi rén mín chū bǎn shè， 1996.
sī mǎ qiān． shǐ jì [M]． hé féi： ān huī wén yì chū bǎn shè， 1989．
wáng míng gé． xiān qín shǐ [M]． hā 'ěr bīn： hēi lóng jiāng rén mín chū bǎn shè， 1983.
lín hàn dá． dōng zhōu liè guó gù shì xīn biān [M]． běi jīng： zhōng huá shū jú， 1990.
hàn jiā qí shì yì yīng háo
zhàn guó shí dài， bù jǐn jǐn shì zhōng yuán zhū hóu fēn luàn zhēng bà de yīng xióng shǐ， yě shì zhōng guó běi dì bǎi xìng bǎo shòu xiōng nú rén sì nüè de xuè lèi shǐ。 liè guó de zhū hóu zài zhōng yuán zhàn chǎng shàng dǎ de zhèng huān， xiōng nú de qí shǒu què zài zhōng guó běi fāng qiān lǐ biān sài shàng rú rù wú rén zhī jìng。 wěi 'àn de cháng chéng（ zhàn guó shí qī nǎ lái de“ wěi 'àn de cháng chéng”？ nà gè shí qī zài běi fāng biān jiè shàng què shí yòu shǎo shù lèi sì cháng chéng de fáng yù gōng shì。 dàn zhè xiǎn rán bù néng bèi chēng wéi cháng chéng。 néng zhèng shì mìng míng wéi cháng chéng zhǐ néng shì qín tǒng yī zhōng guó zhī hòu de shì qíng） zài cǎo yuán jiāo zǐ men de yǎn zhōng bù guò shì yī duī cū bèn de bǎi shè， zhuāng yán de zhàn chē bù bīng fāng zhèn zài hú rén qí shǒu de mǎ dāo xià huà chéng sòng ròu shàng zǔ de niān bǎn， yǔ xiōng nú rén de bó dǒu fǎng fó shì yǔ zì jǐ yǐng zǐ zhī jiān wú wàng de zhuī zhú， chéng wéi yī dài yòu yī dài huá xià jūn rén xīn zhōng huī zhī bù qù de 'è mèng。
hái hǎo zhào guó yōng yòu liǎo lǐ mù， cóng zhào wǔ líng wáng hú fú qí shè kāi shǐ， zhèng chù yú tóng nián chéngzhǎng shí dài de hàn jiā qí bīng yòng wú shù de xiān xuè yǔ xī shēng guàn gài zhe zhàn shèng yóu mù qí bīng de shèng lì zhī huā， zhí dào gōng yuán qián 244 nián， yī gè jiào lǐ mù de zhào guó jiāng jūn qīn shǒu zài yàn mén guān wài zhāi xià nà càn yàn rú xuè de guǒ shí。 zài zhè zhī qián， tā shì zhào guó zhī chēng guó jiā 'ān wēi de zhù shí， zài zhè zhī qián， tā de zhào guó qí bīng duì shì rú rì zhōng tiān qín guó yě jù pà sān fēn de wáng zhě zhī shī， zài zhè zhī hòu， dōng xī xiàn dào běi xiàn， tā sì yī gè bù zhī pí juàn de jiù huǒ duì yuán yī yàng， bēn bō zài zhào guó biān jìng měi yī cùn zhàn huǒ rán shāo de tǔ dì shàng。 běi shàng yàn mén， shì zhè wèi yī shēng wèi cháng yī bài de jiāng jūn jūn shì shēng yá zhōng zuì chén zhòng de yīcháng tiǎo zhàn， tā jiāng miàn duì yī gè zhī qián zhōng yuán qí bīng wèi céng zhàn shèng guò de qiáng dí， mián yán shù shí nián de běi dì fēng huǒ yǔ shā lù， zhù dìng jiāng zài tā de shǒu zhōng wán chéng yī gè níng xuè de zhōng diǎn。
yí hàn de shì， dāng shí de zhōng yuán qí bīng bìng bù jù bèi yǔ mǎ bèi mín zú zài dà cǎo yuán shàng zhēng fēng de shí lì， zhù dòng chū jī de jiēguǒ shì bì shì yīcháng qū yáng rù hǔ kǒu de zì shā shì gōng jī。 yú shì lǐ mù chū rén yì liào de xuǎn zé liǎo chén mò yǔ rěn nài。 xiōng nú sì nüè qīn rǎo de shí hòu tā zài rěn， jǔ guó gōng jī tā dǎn xiǎo qiè nuò de shí hòu tā yě zài rěn， jiàngshì men mǎn huái jī 'áng de qiú zhàn de shí hòu tā yǐ rán zài rěn，“ bù dǐ kàng jiāng jūn” de chǐ rǔ mà míng fǎng fó shì yī kuài chén zhòng de shí tóu， yī dù cháng jiǔ yā zài tā jiān rú gāng tiě de jǐ liáng shàng。 lǔ xùn shuō zhēn de yǒng shì gǎn yú zhí miàn cǎn dàn de rén shēng yǔ lín lí de xiān xuè， lǐ mù zhèng shì zhè yàng de 'āi tòng zhě yǔ xìng fú zhě， màn cháng de rěn nài bù shì qiè nuò de tuì suō， què shì chén mò zhōng bào fā de gù yòu qián zòu。
fǎn jī de nà yī tiān zhōng yú lái liǎo， gōng yuán 244 nián de chūn tiān， dà jǔ nán xià de xiōng nú rén dì yī cì pǐn cháng dào liǎo hàn jiā dāo fēng lüè guò bógěng de tòng kǔ zī wèi。 yòu dí shēn rù， pí dí láo dùn， zhòng bīng hé wéi，， zài chén mò zhōng rěn nài tài jiǔ de lǐ mù sì jì suàn jīng mì de diàn nǎo chéng xù yī bān wán chéng liǎo zhè sūn zǐ bīng fǎ shì de sān bù qū。 bù bīng jí tuán jū zhōng zǔ jī， zhàn chē nǔ bīng jí tuán de yuǎn chéng shè shā， qí bīng jūn tuán liǎng yì hé wéi， xùn liàn yòu sù de zhào jūn fǎng fó shì yī jià yùn zhuǎn yán zhěng de jī qì， zài zhuǎn shùn jiān 'ě zhù 10 wàn xiōng nú qí bīng mìng yùn de yān hóu。 liǎng lù bāo chāo de yī wàn sān qiān míng zhào jūn qí shǒu fǎng fó liǎng bǎ zài qīng shí shàng mó lì liǎo tài jiǔ de fēng lì kǎn dāo， qīng sōng de sī kāi xiōng nú rén kàn sì bù kě zhàn shèng de qí bīng jūn zhèn。 jiāo héng de xiōng nú chányú dì yī cì tǐ huì dào liǎo wéi rén yú ròu de tòng kǔ zī wèi， yī zhěng tiān de huì zhàn hěn kuài yǎn biàn chéng yīcháng jué wàng de zhuī jiān tú shā。 shí wàn xiōng nú qí bīng quán jūn fùmò， xiōng nú chányú jǐn dài liǎo shí jǐ míng suí cóng cāng huáng táo cuàn。“ hú rén bù gǎn nán xià mù mǎ”， jiǎ yì bǐ xià tǒng yī de qín wáng cháo qīng guó zhī lì móu qǔ de cǎn shèng， zài lǐ mù de shǒu zhōng yǐ bì qí gōng yú yī yì de shén qí fāng shì shí xiàn liǎo。 tā yě yǐ zhè chǎng hān chàng lín lí de shèng lì， xǐ shuà liǎo gōng zhòng yú lùn jiā zài zì jǐ shēn shàng de zhǒng zhǒng qū rǔ mà míng， yí hàn de shì， tā kě yǐ zhèng míng zì jǐ de qīng bái， què wú lì táo tuō 'àn jiàn de dǎ jī， qín guó rén de fǎnjiànjì ràng zhè wèi zòng héng shā chǎng de míng jiāng zuì zhōng sǐ zài liǎo tā suǒ shì sǐ bǎo wèi de zǔ guó jūn chén de shǒu zhōng， ér zài tā de shēn hòu， lǐ mù bēi qíng de jié jú fǎng fó shì yī gè sù mìng yī bān de jù běn， lún huí shìde shàng yǎn zài wú shù zhōng huá míng jiāng de rén shēng lù chéng lǐ。
zài zhàn guó qún xióng zhú lù de wǔ tái shàng， yòu gèng duō de jiāng jūn liú xià liǎo yī jiāng gōng chéng wàn gǔ kū de wēi míng， tā men zài jiān dí shù mù děng jūn rén yìng xìng zhǐ biāo shàng yuǎn yuǎn chāo guò liǎo lǐ mù， què méi yòu yī gè rén yòu lǐ yóu bǐ lǐ mù gèng zhí dé wǒ men zūn jìng， yīn wéi tā men yě xǔ chéng gōng de bǎo wèi liǎo zì jǐ suǒ shēn chù de guó jiā， lǐ mù què hàn wèi liǎo wǒ men zhè gè kǔ nán de mín zú。
《 shǐ jì · lǐ mù lièzhuàn》
lǐ mù zhě， zhào zhī běi biān liáng jiāng yě。 cháng jū dài yàn mén， bèi xiōng nú。 yǐ biàn yí zhì lì， shì zū jiē shū rù mò fǔ， wéi shì zú fèi。 rì jī shù niú xiǎng shì， xí qí shè， jǐn fēng huǒ， duō jiàndié， hòu yù zhàn shì。 wéi yuē yuē：“ xiōng nú jí rù dào， jí rù shōu bǎo， yòu gǎn bǔ lǔ zhě zhǎn。” xiōng nú měi rù， fēng huǒ jǐn， zhé rù shōu bǎo， bù gǎn zhàn。 rú shì shù suì， yì bù wáng shī。 rán xiōng nú yǐ lǐ mù wéi qiè， suī zhào biān bīng yì yǐ wéi wú jiāng qiè。 zhào wáng ràng lǐ mù， lǐ mù rú gù。 zhào wáng nù， zhào zhī， shǐ tā rén dài jiāng。
suì yú， xiōng nú měi lái， chū zhàn。 chū zhàn， shǔbù lì， shī wáng duō， biān bù dé tián chù。 fù qǐng lǐ mù。 mù dù mén bù chū， gù chēng jí。 zhào wáng nǎi fù qiáng qǐ shǐ jiàngbīng。 mù yuē：“ wáng bì yòng chén， chén rú qián， nǎi gǎn fèng lìng。” wáng xǔ zhī。
lǐ mù zhì， rú gù yuē。 xiōng nú shù suì wú suǒ dé。 zhōng yǐ wéi qiè。 biān shì rì dé shǎng cì 'ér bù yòng， jiē yuàn yī zhàn。 yú shì nǎi jù xuǎn chē dé qiān sān bǎishèng€， xuǎn qí dé wàn sān qiān pǐ， bǎi jīn zhī shì wǔ wàn rén ， gòu zhě shí wàn rén， xī lè xí zhàn。 dà zòng xùmù， rén mín mǎn yě。 xiōng nú xiǎo rù， xiáng běi bù shèng， yǐ shù qiān rén wěi zhī。 chányú wén zhī， dà shuài zhòng lái rù。 lǐ mù duō wéi qí zhèn ⒅， zhāng zuǒ yòu yì jī zhī， dà pò shā xiōng nú shí yú wàn qí。 miè chān lán， pò dōng hú ⒇， jiàng lín hú， chányú bēn zǒu。 qí hòu shí yú suì， xiōng nú bù gǎn jìn zhào biān chéng。
zhào dào xiāng wáng yuán nián， lián pō jì wáng rù wèi， zhào shǐ lǐ mù gōng yàn， bá wǔ suì、 fāng chéng。 jū 'èr nián， páng xuān pò yàn jūn， shā jù xīn。 hòu qī nián， qín pò shā zhào jiāng hù zhé yú wǔ suì， zhǎn shǒu shí wàn。 zhào nǎi yǐ lǐ mù wéi dàjiàng jūn， jī qín jūn yú yí 'ān， dà pò qín jūn， zǒu qín jiāng huán。 fēng lǐ mù wéi wǔ 'ān jūn。 jū sān nián， qín gōng fān wú， lǐ mù jī pò qín jūn， nán jù hán、 wèi。
zhào wáng qiān qī nián， qín shǐ wáng jiǎn gōng zhào， zhào shǐ lǐ mù、 sī mǎ shàng yù zhī。 qín duō yǔ zhào wáng chǒng chén guō kāi jīn， wéi fǎn jiān， yán lǐ mù、 sī mǎ shàng yù fǎn。 zhào wáng nǎi shǐ zhào cōng jí qí jiāng yán jù dài lǐ mù。 lǐ mù bù shòu mìng， zhào shǐ rén wēi bǔ dé lǐ mù， zhǎn zhī。 fèi sī mǎ shàng。 hòu sān yuè， wáng jiǎn yīn jí jī zhào， dǎ pò shā zhào cōng， lǔ zhào wáng qiān jí qí jiāng yán jù， suì miè zhào。
rén wù píng jià
lǐ mù shì zhàn guó mò nián dōng fāng liù guó zuì jié chū de jiànglǐng。 shēn dé shì bīng hé rén mín de 'ài dài， yòu zhe chóng gāo de wēi wàng。 zài yī xì liè de zuò zhàn zhōng， tā lǚ cì zhòngchuāng dí jūn 'ér wèi cháng bài， xiǎn shì liǎo gāo chāo de jūn shì zhǐ huī yì shù。 yóu qí shì pò xiōng nú zhī zhàn hé féi zhī zhàn， qián zhě shì zhōng guó zhàn zhēng shǐ zhōng yǐ bù bīng dà bīng tuán quán jiān qí bīng dà bīng tuán de diǎn xíng zhàn lì， hòu zhě zé shì wéi jiān zhàn de fàn lì。 tā de wú gū bèi hài， shǐ zhào guó zì huǐ cháng chéng， yě shǐ hòu rén wú bù 'ě wàn tàn hèn， qí jīng lì yǔ qín guó wǔ 'ān jūn bái qǐ yòu hé děng xiāng sì。 hú sān shěng zhù《 tōng jiàn》 shí， jiāng lǐ mù de bèi hài yǔ zhào guó de miè wáng lián xì zài yī qǐ：“ zhào zhī suǒ shì zhě lǐ mù， ér zú shā zhī， yǐ sù qí wáng。” sī mǎ qiān zài《 shǐ jì · zhào shì jiā mào》 zhōng shuō zhào wáng qiān“ qí mǔ chàng yě”，“ suǒ wú xíng， xìn chán， gù zhū qí liáng jiāng lǐ mù yòng guō kāi”。 sī mǎ qiān yīn zhào wáng 'ér qiān nù qí mǔ， kě jiàn qí hé děng yì fèn。
sū xún shuō：“ jì lǐ mù yǐ chán zhū， hán dān wéi jùn。 xī qí yòng wǔ 'ér bù zhōng yě。” qián yī jù shuō dé yòu dào lǐ， rú guǒ bù shā lǐ mù， qín zhào hái dé bǐ yī xià gāo dī。
táng sī mǎ zhēn zài《 shǐ jì suǒ yǐn shù zàn》 zhōng shuō：“ pō mù bù yòng， wáng qiān qiú lǔ”。